Την σκληρή αλήθεια, ότι ο κλάδος της ελαιοκαλλιέργειας στην Ελλάδα, έχει αφεθεί στην τύχη του διαπιστώνει ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης.
Με μια σκληρή επιστολή αναφέρεται στην υφιστάμενη κατάσταση στον κλάδο, αλλά δεν παραλείπει να κάνει και προτάσεις προς όλους τους αρμόδιους.
«Στην ενέργεια μας αυτή προβαίνουμε διαπιστώνοντας ότι αντίθετα με την Ελλάδα, άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν περιλάβει στα στρατηγικά τους σχέδια σημαντικές προβλέψεις για την θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων τομέων της ελαιοκαλλιέργειας. Στην Ελλάδα, όπως και με τα προηγούμενα Υπομνήματα μας έχουμε επισημάνει, η Ελαιοκαλλιέργεια, ενώ αναμφισβήτητα αποτελεί ένα κλάδο τεράστιας στρατηγικής σημασίας, ίδιας ή και κατά πολύ υψηλότερης αυτής του βάμβακος (τον οποίο το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο θέτει σε υψηλή προτεραιότητα), όχι μόνο δεν υποστηρίζεται, αλλά τίθεται υπό εμφανέστατη δυσμένεια. Ωστόσο, είναι σε όλους γνωστό και αναμφισβήτητο ότι η ελαιοκαλλιέργεια στην χώρα μας, η οποία επί χιλιάδες χρόνια είναι άρρηκτα δεμένη με την πολιτιστική , θρησκευτική και οικονομική ζωή των κατοίκων της, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να έχει ιδιαιτέρα υψηλή στρατηγική αξία. Προσφέρει εισόδημα και απασχόληση άμεσα στο 40% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χωράς, συμβάλλει σημαντικά στο εξαγωγικό εμπόριο, ενισχύει την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα φυσικό δάσος, τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας, που συμβάλλει αποφασιστικά στις νέες στρατηγικές της ΕΕ Από το χωράφι στο τραπέζι και Βιοποικιλότητα», επισημαίνει μεταξύ των άλλων ο ΣΕΔΗΚ, ο οποίος δεν παραλείπει στην επιστολή του να αναφερθεί και στην απουσία του... ΕΛΓΑ σε σχέση με την ελαιοκαλλιέργεια.
Ολόκληρο το κείμενο της επιστολής του ΣΕΔΗΚ έχει ως εξής:
Θέμα: Προτάσεις ΣΕΔΗΚ για την ελαιοκομία στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ
Κύριε Υπουργέ
Μετά τα αρ.71/14-4-2021 και 133/16-12-2021υπομνήματα μας για την υποστήριξη της ελαιοκομίας με την νέα ΚΑΠ και τα όσα σχετικά δημοσιεύονται ή ανακοινώνονται κατά καιρούς από την ηγεσία του Υπουργείου σας, διαπιστώνεται ότι το στρατηγικό σχέδιο της χώρας ενώ δεν έχει καμιά πρόβλεψη για την άρση των αδικιών που έχει υποστεί η ελαιοκαλλιέργεια με την ισχύουσα ΚΑΠ, προβλέπει σχεδόν πλήρη εξομοίωση της με ασκεπείς εκτάσεις και βοσκοτόπους και την οδηγεί σε δραματική κατάρρευση.
Έτσι, το Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ σε πρόσφατη συνεδρίαση του αποφάσισε ομόφωνα όπως επανέλθει στο θέμα με την ελπίδα ότι η νέα ηγεσία του ΥπΑΑΤ το εξετάσει με μεγαλύτερη προσοχή και κατανόηση.
Στην ενέργεια μας αυτή προβαίνουμε διαπιστώνοντας ότι αντίθετα με την Ελλάδα, άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν περιλάβει στα στρατηγικά τους σχέδια σημαντικές προβλέψεις για την θεραπεία και αποκατάσταση διαφόρων τομέων της ελαιοκαλλιέργειας.
Στην Ελλάδα, όπως και με τα προηγούμενα Υπομνήματα μας έχουμε επισημάνει, η Ελαιοκαλλιέργεια, ενώ αναμφισβήτητα αποτελεί ένα κλάδο τεράστιας στρατηγικής σημασίας, ίδιας ή και κατά πολύ υψηλότερης αυτής του βάμβακος (τον οποίο το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο θέτει σε υψηλή προτεραιότητα), όχι μόνο δεν υποστηρίζεται, αλλά τίθεται υπό εμφανέστατη δυσμένεια.
Ωστόσο, είναι σε όλους γνωστό και αναμφισβήτητο ότι η ελαιοκαλλιέργεια στην χώρα μας, η οποία επί χιλιάδες χρόνια είναι άρρηκτα δεμένη με την πολιτιστική , θρησκευτική και οικονομική ζωή των κατοίκων της, εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να έχει ιδιαιτέρα υψηλή στρατηγική αξία. Προσφέρει εισόδημα και απασχόληση άμεσα στο 40% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χωράς, συμβάλλει σημαντικά στο εξαγωγικό εμπόριο, ενισχύει την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα φυσικό δάσος, τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας, που συμβάλλει αποφασιστικά στις νέες στρατηγικές της ΕΕ «Από το χωράφι στο τραπέζι» και «Βιοποικιλότητα».
Επιπτώσεις ισχύουσας ΚΑΠ στην ελαιοκαλλιέργεια
Με την ισχύουσα ΚΑΠ, ο κλάδος της ελαιοκομίας, όχι μόνο δεν ενισχύθηκε αλλά αντίθετα, υποβαθμίστηκε και δέχτηκε σοβαρά πλήγματα. Μεταξύ αυτών τα κυριότερα ήταν:
1. Oι ελαιώνες, ενώ δεν αποτελούν μια απλή εδαφική έκταση, αλλά μια μόνιμη επένδυση, η οποία απαιτεί μόχθους γενεών για να υπάρξει, εντάχθηκαν αδικαιολόγητα στην περιφέρεια «Δενδρώδεις καλλιέργειες» και ενισχύονται με βάση την έκταση του εδάφους που καταλαμβάνουν και όχι με την πραγματική δική τους αξία, η οποία είναι πολλαπλάσια της αξίας του εδάφους.
2.Οι ενισχύσεις που προβλέπονται για τους ελαιοπαραγωγούς είναι αντιστρόφως ανάλογες με τον συνολικό αριθμό τους. Αυτό φαίνεται καθαρά από στοιχεία του ΟΣΔΕ σύμφωνα με τα οποία οι ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, ενώ αποτελούν το 40% περίπου του συνόλου των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, απολαμβάνουν μόνο το 20% περίπου του συνόλου των ενισχύσεων.
3. Οι ενισχύσεις των περίπου 550 εκατ.€, που επί δεκαετίες παρεχόταν μόνο στους ελαιώνες, αφού μειώθηκαν αρχικά σε μόνο 470 εκατ. €, κατανεμήθηκαν στην συνέχεια σε σειρά άλλων δενδρωδών καλλιεργειών, με αποτέλεσμα η ανά στρέμμα αναλογούσα ενίσχυση να μειωθεί μέχρι και 70%.
4. Η απόφαση του αποκλεισμού από ενισχύσεις των μικρών εκμεταλλεύσεων που έχουν εκτάσεις κάτω από 4 στρ. ή λαμβάνουν ενισχύσεις χαμηλότερες των 250 ευρώ, η όποια - με δεδομένο ότι η μέση έκταση ελαιώνων ανά ελαιοπαραγωγό στην Κρήτη είναι μόλις 11 στρ.- συνετέλεσε ώστε χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί, άνω του 30% του συνόλου, να τεθούν εκτός ενισχύσεων.
Ανάγκη προστασίας των παραδοσιακών ελαιώνων
Οι παραδοσιακοί ελαιώνες της χώρας, που βρίσκονται σε επικλινείς δύσβατες περιοχές, έχουν τεράστια κοινωνική και περιβαλλοντική αξία.
-Λειτουργούν ως ένα φυσικό δάσος που με το αειθαλές φύλλωμά τους αποτελούν ένα μόνιμο και ανέξοδο απορροφητήρα CO2 που λειτουργεί σε ετήσια βάση, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην αποτροπή της κλιματικής κρίσης.
- Φιλοξενούν στο φύλλωμά τους αλλά και στην φυσική βλάστηση που φύεται στις αναβαθμίδες και τα πυκνά και επιμήκη (λόγω του καθεστώτος των μικρό-ιδιοκτησιών) κτηματικά όρια τους, πολυάριθμα είδη χλωρίδας και πανίδας, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην διατήρηση της «βιοποικιλότητας».
Ωστόσο, έχουν υψηλότερο κόστος καλλιέργειας και χαμηλή παραγωγικότητα, η οποία οδηγεί σε συνεχή εγκατάλειψη και ακαλλιέργεια τους.
Έτσι, καταλαμβάνονται από ζιζάνια που λειτουργούν ως προσάναμμα για την καταστροφή τους από πυρκαγιές (βλ. Φώτο) με οδυνηρές συνέπειες στο περιβάλλον, το κλίμα και την διάβρωση του εδάφους!
Αποφάσεις Ισπανίας για ελαιοκαλλιέργεια
Αντίθετα από την Ελλάδα, η Ισπανία με την νέα ΚΑΠ εντάσσει τους παραδοσιακούς ελαιώνες στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και στα οικολογικά συστήματα.
Στόχος, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Γεωργίας κ. Planas, είναι «η αποφυγή εγκατάλειψης ελαιώνων που έχουν καλλιεργητικές δυσκολίες και περιορισμούς, αλλά υψηλή περιβαλλοντική αξία και η διατήρηση τους κρίνεται απαραίτητη από κοινωνική και οικολογική άποψη».
Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο της Ισπανίας, προκειμένου ένας ελαιώνας να ενταχθεί στο μέτρο αυτό, πρέπει τα ελαιόδεντρα του να έχουν πυκνότητα φύτευσης μέχρι 8 δέντρα ανά στρέμμα για ελαιώνες με κλίσεις κάτω από 25%, ή περισσότερα για κλίσεις άνω από 25%. Και στις δύο περιπτώσεις, η ενίσχυση θα χορηγείται μόνο σε εκμεταλλεύσεις (μη αρδευόμενες) ξηρικές. Το μέτρο επικρότησε η Ένωση Μικρών Αγροτών (UPA) Ανδαλουσίας, της οποίας ο Γενικός Γραμματέας κ. Cano, το χαρακτήρισε ως "ιστορικό ορόσημο", το οποίο όμως, όπως είπε, μπορεί να βελτιωθεί με τροποποίηση των κριτηρίων της πυκνότητας των δέντρων και της κλίσης του εδάφους, ώστε να ωφελεί ένα μεγαλύτερο αριθμό εκμεταλλεύσεων.
Προτάσεις ΣΕΔΗΚ
Ο ΣΕΔΗΚ μετά τα παραπάνω προτείνει όπως το ΥπΑΑΤ εξετάσει και εντάξει στο σχέδιο της ΚΑΠ άλλα και στα Εθνικά σχέδια τα έξης:
Στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ:
1. Ένταξη της Ελαιοκαλλιέργειας σε χωριστή ειδική «κατηγορία» ή «αγρονομική περιφέρεια» μέσα στην οποία οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να διατηρηθούν και αν χρειαστεί, να τεθούν σε πλαίσια μόνο αγρονομικής περιφερειακής σύγκλισης.
2. Οι παραδοσιακοί ελαιώνες που βρίσκονται σε δύσβατες επικλινείς περιοχές, για λόγους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς, να υποστηριχτούν ιδιαίτερα και να ενταχτούν στις συνδεδεμένες και αναδιανεμητικές ενισχύσεις, ανεξάρτητα από την έκταση τους.
3. Οι μικροί ελαιοπαραγωγοί με ελαιώνες κάτω των 4 στρ. και ενισχύσεις κάτω από 250 ευρώ, που έχουν εξαιρεθεί με την ισχύουσα ΚΑΠ, πρέπει να αποκατασταθούν και να υπαχθούν στο μέτρο των ενισχύσεων των 1250€ που προτείνεται από θεσμούς της ΕΕ για μικρούς παραγωγούς.
Στα πλαίσια της εθνικής πολιτικής:
1. Η διάθεση του ελαιολάδου θα πρέπει να εξυγιανθεί με θέσπιση μέτρων για την διάθεση του χύμα με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, αλλά και υποστηρικτικών μέτρων για την δημιουργία μεγάλων βιώσιμων μονάδων τυποποίησης και εξαγωγών.
2. Η «Συλλογική Δολωματική Δακοκτονία», η οποία αποτελεί μέθοδο με υψηλή περιβαλλοντική και διατροφική ασφάλεια, πρέπει να ενταχθεί στις φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και η εφαρμογή της να αναδιοργανωθεί ριζικά όπως έχει αναφερθεί σε αλλά υπομνήματα.
3. Οι ζημιές από καύσωνες στους ελαιώνες κατά την άνθηση – καρπόδεση θα πρέπει να τύχουν ασφαλιστικής κάλυψης από τον ΕΛΓΑ διότι η εξαίρεση τους με τον ισχύοντα κανονισμό είναι άδικη και δεν έχει καμία επιστημονική ή αγρονομική βάση.
Ξεκίνησε να κάνει παραλαβαλές επιτραπέζιων ελιών η Ένωση Αγρινίου.
Όπως δήλωσε μιλώντας στον ΑγροΤύπο η κα Ακριβή Κούκη, υπεύθυνη του εργοστασίου της Ένωσης Αγρινίου, «ξεκινήσαμε παραλαβές βρώσιμης πράσινης ελιάς Αγρινίου (Χονδροελιάς). Πριν λίγους μήνες υπολογίζαμε ότι θα υπάρξει μια μείωση της παραγωγής λόγω ακαρπίας κατά 60 έως 70%. Από την πρώτη εικόνα που είδαμε στα ελαιόδεντρα προβλέπουμε ότι η μείωση της φετινής παραγωγής θα ξεπεράσει το 80%. Κάθε χρόνο η Ένωση παραλαμβάνει 3.000 έως 5.000 τόνους επιτραπέζιας ελιάς. Φέτος είναι πολύ δύσκολο να βρούμε αυτές τις ποσότητες».
Οι παραγωγοί καλούνται να προσέρχονται στις εγκαταστάσεις της Ένωσης Αγρινίου στη Σπολάϊτα, όπου και το εργοστάσιο επεξεργασίας – τυποποίησης βρώσιμης ελιάς, στα υποκαταστήματα της Λεπενούς και της Αμφιλοχίας. Επίσης οι παραγωγοί μπορούν να απευθύνονται και στα σταθερά σημεία παραλαβής ελιών στο Αγγελόκαστρο, στην Παλαιομάνινα, στην Παραβόλα, στο Ελαιόφυτο και στο Καστράκι.
Όπως αναφέρει ο συνεταιρισμός, η εξόφληση των τιμολογίων θα γίνεται, όπως πάντα, στην καλύτερη τιμή και τοις μετρητοίς, μέσω τραπεζικών λογαριασμών των παράγωγων. Σημειώνεται ότι για τα μέλη των Ομάδων Παραγωγών της Ένωσης Αγρινίου θα υπάρξει, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, πρόσθετη αμοιβή.
Ο δήμος Πύλου - Νέστορος απεύθυνε κάλεσμα στους πολίτες της Θεσσαλίας, που επλήγησαν από την θεομηνία, να εργαστούν εργάτες στην συγκομιδή ελιάς.
Μια κακοκαιρία λοιπόν μπορεί να γίνει «ευκαιρία» για να λυθεί το πρόβλημα των εργατών γης στην χώρα.
Συγκεκριμένα o δήμος Πύλου - Νέστορος έστειλε έγγραφο, προς τους δήμους της Περιφέρειας Θεσσαλίας, στο οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
«Ως έμπρακτη πράξη αλληλεγγύης στις δύσκολες συγκυρίες που βιώνουμε, με τιμή απευθύνουμε ανοικτό κάλεσμα προς τους πολίτες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας, οι οποίοι επλήγησαν από τις πρόσφατες καταστροφικές πλημμύρες της κακοκαιρίας Daniel, όπως εκδηλώσουν ενδιαφέρον να μετοικήσουν σε βραχυπρόθεσμη βάση και να απασχοληθούν στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Πύλου - Νέστορος ως εργάτες γης ενόψει της επικείμενης ελαιοκομικής περιόδου.
Σε κάθε ενδιαφερόμενο πλέον της συμφωνηθείσας αμοιβής θα παρέχεται όπου αυτό είναι εφικτό δωρεάν διαμονή και σίτηση για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που θα απασχοληθούν».
Στο έγγραφο (με Αριθμ. Πρωτ. 14381) τονίζεται ότι για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τα τηλέφωνα 2723360212 και 2723360246. Το κείμενο υπογράφει ο Αντιδήμαρχος κ. Ηλίας Κανάκης.
Στις 12/9/2023 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη εκπροσώπων των φορέων-μελών της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ για την τρέχουσα ελαιοκομική περίοδο 2023/24 και ειδικότερα για την ηρτημένη εσοδεία πράσινων ελιών των ποικιλιών «Χαλκιδική» και «Αμφίσσης»/«Κονσερβολιά».
Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν εκπρόσωποι από από τις ελαιοπαραγωγικές Π.Ε. Χαλκιδικής, Καβάλας, Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας, Άρτας, Φωκίδας, Μαγνησίας, Πιερίας και Αρκαδίας και από όλους τους τομείς του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής).
Ο προέδρος της Διεπαγγελματικής, Γ. Ντούτσιας, πήρε τον λόγο εκφράζοντας «την λύπη και την συμπάθεια των μελών της Οργάνωσης για τις καταστροφικές πλημμύρες στην Θεσσαλία με ανθρώπινες απώλειες και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές σε κατοικίες, καλλιέργειες και εργοστάσια.
Σε κλίμα απαισιοδοξίας και προβληματισμού για την δύσκολη ελαιοκομική περίοδο που διανύουμε, η οποία ήδη ξεκίνησε όσον αφορά στη συγκομιδή του πράσινου ελαιόκαρπου, τον λόγο πήραν διαδοχικά οι συμμετέχοντες με εκτιμήσεις ποσοτήτων ηρτημένης εσοδείας στην περιοχή τους.
Επιβεβαιώνεται το μεγάλο πρόβλημα της ακαρπίας στις πράσινες ελιές, σχεδόν 90%, που ήδη είχε επισημάνει η Εθνική ΔΟΕΠΕΛ, αλλά και η ΠΕΜΕΤΕ με σχετική ανακοίνωση της, στις 28/8/2023.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που αναφέρθηκαν, η ηρτημένη εσοδεία της χώρας για την ποικιλία Χαλκιδική εκτιμάται περίπου στους 50.000 τόνους και για την ποικιλία Αμφίσσης να μην ξεπερνά τους 10.000 τόνους.
Είναι εμφανές ότι η φετινή εσοδεία είναι προβληματική και δεν θα καλύψει τις εξαγωγικές ανάγκες της χώρας που τα τελευταία χρόνια ανέρχονται πλέον σε πάνω από 185.000 τόνους.
Στο έντονο κλίμα απογοήτευσης και του οικονομικού αδιέξοδου που δημιουργείται, κρίνεται απαραίτητη η Ευρωπαϊκή και εθνική στήριξη του κλάδου.
Η μειωμένη παραγωγή των πράσινων ελιών (ακαρπία) θα έχει σαν συνέπεια την αύξηση των τιμών παραγωγού (προσφορά/ζήτηση).
Κατά την προηγούμενη εσοδεία (2022/23), ρεκόρ των πράσινων ελιών, η τιμή παραγωγού κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, ιδιαίτερα στην ποικιλία «Αμφίσσης»/«Κονσερβολιά», ίσως και κάτω του κόστους παραγωγής, το οποίο επιβαρύνθηκε με την αύξηση των δαπανών εργασίας (κόστος εισροών, σημαντική έλλειψη εργατικών χεριών, κ.α.). Το μεγάλο σκαμπανέβασμα των τιμών παραγωγού δημιουργεί ανασφάλεια, παρενέργειες και τελικά προσφορά προϊόντος υποδεέστερης ποιότητας απο τους ελαιοπαραγωγούς.
Προκειμένου οι ονομαστές ελληνικές επιτραπέζιες ελιές να διατηρήσουν την ανταγωνιστική θέση τους στις αγορές του εξωτερικού, προκύπτει η επιτακτική ανάγκη εφαρμογής διεπαγγελματικής συμφωνίας στους κόλπους της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ (π.χ. συμβολαιακή γεωργία, κ.α.), η οποία όμως να εδράζεται σε «σταθερές»:
- όσον αφορά στο αντικειμενικό κόστος παραγωγής πρωτογενούς τομέα σύμφωνα με την γεωργική λογιστική,
- στη σύσταση Μητρώου Συσκευαστηρίων Επιτραπέζιων Ελιών ώστε να μην υπεισέρχονται «τυχάρπαστοι» στην διαδικασία αγοράς του προϊόντος από τα χέρια του παραγωγού και ότι άλλο κριθεί αναγκαίο στη συνέχεια.
Ήρθε η ώρα το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων να στηρίξει ουσιαστικά τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών».
Σε μάστιγα έχουν εξελιχθεί οι κλοπές καρπού από τα ελαιόδεντρα.
Το φαινόμενο της κλοπής ελιάς υπήρχε και στο παρελθόν όμως φέτος είναι σε έξαρση. Αυτό οφείλεται στην υψηλή τιμή του ελαιολάδου αλλά και στην μειωμένη παραγωγή και άρα υψηλή τιμή της επιτραπέζιας ελιάς.
Ο κ. Γρηγόρης Γρουζίδης, ελαιοπαραγωγός και πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Παγγαίου, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος έχουμε μειωμένη παραγωγή ελιάς λόγω ακαρπίας. Όμως και αυτή την λίγη παραγωγή δεν είναι σίγουρο ότι θα καταφέρουμε να την συγκομίσουμε γιατί έχουμε μεγάλο αριθμό κλοπών. Έρχονται στα χωράφια και μαζεύουν τις ελιές μας. Ακόμη και τις βραδυνές ώρες γίνονται κλοπές της παραγωγής μας.
Έχουμε κάνει εθελοντικές ομάδες και προσπαθούμε να φυλάξουμε τα ελαιόδεντρα μας. Όμως φοβόμαστε και να μην γίνει κάνα κακό όταν βρεθούμε με τους κλέφτες και τότε θα το πληρώσουμε εμείς.
Κάναμε συνάντηση με τον Αντιπεριφερειάχη Καβάλας, Αλέξη Πολίτη, από τον οποίο ζητήσαμε να μεταφέρει στην Περιφέρεια το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε. Ζητάμε να αναλάβουν την φύλαξη των ελαιόδεντων οι δασάρχες και αγροφύλακες αλλά και η αστυνομία.
Στο μεταξύ αναμένεται να ξεκινήσει η συγκομιδή της βρώσιμης πράσινης ελιάς ποικιλίας Χαλκιδικής. Η τιμή παραγωγού είναι από 2 έως 2,20 ευρώ το κιλό. Η ακαρπία στην περιοχή είναι μεγάλο πρόβλημα, ξεκινά από 70% και σε κάποια χωράφια είναι ολική».
Από 2 ευρώ σκούπα ξεκίνησαν φέτος οι επιτραπέζιες ελιές Χαλκιδικής, στην συνέχεια ανέβηκαν στα 2,20 ευρώ και τώρα βλέπουν τα 2,50.
Ο ελαιοπαραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Ορμύλιας, Χρήστος Τσιπέλης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «στην περιοχή της Σιθωνίας ανακοινώθηκε ο πρώτος τιμοκατάλογος σκούπα στα 2 ευρώ το κιλό για όλα τα μεγέθη.
Στην συνέχεια στην Ορμύλια άλλη εταιρεία επεξεργασίας βρώσιμης ελιάς ανακοίνωσε νέο τιμοκατάλογο με τιμές για τα μεγάλα μεγέθη 110 - 150 τεμάχια το κιλό (που φέτος είναι πολλά λόγω μειωμένης παραγωγής) στα 2,20 ευρώ το κιλό, ενώ για τα μικρά 160 - 200άρι στα 2 ευρώ το κιλό.
Το επόμενο διάστημα αναμένουν οι παραγωγοί η τιμή να φτάσει στα 2,5 ευρώ. Φέτος έχουμε ακαρπία και μειωμένη παραγωγή. Επίσης φέτος η τιμή στο ελαιόλαδο είναι υψηλή. Μαθηματικά η τιμή για ελαιόλαδο είναι στα 2 ευρώ το κιλό για τον παραγωγό. Επίσης οι ελιές για ελαιοποίηση έχουν μειωμένο κόστος συγκομιδής και δεν έχουν έξοδα διαλογής και μειωμένο μεταφορικό κόστος. Αν δεν ανέβει η τιμή ότι ελιές υπάρχουν φέτος θα πάνε για παραγωγή ελαιολάδου.
Επίσης μας είπε το ΥπΑΑΤ ότι πήγε ο φάκελος στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποζημίωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η οποία συμπεριλαμβάνει και την ελιά Χαλκιδικής, ώστε να διατεθούν κονδύλια για την αποζημίωση των παραγωγών. Από το πακέτο των 2,25 δις ευρώ, που είναι για ζημιές από την κλιματική αλλαγή θα καταβληθούν οι ενισχύσεις για την φετινή ακαρπία.
Παράλληλα οι παραγωγοί ελιάς Χαλκιδικής περιμένουν ακόμη τα 30 ευρώ το στρέμμα που τους χρωστάνε για την πανδημία. Θυμίζουμε ότι για την ελιά Χαλκιδικής έδωσαν 40 ευρώ το στρέμμα κορωνοενίσχυση (λόγω λάθους), όταν οι άλλες ποικιλίες επιτραπέζιας ελιάς εισέπραξαν 70 ευρώ το στρέμμα».
Οι βροχές και η υγρασία έφεραν πρόβλημα δάκου και γλοιοσπόριου στις ελιές. Οι παραγωγοί θα πρέπει να δώσουν προσοχή στην αντιμετώπισή τους επειδή φέτος αναμένουμε μειωμένη ποσότητα.
Ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «είχαμε πολλές βροχοπτώσεις στην χώρα. Στην περιοχή μας έπεσε πάνω από 50 χιλιοστά νερού. Βοήθησε την παραγωγή ελιάς ποτιστικά αλλά οι υγρασίες και οι χαμηλές θερμοκρασίες που έχουμε χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή για προσβολές δάκου και γλοιοσπορίου.
Αναμένουμε φέτος μια καλή πορεία των τιμών του ελαιολάδου και θα πρέπει οι παραγωγοί να είναι προσεκτικοί, να επισκέφτονται τα χωράφια τους και να προσέχουν τις παγίδες.
Ήδη η ΔΑΟΚ κάνει τον τρίτο ψεκασμό για δάκο. Σε όσες περιοχές δεν είναι στο πρόγραμμα δακοκτονία θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητοι ψεκασμοί.
Επίσης προτείνουμε στους παραγωγούς να προχωρήσουν σε πρόωρη συγκομιδή από αρχές Νοεμβρίου ιδιαίτερα στις περιοχές που έχουν μειωμένη παραγωγή. Στόχος μας να διαφυλάξουμε φέτος την καλή ποιότητα του ελαιολάδου».
Σημαντικές αλλαγές θα ισχύσουν, από 15 Σεπτεμβρίου 2023, για τα επιτρεπόμενα όρια των καταλοίπων φυτοπροστασίας σε σειρά αγροτικών προϊόντων, μετά και από την ανάκληση της άδειας κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας φοσμέτ (phosmet).
Όπως αναφέρει Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94).
Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από́ τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022.
Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους.
Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet, καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης.
Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥπΑΑΤ (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23).
Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών, σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.
Διαβάστε τον Κανονισμό ΕΕ 2022/94 (εδώ)
Σήμερα Τετάρτη (30/8/2023) έγινε συνάντηση εκπροσώπων Αγροτικών Συνεταιρισμών και Αγροτικών Συλλόγων της Χαλκιδικής με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αυγενάκη, τον Υφυπουργό κ. Σταμενίτη, τους Γενικούς Γραμματείς του ΥπΑΑΤ και τον πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Λυκουρέντζο, στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ).
Θέμα της συνάντησης ήταν η ακαρπία της ελιάς Χαλκιδικής.
Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Ορμύλιας, Χρήστος Τσιπέλης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «στη συνάντηση τέθηκαν από την πλευρά μας ερωτήματα και προβληματισμοί για την ακαρπία στην πράσινη ελιά Χαλκιδικής και για το υψηλό κόστος παραγωγής. Ζητήσαμε ακόμη την αλλαγή του Κανονισμού του ΕΛΓΑ γιατί η ακαρπία οφείλεται στις καιρικές συνθήκες και την κλιματική αλλαγή.
Η απάντηση που λάβαμε ήταν ότι συντάσσεται ήδη επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αποζημίωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες, η οποία συμπεριλαμβάνει και την ελιά Χαλκιδικής, ώστε να διατεθούν κονδύλια για την αποζημίωση των παραγωγών. Οι προσπάθειες μας δεν θα σταματήσουν μέχρι να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα μας.
Στην σύσκεψη συμμετείχαν ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης και ο εκπρόσωπος του αγροτικού συνεταιρισμού Biolivia κ. Δημήτρης Ευαγγελινός».
Απόγνωση δημιουργεί στους παραγωγούς η πρωτοφανής φετινή ακαρπία των ελαιόδενδρων στις επιτραπέζιες ελιές.
Η ακαρπία των επιτραπέζιων ελιών ποικιλίας «Χαλκιδική», όπως επισημαίνει η ΠΕΜΕΤΕ, διαπιστώνεται στις Π.Ε. Χαλκιδικής, Καβάλας, Μαγνησίας, κ.ά και ποικιλία «Αμφίσοης» (Κονσερβολιά) στις Π.Ε Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας, Μαγνησίας, Φωκίδας, Άρτας, Λάρισας κ.α.
Ιδιαίτερα στις βασικές ελαροπαραγωγικές ΠΕ Χαλκιδικής και Φθιώτιδας, που η οικονομία τους στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια και αξιοποίηση του ελαιοκάρπου των παραπάνω ποικιλιών, παράγεται και αξιοποιείται ο κύριος όγκος αυτών (ποικιλία «Χαλκιδική» 80% και «Αμφίσσης» 75% της εγχώριας παραγωγής, από συνολικά 4.000 ελαιοκομικές εκμεταλλεύσεις, σε 316.000 στρέμματα), το φαινόμενο της ακαρπίας προσεγγίζει το 90% με επίπονες συνέπειες σε οικονομικό και κοινωνικά επίπεδο.
Η ΠΕΜΕΤΕ, τα μέλη της οποίας εκπροσωπούν πλέον του 85% στην μεταποίηση των επιτραπέζιων ελιών της εγχώριας παραγωγής και πλέον του 96% των Ελληνικών εξαγωγών του προϊόντος, λαμβάνοντος υπόψιν την σπουδαιότητα του προϊόντος για το σύνολο του κλάδου και την χώρα (Ελλάδα 2η εξαγωγός χώρα στον κόσμο με ετήσια αξία εξαγωγών 600 εκατ. ευρώ), στέκεται στο πλευρό του Έλληνα ελαιοκαλλιεργητή και μεταποιητή, επισημαίνει το μέγεθος αλλά και την κρισιμότητα του προβλήματος και επιδιώκει λύση έχοντας θέσει το θέμα στο υψηλότερο επίπεδο, στο γραφείο του πρωθυπουργού, ζητώντας άμεση στήριξη των θιγόμενων κοινωνικών ομάδων.
Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς) κ. Γιώργος Ντούτσιας, τόνισε ότι «το 2022 είχαμε μια παραγωγή ελιάς Καλαμών που πήγε για βρώσιμη χρήση μια παραγωγή της τάξης των 160.000 τόνων. Με την σημερινή εικόνα των δέντρων προβλέπουμε ότι το 2023 στις Καλαμών θα έχουμε μια μείωση της παραγωγής πάνω από 50%. Βέβαια οι ελιές Αμφίσσης και Χαλκιδικής έχουν ακόμη μεγαλύτερη ακαρπία που φτάνει ακόμη και στη μηδενική παραγωγή σε κάποιες περιοχές.
Η ακαρπία είναι πρωτόγνωρη για όσα χρόνια ασχολούμε με την καλλιέργεια της ελιάς (από δεκαετία του 50). Δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ αλλά θα πρέπει σε επίπεδο ΕΕ να βρεθεί ένας νέος χρηματοδοτικός μηχανισμός που να καλύπτει την απώλεια του εισοδήματος των παραγωγών. Είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλες η χώρες της ΕΕ αλλά και της Μεσογείου (Αφρική και Ασία). Εκτός βέβαια από τους παραγωγούς μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζει η μεταποίηση και οι εξαγωγές επιτραπέζιας ελιάς».
Θα τρέξει το πιλοτικό πρόγραμμα μετακίνησης 500 ανέργων για εποχική απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου Κρήτης.
Το πρόγραμμα εγκρίθηκε από τους εκπροσώπους των Εργατικών Κέντρων στις συγκεκριμένες περιοχές και του υπουργού Εργασίας, Άδωνι Γεωργιάδη, ενώ εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΥΠΑ.
Αφορά μετακίνηση ανέργων από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας στην περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου που έχει αυξημένες ανάγκες για εργάτες γης στη συγκομιδή ελιάς, που πραγματοποιείται από Οκτώβριο μέχρι Ιανουάριο κρίθηκε αναγκαίο, καθώς διαπιστώθηκε η αδυναμία του νομού Ηρακλείου να καλύψει τις απαιτούμενες θέσεις από τους εγγεγραμμένους ανέργους στις τοπικές υπηρεσίες της ΔΥΠΑ.
Στόχος του προγράμματος είναι η παροχή επιδόματος μετακίνησης ύψους 250 ευρώ και μετεγκατάστασης ύψους 250 ευρώ τον μήνα, προς τους άνεργους της Δυτικής Μακεδονίας, προκειμένου να μετακινηθούν από την περιοχή της μόνιμης κατοικίας τους στο νομό Ηρακλείου για να απασχοληθούν στον πρωτογενή τομέα.
Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 625.000 ευρώ και δικαιούχοι του επιδόματος μετακίνησης και μετεγκατάστασης είναι άνεργοι εγγεγραμμένοι στο ψηφιακό μητρώο ΔΥΠΑ που εδρεύουν στις περιοχές Κοζάνης, Φλώρινας, Καστοριάς και Γρεβενών.
Το επίδομα θα καταβάλλεται από τον Οκτώβριο του 2023 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, που ολοκληρώνεται η περίοδος συγκομιδής της ελιάς.
Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Μιχάλης Βιαννιτάκης, Γενικός Γραμματέας Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, «το βασικό είναι να υπάρξει ενδιαφέρον από τους άνεργους για να έρθουν να εργαστούν στον αγροτικό τομέα στην Κρήτη. Στο παρελθόν σε αντίστοιχες προσκλήσεις που κάναμε δεν είχαμε δει να υπάρξει ενδιαφέρον. Η εργασία στην συγκομιδή της ελίας διαρκεί περίπου δύο μήνες και δεν θα υπάρχει χρόνος εκπαίδευσης των εργατών. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι που θα μείνουν αυτοί οι 500 εργάτες γης στο νομό Ηρακλείου. Ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στο να βρουν στέγη οι φοιτητές που έρχονται στο νησί».
Ο Σεπτέμβριος θα είναι ο μήνας των αλλαγών στον ΕΛΓΑ, αυτό φάνηκε μετά την ενημέρωση που είχε από τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Διονύσιο Σταμενίτη, ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης ΠΔΕ, Θεόδωρος Βασιλόπουλος.
Ο εκσυγχρονισμός του κανονισμού του ΕΛΓΑ θα είναι το πρώτο νομοσχέδιο που θα φέρει στη Βουλή το ΥπΑΑΤ (στις αρχές της επόμενης εβδομάδας), όπου μεταξύ άλλων θα προβλέπει την υποχρεωτική ασφάλιση, όμως θα υπάρξει αναπροσαρμογή στα ασφάλιστρα.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό στόχος είναι ο επικαιροποιημένος κανονισμός λειτουργίας του ΕΛΓΑ να δίνει απαντήσεις στα νέα προβλήματα, τις νέες ασθένειες και κινδύνους και τα νέα δεδομένα που άλλαξαν με την κλιματική αλλαγή, ώστε να μπει στην καθημερινότητα όλων εκείνων που ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα.
Σε ότι αφορά την ακαρπία της ελιάς το θέμα θα τεθεί στην άτυπη συνάντηση, στις 3, 4 και 5 Σεπτεμβρίου, των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην Κόρδοβα της Ισπανίας. Ένα θέμα που αγγίζει τις μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ακαρπίας της ελιάς με σκοπό την δημιουργία κοινού μετώπου για αποζημίωση των ελαιοπαραγωγών.
Ο αντιπεριφερειάρχης κ. Βασιλόπουλος, επεσήμανε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «Η νέα ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης έχει κατανοήσει τα σοβαρά ζητήματα που έχουν ανακύψει στην αγροτική παραγωγή και φαίνεται να έχει δρομολογήσει λύσεις. Έπειτα και από την τελευταία συνάντηση που είχα με τον αρμόδιο υφυπουργό Διονύση Σταμενίτη ο ΕΛΓΑ θα αλλάξει με βάση τα νέα δεδομένα που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, μένει να δούμε τις τροποποιήσεις του νέου κανονισμού. Για τις αποζημιώσεις στις ελιές, τα αμπέλια και τις σταφίδες που δεν καλύπτονται ασφαλιστικά το υπουργείο έχει την πρόθεση να αξιοποιήσει ενισχύσεις από την Ε.Ε, πιέζουμε και εμείς από την πλευρά μας να δοθούν αποζημιώσεις μέχρι τέλος του έτους».
Πάντως, στην άτυπη σύνοδο υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στην Κόρδοβα, που θα πραγματοποιηθεί υπό την προεδρία του Ισπανού, Λουίς Πλάνας, στο επίκεντρο θα βρεθούν οι νέες τεχνολογίες, ως εργαλείο για πιο ανθεκτική γεωργία απέναντι στις κλιματικές προκλήσεις.
Οι ελαιοπαραγωγοί πρέπει να σταματήσουν να ελπίζουν σε κατά εξαίρεση αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ για την φετινή ακαρπία.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, σε συσκέψεις με εκπροσώπους αγροτικών φορέων σε Λάρισα και Καρδίτσα, αναφερόμενος στο ζήτημα της ακαρπίας της ελιάς είπε ότι, σε συνεννόηση και με τις άλλες μεσογειακές χώρες που αντιμετωπίζουν αντίστοιχο πρόβλημα, θα θέσει το ζήτημα στην επόμενη Σύνοδο υπουργών Γεωργίας, στις Βρυξέλλες, καθώς το πρόβλημα είναι μεγάλο αλλά και γιατί δεν υπάρχει πρόβλεψη κάλυψής του από τον ΕΛΓΑ.
Θυμίζουμε στην Χαλκιδική υπάρχει μεγάλο πρόβλημα ακαρπίας στις ελιές. Όπως αναφέρουν παραγωγοί στον ΑγροΤύπο φέτος από τέλη Μαρτίου φάνηκε ότι δεν θα είχαμε καθόλου παραγωγή. Μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τους ελαιοκαλλιεργητές αλλά όλη την περιοχή της Χαλκιδικής.
Σε απελπιστική κατάσταση βρίσκονται οι παραγωγοί Κονσερβολιάς (Αμφίσσης) στην Φθιώτιδα λόγω της ακαρπίας. Σε σύσκεψη, που έγινε την Τετάρτη (23/8), στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια επιτροπή από παραγωγούς και μεταποιητικές μονάδες για να έρθουν σε επικοινωνία με το ΥπΑΑΤ και να βρουν τρόπο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.
Στο μεταξύ στην συνάντηση σε Λάρισα και Καρδίτσα ο Λευτέρης Αυγενάκης, αναφερόμενος στις προτεραιότητες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επικεντρώθηκε σε τέσσερα σημεία:
Ως πρώτη προτεραιότητα ανέφερε την αλλαγή του κανονισμού του ΕΛΓΑ, που θα δώσει τη δυνατότητα κάλυψης νέων κινδύνων, αλλά θα δημιουργήσει και νέους κανόνες και νέα πεδία επιλογής για ασφαλιστική κάλυψη. Η αλλαγή δεσμεύθηκε ότι θα γίνει με διάλογο με τους εμπλεκομένους, ζήτησε προτάσεις από τους εκπροσώπους συνεταιρισμών και με κατηγορηματικότητα δήλωσε ότι θα παραμείνει δημόσιος ο χαρακτήρας λειτουργίας του ΕΛΓΑ.
Δεύτερη προτεραιότητα για το ΥΠΑΑΤ είναι η μεταρρύθμιση στον ΟΠΕΚΕΠΕ ώστε να λειτουργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα προσφέροντας διαφάνεια και δικαιοσύνη στους παραγωγούς. Ο υπουργός τάχθηκε κατά οποιασδήποτε μονοπωλιακής αντίληψης και τόνισε ότι είναι αποφασισμένος να υλοποιήσει την εντολή του πρωθυπουργού και να «σπάσει αυγά». Όπως είπε «Φθάσαμε στο σημείο μηδέν. Η παλιά νοοτροπία οδήγησε σε λάθος δρόμους. Ο καθένας από τους εμπλεκόμενους έχει τη δική του ευθύνη. Παιχνιδάκια στην πλάτη των αγροτών δεν θα επιτρέψω να γίνουν», τόνισε, επισημαίνοντας ότι θα υπάρχει σε όλα διαφάνεια και εσωτερικός έλεγχος.
Τρίτη προτεραιότητα είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Αναφέρθηκε στο ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, υπενθυμίζοντας ότι η Θεσσαλία έχει μεγάλο μερίδιο στο πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0» προϋπολογισμού 4 δις ευρώ, ενώ από τα έξι μεγάλα έργα που γίνονται μέσω ΣΔΙΤ, τα δύο εκτελούνται στη Θεσσαλία. «Δεν είμαστε εμείς κι εσείς. Είμαστε εμείς. Είμαστε στην ίδια πλευρά της όχθης» τόνισε ο Λευτέρης Αυγενάκης επισημαίνοντας την ανάγκη συνεργασίας, ενώ αναφέρθηκε και στην ανάγκη αλλαγής του καθεστώτος λειτουργίας των ΓΟΕΒ- ΤΟΕΒ, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950. Επίσης ο υπουργός υπενθύμισε ότι με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη για την αποζημίωση για έκτακτα φαινόμενα άλλαξε ο κανονισμός που αφορά στην Κρατική Αρωγή, με αποτέλεσμα πλέον οι πληγέντες να αποζημιώνονται μέσα σε λίγους μήνες και όχι σε τρία ή τέσσερα χρόνια.
Τέταρτη προτεραιότητα για τον ΥπΑΑΤ είναι η επίτευξη του στόχου για την είσοδο 60.000 νέων στον πρωτογενή τομέα προσφέροντας κίνητρα και κάνοντας πιο ελκυστικό το αγροτικό επάγγελμα. Προς την κατεύθυνση αυτή θύμισε ότι κινήθηκε και η πρώτη απόφαση που έλαβε για ένταξη περίπου 2.100 επιλαχόντων στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών ενισχύοντας τον προϋπολογισμό του προγράμματος κατά 77 εκατ. ευρώ.
Μειωμένη αναμένεται να είναι φέτος η παραγωγή ελιάς Καλαμών, ενώ σοβαρά οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας.
Στο μεταξύ αυτή την εποχή η τιμή παραγωγού για περσινές ελιές από τους κάδους στο 200άρι είναι στα 1,60 ευρώ το κιλό. Πάντως υπάρχουν αρκετές ποσότητες από τα περσινά αποθέματα.
Ο παραγωγός από το Μεσολόγγι κ. Ανδρέας Κότσαλος δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος είχαμε πολλά προβλήματα στην καρπόδεση και αναμένεται να είναι μειωμένη παραγωγή ελιάς Καλαμών. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ποσοστό 10 - 15% μιας κανονικής παραγωγής στην περιοχή.
Στο μεταξύ έχουμε φτάσει Αύγουστο του 2023 και ακόμη οι παραγωγοί δεν έχουν πάρει την αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ για τις ζημιές που έγιναν το Οκτώβριο του 2022. Ο ΕΛΓΑ ξέρει να εισπράττει τις ασφαλιστικές εισφορές με την πληρωμή της προκαταβολής της ενίσχυσης αλλά καθυστερεί στις πληρωμές των αποζημιώσεων, κάτι που εξοργίζει τους παραγωγούς. Επίσης πολλοί παραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας το 2022 είχαν προβλήματα με τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και δεν εισέπραξαν το τσεκ.
Εκτός από τις αποζημιώσεις πάντως οι παραγωγοί θα πρέπει να έχουν και πρόσθετα μέτρα στήριξης. Πρέπει να υπάρξουν διευκολύνεις στις πληρωμές των εισφορών και στις οφειλές των παραγωγών γιατί η χρονιά είναι πολύ δύσκολη και οι περσινές τιμές ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα».
Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο από την πλευρά του ο κ. Δημοσθένης Καραμίχας, παραγωγός και μεταποιητής από τη Λακωνία, «προβλήματα στην καρπόδεση θα φέρουν μείωση στην φετινή παραγωγή ελιών Καλαμών. Εκτιμώ ότι σε σχέση με πέρσι θα είναι κατά 30% και σε σχέση με μια κανονική χρονιά κατά 50%. Η Λακωνία αναμένεται να έχει μια παραγωγή περίπου 9 - 12 χιλιάδων τόνων».
Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς) κ. Γιώργος Ντούτσιας, τόνισε ότι το 2022 είχαμε μια παραγωγή ελιάς Καλαμών που πήγε για βρώσιμη χρήση μια παραγωγή της τάξης των 160.000 τόνων. Με την σημερινή εικόνα των δέντρων προβλέπουμε ότι το 2023 στις Καλαμών θα έχουμε μια παραγωγή μόλις 30.000 τόνους.
Μετά από εντολή που δόθηκε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, κλιμάκια του ΕΛΓΑ βρέθηκαν άμεσα στις περιοχές της Ρόδου και της Θεσσαλίας, που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές, προκειμένου να γίνει άμεση καταγραφή των ζημιών σε φυτικό και ζωικό κεφάλαιο.
Από τις πρώτες οριοθετήσεις και επισημάνσεις που έκαναν επί πεδίου καταστροφών οι υπάλληλοι κλιμακίου του ΕΛΓΑ, που μετέβησαν από τη Δευτέρα, 24 Ιουλίου 2023, στην Ρόδο, με επικεφαλής Προϊστάμενο του Υποκαταστήματος Αθηνών, αναφέρουν ότι οι ζημίες στις καλλιέργειες φυτικού κεφαλαίου αφορούν περίπου 50.000 ελαιόδενδρα, κυρίως στις Τοπικές Κοινότητες: Απόλλωνος, Ασκληπιείου, Γενναδίου και Βατίου, καθώς και περιορισμένο αριθμό στρεμμάτων άλλων δενδροκαλλιεργειών και περιορισμένο αριθμό στρεμμάτων κηπευτικών και αμπελοκαλλιεργειών.
Όσον αφορά τις απώλειες ζωικού κεφαλαίου - οι οποίες θα προσμετρηθούν μετά την υποβολή δηλώσεων εκ μέρους των κτηνοτρόφων - προϋπολογίζονται επίσης νσύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναγγελίες ζημιών, σε 2.500 ζώα και μελισσοσμήνη.
Επίσης κλιμάκιο του ΕΛΓΑ συμμετείχε σε σύσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και κατόπιν συνεργασίας με τους αρμόδιους Αντιπεριφερειάρχες αποφασίστηκε να γίνει δεκτό το αίτημα των παραγωγών και να δοθεί παράταση της προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων για τις ζημίες από τις πυρκαγιές μέχρι τις 14 Αυγούστου 2023 και να γίνει άμεσα ο ενταφιασμός των καμένων ζώων σε εφαρμογή των κανόνων της Δημόσιας Υγείας και σε συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών του ΕΛΓΑ και των ΔΑΟΚ.
Οι υπάλληλοι κλιμακίου του ΕΛΓΑ, που βρέθηκαν από την Τετάρτη, 26 Ιουλίου 2023, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, με επικεφαλής τον Προϊστάμενο του Υποκαταστήματος Λάρισας, αναφέρουν ότι μετά από τις πρώτες οριοθετήσεις και επισημάνσεις τους επί του πεδίου των καταστροφών, ότι οι ζημίες στις καλλιέργειες φυτικού κεφαλαίου προς το παρόν είναι εξαιρετικά περιορισμένες και αφορούν καλλιέργειες αμυγδάλων και εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό άλλων δενδροκαλλιεργειών. Σημαντικές ζημίες υπάρχουν στις καταστροφές σε σιτηρά, τα οποία είχαν συγκομισθεί σε εκτεταμένο αριθμό στρεμμάτων, όπως επίσης σε αμπελοκαλλιέργειες.
Σημαντικές απώλειες ζωικού κεφαλαίου καταγράφονται σε σειρά κοινοτήτων, όπου ήδη υπάρχουν 49 αναγγελίες απώλειας ζωικού κεφαλαίου. Στις περισσότερες περιπτώσεις εξ αυτών χθες και σήμερα οι υπάλληλοι του ΕΛΓΑ σε συνεργασία με τις υπηρεσίες των ΔΑΟΚ επιχειρούν τόσο τις εξατομικευμένες εκτιμήσεις ανά κτηνοτροφική μονάδα, όσο και επισπεύδουν τις διαδικασίες ενταφιασμού των καμένων ζώων, σύμφωνα με τους κανόνες δημόσιας υγείας.
Επίσης καταγράφονται σημαντικές καταστροφές υποδομών, εγκαταστάσεων και γεωργοτεχνολογικού εξοπλισμού, όπως ποιμνιοστάσια, αποθήκες, στάβλοι και γεωργικά μηχανήματα.
Η διοίκηση του ΕΛΓΑ καθόρισε ως προθεσμία υποβολής δηλώσεων των παραγωγών και κτηνοτρόφων για τις ζημίες από τις τρέχουσες πυρκαγιές 15 ημέρες μετά την ολοκλήρωση της κατάσβεσής τους, όπως και στην περίπτωση της Ρόδου.
Ο Αγροτικός Σύλλογος Δήμου Νάουσας «Μαρίνος Αντύπας» καταγγέλλει την απόφαση της διοίκησης των ΕΛΤΑ για το κλείσιμο δεκάδων υποκαταστημάτων σε όλη τη χώρα, μεταξύ αυτών και του υποκαταστήματος των ΕΛΤΑ της κοινότητας Κοπανού του Δήμου Νάουσας.
Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Νάουσας «Μαρίνος Αντύπας» κ. Δημήτρης Τσιουλάκος, «η απόφαση αυτή είναι αποτέλεσμα της πολιτικής όλων των κυβερνήσεων και των διοικήσεων που διόρισαν, οι οποίες υλοποίησαν και υλοποιούν τη στρατηγική της ΕΕ για την «απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς».
Κερδισμένες βγαίνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου. Χαμένοι οι εργαζόμενοι σε αυτές και στα ΕΛΤΑ, εμείς πού χρυσοπληρώνουμε για μία βασική και αναγκαία υπηρεσία και ιδιαίτερα οι αγρότες, κάτοικοι της περιοχής που εξυπηρετούνταν μέχρι σήμερα από το υποκατάστημα που έκλεισε.
Αυτή η αρνητική εξέλιξη έχει όνομα και επώνυμο: Την πολιτική της απελευθέρωσης τομέων και κλάδων της οικονομίας, της ανταγωνιστικότητας και της εξυγίανσης.
Καλούμε το λαό του Κοπανού, των Κοινοτήτων που εξυπηρετούνταν από το συγκεκριμένο υποκατάστημα, να παλέψει για ταχυδρομικό έργο φθηνό και αξιόπιστο, προσβάσιμο από όλους.
Καταδικάζουμε όλους αυτούς που μας κατατάσσουν ως πολίτες β' κατηγορίας.
Καλούμε το δημοτικό συμβούλιο να συνεδριάσει άμεσα για το συγκεκριμένο αυτό ζήτημα που προέκυψε και να πάψουν ορισμένοι να παριστάνουν τους «έκπληκτους» και τους «ανήξερους».
Έπρεπε να γνώριζαν. Ιδιαίτερα ο Δήμαρχος και οι πρόεδροι των κοινοτήτων, και να ενημερώσουν το λαό της περιοχής για την εξέλιξη αυτή. Όμως δεν το έπραξαν, ενώ ζητάνε ξανά την ψήφο των κατοίκων των περιοχών αυτών. Ας βγάλουμε τα συμπεράσματά μας.
Απαιτούμε:
- Να παρθεί πίσω η απόφαση αυτή.
- Να επαναλειτουργήσει το υποκατάστημα στον Κοπανό με πλήρη μόνιμο προσωπικό και μηχανολογικό εξοπλισμό, έτσι ώστε να παρέχονται ταχυδρομικές υπηρεσίες για όλους τους αγρότες και κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.
Καλούμε το λαό της περιοχής να παλέψει για την επαναλειτουργία του υποκαταστήματος για ταχυδρομικό έργο φθηνό και αξιόπιστο, προσβάσιμο σε όλους».
Σε απελπιστική κατάσταση βρίσκονται οι παραγωγοί Κονσερβολιάς (Αμφίσσης) στην Φθιώτιδα λόγω της ακαρπίας.
Ο κ. Χρήστος Καραδήμος, Διευθυντής στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την ακαρπία. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις καιρικές συνθήκες που είχαμε τον περασμένο χειμώνα. Επίσης ρόλο έπαιξε και η περυσινή παραγωγή που ήταν αυξημένη.
Πάντως αυτή την εποχή τα δέντρα είναι άδεια στην περιοχή. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα απώλειας εισοδήματος στους ελαιοπαραγωγούς. Πρόβλημα αντιμετωπίζουν και οι συνεταιρισμοί αλλά και οι μεταποιητές επιτραπέζιας ελιάς.
Ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας θα πραγματοποιήσει σύσκεψη, την Τετάρτη (23/8/2023), στις εγκαταστάσεις του στον Καλόγηρο Στυλίδας, στην οποία καλεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και παράγοντες της περιοχής, προκειμένου από κοινού να ενεργήσουν για να αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα της ακαρπίας της φετινής ελαιοκομικής χρονιάς.
Το ζήτημα αφορά χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς που θα έχουν μηδενικό εισόδημα από την καλλιέργειά τους αλλά και τις μεταποιητικές επιχειρήσεις στον τομέα ελιάς και ελαιολάδου, οι οποίες απασχολούν εκατοντάδες εργαζομένους και τίθεται πλέον θέμα βιωσιμότητας για όλους».
Θυμίζουμε ότι την περσινή χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ (Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς), η Κονσερβολιά (Αμφίσσης) η παραγωγή κυμάνθηκε από 90.000 έως 110.000 τόνους.
Ο ΣΕΒΙΤΕΛ επισημαίνει ότι η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94).
Και προσθέτει: Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022.
Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους.
- Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
- Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης.
Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γεν. Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23).
Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.
Συνάντηση πραγματοποιείται, σήμερα Πέμπτη (20/7), μεταξύ του βουλευτή Χαλκιδικής της ΝΔ, Γιάννη Γιώργου, της Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Χαλκιδικής, Αικατερίνης Ζωγράφου, με τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύσιο Σταμενίτη, που είναι και υπεύθυνος ΕΛΓΑ, για το θέμα της ακαρπίας φέτος στην ελιά Χαλκιδικής.
Είχε προηγηθεί σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας (17/7), εκπροσώπων συνεταιριστικών φορέων της Χαλκιδικής με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα, τον οποίο ενημέρωσαν για τα προβλήματα που έχει προκαλέσει φέτος η ακαρπία της πράσινης επιτραπέζιας ελιάς.
Στη συνάντηση, εκτός του Περιφερειάρχης, συμμετείχαν η Αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής, Κατερίνα Ζωγράφου, ο Βουλευτής Χαλκιδικής, Γιάννης Γιώργος, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιάννης Κουφίδης, ο Πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης και ο εκπρόσωπος του αγροτικού συνεταιρισμού Biolivia κ. Δημήτρης Ευαγγελινός.
Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιοκομικού Συνεταιρισμού Καλυβών κ. Θανάσης Χαλάτης, «έγινε μια ενημερωτική συνάντηση για το μεγάλο πρόβλημα της ακαρπίας στις ελιές. Από τέλη Μαρτίου φάνηκε ότι δεν θα είχαμε φέτος καθόλου παραγωγή. Μιλάμε για μεγάλο οικονομικό πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τους ελαιοκαλλιεργητές αλλά όλη την περιοχή της Χαλκιδικής. Αρκεί να σας αναφέρω ότι μόνο στα εργοστάσια μεταποίησης της ελιάς εργάζονται 6.000 άτομα τα οποία δεν θα κάνουν φέτος ούτε ένα μεροκάματο. Θέλουμε δίπλα μας να είναι το Επιμελητήριο Χαλκιδικής γιατί το πρόβλημα αφορά όλη την περιοχή. Επίσης χτες Τετάρτη εστάλησαν τα στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος από τον ΕΛΓΑ στην Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Χαλκιδικής, Αικατερίνη Ζωγράφου. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και θα το πάμε όσο ψηλά χρειάζεται για να λυθεί. Ζητάμε την οικονομική στήριξη για την απώλεια εισοδήματος».
Το θέμα το έφεραν στη Βουλή με ερωτήσεις τους οι τοπικοί βουλευτές.
Κοινοβουλευτική ερώτηση προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατέθεσε η βουλευτής Χαλκιδικής, Κυριακή Μάλαμα, για το ζήτημα της αντιμετώπισης των συνεπειών της ακαρπίας της ελιάς της Χαλκιδικής. Όπως επισημαίνεται στην κοινοβουλευτική ερώτηση, σε περιοχές της Χαλκιδικής η ακαρπία αγγίζει ακόμα και το 90% της παραγωγής, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης και των δυσμενών συνεπειών της. Η κατάσταση είναι κρίσιμη και για τους αγρότες, αλλά και για το σύνολο της πρωτογενούς οικονομίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία από το 2021 ζητάει να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Προεκλογικά, κυβερνητικοί κι άλλοι πολιτικοί παράγοντες υπόσχονταν μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της ακαρπίας και παρεμβάσεις για την χρηματοδοτική ανακούφιση των αγροτών που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εισόδημα. Το 2021 μετά από την ακαρπία των ακραίων παγετών που χτύπησε της ελιά της Χαλκιδικής, η κυβέρνηση δεν τήρησε τις υποσχέσεις της για βοήθεια στον αγροτικό κόσμο κι επειδή πρέπει οπωσδήποτε να βρεθούν χρηματοδοτικά εργαλεία για την στήριξη των ελαιοπαραγωγών της Χαλκιδικής, η Κυριακή Μάλαμα καλεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να παρουσιάσει στη Βουλή το σχέδιο του για την αντιμετώπιση της ακαρπίας της ελιάς της Χαλκιδικής και την λείανση των εξαιρετικά δυσμενών συνεπειών της για τους αγρότες και την οικονομία της Χαλκιδικής.
Με ερώτηση απευθυνόμενη στον Υπουργό Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Αυγενάκη, ο Βουλευτής Χαλκιδικής κ. Πάνας Απόστολος (ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ) ζητά να γίνουν άμεσες ενέργειες για την ακαρπία της ελιάς στη Χαλκιδική λόγω της κλιματικής αλλαγής. Στην παρέμβασή του ο κ. Πάνας αναφέρει, πως οι αυξημένες θερμοκρασίες του χειμώνα και οι διαφοροποιημένες κλιματολογικές συνθήκες της άνοιξης, είχαν ως αποτέλεσμα τα δέντρα να μην καρπίσουν ή ο καρπός να είναι ελάχιστος σε σχέση με τη δυναμική των ελαιόδεντρων σημειώνοντας ότι οι απώλειες αγγίζουν το 90% ή και 100% με τους ελαιοπαραγωγούς να μην αντέχουν άλλο οικονομικά. Τονίζει μάλιστα, πως έγιναν από την πλευρά του Βουλευτή επανειλημμένα κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις για το ίδιο φαινόμενο το 2021 και παρά τις δεσμεύσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης η κατάσταση έμεινε στάσιμη, τη στιγμή μάλιστα που τα καλλιεργητικά έξοδα αυξάνονται συνεχώς και η ακαρπία θα επιφέρει αλυσιδωτές επιπτώσεις στους αγρότες τις Χαλκιδικής, τις μεταποιητικές μονάδες, αλλά και στις πωλήσεις των προϊόντων τόσο στις αγορές του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού. Ο κ. Πάνας δήλωσε σχετικά: «Με την πρώτη μου αυτή κοινοβουλευτική παρέμβαση προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για το θέμα αυτό τονίζω τη σημασία του προβλήματος στη Χαλκιδική και ζητώ άμεσα τη συγκρότηση επιτροπής για την επιστημονική διερεύνηση και τεκμηρίωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ελαιοκαλλιέργεια της Χαλκιδικής, την συγκρότηση ολοκληρωμένου σχεδιασμού οικονομικών αποτιμήσεων ζημιών στον πρωτογενή τομέα, αλλά και ενημέρωση για το αν στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ που κατέθεσε η χώρα μας, περιλαμβάνεται η προστασία της ελαιοκαλλιέργειας από μη ασφαλιστικά καλυπτόμενα ζημιογόνα αίτια».
Την Δευτέρα, 12 Ιουνίου 2023, η σύμπραξη του έργου ΕΛΙΑΔΑ Τ2ΕΔΚ-01315 διοργάνωσε ημερίδα για τον χαρακτηρισμό, τα πλεονεκτήματα, την ανάδειξη και την προώθηση του γενετικού υλικού των ελληνικών ποικιλιών ελιάς, η προστασία και αξιοποίηση του οποίου αποτελεί επιτακτική ανάγκη λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Οι ερευνητές και οι ελαιοπαραγωγοί, που συμμετέχουν στο έργ,ο παρουσίασαν ενδιαφέροντα ερευνητικά αποτελέσματα και καινοτόμες τεχνολογίες του έργου.
Ο Δρ. Παναγιώτης Καλαϊτζής, υπεύθυνος σπουδών και έρευνας του Τμήματος Οπωροκηπευτικών Γενετικής και Βιοτεχνολογίας στο ΜΑΙΧ έκανε μια συνολική ανασκόπηση του έργου, την μέχρι σήμερα πρόοδο και παρουσίασε αποτελέσματα για τα εξής ζητήματα:
- Ανίχνευση ποικιλιών ελιάς με αντοχή στο αβιοτικό στρες (πλημμύρες, αλατότητα χαμηλές θερμοκρασίες).
- Πειραματική διαδικασία in vitro καλλιέργειας ελαιόδεντρων σε ειδικά υποστρώματα για την ανάπτυξη ριζών και βλαστών.
Χρησιμοποιώντας τις ποικιλίες Κορωνέϊκη και Καλαμών εμβολιασμένες σε διαφορετικά υποκείμενα, το έργο στοχεύει στην παραγωγή ελαιοδένδρων με αντοχή στο αβιοτικό στρες. Η ομάδα του ΜΑΙΧ παρουσίασε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα όπου υπέβαλαν ποικιλίες ανθεκτικές (Αρβανιτολιά και Λευκολία) και μη ανθεκτικές στην αβιοτική καταπόνηση (Κορωνέϊκη και Γαϊδουροελιά) σε συνθήκες πλημμύρας συγκριτικά με συνθήκες υψηλής αλατότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στη ποικιλία Κορωνέϊκη παρατηρήθηκε σχηματισμός αερεγχύματος στις ρίζες, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί δυνητικά ως δείκτης ανταπόκρισης σε αβιοτικές καταπονήσεις.
Ο Δρ. Πολυδεύκης Χατζόπουλος, καθηγητής στο εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Τμήματος Βιοτεχνολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών, παρουσίασε τη μεθοδολογία που ακολούθησαν για τη μελέτη της αντίδρασης νεαρών ελαιόδεντρων σε συνθήκες ξηρασίας με χρήση υδρόφιλων χημικών ουσιών (Πολυαιθυλενογλυκόλη). Επιπλέον, ο Δρ. Χατζόπουλος μίλησε για την εφαρμογή σύγχρονων μοριακών τεχνικών ανάλυσης (VIGS) για την μελέτη της ολευρωπαΐνης με χρήση του ενζύμου β-γλυκοσιδάση (OeGLU). Το ένζυμο αυτό εμπλέκεται στη βιοσυνθετική οδό των σεκοϊριδοειδών στα ελαιόδεντρα. Η μείωση των μεταγραφών OeGLU είχε ως αποτέλεσμα την απουσία τόσο ανοδικών όσο και καθοδικών κινήσεων των σεκοϊριδοειδών. Αυτό είναι σημαντικό γιατί παρέχει πληροφορίες για τη ρύθμιση της περιεκτικότητας σε πολυφαινόλες στους καρπούς της ελιάς.
Ο κύριος Ευτύχης Ανδρουλάκης, εφευρέτης και παραγωγός της εξαιρετικής ετικέτας ελαιόλαδου Pamako, καθώς και άλλων πολύ επιτυχημένων ετικετών που πωλούνται σε φαρμακεία της Ευρώπης, περιέγραψε τις καινοτομίες που εφαρμόζει στο ελαιοτριβείο του συνεργάτη του, κ. Μιχαήλ Μαράκα, ο οποίος είναι φορέας του έργου ΕΛΙΑΔΑ. Αυτές περιλαμβάνουν ένα νέο σύστημα πλυσίματος και στεγνώματος των καρπών της ελιάς στο ελαιοτριβείο το οποίο χρησιμοποιεί μειωμένη ποσότητα καθαρού νερού και μειώνει τη θερμοκρασία των καρπών κατά 2 έως 3 βαθμούς Κελσίου καθώς ταυτόχρονα τους καθαρίζει και τους στεγνώνει - ένα σημαντικό βήμα, καθώς οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και οι ξηρές ελιές παράγουν ελαιόλαδο υψηλότερης ποιότητας. Ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρθηκε επίσης στον αποχρωματιστή/θραυστήρα καρπών ελιάς που προσάρμοσε ώστε να αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της φλούδας, χωρίς πλαστικά υλικά και να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία. Όλες οι παραπάνω σύγχρονες τεχνικές παράγουν υψηλής ποιότητας, ελαιόλαδο που συντελεί σε υψηλότερη τιμή.
Ο Δρ. Μπλαζάκης Κωνσταντίνος, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Οπωροκηπευτικών Γενετικής & Βιοτεχνολογίας του MAIX παρουσίασε το OliveID, το οποίο αποτελεί ένα εργαλείο που βασίζεται στην ανάλυση εικόνων για τον προσδιορισμό των ποικιλιών ελιάς, χρησιμοποιώντας αριθμητική ανάλυση των τιμών του μεγέθους, του σχήματος και της δομής των φύλλων ελιάς, του καρπού και πυρήνα. Εξήγησε πώς αυτό το νέο εργαλείο μπορεί να βοηθήσει στον χαρακτηρισμό και τη διάκριση μεταξύ των ποικιλιών ελιάς, καθώς και στη δημιουργία σχέσεων μεταξύ τους, με βάση αυστηρά καθορισμένες μαθηματικές προδιαγραφές, σύγχρονες τεχνικές προγραμματισμού και καινοτόμους αυτοματοποιημένους αλγόριθμους. Αυτό το εργαλείο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε αγρότες, αγοραστές, δημόσιους φορείς, ερευνητές και άλλους στη βιομηχανία τροφίμων. Ήδη αναπτύσσεται μια εφαρμογή smartphone και τα δεδομένα για πολλές ποικιλίες είναι ήδη ελεύθερα διαθέσιμα σε μια βάση δεδομένων στο ΜΑΙΧ, η οποία δημιουργήθηκε από το φορέα του έργου AVMap GIS A.E.
Συνεχίζεται το ντέρμπι με τις φετινές τιμές πώλησης ελαιολάδου με ένα νέο ρεκόρ που είχαμε στη Λακωνία.
Συγκεκριμένα ο διαχειριστής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φοινικίου της Λακωνίας κ. Γιώργος Κρητικός, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «έγινε μια εμπορική πράξη πώλησης 1 βυτίου έξτρα παρθένου ελαιολάδου, εσοδείας 2022/2023, 0,3 οξύτητας, στην τιμή των 7,70 ευρώ το κιλό, που είναι η υψηλότερη μέχρι σήμερα στην αγορά. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο το αγόρασε η ελληνική εταιρεία Χελιώτης, που έχει αγοράσει τις μεγαλύτερες ποσότητες φέτος στην Λακωνία. Το ενδιαφέρον από την εταιρεία ήταν για αγορά μεγαλύτερης ποσότητας αλλά οι παραγωγοί δεν δέχτηκαν. Πάντως μετά από αυτή την πώληση τα αποθέματα έχουν μειωθεί. Όσον αφορά την νέα παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να είναι μειωμένη, αν και ακόμη είναι νωρίς να μιλήσουμε για ποσοστά. Η μείωση οφείλεται στις εναλλαγές θερμοκρασίες που είχαμε κατά την καρπόδεση τους μήνες Απρίλιο και Μάιο».
Στο μεταξύ επιστολή για ενημέρωση για τα προβλήματα των ελαιοπαραγωγών της περιοχής και άμεση καταβολή των αποζημιώσεών που δικαιούνται, απέστειλε ο Δήμαρχος Αμφιλοχίας Γιώργος Κατσούλας προς τον νέο Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρη Αυγενάκη. Στην επιστολή του ο Δήμαρχος Αμφιλοχίας εκθέτει τις επιπτώσεις που είχαν οι φετινές καιρικές συνθήκες στην παραγωγή και την καρποδεσία των ελιών και ζητά από το αρμόδιο Υπουργείο και τον ΕΛΓΑ να προχωρήσουν το συντομότερο δυνατόν σε καταγραφή των ζημιών, ώστε οι πληγέντες αγρότες να ενταχθούν στα μέτρα προστασίας που έχουν εφαρμοστεί σε άλλες περιοχές της χώρας.
Αναλυτικά η επιστολή του Δημάρχου Αμφιλοχίας έχει ως εξής:
«Με την παρούσα επιστολή θέλω να σας συγχαρώ για την ανάληψη των καθηκόντων σας ως Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και να σας ευχηθώ καλή και ευδόκιμη θητεία, αλλά και να σας ενημερώσω για το μεγάλο πρόβλημα που έχει προκύψει σε ελαιοπαραγωγούς του Δήμου.
Συγκεκριμένα, οι διαρκείς εναλλαγές θερμοκρασίας που παρατηρούνται τη φετινή χρονιά, είχαν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην ανθοφορία όσο και στην καρπόδεση, δημιουργώντας σημαντικό πρόβλημα επιβίωσης στους ελαιοπαραγωγούς του Δήμου μας.
Το πρόβλημα απαντάται κυρίως στις ελιές τύπου Καλαμών και τις επιτραπέζιες, όπως όμως είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε, η κατάσταση αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένους τύπους καρπών και αφορά ευρύτερα τους ελαιοπαραγωγούς πολλών περιοχών της Δυτικής Ελλάδας, οι οποίοι καταγράφουν μεγάλη μείωση της παραγωγής τους.
Όπως αντιλαμβάνεστε, έχει προκληθεί κατακόρυφη πτώση του εισοδήματος των παραγωγών, σε μια περιοχή μάλιστα που η τοπική οικονομία βασίζεται κυρίως στον πρωτογενή τομέα, προκαλώντας έτσι ευρύτερες αρνητικές συνέπειες στο σύνολο του Δήμου μας και όχι μόνο.
Θέλω να σας παρακαλέσω θερμά να μεριμνήσετε ώστε οι αρμόδιες υπηρεσίες να προχωρήσουν το συντομότερο δυνατόν στους απαραίτητους ελέγχους και στην καταγραφή των ζημιών ώστε οι πληγέντες αγρότες να ενταχθούν στα μέτρα προστασίας που έχουν ληφθεί σε άλλες περιοχές της χώρας.
Κύριε Υπουργέ, ευελπιστώ ότι θα λάβετε υπόψη σας το δίκαιο αίτημα των ντόπιων ελαιοπαραγωγών και θα προχωρήσετε στα αναγκαία μέτρα στήριξής τους».
Κλιμάκιο του ΕΛΓΑ, με επικεφαλής τον προϊστάμενο κ. Σπύρο Σπυρόπουλο, επισκέφθηκε μετά από πρόσκληση του Δημάρχου Τυρνάβου, Γιάννη Κόκουρα, τις πληγείσες από το χαλαζόπτωση αμπελοκαλλιέργειες και δενδροκαλλιέργειες στο Δαμάσι.
Ο Δήμαρχος Τυρνάβου κ. Κόκουρας ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «είχαμε μια έντονη χαλαζόπτωση το περασμένο Σάββατο (24 Ιουνίου) στην περιοχή. Διαπιστώθηκαν σημαντικές ζημιές σε αμπέλια αλλά και σε κάποιες δενδρώδεις καλλιέργειες. Οι δηλώσεις ζημιάς από τους αγρότες της περιοχής θα γίνονται μέχρι 10 Ιουλίου. Θα πρέπει να υπάρξουν δίκαιες και άμεσες αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ».
Την επιτάχυνση των διαδικασιών προκειμένου να επουλωθούν το συντομότερο δυνατό οι πληγές που άφησαν σε περιοχές του νομού Αρκαδίας η σφοδρή χαλαζόπτωση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που σημειώθηκαν την Κυριακή (25 Ιουνίου), ζήτησε με επιστολή του ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αρκαδίας κ. Γιάννης Τρουπής, από τους υπευθύνους του ΕΛΓΑ. Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου ζητά να επισκεφθεί άμεσα κλιμάκιο τις πληγείσες καλλιέργειες.
Η επιστολή του κ. Τρουπή αναφέρει τα εξής:
«Μετά τις ισχυρές χαλαζοπτώσεις (25/6/2023) που σημειώθηκαν σε εκτεταμένες περιοχές των Δημοτικών Ενοτήτητων Μαντινείας και Λεβιδίου σας ενημερώνουμε ότι το φαινόμενο αυτό είχε ως συνέπεια να προκληθούν σημαντικές καταστροφές σε καλλιέργειες, που η έκτασή τους αυτή τη στιγμή είναι απροσδιόριστη.
Ζητούμε την άμεση αντίδρασή σας, προκειμένου να έλθουν κλιμάκια του ΕΛΓΑ στις πληγείσες περιοχές των εν λόγω ενοτήτων ώστε να καταγραφούν οι καταστροφές που σημειώθηκαν και να δρομολογηθούν οι απαραίτητες αποζημιώσεις προς τους πληγέντες. Με δεδομένες τις σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η πρωτογενής παραγωγή στην Αρκαδία, συνεπεία αλλεπάλληλων πληγμάτων, η άμεση αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων, ακόμα και αυτών που αναμένονται, είναι παραπάνω από επείγουσα. Η στήριξη των αγροτών είναι επιτακτική και είμαστε σίγουροι πως ως Οργανισμός θα ανταποκριθείτε, για ακόμη μία φορά, ταχύτατα».
Ξεκίνησε ο πρώτος δολωματικός ψεκασμός του προγράμματος δακοκτονίας έτους 2023 στην Περιφέρεια Κρήτης.
Το ενδιαφέρον φέτος από την πλευρά των ελαιοπαραγωγών είναι μεγάλο επειδή οι τιμές διάθεσης του έξτρα παρθένου ελαιολάδου αναμένεται και για τη νέα περίοδο να κυμανθούν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.
Η Αντιπεριφερειάρχης στον Πρωτογενή τομέα της Κρήτης κ. Ειρήνη Χουδετσανάκη - Γιακουμάκη, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «από την περασμένη εβδομάδα ξεκίνησε η πρώτη δακοκτονία στην Κρήτη. Είχε προηγηθεί μεγάλη σύσκεψη όλων των φορέων στην Περιφέρεια για να υπάρξει ο κατάλληλος συντονισμός.
Οι ψεκασμοί ξεκίνησαν από τις πρώιμες - παραλιακές περιοχές του νησιού. Εκτιμώ ότι θα έχει ολοκληρωθεί ο πρώτος ψεκασμός σε περίπου 15 - 20 ημέρες σε όλη την Κρήτη.
Μετά την απόφαση του ΣτΕ για απαγόρευση της διαδικασίας με προσωρινούς αναδόχους οι ψεκασμοί γίνονται με «διπλές εντολές» από την Περιφέρεια Κρήτης. Είναι πολύ σημαντικός ο πρώτος ψεκασμός για αυτό φέτος θελήσαμε να ξεκινήσουμε νωρίς γιατί δεν πρέπει να υπάρξουν προσβολές.
Από την πρώτη εικόνα που έχουμε μέχρι σήμερα αναμένεται να έχουμε μειωμένη παραγωγή την ερχόμενη χρονιά. Για αυτό υπάρχει μεγάλη αγωνία από τους παραγωγούς το ελαιόλαδο να είναι καλής ποιότητας.
Πάντως ο πρώτος ψεκασμός θα καλύχει όλες τις περιοχές της Κρήτης. Για τους επόμενους θα δούμε αν σε κάποιες περιοχές έχουμε μεγάλη μείωση της παραγωγής υπάρχει πιθανότητα να βγουν εκτός προγράμματος.
Η φετινή δακοκτονία θα καλύψει στην Κρήτη ένα αριθμό 17.200.000 ελαιόδεντρων (αυξημένο κατά 4.000.000 ελαιόδεντρα σε σχέση με πέρυσι)».
Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι ελαιοκαλλιεργητές της Κρήτης από φαινόμενα κατάρρευσης του ανθού και σχινοκαρπία.
Επίσης στις όψιμες περιοχές της Κρήτης Ολοκληρώνεται η καρπόδεση και εμφανίζονται μικροί καρποί μεγέθους κόκκου σταριού. Όπως επισημαίνει το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου, παρουσιάζεται ανομοιόμορφη καρπόδεση.
Πυρηνοτρήτη
Στις όψιμες περιοχές του δικτύου παγίδευσης η πτήση της καρπόβιας γενιάς του πυρηνοτρήτη ξεκίνησε αρχές Ιουνίου και βρίσκεται σε εξέλιξη με μέτριους πληθυσμούς. Το έντομο άρχισε να ωοτοκεί στους μικρούς καρπούς. Οι προνύμφες τρέφονται στον πυρήνα και προκαλούν πρώιμη καρπόπτωση. Στις όψιμες περιοχές συστήνεται καταπολέμηση με εγκεκριμένα εντομοκτόνα κατά των νεαρών προνυμφών της καρπόβιας γενιάς στο διάστημα: 22 - 25 Ιουνίου. Επισημαίνεται ότι ελαιώνες με μικρή ή μέτρια καρποφορία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας. Συστήνεται συνδυασμένη αντιμετώπιση με τον ρυγχίτη.
Ρυγχίτη
Στους ελαιώνες των όψιμων περιοχών συστήνεται μετά την καρπόδεση τακτικός έλεγχος πυκνότητας του πληθυσμού των ακμαίων με τίναγμα των κλαδιών πάνω σε λευκή επιφάνεια νωρίς το πρωί. Όταν διαπιστώνονται περισσότερα από 3 - 4 ακμαία ανά κλαδί υπάρχει ανάγκη καταπολέμησης. Σε ελαιώνες όπου σημειώθηκαν προσβολές τα τελευταία δύο χρόνια συστήνεται προληπτική αντιμετώπιση συνδυασμένη με τον πυρηνοτρήτη.