Eκδήλωση για την συγκομιδής της ποικιλίας «Μαυρολιάς» πραγματοποίησε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ελαιοπαραγωγών «Νηλέας».

Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο του «Oliday: Διαδραστικό Συμπόσιο» που έγινε, στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου, στην Χώρα της Μεσσηνίας.

Την πρώτη μέρα έγινε εκπαιδευτική δράση με τη συμμετοχή μαθητών από 3 Δημοτικά Σχολεία (2 από τη Χώρα και 1 από την Καλαμάτα), με σκοπό να έρθει η νέα γενιά κοντά στον παραδοσιακό ελαιώνα και στην καλλιέργεια της ελιάς, το ελαιόλαδο, το περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Η δεύτερη μέρα (Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου) ήταν αφιερωμένη στην ανάδειξη της «Μαυρολιάς», τοπικής ποικιλίας, αλλά υποτιμημένης από το ευρύ κοινό.

Η μαυρολιά είναι μια μοναδική, αρχέγονη ποικιλία της Μεσσηνίας, που έχει διαμορφώσει καταλυτικά την ελαιοκομική ταυτότητα και το ανάγλυφο της περιοχής (Χώρα – Αμπελόφυτο – Πύργος – Μουζάκι – Ρωμανού – Πετροχώρι – Κορυφάσιο – Πλάτανος – Μυρσυνοχώρι – Μεταμόρφωση). Συγκεκριμένα, στην προαναφερθείσα ζώνη η καλλιέργεια της μαυρολιάς αντιστοιχεί περίπου στο 30-40% της συνολικής καλλιέργειας ελαιοδέντρων. Πρόκειται για την αρχαιότερη γηγενή και πρωιμότερη ποικιλία της περιοχής (αναφέρεται και ως Χωραΐτικη), ο καρπός της οποίας συλλέγεται από τον Σεπτέμβριο.

Ο κ. Γιώργος Κόκκινος, πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών «Νηλέας», ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «το Oliday είναι μια εκδήλωση που έχουμε στόχο να την κάνουμε κάθε χρόνο. Θέλουμε να συνδέσουμε το περιβάλλον με το ελαιόλαδο και τον πολιτισμό της περιοχής. Προσπαθούμε να αναδείξουμε ένα νέο μοντέλο ελαιοκαλλιέργειας που να είναι βιώσιμο και να συνδέεται με το τοπικό προϊόν και τον αγροτουρισμό της περιοχής.

Οι μαθητές των σχολείων φάνηκαν πολύ ενθουσιασμένοι από την παρουσίαση. Θέλουμε να αναδείξουμε την ποικιλία της Μαυρολιάς. Φέτος είχαμε μόνο ένα δείγμα ελαιολάδου αλλά από τον επόμενο χρόνο θα έχουμε περισσότερα για να μπορέσουμε να συνθέσουμε το οργανοληπτικό προφίλ αυτής της αρχαίας ποικιλίας (έχουμε ενδείξεις ότι είναι από την εποχή της βασιλείας του Νέστωρα).

Το αγουρέλαιο που παράγαμε είχε μια γλυκειά γεύση και φαίνεται ότι είναι ένα διαφορετικό ελαιόλαδο που έχει προοπτικές στην αγορά. Στην περιοχή της Χώρας καλλιεργούνται 20.000 στρέμματα με  Μαυρολιά. Αν βάλουμε με 80 κιλά το στρέμμα παραγωγή ελαιολάδου έχουμε συνολικά 1.600 τόνους που μπορούμε να παράγουμε από την συγκεκριμένη ποικιλία. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι η συγκομιδή ξεκινά από τον Σεπτέμβριο. Το ελαιόλαδο που θα παράγουμε από αυτή την ποικιλία μπορεί να βγαίνει στην αγορά από τα μέσα Οκτωβρίου. Δηλαδή θα είναι από τα πρώτα ελαιόλαδα της χρονιάς».

Από την πλευρά του ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, γεωπόνος και γευσιγνώστης ελαιολάδου, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «έγινε την περασμένη Τρίτη (26/9) η πρώτη ελαιοποίηση της πρώιμης ποικιλίας Μαυρολιάς Μεσσηνίας. Κατά την γευσιγνωσία που πραγματοποιήθηκε είδαμε ότι σε αντίθεση με τις άλλες ποικιλίες το αγουρέλαιο που παράχθηκε δεν είχε την χαρακτηριστική πικράδα αλλά ειχε γλυκιά γεύση. 

Η ποικιλία έχει μέλλον και μάλιστα αποδίδει όταν γίνεται νωρίτερα η συγκομιδή της. Τα αποτελέσματα αυτά ανοίγουν νέες προοπτικές για να κάνουμε αντίστοιχα πειράματα και σε άλλες ντόπιες ποικιλίες ελιάς. Τον επόμενο χρόνο θα προχωρήσουμε σε νέους πειραματισμούς με περισσότερα δείγματα γευσιγνωσίας για την καλύτερη ανάδειξη του ελαιολάδου της ποικιλίας Μαυρολιάς. 

Μήπως η ποικιλία αυτή μπορεί να παράγει το πρώτο premium ελαιόλαδο της χρονιάς στο βόρειο ημισφαίριο; Μήπως το ότι βρίσκεται σε μια άκρως τουριστική περιοχή μπορεί να αποφέρει ακόμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στο προϊόν; Ένα ελαιόλαδο δηλαδή που θα συγκομίζεται στο αποκορύφωμα της τουριστικής περιόδου, προωθώντας παράλληλα και τον αγροτουρισμό».

Τιμές αγοράς για επιτραπέζιες ελιές, εσοδείας 2023, ανακοίνωσε, στις 28/9/2023, ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας.

Για τις πράσινες ελιές Αμφίσσης (Κονσερβολιά): 

• τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 2,10 ευρώ το κιλό.
• τα μεσαία (200άρι) 1,50 ευρώ για συμβατικές και 1,70 για βιολογικές
• τα ψιλά (300άρι) 1 ευρώ για συμβατικές και 1,20 για βιολογικές

Για τις πράσινες ελιές Χαλκιδικής: 

• τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 2,10 ευρώ το κιλό.
• τα μεσαία (200άρι) 1,50 ευρώ για συμβατικές και 1,70 για βιολογικές
• τα ψιλά (300άρι) 1 ευρώ για συμβατικές και 1,20 για βιολογικές

Για τις ελιές Μεγάρων:

• τα μεγάλα τεμάχια (110) 1,10 ευρώ το κιλό
• τα μεσαία (200άρι) 1,10 ευρώ
• τα ψιλά (300άρι) 1 ευρώ

Για τις Κόκκινες ελιές:

• τα μεγάλα τεμάχια (110) 1,20 ευρώ το κιλό
• τα μεσαία τεμάχια (180) 0,80 ευρώ το κιλό

Υψηλές τιμές θεωρούν οι μεταποιητές τα 2,20 ευρώ το κιλό τιμή παραγωγού που δίνουν φέτος για τις επιτραπέζιες ελιές Χαλκιδικής.

Βέβαια οι τιμές αυτές δίνονται επειδή υπάρχει ακαρπία και μειωμένη παραγωγή και μεγάλος αριθμός ελαιοπαραγωγών δεν θα μπει ούτε στο χωράφι για να κάνει συγκομιδή, δηλαδή θα έχει μηδενικό εισόδημα (θα χάσει φόρους και το κράτος).

Μάλιστα στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των Μελών της ΠΕΜΕΤΕ, που έγινε στην Λάρισα, έκαναν λόγο για μείωση της αξίας των εξαγωγών και για έντονα υψηλές πληθωριστικές πιέσεις και απώλεια αγορών.

Όταν όμως οι τιμές παραγωγού στις επιτραπέζιες ελιές είναι σε χαμηλά επίπεδα το εμπόριο πάει καλά οι εξαγωγές αυξάνουν και κερδίζουμε νέες αγορές. Ποτέ δεν θα ακούσουμε για μείωση κέρδων στην εμπορία και ποτέ δεν θα ακούσουμε για στήριξη των παραγωγών. Η προσφορά και ζήτηση λειτουργεί μόνο όταν υπάρχει χαμηλή τιμή προϊόντος στο χωράφι. Όταν αυξηθεί η τιμή παραγωγού η μεταποίηση διαμαρτύρεται και ζητά ... οικονομική στήριξη.

Εμείς πάντως βλέπουμε ότι οι τιμές στα ράφια του εξωτερικού είναι σε καλά επίπεδα και αφήνουν κέρδη στους μεταποιητές. Στην φώτο οι τιμές σήμερα στο Marks and Spender στην Αγγλία.

Κάτι που αξίζει να αναφέρουμε επίσης είναι ότι Αίγυπτο και Τουρκία προβλέπεται να έχουν φέτος παραγωγή. Ευκαιρία λοιπόν να γίνει και ένας έλεγχος να δούμε τις εισαγωγές που γίνονται από αυτές τις χώρες.

Φέτος όμως υπάρχει μια διαφορετική χρονιά γιατί οι τιμές στο ελαιόλαδο βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα και ακόμη δεν μπορούμε να προβλέψουμε που θα φτάσουν. Οπότε υπάρχει και η λύση της ελαιοποίησης. Θυμίζουμε ότι οι ελιές για ελαιοποίηση έχουν μειωμένο κόστος συγκομιδής και δεν έχουν έξοδα διαλογής και μειωμένο μεταφορικό κόστος. 

Η ανακοίνωση της ΠΕΜΕΤE για την Γενική Συνέλευση των Μελών της αναφέρει τα εξής:

«Μέσα σε κλίμα θλίψης και συμπαράστασης για τους κατοίκους των περιοχών της χώρας που έχουν πληγεί από τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού και τις πρωτοφανείς πλημμύρες του Σεπτεμβρίου, ολοκληρώθηκε με επιτυχία η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των Μελών της ΠΕΜΕΤΕ, στις 24 Σεπτεμβρίου 2023, στην Λάρισα.

Ο Πρόεδρος κ. Ζούκας, εξέφρασε τα θερμά συλλυπητήρια των μελών της ΠΕΜΕΤΕ στις πληγείσες οικογένειες και τους συγγενείς αυτών που έχασαν την ζωή τους, αλλά και την συμπαράσταση στους συναδέλφους μας στην Θεσσαλία που επλήγησαν από τις πρωτοφανείς πλημμύρες.

Στο ίδιο κλίμα ο Πρόεδρος, αναφέρθηκε και στους αγαπητούς συναδέλφους που «έφυγαν» τη χρονιά που πέρασε, τον Λεωνίδα Κωνσταντόπουλο και τον Δημήτρη Αναγνωστάκο και το δυσαναπλήρωτο κενό που άφησαν στις οικογένειες τους και τον κλάδο.

Ο κ. Ζούκας αναφερόμενος στην χρονική περίοδο από την προηγούμενη Γενική Συνέλευση (10/9/22), τόνισε ότι σε επίπεδο οικονομίας το άνοιγμα των αγορών μετά την πανδημία σε συνδυασμό με την έλλειψη πρώτων υλών συσκευασίας και πηγών ενέργειας ως απόρροια της Ρωσοουκρανικής σύρραξης, έχουν προκαλέσει έντονα υψηλές πληθωριστικές πιέσεις τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις Τρίτες χώρες περιορίζοντας σημαντικά την αγοραστική δυνατότητα των νοικοκυριών.

Επισήμανε ότι ήδη το πρώτο επτάμηνο του 2023 (ΙΑΝ-ΙΟΥΛ) σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφεται μείωση 7,9% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών επιτραπέζιων ελιών, συγκριτικά με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2022. Η μείωση αυτή προβλέπεται ότι θα αυξηθεί τους επόμενους μήνες επειδή στο πρώτο επτάμηνο του 2023 εκτελούνται ακόμη Συμβόλαια των εξαγωγικών επιχειρήσεων με υψηλότερες τιμές.

Σε επίπεδο αγροτικής παραγωγής και για την νέα ελαιοκομική περίοδο 2023/24 ο Πρόεδρος επισήμανε ότι η κλιματική κρίση έχει περιορίσει σημαντικά την αναμενόμενη πρωτογενή παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς σε όλη την μεσογειακή λεκάνη, με εξαίρεση την Αίγυπτο και εν μέρει την Τουρκία. Σε Π.Ε. της χώρας μας η ακαρπία φθάνει και το 90% όπως είχε επισημάνει έγκαιρα η ΠΕΜΕΤΕ σε σχετικό Δελτίο Τύπου (28/8/23).

Η μειωμένη φετινή παραγωγή 2023/24) πέραν της συμπίεσης του αγροτικού εισοδήματος θα χρειαστεί άμεση και επαρκή στήριξη από τα Ευρωπαϊκά ταμεία, θα επιφέρει επίπονες συνέπειες και στις μεταποιητικές, τυποποιητικές, εξαγωγικές επιχειρήσεις επιτραπέζιων ελιών της χώρας. Η έλλειψη πρώτης ύλης οδηγεί σε απενεργοποίηση γραμμών παραγωγής και την δημιουργία κενών θέσεων εργασίας. Επιπλέον, οι ιδιαίτερα υψηλές τιμές πώλησης από τον ελαιοπαραγωγό που ήδη έχουν κυκλοφορήσει για τις πράσινες ελιές (προσφορά/ζήτηση), θα έχουν ως αποτέλεσμα αντίστοιχα υψηλές τιμές πώλησης του τελικού προϊόντος, με συνέπεια την μείωση της ανταγωνιστικότητας του στα ράφια του εξωτερικού.

Διαφαίνεται ο κίνδυνος για:

• Απώλεια αγορών και κατακόρυφη μείωση εξαγωγών, ιδιαίτερα στις μικρές συσκευασίες ραφιού,
• Αντικατάσταση των ελληνικών επιτραπέζιων ελιών στα ράφια των εφοδιαστικών αλυσίδων του εξωτερικού με ομοειδή προϊόντα άλλων τρίτων ανταγωνιστριών χωρών (Αίγυπτος, Τουρκία)

Ο μεταποιητικός, τυποποιητικός εξαγωγικός τομέας των επιτραπέζιων ελιών χρειάζεται άμεσα μέτρα στήριξης μοντέλου Covid-19.

Η κρισιμότητα του προβλήματος έχει γνωστοποιηθεί έγκαιρα από την ΠΕΜΕΤΕ στα αρμόδια υπουργεία, αλλά και σε υψηλότερο επίπεδο στο Γραφείο του Πρωθυπουργού, ζητώντας άμεση στήριξη των θιγόμενων κοινωνικών ομάδων και προτείνοντας προληπτικά μέτρα στήριξης των μεταποιητικών, τυποποιητικών, εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Για τα σοβαρά θέματα του κλάδου:
Ο Πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ εξέφρασε την ελπίδα ότι το ΣτΕ θα εξετάσει και θα αποκαταστήσει την τάξη και ομαλότητα στην διακίνηση/εξαγωγή της συγκεκριμένης ποικιλίας που έχει θεσμοθετηθεί από την Πολιτεία και εξάγεται με την ονομασία «KALAMATA» από το 1930 και έχει καταφέρει να αναδειχθεί σε ένα από τα πιο δυναμικά και εμβληματικά εθνικά brand της χώρας. Αποφέρει εξαγωγές πλέον των 220 εκατ. ευρώ ετησίως, δημιουργώντας πολλαπλά οφέλη για τον πρωτογενή τομέα, τις εξαγωγικές μονάδες και την ίδια την χώρα, που σε διαφορετική περίπτωση τίθενται σε απόλυτη αμφισβήτηση.

Αναφέρθηκε στην σύσταση «Μητρώου Συσκευαστηρίων Επιτραπέζιων Ελιών» και την θετική βούληση του Υπουργού ΑΑΤ, κ. Λ. Αυγενάκη για να εξασφαλισθούν:

• η διακίνηση ασφαλών και ποιοτικών τελικών προϊόντων επιτραπέζιας ελιάς,
• η διαφάνεια κατά την εμπορική διακίνηση του προϊόντος,
• η βιώσιμη επιχειρηματικότητα και τον υγιή ανταγωνισμό,
• η προστασία των Ελλήνων αγροτών και
• η προστασία των καταναλωτών και της τιμής στο ράφι

Χαρακτήρισε θετικό βήμα το κίνητρο της Κυβέρνησης για την μείωση της φορολογίας των αγροτών, που αποτελεί θετικό βήμα για την οργάνωση τους και την καθιέρωση της συμβολαιακής γεωργίας.

Η ανακήρυξη του κ. Νέλου Γεωργούδη ως Επίτιμου Προέδρου της ΠΕΜΕΤΕ, μετά από Απόφαση του Δ.Σ., έλαβε χώρα κατά την Γενική Συνέλευση για την μεγάλη και πολυετή συνεισφορά του στην πορεία και εξέλιξη της ΠΕΜΕΤΕ από το αξίωμα του Προέδρου της που κατείχε για 20 συνεχόμενα χρόνια».

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το σεμινάριο με θέμα «Efficient Water Use in Olive Orchards in a Context of Climate Change» για την κατάρτιση 50 γεωπόνων από χώρες-μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC) σε θέματα αποτελεσματικής άρδευσης της ελιάς.

Το σεμινάριο έγινε στις εγκαταστάσεις του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου της Σαραγόσας της Ισπανίας και το οργάνωσε το IOC και το CIHEAM από 18 έως 23 Σεπτεμβρίου 2023.

Ο κ. Κωνσταντίνος Χαρτζουλάκης, Γεωπόνος-Ερευνητής και τέως Δ/ντής Ινστιτούτου Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών, που συμμετείχε στην εκδήλωση, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «στην Ισπανία περίμεναν φέτος μια καλή παραγωγή όμως οι καύσωνας του Μαΐου δημιούργησε το πρόβλημα. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια φετινή ισπανική παραγωγή ελαιολάδου της τάξης των 600.000 τόνων. 

Πάντως στην Ισπανία που θεωρείται σοβαρό κράτος έχουν ξεκινήσει να μελετούν το φαινόμενο και να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες για μια πιο ορθολογική άρδευση. Παραμένουν όμως «δέσμιοι» στην προώθηση της υπέρπυκνης φύτευσης, που έχει υψηλές ανάγκες νερού. Για παράδειγμα αν σε έναν παραδοσιακό ελαιώνα χρειάζονται 1.500 κυβικά νερού για άρδευση ανά εκτάριο σε μια υπέρπυκνη φύτευση η ποσότητα διπλασιάζεται και φτάνει στα 3.000 κυβικά.

Επίσης τα τελευταία χρόνια γίνονται χωρίς κάποιο σχεδιασμό νέες φυτεύσεις ελαιόδεντρων, με ισπανικές ποικιλίες, σε τρίτες χώρες, στις οποίες υπάρχει πρόβλημα επάρκειας νερού.   

Η τάση πάντως που υπάρχει σήμερα στην Ισπανία είναι να γίνεται συνένωση των συνεταιριστικών οργανώσεων της χώρας με στόχο την μείωση του κόστους καλλιέργειας.

Αντίθετα στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμιά πολιτική για τον ελαιοκομικό τομέα. Δεν ασχολείται το ΥπΑΑΤ με την ελαιοκαλλιέργεια.

Στην χώρα μας δεν μπορεί να δίνει προστιθέμενη αξία στο ελαιόλαδο μια ισπανική ποικιλία. Δεν υπάρχει όμως καμιά στήριξη στις ντόπιες ποικιλίες. Πουλάμε σε καλύτερη τιμή τα ελληνικά ελαιόλαδα λόγω των καλύτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών. Αλλά προχωράμε σε υπέρπυκνες φυτεύσεις στην Ελλάδα, που έχουν διπλάσιες ανάγκες σε άρδευση. Επίσης το έδαφος δεν είναι ίδιο με αυτό της Ισπανίας για να υποστηρίξουμε αυτό το είδος φυτεύσεων.

Πέρυσι στην Κρήτη είχαμε μια πολύ καλή ελαιοπαραγωγή αλλά μεγάλο μέρος χάθηκε επειδή δεν υπήρχαν εργάτες στην συγκομιδή. Σε πολλές περιπτώσεις καθυστέρηση η συγκομιδή. Το κράτος δεν φαίνεται να θέλει να λύσει το πρόβλημα. Φέτος στην Κρήτη δεν αναμένουμε μεγάλη παραγωγή. Αντίθετα σε άλλες περιοχές, όπως στην Τριφυλία, που οι παραγωγοί έχουν κάνει τις απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες, αναμένεται να έχουν καλή παραγωγή.

Η λύση για την μείωση του κόστους παραγωγής είναι η οργάνωση με Ομάδες Παραγωγών. Έτσι μπορούν οι παραγωγοί να μειώνουν τα έξοδα αλλά και να κάνουν ένα προϊόν με καλή ποιότητα.

Επίσης με τη νέα τεχνολογία μπορούμε να κάνουμε μια πιο ορθολογική άρδευση στα ελαιόδεντρα και να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις που ζουν σήμερα οι Ισπανοί. Σε τοπικό επίπεδο συνεργαστήκαμε με το δήμο Κισάμου και μπορούμε να δίνουμε με αποστολή email συμβουλές άρδευσης στους ελαιοπαραγωγούς της περιοχής.

Πάντως εκτιμώ ότι όπως έγινε και με το ηλιέλαιο η αγορά στο ελαιόλαδο θα ισορροπήσει σε τιμές παραγωγού γύρω στα 4-5 ευρώ το κιλό».   

Τα βασικά συμπεράσματα από τις εισηγήσεις των εκπαιδευτών αλλά και από τις τοποθετήσεις των εκπαιδευομένων από τις ελαιοπαραγωγικές χώρες, που αφορούν και την Ελλάδα, είναι:

• Η έλλειψη νερού αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την αγροτική παραγωγή και την ελαιοκαλλιέργεια, ιδιαίτερα στις νέες υπερεντατικές φυτεύσεις σε όλες τις χώρες.
• Η ελιά είναι μια από τις λίγες δενδρώδεις καλλιέργειες που έχουν μικρές ανάγκες σε νερό για να παράγουν οικονομικά, επειδή έχει μηχανισμούς προσαρμογής και αντοχής στην έλλειψη νερού αλλά και γρήγορης ανάκαμψης.
• Η έρευνα και η τεχνολογία έχουν δώσει εργαλεία για την αποτελεσματική χρήση του νερού άρδευσης (ελλειμματική άρδευση, άρδευση ακριβείας, συμβουλευτική άρδευση) σε ακραίες συνθήκες που εξασφαλίζουν την αειφορία.
• Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης σε θέματα άρδευσης (σχεδιασμός, εφαρμογής στον αγρό, εργαλεία, επιπτώσεις στην ποιότητα ελαιολάδου, κλπ), εκτός από τα πολύ μεγάλα ιδιωτικά και συλλογικά αγροκτήματα.
• Υπάρχει έντονη ανάγκη επιμόρφωσης των ελαιοπαραγωγών σε θέματα άρδευσης για την εξοικονόμηση νερού, την αειφορία του ελαιώνα αλλά και την βελτίωση της ποιότητας του ελαιολάδου.
• Η χρήση των νερών υποβαθμισμένης ποιότητας (αλατούχων, επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων) ακολουθώντας τις προδιαγραφές είναι πλέον αναγκαιότητα. 
• Χωρίς την αλλαγή νοοτροπίας των ελαιοπαραγωγών οποιαδήποτε προσπάθεια δεν θα έχει αποτέλεσμα.

Ξεκίνησε να κάνει παραλαβαλές επιτραπέζιων ελιών η Ένωση Αγρινίου.

Όπως δήλωσε μιλώντας στον ΑγροΤύπο η κα Ακριβή Κούκη, υπεύθυνη του εργοστασίου της Ένωσης Αγρινίου, «ξεκινήσαμε παραλαβές βρώσιμης πράσινης ελιάς Αγρινίου (Χονδροελιάς). Πριν λίγους μήνες υπολογίζαμε ότι θα υπάρξει μια μείωση της παραγωγής λόγω ακαρπίας κατά 60 έως 70%. Από την πρώτη εικόνα που είδαμε στα ελαιόδεντρα προβλέπουμε ότι η μείωση της φετινής παραγωγής θα ξεπεράσει το 80%. Κάθε χρόνο η Ένωση παραλαμβάνει 3.000 έως 5.000 τόνους επιτραπέζιας ελιάς. Φέτος είναι πολύ δύσκολο να βρούμε αυτές τις ποσότητες».

Οι παραγωγοί καλούνται να προσέρχονται στις εγκαταστάσεις της Ένωσης Αγρινίου στη Σπολάϊτα, όπου και το εργοστάσιο επεξεργασίας – τυποποίησης βρώσιμης ελιάς, στα υποκαταστήματα της Λεπενούς και της Αμφιλοχίας. Επίσης οι παραγωγοί μπορούν να απευθύνονται και στα σταθερά σημεία παραλαβής ελιών στο Αγγελόκαστρο, στην Παλαιομάνινα, στην Παραβόλα, στο Ελαιόφυτο και στο Καστράκι.

Όπως αναφέρει ο συνεταιρισμός, η εξόφληση των τιμολογίων θα γίνεται, όπως πάντα, στην καλύτερη τιμή και τοις μετρητοίς, μέσω τραπεζικών λογαριασμών των παράγωγων. Σημειώνεται ότι για τα μέλη των Ομάδων Παραγωγών της Ένωσης Αγρινίου θα υπάρξει, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, πρόσθετη αμοιβή.

Ο δήμος Πύλου - Νέστορος απεύθυνε κάλεσμα στους πολίτες της Θεσσαλίας, που επλήγησαν από την θεομηνία, να εργαστούν εργάτες στην συγκομιδή ελιάς.

Μια κακοκαιρία λοιπόν μπορεί να γίνει «ευκαιρία» για να λυθεί το πρόβλημα των εργατών γης στην χώρα.

Συγκεκριμένα o δήμος Πύλου - Νέστορος έστειλε έγγραφο, προς τους δήμους της Περιφέρειας Θεσσαλίας, στο οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: 

«Ως έμπρακτη πράξη αλληλεγγύης στις δύσκολες συγκυρίες που βιώνουμε, με τιμή απευθύνουμε ανοικτό κάλεσμα προς τους πολίτες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας, οι οποίοι επλήγησαν από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel, όπως εκδηλώσουν ενδιαφέρον να μετοικήσουν σε βραχυπρόθεσμη βάση και να απασχοληθούν στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Πύλου - Νέστορος ως εργάτες γης ενόψει της επικείμενης ελαιοκομικής περιόδου.

Σε κάθε ενδιαφερόμενο πλέον της συμφωνηθείσας αμοιβής θα παρέχεται όπου αυτό είναι εφικτό δωρεάν διαμονή και σίτηση για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που θα απασχοληθούν».

Στο έγγραφο (με Αριθμ. Πρωτ. 14381) τονίζεται ότι για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τα τηλέφωνα 2723360212 και 2723360246. Το κείμενο υπογράφει ο Αντιδήμαρχος κ. Ηλίας Κανάκης.

Στις 12/9/2023 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη εκπροσώπων των φορέων-μελών της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ για την τρέχουσα ελαιοκομική περίοδο 2023/24 και ειδικότερα για την ηρτημένη εσοδεία πράσινων ελιών των ποικιλιών «Χαλκιδική» και «Αμφίσσης»/«Κονσερβολιά». 

Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι από από τις ελαιοπαραγωγικές Π.Ε. Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Φωκίδας, Μαγνησίας, Πιερίας και  Αρκαδίας και από όλους τους τομείς του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής).

Ο προέδρος της Διεπαγγελματικής, Γ. Ντούτσιας, πήρε τον λόγο εκφράζοντας «την λύπη και την συμπάθεια των μελών της Οργάνωσης για τις καταστροφικές πλημμύρες στην Θεσσαλία με ανθρώπινες απώλειες και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές σε κατοικίες, καλλιέργειες και εργοστάσια. 

Σε κλίμα απαισιοδοξίας και προβληματισμού για την δύσκολη ελαιοκομική περίοδο που διανύουμε, η οποία ήδη ξεκίνησε όσον αφορά στη συγκομιδή του πράσινου ελαιόκαρπου, τον λόγο πήραν διαδοχικά οι συμμετέχοντες με εκτιμήσεις ποσοτήτων ηρτημένης εσοδείας στην περιοχή τους. 

Επιβεβαιώνεται το μεγάλο πρόβλημα της ακαρπίας στις πράσινες ελιές, σχεδόν 90%, που ήδη είχε επισημάνει η Εθνική ΔΟΕΠΕΛ, αλλά και η ΠΕΜΕΤΕ με σχετική ανακοίνωση της, στις 28/8/2023.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που αναφέρθηκαν, η ηρτημένη εσοδεία της χώρας για την ποικιλία Χαλκιδική εκτιμάται περίπου στους 50.000 τόνους και για την ποικιλία Αμφίσσης να μην ξεπερνά τους 10.000 τόνους. 

Είναι εμφανές ότι η φετινή εσοδεία είναι προβληματική και δεν θα καλύψει τις εξαγωγικές ανάγκες της χώρας που τα τελευταία χρόνια ανέρχονται πλέον σε πάνω από 185.000 τόνους.

Στο έντονο κλίμα απογοήτευσης και του οικονομικού αδιέξοδου που δημιουργείται, κρίνεται απαραίτητη η Ευρωπαϊκή και εθνική στήριξη του κλάδου.

Η μειωμένη παραγωγή των πράσινων ελιών (ακαρπία) θα έχει σαν συνέπεια την αύξηση των τιμών παραγωγού (προσφορά/ζήτηση). 

Κατά την προηγούμενη εσοδεία (2022/23), ρεκόρ των πράσινων ελιών, η τιμή παραγωγού κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, ιδιαίτερα στην ποικιλία «Αμφίσσης»/«Κονσερβολιά», ίσως και κάτω του κόστους παραγωγής, το οποίο επιβαρύνθηκε με την αύξηση των δαπανών εργασίας (κόστος εισροών, σημαντική έλλειψη εργατικών χεριών, κ.α.). Το μεγάλο σκαμπανέβασμα των τιμών παραγωγού δημιουργεί ανασφάλεια, παρενέργειες και τελικά προσφορά προϊόντος υποδεέστερης ποιότητας απο τους ελαιοπαραγωγούς. 

Προκειμένου οι ονομαστές ελληνικές επιτραπέζιες ελιές να διατηρήσουν την ανταγωνιστική θέση τους στις αγορές του εξωτερικού, προκύπτει η επιτακτική ανάγκη εφαρμογής διεπαγγελματικής συμφωνίας στους κόλπους της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ (π.χ. συμβολαιακή γεωργία, κ.α.), η οποία όμως να εδράζεται σε «σταθερές»:

• όσον αφορά στο αντικειμενικό κόστος παραγωγής πρωτογενούς τομέα σύμφωνα με την γεωργική λογιστική,
• στη σύσταση Μητρώου Συσκευαστηρίων Επιτραπέζιων Ελιών ώστε να μην υπεισέρχονται «τυχάρπαστοι» στην διαδικασία αγοράς του προϊόντος από τα χέρια του παραγωγού και ότι άλλο κριθεί αναγκαίο στη συνέχεια.

Ήρθε η ώρα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων να στηρίξει ουσιαστικά τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών».

Σε μάστιγα έχουν εξελιχθεί οι κλοπές καρπού από τα ελαιόδεντρα.

Το φαινόμενο της κλοπής ελιάς υπήρχε και στο παρελθόν όμως φέτος είναι σε έξαρση. Αυτό οφείλεται στην υψηλή τιμή του ελαιολάδου αλλά και στην μειωμένη παραγωγή και άρα υψηλή τιμή της επιτραπέζιας ελιάς. 

Ο κ. Γρηγόρης Γρουζίδης, ελαιοπαραγωγός και πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Παγγαίου, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος έχουμε μειωμένη παραγωγή ελιάς λόγω ακαρπίας. Όμως και αυτή την λίγη παραγωγή δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουμε να την συγκομίσουμε γιατί έχουμε μεγάλο αριθμό κλοπών. Έρχονται στα χωράφια και μαζεύουν τις ελιές μας. Ακόμη και τις βραδυνές ώρες γίνονται κλοπές της παραγωγής μας. 

Έχουμε κάνει εθελοντικές ομάδες και προσπαθούμε να φυλάξουμε τα ελαιόδεντρα μας. Όμως φοβόμαστε και να μην γίνει κάνα κακό όταν βρεθούμε με τους κλέφτες και τότε θα το πληρώσουμε εμείς.

Κάναμε συνάντηση με τον  Αντιπεριφερειάχη Καβάλας, Αλέξη Πολίτη, από τον οποίο ζητήσαμε να μεταφέρει στην Περιφέρεια το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Ζητάμε να αναλάβουν την φύλαξη των ελαιόδεντων οι δασάρχες και αγροφύλακες αλλά και η αστυνομία.

Στο μεταξύ αναμένεται να ξεκινήσει η συγκομιδή της βρώσιμης πράσινης ελιάς ποικιλίας Χαλκιδικής. Η τιμή παραγωγού είναι από 2 έως 2,20 ευρώ το κιλό. Η ακαρπία στην περιοχή είναι μεγάλο πρόβλημα, ξεκινά από 70% και σε κάποια χωράφια είναι ολική».

Από 2 ευρώ σκούπα ξεκίνησαν φέτος οι επιτραπέζιες ελιές Χαλκιδικής, στην συνέχεια ανέβηκαν στα 2,20 ευρώ και τώρα βλέπουν τα 2,50.

Ο ελαιοπαραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Ορμύλιας, Χρήστος Τσιπέλης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «στην περιοχή της Σιθωνίας ανακοινώθηκε ο πρώτος τιμοκατάλογος σκούπα στα 2 ευρώ το κιλό για όλα τα μεγέθη. 

Στην συνέχεια στην Ορμύλια άλλη εταιρεία επεξεργασίας βρώσιμης ελιάς ανακοίνωσε νέο τιμοκατάλογο με τιμές για τα μεγάλα μεγέθη 110 - 150 τεμάχια το κιλό (που φέτος είναι πολλά λόγω μειωμένης παραγωγής) στα 2,20 ευρώ το κιλό, ενώ για τα μικρά 160 - 200άρι στα 2 ευρώ το κιλό.

Το επόμενο διάστημα αναμένουν οι παραγωγοί η τιμή να φτάσει στα 2,5 ευρώ. Φέτος έχουμε ακαρπία και μειωμένη παραγωγή. Επίσης φέτος η τιμή στο ελαιόλαδο είναι υψηλή. Μαθηματικά η τιμή για ελαιόλαδο είναι στα 2 ευρώ το κιλό για τον παραγωγό. Επίσης οι ελιές για ελαιοποίηση έχουν μειωμένο κόστος συγκομιδής και δεν έχουν έξοδα διαλογής και μειωμένο μεταφορικό κόστος. Αν δεν ανέβει η τιμή ότι ελιές υπάρχουν φέτος θα πάνε για παραγωγή ελαιολάδου.

Επίσης μας είπε το ΥπΑΑΤ ότι πήγε ο φάκελος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποζημίωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η οποία συμπεριλαμβάνει και την ελιά Χαλκιδικής, ώστε να διατεθούν κονδύλια για την αποζημίωση των παραγωγών. Από το πακέτο των 2,25 δις ευρώ, που είναι για ζημιές από την κλιματική αλλαγή θα καταβληθούν οι ενισχύσεις για την φετινή ακαρπία.

Παράλληλα οι παραγωγοί ελιάς Χαλκιδικής περιμένουν ακόμη τα 30 ευρώ το στρέμμα που τους χρωστάνε για την πανδημία. Θυμίζουμε ότι για την ελιά Χαλκιδικής έδωσαν 40 ευρώ το στρέμμα κορωνοενίσχυση (λόγω λάθους), όταν οι άλλες ποικιλίες επιτραπέζιας ελιάς εισέπραξαν 70 ευρώ το στρέμμα».

Οι βροχές και η υγρασία έφεραν πρόβλημα δάκου και γλοιοσπόριου στις ελιές. Οι παραγωγοί θα πρέπει να δώσουν προσοχή στην αντιμετώπισή τους επειδή φέτος αναμένουμε μειωμένη ποσότητα.

Ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «είχαμε πολλές βροχοπτώσεις στην χώρα. Στην περιοχή μας έπεσε πάνω από 50 χιλιοστά νερού. Βοήθησε την παραγωγή ελιάς ποτιστικά αλλά οι υγρασίες και οι χαμηλές θερμοκρασίες που έχουμε χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή για προσβολές δάκου και γλοιοσπορίου.

Αναμένουμε φέτος μια καλή πορεία των τιμών του ελαιολάδου και θα πρέπει οι παραγωγοί να είναι προσεκτικοί, να επισκέφτονται τα χωράφια τους και να προσέχουν τις παγίδες.

Ήδη η ΔΑΟΚ κάνει τον τρίτο ψεκασμό για δάκο. Σε όσες περιοχές δεν είναι στο πρόγραμμα δακοκτονία θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητοι ψεκασμοί. 

Επίσης προτείνουμε στους παραγωγούς να προχωρήσουν σε πρόωρη συγκομιδή από αρχές Νοεμβρίου ιδιαίτερα στις περιοχές που έχουν μειωμένη παραγωγή. Στόχος μας να διαφυλάξουμε φέτος την καλή ποιότητα του ελαιολάδου».

Σημαντικές αλλαγές θα ισχύσουν, από 15 Σεπτεμβρίου 2023, για τα επιτρεπόμενα όρια των καταλοίπων φυτοπροστασίας σε σειρά αγροτικών προϊόντων, μετά και από την ανάκληση της άδειας κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας φοσμέτ (phosmet).

Όπως αναφέρει Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από́ τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022.

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
 
Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet, καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥπΑΑΤ (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23).

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών, σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Διαβάστε τον Κανονισμό ΕΕ 2022/94 (εδώ)

Σήμερα Τετάρτη (30/8/2023) έγινε συνάντηση εκπροσώπων Αγροτικών Συνεταιρισμών και Αγροτικών Συλλόγων της Χαλκιδικής με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αυγενάκη, τον Υφυπουργό κ. Σταμενίτη, τους Γενικούς Γραμματείς του ΥπΑΑΤ και τον πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Λυκουρέντζο, στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ).  

Θέμα της συνάντησης ήταν η ακαρπία της ελιάς Χαλκιδικής.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Ορμύλιας, Χρήστος Τσιπέλης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «στη συνάντηση τέθηκαν από την πλευρά μας ερωτήματα και προβληματισμοί για την ακαρπία στην πράσινη ελιά Χαλκιδικής και για το υψηλό κόστος παραγωγής. Ζητήσαμε ακόμη την αλλαγή του Κανονισμού του ΕΛΓΑ γιατί η ακαρπία οφείλεται στις καιρικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή.

Η απάντηση που λάβαμε ήταν ότι συντάσσεται ήδη επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποζημίωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η οποία συμπεριλαμβάνει και την ελιά Χαλκιδικής, ώστε να διατεθούν κονδύλια για την αποζημίωση των παραγωγών. Οι προσπάθειες μας δεν θα σταματήσουν μέχρι να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα μας.

Στην σύσκεψη συμμετείχαν ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης και ο εκπρόσωπος του αγροτικού συνεταιρισμού Biolivia κ. Δημήτρης Ευαγγελινός».

Απόγνωση δημιουργεί στους παραγωγούς η πρωτοφανής φετινή ακαρπία των ελαιόδενδρων στις επιτραπέζιες ελιές.

Η ακαρπία των επιτραπέζιων ελιών ποικιλίας «Χαλκιδική», όπως επισημαίνει η ΠΕΜΕΤΕ, διαπιστώνεται στις Π.Ε. Χαλκιδικής, Καβάλας, Μαγνησίας, κ.ά και ποικιλία «Αμφίσοης» (Κονσερβολιά) στις Π.Ε Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας, Μαγνησίας, Φωκίδας, Άρτας, Λάρισας κ.α.

Ιδιαίτερα στις βασικές ελαροπαραγωγικές ΠΕ Χαλκιδικής και Φθιώτιδας, που η οικονομία τους στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια και αξιοποίηση του ελαιοκάρπου των παραπάνω ποικιλιών, παράγεται και αξιοποιείται ο κύριος όγκος αυτών (ποικιλία «Χαλκιδική» 80% και «Αμφίσσης» 75% της εγχώριας παραγωγής, από συνολικά 4.000 ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, σε 316.000 στρέμματα), το φαινόμενο της ακαρπίας προσεγγίζει το 90% με επίπονες συνέπειες σε οικονομικό και κοινωνικά επίπεδο.

Η ΠΕΜΕΤΕ, τα μέλη της οποίας εκπροσωπούν πλέον του 85% στην μεταποίηση των επιτραπέζιων ελιών της εγχώριας παραγωγής και πλέον του 96% των Ελληνικών εξαγωγών του προϊόντος, λαμβάνοντος υπόψιν την σπουδαιότητα του προϊόντος για το σύνολο του κλάδου και την χώρα (Ελλάδα 2η εξαγωγός χώρα στον κόσμο με ετήσια αξία εξαγωγών 600 εκατ. ευρώ), στέκεται στο πλευρό του Έλληνα ελαιοκαλλιεργητή και μεταποιητή, επισημαίνει το μέγεθος αλλά και την κρισιμότητα του προβλήματος και επιδιώκει λύση έχοντας θέσει το θέμα στο υψηλότερο επίπεδο, στο γραφείο του πρωθυπουργού, ζητώντας άμεση στήριξη των θιγόμενων κοινωνικών ομάδων.

Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς) κ. Γιώργος Ντούτσιας, τόνισε ότι «το 2022 είχαμε μια παραγωγή ελιάς Καλαμών που πήγε για βρώσιμη χρήση μια παραγωγή της τάξης των 160.000 τόνων. Με την σημερινή εικόνα των δέντρων προβλέπουμε ότι το 2023 στις Καλαμών θα έχουμε μια μείωση της παραγωγής πάνω από 50%. Βέβαια οι ελιές Αμφίσσης και Χαλκιδικής έχουν ακόμη μεγαλύτερη ακαρπία που φτάνει ακόμη και στη μηδενική παραγωγή σε κάποιες περιοχές. 

Η ακαρπία είναι πρωτόγνωρη για όσα χρόνια ασχολούμε με την καλλιέργεια της ελιάς (από δεκαετία του 50). Δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ αλλά θα πρέπει σε επίπεδο ΕΕ να βρεθεί ένας νέος χρηματοδοτικός μηχανισμός που να καλύπτει την απώλεια του εισοδήματος των παραγωγών. Είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλες η χώρες της ΕΕ αλλά και της Μεσογείου (Αφρική και Ασία). Εκτός βέβαια από τους παραγωγούς μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζει η μεταποίηση και οι εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς».

Θα τρέξει το πιλοτικό πρόγραμμα μετακίνησης 500 ανέργων για εποχική απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου Κρήτης. 

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από τους εκπροσώπους των Εργατικών Κέντρων στις συγκεκριμένες περιοχές και του υπουργού Εργασίας, Άδωνι Γεωργιάδη, ενώ εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΥΠΑ.

Αφορά μετακίνηση ανέργων από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου που έχει αυξημένες ανάγκες για εργάτες γης στη συγκομιδή ελιάς, που πραγματοποιείται από Οκτώβριο μέχρι Ιανουάριο κρίθηκε αναγκαίο, καθώς διαπιστώθηκε η αδυναμία του νομού Ηρακλείου να καλύψει τις απαιτούμενες θέσεις από τους εγγεγραμμένους ανέργους στις τοπικές υπηρεσίες της ΔΥΠΑ. 

Στόχος του προγράμματος είναι η παροχή επιδόματος μετακίνησης ύψους 250 ευρώ και μετεγκατάστασης ύψους 250 ευρώ τον μήνα, προς τους άνεργους της Δυτικής Μακεδονίας, προκειμένου να μετακινηθούν από την περιοχή της μόνιμης κατοικίας τους στο νομό Ηρακλείου για να απασχοληθούν στον πρωτογενή τομέα. 

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 625.000 ευρώ και δικαιούχοι του επιδόματος μετακίνησης και μετεγκατάστασης είναι άνεργοι εγγεγραμμένοι στο ψηφιακό μητρώο ΔΥΠΑ που εδρεύουν στις περιοχές Κοζάνης, Φλώρινας, Καστοριάς και Γρεβενών. 

Το επίδομα θα καταβάλλεται από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, που ολοκληρώνεται η περίοδος συγκομιδής της ελιάς.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Μιχάλης Βιαννιτάκης, Γενικός Γραμματέας Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, «το βασικό είναι να υπάρξει ενδιαφέρον από τους άνεργους για να έρθουν να εργαστούν στον αγροτικό τομέα στην Κρήτη. Στο παρελθόν σε αντίστοιχες προσκλήσεις που κάναμε δεν είχαμε δει να υπάρξει ενδιαφέρον. Η εργασία στην συγκομιδή της ελίας διαρκεί περίπου δύο μήνες και δεν θα υπάρχει χρόνος εκπαίδευσης των εργατών. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι που θα μείνουν αυτοί οι 500 εργάτες γης στο νομό Ηρακλείου. Ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στο να βρουν στέγη οι φοιτητές που έρχονται στο νησί».

Ο Σεπτέμβριος θα είναι ο μήνας των αλλαγών στον ΕΛΓΑ, αυτό φάνηκε μετά την ενημέρωση που είχε από τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Διονύσιο Σταμενίτη, ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης ΠΔΕ, Θεόδωρος Βασιλόπουλος.  

Ο εκσυγχρονισμός του κανονισμού του ΕΛΓΑ θα είναι το πρώτο νομοσχέδιο που θα φέρει στη Βουλή το ΥπΑΑΤ (στις αρχές της επόμενης εβδομάδας), όπου μεταξύ άλλων θα προβλέπει την υποχρεωτική ασφάλιση, όμως θα υπάρξει  αναπροσαρμογή στα ασφάλιστρα. 

Σύμφωνα με τον υφυπουργό στόχος είναι ο επικαιροποιημένος κανονισμός λειτουργίας του ΕΛΓΑ να δίνει απαντήσεις  στα  νέα προβλήματα, τις  νέες ασθένειες  και  κινδύνους και τα  νέα δεδομένα που άλλαξαν με την κλιματική αλλαγή, ώστε να μπει στην καθημερινότητα όλων εκείνων που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα.

Σε ότι αφορά την ακαρπία της ελιάς το θέμα θα τεθεί στην άτυπη συνάντηση, στις 3, 4 και 5 Σεπτεμβρίου, των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην Κόρδοβα της Ισπανίας. Ένα θέμα που αγγίζει τις μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ακαρπίας της ελιάς με σκοπό την  δημιουργία κοινού μετώπου για αποζημίωση των ελαιοπαραγωγών.  

Ο αντιπεριφερειάρχης κ. Βασιλόπουλος, επεσήμανε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «Η νέα ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έχει κατανοήσει τα σοβαρά ζητήματα που έχουν ανακύψει στην αγροτική παραγωγή και φαίνεται να έχει δρομολογήσει λύσεις. Έπειτα και από την τελευταία συνάντηση που είχα με τον αρμόδιο υφυπουργό Διονύση Σταμενίτη ο ΕΛΓΑ θα αλλάξει με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, μένει να δούμε τις τροποποιήσεις του νέου κανονισμού. Για τις αποζημιώσεις στις ελιές, τα αμπέλια και τις σταφίδες που δεν καλύπτονται ασφαλιστικά το υπουργείο έχει την πρόθεση να αξιοποιήσει ενισχύσεις από την Ε.Ε, πιέζουμε και εμείς από την πλευρά μας να δοθούν αποζημιώσεις μέχρι τέλος του έτους».

Πάντως, στην άτυπη σύνοδο  υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην Κόρδοβα, που θα πραγματοποιηθεί υπό την προεδρία του Ισπανού, Λουίς Πλάνας, στο επίκεντρο θα βρεθούν οι νέες τεχνολογίες, ως εργαλείο για πιο ανθεκτική γεωργία απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις.

Οι ελαιοπαραγωγοί πρέπει να σταματήσουν να ελπίζουν σε κατά εξαίρεση αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ για την φετινή ακαρπία.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, σε συσκέψεις με εκπροσώπους αγροτικών φορέων σε Λάρισα και Καρδίτσα, αναφερόμενος στο ζήτημα της ακαρπίας της ελιάς είπε ότι, σε συνεννόηση και με τις άλλες μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουν αντίστοιχο πρόβλημα, θα θέσει το ζήτημα στην επόμενη Σύνοδο υπουργών Γεωργίας, στις Βρυξέλλες, καθώς το πρόβλημα είναι μεγάλο αλλά και γιατί δεν υπάρχει πρόβλεψη κάλυψής του από τον ΕΛΓΑ.

Θυμίζουμε στην Χαλκιδική υπάρχει μεγάλο πρόβλημα ακαρπίας στις ελιές. Όπως αναφέρουν παραγωγοί στον ΑγροΤύπο φέτος από τέλη Μαρτίου φάνηκε ότι δεν θα είχαμε καθόλου παραγωγή. Μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τους ελαιοκαλλιεργητές αλλά όλη την περιοχή της Χαλκιδικής.

Σε απελπιστική κατάσταση βρίσκονται οι παραγωγοί Κονσερβολιάς (Αμφίσσης) στην Φθιώτιδα λόγω της ακαρπίας. Σε σύσκεψη, που έγινε την Τετάρτη (23/8), στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια επιτροπή από παραγωγούς και μεταποιητικές μονάδες για να έρθουν σε επικοινωνία με το ΥπΑΑΤ και να βρουν τρόπο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Στο μεταξύ στην συνάντηση σε Λάρισα και Καρδίτσα ο Λευτέρης Αυγενάκης, αναφερόμενος στις προτεραιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επικεντρώθηκε σε τέσσερα σημεία:

Ως πρώτη προτεραιότητα ανέφερε την αλλαγή του κανονισμού του ΕΛΓΑ, που θα δώσει τη δυνατότητα κάλυψης νέων κινδύνων, αλλά θα δημιουργήσει και νέους κανόνες και νέα πεδία επιλογής για ασφαλιστική κάλυψη. Η αλλαγή δεσμεύθηκε ότι θα γίνει με διάλογο με τους εμπλεκομένους, ζήτησε προτάσεις από τους εκπροσώπους συνεταιρισμών και με κατηγορηματικότητα δήλωσε ότι θα παραμείνει δημόσιος ο χαρακτήρας λειτουργίας του ΕΛΓΑ.

Δεύτερη προτεραιότητα για το ΥΠΑΑΤ είναι η μεταρρύθμιση στον ΟΠΕΚΕΠΕ ώστε να λειτουργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα προσφέροντας διαφάνεια και δικαιοσύνη στους παραγωγούς. Ο υπουργός τάχθηκε κατά οποιασδήποτε μονοπωλιακής αντίληψης και τόνισε ότι είναι αποφασισμένος να υλοποιήσει την εντολή του πρωθυπουργού και να «σπάσει αυγά». Όπως είπε «Φθάσαμε στο σημείο μηδέν. Η παλιά νοοτροπία οδήγησε σε λάθος δρόμους. Ο καθένας από τους εμπλεκόμενους έχει τη δική του ευθύνη. Παιχνιδάκια στην πλάτη των αγροτών δεν θα επιτρέψω να γίνουν», τόνισε, επισημαίνοντας ότι θα υπάρχει σε όλα διαφάνεια και εσωτερικός έλεγχος.

Τρίτη προτεραιότητα είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Αναφέρθηκε στο ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, υπενθυμίζοντας ότι η Θεσσαλία έχει μεγάλο μερίδιο στο πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0» προϋπολογισμού 4 δις ευρώ, ενώ από τα έξι μεγάλα έργα που γίνονται μέσω ΣΔΙΤ, τα δύο εκτελούνται στη Θεσσαλία. «Δεν είμαστε εμείς κι εσείς. Είμαστε εμείς. Είμαστε στην ίδια πλευρά της όχθης» τόνισε ο Λευτέρης Αυγενάκης επισημαίνοντας την ανάγκη συνεργασίας, ενώ αναφέρθηκε και στην ανάγκη αλλαγής του καθεστώτος λειτουργίας των ΓΟΕΒ- ΤΟΕΒ, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950. Επίσης ο υπουργός υπενθύμισε ότι με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη για την αποζημίωση για έκτακτα φαινόμενα άλλαξε ο κανονισμός που αφορά στην Κρατική Αρωγή, με αποτέλεσμα πλέον οι πληγέντες να αποζημιώνονται μέσα σε λίγους μήνες και όχι σε τρία ή τέσσερα χρόνια.

Τέταρτη προτεραιότητα για τον ΥπΑΑΤ είναι η επίτευξη του στόχου για την είσοδο 60.000 νέων στον πρωτογενή τομέα προσφέροντας κίνητρα και κάνοντας πιο ελκυστικό το αγροτικό επάγγελμα. Προς την κατεύθυνση αυτή θύμισε ότι κινήθηκε και η πρώτη απόφαση που έλαβε για ένταξη περίπου 2.100 επιλαχόντων στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών ενισχύοντας τον προϋπολογισμό του προγράμματος κατά 77 εκατ. ευρώ.

Μειωμένη αναμένεται να είναι φέτος η παραγωγή ελιάς Καλαμών, ενώ σοβαρά οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας.

Στο μεταξύ αυτή την εποχή η τιμή παραγωγού για περσινές ελιές από τους κάδους στο 200άρι είναι στα 1,60 ευρώ το κιλό. Πάντως υπάρχουν αρκετές ποσότητες από τα περσινά αποθέματα.

Ο παραγωγός από το Μεσολόγγι κ. Ανδρέας Κότσαλος δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος είχαμε πολλά προβλήματα στην καρπόδεση και αναμένεται να είναι μειωμένη παραγωγή ελιάς Καλαμών. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ποσοστό 10 - 15% μιας κανονικής παραγωγής στην περιοχή. 

Στο μεταξύ έχουμε φτάσει Αύγουστο του 2023 και ακόμη οι παραγωγοί δεν έχουν πάρει την αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ για τις ζημιές που έγιναν το Οκτώβριο του 2022. Ο ΕΛΓΑ ξέρει να εισπράττει τις ασφαλιστικές εισφορές με την πληρωμή της προκαταβολής της ενίσχυσης αλλά καθυστερεί στις πληρωμές των αποζημιώσεων, κάτι που εξοργίζει τους παραγωγούς. Επίσης πολλοί παραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας το 2022 είχαν προβλήματα με τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και δεν εισέπραξαν το τσεκ.

Εκτός από τις αποζημιώσεις πάντως οι παραγωγοί θα πρέπει να έχουν και πρόσθετα μέτρα στήριξης. Πρέπει να υπάρξουν διευκολύνεις στις πληρωμές των εισφορών και στις οφειλές των παραγωγών γιατί η χρονιά είναι πολύ δύσκολη και οι περσινές τιμές ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα».   

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο από την πλευρά του ο κ. Δημοσθένης Καραμίχας, παραγωγός και μεταποιητής από τη Λακωνία, «προβλήματα στην καρπόδεση θα φέρουν μείωση στην φετινή παραγωγή ελιών Καλαμών. Εκτιμώ ότι σε σχέση με πέρσι θα είναι κατά 30% και σε σχέση με μια κανονική χρονιά κατά 50%. Η Λακωνία αναμένεται να έχει μια παραγωγή περίπου 9 - 12 χιλιάδων τόνων». 

Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς) κ. Γιώργος Ντούτσιας, τόνισε ότι το 2022 είχαμε μια παραγωγή ελιάς Καλαμών που πήγε για βρώσιμη χρήση μια παραγωγή της τάξης των 160.000 τόνων. Με την σημερινή εικόνα των δέντρων προβλέπουμε ότι το 2023 στις Καλαμών θα έχουμε μια παραγωγή μόλις 30.000 τόνους. 

Μετά από εντολή που δόθηκε από τον  Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, κλιμάκια του ΕΛΓΑ βρέθηκαν άμεσα στις περιοχές της Ρόδου και της Θεσσαλίας, που επλήγησαν από τις  καταστροφικές πυρκαγιές, προκειμένου να γίνει άμεση καταγραφή των ζημιών σε φυτικό και ζωικό κεφάλαιο. 

Από τις πρώτες οριοθετήσεις και επισημάνσεις που έκαναν επί πεδίου καταστροφών οι  υπάλληλοι κλιμακίου του ΕΛΓΑ, που μετέβησαν από τη Δευτέρα, 24 Ιουλίου 2023, στην Ρόδο, με επικεφαλής Προϊστάμενο του Υποκαταστήματος  Αθηνών, αναφέρουν ότι οι ζημίες στις καλλιέργειες φυτικού κεφαλαίου αφορούν περίπου 50.000 ελαιόδενδρα, κυρίως στις Τοπικές Κοινότητες: Απόλλωνος, Ασκληπιείου, Γενναδίου και Βατίου, καθώς και περιορισμένο αριθμό στρεμμάτων άλλων δενδροκαλλιεργειών και περιορισμένο αριθμό στρεμμάτων κηπευτικών και αμπελοκαλλιεργειών.

Όσον αφορά τις απώλειες ζωικού κεφαλαίου - οι οποίες θα προσμετρηθούν μετά την υποβολή δηλώσεων εκ μέρους των κτηνοτρόφων - προϋπολογίζονται επίσης νσύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναγγελίες ζημιών, σε 2.500 ζώα και μελισσοσμήνη.

Επίσης κλιμάκιο του ΕΛΓΑ συμμετείχε σε σύσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και κατόπιν συνεργασίας με τους αρμόδιους Αντιπεριφερειάρχες αποφασίστηκε να γίνει  δεκτό το αίτημα των παραγωγών και  να δοθεί παράταση της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων για τις ζημίες από τις πυρκαγιές μέχρι τις 14 Αυγούστου 2023 και να γίνει άμεσα ο ενταφιασμός των καμένων ζώων σε εφαρμογή των κανόνων της Δημόσιας Υγείας και σε συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών του ΕΛΓΑ και των ΔΑΟΚ.

Οι υπάλληλοι κλιμακίου του ΕΛΓΑ,  που βρέθηκαν από την Τετάρτη, 26 Ιουλίου 2023, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, με επικεφαλής τον Προϊστάμενο του Υποκαταστήματος Λάρισας, αναφέρουν ότι μετά από τις πρώτες οριοθετήσεις και επισημάνσεις τους επί του πεδίου των καταστροφών, ότι οι ζημίες στις καλλιέργειες φυτικού κεφαλαίου προς το παρόν είναι εξαιρετικά περιορισμένες και αφορούν καλλιέργειες αμυγδάλων και εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό άλλων δενδροκαλλιεργειών. Σημαντικές ζημίες υπάρχουν στις καταστροφές σε σιτηρά, τα οποία είχαν συγκομισθεί σε εκτεταμένο αριθμό στρεμμάτων, όπως επίσης σε αμπελοκαλλιέργειες.

Σημαντικές απώλειες ζωικού κεφαλαίου καταγράφονται σε σειρά κοινοτήτων, όπου ήδη υπάρχουν 49 αναγγελίες απώλειας ζωικού κεφαλαίου. Στις περισσότερες περιπτώσεις εξ αυτών χθες και σήμερα οι υπάλληλοι του ΕΛΓΑ σε συνεργασία με τις υπηρεσίες των ΔΑΟΚ επιχειρούν τόσο τις εξατομικευμένες εκτιμήσεις ανά κτηνοτροφική μονάδα, όσο και επισπεύδουν τις διαδικασίες ενταφιασμού των καμένων ζώων, σύμφωνα με τους κανόνες δημόσιας υγείας.

Επίσης καταγράφονται σημαντικές καταστροφές υποδομών, εγκαταστάσεων και γεωργοτεχνολογικού εξοπλισμού, όπως ποιμνιοστάσια, αποθήκες, στάβλοι και γεωργικά μηχανήματα.

Η διοίκηση του ΕΛΓΑ καθόρισε ως προθεσμία υποβολής δηλώσεων των παραγωγών και κτηνοτρόφων για τις ζημίες από τις τρέχουσες πυρκαγιές 15 ημέρες μετά την ολοκλήρωση της κατάσβεσής τους, όπως και στην περίπτωση της Ρόδου.

Σε απελπιστική κατάσταση βρίσκονται οι παραγωγοί Κονσερβολιάς (Αμφίσσης) στην Φθιώτιδα λόγω της ακαρπίας.

Ο κ. Χρήστος Καραδήμος, Διευθυντής στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την ακαρπία. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που είχαμε τον περασμένο χειμώνα. Επίσης ρόλο έπαιξε και η περυσινή παραγωγή που ήταν αυξημένη. 

Πάντως αυτή την εποχή τα δέντρα είναι άδεια στην περιοχή. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα απώλειας εισοδήματος στους ελαιοπαραγωγούς. Πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι συνεταιρισμοί αλλά και οι μεταποιητές επιτραπέζιας ελιάς.

Ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας θα πραγματοποιήσει σύσκεψη, την Τετάρτη (23/8/2023), στις εγκαταστάσεις του στον Καλόγηρο Στυλίδας, στην οποία καλεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και παράγοντες της περιοχής, προκειμένου από κοινού να ενεργήσουν για να αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα της ακαρπίας της φετινής ελαιοκομικής χρονιάς.

Το ζήτημα αφορά χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς που θα έχουν μηδενικό εισόδημα από την καλλιέργειά τους αλλά και τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στον τομέα ελιάς και ελαιολάδου, οι οποίες απασχολούν εκατοντάδες εργαζομένους και τίθεται πλέον θέμα βιωσιμότητας για όλους».

Θυμίζουμε ότι την περσινή χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς), η Κονσερβολιά (Αμφίσσης) η παραγωγή κυμάνθηκε από 90.000 έως 110.000 τόνους.

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ επισημαίνει ότι η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Και προσθέτει: Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022. 

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

• Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού). 
• Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γεν. Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23). 

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Συνάντηση πραγματοποιείται, σήμερα Πέμπτη (20/7), μεταξύ του βουλευτή Χαλκιδικής της ΝΔ, Γιάννη Γιώργου, της Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Χαλκιδικής, Αικατερίνης Ζωγράφου, με τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύσιο Σταμενίτη, που είναι και υπεύθυνος ΕΛΓΑ, για το θέμα της ακαρπίας φέτος στην ελιά Χαλκιδικής.

Είχε προηγηθεί σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας (17/7), εκπροσώπων συνεταιριστικών φορέων της Χαλκιδικής με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα, τον οποίο ενημέρωσαν για τα προβλήματα που έχει προκαλέσει φέτος η ακαρπία της πράσινης επιτραπέζιας ελιάς.

Στη συνάντηση, εκτός του Περιφερειάρχης, συμμετείχαν η Αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής, Κατερίνα Ζωγράφου, ο Βουλευτής Χαλκιδικής, Γιάννης Γιώργος, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιάννης Κουφίδης, ο Πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης και ο εκπρόσωπος του αγροτικού συνεταιρισμού Biolivia κ. Δημήτρης Ευαγγελινός.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης, «έγινε μια ενημερωτική συνάντηση για το μεγάλο πρόβλημα της ακαρπίας στις ελιές. Από τέλη Μαρτίου φάνηκε ότι δεν θα είχαμε φέτος καθόλου παραγωγή. Μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τους ελαιοκαλλιεργητές αλλά όλη την περιοχή της Χαλκιδικής. Αρκεί να σας αναφέρω ότι μόνο στα εργοστάσια μεταποίησης της ελιάς εργάζονται 6.000 άτομα τα οποία δεν θα κάνουν φέτος ούτε ένα μεροκάματο. Θέλουμε δίπλα μας να είναι το Επιμελητήριο Χαλκιδικής γιατί το πρόβλημα αφορά όλη την περιοχή. Επίσης χτες Τετάρτη εστάλησαν τα στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος από τον ΕΛΓΑ στην Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Χαλκιδικής, Αικατερίνη Ζωγράφου. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και θα το πάμε όσο ψηλά χρειάζεται για να λυθεί. Ζητάμε την οικονομική στήριξη για την απώλεια εισοδήματος».

Το θέμα το έφεραν στη Βουλή με ερωτήσεις τους οι τοπικοί βουλευτές.

Κοινοβουλευτική ερώτηση προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατέθεσε η βουλευτής Χαλκιδικής, Κυριακή Μάλαμα, για το ζήτημα της αντιμετώπισης των συνεπειών της ακαρπίας της ελιάς της Χαλκιδικής. Όπως επισημαίνεται στην κοινοβουλευτική ερώτηση, σε περιοχές της Χαλκιδικής η ακαρπία αγγίζει ακόμα και το 90% της παραγωγής, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης και των δυσμενών συνεπειών της. Η κατάσταση είναι κρίσιμη και για τους αγρότες, αλλά και για το σύνολο της πρωτογενούς οικονομίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία από το 2021 ζητάει να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Προεκλογικά, κυβερνητικοί κι άλλοι πολιτικοί παράγοντες  υπόσχονταν μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της ακαρπίας και παρεμβάσεις για την χρηματοδοτική ανακούφιση των αγροτών που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εισόδημα. Το 2021 μετά από την ακαρπία των ακραίων παγετών που χτύπησε της ελιά της Χαλκιδικής, η κυβέρνηση δεν τήρησε τις υποσχέσεις της για βοήθεια στον αγροτικό κόσμο κι επειδή πρέπει οπωσδήποτε να βρεθούν χρηματοδοτικά εργαλεία για την στήριξη των ελαιοπαραγωγών της Χαλκιδικής, η Κυριακή Μάλαμα καλεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να παρουσιάσει στη Βουλή το σχέδιο του για την αντιμετώπιση της ακαρπίας της ελιάς της Χαλκιδικής και την λείανση των εξαιρετικά δυσμενών συνεπειών της για τους αγρότες και την οικονομία της Χαλκιδικής.

Με ερώτηση απευθυνόμενη στον Υπουργό Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αυγενάκη, ο Βουλευτής Χαλκιδικής κ. Πάνας Απόστολος (ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ) ζητά να γίνουν άμεσες ενέργειες για την ακαρπία της ελιάς στη Χαλκιδική λόγω της κλιματικής αλλαγής. Στην παρέμβασή του ο κ. Πάνας αναφέρει, πως οι αυξημένες θερμοκρασίες του χειμώνα και οι διαφοροποιημένες κλιματολογικές συνθήκες της άνοιξης, είχαν ως αποτέλεσμα τα δέντρα να μην καρπίσουν ή ο καρπός να είναι ελάχιστος σε σχέση με τη δυναμική των ελαιόδεντρων σημειώνοντας ότι οι απώλειες αγγίζουν το 90% ή και 100% με τους ελαιοπαραγωγούς να μην αντέχουν άλλο οικονομικά. Τονίζει μάλιστα, πως έγιναν από την πλευρά του Βουλευτή επανειλημμένα κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις για το ίδιο φαινόμενο το 2021 και παρά τις δεσμεύσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης η κατάσταση έμεινε στάσιμη, τη στιγμή μάλιστα που τα καλλιεργητικά έξοδα αυξάνονται συνεχώς και η ακαρπία θα επιφέρει αλυσιδωτές επιπτώσεις στους αγρότες τις Χαλκιδικής, τις μεταποιητικές μονάδες, αλλά και στις πωλήσεις των προϊόντων τόσο στις αγορές του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού. Ο κ. Πάνας δήλωσε σχετικά: «Με την πρώτη μου αυτή κοινοβουλευτική παρέμβαση προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για το θέμα αυτό τονίζω τη σημασία του προβλήματος στη Χαλκιδική και ζητώ άμεσα τη συγκρότηση  επιτροπής για την επιστημονική διερεύνηση και τεκμηρίωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ελαιοκαλλιέργεια της Χαλκιδικής, την συγκρότηση ολοκληρωμένου σχεδιασμού οικονομικών αποτιμήσεων ζημιών στον πρωτογενή τομέα, αλλά και ενημέρωση για το αν στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ που κατέθεσε η χώρα μας, περιλαμβάνεται η προστασία της ελαιοκαλλιέργειας από μη ασφαλιστικά καλυπτόμενα ζημιογόνα αίτια». 

Την Δευτέρα, 12 Ιουνίου 2023, η σύμπραξη του έργου ΕΛΙΑΔΑ Τ2ΕΔΚ-01315 διοργάνωσε ημερίδα για τον χαρακτηρισμό, τα πλεονεκτήματα, την  ανάδειξη  και την προώθηση του γενετικού υλικού των ελληνικών ποικιλιών ελιάς, η προστασία και αξιοποίηση του οποίου αποτελεί επιτακτική ανάγκη λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. 

Οι ερευνητές και οι ελαιοπαραγωγοί, που συμμετέχουν στο έργ,ο παρουσίασαν ενδιαφέροντα ερευνητικά αποτελέσματα και καινοτόμες τεχνολογίες του έργου.  

Ο Δρ. Παναγιώτης Καλαϊτζής, υπεύθυνος σπουδών και έρευνας του Τμήματος Οπωροκηπευτικών Γενετικής και Βιοτεχνολογίας στο ΜΑΙΧ έκανε μια συνολική ανασκόπηση του έργου, την μέχρι σήμερα πρόοδο και παρουσίασε  αποτελέσματα για τα εξής ζητήματα:

• Ανίχνευση ποικιλιών ελιάς με αντοχή στο αβιοτικό στρες (πλημμύρες, αλατότητα χαμηλές θερμοκρασίες). 
• Πειραματική διαδικασία in vitro καλλιέργειας ελαιόδεντρων σε ειδικά υποστρώματα για την ανάπτυξη ριζών και βλαστών. 

Χρησιμοποιώντας τις ποικιλίες Κορωνέϊκη και Καλαμών εμβολιασμένες σε διαφορετικά υποκείμενα, το έργο στοχεύει στην παραγωγή  ελαιοδένδρων με αντοχή στο αβιοτικό στρες. Η ομάδα του ΜΑΙΧ παρουσίασε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα όπου υπέβαλαν ποικιλίες ανθεκτικές (Αρβανιτολιά και Λευκολία) και μη ανθεκτικές στην αβιοτική καταπόνηση (Κορωνέϊκη και Γαϊδουροελιά) σε συνθήκες πλημμύρας συγκριτικά με συνθήκες υψηλής αλατότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στη ποικιλία Κορωνέϊκη παρατηρήθηκε σχηματισμός αερεγχύματος στις ρίζες, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί δυνητικά ως δείκτης ανταπόκρισης σε αβιοτικές καταπονήσεις.
 
Ο Δρ. Πολυδεύκης Χατζόπουλος, καθηγητής στο εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Τμήματος Βιοτεχνολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών, παρουσίασε τη μεθοδολογία που ακολούθησαν για τη μελέτη της αντίδρασης νεαρών ελαιόδεντρων σε συνθήκες ξηρασίας με χρήση υδρόφιλων χημικών ουσιών (Πολυαιθυλενογλυκόλη). Επιπλέον, ο Δρ. Χατζόπουλος μίλησε για την εφαρμογή σύγχρονων μοριακών τεχνικών ανάλυσης (VIGS) για την μελέτη της ολευρωπαΐνης με χρήση του ενζύμου β-γλυκοσιδάση (OeGLU). Το ένζυμο αυτό εμπλέκεται στη βιοσυνθετική οδό των σεκοϊριδοειδών στα ελαιόδεντρα. Η μείωση των μεταγραφών OeGLU είχε ως αποτέλεσμα την απουσία τόσο ανοδικών όσο και καθοδικών κινήσεων των σεκοϊριδοειδών. Αυτό είναι σημαντικό γιατί παρέχει πληροφορίες για τη ρύθμιση της περιεκτικότητας σε πολυφαινόλες στους καρπούς της ελιάς. 

Ο κύριος Ευτύχης Ανδρουλάκης, εφευρέτης και παραγωγός της εξαιρετικής ετικέτας ελαιόλαδου Pamako, καθώς και άλλων πολύ επιτυχημένων ετικετών που πωλούνται σε φαρμακεία της Ευρώπης, περιέγραψε τις καινοτομίες που εφαρμόζει στο ελαιοτριβείο του συνεργάτη του, κ. Μιχαήλ Μαράκα, ο οποίος είναι φορέας του έργου ΕΛΙΑΔΑ. Αυτές περιλαμβάνουν ένα νέο σύστημα πλυσίματος και στεγνώματος των καρπών της ελιάς στο ελαιοτριβείο το οποίο χρησιμοποιεί μειωμένη ποσότητα καθαρού νερού και μειώνει τη θερμοκρασία των καρπών κατά 2 έως 3 βαθμούς Κελσίου καθώς ταυτόχρονα τους καθαρίζει και τους στεγνώνει - ένα σημαντικό βήμα, καθώς οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και οι ξηρές ελιές παράγουν ελαιόλαδο υψηλότερης ποιότητας. Ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρθηκε επίσης στον αποχρωματιστή/θραυστήρα καρπών ελιάς που προσάρμοσε ώστε να αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της φλούδας, χωρίς πλαστικά υλικά και να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία. Όλες οι παραπάνω σύγχρονες τεχνικές παράγουν υψηλής ποιότητας, ελαιόλαδο που συντελεί σε υψηλότερη τιμή.

Ο Δρ. Μπλαζάκης Κωνσταντίνος, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Οπωροκηπευτικών Γενετικής & Βιοτεχνολογίας του MAIX παρουσίασε το OliveID, το οποίο αποτελεί ένα εργαλείο που βασίζεται στην ανάλυση εικόνων για τον προσδιορισμό των ποικιλιών ελιάς, χρησιμοποιώντας  αριθμητική ανάλυση των τιμών του μεγέθους, του σχήματος και της δομής των φύλλων ελιάς, του καρπού και πυρήνα. Εξήγησε πώς αυτό το νέο εργαλείο μπορεί να βοηθήσει στον χαρακτηρισμό και τη διάκριση μεταξύ των ποικιλιών ελιάς, καθώς και στη δημιουργία σχέσεων μεταξύ τους, με βάση αυστηρά καθορισμένες μαθηματικές προδιαγραφές, σύγχρονες τεχνικές προγραμματισμού και καινοτόμους αυτοματοποιημένους αλγόριθμους. Αυτό το εργαλείο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε αγρότες, αγοραστές, δημόσιους φορείς, ερευνητές και άλλους στη βιομηχανία τροφίμων. Ήδη αναπτύσσεται μια εφαρμογή smartphone και τα δεδομένα για πολλές ποικιλίες είναι ήδη ελεύθερα διαθέσιμα σε μια βάση δεδομένων στο ΜΑΙΧ, η οποία δημιουργήθηκε από το φορέα του έργου AVMap GIS A.E.