Ερώτηση προς τον κ. Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατέθεσαν στην Βουλή οι βουλευτές της Νέας Αριστεράς κ.κ. Ζεϊμπέκ Χουσεΐν και Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη), στην οποία αναφέρουν τα εξής:

Το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Antinero», το οποίο χρηματοδοτείται με πόρους άνω των 350 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στοχεύει στην πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών. Ωστόσο, η εφαρμογή του έχει προκαλέσει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα στα δασικά οικοσυστήματα της χώρας, σύμφωνα με καταγγελίες ειδικών επιστημόνων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, όπως αυτές έχουν εκφραστεί και από το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, που κάνει λόγο για παρεμβάσεις στον καθαρισμό δασών που οδηγούν στην καταστροφή των δασικών οικοσυστημάτων, και βασίζονται σε επιδερμικές μελέτες, κατά παράβαση ακόμη και της κοινοτικής νομοθεσίας.

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα χαρακτηρίζεται από σαρωτικούς καθαρισμούς, που αφαιρούν τον δασικό υπόροφο, διαταράσσοντας σοβαρά τη βιοποικιλότητα και τη φυσική ανθεκτικότητα των δασών. Οι καθαρισμοί αυτοί υλοποιούνται σε ευρεία κλίμακα χωρίς επιστημονικό σχεδιασμό, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση και με τη χρήση βαρέων μηχανημάτων ακόμη και σε περιοχές αυστηρής προστασίας, όπως αυτές του δικτύου Natura 2000. Τα εν λόγω έργα, που περιλαμβάνουν την απομάκρυνση της βλάστησης και τη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών, εκτελούνται βάσει απλών δασοτεχνικών μελετών, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον, η εφαρμογή του προγράμματος παρακάμπτει συστηματικά την εθνική και κοινοτική νομοθεσία που απαιτεί περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση. Η καταστροφή του δασικού υπορόφου, όπως διαπιστώνεται σε περιοχές της Βόρειας Εύβοιας και της Αττικής, αλλά και οι επεμβάσεις με βαριά μηχανήματα στην περιοχή του Καϊάφα, έχουν προκαλέσει σοβαρή υποβάθμιση των δασών και της βιοποικιλότητας, θέτοντας σε κίνδυνο τη φυσική ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων.

Ενδεικτικές οι δηλώσεις της Προέδρου του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, η οποία υπογράμμισε πως το πρόγραμμα υλοποιείται χωρίς σχεδιασμό και χωρίς σωστές προδιαγραφές: «δεν θα σωθούν τα δάση αν τα ισοπεδώσουμε σαν να είναι κήπος σε προάστιο» σημείωσε χαρακτηριστικά, ενώ έκανε λόγο για μαρτυρίες δασολόγων από όλη την Ελλάδα που περιγράφουν μια παντελώς ανεξέλεγκτη διαδικασία εκτέλεσης του έργου: «δίνονται τα χρήματα, ανατίθεται σε έναν εργολάβο, ο οποίος μπαίνει σε ένα δάσος και κάνει ό,τι θέλει. Οι δασικές υπηρεσίες είναι τόσο υποστελεχωμένες που είναι αδύνατο να κάνουν επίβλεψη των εργασιών στην πράξη. Οι μελέτες, με βάση τις οποίες γίνονται οι επεμβάσεις, αντιγράφονται στην πλειονότητά τους».

Ταυτόχρονα, δασολόγοι τονίζουν πως το εν λόγω πρόγραμμα υιοθετήθηκε στην πραγματικότητα διότι με αυτόν τον τρόπο βρέθηκε λύση να «μοιραστούν τα χρήματα γρήγορα» γιατί η απορρόφηση ακολουθούσε χαμηλούς ρυθμούς: «βρέθηκε και κάποιος τρόπος διαμοιρασμού του χρήματος με απευθείας αναθέσεις και κάτω από τα μεγάλα γραφεία αναπτύχθηκε ένας στρατός μικρών εργολάβων», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Με βάση τα ανωτέρω, ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

1. Γιατί το πρόγραμμα «Antinero» εφαρμόζεται χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση και αξιολόγηση, παρά τις σημαντικές, δυσμενείς επιπτώσεις που επιφέρει στα δασικά οικοσυστήματα;

2. Για ποιο λόγο δεν τηρούνται οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε προστατευόμενες περιοχές όπως το δίκτυο Natura 2000;

3. Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει η κυβέρνηση ώστε να διασφαλίσει ότι οι δασικές επεμβάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Antinero» θα σχεδιάζονται και θα υλοποιούνται με σεβασμό στη δασική οικολογία και τη βιοποικιλότητα;

4. Τι γνωρίζει το Υπουργείο για την πληθώρα των απευθείας αναθέσεων, μέσω των οποίων υλοποιείται το πρόγραμμα «Αntinero», γεγονός που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τους πραγματικούς σκοπούς υλοποίησης αυτού του προγράμματος;

Οι παρεμβάσεις αφορούν σε δασοτεχνικά έργα πρόληψης, αντιπυρικές και διαχειριστικές μελέτες και έργα ορεινής υδρονομίας.

Δασοτεχνικά έργα πρόληψης, αντιπυρικές και διαχειριστικές μελέτες, έργα ορεινής υδρονομίας, αναδάσωσης και αντιπλημμυρικά, συνολικής αξίας περί τα 757 εκατ. ευρώ, είτε έχουν ήδη υλοποιηθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη, περιλαμβάνονται στις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται για την προστασία των δασών, όπως ενημέρωσε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, τους παραβρισκόμενους σε ειδική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε,την Τρίτη (26 Νοεμβρίου 2024), στο Ζάππειο.

Καταρχάς, στην εκδήλωση έγινε ο απολογισμός του Σχεδίου Προστασίας Δασών (πρόγραμμα Anti-Nero), που υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης - NextGenerationEU. Η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ είναι η Διενεργούσα Αρχή και ενεργεί κατ’ εντολή, για λογαριασμό και στο όνομα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συγκεκριμένα της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος ως Αναθέτουσα Αρχή, εκτελώντας όλες τις απαιτούμενες και προβλεπόμενες ενέργειες για την υλοποίηση του έργου.

Τα νέα έργα

Επιπρόσθετα, ο κ. Σκυλακάκης υπέγραψε με τον Εντεταλμένο Σύμβουλο του ΤΑΙΠΕΔ, κ. Παναγιώτη Σταμπουλίδη, δύο συμβάσεις που αφορούν σε έργα ορεινής υδρονομίας, που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του προγράμματος AQUA MONTIS, ύψους 200 εκατ. ευρώ και σε δασοπονικές μελέτες διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων, έργο ύψους 15 εκατ. ευρώ.

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και από τη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, με τον κ. Σκυλακάκη και τον κ. Σταμπουλίδη να απευθύνουν τους εναρκτήριους χαιρετισμούς.

Ακόμη, χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υπουργός Κλιματικής Kρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Βασίλης Κικίλιας, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Νίκος Παπαθανάσης, ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, κ. Ορέστης Καβαλάκης, ο Γενικός Γραμματέας Δασών, κ. Στάθης Σταθόπουλος, ο Περιφερειάρχης Αττικής, κ. Νίκος Χαρδαλιάς και ο Γενικός Διευθυντής Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Ευάγγελος Γκουντούφας.

Η Επικεφαλής Τομέα Έργων και Υπεύθυνη έργου του Anti-nero του ΤΑΙΠΕΔ, κυρία Γιούλη Βουρνά, παρουσίασε, αναλυτικά, τις παρεμβάσεις του προγράμματος Anti-nero σε όλη την επικράτεια, ενώ το «παρών» στην εκδήλωση έδωσαν στελέχη των περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών, στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, μελετητές και εργολήπτες δασοτεχνικών έργων.

Το Anti-nero

Ειδικότερα όσον αφορά στο πρόγραμμα Anti-Nero, για πρώτη φορά στην Ιστορία της Ελλάδας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το πρόγραμμα Anti-nero, υλοποίησε και υλοποιεί, μέσω των περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών του, εντατικές δράσεις πρόληψης δασικών πυρκαγιών, με σκοπό τη θωράκιση έναντι της κλιματικής κρίσης που πλήττει τα μεσογειακά οικοσυστήματα.

Η επί σειρά ετών συσσώρευση της καύσιμης ύλης στα δάση απομακρύνεται με σχέδιο ανταπόδοσης στις τοπικές κοινωνίες. Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση μελετών αντιπυρικής προστασίας και διαχειριστικών μελετών σε όλη τη χώρα, με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασών μας. Έτσι, με τους καθαρισμούς των δασών και τη μείωση της υπερβάλουσας καύσιμης ύλης μειώνεται η πιθανότητα μετατροπής τυχόν περιστατικών σε μέγα πυρκαγιές με ανεξέλεγκτες διαστάσεις και επιπτώσεις.

Παράλληλα, στόχος του προγράμματος είναι η αποτελεσματική προσβασιμότητα των επίγειων μέσων δασοπυρόσβεσης, μέσα από ένα καλά συντηρημένο δασικό οδικό δίκτυο και αντιπυρικές ζώνες.

Συνοπτικά, μέχρι σήμερα, η πορεία υλοποίησης του προγράμματος, το οποίο ξεκίνησε το 2022:

• Έχουν πραγματοποιηθεί καθαρισμοί σε περίπου 190.000 στρέμματα.
• Βελτιώνεται και συντηρείται δασικό οδικό δίκτυο έκτασης 309.000 στρεμμάτων.
• Βελτιώνονται και συντηρούνται αντιπυρικές ζώνες έκτασης άνω των 53.000 στρεμμάτων.
• Πραγματοποιείται διάνοιξη μικτών αντιπυρικών ζωνών έκτασης 67.600 στρεμμάτων.
• Συντηρούνται δεκάδες υδατοδεξαμενές.
• Επισκευάζονται δεκάδες πυροφυλάκια.
• Διατίθεται, δωρεάν, ξυλεία σε χιλιάδες κατοίκους ανά περιοχή.
• Εκπονούνται μελέτες αντιπυρικής προστασίας, με σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές.
• Εκπονούνται διαχειριστικές μελέτες, με επικαιροποιημένες, σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές.
• Δημιουργείται ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης βιομάζας για την παραγωγή ξυλείας και ενέργειας.

Η πορεία υλοποίησης ανά έτος:

Anti-nero 2022:
Έχουν υπογραφεί 42 συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού 65,74 εκατ. ευρώ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται 11 αντιπυρικές μελέτες, ύψους 9,15 εκατ. ευρώ.
Το σύνολο των εργασιών, που αφορούν στις συμβάσεις του Anti-nero I έχει ολοκληρωθεί, με εξαίρεση 6 αντιπυρικές μελέτες, οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουν πραγματοποιηθεί δασοτεχνικές εργασίες (π.χ. καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρηση οδικού δασικού δικτύου και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών), συνολικής έκτασης άνω των 113.000 στρεμμάτων.

Anti-nero 2023:
Έχουν υπογραφεί 47 συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού 85,01 εκατ. ευρώ.
Το σύνολο των εργασιών που αφορούν στις συμβάσεις του Anti-nero II έχει ολοκληρωθεί. Πρόκειται για δασοτεχνικές εργασίες (π.χ. καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρηση οδικού δασικού δικτύου και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών) συνολικής έκτασης άνω των 218.000 στρεμμάτων.

Anti-nero 2024:
Έχουν υπογραφεί 74 συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού 241,10 εκατ. ευρώ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται 8 διαχειριστικές μελέτες, ύψους 2,16 εκατ. ευρώ.
Οι δασοτεχνικές εργασίες (π.χ. καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρηση οδικού δασικού δικτύου και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών και για πρώτη φορά δημιουργία μεικτών αντιπυρικών ζωνών), συνολικής έκτασης άνω των 288.000 στρεμμάτων, βρίσκονται σε εξέλιξη.

Πρόσθετες πρωτοβουλίες

Πέραν των παραπάνω, υλοποιούνται έργα αναδάσωσης (55,71 εκατ. ευρώ) και αντιπλημμυρικά - αντιδιαβρωτικά (63,92 εκατ. ευρώ). Επιπρόσθετα, με πρωτοβουλία του κ. Σκυλακάκη και μετά από σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Πράσινου Ταμείου έχουν διατεθεί πόροι, ύψους 30 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, πλάτους 10 μέτρων, περιμετρικά οικισμών που βρίσκονται εντός ή πλησίον δασών και δασικών εκτάσεων υψηλής επικινδυνότητας για την εκδήλωση πυρκαγιών.
Δασική μεταρρύθμιση

Παράλληλα, μέσω της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας θα μπουν στα δάση υβριδικά σχήματα (δασικοί συνεταιρισμοί και ιδιώτες) για την αξιοποίηση της δασικής βιομάζας, καθώς σκοπός είναι να συντηρείται και να προστατεύεται το δάσος με πιο μόνιμο τρόπο. Η εκκίνηση της μεταρρύθμισης γίνεται από τα δάση της Αττικής (ολοκληρώνονται διαχειριστικές μελέτες δασικών οικοσυστημάτων), αλλά η στρατηγική του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι το σύνολο των ελληνικών δασών κατά τα επόμενα χρόνια, να περάσει σε διαχείριση. Και η διαχείριση αυτή εξασφαλίζει την αναζωογόνηση της δασικής οικονομίας, η οποία θα γίνεται με κριτήριο την προστασία του δάσους και όχι το οικονομικό αντικείμενο.

Δηλώσεις

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Η Ελλάδα, ως μεσογειακή χώρα, λόγω κλίματος και ξηροθερμικής αυτοφυούς βλάστησης, είναι επιρρεπής στις δασικές πυρκαγιές. Και το πρόβλημα επιτείνεται ακόμη περισσότερο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης που δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για μέγα πυρκαγιές (mega-fires). Το πρόγραμμα Anti-nero, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2022, με πόρους που διασφαλίσαμε από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία που στον “πυρήνα” της έχει την υλοποίηση δράσεων πρόληψης που, δυστυχώς, δεν είχαν γίνει επί σειρά δεκαετιών στα ελληνικά δάση. Αφορά σε δασικές εργασίες πρόληψης, όπως είναι οι καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, η συντήρηση οδικού δασικού δικτύου και η συντήρηση αντιπυρικών ζωνών, αλλά και η δημιουργία μεικτών αντιπυρικών ζωνών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη προστασία των δασών μας. Η πρόληψη, ωστόσο, σε ότι αφορά στα δάση δεν σχετίζεται μόνο με προγράμματα όπως το Anti-nero, για την προστασία τους από τις πυρκαγιές. Τα δάση μας παρέχουν μία πολύτιμη υπηρεσία, αυτήν της προστασίας από τις πλημμύρες. Γι’ αυτό και επενδύουμε σημαντικούς πόρους σε έργα ορεινής υδρονομίας, σε μεγάλο βαθμό από τα δικαιώματα ρύπων, τα οποία ξεκινούν σε πολύ σύντομο διάστημα και θα προστατέψουν ολόκληρη τη Θεσσαλία. Παράλληλα, εξασφαλίζουμε πόρους για να γίνουν και στην Αττική έργα ορεινής υδρονομίας, με σκοπό την προστασία από τις πλημμύρες και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, μέσα από τη μείωση της ταχύτητας καθόδου του νερού».

Ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης, υπογράμμισε: «To Anti-nero αποτελεί ένα πρόγραμμα τομή και μια ισχυρή παρακαταθήκη για το ελληνικό κράτος, καθώς είναι η μεγαλύτερη παρέμβαση που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα μας για τη θωράκιση των δασικών μας οικοσυστημάτων και την προσαρμογή τους στις σφοδρές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ, με ευθύνη απέναντι στον κρίσιμο ρόλο που της ανέθεσε η Πολιτεία, ολοκλήρωσε σε χρόνο ρεκόρ την υπογραφή περισσότερων από 180 συμβάσεων για εργασίες πρόληψης σε 90 δασικά οικοσυστήματα της χώρας, έχοντας εισφέρει περισσότερα από 390 εκατ. ευρώ στο πεδίο της δασικής πρόληψης. Για το 2025 και τη νέα αντιπυρική περίοδο, οι παρεμβάσεις για τους καθαρισμούς δασών και τις αντιπυρικές ζώνες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 120 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας τον συνολικό προϋπολογισμό στο μισό δισ. ευρώ για την περίοδο 2022 - 2025. Θέλω να ευχαριστήσω το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τη Γενική Γραμματεία Δασών και τις δασικές υπηρεσίες για την άριστη συνεργασία, όπως επίσης και το έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό της Μονάδας που εργάστηκε μεθοδικά ώστε να έχουμε σήμερα ολοκληρωμένα έργα δασικής προστασίας σε όλη την επικράτεια. Το ΤΑΙΠΕΔ θα συνεχίσει να συμβάλλει στην εθνική στρατηγική της Πολιτείας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δασών απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και την αναγέννηση υποβαθμισμένων πυρόπληκτων εκτάσεων».

Συσκέψεις αγροτών σε Καβάλα και Κρήτη για την παρατεταμένη ανομβρία και τα προβλήματα που δημιουργεί στην παραγωγή.

Την Παρασκευή (15/11) θα πραγματοποιηθεί σύσκεψη στην Ελευθερούπολη της ΠΕ Καβάλας, στην οποία θα συμμετάσχουν οι Αγροτικοί Σύλλογοι Παγγαίου, Δράμας και Καβάλας. Βασικό θέμα συζήτησης θα είναι η ανομβρία που έχει πλήξει την περιοχή και τα έργα που πρέπει να πραγματοποιηθούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Παγγαίου, Γρηγόρης Γρουζίδης, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «η ανομβρία έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην περιοχή. Θα συζητήσουμε το θέμα του φράγματος του Μαρμαρά και το αρδευτικό πρόβλημα της Τενάγης Φιλίππων.

Επίσης ένα σοβαρό πρόβλημα που θα συζητηθεί είναι η απώλεια στην φετινή ελαιοπαραγωγή λόγω της ξηρασίας.

Τέλος θα μιλήσουμε για τις αποζημιώσεις ΕΛΓΑ για την χαλαζόπτωση που είχαμε το 2022. Έχει αποζημιωθεί η ζημιά στην φυτική παραγωγή αλλά όχι στο φυτικό κεφάλαιο».

Στην Κρήτη η έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου βρίσκει την αγροτική Ιεράπετρα να αντιμετωπίζει έντονα το ζήτημα της παρατεταμένης ανομβρίας.

Το θέμα αυτό απασχολεί συνεχώς τον Ενιαίο Αγροτικό Σύλλογο Ιεράπετρας και για αυτό οργανώθηκε σύσκεψη, στις 11/11/2024, με σκοπό να αναλυθεί η ισχύουσα κατάσταση αλλά και η διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων αντιμετώπισης αυτής της κρίσης.

Όπως ανέφερε στον ΑγροΤύπο ο Μιχάλης Βιαννιτάκης, Γραμματέας Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, «στην σύσκεψη παραβρέθηκαν, ο Αντιπερειαρχής νομού Λασιθίου κ. Ανδρουλάκης, ο Δήμαρχος Ιεράπετρας κ. Φραγκούλης, ο πρόεδρος ΤΟΕΒ Ιεράπετρας κ Καραλάκης και μέλη του Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας.
Μεταξύ άλλων συζητήθηκε η εξέλιξη του έργου προσαγωγούς διώρυγας Φράγματος Μπραμιανών, η άμεση εγκατάσταση του αναδόχου για τα Συνοδά Έργα του φράγματος, οι δυνατότητες από τις πηγές στην περιοχή της Μαλαύρας, το υδατικό δυναμικό στην περιοχή Λιβάδια, αλλά και τεχνικά ζητήματα που συνδέονται με όλα τα προηγούμενα.

Κοινή διαπίστωση όλων των παρευρισκόμενων ήταν ότι επιβάλλεται να κινηθούμε σύσσωμη οι τοπικοί φορείς μαζί με την κοινωνία για αυτό το θέμα, σε στόχο να αποφευχθούν τα χειρότερα, όπως δυστυχώς συμβαίνει σε πολλές περιοχές στην Κρήτη, ακόμα και σε δήμους όμορους στον Δήμο Ιεράπετρας. Η επάρκεια νερού είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας για την περιοχή και μας αφορά όλους».

Πραγματοποιήθηκε η ομιλία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στην εκδήλωση με θέμα: «Εθνική Στρατηγική για την Περιφερειακή και Τοπική Ανάπτυξη. Συζητάμε, Αποφασίζουμε, Προχωράμε, ΜΑΖΙ για την Αργολίδα». Στην ομιλία του αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας και τόνισε τα εξής:

«Απολύτως κρίσιμος τομέας πολιτικής σε μία εποχή κλιματικής κρίσης, όταν γνωρίζουμε πια ότι θα αντιμετωπίζουμε φαινόμενα λειψυδρίας. Το είπε σωστά, νομίζω, ο Δήμαρχος Ερμιονίδας, δεν είναι καινούργια αυτά τα φαινόμενα για την περιοχή σας. Γνωρίζουμε, όμως, ότι η κλιματική κρίση θα κάνει τα ζητήματα της διαχείρισης του νερού ολοένα και πιο επίκαιρα, ολοένα και πιο σημαντικά.

Γι’ αυτό και θέλω να κρατήσετε το ποσό των 155 εκατομμυρίων ευρώ το οποίο εκταμιεύεται συνολικά, με την εξαιρετική συνεργασία των δύο Υπουργείων, Υποδομών και Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο χρηματοδοτεί πολλά από αυτά τα έργα για να μπορέσουμε, επιτέλους, να ολοκληρώσουμε μια σειρά έργων που αφορούν τον Ανάβαλο.

Εγώ θυμάμαι τον Ανάβαλο, με τον Γιάννη, από τότε που ήμασταν νέοι βουλευτές, ως ένα έργο το οποίο έμοιαζε λίγο με το γεφύρι της Άρτας. Και ενδεχομένως κάποια από τα έργα, ειδικά το έργο που αφορά τη μεταφορά προς τους Δήμους Ασκληπιείου και Επιδαύρου, να έχουν αυτό τον χαρακτήρα.

Για πρώτη φορά, όμως, πιστεύω ότι κυβέρνηση έσκυψε πάνω στο πρόβλημα και δρομολογεί μια σειρά από έργα, με πιο σημαντικό την πρόσφατη υπογραφή των έργων μεταφοράς και διανομής νερού άρδευσης στον Δήμο Ερμιονίδας. Γιατί το κάνουμε; Διότι εδώ υπάρχει νερό. Υπάρχει νερό, υπάρχει μία, η μόνη εξ όσων γνωρίζω στην Ελλάδα, υποθαλάσσια πηγή με νερό, το οποίο αν δεν το αξιοποιήσουμε, πολύ απλά θα χαθεί.

Νομίζω ότι ακριβώς γι’ αυτό τα έργα για τα οποία μιλήσαμε έχουν τόσο μεγάλη σημασία. Και θέλω να τονίσω εδώ ότι δεν αρκεί απλά να φτιάχνουμε έναν κεντρικό αγωγό, πρέπει να μεριμνούμε, προφανώς, και για όλα τα τοπικά δίκτυα άρδευσης.

Γι’ αυτό και αντιμετωπίζουμε τα έργα αυτά συνολικά, διότι πολλές φορές, ξέρετε, στη χώρα μας έχουμε φτιάξει υποδομές οι οποίες τελικά μένουν ημιτελείς: φράγματα τα οποία ολοκληρώνονται, είναι πανάκριβα και τελικά διαπιστώνουμε μετά ότι κανείς δεν έχει προβλέψει για τα δίκτυα της άρδευσης. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να φτάσουμε στο σημείο να αντιμετωπίζουμε τέτοιες εκκρεμότητες.

Και βέβαια, όπου χρειάζεται, οι αφαλατώσεις θα έρθουν να συμπληρώσουν κυρίως ελλείψεις που υπάρχουν. Ως προς την ύδρευση δεν μπορούμε, όπως είπε και ο Υπουργός, να προσευχόμαστε για το πότε θα βρέξει σε περιοχές που ιστορικά έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά βροχόπτωσης. Αλλά οι αφαλατώσεις και αυτές χρειάζονται ενέργεια, γι’ αυτό και η μετάβαση της χώρας στην πράσινη ενέργεια έχει σημασία και για την τροφοδοσία με φθηνό ρεύμα των μονάδων αφαλατώσεων, τις οποίες θα τις χρειαζόμαστε ολοένα και περισσότερο, όχι μόνο εδώ στην Αργολίδα.

Τέλος, για τον πρωτογενή τομέα να επαναλάβω αυτά τα οποία είπε ο Κώστας (Τσιάρας) εν συντομία. Έχουμε κάνει μία σειρά από πολύ σημαντικές εξαγγελίες για τη στήριξη των αγροτών μας και του πρωτογενούς τομέα. Ίσως, ως πιο σημαντική εδώ θα προέτασσα τη μονιμοποίηση και επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο, η οποία νομοθετείται οσονούπω, ώστε να μην είναι στη διακριτική ευχέρεια του κάθε Υπουργού ή της κάθε κυβέρνησης να επεκτείνει ή όχι το πολύ σημαντικό μέτρο, το οποίο μειώνει το κόστος παραγωγής.

Και βέβαια, να θυμίσω ότι, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Ενέργειας, έχουμε πια φθηνό ρεύμα για τους αγρότες, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, με τα δύο πρώτα χρόνια να είμαστε στα 9,3 λεπτά έως 11 λεπτά την κιλοβατώρα και με ένα πλαίσιο προβλέψιμων τιμών για την επόμενη οκταετία.

Για να μπορέσουμε να λύσουμε, λοιπόν, το ζήτημα του ρεύματος, το ζήτημα του πετρελαίου, το ζήτημα του νερού, έχουμε κάνει πολύ σημαντικές παρεμβάσεις για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα και να κάνουμε την αγροτική μας παραγωγή ολοένα και πιο ανταγωνιστική.

Και μας λείπει, βέβαια, το ζήτημα της κατάρτισης. Χαίρομαι που έγινε ειδική μνεία στα ζητήματα αυτά. Ξέρουμε ότι έχουμε αγρότες οι οποίοι μπορεί να είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι σε θέση και αυτοί να καταρτιστούν και να ενημερωθούν για την τεράστια πρόοδο που μπορεί να κάνει ο αγροτικός τομέας στα ζητήματα της παραγωγικότητας.

Έχουμε φυσικά και πολλούς νέους αγρότες οι οποίοι θέλουν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα και εκεί, προφανώς, η κατάρτισή τους και η εξειδίκευσή τους γίνεται ακόμα πιο απαραίτητη».

Ύστερα από συνεργασία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, με τον ΥφΑΑΤ, Διονύση Σταμενίτη και τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Δημήτρη Οδ. Παπαγιαννίδη, εκδόθηκε, στις 31 Οκτωβρίου 2024, προδημοσίευση πρόσκλησης για την υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο της παρέμβασης Π3-73-1.1: «Έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ελλάδας 2023-2027 (ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027).

Η δράση συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 100%.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της παρέμβασης ανέρχεται σε 169.000.000 € και λόγω του σημαντικού χαρακτήρα της παρέμβασης, ανάλογα με τη ζήτηση, θα δοθεί υπερδέσμευση.

Δικαιούχοι για την υποβολή των σχετικών προτάσεων είναι:
Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γενική Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων και Εδαφοϋδατικών Πόρων.
Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Γενική Δ/νση Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, Δ/νση Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων.
Περιφέρειες (Αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχετικών έργων).
Δήμοι Περιφέρειας Θεσσαλίας και Δήμοι Περιφερειακών Ενοτήτων Έβρου και Φθιώτιδας (Αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχετικών έργων).

Με τις πιστώσεις της πρόσκλησης θα χρηματοδοτηθούν υποδομές εγγείων βελτιώσεων που αφορούν:

• Εκσυγχρονισμό υπαρχόντων δικτύων άρδευσης, καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών.
• Ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
• Έργα ταμίευσης νερού και συνοδά αρδευτικά δίκτυα.
• Έργα εξοικονόμησης ενέργειας στην άρδευση.
• Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και γεωργίας ακριβείας.
• Χρήση ανακυκλωμένων υδάτων.
• Έργα τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις.

Ως ελάχιστος προϋπολογισμός των υποβαλλόμενων πράξεων ορίζεται το ποσό των 5.000.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).

Ως μέγιστος προϋπολογισμός των υποβαλλόμενων πράξεων ορίζεται το ποσό των 105.000.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας δήλωσε: «Σε μια εποχή που η λειψυδρία αποτελεί ένα από τα μεγάλα προβλήματα στον πρωτογενή τομέα έχουμε χρέος να αναζητήσουμε τρόπους σωστής αξιοποίησης των υφισταμένων υδάτινων πόρων. Με τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν, επιτυγχάνεται η μείωση των απωλειών νερού, ενισχύεται η αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία μέσω παρεμβάσεων για τη συγκράτηση των χειμερινών απορροών και παρεμβάσεων που στοχεύουν στη μείωση των απωλειών ύδατος. Στόχος μας μέσω ων έργων είναι η αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του αρδευτικού νερού και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας».

Η προδημοσίευση της πρόσκλησης της παρέμβασης Π3-73-1.1: «Έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων», κοινοποιείται στους δικαιούχους για την υποβολή των σχετικών προτάσεων και αναρτάται στις ιστοσελίδες του ΥπΑΑΤ (εδώ)

Η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, κα Ελίζα Φερέιρα, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απάντησε στον Ευρωβουλευτή της ΝΔ, Γιώργο Αυτιά, ο οποίος ζήτησε να ενημερωθεί για τις ενέργειες στις οποίες προτίθεται να προβεί η ΕΕ αναφορικά με το θέμα της ανομβρίας.

Στην απάντηση της Επιτρόπου, τονίζεται μεταξύ άλλων ότι «η πολιτική συνοχής της ΕΕ στην Ελλάδα στηρίζει ήδη τις μονάδες αφαλάτωσης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και της ανάγκης για αυξημένα πρότυπα ποιότητας. Κατά την περίοδο 2014-2020, διατέθηκε χρηματοδότηση ύψους 49 εκατ. ευρώ σε περισσότερα από 25 έργα αφαλάτωσης στη νησιωτική Ελλάδα.

Κατά την περίοδο 2021-2027, διατέθηκαν 20 εκατ. ευρώ για επενδύσεις στη βιώσιμη αφαλάτωση υδάτων μέσω ενός ολοκληρωμένου μοντέλου εφαρμογής, «από την πηγή στη βρύση του πολίτη», στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) της Ελλάδας.

Ο Ευρωβουλευτής, Γιώργος Αυτιάς στην ερώτησή του είχε επισημάνει: «Η ανομβρία είναι ένα τεράστιο ζήτημα που δοκιμάζει ιδιαίτερα τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και κυρίως την Ελλάδα.

Οι επιπτώσεις είναι τεράστιες σε γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία, τουρισμό και σε εκατοντάδες οικονομικές δραστηριότητες. Η δυσάρεστη αυτή εξέλιξη ενδεχομένως να συνεχιστεί, καθώς ουδείς γνωρίζει πότε θα ομαλοποιηθεί η δυσμενής αυτή κοινωνική και οικονομική επίπτωση σε εκατομμύρια ανθρώπους, η οποία δημιουργεί τεράστιες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα των χωρών.

Η παρέμβασή σας με ειδική χρηματοδότηση στις χώρες της ΕΕ καθίσταται αναγκαία. Η έλλειψη υδάτων θα επιφέρει και πρόβλημα στην παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, αλλά και σε πλήθος οικονομικών δραστηριοτήτων».

Για το αντικείμενο και τα οφέλη του μεγάλου αρδευτικού έργου μεταφοράς και διανομής νερού από τα δίκτυα Αναβάλου προς τον Δήμο Ερμιονίδας, στην Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, ενημέρωσε τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας.

Όπως τόνισε ο κ. Σταϊκούρας: «Η κατασκευή του έργου θα οδηγήσει σε σωστή διαχείριση, μεταφορά και κατανομή του διαθέσιμου νερού, με ορθολογικό και ελεγχόμενο τρόπο και σύμφωνα με τις ανάγκες της αρδευόμενης περιοχής και του είδους καλλιέργειας, με αλλαγή του σημερινού καθεστώτος, κατά το οποίο η άρδευση γίνεται πλημμελώς, με επιφανειακές μεθόδους. Συνεπώς, το έργο θα εξασφαλίσει σημαντικό όφελος στην παραγωγική δραστηριότητα των περιοχών, με ταυτόχρονη αύξηση εισοδήματος και τόνωση της οικονομίας σε τοπικό επίπεδο».

Η υπογραφή της σύμβασης τoυ έργου, προϋπολογισμού 53 εκατ. ευρώ, προγραμματίζεται για την Πέμπτη (31 Οκτωβρίου 2024).

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της τοποθέτησης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστου Σταϊκούρα:

«Σήμερα ενημερώνουμε τη Βουλή των Ελλήνων για το έργο της μεταφοράς και διανομής νερού άρδευσης από τα δίκτυα Αναβάλου, στο Δήμο Ερμιονίδας, της Περιφερειακής Ενότητας Αργολίδας. Έργο, του οποίου οι οριστικές μελέτες εγκρίθηκαν, για πρώτη φορά, το 2014, και σήμερα μπαίνουμε στην τελική ευθεία για την υλοποίησή του.

Ο διαγωνισμός διεξήχθη στις 31 Ιουλίου 2023, από την αρμόδια Διεύθυνση Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών, που υπάγεται πλέον στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο και θα δρομολογήσει την υλοποίηση του έργου.

Η διαδικασία κατακύρωσης του διαγωνισμού στον προσωρινό ανάδοχο ολοκληρώθηκε σε δύο φάσεις και αντίστοιχα πρακτικά, στις 24 Νοεμβρίου 2023 και στις 23 Φεβρουαρίου 2024, μετά από τον έλεγχο των απαραίτητων δικαιολογητικών. Με την υπ’ αριθ. 289/2024 Πράξη του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης εκτέλεσης του έργου.

Το υπό ανάθεση έργο έχει εγγειοβελτιωτικό χαρακτήρα και το φυσικό αντικείμενό του περιλαμβάνει τον σχεδιασμό των έργων μεταφοράς και διανομής νερού από τη διώρυγα του αρδευτικού δικτύου Αναβάλου, στην περιοχή της Ερμιονίδας, για την κάλυψη τοπικών αρδευτικών αναγκών, σε συνολική έκταση περίπου 22.000 στρεμμάτων.

Βασικοί στόχοι του έργου είναι ο σχεδιασμός παρεμβάσεων διαχείρισης υδάτινων πόρων, η παροχή νερού για αγροτική χρήση και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων αρδευτικών μεθόδων και μέσων.

O σχεδιασμός, συνοπτικά, περιλαμβάνει έργο υδροληψίας από τις πηγές Αναβάλου, αγωγούς μεταφοράς νερού άρδευσης συνολικού μήκους περί τα 45,9 χλμ., 4 δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 10.500 m3, και 2 αντλιοστάσια.

Με την κατασκευή του έργου επιτυγχάνεται η εξασφάλιση αρδευτικού νερού καλής ποιότητας στο σύνολο των καλλιεργειών της περιοχής, βελτιώνοντας παράλληλα τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των υπογείων υδάτων.

Επίσης, η κατασκευή του θα οδηγήσει σε σωστή διαχείριση, μεταφορά και κατανομή του διαθέσιμου νερού, με ορθολογικό και ελεγχόμενο τρόπο, και σύμφωνα με τις ανάγκες της αρδευόμενης περιοχής και του είδους καλλιέργειας, με αλλαγή του σημερινού καθεστώτος, κατά το οποίο η άρδευση γίνεται πλημμελώς, με επιφανειακές μεθόδους. Συνεπώς, το έργο θα εξασφαλίσει σημαντικό όφελος στην παραγωγική δραστηριότητα των περιοχών, με ταυτόχρονη αύξηση εισοδήματος και τόνωση της οικονομίας σε τοπικό επίπεδο.

Η υπογραφή της Σύμβασης θα γίνει μεθαύριο, Πέμπτη, 31 Οκτωβρίου, η συμβατική διάρκεια υλοποίησής του είναι 24 μηνών από την υπογραφή της Σύμβασης, και ο Προϋπολογισμός δημοπράτησης ανέρχεται στα 53 εκατ. ευρώ, με τη χρηματοδότηση να προέρχεται από το Πρόγραμμα «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2014-2020», με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Εθνικούς Πόρους.

Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο, διαχρονικό αίτημα των τοπικών κοινωνιών, που σήμερα αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία λόγω της αυξανόμενης λειψυδρίας. Έργο που θα συμβάλει στην αναβάθμιση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της ευρύτερης περιοχής της Αργολίδας».

Σοβαρό πρόβλημα υποβάθμισης του εδάφους αντιμετωπίζει η Ευρώπη, το οποίο φαίνεται να επιδεινώνεται πολύ τα τελευταία χρόνια.

Αυτό αναφέρει η έκθεση του 2024, που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την κατάσταση των εδαφών, η οποία αξιολογεί την κατάσταση της υποβάθμισης του εδάφους σε ολόκληρη την ΕΕ και στις άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση δράση για την αντιστροφή αυτής της τάσης.

Όπως τονίζει η Κομισιόν, η υποβάθμιση του εδάφους απειλεί την ανταγωνιστικότητα, την επισιτιστική ασφάλεια, τη γεωργική παραγωγικότητα, τη βιοποικιλότητα και την ανθεκτικότητά μας στα ακραία καιρικά φαινόμενα και την κλιματική αλλαγή.

Για παράδειγμα, η συνολική διάβρωση του εδάφους εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 1 δισεκατομμύριο τόνους ετησίως σε ολόκληρη την ΕΕ.

Επί του παρόντος, περίπου το ένα τέταρτο (24 %) των εδαφών της ΕΕ πλήττονται από τη διάβρωση των υδάτων, κυρίως στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, με τις προβλέψεις να αναφέρονται σε πιθανή αύξηση κατά 13-25 % έως το 2050.

Η μη βιώσιμη διάβρωση του νερού επηρεάζει περίπου το ένα τρίτο (32 %) της γεωργικής γης.

Η συχνή κατεργασία του εδάφους, μια κοινή πρακτική στη γεωργία, μπορεί επίσης να ξεκινήσει την υποβάθμιση του εδάφους. Αυτό το φαινόμενο, που ονομάζεται διάβρωση άροσης, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στα καλλιεργούμενα χωράφια. Άλλες μορφές διάβρωσης περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη διάβρωση του ανέμου και τη συγκομιδή των καλλιεργειών.

Επίσης οι αλλαγές στη σύνθεση του εδάφους μπορεί να έχουν αρνητικές συνέπειες. Για παράδειγμα, το πλεόνασμα αζώτου αυξάνεται και μπορεί να είναι επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία, τις καλλιέργειες, τα οικοσυστήματα και το κλίμα.

Εν τω μεταξύ, ο οργανικός άνθρακας του εδάφους, ο οποίος είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας του εδάφους, μειώνεται στις γεωργικές περιοχές. Εκτιμάται ότι 70 εκατομμύρια τόνοι αυτού του οργανικού άνθρακα χάθηκαν από τα ανόργανα εδάφη των καλλιεργήσιμων εκτάσεων σε ολόκληρη την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 2009 και 2018.

Η υποβάθμιση των τυρφώνων είναι επίσης ανησυχητική. Αυτοί οι υγρότοποι αποτελούν βασικές καταβόθρες άνθρακα: απορροφούν τα αέρια του θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα και τα αποθηκεύουν, συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Όταν επιδεινώνονται, οι τυρφώνες μπορούν να απελευθερώσουν αυτά τα αέρια πίσω στην ατμόσφαιρα. Στην ΕΕ, η αποστράγγιση τυρφώνων ευθύνεται για περίπου το 5 % των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εκτιμάται πλέον ότι το 50 % των τυρφώνων στην ΕΕ υποβαθμίζεται, πολλοί από τους οποίους έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές.

Να αντιμετωπισθούν οι δυσκολίες εφαρμογής των διατάξεων του νόμου 4685/2020, που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι για τις δασικές εκτάσεις με γεωργική δραστηριότητα, προκειμένου να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των δασικών χαρτών, ζητά η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) με επιστολή της προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Τα προβλήματα προέρχονται από την προσφυγή των αγροτών στις Δασικές Υπηρεσίες βρίσκονται πάλι αντιμέτωποι με την ίδια στάσιμη κατάσταση.

Στην επιστολή η ΕΘΕΑΣ αναφέρει τα εξής:

«Κύριε υπουργέ,
Στο πλαίσιο των δυσκολιών εφαρμογής των διατάξεων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι-μέλη μας για τις δασικές εκτάσεις με γεωργική δραστηριότητα (Ν.4685/2020), κρίνεται απαραίτητος ο προγραμματισμός συνάντησης με την ΕΘΕΑΣ. Το εν λόγω θέμα, εάν δεν αντιμετωπισθεί, θα προξενήσει επιπλέον πρόβλημα στους αγρότες, λόγω της μη εφαρμογής των διατάξεων του Ν. 4685/2020 για τον αποχαρακτηρισμό των αγροτικών εκτάσεων και την εξαίρεσή τους από τον δασικό χάρτη των δασικών υπηρεσιών.

Γνωρίζοντας την μακρά ιστορία αυτού του θέματος, συμφωνούμε ότι ο σχετικός νόμος ήταν μια σωστή νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία αναγνώριζε τα παλαιά (πριν το 1974) χορηγηθέντα, με βάση πρωτίστως την αγροτική και εποικιστική νομοθεσία από το Ελληνικό Κράτος, δικαιώματα ιδίως όσον αφορά στις γεωργικές εκτάσεις. Μετά την ψήφιση του Ν.4685/2020, οι αγρότες στήριξαν τις ελπίδες τους για δικαίωση και την απαλοιφή του κινδύνου να απωλέσουν τις αγροτικές-καλλιεργούμενες επί σειρά δεκαετιών εκτάσεις τους, συνεισφέροντας τα μέγιστα με την πρωτογενή παραγωγή στην εθνική οικονομία.

Όμως, κατά την προσφυγή τους στις Δασικές Υπηρεσίες για την επίλυση αυτού του μακροχρόνιου προβλήματος, βρίσκονται πάλι αντιμέτωποι με την ίδια στάσιμη κατάσταση με σοβαρότατο κίνδυνο πέρα από την αδυναμία γεωργικής χρήσης αυτών των εκτάσεων και την απώλεια σημαντικότατων ενισχύσεων για την επιβίωσή τους.

Η απεμπλοκή από εκατοντάδες χιλιάδες ενστάσεις που έχουν υποβληθεί από τους αγρότες, καθώς και των αγωγών (προβολή δικαιωμάτων του Δημοσίου) που έχουν ασκήσει και εξακολουθούν να ασκούν οι Δασικές υπηρεσίες είναι επιβεβλημένη, για να λυθεί το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί.

Παρακαλούμε θερμά για την άμεση ανταπόκρισή σας για συνάντηση και παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση».

Μπορεί ο στόχος των Στρατηγικών Σχεδίων της ΚΑΠ των κρατών-μελών να είναι περισσότερο «πράσινα» σε σχέση με το παρελθόν όμως δεν ανταποκρίνονται στις φιλοδοξίες της ΕΕ για το κλίμα και το περιβάλλον.

Αυτό διαπιστώνει σε έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), υπογραμμίζοντας παραλληλα ότι οι φιλοδοξίες της ΕΕ δεν έχουν βρει αντίκρισμα σε εθνικό επίπεδο.

Στόχος της έκθεσης είναι να αποτελέσει πηγή αναφοράς για τυχόν μελλοντικές τροποποιήσεις των σχεδίων ή αναθεώρηση των κανονισμών της ΚΓΠ, με γνώμονα την καλύτερη προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος.

Παρά το γεγονός ότι το νέο πλαίσιο παρακολούθησης έχει απλουστευθεί, οι στόχοι της ΚΑΠ στερούνται σαφήνειας, και οι δείκτες εστιάζουν στις εκροές και όχι στα αποτελέσματα. Από ορισμένα σχέδια απουσιάζουν σημαντικοί δείκτες αποτελέσματος, και οι συνδέσεις που έχουν καθορίσει τα κράτη μέλη μεταξύ δεικτών αποτελέσματος και στόχων διαφέρουν. Τα ζητήματα αυτά καθιστούν δύσκολη την απόδειξη των επιτευγμάτων της ΚΑΠ κατά την περίοδο 2023-2027.

Επιπλέον, με δεδομένο ότι ορισμένες απαιτήσεις αιρεσιμότητας χαλάρωσαν (π.χ. αμειψισπορά) ως απάντηση στις διαμαρτυρίες των αγροτών, όπως υπογραμμίζουν «είναι πιθανό ο πράσινος αντίκτυπος των σχεδίων να φθίνει ακόμη περισσότερο».

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή τα εξής:

• να προωθήσει την ανταλλαγή «πράσινων» ορθών πρακτικών στα σχέδια
• να εκτιμήσει τη συμβολή της ΚΓΠ στην επίτευξη των τιμών - στόχου της Πράσινης Συμφωνίας
• να ενισχύσει το μελλοντικό πλαίσιο παρακολούθησης της ΚΑΠ για το κλίμα και το περιβάλλον.

Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση (ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ), θα πρέπει να αναλάβουν την σταδιακή τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος στο σύνολο των χρηστών του δικτύου αρμοδιότητάς τους.

Σε κάθε περίπτωση, η τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026, αναφέρει η σχετική ΚΥΑ που δημοσιεύθηκε στην Εφημεριδα της Κυβέρνησης.

Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος δύνανται να αναλαμβάνουν το σχετικό κόστος και να το ανακτούν μέσω της αποπληρωμής του από τους χρήστες.

Επίσης στο ίδιο ΦΕΚ, αναφέρει ότι με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η οποία εκδίδεται κατόπιν τεκμηριωμένης εισήγησης της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων, δύνανται να εξαιρούνται ή να βαρύνονται μερικώς με τα περιβαλλοντικά τέλη αγρότες οι οποίοι, με την εφαρμογή πρακτικών ορθολογικής διαχείρισης υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων, συμβάλλουν στη διατήρηση ή και βελτίωση της καλής κατάστασης των υδάτων. Η μείωση του περιβαλλοντικού τέλους πρέπει να είναι ανάλογη της παρέμβασης.

Κανόνες τιμολόγησης

1. Ο προσδιορισμός των τιμολογίων γίνεται κατά τρόπο ώστε τα έσοδα των παρόχων από την δραστηριότητα παροχής των υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, να ανακτούν το κόστος παροχής της υπηρεσίας. Για τον προσδιορισμό τους δύναται να λαμβάνεται υπόψιν η βιωσιμότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην περιοχή και τυχόν ειδικές συνθήκες λόγω καταστάσεων έκτακτων αναγκών ή ανωτέρας βίας.

2. Ο τρόπος τιμολόγησης των τελικών χρηστών πραγματοποιείται με μικτό σύστημα χρέωσης. Τα τέλη βάσει της μεθόδου αυτής αποτελούνται από ένα σταθερό τέλος και ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα όγκου ύδατος, το οποίο αυξάνεται με την αύξηση της κατανάλωση ύδατος αποτελώντας κίνητρο για τη μείωση αυτής. Για τον προσδιορισμό του μεταβλητού τέλους δύναται να λαμβάνεται υπόψη το είδος της αγροτικής εκμετάλλευσης και η συγκριτική αξιολόγηση ομοειδών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, στην βάση των επιδόσεων τους ως προς την ορθολογική χρήση του ύδατος (π.χ. βάσει ορθών γεωργικών πρακτικών).

3. Το σταθερό τέλος αφορά στο κόστος διοίκησης του παρόχου υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση και εφαρμόζεται ανά στρέμμα καλλιέργειας.

4. Τα μεταβλητά τέλη ανά κυβικό μέτρο εφαρμόζονται στους χρήστες ανάλογα με την μετρηθείσα ποσότητα του ύδατος που χρησιμοποιήθηκε.

5. Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι εφικτή η καταμέτρηση του ύδατος ώστε να γίνεται χρέωση ανά κυβικό μέτρο και μέχρι την συμμόρφωση των παρόχων με την τοποθέτηση μετρητών νερού, ο πάροχος εκτιμά την ποσότητα του ύδατος που χρησιμοποιήθηκε, είτε κατά έκταση γης, είδος καλλιέργειας και μέθοδο άρδευσης, είτε ανάλογα με το χρόνο χρήσης του ύδατος από τον τελικό χρήστη (π.χ. βάσει της καταναλισκόμενης ενέργειας για άντληση νερού) ανάλογα με τα διαθέσιμα δεδομένα.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Εγκύκλιο για τη λειψυδρία και την πιο ορθολογική διαχείριση των υδάτων για την άρδευση εξέδωσε ο Άρειος Πάγος, τονίζοντας ότι οι επιπτώσεις της μείωσης των υδατικών πόρων είναι έντονες και πολλές περιοχές της χώρας βρίσκονται ή αναμένεται να βρεθούν σε ανησυχητική κατάσταση.

Η Εισαγγελέας του Άρειου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, κάνει λόγο για αλόγιστη χρήση των υδάτων, στην οποία συμβάλλουν ουσιωδώς τόσο οι παράνομες γεωτρήσεις, όσο και η ανέλεγκτη λήψη ύδατος από τις νόμιμες γεωτρήσεις, χωρίς την τήρηση κάποιου πλαφόν για την ποσότητα που δικαιούνται οι κατά νόμο δικαιούχοι αυτών.

Συγκεκριμένα, όπως υποστηρίζει, οι παράνομες γεωτρήσεις, όσο και η ανέλεγκτη λήψη ύδατος από τις νόμιμες γεωτρήσεις, χωρίς την τήρηση οιουδήποτε ανωτάτου ορίου (πλαφόν) για την ποσότητα που δικαιούνται οι κατά νόμο δικαιούχοι αυτών, συνιστούν, εκτός των άλλων και αξιόποινες πράξεις, αφού εμπίπτουν στο πεδίο του άρθρου 28 του ν. 1650/1986, για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ζητά από τους Εισαγγελείς όλης της χώρας να παρέμβουν δυναμικά και να προχωρούν σε ελέγχους παράνομων γεωτρήσεων εφαρμόζοντας το νόμο, με την συνδρομή των αρμόδιων αρχών ελέγχου (Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού, αλλά και της ΕΛΑΣ, σχετικά με τη διενέργεια ελέγχων των όρων των αδειών χρήσης ύδατος και των παραβάσεων των διατάξεων της ΚΥΑ 146896/2014») και να ζητούν να τους αποστέλλουν, όταν διαπιστώνουν τις πιο πάνω παραβάσεις, τις εκθέσεις διαπίστωσης αυτών, για την εκ μέρους σας αξιολόγησή τους και την άσκηση της ενδεδειγμένης κατά περίπτωση ποινικής δίωξης.

Διαβάστε την σχετική εγκλύκλιο (εδώ)

Πάντως να επισημάνουμε ότι σε σχετικό άρθρο του ΑγροΤύπου, αναφέραμε τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες με τις άδειες γεωτρήσεων και τις άδειες χρήσης νερού. Οι άδειες γεώτρησης εκδίδονται από τη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Περιφέρειας. Ο φάκελος κατατίθεται στο δήμο και από εκεί μεταβιβάζεται στην Αποκεντρωμένη. Το πρόβλημα είναι ότι οι άδειες βγαίνουν με «ρυθμό χελώνας» λόγω μεγάλης γραφειοκρατίας και ελλείψεων προσωπικού στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Έρχονται αυξήσεις στο νερό άρδευσης, αφού είναι η εύκολη λύση σε μια χώρα που δεν έχει καμιά μακροχρόνια στρατηγική ύδατος.

Ενώ σε άλλες χώρες εδώ και χρόνια έχουν δημιουργήσει φράγματα και έχουν κάνει επενδύσεις με στόχο την την αφαλάτωση νερού με χαμηλό ενεργειακό κόστος αλλά ακόμη και την ανακύκλωση του νερού για άρδευση καλλιεργειών, στην Ελλάδα είναι πιο εύκολο κάθε φορά που έχουμε πρόβλημα λειψυδρίας να αυξάνουμε τις τιμές του νερού.

Την Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, σε ειδική συνέντευξη τύπου, ανακοίνωσε τα μέτρα αντιμετώπισης της λειψυδρίας.

Μεταξύ των μέτρων ανέφερε την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) για την κοστολόγηση - τιμολόγηση υπηρεσιών ύδατος.

Η εν λόγω Κοινή Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, περιλαμβάνει σαφείς και διαφανείς κανόνες, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60 που απαιτεί πλήρη ανάκτηση κόστους υπηρεσιών ύδατος.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, θα προβλέπει πως τα τιμολόγια καθορίζονται από τον πάροχο και ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ και δεν μπορούν (γενικός κανόνας) να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ δίνεται η δυνατότητα να καθοριστούν από τον ίδιο πάροχο διαφορετικές τιμές ανά περιοχή.

Στο πλαίσιο της Απόφασης παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα καθορισμού διαφορετικών τιμών ανά περιοχή, η κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης, με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού.

Θα υπάρχει μέριμνα για: ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες, όπως είναι οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες, για υποχρέωση καταμέτρησης της κατανάλωσης 3 φορές ετησίως κ.ά.

«Τα φράγματα αποτελούν βασικούς πυλώνες για την ασφάλεια της υδατικής μας διαχείρισης, την αγροτική παραγωγή, την ύδρευση, την παραγωγή ενέργειας και την προστασία από τις πλημμύρες», δήλωσε, σήμερα Τρίτη (10/9), ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, στο 4ο Συνέδριο Φραγμάτων και Ταμιευτήρων, που διοργάνωσε η Ελληνική Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων (ΕΕΜΦ).

Ο κ. Σταϊκούρας συμπλήρωσε ότι προωθείται η υλοποίηση μεγάλων έργων φραγμάτων και συνοδών δικτύων μεταφοράς του νερού προς εκμετάλλευση. Και πρόσθεσε:

«Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει υπό κατασκευή 18 φράγματα, με προϋπολογισμό 329 εκατ. ευρώ. Υπό μελέτη-δημοπράτηση, ως δημόσιο έργο ή με ΣΔΙΤ, έχει 14 φράγματα, με προϋπολογισμό 626 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, προωθεί, σε όλη την επικράτεια, 32 φράγματα, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 955 εκατ. ευρώ.

Οι κλιματικές αλλαγές που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης, καθιστούν τη διαχείριση των υδατικών πόρων μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Πρόσφατα, η Θεσσαλία βίωσε τις καταστροφικές πλημμύρες του μεσογειακού κυκλώνα «Daniel», με τραγικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και σοβαρές επιπτώσεις στις υποδομές, τις καλλιέργειες και τις περιουσίες των κατοίκων των πληγέντων περιοχών.

Αυτά τα ακραία φαινόμενα αναδεικνύουν την ανάγκη για ένα καλά σχεδιασμένο και ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των υδατικών πόρων, με υποδομές που να μπορούν να προστατεύσουν, αποτελεσματικά, τις τοπικές κοινωνίες.

Θα ήθελα να αναφέρω μερικά σημεία που θεωρώ βασικά για την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα των φραγμάτων και των ταμιευτήρων στη χώρα μας.

1ον. Είναι πρωταρχικής σημασίας να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των υφιστάμενων έργων και την ικανότητα των υποδομών μας να ανταποκριθούν σε έκτακτες καταστάσεις.
Αυτό επιτυγχάνεται με την αποδοτική εποπτεία και συντήρηση, υπό την ευθύνη οργανωμένων φορέων.
Η Διοικητική Αρχή Φραγμάτων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών εποπτεύει την εφαρμογή του Κανονισμού Ασφάλειας Φραγμάτων, ο οποίος περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που απαιτούνται και συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων ασφάλειας και ανθεκτικότητας σε όλα τα στάδια της ζωής των έργων, προσβλέποντας στη διασφάλιση της προστασίας των τοπικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος.

2ον. Η ανάπτυξη και η λειτουργία των φραγμάτων πρέπει να γίνεται με σεβασμό στο περιβάλλον.
Πρέπει να ενσωματώνουμε σύγχρονες πρακτικές, που μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και καθιστούν τα έργα βιώσιμα.
Η εφαρμογή ολοκληρωμένων προδιαγραφών, από το στάδιο του σχεδιασμού, συμβάλλει καθοριστικά στη βιωσιμότητα των έργων αυτών. Το Υπουργείο μας, για το λόγο αυτό, έχει δρομολογήσει την εφαρμογή σύγχρονων προδιαγραφών κανονισμού εκπόνησης έργων φραγμάτων.

3ον. Παράλληλα, οι τεχνολογικές εξελίξεις προσφέρουν νέες δυνατότητες για τη βελτίωση της απόδοσης και της ασφάλειας των φραγμάτων.
Η χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων επιτρέπει στους φορείς να αναβαθμίσουν τις διαδικασίες παρακολούθησης και να διασφαλίσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης. Είναι αναγκαίο να επενδύσουμε σε καινοτόμες λύσεις που θα εκμεταλλευτούν πλήρως τις δυνατότητες των έργων ταμίευσης.

Το Υπουργείο από την πλευρά του, μέσω της Διοικητικής Αρχής Φραγμάτων, αναπτύσσει σύγχρονη βάση δεδομένων και διαχείρισης των διαδικασιών παρακολούθησης, που απορρέουν από τις υποχρεώσεις του Κανονισμού Ασφάλειας Φραγμάτων.
Τα φράγματα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Η επιτυχής ανάπτυξη, υλοποίηση και λειτουργία τέτοιων υποδομών απαιτεί τη συνεργασία και τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων της πολιτείας, των επιστημονικών ιδρυμάτων, των τοπικών κοινοτήτων και του ιδιωτικού τομέα.
Η συνεργασία αυτή είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί η βιώσιμη και ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων, λαμβάνοντας υπόψη περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.
Το Masterplan για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων της Θεσσαλίας αποτελεί παράδειγμα της σωστής προσέγγισης του θέματος.
Η προώθηση της διαβούλευσης και της συνεργασίας εξασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και οι ανησυχίες όλων των ενδιαφερομένων, οδηγώντας σε καλύτερες αποφάσεις και πιο βιώσιμες λύσεις.
Με αυτό τον τρόπο, τα φράγματα και άλλες σχετικές υποδομές μπορούν να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής, προστατεύοντας το περιβάλλον και εξυπηρετώντας τις ανάγκες της κοινωνίας.
Η πρακτική αυτή υποστηρίζεται και προωθείται από εμάς, κατά προτεραιότητα.

Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφέρω την πρόσφατη προώθηση υλοποίησης, από το Υπουργείο μας, μεγάλων έργων φραγμάτων και συνοδών δικτύων μεταφοράς του νερού προς εκμετάλλευση. Πρόσφατα ανατέθηκαν για κατασκευή έργα στρατηγικής σημασίας, όπως:

• Τα έργα «Κατασκευής Φράγματος Τσικνιά Ν. Λέσβου, Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Νερού και Δικτύων», προϋπολογισμού ύψους 98 εκατ. ευρώ, για την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας πόσιμου νερού στη Λέσβο.
• Τα έργα για την «Κατασκευή Ταμιευτήρα στη θέση Αγιόκαμπος - Λιβαδότοπος Νομού Λάρισας», προϋπολογισμού 19,1 εκατ. ευρώ, για την άρδευση της περιοχής.

Σε προωθημένο στάδιο ανάθεσης βρίσκεται ο διαγωνισμός για το έργο «Κατασκευή Συμπληρωματικών Έργων Ταμιευτήρια Μπραμιανού, Αντιπλημμυρικών Έργων Γρα Λυγιάς και Φράγματος Μύρτου Π.Ε. Λασιθίου Κρήτης», προϋπολογισμού 53,5 εκατ. ευρώ.

Και έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, ύψους 170 εκατ. ευρώ, για το φράγμα Πλατύ στην Κρήτη, το οποίο θα εξασφαλίσει την ύδρευση του Ρεθύμνου και την άρδευση 45.000 στρεμμάτων στη Μεσσαρά Ηρακλείου.

Καθώς η υλοποίηση τέτοιων έργων απαιτεί σημαντικούς πόρους, η παράλληλη προώθηση και μέσω Συμπράξεων Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα αποτελεί εργαλείο για την βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πόρων, την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των απαιτήσεων και την ταχύτερη υλοποίηση αυτών.

Σημαντικά έργα φραγμάτων και δικτύων, τα οποία προωθούνται μέσω ΣΔΙΤ είναι:

• Το Φράγμα του Ενιπέα και δίκτυα διανομής νερού (άρδευση και ύδρευση) στη Θεσσαλία.
• Η αξιοποίηση υδατικού δυναμικού του Ταυρωνίτη ποταμού στα Χανιά.
• Φράγματα για Ύδρευση στην Κέρκυρα.
• Το Φράγμα Αλμωπαίου για άρδευση στην Πέλλα.

Γενικώς, την περίοδο αυτή, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει υπό κατασκευή 18 φράγματα, με προϋπολογισμό 329 εκατ. ευρώ.
Υπό μελέτη-δημοπράτηση, ως δημόσιο έργο ή με ΣΔΙΤ, έχει 14 φράγματα, με προϋπολογισμό 626 εκατ. ευρώ.
Συνεπώς, προωθεί, σε όλη την επικράτεια, 32 φράγματα, με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 955 εκατ. ευρώ.

Τα παραπάνω έργα θα συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων μας για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων αναγκών σε νερό και παράλληλα αποτελούν μοχλό ανάπτυξης που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της χώρας μας στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι το Υπουργείο μας, μέσω της ανάθεσης μελετών, προωθεί την ωρίμανση νέων έργων φραγμάτων, με στόχο τη μελλοντική δρομολόγησή τους για την κάλυψη των πολλαπλών αναγκών άρδευσης και ύδρευσης ανά την επικράτεια.

Μέσα σε όλα αυτά, προσβλέποντας στη βέλτιστη συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, είναι σημαντικό να επενδύσουμε και στην εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη σημασία της σωστής διαχείρισης των υδάτινων πόρων και το ρόλο των φραγμάτων στην επίτευξή της.

Η πολιτεία αναγνωρίζει τη σημασία των μεγάλων αυτών κατασκευών και είναι δεσμευμένη, μέσα από τη συνεργασία και την καινοτομία, να υποστηρίξει κάθε προσπάθεια που στοχεύει στη βελτίωση των υποδομών και την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων, με στόχο να διασφαλίσουμε ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον για όλους.

Πρόσφατα, στις 26 Μαρτίου 2024, με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, βελτιώθηκε ο Κανονισμός Ασφάλειας Φραγμάτων, που τηρείται στο Υπουργείο. Οι βελτιώσεις κρίθηκαν αναγκαίες για την καλύτερη και ορθολογικότερη εφαρμογή του Κανονισμού Ασφάλειας Φραγμάτων, όσο και για τη βέλτιστη λειτουργία της Διοικητικής Αρχής των Φραγμάτων. Οι κυριότερες είναι:

1ον. Εφαρμογή του Κανονισμού Ασφάλειας Φραγμάτων και στα έργα Παραχωρήσεων και με ΣΔΙΤ.
Σε περιπτώσεις συμβάσεων παραχώρησης από δημόσιο φορέα ή ΣΔΙΤ, και μετά την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας, η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί την Αρχή για την υπογραφή της σύμβασης του έργου.
Στη συνέχεια, ο παραχωρησιούχος ή ο Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ) που θα αναδειχθεί είναι υποχρεωμένος να υποβάλει τον Φάκελο Κατασκευής Φράγματος στην Αρχή και αναλαμβάνει όλες τις υποχρεώσεις, λειτουργώντας ως Κύριος του έργου για την περίοδο κατασκευής και συντήρησης.

2ον. Για Επιθεωρήσεις Ασφαλείας.
Οι Επιθεωρήσεις Ασφαλείας είναι ενδελεχείς έλεγχοι του φράγματος και πραγματοποιούνται σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο Σχέδιο Παρακολούθησης, προκειμένου να πιστοποιείται η ασφαλής συμπεριφορά του φράγματος.

3ον. Για τα Φράγματα σε στάδιο Λειτουργίας.
Για φράγματα που βρίσκονται στο στάδιο της Λειτουργίας, ο Κύριος του Έργου υποχρεούται να δρομολογήσει τις διαδικασίες για την έγκριση του φράγματος, υποβάλλοντας στην Αρχή Φάκελο Έγκρισης Υφιστάμενου Φράγματος.

4ον. Δημιουργία Ιστοσελίδας της Διοικητικής Αρχής Φραγμάτων (ΔΑΦ) και Ηλεκτρονικό Μητρώο Φραγμάτων.
Η Δημιουργούμενη Ιστοσελίδα της Αρχής να περιέχει κατ’ ελάχιστο γενικές πληροφορίες για φράγματα, νομοθεσία που αφορά τα φράγματα και την ασφάλειά τους, ενημερωτικά και εκπαιδευτικά έντυπα, πληροφορίες για σεμινάρια και δράσεις της Αρχής και το Μητρώο Ελληνικών Φραγμάτων.

5ον. Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Φραγμάτων.
Η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Φραγμάτων συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κατόπιν σχετικής εισήγησης της Διοικητικής Αρχής Φραγμάτων, μετά από ανοικτή πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος από εξειδικευμένους με αποδεδειγμένες γνώσεις σε φράγματα ιδιώτες επιστήμονες, δημοσίους υπαλλήλους και πανεπιστημιακούς καθηγητές, και αποτελεί τον επιστημονικό και τεχνικό Σύμβουλο της Αρχής.

Συμπερασματικά, για τον Κανονισμό Ασφάλειας Φραγμάτων, η Ελλάδα είναι μια από τις 13 χώρες της Ευρώπης, που έχει έναν ολοκληρωμένο Κανονισμό Ασφάλειας Φραγμάτων και τον οποίον βελτιώσαμε στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ασφάλειας των φραγμάτων της χώρας, μέσα από:

• την ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου των φραγμάτων,
• τη βελτίωση του τρόπου επιλογής των εμπειρογνωμόνων που θα κάνουν τους ελέγχους,
• τη συμβατότητα του Κανονισμού με την ισχύουσα νομοθεσία ώστε να ελέγχονται όλα τα φράγμα πριν ακόμα από το στάδιο της κατασκευής τους,
• την εισαγωγή της έννοιας του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φραγμάτων δίνοντας τη δυνατότητα να υπάρχει ο μηχανισμός για την καταγραφή όλων των φραγμάτων της επικράτειας και διατηρώντας παράλληλα ένα συνολικό μητρώο ελέγχων για καθένα από αυτά, και τέλος,
• τη δυνατότητα για την κατασκευή Ιστοσελίδας της Διοικητικής Αρχής Φραγμάτων, η οποία είναι και επιφορτισμένη για την τήρηση αυτού του Κανονισμού».

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (ΠΘ) συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση μίας νέας ηλεκτρονικής παγίδας στα πλαίσια του προγράμματος LIFE eGymer. Οι ερευνητικές ομάδες του εργαστηρίου Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας του Τμήματος Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος υπό τον καθηγητή Χρήστο Αθανασίου και του εργαστηρίου Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών υπό τον καθηγητή Αθανάσιο Κοράκη συνεργάζονται με Πανεπιστήμια και εταιρείες από την Ισπανία και την Σλοβενία για την υλοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών και μεθόδων παρακολούθησης του εντόμου, Lymantria dispar σε αστικά και περιαστικά περιβάλλοντα, συμβάλλοντας στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ακρίβειας των μέτρων διαχείρισης και στην προαγωγή της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Εισαγωγικά στοιχεία

Η διαχείριση των πληθυσμών των εντόμων-εχθρών σε δένδρα στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον αποτελεί μια κρίσιμη πρόκληση για τις σύγχρονες πόλεις και κοινότητες. Οι έντονες αλλαγές στο κλίμα, η αυξημένη ανθρώπινη δραστηριότητα και η εξάπλωση νέων ειδών εντόμων, μέσω των παγκόσμιων δικτύων εμπορίου και μεταφορών, έχουν δημιουργήσει ένα σύνθετο και δυναμικά μεταβαλλόμενο πλαίσιο που απαιτεί καινοτόμες λύσεις για την προστασία της αστικής και περιαστικής χλωρίδας. Οι παραδοσιακές μέθοδοι παρακολούθησης και καταπολέμησης των εντόμων, αν και αποδοτικές σε πολλές περιπτώσεις, συχνά περιορίζονται από την ανάγκη για συνεχή ανθρώπινη παρουσία και την έλλειψη ακριβούς και έγκαιρης πληροφόρησης. Στο σύγχρονο τεχνολογικό τοπίο, η ανάγκη για πιο αποτελεσματικά, αποδοτικά και βιώσιμα μέσα παρακολούθησης γίνεται επιτακτική. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ηλεκτρονικές παγίδες αναδεικνύονται ως μια επαναστατική προσέγγιση που συνδυάζει προηγμένες τεχνολογίες αισθητήρων, τεχνητή νοημοσύνη και δυνατότητες απομακρυσμένης παρακολούθησης. Αυτές οι συσκευές επιτρέπουν τη συνεχή και ακριβή καταγραφή της παρουσίας και της δραστηριότητας των εντόμων, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για την έγκαιρη λήψη αποφάσεων και τη στοχευμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η υιοθέτηση ηλεκτρονικών παγίδων για την παρακολούθηση εντόμων-εχθρών σε δένδρα στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον προσφέρει μια σειρά από πλεονεκτήματα, όπως η μείωση των απαιτούμενων ανθρωποωρών, η αυξημένη ακρίβεια στην αναγνώριση ειδών, η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μέτρων καταπολέμησης και η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, η χρήση αυτών των τεχνολογιών ενισχύει την κατανόηση της οικολογικής δυναμικής των αστικών οικοσυστημάτων, προσφέροντας πολύτιμα δεδομένα για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης και της περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η διασύνδεση των ηλεκτρονικών παγίδων με το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) και η δυνατότητα άμεσης ανάλυσης των δεδομένων μέσω τεχνητής νοημοσύνης ανοίγουν νέους δρόμους για την απομακρυσμένη και σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση των πληθυσμών των εντόμων. Οι παραπάνω καινοτόμες προσεγγίσεις δεν είναι μόνο αποτελεσματικές αλλά και οικονομικά αποδοτικές, καθώς μειώνουν την ανάγκη για συνεχή επιθεώρηση και παρέχουν τη δυνατότητα για πιο στοχευμένες και στρατηγικές επεμβάσεις.
Γενικότερα, η χρήση ηλεκτρονικών παγίδων για την παρακολούθηση των εντόμων-εχθρών σε δένδρα στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της καινοτόμου και βιώσιμης διαχείρισης των οικοσυστημάτων μας. Καθώς οι τεχνολογίες αυτές συνεχίζουν να εξελίσσονται και να ενσωματώνονται σε ολοκληρωμένα προγράμματα διαχείρισης, αναμένεται να προσφέρουν ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες για την προστασία της χλωρίδας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις μας.

Πλεονεκτήματα της χρήσης ηλεκτρονικών παγίδων στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον

Οι ηλεκτρονικές παγίδες για την παρακολούθηση εντόμων προσφέρουν μια σειρά από πλεονεκτήματα που τις καθιστούν ιδιαίτερα χρήσιμες για την προστασία και τη διαχείριση των δένδρων και της χλωρίδας στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον. Τα κυριότερα πλεονεκτήματά τους μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

1. Συνεχής Παρακολούθηση

Οι ηλεκτρονικές παγίδες μπορούν να λειτουργούν αδιάκοπα, παρέχοντας συνεχή παρακολούθηση των πληθυσμών των εντόμων. Αυτό σημαίνει ότι οι χειριστές έχουν μια συνεχή ροή δεδομένων και μπορούν να εντοπίσουν έγκαιρα τις αυξημένες συλλήψεις και να αντιδράσουν άμεσα με τα κατάλληλα μέτρα.

2. Ακρίβεια και Αξιοπιστία

Οι αισθητήρες και οι κάμερες υψηλής ανάλυσης παρέχουν ακριβή και αξιόπιστα δεδομένα. Η χρήση τεχνολογίας οπτικής αναγνώρισης επιτρέπει την ακριβή ταυτοποίηση των ειδών εντόμων, μειώνοντας τα σφάλματα που μπορεί να προκύψουν από χειροκίνητες καταγραφές.

3. Άμεση Ανάλυση και Αντίδραση

Τα δεδομένα που συλλέγονται από τις ηλεκτρονικές παγίδες μπορούν να αποστέλλονται σε πραγματικό χρόνο σε κεντρικούς διακομιστές για ανάλυση. Αυτό επιτρέπει την ταχεία αντίδραση σε ενδεχόμενες επιδημίες ή εξάρσεις πληθυσμών εντόμων, επιτρέποντας τη λήψη προληπτικών μέτρων πριν τα προβλήματα γίνουν ανεξέλεγκτα.

4. Μείωση Ανθρωποωρών και Κόστους

Οι ηλεκτρονικές παγίδες μειώνουν την ανάγκη για συχνές επισκέψεις και επιθεωρήσεις από ανθρώπινο προσωπικό στο πεδίο, εξοικονομώντας έτσι ανθρώπινο δυναμικό και οικονομικούς πόρους. Η αυτοματοποιημένη παρακολούθηση επιτρέπει στους χειριστές να επικεντρώνονται σε άλλες κρίσιμες εργασίες.

5. Εξοικονόμηση Πόρων

Η χρήση ηλεκτρονικών παγίδων μειώνει την ανάγκη για εκτεταμένες και συχνές επιθεωρήσεις, μειώνοντας έτσι τη χρήση καυσίμων και άλλων πόρων που θα απαιτούνταν για τις μετακινήσεις και τις χειροκίνητες επιθεωρήσεις.

6. Ολοκληρωμένη Διαχείριση Δεδομένων

Τα δεδομένα από τις ηλεκτρονικές παγίδες μπορούν να αποθηκεύονται και να αναλύονται συστηματικά, παρέχοντας ολοκληρωμένη εικόνα των πληθυσμών των εντόμων και των τάσεων τους με την πάροδο του χρόνου. Αυτό επιτρέπει τη λήψη πιο ενημερωμένων και στρατηγικών αποφάσεων.

7. Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα

Η στοχευμένη και έγκαιρη αντιμετώπιση των εντομολογικών προβλημάτων συμβάλλει στη μείωση της χρήσης χημικών ουσιών και φυτοφαρμάκων, προωθώντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την υγεία των οικοσυστημάτων.

8. Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση

Οι ηλεκτρονικές παγίδες μπορούν να λειτουργήσουν και ως εκπαιδευτικά εργαλεία, παρέχοντας δεδομένα και πληροφορίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την προστασία της χλωρίδας και τη σημασία της διατήρησης των οικοσυστημάτων.

9. Ευκολία Ενσωμάτωσης σε Υφιστάμενα Συστήματα

Οι ηλεκτρονικές παγίδες μπορούν να ενσωματωθούν εύκολα σε υφιστάμενα συστήματα διαχείρισης δασών και χώρων πρασίνου, προσφέροντας ένα επιπλέον εργαλείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των οικοσυστημάτων.

10. Βελτίωση της Δημόσιας Υγείας

Η αποδοτική διαχείριση των εντόμων-εχθρών μπορεί να μειώσει την εξάπλωση εντομομεταδιδόμενων ασθενειών, συμβάλλοντας στη βελτίωση της δημόσιας υγείας.

Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE eGymer

Το πρόγραμμα LIFE eGymer LIFE20 ENV/GR/000801 είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Πράσινο Ταμείο. Το LIFE είναι το μοναδικό χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ αποκλειστικά αφιερωμένο στο περιβάλλον και την κλιματική δράση, στοχεύοντας στην ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων λύσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.
Ο κύριος στόχος του LIFE eGymer είναι να αποδείξει την αποτελεσματικότητα και τη βιωσιμότητα ενός καινοτόμου συστήματος παγίδευσης και παρακολούθησης του Lymantria dispar, ενός Λεπιδοπτέρου που προκαλεί τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα τόσο σε φυσικούς οικοτόπους όσο και σε ημιαστικές και περιαστικές περιοχές των πόλεων. Είναι πολυφάγο είδος που προσβάλλει τα δάση της βελανιδιάς στην Κεντρική και Νότια Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και τη Βόρεια Αμερική και αποτελεί σοβαρό περιβαλλοντικό πρόβλημα καθώς μπορεί να καταστρέψει ολόκληρα δέντρα και να προκαλέσει προβλήματα υγείας σε ανθρώπους και ζώα (π.χ. αλλεργίες). Για την καταπολέμησή του έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα εντομοκτόνα, όπως και αεροψεκασμοί, οι οποίοι επηρεάζουν αρνητικά τη βιοποικιλότητα. Το προτεινόμενο σύστημα του έργου συνδυάζει τις πλέον σύγχρονες λύσεις που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του συγκεκριμένου εντόμου, αλλά ενσωματώνει επίσης σύγχρονες τεχνολογίες για τη συνεχή παρακολούθηση του πληθυσμού του είδους σε διάφορες χώρες και κλιματικές ζώνες της ΕΕ, όπου οι παραδοσιακές εφαρμογές είναι είτε ανέφικτες είτε/και οικονομικά μη βιώσιμες. Επιπλέον, στοχεύει στη μείωση των ποσοτήτων πλαστικού που σπαταλούνται στο πλαίσιο της παραγωγικής διαδικασίας με τη χρήση ανακυκλώσιμων υλικών, καθώς και στη μείωση του συνολικού κόστους τους.
Οι κύριες δραστηριότητες του προγράμματος περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και εφαρμογή ηλεκτρονικής παγίδας για την παρακολούθηση του L. dispar σε δασώδεις και περιαστικές εκτάσεις, τη χρήση τεχνολογιών διαδικτύου των πραγμάτων (IoT) και τεχνητής νοημοσύνης για την παρακολούθηση και ανάλυση των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, καθώς και την εφαρμογή βιώσιμων και φιλικών προς το περιβάλλον μεθόδων για την καταπολέμηση του συγκεκριμένου επιβλαβούς εντόμου, που περιλαμβάνουν την δημιουργία και αξιολόγηση νέων συσκευών παγίδων για τη σύλληψη τόσο των προνυμφών όσο και των ενηλίκων του εντόμου, οι οποίες θα βοηθήσουν στην μείωση του πληθυσμού τους καθώς και στην εφαρμογή και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της μεθόδου παρεμπόδισης της σύζευξης των δύο φύλων (mating disruption), για τον αποτελεσματικό έλεγχο του L. dispar. Όλες οι παραπάνω τεχνικές εφαρμόζονται μεταξύ των ετών 2022-2024 σε περιοχές της Σλοβενίας, της Ισπανίας και της Ελλάδας. Τέλος, στο πλαίσιο του έργου LIFE eGymer αναπτύχθηκε εφαρμογή με την ονομασία του έργου, όπου οι χρήστες μπορούν ανά πάσα στιγμή με την είσοδο τους σε αυτή να ενημερώνονται για τις συλλήψεις του L. dispar σε Ελλάδα, Σλοβενία και Ισπανία. Συνολικά, τα αποτελέσματα του έργου θα αποτελέσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα για την παρακολούθηση και τη διαχείριση του L. dispar.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα με Επιστημονικό Υπεύθυνο, τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χρήστο Αθανασίου υλοποιείται από έναν συνδυασμό πανεπιστημίων, όπως το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνας στην Σλοβενία και το Πανεπιστήμιο της Λιέιδα στην Ισπανία, εταιρειών, όπως η AIMPLAS - Plastics Technology Centre και η PROBODELT, τοπικών αρχών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, οι οποίοι συνεργάζονται για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος. Μέσα από αυτή τη συνεργασία, το LIFE eGymer επιδιώκει να επιτύχει μια σειρά από οφέλη, όπως η μείωση της χρήσης χημικών ουσιών για την αντιμετώπιση του L. dispar, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του περιβάλλοντος, στη βελτίωση της υγείας των αστικών και περιαστικών οικοσυστημάτων, και στη παροχή πολύτιμων δεδομένων και γνώσεων για την περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή παρόμοιων προγραμμάτων αντιμετώπισης για άλλα έντομα-εχθρούς στο μέλλον.
Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο υποστηρίζει έργα που συμβάλλουν στην περιβαλλοντική και κλιματική δράση και το Πράσινο Ταμείο. Η σημασία του LIFE eGymer είναι πολλαπλή. Πρώτον, εισάγει νέες τεχνολογίες και μεθόδους για την περιβαλλοντική διαχείριση, προωθώντας την καινοτομία. Δεύτερον, προωθεί βιώσιμες πρακτικές και μειώνει την εξάρτηση από χημικές ουσίες, συμβάλλοντας στην περιβαλλοντική προστασία. Τρίτον, συμβάλλει στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των ειδικών σχετικά με τις νέες τεχνολογίες και μεθόδους. Τέλος, με την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας, το πρόγραμμα συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αστικές και περιαστικές περιοχές.
Συνοψίζοντας, το πρόγραμμα LIFE eGymer αποτελεί μια πρωτοβουλία που ενσωματώνει την τεχνολογία και την περιβαλλοντική διαχείριση για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, προσφέροντας λύσεις που βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της παρακολούθησης και ελέγχου του L. dispar. Μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών παγίδων και προηγμένων τεχνολογιών, όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) και η τεχνητή νοημοσύνη, το πρόγραμμα συμβάλλει στη μείωση της ανάγκης για χημικά προϊόντα, στην προώθηση βιώσιμων πρακτικών και στη βελτίωση της υγείας των αστικών και περιαστικών οικοσυστημάτων. Επιπλέον, ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ επιστημονικών ιδρυμάτων, τοπικών αρχών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, προωθώντας την ανταλλαγή γνώσεων και την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που συμβάλλουν στη συνολική περιβαλλοντική προστασία και την ποιότητα ζωής στις πόλεις.
(Το έργο LIFE eGymer έχει συγχρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κωδικό έργου LIFE20 ENV/GR/000801).

Συγγραφείς:
Λαμπίρη Ευαγγελία Υπ. Διδάκτορας ΠΘ, Αγραφιώτη Παρασκευή Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια ΠΘ, Αθανασίου Χρήστος Καθηγητής Εντομολογίας ΠΘ

Η λειψυδρία έχει φέρει σε απελπιστική κατάσταση πολλές περιοχές της χώρας και το κόστος των γεωτρήσεων που κατεβαίνουν όλο και βαθύτερα καθιστούν επιτακτική τη λήψη μέτρων.

Oι παραγωγοί προειδοποιούν πως αν συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει, αναμένεται σταδιακά να γίνουν είδος πολυτελείας ή και να εκλείψουν είδη όπως τα σταφύλια, οι ελιές, τα εσπεριδοειδή και τα κηπευτικά.

H αγροτική παραγωγή είναι ένας κλάδος που απαιτεί σημαντικό όγκο νερού προκειμένου να προχωρήσει στην παραγωγή των προϊόντων του.

Στην ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού, αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στην Θεσσαλία. Αρκεί όμως μόνο η ορθολογική χρήση; Το μόνο σίγουρο είναι ότι το νερό δεν το έχουμε όποτε το θέλουμε καθότι πέφτει σε μεγάλη ένταση και ποσότητες χωρίς να μπορούμε να το μαζέψουμε και χάνεται είτε στη θάλασσα συμπαρασύροντας γόνιμο έδαφος και θρεπτικά στοιχεία για την γεωργία μας, ή στο υπέδαφος.

Η χώρα έχει ανάγκη από ένα εθνικό σχέδιο συγκομιδής νερού για άρδευση. Μπορεί να αραίωσαν οι βροχές αλλά το νερό που είναι να πέσει θα πρέπει και να μαζευτεί.

Αναγκαία η ανάληψη πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Την βούλησή τους να επενδύσουν περισσότερο σε καινοτόμες πρακτικές για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, διατύπωσαν τα κράτη μέλη της ΕΕ που ανήκουν στην ομάδα της EUMED9 και εκπροσωπούν τις χώρες της Μεσογείου, κατά τηn συνεδρίασή τους, στις 3 Σεπτεμβρίου 2024, στη Λάρνακα της Κύπρου, που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Επιτρόπου Γεωργίας και Αλιείας, Γιάνους Βόιτσεσχόφσκι.

Στην κοινή τους δήλωση οι εκπρόσωποι των χωρών μελών της EUMED9 δεσμεύονται στην υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων και πρακτικών για τη διασφάλιση υδατικών αποθεμάτων, όπως η αφαλάτωση, η επαναχρησιμοποίηση του νερού λυμάτων για άρδευση στην αγροτική παραγωγή, η ανακύκλωση στη χρήση υδάτινων πόρων στη γεωργία.
Στη συνεδρίαση της Ομάδας των χωρών των EUMED9, με απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, τη χώρα μας εκπροσώπησε ο Γ. Γ. Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων, Κώστας Μπαγινέτας, ο οποίος μετέφερε μήνυμα του κ. Τσιάρα για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.

Συγκεκριμένα οι εννέα εκπρόσωποι των χωρών μελών της ΕΕ από την Μεσόγειο (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ελλάδα και Κύπρο), δεσμεύθηκαν:

1. Να εφαρμόσουν ήπιες και βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης του νερού στη γεωργία και να υιοθετήσουμε προηγμένες τεχνικές άρδευσης και γεωργικές πρακτικές και τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού, συμπεριλαμβανομένων των ανθεκτικών στην ξηρασία καλλιεργειών και ποικιλιών.

2. Να ενισχύσουν την συνεργασία μεταξύ των χωρών MED 9, την ανταλλαγή πληροφοριών, τη συμμετοχή σε κοινά ερευνητικά προγράμματα, την ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με τις καλύτερες δυνατές πρακτικές διαχείρισης και τις καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις για να μετριαστούν οι συνέπειες της ξηρασίας.

3. Να ενισχύσουν τις εταιρικές σχέσεις με τις μεσογειακές χώρες στο Νότο της ΕΕ, των οποίων ο γεωργικός τομέας αντιμετωπίζει επίσης ξηρασία και λειψυδρία.

4. Να υποστηρίξουν την καινοτομία και την ψηφιοποίηση στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων διατροφής, με στόχο την προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης του νερού ως εργαλείου για την προσαρμογή της γεωργίας μας στην κλιματική αλλαγή.

5. Να ενισχύσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού και να προωθήσουν την καλλιέργεια κουλτούρας εξοικονόμησης νερού στους αγρότες μας.

Οι εκπρόσωποι, κράτη μέλη της ΕΕ, της Ομάδας EUMED9, καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρήσει με γρήγορα βήματα στην υλοποίηση μιας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ανθεκτικότητας για το Νερό. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, όπως η μακροπρόθεσμη μη διαθεσιμότητα υδάτινων πόρων και οι μελλοντικές κλιματικές προβλέψεις, καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα ολόκληρης της αγροδιατροφικής αλυσίδας, την ασφάλεια του εφοδιασμού των τροφίμων, του εισοδήματος των αγροτών και των προσδοκιών των καταναλωτών.

Σε αυτή τη λογική οι ομάδα των EUMED9 καλούν την ΕΕ:

• Σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διασφάλιση συνέργειας και συνοχής σε όλες τις νομοθετικές διαδικασίες, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα νερού και να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία, διασφαλίζοντας την απαραίτητη αποθήκευση νερού, δεδομένης της κρίσιμης σημασίας του νερού για τον πρωτογενή τομέα.
• Σε ευελιξία και απλούστευση στο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΚΓΠ για μέτρα διαχείρισης των υδάτων, συμπεριλαμβανομένης της επιλεξιμότητας χρηματοδότησης παρεμβάσεων σε επενδύσεις άρδευσης και παροχής εργαλείων προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων της λειψυδρίας και της ξηρασίας, συμπεριλαμβανομένων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ).
• Στην προώθηση της εφαρμοσμένης έρευνας στην ΕΕ για τη συμβολή στη βιώσιμη διαχείριση του νερού, την προώθηση της χρήσης των διαθέσιμων τεχνολογιών και των καινοτόμων τεχνικών αναπαραγωγής φυτών για την απόκτηση φυτικών ποικιλιών καλύτερα προσαρμοσμένων στη λειψυδρία.

Κλείνοντας την διακήρυξή τους, οι εκπρόσωποι της ομάδας των EUMED9 τονίζουν ότι υποστηρίζουν την ανάπτυξη μιας συνολικής προσέγγισης, σύμφωνα με την ατζέντα που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 27 Ιουνίου 2024, πάντα με στόχο τη διασφάλιση ενός μέλλοντος ανθεκτικού στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης, το οποίο θα μπορεί να διασφαλίζει την ευημερία των αγροτών.

Μνημόνιο συνεργασίας Ελλάδας - Κύπρου - Μάλτας

Στο περιθώριο της συνεδρίασης EUROMED9 οι εκπρόσωποι της Ελλάδας - Μάλτας και Κύπρου υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την ενίσχυση της σχέσης των τριών χωρών στον αγροτικό τομέα.

Στο μνημόνιο προβλέπεται η διοργάνωση τακτικών διαβουλεύσεων για θέματα που αφορούν στην προώθηση της συνεργασίας στον τομέα της αγροτικής παραγωγής.

Οι διαβουλεύσεις περιλαμβάνουν όλους τους τομείς της αγροτικής πολιτικής συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, των επιστημονικών εξελίξεων, της οικονομικής συνεργασίας και άλλων θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος.

Στο μνημόνιο επίσης προβλέπεται η συγκρότηση ομάδων εργασίας που θα εμβαθύνουν σε συγκεκριμένους τομείς της παραγωγής όπως η ανάπτυξη ικανοτήτων μέσω ανταλλαγών εμπειρογνωμόνων, πρακτικής άσκησης, επισκέψεων μελέτης κ.λπ., με επίκεντρο:
Ποιότητα εδάφους.
Δέσμευση άνθρακα.
Εκπομπές οξειδίων.
Υποστήριξη Νέων Αγροτών.
Ενδυνάμωση των Γυναικών στη Γεωργία.
Προόδους στην καλή διαβίωση των ζώων στα αγροκτήματα.
Διαχείριση Υδάτων.
Εναλλακτικές και Βιώσιμες Μέθοδοι Γεωργίας (π.χ. υδροπονία).
Διευκόλυνση της πρόσβασης στην επίσημη εκπαίδευση ή/και κατάρτιση.
Παροχή συμβουλών για νομοθετικές αναθεωρήσεις και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Προώθηση της συνεργασίας σε έργα που βοηθούν τους μικρούς αγρότες στην προστιθέμενη αξία, ιδίως στην εμπορία και στη μεταποίηση.
Δημιουργία ή ενίσχυση πληροφοριακών συστημάτων για τη γεωργία.
Διευκόλυνση ανταλλαγών επισκέψεων για αγρότες.

Όπως τονίζει η ΠΟΓΕΔΥ, παρακολουθούμε άναυδοι, πολιτικούς να πετάνε το μπαλάκι των ευθυνών ο ένας στον άλλον, τις συναρμόδιες Υπηρεσίες να ψάχνονται και τους πολίτες να αναρωτιόνται στο τι έφταιξε.

Το φαινόμενο της μαζικής θανής τεράστιου αριθμού ψαριών στην Κάρλα έχει εξήγηση.

Οι πρόσφατα πλημμυρισμένες παραλίμνιες περιοχές της Κάρλας, ως αποτέλεσμα των περυσινών πλημμυρών (Ντάνιελ), αποτέλεσαν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ιδιαίτερα πετυχημένη απ’ ότι φαίνεται αναπαραγωγή των ψαριών που διαβιούσαν στη λίμνη Κάρλα και κυρίως των ειδών με κοινή ονομασία πεταλούδα Carassius gibelio και του γριβαδιού Cyprinus carpio που αναπαράγονται σε ρηχά παρόχθια νερά. Πρόκειται για πολύ ανθεκτικά ψάρια του γλυκού νερού, ιδιαίτερα το πρώτο είδος, με μεγάλες αντοχές τόσο σε ψηλές θερμοκρασίες, όσο και σε χαμηλή περιεκτικότητα οξυγόνου.

Με την έναρξη της απομάκρυνσης των νερών των παραλίμνιων περιοχών από την Κάρλα και άρα με τη μείωση του υδάτινου όγκου της, επόμενο ήταν να αυξηθεί πολύ η ιχθυοφόρτιση της περιοχής (κιλά ψαριών / υδάτινο όγκο) και επομένως να δημιουργηθεί έλλειψη σε οξυγόνο (ακόμη και για τα ανθεκτικότερα ψάρια), σε μια ήδη επιβαρυμένη περίοδο (τέλος καλοκαιριού), μετά από παρατεταμένα πολύ υψηλές θερμοκρασίες και ανομβρία.

Το φαινόμενο έγινε εντονότερο εξαιτίας του γεγονότος ότι αυτές οι εκτάσεις φιλοξενούσαν πριν πλημμυρίσουν εντατικές αγροτικές καλλιέργειες, που σημαίνει αυξημένο οργανικό φορτίο από τα υπολείμματα των καλλιεργειών, αλλά και αυξημένα υπολείμματα από λιπάσματα (αμμωνία, νιτρικά, φωσφορικά) κλπ. Ως αποτέλεσμα παρατηρούμε εξαντλημένα, ημιθανή ή νεκρά ψάρια να αφήνονται στην ορμή του νερού και να παρασύρονται στον Παγασητικό.

Το συγκεκριμένο φαινόμενο της μαζικής θανής ψαριών στην Κάρλα πιθανότατα να μην μπορούσε να αποφευχθεί, αλλά θα μπορούσε να έχει πολύ μικρότερη έκταση και καλύτερη διαχείριση. Ποιος όμως είναι υπεύθυνος και γιατί; Ο ΟΦΥΠΕΚΑ; Η Περιφέρεια; Ο φορέας διαχείρισης υδάτων; Χανόμαστε στις συναρμοδιότητες…

Η διαχείριση των σημαντικών ζητημάτων απαιτεί εξειδίκευση. Η αποψίλωση των Υπηρεσιών Αλιείας από ειδικευμένο προσωπικό (Ιχθυολόγους) και αρμοδιότητες έδειξε για μια ακόμα φορά τις τραγικές συνέπειες αυτής της πολιτικής τόσο σε κεντρικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο. Η έλλειψη ειδικευμένων Ιχθυολόγων από τις Υπηρεσίες είτε είναι ΟΦΥΠΕΚΑ είτε Περιφέρεια και η απαξίωση όσων έχουν απομείνει έχει τις επιπτώσεις της.

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας, υπενθυμίζουμε, βάσει των αρμοδιοτήτων και κυρίως λόγω του πλήθους και της έκτασης των αντικειμένων αλιείας που έχει, είναι από τους σημαντικότερους Αυτοδιοικητικούς Οργανισμούς της χώρας για τον Τομέα Αλιείας.

Καλούμε την Περιφέρεια Θεσσαλίας να διεκδικήσει τη στελέχωση των Γεωτεχνικών Υπηρεσιών του με το απαραίτητο γεωτεχνικό προσωπικό, ώστε να ενημερώνονται υπεύθυνα οι πολίτες και να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τις επιχειρήσεις και ειδικά τους αλιείς που συνεχίζουν να πλήττονται ένα χρόνο τώρα.

Καλούμε τα συναρμόδια ΥΠΑΑΤ - ΥΠΕΝ (ΟΦΥΠΕΚΑ), να συνεργαστούν με σκοπό την ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων οικοσυστημάτων και να σταματήσουν να στρουθοκαμηλίζουν, ειδικά όταν εμφανίζονται κρίσεις τέτοιων διαστάσεων.

Η χώρα χρειάζεται περισσότερα φράγματα, όλων των μεγεθών αλλά και ορθολογική διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, τόνισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην κατασκευή νέων έργων άρδευσης της Θεσσαλίας, στην εκδήλωση με θέμα «Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας – Φράγματα, Υποδομές και Έργα Υδρονομίας», που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο Κιλελέρ στη Νίκαια Λάρισας.

Περισσότερα από 16 έργα υλοποιούνται ή είναι σε προγραμματισμό στην Περιφέρεια Θεσσαλίας τα οποία εξασφαλίζουν την άρδευση σε πάνω από 500.000 στρέμματα, ανέφερε από την πλευρά του ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, κατά τη παρουσίαση που έγινε στην εκδήλωση στο Δημαρχείο της Νίκαιας, ενώπιον του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Μεταξύ των έργων που παρουσιάσθηκαν κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλία είναι:

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΤΟΕΒ ΤΑΥΡΩΠΟΥ (ΕΡΓΟ ΥΔΩΡ 2.0 ΜΕΣΩ ΣΔΙΤ).
Πρόκειται για ένα έργο άρδευσης εκτάσεων 19 χωριών και οικισμών από τον Νομό, συνολικού μήκους 685 χλμ. Η συνολική εξυπηρετούμενη έκταση του έργου ανέρχεται σε 115.000 στρέμματα, ήτοι το σύνολο της έκτασης που διαχειρίζεται ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού. Ο Συνολικός προϋπολογισμός κατασκευής ανέρχεται σε 114 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). Το ανωτέρω έργο πρόκειται να εξυπηρετήσει την άρδευση των αγροκτημάτων Καναλίων, Παλαιοκκλησίου, Καρδίτσας, Ρούσσου, Αρτεσιανού, Κρύας Βρύσης, Γεωργικού, Μητρόπολης, Φράγκου, Φαναρίου, Λωξάδας, Μακρυχωρίου, Σταυρού, Προδρόμου και Μυρίνης της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας.

ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΥΠΕΡΕΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ – ΟΡΦΑΝΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ (ΥΔΩΡ 2.0 (ΣΔΙΤ).
Ο προϋπολογισμός κατασκευής του έργου ανέρχεται σε 80.148.358 εκατ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ). Είναι ένα έργο που καλύπτει περίπου 74.300 στρέμματα συνολική έκταση και περιλαμβάνει:
11 δεξαμενές ημερήσιας αναρρύθμισης (7,000 μ³ 11,500μ³)
11 αντλιοστάσια (52 αντλίες)
Περίπου 325 χλμ αγωγούς δικτύου

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ Ν.ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΠΟΥΡΝΑΡΙΟΥ-ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ ”ΛΙΒΑΔΟΤΟΠΟΣ” (ΠΑΑ 2014-2022).
Ο προϋπολογισμός φτάνει 10.969.698 ευρώ και αντικείμενο είναι η κατασκευή φράγματος επί του ρέματος Λιβαδόρεμα, το οποίο εκβάλλει στον π. Πηνειό και των αγωγών μεταφοράς και διανομής νερού.

ΚΑΤΑΣΚΕΥH TAMIEYTHΡΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ: “ΑΓΙΟΚΑΜΠΟΣ-ΛΙΒΑΔΟΤΟΣ” Ν. ΛΑΡΙΣΑΣ (ΠΑΑ 2014-2022).
Ο προϋπολογισμό αγγίζει τα 21.185.000 ευρώ. Αντικείμενο είναι η κατασκευή φράγματος στη θέση Αγιόκαμπος – Λιβαδότοπος, επί του ρέµατος Πουρί στην περιοχή του Αγιόκαµπου στο Ν. Λάρισας, στοχεύοντας στην κάλυψη των αναγκών άρδευσης, ύδρευσης, αλλά και των περιβαλλοντικών αναγκών της πεδιάδας Αγιάς – Ανάβρας.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΔΕΛΕΡΙΑ – “ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΜΠΕΓΔΕΝΙ” ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΑΥΤΟΥ ΕΡΓΩΝ (ΑΓΩΓΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ, ΟΔΟΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ, ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ).
Αφορά στην κατασκευή και λειτουργία ενός ταμιευτήρα νερού στη θέση Δελέρια – «Χείμαρρος Μπεγδένι» και των συνοδών αυτού έργων που είναι ο αγωγός μεταφοράς του νερού, το αρδευτικό δίκτυο και οι αναγκαίοι οδοί πρόσβασης. Ενώ έχουν ήδη ολοκληρωθεί ο 2ος Ταμιευτήρας Γλαύκης Ν. Λάρισας και ο Ταμιευτήρας Καστρίου Δήμου Λακέρειας. Ο συνολικός προϋπολογισμός αγγίζει τα 27 εκατ. ευρώ.

ΥΠΟΓΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ Τ.Ο.Ε.Β ΣΕΛΛΑΝΩΝ Ν.ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ.
Αφορά την υπογειοποίηση του υπάρχοντος αρδευτικού δικτύου, με στόχο την διαχείριση των υδάτων, η οποία θα βασίζεται στον προγραμματισμό των αρδεύσεων και στη μέτρηση του εφαρμοζόμενου νερού.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ΤΡΙΚΑΛΩΝ.
Ο προϋπολογισμός αγγίζει τα 13,1 εκατ. ευρώ, με το έργο να αφορά στην κατασκευή υπόγειων αγωγών συνολικού μήκους 255.230 μέτρων σε αγροκτήματα στους 4 Δήμους του Νομού Τρικάλων (ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ, ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ, ΠΥΛΗΣ, ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ).

ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ “ΦΡΑΓΜΑ ΛΗΘΑΙΟΥ – ΑΠΟΠΕΡΑΤΩΣΗ”

Το ΦΡΑΓΜΑ ΝΕΟΧΩΡΙΤΗ ΔΗΜΟΥ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ
με ταμιευτήρα 32 εκατ. μ3 και αρδευόμενη έκταση συνολικά 270.000 στρέμματα, έναντι γεωργικής γης 462.500 στρεμμάτων (μελλοντικό έργο).

«ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗΣ ΞΕΡΙΑ ΑΛΜΥΡΟΥ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ».
Αντικείμενο του έργου είναι η κατασκευή τεχνικών έργων για τη συλλογή και αξιοποίηση των χειμερινών πλημμυρικών απορροών του χειμάρρου Ξεριά για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών της περιοχής. Όπως τονίστηκε πρέπει να γίνει αποτίμηση των ζημιών και επανοδημοπράτηση του έργου.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΓΩΓΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΛΙΜΝΟΔΕΞΑΜΕΝΗ ΞΕΡΙΑ ΑΛΜΥΡΟΥ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ.
Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 3.558.800 ευρώ και αφορά στην κατασκευή του αγωγού μεταφοράς νερού από την λιμνοδεξαμενή Ξεριά προς την Ευξεινούπολη και τον Αλμυρό του Δήμου Αλμυρού και ο οποίος θα εξυπηρετεί τοπικές ανάγκες άρδευσης.

Στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:

Θέλω καταρχάς να σας πω ότι βρισκόμαστε σήμερα εδώ, έναν χρόνο μετά από μία πρωτοφανή φυσική καταστροφή. Η πλημμύρα του “Daniel” ήταν μια πλημμύρα έξω από τα προβλεπτικά μοντέλα, ένα πρωτοφανές καιρικό φαινόμενο, τις συνέπειες του οποίου βιώσαμε και βιώσατε πρώτα και πάνω απ’ όλα εσείς με πρωτοφανή ένταση.

Θέλω, όμως, επίσης, να ξεκινήσω λέγοντας, κ. Περιφερειάρχα, ότι έναν χρόνο μετά απ’ αυτή την πολύ μεγάλη καταστροφή, τη μεγαλύτερη φυσική καταστροφή σχετιζόμενη με την κλιματική κρίση που έχει βιώσει ποτέ η χώρα μας, έχουν γίνει πολλά πράγματα. Έχουν να γίνουν πολλά περισσότερα και θα μιλήσουμε γι’ αυτά.

Αλλά πρώτα και πάνω απ’ όλα θέλω να σας ευχαριστήσω, την τοπική αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού, αλλά πρώτα και πάνω απ’ όλα τους ίδιους τους κατοίκους της Θεσσαλίας. Εργαστήκαμε και εργαστήκατε πάρα πολύ σκληρά για να μπορέσουμε όσο το δυνατόν πιο σύντομα πρώτα να ανατάξουμε, έστω και προσωρινά, από τις μεγάλες, τις πρωτοφανείς ζημιές που έγιναν, αλλά ταυτόχρονα να εργαστούμε και να σχεδιάσουμε μακροπρόθεσμες λύσεις, σε βάθος χρόνου, που θα μας επιτρέψουν με αρκετή βεβαιότητα να ισχυριστούμε ότι τέτοια καταστροφή δεν θα επαναληφθεί ποτέ ξανά.

Είναι η πολλοστή φορά που επισκέπτομαι την Θεσσαλία, το γνωρίζετε καλά. Είχαμε την ευκαιρία σε προηγούμενες παρουσιάσεις να μιλήσουμε και για την άμεση αποκατάσταση, την κρατική αρωγή, όπως αυτή δρομολογείται υπό την εποπτεία του κ. Τριαντόπουλου.

Γνωρίζω πολύ καλά ότι, παρά τα σημαντικά ποσά τα οποία ήδη έχουν εκταμιευθεί, πρέπει να κινηθούμε πιο γρήγορα για να μπορέσουμε να καλύψουμε όλους τους συμπολίτες μας οι οποίοι επλήγησαν, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι μια διαδικασία πρωτοφανούς πολυπλοκότητας, επειδή κάθε υπόθεση έχει τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά.

Και σήμερα είμαστε εδώ να μιλήσουμε στα πλαίσια του στρατηγικού σχεδίου ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας για τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού, για το τι πρέπει να γίνει βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, έτσι ώστε αφενός να αποτρέψουμε νέα πλημμυρικά φαινόμενα και για καταιγίδες μικρότερης έντασης από αυτή του «Daniel», που μετά βεβαιότητας θα έχουμε, αλλά και -θέλω να δώσω πολύ μεγάλη σημασία σε αυτό- να μπορέσουμε επιτέλους να βάλουμε τις βάσεις για μια σωστή και ορθολογική διαχείριση του υδάτινου δυναμικού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 85% της κατανάλωσης νερού στη χώρα προορίζεται ουσιαστικά για ανάγκες άρδευσης. Προφανώς η Θεσσαλία σε αυτό έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο.

Είχαμε την ευκαιρία πριν -και θα προσπαθήσω να συνοψίσω αυτά τα οποία είπαμε- να μιλήσουμε σε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο, τα έργα τα οποία διεξάγει η Περιφέρεια. Προσωρινές και γρήγορες αλλά σημαντικότατες παρεμβάσεις που αφορούν χειμάρρους, ρέματα, αναχώματα, έργα τα οποία έχουν ήδη δρομολογηθεί και τα οποία δρομολογούνται με μια γενναία χρηματοδότηση από το κράτος προς την Περιφέρεια. Πάντα καθ’ υπόδειξη, ανοίγω μια παρένθεση, των ειδικών και της εταιρείας στην οποία προΐσταται ο Μίλτος Γκουζούρης, τον οποίο τον γνωρίζετε πια καλά διότι έχει κάνει τη Θεσσαλία δεύτερο σπίτι του.

Γιατί κρίνω τόσο σημαντική αυτή την επιστημονική υποστήριξη; Γιατί έχω ακούσει και διάφορα κακοπροαίρετα σχόλια κριτικής για τους δήθεν Ολλανδούς οι οποίοι “έρχονται να μας υποδείξουν”.

Χρειαζόμαστε βαριά τεχνοκρατική και επιστημονική υποστήριξη από εταιρείες και από ανθρώπους οι οποίοι γνωρίζουν πολύ καλά το αντικείμενο και οι οποίοι συνεργάζονται απόλυτα -και θέλω να το τονίσω αυτό- με τους δικούς μας επιστήμονες και με την Περιφέρεια. Διότι όλα αυτά τα έργα τα οποία έχουμε δρομολογήσει δεν είναι έργα τα οποία τα σχεδιάσαμε σε κάποιο γραφείο, είναι έργα τα οποία συζητήθηκαν στο πεδίο με εκτεταμένες επισκέψεις και τα οποία βρίσκουν απολύτως σύμφωνη και την Περιφέρεια και τους ειδικούς τους οποίους έχουμε εδώ.

Άρα, τα πρώτα έργα παρέμβασης, εξαιρετικά σημαντικά έργα τα οποία δρομολογεί η Περιφέρεια, ήδη τα βλέπετε στο πεδίο. Θα εκδηλώνονται και μέσα στους επόμενους μήνες. Είναι έργα τα οποία πολλά χρόνιζαν, ενδεχομένως κάποια να μην είχαν γίνει και ποτέ, και είναι τα έργα της άμεσης προστασίας απέναντι σε ενδεχόμενα νέα πλημμυρικά φαινόμενα.

Το δεύτερο πεδίο παρέμβασης -και θέλω να σταθώ λίγο περισσότερο σε αυτό, γιατί αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία- είναι τα έργα για τα οποία μας μίλησε ο Θοδωρής Σκυλακάκης. Είναι έργα τα οποία μπορεί να μην τα δούμε ποτέ, γιατί γίνονται πάνω στα βουνά. Πολλά, μικρά έργα. Είδατε οπτικοποιημένα για τι μιλάμε, γι’ αυτούς οι οποίοι δεν είναι ειδικοί.
Έργα τα οποία έχουν δύο βασικούς σκοπούς: να συγκρατήσουν το νερό και να καθυστερήσουν την ορμή του νερού καθώς αυτό θα έρχεται από τα βουνά προς τα πεδινά. Από τα βουνά έρχονται τα νερά πρωτίστως, το ξέρουμε πολύ καλά. Τα έργα αυτά, τα οποία μας τα έχουν υποδείξει με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια, είναι έργα τα οποία μπορούν να υλοποιηθούν σχετικά γρήγορα, υπάρχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και έχουν πάρα-πάρα πολύ μεγάλο όφελος. Δεν λύνουν από μόνα τους το πρόβλημα, αλλά έχουν ένα πολύ μεγάλο όφελος και είναι τα πρώτα έργα τα οποία μπορούμε να δρομολογήσουμε και να υλοποιήσουμε.

Για τα έργα που έχουν γίνει ουσιαστικά σε ένα κομμάτι των ορεινών της Καρδίτσας, παλιά έργα, όχι τόσο στα Τρίκαλα, θα ήθελα να σας μεταφέρω -το δείξαμε κιόλας- το παράδειγμα της Εύβοιας, όπου κάναμε τέτοιες παρεμβάσεις -και δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα. Ήταν πάρα πολύ αποτελεσματικές, κατά γενική ομολογία και των κατοίκων της Εύβοιας.
Φανταστείτε, λοιπόν, αντίστοιχα τέτοια έργα σε πολύ μεγαλύτερη έκταση σε όλα τα ορεινά της Θεσσαλίας. Εδώ και πολύ καιρό ειδικοί επιστήμονες στην Ελλάδα φώναζαν για τα έργα ορεινής υδρονομίας, ότι έχουν πολύ καλή σχέση κόστους-οφέλους. Έχει έρθει η ώρα τα έργα αυτά επιτέλους να τα υλοποιήσουμε.

Είναι και έργα τα οποία εμπλέκουν σε μεγάλο βαθμό και την τοπική κατασκευαστική κοινότητα, διότι είναι μικρά, σχετικά απλά έργα, δεν απαιτούν μεγάλη μελετητική ωριμότητα. Είναι έργα στα οποία, όμως, πιστεύουμε πάρα πολύ και τα οποία νομίζω ότι συνολικά θα έχουν ένα πολύ σημαντικό αποτύπωμα στη διαχείριση ενδεχόμενων μελλοντικών πλημμυρικών φαινομένων.

Μετά, βέβαια, πάμε στα μεγάλα έργα, στη μεγάλη “προίκα” για τη Θεσσαλία. Τέσσερα έργα τα οποία έχουμε προτάξει και τα οποία θα μελετηθούν με πόρους της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, εξασφαλισμένη δαπάνη και ταχύτητα ταυτόχρονα, έτσι ώστε να μπορούμε μέσα σε έναν χρόνο να έχουμε μελετητική ωριμότητα για έργα τα οποία συζητούσαμε εδώ και πάρα πολύ καιρό, ουσιαστικά παρέμεναν όμως στο φαντασιακό μας, έτσι; Δεν υπήρχε τίποτα, υπήρχε μια ιδέα. Πύλη, Μουζάκι, η διώρυγα της Γυρτώνης προς την Κάρλα και φυσικά τα έργα τα οποία αφορούν την Κάρλα, σημαντικά έργα.

Γίνονται και άλλα έργα, τα παρουσιάσαμε, αλλά αυτά είναι τέσσερα έργα τα οποία απαιτούν μελετητική ωριμότητα. Προσθέστε στα μεγάλα φράγματα και τον Ενιπέα, ο οποίος είναι ούτως ή άλλως ένα έργο δρομολογημένο. Περιέγραψε όμως -και θέλω να το τονίσω αυτό- ο Χρήστος Σταϊκούρας τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των έργων αυτών.
Η χώρα χρειάζεται περισσότερα φράγματα, όλων των μεγεθών. Όμως όταν φτιάχναμε τα φράγματα πριν από κάποιες δεκαετίες, τότε, θα έλεγα, οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες και οι κανονιστικές υποχρεώσεις ήταν πολύ πιο “ελαφριές” από ό,τι είναι σήμερα.
Όμως το συνολικό αποτύπωμα των φραγμάτων είναι πολλαπλό. Δεν είναι μόνο αντιπλημμυρικά, είναι αρδευτικά, μπορεί να είναι υδροηλεκτρικά και σε μία εποχή που χρειαζόμαστε μεγαλύτερα και περισσότερα φράγματα για να διαχειριζόμαστε το ίδιο το ηλεκτρικό δίκτυο έχουν τεράστια σημασία. Δείτε τα φράγματα, ουσιαστικά, ως μπαταρίες σε ένα μελλοντικό δίκτυο, το οποίο θα είναι πολύ περισσότερο εξαρτημένο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αυτά τα έργα λοιπόν είναι, θα έλεγα, όχι τόσο μακράς ωρίμανσης, αλλά σίγουρα μακράς υλοποίησης. Ξέρετε, τα μεγάλα έργα έχουν μία ιδιαιτερότητα: πολλές φορές άλλος τα σχεδιάζει, άλλος τα υλοποιεί και άλλος τα εγκαινιάζει.

Δεν υπήρξε ορθή διαχείριση των νερών στην περιοχή της Κάρλας, αφού στάλθηκαν στον Παγασητικό ποσότητες που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άρδευση.

Αυτό αναφέρουν μέλη της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας (ΠΠΜ), που επισκέφτηκαν χθες την περιοχή της Κάρλας και διαπίστωσαν τα εξής:

1. Πολύ λίγα νερά έχουν μείνει πλέον εκτός ταμιευτήρα και ήταν υπόθεση λίγων ημερών η πλήρης αποστράγγισή τους. Αυτό φυσικά ήταν και η αιτία για τους τόνους ψαριών που κατέληξαν στον Παγασητικό.

2. Με την αποκατάσταση χθες της ηλεκτροκίνητης λειτουργίας του θυροφράγματος, έκλεισε το θυρόφραγμα και σταμάτησε η ροή βρώμικων νερών και των ψαριών στον Παγασητικό.

3. Η στάθμη στον ταμιευτήρα ήταν χθες στα 48 m (σε σχέση με τη στάθμη της θάλασσας), με οικολογικό όριο τα 47 m, λόγω του ότι έχει αρχίσει η χρήση των νερών του ταμιευτήρα για ποτίσματα και το αναμενόμενο είναι να επαναληφθούν τα περυσινά. Δηλαδή η πτώση των νερών θα επιφέρει ξανά εκεί θάνατο των ψαριών του ταμιευτήρα, γεγονός για το οποίο η ΠΠΜ είχε κάνει πέρυσι μηνυτήρια αναφορά.

Και προσθέτουν: «Το συμπέρασμα είναι ότι δεν υπήρξε ορθή διαχείριση των νερών αφού στάλθηκαν στον Παγασητικό ποσότητες που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άρδευση και τώρα θα προκύψουν συνέπειες στον ταμιευτήρα.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι το έργο του ταμιευτήρα της Κάρλας, για το οποίο είχαν ξοδευτεί εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, είχε εγκαταλειφθεί από την εποχή Αγοραστού να ρημάξει, γεγονός που είχε καταγγελθεί από τότε από την ΠΠΜ.

Οι συνέπειες αυτού φαίνονται σήμερα.

Σε όλα αυτά υπάρχει η τραγική φιγούρα του Δημάρχου Βόλου κ. Μπέου ο οποίος προκειμένου για την κόντρα του με τον Περιφερειάρχη αδράνησε όλες αυτές τις μέρες για ένα πρόβλημα που δυσφήμισε περαιτέρω την περιοχή μας και έπληξε τον τουρισμό της. Σε χθεσινές του δηλώσεις μας είπε τι έκανε πέρυσι αλλά όχι τι έκανε φέτος! Όλοι βέβαια έχουμε καταλάβει ότι έκανε το θεατή σε ένα πρόβλημα στο οποίο έπρεπε να πρωταγωνιστήσει για να λυθεί, είναι δεν είναι αρμόδιος».

Στο μεταξύ η Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Μαγνησίας παίρνει μια πρωτοβουλία - ένα χρόνο μετά την πλημμύρα στην περιοχή - και καλεί όλους τους φορείς, τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τους συνταξιούχους του νομού σε διαμαρτυρία, την Πέμπτη, 5 Σεπτέμβρη, στις 7 μ.μ., στον Άγιο Νικόλαο Βόλου.

Χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα εξελίσσεται η παραγωγή της βιομηχανικής ντομάτας στην Ηλεία, με το προϊόν πάντως να έχει επηρεαστεί από το μειωμένο πότισμα εξαιτίας της έλλειψης νερού.

Από την πλευρά τους οι παραγωγοί κάνουν αγώνα να παραδώσουν τις ποσότητες που έχουν δεσμευτεί με τα συμφωνητικά που έχουν υπογράψει.

Ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Αμαλιάδας, Χρήστος Βαλιανάτος, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος εκτιμώ ότι η παραγωγή βιομηχανικής ντομάτας στην Ηλεία αναμένεται να κυμανθεί στους 30.000 τόνους. Μιλάμε για μια μέτρια παραγωγή που έχει προβλήματα λόγω των υψηλών θερμοκρασίων και των προβλημάτων στην άρδευση.

Το θετικό είναι ότι αυτή την περίοδο δεν έχουμε καύσωνες και εξελίσσεται ομαλά μέχρι σήμερα η συγκομιδή. Βρισκόμαστε στο 50% της παραγωγής, δηλαδή έχουν συγκομιστεί γύρω στους 15.000 τόνους. Αν όμως τις επόμενες ημέρες έχουμε καύσωνα η παραγωγή θα μειωθεί.

Πέρσι η μέση τιμή παραγωγού κυμάνθηκε στα 1,40 ευρώ το κιλό. Ελπίζουμε φέτος να έχουμε κάτι παραπάνω σε σχέση με την περσινή τιμή.

Όσον αφορά τα προβλήματα στην άρδευσης, τηλεδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε, την Τρίτη (6 Αυγούστου 2024), μετά από πρόσκληση του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτικής Ελλάδας, Ανδρέα Φίλια, με υπηρεσιακούς παράγοντες της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής ΠΔΕ, της ΔΑΟ ΠΕ Ηλείας, εκπροσώπους του ΓΟΕΒ Πηνειού - Αλφειού καθώς και τους εκπροσώπους των ΤΟΕΒ, Μυρτουντίων, Γαστούνης και Αμαλιάδας.

Στη συνάντηση συζητήθηκε η εφαρμογή νέου προγράμματος άρδευσης στα αρδευτικά δίκτυα Ζώνης Πηνειού Ηλείας για το χρονικό διάστημα από 09/08/2024 έως 30/08/2024 και με τη σύμφωνη γνώμη όλων των συμμετεχόντων.

Για φέτος εκτιμώ ότι με το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα τα καταφέρουμε να ποτίσουμε τις καλλιέργειες. Αν όμως συνεχιστεί η ξηρασία το επόμενο έτος τότε θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα στην καλλιέργεια».

Πρόγραμμα άρδευσης

Το νέο πρόγραμμα άρδευσης στα αρδευτικά δίκτυα Ζώνης Πηνειού Ηλείας, για το χρονικό διάστημα από 09/08/2024 έως 30/08/2024, έχει ως εξής:

Εφαρμογή στη κεντρική διώρυγα μεταφοράς αρδευτικού νερού από το φράγμα Πηνειού Ηλείας παροχής 17 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο (17 m3/sec) για λειτουργία των δικτύων:

• από την Παρασκευή 09/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 12/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ.
• από την Παρασκευή 16/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 19/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ.
• από την Παρασκευή 23/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ., έως τη Δευτέρα 26/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ..

Διακοπή παροχέτευσης στη κεντρική διώρυγα μεταφοράς αρδευτικού νερού από το φράγμα Πηνειού Ηλείας:

• από τη Δευτέρα 12/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 16/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ.
• από τη Δευτέρα 19/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 23/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ.
• από τη Δευτέρα 26/08/2024 και ώρα 08:00 μ.μ., έως την Παρασκευή 30/08/2024 και ώρα 08:00 π.μ..

Ο Γ.Ο.Ε.Β. υποχρεούται στην τήρηση του παραπάνω προγράμματος άρδευσης στα δίκτυα Ζώνης Πηνειού Ηλείας.

Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, υπέγραψε τις εγκρίσεις αδειών προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας μονάδων αφαλάτωσης στις νήσους Νάξο και Σέριφο, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα της λειψυδρίας.

Συγκεκριμένα οι σχετικές αποφάσεις αφορούν:

• Στη νήσο Νάξο την άδεια προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας δύο μονάδων αφαλάτωσης, συνολικής δυναμικότητας 1600μ3/d, στη θέση «ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ» της Χώρας Νάξου για λογαριασμό του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων
• Στη νήσο Σέριφο την άδεια προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας μιας μονάδας αφαλάτωσης δυναμικότητας 600μ3/d, στην περιοχή «Αυλόμωνας» για λογαριασμό του Δήμου Σερίφου.

Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανος Γκίκας, σχετικά με το θέμα, δήλωσε: «Οι ιδιαίτερα πιεστικές ανάγκες και τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από το παρατεταμένο πρόβλημα της λειψυδρίας στα νησιά, μας υποχρεώνουν να κινηθούμε άμεσα, αποτελεσματικά και ευέλικτα προκειμένου οι τοπικές κοινωνίες να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και οι οικονομίες των νησιών μας να μην αντιμετωπίσουν πρόβλημα.
Ήδη το πρώτο επτάμηνο του 2024 έχουν εκδοθεί 16 άδειες προσωρινής λειτουργίας μονάδων αφαλάτωσης, όταν στην περίοδο 2018-2023 είχαν εκδοθεί συνολικά 25.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, υπό τις κατευθύνσεις του Υπουργού Χρήστου Στυλιανίδη, με συγκεκριμένες αποφάσεις και σειρά παρεμβάσεων στο νησιωτικό χώρο, δίνει λύσεις στα ζητήματα που αφορούν στη διαχείριση του νερού. Η Κυβέρνησή μας, στηρίζει έμπρακτα τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης των νησιωτικών περιοχών, στις πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώνουμε λόγω της κλιματικής κρίσης».

Στο πρόβλημα της λειψυδρίας στη Νάξο έχει αναφερθεί σε δηλώσεις του ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου και μέλος της ΕΘΕΑΣ, κ. Δημήτρης Καπούνης. Όπως τόνισε από 6.000 τόνους πατάτας Νάξου που είχε παραγωγή στο παρελθόν φέτος είχε 1.800 τόνους επειδή δεν υπάρχει νερό στο νησί. Στην περιοχή του Λιβαδιού, πηγάδια 60 ετών και είναι από 15 έως 18 μέτρα αυτή τη στιγμή είναι ξερά.

Όπως αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ), «το τελευταίο χρονικό διάστημα όλο και συχνότερα γίνεται αναφορά στα φαινόμενα λειψυδρίας που παρατηρούνται στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας.

Λίμνες σβήνουν, ποτάμια έχουν μειώσει δραματικά την παροχή τους και οι υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες έχουν «βυθιστεί» στα τάρταρα με αποτέλεσμα πάρα πολλές γεωτρήσεις είτε για ύδρευση, είτε για άρδευση να αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες καταναλωτών και αρδευτών.

Όλα τα ανωτέρω σίγουρα σχετίζονται με δύο παράγοντες. Αφενός με την κλιματική αλλαγή - κρίση, αφετέρου με την φυσική κλιματική μεταβλητότητα και τους διάφορους κλιματικούς κύκλους. Σε ότι αφορά το δεύτερο, τους διάφορους φυσικούς κύκλους δηλαδή, επισημαίνουμε πως για πολλές περιοχές και ιδιαίτερα για κάποιες λίμνες (π.χ. την διασυνοριακή λίμνη της Δοϊράνης στο Κιλκίς) είναι φυσικό φαινόμενο κάποιες χρονιές να είναι στο μέγιστο τους και μετά να ακολουθεί ένας κύκλος μείωσης έως κάποιο ελάχιστο και ξανά από την αρχή. Το θέμα είναι να παρατηρούμε τα μέγιστα και τα ελάχιστα του κάθε κύκλου και γενικά τις μετρήσεις της στάθμης σε βάθος χρόνου και μετά να βγάζουμε συμπεράσματα χωρίς να προτρέχουμε μόνο για την δημιουργία εντυπώσεων.

Σε κάθε περίπτωση όμως η ΠΟΓΕΔΥ δεν εφησυχάζει και έχει κατά καιρούς κάνει πολλές παρεμβάσεις σε ότι αφορά το θέμα του περιβάλλοντος γενικά και την διαχείριση των υδάτινων πόρων ειδικά.

Για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή υπενθυμίζουμε την θέση μας και τα πολλά έγγραφα που έχουμε κάνει για την αλόγιστη τοποθέτηση ανεμογεννητριών στα βουνά, αλλά και φωτοβολταϊκών (φ/β) συστημάτων σε παραγωγική γη. Δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός, τόσο δικαιωνόμαστε αφενός για το γεγονός ότι όλη αυτή η άναρχη κατάσταση μόνο κακό κάνει στο περιβάλλον (καταστροφή των βουνών μας και αλλαγή του μικροκλίματος στις περιοχές με φ/β), αλλά και στην τσέπη μας καθώς τελικά οι ΑΠΕ αποδεικνύονται πολύ ακριβές. Δεν θα υιοθετήσουμε αβίαστα τις υποψίες και κατηγορίες ότι για πάρα πολλές φωτιές στις ορεινές περιοχές ευθύνονται οι ανεμογεννήτριες (συγκεκριμένα αυτοί που πρόκειται να τις εγκαταστήσουν), αλλά ο λαός λέει ότι «όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά» και εδώ δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολύ και τα δύο.

Ειδικότερα για το θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, τουλάχιστον από το 2017 που με «ανώμαλο» τρόπο επέστρεψε η εποπτεία των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β) από τους ΟΤΑ Α΄ στους ΟΤΑ Β΄, έχουμε κάνει παρεμβάσεις τόσο προς την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝ.Π.Ε), όσο και προς τους Περιφερειάρχες εν΄όψη των κατά περίπτωση εξαγγελθέντων αλλαγών στους οργανισμούς των περιφερειών τους. Λίγες ήταν οι Περιφέρειες που μας άκουσαν (π.χ. Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Ελλάδας), ενώ οι περισσότερες είτε δεν έκαναν απολύτως τίποτα, είτε έκαναν άλλα αντ΄ άλλων (π.χ. της Θεσσαλίας).

Στις προτάσεις αυτές η Ομοσπονδία μας (Π.Ο.ΓΕ.Δ.Υ) ζητούσε την επαναδημιουργία και ενίσχυση των δομών εγγείων βελτιώσεων στις Περιφέρειες της χώρας και την ενίσχυσή τους με γεωτεχνικούς και άλλους ειδικούς επιστήμονες και με τεχνολογικό εξοπλισμό, ώστε να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο συντονισμό του συνόλου των φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση των αρδευτικών υδάτων προς όφελος των παραγωγικών τάξεων και του περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα τα πειράματα-εγκλήματα που η πολιτεία κάνει στην διαχείριση του νερού για την άρδευση των αγρών και τον έλεγχο των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β) είναι συνεχόμενα και διαρκή. Αρχικά ο νόμος «Καλλικράτης από 1-1-2011 μετάφερε τον έλεγχο των Τ.Ο.Ε.Β από τις τέως Νομαρχίες στους Νέους Δήμους, διαλύοντας τις υπηρεσίες εγγείων βελτιώσεων (Υ.Ε.Β) και στην συνέχεια, μετά από επτά χρόνια από το τέλος του 2017, μετάφερε τον έλεγχο και εποπτεία στις Περιφέρειες με ένα θολό καθεστώς.

Στο μεσοδιάστημα, εξαιτίας της προφανούς αδυναμίας των Δήμων, κανένας έλεγχος και εποπτεία δεν υπήρχε και το εξειδικευμένο προσωπικό των Υ.Ε.Β που από τις τέως Νομαρχίες μεταφέρθηκε στις Περιφέρειες είτε ασχολήθηκε με άλλα αντικείμενα, είτε συνταξιοδοτήθηκε σιγά-σιγά. Σε κάθε περίπτωση και δεδομένης της χρονικής συγκυρίας νέοι διορισμοί ποτέ δεν έγιναν και σε ελάχιστες Περιφέρειες επανιδρύθηκαν οι Υ.Ε.Β (Δ/νσεις ή Τμήματα Εγγείων Βελτιώσεων). Στην Θεσσαλία δε, οι αρμοδιότητες εποπτείας και ελέγχου των Τ.Ο.Ε.Β αντί να μεταφερθούν σε νέες Δ/νσεις ή Τμήματα Εγγείων Βελτιώσεων ή έστω στις Δ.Α.Ο-Δ.Α.Ο.Κ, εκχωρήθηκαν από την Περιφερειακή Διοίκηση της στα Τμήματα Υδροοικονομίας, τα οποία αφενός ήταν υποστελεχωμένα, αφετέρου το αντικείμενο που είχαν ήδη ήταν υπεραρκετό και εντελώς διαφορετικό στην ουσία και στο πνεύμα από αυτό που τους εκχωρήθηκε.

Αντί όλων όσων εμείς προτείνουμε η πολιτεία με αφορμή το πλημμυρικό φαινόμενο «Ντάνιελ» του καλοκαιριού του 2023, προχώρησε στο πείραμα της δημιουργίας του οργανισμού – τέρατος του ΟΔΥΘ Α.Ε για την διαχείριση των υδάτων στην Θεσσαλία, ο οποίος είναι το πρώτο βήμα για την εκχώρηση των υδάτων στον ιδιωτικό τομέα και σιγά - σιγά αποσκοπούν αυτό το πείραμα να το εφαρμόσουν και στις άλλες περιφέρειες. Ήδη ακούγεται ως ο επόμενος «σταθμός» η Κρήτη και βλέπουμε.

Εμείς αυτό που προτείνουμε για τον σωστό έλεγχο των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων και κατ΄ επέκταση της ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων στην γεωργία είναι, να αναβαθμιστούν οι λειτουργίες των υπηρεσιών των Περιφερειών της χώρας, να δημιουργηθούν δομές (δ/νσεις και τμήματα) Εγγείων Βελτιώσεων και να στελεχωθούν με αρμόδιους γεωτεχνικούς επιστήμονες (Γεωπόνους και Γεωλόγους), αλλά και άλλους τεχνικούς επιστήμονες.

Εναλλακτικά και εάν πράγματι η Πολιτεία θέλει να κάνει μία μεγάλη και θεσμική παρέμβαση στην συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων και του νερού για ύδρευση, άρδευση και βιομηχανική χρήση και δεν επιθυμεί απλά να αναβαθμίσει και ενισχύσει τις υπάρχουσες δομές, τότε θα μπορούσε να πάρει μαθήματα από το καλύτερο μοντέλο διαχείρισης που υπάρχει στην «γειτονιά» μας και είναι αυτό του Ισραήλ. Εκεί το νερό το σέβονται ως έναν εθνικό πόρο ζωής και βασικό στοιχείο της ύπαρξης του κράτους τους. Οι ιδιώτες εμπλέκονται μόνο στην αφαλάτωση στις παράκτιες περιοχές.

Δεδομένου ότι οι αλλαγές του κλίματος μας οδηγούν όλο και πιο κοντά σε αυτό του Ισραήλ, καλούμε την κυβέρνηση να το αντιγράψει.
Να δημιουργήσει ένα Εθνικό - Κρατικό Οργανισμό Υδάτων με αρμοδιότητα από τον Έβρο έως την Γαύδο και να ξεχάσει τα πειράματα τύπου Ο.Δ.Υ.Θ Α.Ε.
Ειλικρινά πιστεύουμε ότι αυτό θα είναι μία ειλικρινή, έντιμη και γενναία απόφαση για την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων και την αντιμετώπιση της επερχόμενης λειψυδρίας. Εάν θέλεις να κάνεις κάτι σωστό μαθαίνεις από τους καλύτερους που έχουν συνθήκες ανάλογες με σένα και τέτοιοι είναι οι Ισραηλινοί».