Νέες δράσεις εξωστρέφειας, στο μήκος κύματος του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου marketing οίνου, πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) την εβδομάδα που πέρασε.

Συγκεκριμένα, τη Δευτέρα, 24 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε διάλεξη για το ελληνικό κρασί με ομιλήτρια τη Χημικό Οινολόγο, Σύμβουλο του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, Σοφία Πέρπερα, προς τους Υποψήφιους Ακολούθους Πρεσβείας και νέα στελέχη του κλάδου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, με στόχο την ενημέρωση των μελλοντικών Διπλωματών και Εμπορικών Ακολούθων πάνω στο ελληνικό κρασί.

Το πρώτο μέρος της διάλεξης επικεντρώθηκε στη Στρατηγική του ελληνικού κρασιού στις αγορές του εξωτερικού, την προτεραιοποίηση των αγορών και τις προοπτικές ανάπτυξης στις κυριότερες από αυτές. Ακολούθησε η σκιαγράφηση του κλάδου, τα σημεία διαφοροποίησης και οι παρατηρούμενες τάσεις. Το ενδιαφέρον των στελεχών του Υπουργείου Εξωτερικών ήταν μεγάλο όπως αποδείχτηκε από την ζωηρή συζήτηση που ακολούθησε.

«Ένα μεγάλο ευχαριστώ προς τον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου, τον Γενικό Γραμματέα, Στέλλιο Μπουτάρη, ο οποίος στάθηκε δίπλα μου σε όλη την 40ετή διπλωματική μου καριέρα, αλλά και στη Σύμβουλο του Συνδέσμου Σοφία Πέρπερα που για μια ακόμη χρονιά παρουσίασε τα όμορφα Ελληνικά κρασιά στους σπουδαστές της Ελληνικής Διπλωματικής Ακαδημίας. Η καθιερωμένη πλέον, ελπίζω, αυτή συνάντηση με τους σπουδαστές αλλά και εκπροσώπους των Οικονομικών και Εμπορικών Στελεχών του Υπουργείου Εξωτερικών συμβάλει ιδιαίτερα στην προώθηση της ελληνικής οινοποιίας και τη μεταφορά γνώσης για το αντικείμενο αυτό στους ανθρώπους που σε λίγα χρόνια θα μας εκπροσωπούν στο εξωτερικό. Η συντονισμένη αυτή προσπάθεια για την προβολή συγκεκριμένων εξαιρετικών ελληνικών ποικιλιών που τις βρίσκουμε σε πολλούς οινοποιούς και που εκπροσωπούν επάξια το ελληνικό κρασί στις εξαγωγές μας αποτελεί προτεραιότητα και για το Υπουργείο Εξωτερικών. Ας μην ξεχνάμε ότι το ελληνικό κρασί, όπως έχει εξελιχθεί ποιοτικά τις τελευταίες δεκαετίες αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά εξαγωγικά προϊόντα της χώρας μας», ανέφερε ο Πρέσβης και Διευθυντής της Ελληνικής Διπλωματικής Ακαδημίας, κος Μιχάλης Διάμεσης σχετικά.

Την Τετάρτη, 26 Φεβρουαρίου, διοργανώθηκε master class για το ελληνικό κρασί προς επαγγελματίες της οινικής αγοράς της Τσεχίας, σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ελλάδας στην Πράγα. Η εκδήλωση έλαβε χώρα στην Πρεσβευτική Κατοικία της Ελλάδας η οποία γέμισε ασφυκτικά από Τσέχους επαγγελματίες του οίνου που θέλησαν να μάθουν περισσότερα για το Ελληνικό κρασί. Παρουσιάστηκαν 20 ετικέτες από όλη την Ελλάδα με ομιλήτρια την Σοφία Πέρπερα. Η εκδήλωση διοργανώθηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων προβολής της χώρας με τίτλο: Μια γουλιά Αιγαίο, Ιστορία-Πολιτισμός Κρασί που τελούν υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Ελλάδας σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο της Πράγας.

«Είχαμε την χαρά να διοργανώσουμε, στην Πρεσβευτική Κατοικία της Ελλάδας στην Πράγα και σε συνεργασία με τον ΣΕΟ, το 1ο Masterclass Ελληνικών Κρασιών στην Τσεχία, όπου παρουσιάσθηκαν 20 διαφορετικά κρασιά από διάφορα οινοποιεία της Ελλάδας. Η ανταπόκριση από τους συμμετέχοντες Τσέχους επαγγελματίες του χώρου ξεπέρασε κάθε προσδοκία και ανέδειξε τις δυνατότητες ανάπτυξης που υφίστανται για τα Ελληνικά κρασιά στην τσεχική αγορά. Θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικώς τον ΣΕΟ και τον Πρόεδρό του, κ. Βογιατζή για την άψογη συνεργασία, την οινολόγο κα Σοφία Πέρπερα για την εξαιρετική παρουσίαση που πραγματοποίησε και ήταν καταλυτικής σημασίας για την μεγάλη επιτυχία της εκδήλωσης και τον κ. Κώστα Σπυρόπουλο, ο οποίος επιφορτίστηκε όλο τον συντονισμό και υλοποίηση της πρωτοβουλίας αυτής. Είμαι βέβαιος ότι με παρόμοιες συνεργασίες και πρωτοβουλίες, τα οφέλη για την εξαγωγική δραστηριότητα των οινοποιείων μας δύνανται να είναι άμεσα και πολλαπλά, στο πλαίσιο και της ευρύτερης εξωστρέφειας της εμπορικο-οικονομικής δραστηριότητας της χώρας μας», δήλωσε ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Δημοκρατία της Τσεχίας, κος Ντίνος Κωνσταντίνου.

Τον κίνδυνο περαιτέρω συρρίκνωσης του ελληνικού αμπελώνα, εξαιτίας της κατακόρυφης αύξησης των εισαγωγών φθηνών οίνων κατά 40%, επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ μετά την επεξεργασία των στατιστικών δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ, το 2024.

Για πρώτη φορά στα ιστορικά δεδομένα του αμπελοοινικού κλάδου της χώρας, οι εισαγόμενες ποσότητες οίνων (25.512 tn) ξεπερνούν τις αντίστοιχες εξαγόμενες ποσότητες (25.165 tn), δημιουργώντας δυσοίωνες προοπτικές και για το εμπορικό ισοζύγιο οίνου της χώρας.

Η εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων οίνων από την Βουλγαρία και την Ισπανία σε μέσες τιμές οίνων στα 0,42 €/κιλό και 1,09 €/κιλό ανταγωνίζονται όχι πλέον τις αντίστοιχες τιμές παραγόμενων οίνων στην Ελλάδα, αλλά και τις τιμές εξαγοράς σταφυλιών που παράγονται στη χώρα.

Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί εύλογους φόβους για την βιωσιμότητα των νόμιμων οινοποιείων και ιδιαίτερα των συνεταιριστικών, αλλά και για τη συνέχιση της αμπελοκαλλιέργειας, με δεδομένο ότι κανένας έλεγχος δεν πραγματοποιείται από τον κρατικό μηχανισμό για την προέλευση που οφείλεται να αναγράφεται στις συσκευασίες, όταν οι οίνοι φτάνουν στον τελικό καταναλωτή.

Να τονισθεί ότι οι συσκευασμένοι οίνοι οφείλουν να μην αναγράφουν την ένδειξη «Ελληνικό προϊόν», ακόμη και αν είναι αποτέλεσμα ανάμειξης εισαγόμενων με ελληνικούς οίνους και ότι κατά την κατανάλωσή τους στα σημεία εστίασης οι τιμοκατάλογοι υποχρεωτικά οφείλουν να αναγράφουν την προέλευση ακόμη και προσφερόμενοι σε καράφα.

Καθίσταται προφανές ότι οι εξελίξεις αυτές επηρεάζουν αρνητικά μέσω της παραπληροφόρησης του καταναλωτή την κατανάλωση των εγχωρίως παραγομένων οίνων, αλλά και το εισόδημα των Ελλήνων αμπελουργών, το οποίο δέχεται ισχυρές πιέσεις από τον αθέμιτο ανταγωνισμό.

Ταυτόχρονα ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η διακίνηση εγχωρίως παραγόμενων οίνων σε τιμές κάτω του κόστους παραγωγής, που δεν δικαιολογούν, ούτε το κόστος αγοράς της πρώτης ύλης, ούτε τα παραγωγικά και λειτουργικά έξοδα των οινοποιείων, ούτε βέβαια το υποτιθέμενο περιθώριο κέρδους αυτών, γεγονός που δημιουργεί εύλογα ερωτήματα. Ερωτήματα τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν από τους αρμόδιους φορείς ελέγχου της αγοράς και τους αντίστοιχους προστασίας του καταναλωτή.

Μετά τις διαπιστώσεις αυτές καλούμε την ελληνική πολιτεία να ενεργοποιήσει έστω και τώρα τους μηχανισμούς ελέγχου σε κάθε επίπεδο, ώστε να αποφευχθούν τα φαινόμενα ελληνοποιήσεων, γεγονός που θα συμβάλει στην προστασία της ελληνικής οινοπαραγωγής και του εισοδήματος των Ελλήνων αμπελοκαλλιεργητών, οι οποίοι περισσότερο από τους υπόλοιπους παράγοντες του αμπελοοινικού κλάδου (οινοποιεία, εμπόριο), υφίστανται το βαρύτατο τίμημα της παραοικονομίας.

Ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) ολοκλήρωσε σειρά άκρως επιτυχημένων εκδηλώσεων στις αγορές της Εσθονίας, Λετονίας και Λιθουανίας.

Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώθηκαν μαζί με τις υπερδραστήριες τοπικές Ενώσεις Οινοχόων και είχαν στόχο τη γνωριμία του ελληνικού κρασιού με τους ανθρώπους κλειδιά των τριών ανερχόμενων αγορών. Πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της οργανωμένης προσπάθειας που καταβάλει ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου ακολουθώντας το στρατηγικό σχέδιο marketing του κλάδου για την αύξηση της αντιλαμβανόμενης αξίας του Ελληνικού κρασιού στις αγορές του εξωτερικού. Ομιλήτρια στις εκδηλώσεις ήταν η Χημικός Οινολόγος και Σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, Σοφία Πέρπερα.

«Είναι γεγονός ότι ο κλάδος μας έχει να αντιμετωπίσει μια δύσκολη συγκυρία όπου από τη μία η κατανάλωση οίνου μειώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και από την άλλη αυξάνονται οι προκλήσεις λόγω γεωπολιτικών εντάσεων. Στις συνθήκες αυτές, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου από τη μια στηρίζει και συνεχίζει τις δράσεις εξωστρέφειας στις παραδοσιακές αγορές στόχους όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ κλπ. και από την άλλη στοχεύει σε νέες και ανερχόμενες αγορές όπως εκείνες της Βαλτικής», ανέφερε ο Πρόεδρος του ΣΕΟ, Δρ. Γιάννης Βογιατζής.

«Μου έκανε μεγάλη εντύπωση η άμεση και ουσιαστική ενεργοποίηση των Ενώσεων Οινοχόων των τριών Χωρών. Σε άψογη συνεργασία μεταξύ τους ενεργοποίησαν ένα μεγάλο δίκτυο επαγγελματιών που θέλησε να γνωρίσει σε βάθος το ελληνικό κρασί. Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια σε όλους τους Πανευρωπαϊκούς και Παγκόσμιους Διαγωνισμούς για τον καλύτερο οινοχόο τα πρωτεία κρατούν οι Βαλτικές χώρες. Στις χώρες αυτές, δίνεται μεγάλη έμφαση στην οινική εκπαίδευση και οι προοπτικές ανάπτυξης για μια χώρα niche όπως η Ελλάδα που βασίζεται εν πολλοίς στην εστίαση, και άρα στους οινοχόους, είναι ευνοϊκές», είπε η Σοφία Πέρπερα

Εκρηκτική η αύξηση των εισαγόμενων οίνων στην Ελλάδα το 2024, με φθηνούς οίνους, από Βουλγαρία, Ισπανία και Ιταλία.

Όπως τονίζει η ΚΕΟΣΟΕ, για πρώτη φορά στα χρονικά οι εισαγωγές ξεπέρασαν τις εξαγωγές, σε ποσότητα.

Οι χαμηλές τιμές οίνων ευρωπαϊκής προέλευσης , η απουσία ελέγχων, η ισχνή ελληνική οινοπαραγωγή του 2024 και η χαμηλή διαθεσιμότητα οίνων (συνυπολογιζόμενων και των αποθεμάτων 31/7/2023), είναι τα πιθανά αίτια που ώθησαν τους Έλληνες οινοπαραγωγούς σε μια άνευ προηγουμένου έκρηξη εισαγωγών οίνων σε ποσότητα το 2024 κατά 39,95%, σε σύγκριση με το 2023 (25.512 τόνοι / 2024 – 18.230 τόνοι/2023).

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ και επεξεργάστηκε η ΚΕΟΣΟΕ, σε συνολικό επίπεδο μειωμένη παρουσιάζεται η αξία εισαγωγών το 2024 έναντι του 2023 (71.895.735 €/2024 – 76.662.390 €/2023) κατά 6,21%, γεγονός που υποδηλώνει ότι το 2024 εισήχθησαν πολύ περισσότεροι φθηνοί οίνοι, που από την περαιτέρω ανάλυση προκύπτει ότι προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ενδοκοινοτική απόκτηση των οποίων σε μέση τιμή μονάδος ανά κιλό υποχώρησε, κατά 33,36%, το 2024, έναντι του 2023.

Η ΚΕΟΣΟΕ επισημαίνει ότι μόνο από τρεις χώρες της Ε.Ε. (Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία) εισήχθησαν 20.643 τόνοι, σε σύνολο 25.512 τόνων, γεγονός που έχει εγείρει μεγάλα ερωτηματικά ως προς την επισήμανση με την οποία διακινήθηκαν οι οίνοι αυτοί στην ελληνική αγορά.

Αποτέλεσμα της εκρηκτικής ανόδου των εισαγωγών ήταν και το ότι για πρώτη φορά στα χρονικά οι εισαγωγές σε ποσότητα το 2024 (25.512.020 κιλά) υπερσκέλισαν τις αντίστοιχες εξαγωγές (25.164.991 κιλά).

Φωτογραφία: Ο Μιχάλης Μπουτάρης, (δεύτερος από αριστερά) γραμματέας του Ιδρύματος Μπουτάρη, με στελέχη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας: Ασπασία Τασιοπούλου, Κατερίνα Σίμπου (πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου), Αντώνης Γκαλίτσιος (αναπληρωτής διευθυντής).
Τα θεμέλια της λειτουργίας της πρώτης οινικής βιβλιοθήκης της χώρας έβαλε η σύμπραξη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας (Δ.Κ.Β.Β.) και του Ιδρύματος Μπουτάρη. Το σχετικό μνημόνιο συνεργασίας, που υπογράφηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2024, δίνει πνοή στο όραμα του Γιάννη Μπουτάρη για τη δημιουργία της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) που προβλέπεται να ανοίξει τις πόρτες της την άνοιξη του 2025. Θα αναπτυχθεί έτσι ένας ζωντανός οργανισμός πληροφορίας, φυσικός και ψηφιακός, με διττή αποστολή: τη διαφύλαξη και βιωματική ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς του ελληνικού κρασιού, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη και «θωράκιση» της αμπέλου και του οίνου απέναντι στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή δράση που θα αναδείξει τα οφέλη της ευαγούς συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αποτελώντας πρότυπο για την Κεντρική Μακεδονία, αλλά και για παρόμοιες δράσεις στο σύνολο της χώρας.

Η ένταξη της Β.Ο.Ν. στο Δίκτυο Βιβλιοθηκών της Δ.Κ.Β.Β. με την αδιαμφισβήτητη τεχνογνωσία και εμπειρία αλλά και τις σημαντικές διακρίσεις, διασφαλίζει την άρτια λειτουργία και ανάπτυξή του εγχειρήματος στη Νάουσα. Παράλληλα, μοναδική συμβολική και ιστορική αξία προσδίδει το γεγονός ότι το Ίδρυμα Μπουτάρη διέθεσε το διατηρητέο κτίσμα όπου λειτουργούσε το πρώτο οινοποιείο της οικογένειας Μπουτάρη στη Νάουσα έως τα μέσα του 20ου αιώνα, για να στεγαστεί η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.). Την υλοποίηση του Μνημονίου Συνεργασίας θα συντονίζει ο κ. Γιάννης Τροχόπουλος, διαχειριστής της ΑΜΚΕ Future Library.
Στο ισόγειο της οδού Χατζημαλούση 15, θα υπάρχει η οινική βιβλιοθήκη, ανοικτή στο κοινό με αναγνωστήριο, ενώ στον πρώτο όροφο θα φιλοξενούνται προσωπικές και εταιρικές συλλογές του Ιδρύματος Μπουτάρη, προσβάσιμες στο κοινό κατόπιν πρόσκλησης. Στο αναγνωστήριο εντάσσονται καταρχάς τα βιβλία, οι συλλογές και σπάνιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό του Γιάννη Μπουτάρη, καθώς και ολόκληρη η βιβλιοθήκη της Δρ. Σταυρούλας Κουράκου – Δραγώνα, ευγενική δωρεά της οικογένειάς της στο Ίδρυμα Μπουτάρη. Στόχος της Β.Ο.Ν. είναι ο σταδιακός εμπλουτισμός αυτών των τεκμηρίων, αναδεικνύοντας σημαντικές προσωπικότητες -ευρέως γνωστές ή/και έως σήμερα αφανείς- που άφησαν το στίγμα τους στην εξέλιξη του οινικού κλάδου.

Το «Παρατηρητήριο Κλιματικής Αλλαγής & Ανθεκτικότητας» είναι ο δεύτερος άξονας δραστηριοποίησης της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) προσφέροντας μια ευέλικτη -φυσική και ψηφιακή- πύλη τεκμηριωμένων δεδομένων, τόσο στην κοινότητα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της ελληνικής υπαίθρου όσο και σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους (κρατικούς, ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματικούς, ΜΚΟ, φορείς και οργανώσεις οίνου, πολίτες κλπ). Με έμφαση στον οίνο και την άμπελο, σκοπός του Παρατηρητηρίου θα είναι η τεκμηριωμένη ανάλυση και πρόβλεψη του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στην καλλιέργεια και παραγωγή, την αξιολόγηση των βέλτιστων πρακτικών που γίνονται διαθέσιμες διεθνώς σε όλα τα επίπεδα, και τη διευκόλυνση υιοθέτησής τους στην πράξη.

Οι πρωτοβουλίες και το έργο της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) θα υποστηρίζονται από τη Δ.Κ.Β.Β. και το Ίδρυμα Μπουτάρη, καθώς και από χορηγίες οργανισμών και φορέων που θα συμβάλλουν στο καινοτόμο αυτό εγχείρημα. Εντός του 2025 θα ξεκινήσει η υλοποίηση πλήθους δράσεων, όπως ψηφιακές και υλικές εκδόσεις, διαλέξεις, σεμινάρια, ημερίδες, βιωματικά εκπαιδευτικά εργαστήρια για τα παιδιά κ.λπ.
Πέρα από την έναρξη λειτουργίας του φυσικού, επισκέψιμου χώρου της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.), θα ακολουθήσει αργότερα η ψηφιακή πύλη (portal) της, ξεκινώντας με τη διάσωση, ταξινόμηση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη αρχείων της ιστορίας του ελληνικού οίνου σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου και άλλους ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς. Η ιστοσελίδα θα είναι συνεχώς ανανεώσιμη, συμπεριλαμβάνοντας σταδιακά το σύνολο των τεκμηρίων και όλου του παραγόμενου έργου από τη ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) και τους συνεργαζόμενους φορείς.

O Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) ανακοινώνει ότι με βαθιά θλίψη και συγκίνηση ο οινοποιητικός κλάδος αποχαιρετά τον Γιάννη Μπουτάρη, τον χαρισματικό οραματιστή ηγέτη και συνοδοιπόρο. Τον ζεστό άνθρωπο, τον φίλο, τον καθοδηγητή, τον συνάδελφο.

Με οικογενειακές ρίζες στην συλλογική αντίληψη και δράση, ενέπνευσε την κλαδική μας συνείδηση και συνεισέφερε ακούραστα για πολλά χρόνια, με τολμηρές και πρωτοπόρες απόψεις, στην πρόοδο του αμπελοοινικού τομέα της χώρας μας.

Διετέλεσε Πρόεδρος του ΣΕΟ αφήνοντας σφραγίδα στη λειτουργία της οργάνωσης και την κατεύθυνσής της, δημιούργησε την πρώτη Διεπαγγελματική στην Ελλάδα, αυτή της ζώνης ΠΟΠ Νάουσα καθώς και την Ένωση των Οινοποιών Β. Ελλάδος. Από τους βασικούς συντελεστές της δημιουργίας της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρός της.

Συνέβαλε στην ανάδειξη των ονομασιών προέλευσης και των γηγενών ποικιλιών, στην εκπαίδευση των αμπελουργών και την συνεργασία με τους οινοποιούς, στήριξε νέους οινοποιούς και οινολόγους, ξεκίνησε τον οινοτουρισμό, τα προγράμματα προώθησης στις εξαγωγές, καθοδήγησε τον στρατηγικό σχεδιασμό Marketing.

Ας αναπαυθεί τώρα ήσυχος ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος, γεμάτος ικανοποίηση για αυτά που αφήνει πίσω του, το τεράστιο έργο, το παράδειγμα πρωτοπορίας και δημιουργικότητας, την πίστη σε αρχές και αξίες, τον ανεξάντλητο αγώνα για αυτές.

Η αγάπη όλων μας τον συνοδεύει στο τελευταίο αυτό ταξίδι, μαζί με την υπόσχεση ότι η μνήμη του θα μείνει ζωντανή, ανεξίτηλη στο χρόνο.

Διαβιβάζουμε εκ μέρους όλου του κλάδου τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους του

Στο ύψος των 1.519.667 hl καταγράφηκαν τα αποθέματα οίνων και γλευκών, σύμφωνα με την ανακοίνωση που απέστειλε στην Κομισιόν το τμήμα Αμπέλου Οίνου και Αλκοολούχων ποτών του ΥπΑΑΤ, στις 31/10/2024.

Τα αποθέματα οίνων και γλευκών εμφανίζονται μειωμένα, κατά 11,75%, σε σύγκριση με το 2023 (1.722.059 hl), τα οποία με τη σειρά τους εμφανίστηκαν μειωμένα, κατά 2,68%, σε σύγκριση με τα αποθέματα του 2022.

Η μείωση του όγκου των αποθεμάτων συναρτάται ευθέως και από τον μειωμένο όγκο οινοπαραγωγής του 2023 (1.376.700 hl).

Όπως επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ, «ο όγκος των αποθεμάτων του 2024, είναι μειωμένος κατά 13,61% σε σύγκριση με το μέσο όρο δεκαετίας και είναι αμφίβολο το κατά πόσο επαρκούν για τις εμπορικές ανάγκες των οινοποιείων, δεδομένης και της χαμηλής σε όγκο σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση οινοπαραγωγής του 2024 που ανέρχεται σε 1.378.000 hl.

Τον μεγαλύτερο όγκο αποθεμάτων καταγράφουν ως συνήθως οι λευκοί οίνοι χωρίς ΓΕ (366.093 hl) σε ποσοστό 24,29% του συνόλου (30,21% / 2023), ενώ οι οίνοι με ΠΓΕ, καταγράφουν υψηλό ποσοστό επίσης της τάξης του 36,41% του συνόλου.

To ύψος των αποθεμάτων, σηματοδοτεί επίσης την επιστροφή της κατανάλωσης οίνων στα προ πανδημίας επίπεδα, αλλά αυτό θα επιβεβαιωθεί με την ανακοίνωση της οριστικής οινοπαραγωγής, που θα γίνει τον Μάρτιο του 2025».

Με τεράστια επιτυχία και με την ουσιαστική υποστήριξη της Enterprise Greece, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) διοργάνωσε το περασμένο δεκαπενθήμερο 4 γευστικές δοκιμές για το ελληνικό κρασί στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι γευστικές δοκιμές πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του τριετούς προγράμματος προβολής του ελληνικού κρασιού που σχεδίασε και υλοποιεί ο ΣΕΟ στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου. Ήταν ευέλικτες και στοχευμένες στους σημαντικότερους επαγγελματίες της οινικής αγοράς του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ανάμεσα σε εκείνους που έδωσαν δυναμικό παρόν στις εκδηλώσεις ξεχώρισαν κορυφαίες Βρετανικές εταιρείες εισαγωγής οίνων όπως Amathus Drinks, Alliance Wine, Berkmann Wine Cellars, Novel Wines, Jeroboams, FXC Brands και LWC, σπουδαίες εταιρείες λιανικής όπως Majestic, Direct Wines, Stroud Wine Company, The Good Wine Shop, Lea & Sandeman, Harrods, Bottle Apostle, οινοχόοι και beverage directors διακεκριμένων εστιατορίων όπως Noble Rot, The Fat Duck, Sketch, Louie, The 10 Cases, Cord by Le Cordon Bleu, Brat, Northcote, Hawksmoor, Gaucho, Lyla, Fhior και Heron και άλλοι. Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στο Μάντσεστερ και η Εμπορική Ακόλουθος της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο κα Παρασκευή Καμπόρογλου.

Το Enterprise Greece, ως ο αρμόδιος κρατικός φορέας για την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση των εξαγωγών, υποστηρίζει ενεργά την προώθηση και προβολή του ελληνικού οίνου στις μεγαλύτερες διεθνείς αγορές, σε συνεργασία με τους θεσμικούς φορείς του κλάδου.

Οι δράσεις προβολής που υλοποιεί ο Σύνδεσμος του Ελληνικού Οίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της εικόνας και της αναγνωρισιμότητας του ποιοτικού ελληνικού οίνου, αποφέροντας απτά αποτελέσματα, όπως η σημαντική αύξηση των εξαγωγών στην κρίσιμη αυτή αγορά. Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες, βασισμένες σε στρατηγικό σχεδιασμό και με τη συμμετοχή κορυφαίων ελληνικών οινοποιείων, αξίζουν την πλήρη στήριξη και ανάδειξη, δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος του Enterprise Greece κος Μαρίνος Γιαννόπουλος.

Την στιγμή που η κατανάλωση κρασιού διεθνώς παρουσιάζει κάμψη, η αξία των εξαγωγών ελληνικού κρασιού στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία 5ετία. Έτσι, το Ηνωμένο Βασίλειο κατατάσσεται πλέον στην κορυφαία τετράδα αγορών στόχου για το ελληνικό κρασί και ο ΣΕΟ δεσμεύεται να συνεχίσει τις στοχευμένες δράσεις προβολής και προώθησης με στόχο την διατήρηση και αύξηση του μεριδίου αγοράς του, δήλωσε ο Πρόεδρος του ΣΕΟ Δρ Γιάννης Βογιατζής.

Να ενταθούν οι έλεγχοι και να παταχθεί η αισχροκέρδεια, η παραοικονομία και η παραπλάνηση του καταναλωτή από τις ελληνοποιήσεις των εισαγόμενων οίνων, ζητούν με ανακοίνωσή τους παραγωγικοί φορείς του αμπελοοινικού τομέα.

Η αναμενόμενη μικρού όγκου ελληνική οινοπαραγωγή στα 1.378.706 hl (137.870 tn) σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΔΑΟΚ και η κατά πάσα βεβαιότητα οριστικοποίηση χαμηλού όγκου αποθεμάτων την 31η Ιουλίου, στερούν από την αγορά σημαντικές ποσότητες οίνου, γεγονός που ήδη έχει εκκινήσει διαδικασίες εισαγωγών (ερυθρών και λευκών) οίνων, κυρίως από Ιταλία με κατεύθυνση την εγχώρια αγορά και τη διάθεσή τους ως οίνων με ελληνική προέλευση.

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει με τις εισαγωγές οίνων δεν είναι μόνο, η επισήμανση με την οποία θα διατεθούν στον Έλληνα καταναλωτή, αλλά οι χαμηλές τιμές με τις οποίες παραδίδονται στα οινοποιεία (0,55 €/lt ερυθροί οίνοι και 0,63 €/lt λευκοί οίνοι), τιμές οι οποίες σύμφωνα με πληροφορίες της ΚΕΟΣΟΕ, οφείλονται στο ότι οι εν λόγω οίνοι προέρχονται από Τρίτες Χώρες (κυρίως Χιλή) και αναβαπτίζονται ως ευρωπαϊκοί οίνοι, για να φτάσουν στη χώρα μας και τελικά στον καταναλωτή, είτε ως ευρωπαϊκοί, είτε ως οίνοι ελληνικής προέλευσης.

Οι πρακτικές ενδοκοινοτικών αποκτήσεων οίνων, παρ' ότι δεν απαγορεύονται, επιβάλλεται από τη νομοθεσία να διατίθενται στον καταναλωτή με την επισήμανση ως οίνοι Ευρωπαϊκής Ένωσης - όταν πράγματι πρόκειται για οίνους που παράγονται στο ευρωπαϊκό έδαφος - γεγονός που αποτελεί το μόνο στοιχείο άμυνας των ελληνικών κρασιών έναντι του ανταγωνισμού.

Οι τιμές με τις οποίες εισέρχονται στο ελληνικό έδαφος οι οίνοι μη ελληνικής προέλευσης, είναι κατά ανεξήγητο τρόπο ιδιαίτερα χαμηλές, αφού οι συνθήκες παραγωγής στα οινοπαραγωγά Κράτη Μέλη της ΕΕ δεν ευνόησαν όπως και στην Ελλάδα την παραγωγή οίνων σε επίπεδο κόστους παραγωγής που να αιτιολογεί τόσο χαμηλές τιμές.

Η εξέλιξη αυτή, δημιουργεί ένα σαφές και έντονο ανταγωνιστικό μειονέκτημα στους εγχωρίως παραγόμενους οίνους, το κόστος παραγωγής των οποίων είναι φέτος σημαντικά υψηλότερο, εξαιτίας των αδυναμιών ελέγχου των συντελεστών του κόστους εισροών.

Αυτό πλέον που διακυβεύεται σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, είναι η προστασία και το συμφέρον του Έλληνα καταναλωτή, ιδιαίτερα όσον αφορά την επισήμανση των οίνων που προμηθεύεται, ή καταναλώνει στα σημεία εστίασης.

Θα πρέπει κατά συνέπεια οι καταναλωτές, να ελέγχουν την προέλευση των οίνων που καταναλώνουν, είτε σε εμφιαλωμένη συσκευασία, είτε σε καράφα ( bag in box- ασκούς), μιας και η υφιστάμενη νομοθεσία τους παρέχει σημαντικές δυνατότητες.

Όπως προβλέπει η απόφαση για τους κανόνες Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών (ΔΙΕΠΠΥ) του υπουργείου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 2044/Β/22.8.2013), τα σημεία εστίασης (εστιατόρια, ταβέρνες, μπαρ) είναι υποχρεωμένα να αναγράφουν στους τιμοκαταλόγους τους όταν διαθέτουν κρασί σε καράφα, την χώρα προέλευσης και τον παραγωγό. Παράλληλα η ίδια απόφαση δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή εφόσον το ζητήσει να γίνεται παρουσία του, η μετάγγιση της ποσότητας οίνου που παρήγγειλε, ώστε να μπορεί να διαβάσει την επισήμανση της συγκεκριμένης συσκευασίας και συνεπώς (σσ. ΚΕΟΣΟΕ) να ταυτοποιήσει το προϊόν σε σχέση με αυτό που αναγράφεται στον τιμοκατάλογο.

Οι σχετικές διατάξεις που προστατεύουν τον Έλληνα καταναλωτή στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν περιλαμβάνονται στους τιμοκαταλόγους των σημείων εστίασης και ουδέποτε αποτέλεσαν αντικείμενο ελέγχου από το αρμόδιο υπουργείο.

Ειδικά η μη αναγραφή στους τιμοκαταλόγους της χώρας προέλευσης και του παραγωγού του οίνου, έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο να παραπλανάται ο Έλληνας καταναλωτής, αλλά να δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός, συνοδευόμενος σε πολλές περιπτώσεις με διακίνηση οίνων χωρίς παραστατικά.

Να επισημάνουμε ότι οι οίνοι αυτοί αποτελούν αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής που έχει τα χαρακτηριστικά της αισχροκέρδειας, αφού πωλούνται στον τελικό καταναλωτή έως 15 φορές ακριβότεροι, σε σχέση με την τιμή αγοράς τους, καταστρέφοντας κατ' ουσίαν τον κλάδο του κρασιού στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις πρακτικές που εφαρμόζονται στα οινοπαραγωγά Κράτη Μέλη της ΕΕ.

Για τους λόγους που προαναφέραμε καλούμε τους συναρμόδιους κρατικούς φορείς, να προβούν σε ελέγχους εφαρμογής της νομοθεσίας, προκειμένου να προστατευθεί ο Έλληνας καταναλωτής από την παραπληροφόρηση και την οικονομική νοθεία των προϊόντων, που καταναλώνει.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που απέστειλε το τμήμα Αμπέλου Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών του ΥπΑΑΤ στην Κομισιόν, που αφορά προβλέψεις της ελληνικής οινοπαραγωγής, με περίοδο αναφοράς 1/8/2024 έως 31/7/2025, εμφανίζεται φέτος ελαφρώς αυξημένη, κατά 0,15%, (1.378.706 εκατόλιτρα - hl το 2024, έναντι 1.376.763 εκατόλιτρα - hl το 2023).

Σχολιάζοντας τις προβλέψεις του ΥπΑΑΤ η ΚΕΟΣΟΕ αναφέρει ότι το στοιχείο, που βασίζεται σε εκτιμήσεις των κατά τόπους ΔΑΟΚ, είναι αρκετά επισφαλές και δεδομένου ότι ο τρύγος συνεχίζεται σε ορισμένες περιοχές ο τελικός όγκος οινοπαραγωγής που υπολογίζεται βάσει των Δηλώσεων Παραγωγής, θα διαφοροποιηθεί. Συνήθως όμως ο τελικός όγκος είναι κατώτερος των εκτιμήσεων των ΔΑΟΚ.

Και προσθέτει: «Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η οινοπαραγωγή 2023-2024, κατέγραψε ιστορική πτώση σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο κατά 35,27%

Η πρόβλεψη του υπουργείου ανά κατηγορία εμφανίζει επίσης μεγάλο όγκο παραγωγής γλευκών και χυμών σταφυλής (450.710 hl), που εφόσον πρόκειται για γλεύκη (σ.σ. χυμός σταφυλής δεν παράγεται συνήθως), θα μεταποιηθεί πιθανότατα σε οίνο σε επόμενο χρονικό διάστημα.

Είναι βέβαια προφανές ότι σχεδόν όλες οι Περιφέρειες της χώρας, κατέγραψαν μείωση της σταφυλικής παραγωγής τουλάχιστον κατά 50% σε σύγκριση με τα προ τριετίας επίπεδα, γεγονός που αναμένεται να επιβεβαιωθεί ασφαλέστερα με την οριστική δήλωση παραγωγής».

Μετά από επίμονες προσπάθειες του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) και των Περιφερειακών του Οργανώσεων, επιλύθηκε με τροπολογία, στο νομοσχέδιο για τους ΠΟΠ/ΠΓΕ, ένα σημαντικό πρόβλημα περιορισμών στην παραγωγή των λεγόμενων διαμερισματικών οίνων (π.χ «Μακεδονικός», «Κρητικός» κ.α.).

Πιο συγκεκριμένα, ο ΣΕΟ τονίζει ότι «στις 16 Σεπτεμβρίου άρθηκε ένας αδικαιολόγητος περιορισμός που, μάλλον εκ παραδρομής, δεν επέτρεπε τα σταφύλια μικρών τοπικών οίνων να μεταφέρονται σε άλλη περιοχή εντός της ευρύτερης Προστατευόμενης Ονομασίας (ΠΓΕ) και να έχουν δικαίωμα χρήσης αυτής της ευρύτερης ΠΓΕ.

Πλέον, υπάρχει η δυνατότητα μεταφοράς σταφυλιών από περιοχές που αποτελούν ζώνη ΠΓΕ (περιφερειακής ενότητας ή μικρότερης περιοχής) για την παραγωγή διαμερισματικού οίνου ΠΓΕ, όπως την ίδια δυνατότητα ήδη είχαν τα σταφύλια που προέρχονταν από περιοχές ζώνης ΠΟΠ.

Ο ΣΕΟ εκφράζει την ικανοποίηση του και τις ευχαριστίες προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ για την ικανοποίηση του δίκαιου αιτήματος και την άρση του αυτού του αντιαναπτυξιακού εμποδίου για τον κλάδο μας».

Την Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024, η Yara Ελλάς και το Κτήμα Κυρ-Γιάννη διοργάνωσαν στους χώρους του Κτήματος Κυρ-Γιάννη στο Γιαννακοχώρι Ημαθίας, μια εκδήλωση αφιερωμένη στην Αναγεννητική Γεωργία. Μία ημέρα εστιασμένη στις βέλτιστες βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που επηρεάζουν θετικά τη φύση και βελτιώνουν την παραγωγικότητα των καλλιεργειών.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα διαφορετικών πρακτικών θρέψης που εφαρμόστη- καν σε 2 πειραματικούς αμπελώνες του Κτήματος Κυρ-Γιάννη στη Νάουσα και στο Αμύνταιο, με ποικι- λίες Ξινόμαυρο και Gewurztraminer αντίστοιχα. Το ερευνητικό έργο που υποστηρίχτηκε επιστημονικά από ερευνητική ομάδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Αθήνας, στοχεύει στη μέτρηση της συσχέτι- σης του Δείκτη Υγείας του Εδάφους (βασικός πυλώνας της Αναγεννητικής Γεωργίας) με την ενίσχυση της απόδοσης και των ποιοτικών χαρακτηριστικών της παραγωγής. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό ερευνητικό έργο στην Ελλάδα που συνδυάζει με μετρήσιμους όρους τη βιωσιμότητα με την αειφορία.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους εκλεκτοί καλεσμένοι του ευρύτερου αγροδιατροφικού χώρου εκφράζοντας την πεποίθηση πως το αγροδιατροφικό σύστημα θα πρέπει να ενδυναμωθεί και ότι χρειάζεται επειγόντως να κλιμακώσουμε τις δράσεις μας, με συνεργασίες και μετρήσιμες πρακτικές για τους αγρότες.

Ιδιαίτερα τιμητική ήταν η παρουσία του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Διονύση Σταμενίτη. Ο κ. Σταμενίτης συνομίλησε με τα στελέχη της Yara και του Κτήματος Κυρ-Γιάννη και ενημερώθηκε για τη σημασία της ανάδειξης της Αναγεννητικής Γεωργίας και της πιο βιώσιμης προσέγγισης της αγροτικής παραγωγής.

Στην πρώτη ενότητα της εκδήλωσης , ο κ. Στέλλιος Μπουτάρης, Οινοποιός και Διευθύνων Σύμβουλος της Κυρ-Γιάννη, αφού καλωσόρισε τους καλεσμένους στη Νάουσα, παρουσίασε την ιστορία και την ανάπτυξη του Κτήματος στη Νάουσα και το Αμύνταιο, με έμφαση στη φιλοσοφία και τις αξίες που διέπουν τη λειτουργία του. Με συνεχείς επενδύσεις στην έρευνα του αμπελώνα, κτίζοντας την παράδοση μέσα από την καινοτομία, και ανοίγοντας νέους δρόμους για το ελληνικό κρασί. Ο κ. Μπουτάρης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη σημασία της ένταξης της της Κυρ-Γιάννη, ως το πρώτο ελληνικό οινοποιείο στο International Wineries for Climate Action, ένα δίκτυο κορυφαίων οινοποιείων από όλο τον κόσμο που όχι μόνο είναι ευαισθητοποιημένα απέναντι στις σύνθετες προκλήσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, αλλά είναι κυρίως αποφασισμένα να αναλάβουν πρωτοβουλίες επενδύοντας και ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία και εμπειρία. Αναφερόμενος τέλος στο ερευνητικό πρόγραμμα, τόνισε πως ο καλύτερος τρόπος να ανταποκριθούμε στις πολλαπλές προκλήσεις του αγροδιατροφικού τομέα είναι η συνεργασία, η συστημική έρευνα, μέσω διαρκούς αξιολόγησης, και ο συντονισμός με μακροπρόθεσμο πλάνο.

Ακολούθως, η κ. Marion Martinez, SVP, South Europe της Yara, παρουσίασε τις θέσεις της Yara ως προς την Αναγεννητική Γεωργία. Συνδέοντας το όραμα και τη φιλοδοξία της Yara «Να αναπτύξουμε ένα διατροφικό μέλλον με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα» τόνισε ότι αποτελεί προτεραιότητα ο μετασχηματισμός του αγροδιατροφικού τομέα και η Αναγεννητική Γεωργία αποτελεί τη λύση για να το επιτύχουμε. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κ. Martinez «Η Yara παίζει καθοριστικό ρόλο στην Αναγεννητική Γεωργία. Αν δούμε τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι παραγωγοί, αυτές είναι τρομακτικές. Σήμερα, μπορούμε να προσφέρουμε λύσεις στους παραγωγούς για να 2 / 2 παράξουν τροφή και να ενσωματώσουν τις λύσεις αυτές σε ένα πιο βιώσιμο σύστημα παραγωγής τροφίμων».

Ο κ. Γιάννης Ζαφειρίου, Εδαφολόγος - Ερευνητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, ανέπτυξε με τη σειρά του τον ορισμό και τη σημασία της Υγείας του Εδάφους, μια έννοια που βασίζεται όπως ανέφερε στη βελτιστοποίηση των φυσικών, χημικών και βιολογικών διεργασιών του εδάφους. Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινώς αποδεκτού συστήματος παρακολούθησης των εδαφικών δεικτών, αλλά και ενός κοινού ορισμού της υγιούς κατάστασης του εδάφους. Στη συνέχεια ο κ. Ζαφειρίου παρουσίασε το μεθοδολογικό περίγραμμα για την διεξαγωγή του πειραματικού στο Κτήμα Κυρ-Γιάννη, παρουσιάζοντας τις διαφορετικές εφαρμογές που έγιναν τόσο στο αμπελοτόπι στο Γιαννακοχώρι, όσο και το Αμύνταιο. Καθώς το πειραματικό βρίσκεται σε εξέλιξη, τα πρώτα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν αφορούσαν την επίδραση σε δείκτες όπως: η διαθεσιμότητα συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων, η μέτρηση τιμών στους δείκτες SPAD και NDVI, η επίδραση στην απόδοση και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Η δεύτερη ενότητα περιλάμβανε την επίσκεψη στον πειραματικό αμπελώνα του Γιαννακοχωρίου με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Ο κ. Νίκος Μυτιλέκας, Marketing & Agronomy Manager και ο κ. Αλέξανδρος Παναγόπουλος, Agronomy Specialist της Yara Ελλάς, ανέπτυξαν εις βάθος τα πρωτόκολλα που ακολουθήθηκαν τόσο στο Γιαννακοχώρι όσο και το Αμύνταιο, ως προς τις επιμέρους μεταχειρίσεις και τα προϊόντα που εφαρμόστηκαν. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο γεγονός ότι κατά την φετινή χρονιά ο τρύγος ήταν εξαιρετικά πρώιμος, σχεδόν δύο εβδομάδες νωρίτερα από τη συνηθισμένη περίοδο συγκομιδής. Ως προς τα αποτελέσματα και τις παραμέτρους παρατηρήθηκε θετική επίδραση των αξιολογούμενων παραμέτρων σύμφωνα με το πρωτόκολλο αξιολόγησης, ενώ τα πειραματικά θα συνεχιστούν και θα επεκταθούν και σε άλλους πυλώνες αξιολόγησης της Αναγεννητικής Γεωργίας.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ξενάγηση στους χώρους του οινοποιείου, όπου παρουσιάστηκαν οι αμπελώνες, οι εγκαταστάσεις και το κελάρι του κτήματος, όπου δόθηκε έμφαση στην βιώσιμη ανάπτυξη και στον σεβασμό προς το περιβάλλον, και ολοκληρώθηκε με γεύμα προς τους καλεσμένους που παρευρέθηκαν.

Ένας ακόμη δύσκολος τρύγος για τον Σαντορινιό αμπελώνα φέτος οδήγησε στη χαμηλότερη παραγωγή ιστορικά στο νησί. Ως «δυο κοφίνια τρύγος» χαρακτήρισε ο Στέλλιος Μπουτάρης τη φετινή συγκομιδή, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η ποιότητα των σταφυλιών ήταν σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, παρά ταύτα η παραγόμενη ποσότητα δεν μπορεί παρά να προβληματίσει σοβαρά τους παραγωγούς. Μάλιστα ο 5ης γενιάς οινοποιός και Διευθύνων Σύμβουλος του Κτήματος Σιγάλα, ζωγράφισε ο ίδιος τα δύο κοφίνια για το αναμνηστικό μπλουζάκι του τρύγου.

«Η κλιματική αλλαγή απαιτεί αλλαγή τρόπου σκέψης και απαγκίστρωση από αγκιλώσεις και στερεοτυπικά αφηγήματα» συνέχισε ο Στέλλιος Μπουτάρης. «Στο Κτήμα Σιγάλα έχουμε επιταχύνει την επένδυση προς αυτή την κατεύθυνση, με έμφαση στην επιστημονική γνώση και την έρευνα. Όταν λέμε ότι η τεράστια αμπελοοινική κληρονομιά της Σαντορίνης πρέπει να διαφυλαχθεί, δεν εννοούμε να γίνει «μουσειακή» αλλά βιώσιμη. Δουλεύουμε για ένα δυναμικό μέλλον που θα αναδεικνύει, τόσο τη μοναδικότητα του Σαντορινιού αμπελώνα όσο και την ικανότητά του να προσαρμόζεται και να αναδημιουργείται όταν απαιτείται. Η ανθεκτικότητα είναι από τα σπουδαιότερα κληροδοτήματα, καθώς και από τα ισχυρότερα κίνητρα και για τις επόμενες γενιές των ντόπιων αμπελουργών να συνεχίσουν».

Όπως τόνισε ο Κώστας Τέλλης, γεωπόνος του Κτήματος Σιγάλα, «οι κλιματολογικές συνθήκες που καταγράφηκαν κατά την καλλιεργητική περίοδο 2023-2024 ήταν μια σύνθεση και αλληλουχία αντίξοων σεναρίων. Η επιπλέον επιβάρυνση όμως προήλθε από το γεγονός ότι οι συνθήκες αυτές ακολούθησαν και λειτούργησαν συσσωρευτικά της εξίσου δύσκολης περσινής χρονιάς. Αυτή είναι η κρίσιμη παράμετρος που αυξάνει την πολυπλοκότητα των προκλήσεων που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, υπερβαίνοντας το πλαίσιο που έως σήμερα περιγράφαμε ως ηρωική αμπελουργία».

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2023-2024

Θερμοκρασία

Θερμός χειμώνας με μέση θερμοκρασία στους 14οC που συνετέλεσε στη διακοπή του λήθαργου των κλημάτων και την ανομοιόμορφη έκπτυξη των οφθαλμών που έλαβε χώρα 15 μέρες νωρίτερα από πέρσι και 7 μέρες από τον μέσο όρο.
Κατά την περίοδο βλαστικής ανάπτυξης του αμπελιού οι υψηλές για τα δεδομένα του νησιού θερμοκρασίες συνεχίστηκαν με τη μέση θερμοκρασία υψηλότερη κατά 2 βαθμούς Κελσίου από την περσινή χρονιά. Ταυτόχρονα, οι παρατεταμένες περίοδοι με θερμοκρασίες πάνω από τους 36οC τον Ιούνιο και τον Ιούλιο στρέσαραν τα φυτά με αποτέλεσμα να παρατηρηθεί μερική φυλλόπτωση σε αρκετούς αμπελώνες του νησιού. Σημαντική ήταν και η απουσία της χαρακτηριστικής για τη Σαντορίνη υγρασίας που δροσίζει κατά τις βραδινές ώρες τα αμπέλια.

Βροχή

Για τρίτη χρονιά, οι βροχοπτώσεις που καταγράφηκαν ήταν αρκετά κάτω από τον μέσο όρο, με σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή αλλά και τη βιωσιμότητα του αμπελώνα στο μέλλον.
Πιο συγκεκριμένα κατά την καλλιεργητική περίοδο Σεπτεμβρίου 2023 – Αυγούστου 2024 καταγράφηκαν 206 mm βροχής, 80 χιλιοστά χαμηλότερα από τον μέσο όρο των τελευταίων 15 ετών (2010-2024). Όπως φαίνεται και στον πίνακα, και στις δύο περιόδους (2024 και μέσος όρος 15ετιας), η βροχή κατανεμήθηκε με παρόμοιο τρόπο μέσα στον χρόνο (Οκτώβριος με Μάρτιος). Η κρίσιμη διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι φέτος οι περισσότερες βροχοπτώσεις ήταν της τάξης των 10mm ή και μικρότερες, καθιστώντας τες μη-αποδοτικές καθώς το νερό εξατμιζόταν και δεν διηθούταν στα βαθύτερα στρώματα του εδάφους ώστε να αποθηκευτεί.

Άνεμοι

Οι άνεμοι έπνεαν κυρίως από βόρειες διευθύνσεις, που δεν ευνοούν την εμφάνιση της πρωϊνής δροσιάς («ανεδοσά») συγκρατώντας τη σχετική υγρασία σε χαμηλά για το νησί επίπεδα και εντείνοντας το πρόβλημα της ξηρασίας. Επιπλέον, καταγράφηκαν δύο περιστατικά ανεμοθύελλας. Το πρώτο στις τελευταίες μέρες του Μαρτίου, με ριπές ανέμου της τάξης των 90km/h που ζημίωσε την ηρτημένη παραγωγή κατά 5-10%. Το δεύτερο, ηπιότερης έντασης, στο τέλος Μαΐου, προκάλεσε ζημιές στην τρυφερή ακόμη βλάστηση των αμπελιών, αλλά όχι στα σταφύλια, μιας και ήταν σε προχωρημένο στάδιο.

Ακραία καιρικά φαινόμενα

Στις 4 Μαΐου, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, χαλάζι έπληξε μέρος του αμπελώνα της Σαντορίνης, στις περιοχές του Μεγαλοχωρίου και του Ακρωτηρίου. Το φαινόμενο δεν είχε μεγάλη έκταση ευτυχώς, αλλά οι ζημιές στις περιοχές του επίκεντρου ήταν άνω του 30% στην ήδη μικρή παραγωγή.
Όλες οι παραπάνω συνθήκες συνετέλεσαν στη μείωση της συνολικής παραγωγής κατά 30-40% ανάλογα με την περιοχή. Ως επακόλουθο, οι τιμές των σταφυλιών αυξήθηκαν 20-30% σε σχέση με πέρσι, καταγράφοντας την υψηλότερη τιμή ιστορικά για τον αμπελώνα της Σαντορίνης.

Ο ΤΡΥΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΗΜΑ ΣΙΓΑΛΑ

Ένας από τους κορυφαίους τρύγους σε επιπέδο ποιότητας ήταν ο φετινός για το Κτήμα Σιγάλα.
Η περιοχή της Οίας από όπου προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μας, αντιμετώπισε ηπιότερο θερμικό στρες (3-4οC χαμηλότερα) κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σε σχέση με τα ενδότερα του νησιού. Σε αυτό βοήθησε το μεσο-κλίμα της περιοχής που βρίσκεται στο βορειότερο άκρο του νησιού, σε συνδυασμό με την εγγύτητα των αμπελώνων με τη θάλασσα και τους βόρειους ανέμους που έρχονται απευθείας από την θάλασσα, μην έχοντας άλλα γεωγραφικά εμπόδια.
Η πορεία ωρίμασης των σταφυλιών ήταν φυσιολογική, γεγονός που δείχνει ότι τα φυτά ανταπεξήλθαν στις δύσκολες συνθήκες. Παράλληλα, η φυτουγεία ήταν άριστη σε όλες τις περιοχές του νησιού, λόγω του ξερού καιρού, των συνεχόμενων ανέμων και της περιορισμένης βλαστικής ανάπτυξης των φυτών.
Οι κλιματικές συνθήκες οδήγησαν σε έναν από τους πρωιμότερους τρύγους των τελευταίων ετών. Ξεκινήσαμε με το Μαυροτράγανο στις 29 Ιουλίου, και Μανδηλαριά λίγες μέρες μετά. Συνεχίσαμε με το Ασύρτικο και το Αθήρι από τις πρώιμες περιοχές και φτάσαμε έως και τις 16 Αυγούστου όταν παραλάβαμε την πιο όψιμη ποικιλία της ζώνης, το Αηδάνι.

ΠΡΩΤΕΣ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΣΟΔΕΙΑ 2024 ΤΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΣ ΣΙΓΑΛΑ

Σύμφωνα με την οινοποιό του Κτήματος, Σάρα Ιακωβίδου, διαφαίνεται μια εξαιρετική ποιοτικά χρονιά. Ενώ σιγά-σιγά ολοκληρώνεται το στάδιο αποζύμωσης για τους περισσότερους μούστους, οι πρώτες εντυπώσεις είναι άριστες. «Ασύρτικα με σώμα και δομή, οξύτητες που κυμαίνονται σε πολύ καλά επίπεδα, και έντονο φρούτο. Ιδιαίτερα αρωματικά Μαυροτράγανα, με καλές οξύτητες και πλούσιο χρώμα. Αν κάτι θα λείψει σε όλους τους οινόφιλους που αγαπούν τη Σαντορίνη» σημειώνει η Σάρα Ιακωβίδου, «αυτό σίγουρα θα είναι η ποσότητα».

Την Τρίτη, 27 Αυγούστου ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) συμμετείχε στο καλοκαιρινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ακαδημίας Οίνων της Αυστρίας (Weinakademie Osterreich).

Συγκεκριμένα διοργανώθηκε Master class για το ελληνικό κρασί με ομιλήτρια την Χημικό-Οινολόγο Σοφία Πέρπερα, για τους 40 απόφοιτους επιπέδου Diploma WSET- International από 20 χώρες της Ευρώπης αλλά και εκτός. Ακολούθησε γευστική δοκιμή για τους αγγλόφωνους και γερμανόφωνους αποφοίτους Diploma WSET στην οποία επίσης παρουσιάστηκαν ελληνικά κρασιά.

Η συμμετοχή στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της υψηλού κύρους Ακαδημίας οίνου προέκυψε μετά την πολύ επιτυχημένη συμμετοχή του ΣΕΟ στην έκθεση VieVinum τον περασμένο Μάιο, μετά από πρόσκληση του Δρ Joseph Schultz MW, ιδρυτή και διευθύνοντος συμβούλου της Ακαδημίας. Συνάδει, δε, απολύτως με το στρατηγικό σχέδιο marketing που ακολουθεί πιστά ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου και στόχο έχει την αύξηση της αντιλαμβανόμενης αξίας του ελληνικού κρασιού στις αγορές του εξωτερικού.

Η Ακαδημία Οίνων της Αυστρίας, αποτελεί μη κερδοσκοπικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 1991 στην αμπελουργική πόλη Rust της Αυστρίας με όραμα την πίστη ότι όσο περισσότερο μια χώρα αναπτύσσει τη γνώση και την κουλτούρα του κρασιού, τόσο πιο πιθανό είναι το συγκεκριμένο έθνος να σεβαστεί και να καταναλώνει κρασιά υψηλής ποιότητας. Η Ακαδημία αποτελεί τον μεγαλύτερο εκπαιδευτικό οργανισμό στον χώρο του κρασιού στην Ευρώπη, εκπαιδεύοντας κατά μέσο όρο 15000 άτομα ετησίως.

Ο ΣΕΟ με έτος ίδρυσης το 1949 έχει ως στόχο, μεταξύ άλλων, την προάσπιση και προώθηση των συμφερόντων του αμπελοοινικού κλάδου και την προβολή του Επώνυμου Ελληνικού Κρασιού στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Έχει ως μέλη όλα τα ενεργά Ελληνικά Οινοποιεία, αμπελουργικές ή εμπορικές εταιρείες καθώς και τις περιφερειακές οινοπαραγωγικές ενώσεις της χώρας. Τα μέλη του (οινοποιεία και περιφερειακές οργανώσεις οινοποιών) παράγουν περισσότερο από το 70% και εξάγουν περισσότερο του 90% του επώνυμου ελληνικού κρασιού.

Στις 22 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε, στην Αθήνα, συνάντηση της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) και των δύο μελών του (Σ.Ε.Ο. και ΚΕΟΣΟΕ) με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κ. Τσιάρα.

Την ΕΔΟΑΟ εκπροσώπησε η Πρόεδρος της κα Κ. Σπυροπούλου, μέλος του Δ.Σ. του Σ.Ε.Ο., ο Αντιπρόεδρος κ. Κ. Ευθυμίου και η Διευθύντρια κα Μαρία Τριανταφύλλου.

Ο Σ.Ε.Ο. εκπροσωπήθηκε από τον Διευθυντή του Θ. Γεωργόπουλο, ενώ η ΚΕΟΣΟΕ από τον Διευθυντή της κ. Π. Κορδοπάτη.

Οι εκπρόσωποι των φορέων ανέλυσαν τα προβλήματα του κλάδου, τόσο τα δομικά όσο και εκείνα που σχετίζονται με τον φετινό τρύγο.

Με το πέρας της συνάντησης, ο Σ.Ε.Ο. επέδωσε στον Υπουργό την ολοκληρωμένη πρότασή του για κρίσιμα θέματα που αφορούν στο μέλλον του ελληνικού κρασιού, όπως έχουν αποτυπωθεί στα τρία Ψηφίσματα που υιοθετήθηκαν ομοφώνως κατά την ετήσια Γενική Συνέλευσή του στο Ηράκλειο, την 1η Ιουλίου 2024.

Υπενθυμίζεται ότι τα εν λόγω Ψηφίσματα αφορούν στα εξής θέματα:

1. Αναγκαιότητα θέσπισης καθεστώτος αναγνωρισμένων ομάδων παραγωγών για του οίνους ΠΟΠ/ΠΓΕ

2. Θέσπιση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Βιωσιμότητα του Ελληνικού Αμπελώνα σε συνθήκες κλιματικής κρίσης

3. Στρατηγικό σχέδιο για τη διάσωση του ελληνικού αμπελώνα στις αστικές, περιαστικές και τουριστικές περιοχές

Ο Σ.Ε.Ο. ζήτησε να ληφθούν σοβαρά και άμεσα υπόψη οι συγκεκριμένες προτάσεις για τη διάσωση και ανάπτυξη του αμπελοοινικού τομέα και έλαβε τη διαβεβαίωση από τον Υπουργό ότι θα μελετηθούν δεόντως και ότι θα ληφθούν όσα θεσμικά μέτρα είναι αναγκαία για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας.

Το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ έγινε το πρώτο ελληνικό οινοποιείο που εντάχθηκε από τα τέλη Απριλίου 2024 στο “INTERNATIONAL WINERIES FOR CLIMATE ACTION” (IWCA), την διεθνώς αναγνωρισμένη ομάδα εργασίας που στοχεύει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος του κλάδου σε παγκόσμια επίπεδο και τη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. «Ένα σημείο-σταθμός στην ιστορία της ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ αλλά και ένα ορόσημο για το ελληνικό κρασί», σύμφωνα με τον Στέλλιο Μπουτάρη, οινοποιό 5ης γενιάς και Διευθύνοντα Σύμβουλο του Κτήματος, που τονίζει ότι «πλέον οι μεγάλες προκλήσεις απαιτούν μεγάλες αποφάσεις και μεγάλες συνέργειες για να αντιμετωπιστούν. Μακρόπνοη στοχοθέτηση, ανταλλαγή εμπειρίας και τεχνογνωσίας με τους κορυφαίους του πλανήτη. Αυτή είναι η δύναμη του IWCA».
Η Πρόεδρος του IWCA, Katie Jackson, 2ης γενιάς οινοποιός της Jackson Family Wines, στο επίσημο καλωσόρισμα της ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ έκανε ιδιαίτερη μνεία στη συστηματική δουλειά του ελληνικού οινοποιείου που συνέβαλε στην ένταξή του ως «Silver Member», πληρώντας από την αρχή τις απαιτητικές προϋποθέσεις της ασημένιας βαθμίδας μελών. Πράγματι, στη σύνθετη διαδικασία ένταξης, το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ μέτρησε το ανθρακικό του αποτύπωμα σε ολιστικό επίπεδο (παραγωγή, αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, συσκευασία, μεταφορές ανθρώπων και προϊόντων) και επαλήθευσε το αποτέλεσμα κατά ISO 14064 – ακόμη μια πρωτιά στον ελληνικό οινικό κλάδο.
«Δεν μπορούμε να κάνουμε σχέδια και ανακοινώσεις, όταν δεν ξέρουμε που πραγματικά βρισκόμαστε. Η μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος είναι η κρίσιμη αφετηρία της προσπάθειας και μια ένδειξη ότι παρά την απίστευτη δυσκολία του εγχειρήματος, τόσο σε επίπεδο οικονομικών πόρων όσο και ανθρώπινου δυναμικού και χρόνου, έχεις ένα σοβαρό και υπεύθυνο πλάνο, και τη δέσμευση να το υλοποιήσεις. Όχι λόγια, πράξεις με μετρήσιμα αποτελέσματα», τόνισε ο Στέλλιος Μπουτάρης.

Ως μέλος τoυ ΙWCA, το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ έχει την υποχρέωση να μειώνει σταθερά κάθε χρόνο το ανθρακικό του αποτύπωμα φτάνοντας στην ουδετερότητα το 2050, ακολουθώντας και την εκστρατεία των Ηνωμένων Εθνών “Race to Zero”. Στόχος υψηλής δυσκολίας που όμως αντικατοπτρίζει τα συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα του κλάδου διεθνώς, αφενός σε επίπεδο των νέων προαπαιτούμενων σε εμπορικές και οικονομικές συνεργασίες αφετέρου στις προτεραιότητες που θα καθορίζουν τα κριτήρια αγοράς των νέων οινόφιλων στο άμεσο μέλλον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ σύστησε ομάδα «Βιώσιμης Ανάπτυξης» τον Νοέμβριο του 2022, με εξειδικευμένα στελέχη και επιστήμονες από το αμπέλι και την παραγωγή στις λειτουργίες, την εφοδιαστική αλυσίδα και την επικοινωνία, σηματοδοτώντας τη συστηματική οργάνωση και διαχείριση αυτού του κρίσιμου άξονα. Μέσα σε 16 μήνες, οι δύο πρώτοι στόχοι -ISO 14064 και ένταξη στο IWCA- υλοποιήθηκαν, ενώ την ίδια στιγμή, οι αμπελώνες του Κτήματος σε Νάουσα και Αμύνταιο έγιναν οι πρώτοι εκπρόσωποι της χώρας μας στο «The Regenerative Viticulture Foundation», μια διεθνή κοινότητα που ανταλλάσσει τεχνογνωσία στην αναγεννητική αμπελοκαλλιέργεια. Η στοχοθέτηση της επόμενης διετίας έχει ήδη ξεκινήσει.

Οι βιώσιμες και περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένες πρακτικές βρίσκονται στον πυρήνα της φιλοσοφίας της ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ από την ίδρυσή της το 1997 από τον Γιάννη Μπουτάρη (είχε προηγηθεί το 1992 η ίδρυση της ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ). Την τελευταία 20ετια, ο Στέλλιος Μπουτάρης ως επικεφαλής του Κτήματος, εντάσσει αυτή την κληρονομιά στην ευρύτερη στρατηγική ανάπτυξης. Σήμερα η ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ αποτελεί ένα από τα πιο δυναμικά ελληνικά οινοποιεία εντός και εκτός συνόρων, με σταθερά ανοδική πορεία, αύξηση πωλήσεων και παρουσία σε περισσότερες από 50 χώρες. Με ετήσιες επενδύσεις ύψους 2 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία και πλάνο που αναμένεται να ξεπεράσει τα 12 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία (2025-2029), συνεχίζει την έρευνα και ανάπτυξη των αμπελώνων, την πράσινη αναβάθμιση και επέκταση των οινοποιείων του Κτήματος σε Νάουσα και Αμύνταιο, ενώ επεκτείνεται και σε νέες δραστηριότητες όπως τα νέα premium αφρώδη SCAPERDAS FRÈRES αλλά και η διαχείριση του εμβληματικού ΚΤΗΜΑΤΟΣ ΣΙΓΑΛΑ στη Σαντορίνη.
Επόμενο πράσινο ραντεβού για το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ είναι το CLIMATE WEEK στη Νέα Υόρκη (22-29 Σεπτεμβρίου 2024) με ειδικό Press Event και γευσιγνωσία κρασιών χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος (low-emission wines) των οινοποιείων – μελών του IWCA.

Θέσπιση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Βιωσιμότητα του Ελληνικού Αμπελώνα σε συνθήκες κλιματικής κρίσης ζητά ο Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ).

Η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), κατά την ετήσια σύγκλησή της για τo 2024, που έγινε στο Ηράκλειο, την 1η Ιουλίου 2024, αποφάσισε τα εξής:
Λαμβάνοντας υπ΄όψιν:

• την υπαρξιακή διάσταση της κλιματικής κρίσης για το μέλλον του ελληνικού αμπελώνα,
• την αναγκαιότητα γενναίων και ολιστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης,
• την περίπτωση του κρητικού αμπελώνα, ο οποίος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης και πρέπει να αποτελέσει ζώνη προτεραιότητας ενός Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την Βιωσιμότητα του Ελληνικού Αμπελώνα σε συνθήκες κλιματικής κρίσης,
• τα συμπεράσματα των συνεδρίων που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου στις 15 Ιουνίου 2024 στην Αθήνα, και σήμερα, στο Ηράκλειο, με θέμα την Βιωσιμότητα του ελληνικού αμπελώνα σε συνθήκες κλιματικής κρίσης,

Καλεί τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και κάθε συναρμόδιο υπουργό να πράξουν αρμοδίως τα δέοντα προκειμένου:

1. να αναγνωριστούν οι υδάτινοι πόροι ως εθνικό κεφάλαιο και να διασωθεί το απόθεμα υδάτων μέσω των κατάλληλων έργων, ενώ για την αμπελουργία η διαχείριση νερού να ρυθμιστεί νομοθετικά με γνώμονα τη λελογισμένη χρήση,

2. να προχωρήσει άμεσα η αναγνώριση της ελληνικής επικράτειας ως ενιαίο αμπελουργικό διαμέρισμα, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανανέωση και προσαρμογή του οινικού δυναμικού της Χώρας, με σεβασμό στην ιδιαίτερη ταυτότητα ζωνών ΠΟΠ/ΠΓΕ και σύμφωνα με τη βούληση των παραγωγών,

3. να αναμορφωθεί το υπάρχον εθνικό καθεστώς χορήγησης νέων αδειών φύτευσης αμπέλου στην κατεύθυνση της προτεραιότητας στις βιώσιμες αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις (από οικονομικής και περιβαλλοντικής άποψης),

4. να επιτραπεί η μετατροπή όλων των ανενεργών δικαιωμάτων φύτευσης από το 2013 σε άδειες φύτευσης με προτεραιότητα στα αμπελοτεμάχια που κατόπιν εμπεριστατωμένης επιστημονικής μελέτης μπορούν να λειτουργήσουν ως αντιπυρικές ζώνες με ταυτόχρονη πλήρη κρατική ασφαλιστική κάλυψη κινδύνου,

5. να επιτραπεί, κατόπιν σχετικής διαπραγμάτευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο και σε συντονισμό με άλλα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου, η δυνατότητα μεταφοράς των δικαιωμάτων φύτευσης μιας εκμετάλλευσης σε πιο κατάλληλες περιοχές για αμπελοκαλλιέργεια εντός της ίδιας ζώνης ΠΟΠ/ΠΓΕ, ενώ το κόστος για τη νέα φύτευση να εντάσσεται στην αναδιάρθωση αμπελώνων, η οποία θα πρέπει να ενισχυθεί γενναία από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε.,

6. να δημιουργηθεί Εθνικό Ταμείο Ανακούφισης του Πρωτογενούς Τομέα από φυσικές καταστροφές,

7. να δοθεί προτεραιότητα οριζόντια στις επενδύσεις (με χρηματοδότηση τουλάχιστον 75 % και το υπόλοιπο με άτοκο δάνειο) που δίδουν έμφαση στη βιωσιμότητα, την περιβαλλοντική προστασία, την μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος,

8. να προχωρήσει η θέσπιση συστήματος αναγνωρισμένων ομάδων παραγωγών για οίνους ΠΟΠ/ΠΓΕ με ουσιαστικές ρυθμιστικές αρμοδιότητες και υπό κρατική εποπτεία προκειμένου να υπάρξουν τοπικές δράσεις για την κλιματική μετάβαση του αμπελοοινικού κλάδου,

9. να εκσυγχρονιστούν οι τεχνικοί φάκελοι των οίνων ΠΟΠ/ΠΓΕ, με πρωτοβουλία μεν του αναγνωρισμένων ομάδων παραγωγών αλλά με τρόπο συντονισμένο, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία στους κανόνες διαχείρισης του αμπελώνα (στρεμματική απόδοση, μεταφερόμενα αποθέματα οίνου) και να ενταχθούν ρήτρες βιωσιμότητας στην διαδικασία παραγωγής οίνων με ΠΟΠ/ΠΓΕ,

10. να αναγνωριστεί ειδικό νομικό καθεστώς για τις δεντροστοιχίες, θαμνώδεις εκτάσεις που έχουν τεθεί ή διατηρηθεί εντός ή πληίον του αμπελώνα (π.χ. πρανή) τα οποία αποδεδειγμένα βοηθούν στην βιοποικιλότητα, την προστασία των εδαφών από τη διάβρωση και την δημιουργία μικροκλίματος, ώστε να μην υπολογίζονται ως έκταση για τις στρεμματικές αποδόσεις και τις άδειες φύτευσης αλλά ταυτόχρονα να θεωρούνται ως οργανικό μέρος του αμπελώνα (από άποψη χρήσης γης κλπ),

11. να υπάρξει ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας γύρω από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής και την αντιμετώπισή του αλλά με συντονισμό, διάχυση και συζήτηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και ελεύθερων δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας και λοιπών περιοριστικών δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας,

12. να ενισχυθεί η κατάρτιση των αμπελουργών με εθνικά προγράμματα εκμάθησης βιώσιμων αμπελουργικών πρακτικών,

13. να δοθούν φορολογικά κίνητρα (απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ, μείωση φόρου εισοδήματος) για τους αμπελουργούς που εντάσσονται σε προγράμματα προστασίας και αναγέννησης του εδάφους.

Το Υπουργείο Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της Ισπανίας ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της φετινής οινικής περιόδου (2023/2024).

Η μακρά περίοδο ξηρασίας στην χώρα επηρέασε και την παραγωγή κρασιού, η οποία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, ανήλθε σε 32 εκατομμύρια εκατόλιτρα (hl) κρασιού και γλεύκους, 21% λιγότερη σε σύγκριση με την περσινή παραγωγή και 25% σε σύγκριση με μέσο όρος των πέντε τελευταίων πέντε ετών.

Στην σύσκεψη στο ισπανικό υπουργείο, που έγινε στις 4 Ιουνίου 2024, με φορείς του κλάδου, αναφέρθηκαν τα αποθέματα κρασιού στα τέλη Απριλίου, τα οποία ανέρχονται σε σε 37 εκατομμύρια εκατόλιτρα, σύμφωνα με τα στοιχεία από όλες τις μεγάλες παραγωγικές περιοχές.

Πάντως από την αρχή της φετινής εμπορικής περιόδου (1η Αυγούστου 2023) τιμή του λευκού κρασιού παρέμεινε πάνω από αυτή του κόκκινου.

Και στις δύο περιπτώσεις όμως οι τιμές είναι υψηλότερες σε σχέση με της προηγούμενης καμπάνιας, αλλά σε χαμηλότερο επίπεδο από το αναμενόμενο για τόσο χαμηλή διαθεσιμότητα κρασιού, λόγω της πτώσης της κατανάλωσης.

Άρα βλέπουμε ότι στην Ισπανία έχουμε πτώση κατανάλωσης και στο κρασί, όπως στο ελαιόλαδο. Εκεί είναι μετρήσιμη και δεν υπάρχουν εξωπραγματικά σενάρια για αυξήσεις στις τιμές παραγωγού.

Οι εξαγωγές ισπανικών κρασιών ανήλθαν σε 20 εκατομμύρια εκατόλιτρα κρασιού, για την περίοδο μεταξύ Απριλίου 2023 και Μαρτίου 2024, που είναι μειωμένες κατά 3,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και κατά 2,6% χαμηλότερες από τον μέσο όρο της 5ετίας.

Η έκταση που ζητήθηκε για τη χορήγηση νέων αδειών φύτευσης για αμπελώνες το 2024 ήταν 1.900 εκτάρια, αυξημένη σε σχέση με την συνολικα διαθέσιμη έκταση (900 εκτάρια).

Πάντως οι εκπρόσωποι του ισπανικού υπουργείου υποσχέθηκαν στήριξη στους αμπελουργούς για την απώλεια εισοδήματος που είχαν λόγω της ξηρασίας.

Με δύο σπουδαίες εκδηλώσεις σε Ηνωμένο Βασίλειο και Αυστρία υποδέχεται την καλοκαιρινή σεζόν ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ).

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περισσότερες από 70 κάβες και εστιατόρια (αναλυτικός κατάλογος παρέχεται κατόπιν αιτήματος στο Σύνδεσμο) συμμετέχουν στην καμπάνια Greek Wine Month που διοργανώνει ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου με στόχο την βελτίωση της αναγνωρισιμότητας και την αύξηση των πωλήσεων του ελληνικού κρασιού. Τα σημεία λιανικής που συμμετέχουν στην καμπάνια προσφέρουν για τον μήνα Ιούνιο γευστικές δοκιμές, food & wine pairing menus, προγράμματα by the glass και ειδικές προσφορές ελληνικών κρασιών. Τα σημεία που θα εξασφαλίσουν την μεγαλύτερη δραστηριότητα θα κερδίσουν ένα ταξίδι στις οινοπαραγωγικές περιοχές της χώρας μας.

Στο πλαίσιο της έναρξης του μήνα ελληνικού κρασιού, στις 30 Μαΐου παρατέθηκε πάρτι για καβίστες, εστιάτορες και influencers στο εστιατόριο Kima στο Marylebone, με γευστικές δημιουργίες του βραβευμένου με δύο αστέρια Michelin chef Νίκου Ρούσσου ενώ στις 29 Μαΐου διοργανώθηκε σεμινάριο για το ελληνικό κρασί από την Σοφία Πέρπερα, Χημικό-Οινολόγο & Σύμβουλο του ΣΕΟ, για 65 μέλη του The Red Herring Wine Club, ενός από τα παλαιότερα στο Λονδίνο.

«Το ελληνικό κρασί έχει υπερδιπλασιάσει την αξία των εξαγωγών του την τελευταία 5ετία στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου που αυτή τη στιγμή αποτελεί την 4η σημαντικότερη. Για το λόγο αυτό εδώ και δύο χρόνια ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου δίνει έμφαση στο Ηνωμένο Βασίλειο με στοχευμένες ενέργειες για επαγγελματίες και καταναλωτές. Πρέπει να ομολογήσω ότι η ανταπόκριση περισσότερων από 70 σημείων λιανικής τα οποία δήλωσαν συμμετοχή στον μήνα Ελληνικού Κρασιού που για πρώτη φορά διοργανώνει ο ΣΕΟ στο Ηνωμένο Βασίλειο ξεπέρασε τις πιο μεγάλες μας προσδοκίες, μας γεμίζει αισιοδοξία και μας ωθεί να συνεχίσουμε στο ίδιο μήκος κύματος!» δήλωσε ο Δρ. Γιάννης Βογιατζής, Πρόεδρος του ΣΕΟ.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, από 25 έως 27 Μαΐου, ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου διοργάνωσε την Ελληνική αποστολή στη Βιέννη, στην υψηλότερου ποιοτικού δυναμικού έκθεση οίνων παγκοσμίως, την VieVinum όπου η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα. Η έκθεση VieVinum συνδιοργανώνεται από το Austrian Wine Marketing Board το οποίο φέτος προσκάλεσε περισσότερους από 1200 διακεκριμένους επαγγελματίες της παγκόσμιας οινικής αγοράς.

Πολλοί από τους προσκεκλημένους επαγγελματίες από ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνία, Γερμανία, Σουηδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Εσθονία, Σερβία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστραλία κλπ και φυσικά την Αυστρία, ανάμεσά τους αρκετοί Masters of Wine, Master Sommeliers, δημοσιογράφοι, εισαγωγείς, χονδρέμποροι, οινοχόοι, καβίστες κλπ είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν ελληνικά κρασιά από τα 22 οινοποιεία-μέλη του ΣΕΟ που συμμετείχαν στη διοργάνωση.

Η ελληνική συμμετοχή περιλάμβανε επίσης ένα master class για τις οινοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας με ομιλήτρια την Σοφία Πέρπερα και ένα wine bar με επιλογή ελληνικών οίνων.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η αξιοσημείωτη επισκεψιμότητα του ελληνικού περιπτέρου στη VieVinum και το γεγονός ότι το master class για το ελληνικό κρασί έγινε sold out σε λιγότερο από 10 ημέρες, αποτελούν επιπλέον αποδείξεις της καταλληλότατης χρονικής συγκυρίας για την βελτίωση της παρουσίας του ελληνικού κρασιού διεθνώς. Το γεγονός αυτό έχει επισημανθεί από το Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου, ο οποίος θα συνεχίσει τη διοργάνωση υψηλού επιπέδου ενεργειών προβολής στις κυριότερες χώρες στόχους του εξωτερικού, πάντα σε συνάφεια με το επικαιροποιημένο στρατηγικό σχέδιο marketing του κλάδου.

Το Messinia Terroirs Wine Festival, το οποίο διοργανώθηκε για πρώτη φορά πέρυσι με μεγάλη επιτυχία, γίνεται πλέον θεσμός, δημιουργώντας μια νέα, ζωντανή οινική παράδοση και αναβιώνοντας τους πανάρχαιους θρύλους της «αμπελόεσσας» Μεσσηνίας.

Το Messinia Terroirs Wine Festival 2024, που θα φιλοξενηθεί στον πολυχώρο Navarino Agora, από 14 έως 16 Ιουνίου, δίνει την ευκαιρία στους τοπικούς οινοποιούς να παρουσιάσουν τις δημιουργίες τους και να αναδείξουν τα συναρπαστικά πρόσωπα του μεσσηνιακού αμπελώνα. Ταυτόχρονα, καλεί τους επισκέπτες να ζήσουν μια μεγάλη γιορτή αρωμάτων και γεύσεων, να ανακαλύψουν τους θησαυρούς της μεσσηνιακής γης, και να συμβάλλουν στο όραμα της πολύπλευρης αναγέννησης ενός ιστορικού τόπου.

Το φεστιβάλ αποτελεί την κεντρική εκδήλωση του προγράμματος Messinia Terroirs, μιας πρωτοβουλίας του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, που έχει ως στόχο να προβάλλει την οινική παράδοση της Μεσσηνίας, να αναδείξει το σύγχρονο δυναμικό της, και να εμφυσήσει νέα πνοή σε ένα τόπο με βαθιές ρίζες στην αμπελουργία, την ιστορική κληρονομιά και τον πολιτισμό.

Εκτός από παρουσιάσεις κρασιών και εκδηλώσεις γευσιγνωσίας, το τριήμερο φεστιβάλ θα περιλαμβάνει master classes για επαγγελματίες και φίλους του κρασιού, ομιλίες και πάνελ συζητήσεων, ενημερώσεις παραγωγών, διαλέξεις, χορευτικές παραστάσεις, live μουσική, προγράμματα ζωγραφικής με κρασί, τμήματα food & wine pairing, καθώς και καλλιτεχνικά δρώμενα για μικρούς και μεγάλους.

Tα καταστήματα, τα εστιατόρια και τα delicatessen, του Navarino Agora, θα συμμετέχουν στο φεστιβάλ με ιδιαίτερα μενού και μεσσηνιακά εδέσματα, τα οποία συνοδεύουν ιδανικά τα κρασιά των τοπικών παραγωγών, ολοκληρώνοντας τη γαστρονομική και πολιτισμική εμπειρία του Messinia Terroirs Wine Festival.

Σημαντική σύναψη συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ.

Η δημιουργία αμπελώνα στον χώρο του αγροκτήματος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών εγκαινιάζει τη συμφωνία.

Μια σημαντική σύμπραξη της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ υπεγράφη την Τετάρτη, 10 Απριλίου, στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος στην Κοζάνη, παρουσία του Πρύτανη του Ιδρύματος Καθηγητή Θεόδωρου Θεοδουλίδη, και του Οινοποιού και Διευθύνοντος Συμβούλου του Κτήματος Στέλλιου Μπουτάρη.

Στόχος, η εγκαθίδρυση ενός πλαισίου που θα προσφέρει στην ακαδημαϊκή κοινότητα της Σχολής επιπλέον σύγχρονα εκπαιδευτικά και ερευνητικά εργαλεία στον τομέα της αμπελουργίας και της οινοποίησης.

Η δημιουργία του αμπελώνα στον χώρο του αγροκτήματος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών είναι το πρώτο βήμα της συμφωνίας, με το έργο φύτευσης να ξεκινά άμεσα.

Παράλληλα, το μνημόνιο συνεργασίας περιλαμβάνει και επιμέρους άξονες, προβλέποντας από κοινού δράσεις των δύο φορέων όσον αφορά στη διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων, συνεδρίων και workshops πάνω σε θέματα που απασχολούν τη σύγχρονη επιστήμη της αμπελουργίας και οινοποίησης, μπροστά στις προκλήσεις της αειφόρου ανάπτυξης και της κλιματικής αλλαγής.

Επιπλέον, θα προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής άσκησης των φοιτητών / τριών της Σχολής στην ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ, καθώς και της εκπαίδευσής τους στις εγκαταστάσεις του Κτήματος στη Νάουσα και το Αμύνταιο.

Η εκπόνηση Βιομηχανικών Διδακτορικών με σκοπό τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την επίλυση προβλημάτων στον παραγωγικό τομέα μέσα από την εστιασμένη βιομηχανική έρευνα, η αξιοποίηση του θεσμού του «Επισκέπτη Καθηγητή», αλλά και οι ευκαιρίες που προκύπτουν και για τους δύο φορείς μέσω της υποστήριξης «Επώνυμης Έδρας» σε θέματα αμπελουργίας και οινοποίησης από το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ, ήταν μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν στη συνάντηση που ακολούθησε την υπογραφή του μνημονίου αναδεικνύοντας το ουσιαστικό ενδιαφέρον των δύο πλευρών ώστε αυτή η σύμπραξη να εξελίσσεται με μακροπρόθεσμη στρατηγική.

Η συγκεκριμένη συμφωνία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τη δυναμική της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών και του ερευνητικού έργου που αυτή παράγει, συμβάλλοντας στην κατεύθυνση της προσέλκυσης φοιτητών/τριών, τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη ευκαιριών για την τοπική κοινωνία.

Όπως αναφέρει ο ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου), με απεριόριστη θλίψη, περισυλλογή αλλά και ευγνωμοσύνη για το τεράστιο και πολυσχιδές έργο της, ο αμπελοοινικός κόσμος πάνδημος, αποχαιρετά την πιο εμβληματική προσωπικότητα της πρόσφατης ιστορίας μας, την Σταυρούλα Κουράκου.

Την ώρα αυτή αναλογιζόμαστε, όσοι είχαμε την τύχη να την γνωρίσουμε, να συνεργαστούμε ή και να συναναστραφούμε μαζί της, να μάθουμε για αυτήν από διηγήσεις άλλων ή από το έργο της, το μέγεθος της συνεισφοράς, τις παρακαταθήκες και το παράδειγμα που μας αφήνει και οδηγούμε έτσι τη σκέψη μας να την συνοδεύσει με αγάπη στον τελευταίο της δρόμο, την οδό της αναπαύσεως.

Η επιδραστική - ηγετική συμμετοχή της στα δρώμενα του κλάδου για πάνω από μισό αιώνα έχει διαμορφώσει από τα θεμέλια το οικοδόμημα της σύγχρονης οινικής Ελλάδας, ενώ η θητεία της στον OIV και τις επιτροπές της ΕΕ ήταν εξίσου σημαντική.

Με σπουδές και σημαντικό ερευνητικό έργο στο γνωστικό της αντικείμενο που ήταν η οινολογία, διακρίθηκε για την ευρύτητα των ενδιαφερόντων της και την επιστημονική της ευρυμάθεια. Εκτός όμως από την πλούσια μόρφωση, διακρίθηκε και για το ήθος και την ακεραιότητα του χαρακτήρα της, την απλότητα και την ευγένειά της.

Η τιμή στο όνομα και τη μνήμη της αποτελεί για τον ΣΕΟ ύψιστη υποχρέωση όπως και η ανάδειξη και αξιοποίηση της κληρονομιάς που μας αφήνει.

Ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ αναφέρει τα εξής:

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, για την απώλεια της Σταυρούλας Κουράκου-Δραγώνα, δήλωσε τα εξής:

Χθες έφυγε από τη ζωή η Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα, η «Κυρά των Αμπελιών», η μεγάλη κυρία του ελληνικού κρασιού.

Μια λαμπρή επιστήμονας που ανέδειξε την ιστορία του ελληνικού κρασιού, πρωτοστατώντας με την αρθρογραφία της αλλά και το σπουδαίο επιστημονικό και συγγραφικό έργο της.

Η βαρύνουσα και συνάμα ηγετική συμμετοχή της στα δρώμενα του αμπελοοινικού κλάδου για πάνω από μισό αιώνα ήταν αυτή που διαμόρφωσε το οικοδόμημα της σύγχρονης οινικής Ελλάδας.

Το εμβληματικό έργο της είναι δύσκολο να περιγραφεί μέσα σε λίγες λέξεις. Η πρώτη γυναίκα με δίπλωμα οινολόγου στην Ευρώπη, διετέλεσε, μεταξύ άλλων - και αφού εξελέγη παμψηφεί- Πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου, Διευθύντρια επί 20 έτη του Ινστιτούτου Οίνου στην Ελλάδα, Πρόεδρος Επιτροπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα αμπελοοινικής νομοθεσίας.

Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε την εμβληματική αυτή προσωπικότητα του ελληνικού κρασιού, η οποία αφήνει πίσω της μια σπουδαία κληρονομιά ήθους, αφοσίωσης και αγάπης στην έρευνα και στη γνώση για τον οίνο που τόσο λάτρεψε.