Καθώς πλησιάζει η έναρξη της δεύτερης φάσης για την ψηφιακή έκδοση των Δελτίων Αποστολής, οι αγρότες προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν τι ακριβώς ισχύει. Η υποχρέωση ηλεκτρονικής έκδοσης έχει ήδη ξεκινήσει από τον Ιούνιο για τις επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 200.000 ευρώ, ωστόσο το πλαίσιο για τον πρωτογενή τομέα παραμένει μεταβατικό. Πολλοί παραγωγοί αναρωτιούνται αν πρέπει ήδη να εκδίδουν ψηφιακά δελτία ή αν εξαιρούνται έως την 1η Δεκεμβρίου 2025 — ημερομηνία που σηματοδοτεί τη δεύτερη φάση εφαρμογής για όλους.
Τι είναι το Δελτίο Αποστολής και ποιοι το εκδίδουν
Το Δελτίο Αποστολής είναι το έγγραφο που συνοδεύει κάθε μεταφορά προϊόντων ή αγαθών από τον προμηθευτή προς τον αγοραστή. Αποτελεί απόδειξη της μεταφοράς, όχι της πληρωμής — δηλαδή δεν περιλαμβάνει στοιχεία τιμολόγησης ή φόρων, αλλά καταγράφει ποια προϊόντα διακινούνται, από πού και προς τα πού. Υποχρέωση έκδοσης έχουν όσοι πωλούν εμπορεύματα ή προϊόντα και τηρούν λογιστικά βιβλία, ανεξαρτήτως αν αυτά είναι απλογραφικά ή διπλογραφικά. Παρά τη συχνή σύγχυσή του με το τιμολόγιο, το δελτίο αποστολής εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό, καθώς πιστοποιεί απλώς τη διακίνηση των αγαθών.
Η ψηφιακή έκδοση των Δελτίων Αποστολής εντάσσεται στο σχέδιο εκσυγχρονισμού της ΑΑΔΕ, στο πλαίσιο του TAXISnet και των ηλεκτρονικών βιβλίων MyDATA, με στόχο τη διαφάνεια και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Οι δύο φάσεις της ψηφιακής μετάβασης
Η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή γίνεται σταδιακά, μέσα από δύο φάσεις που έχουν ήδη καθοριστεί από την ΑΑΔΕ:
Α΄ φάση – από 2 Ιουνίου 2025:
Υποχρεωτική για επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο άνω των 200.000 ευρώ.
Β΄ φάση – από 1 Δεκεμβρίου 2025:
Εντάσσονται όλες οι υπόλοιπες επιχειρήσεις και οι αγρότες, ανεξαρτήτως καθεστώτος.
Μέχρι τότε, οι παραγωγοί μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν όπως μέχρι σήμερα, εκδίδοντας χειρόγραφα δελτία αποστολής ή αξιοποιώντας τα δελτία που εκδίδει ο έμπορος, ανάλογα με την περίπτωση.
Τι ισχύει σήμερα για τους αγρότες – και πού χρειάζεται προσοχή
Παραδοσιακά, ο παραγωγός είχε υποχρέωση να εκδίδει Δελτίο Αποστολής για τη μεταφορά της παραγωγής του από το χωράφι στον έμπορο. Ωστόσο, στην πράξη υπήρχε (και συνεχίζει να υπάρχει) η δυνατότητα ο έμπορος να εκδίδει το δελτίο, διευκολύνοντας και τα δύο μέρη. Αυτό παραμένει νόμιμο έως τις 30 Νοεμβρίου 2025, αρκεί το φορτηγό του εμπόρου να βρίσκεται στο χωράφι του παραγωγού, όπου γίνεται η απευθείας φόρτωση των προϊόντων.
Η σύγχυση προκύπτει όταν η μεταφορά δεν γίνεται απευθείας στον έμπορο, αλλά σε σημείο συγκέντρωσης — όπως μια πλατεία, αποθήκη ή αλάνα στο χωριό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο παραγωγός οφείλει να εκδώσει ο ίδιος χειρόγραφο Δελτίο Αποστολής, με κατ’ εκτίμηση ποσότητες των προϊόντων που μεταφέρει.
Επιπλέον, αν πρόκειται για παραγωγό κανονικού καθεστώτος που είχε το 2022 τζίρο άνω των 200.000 ευρώ, τότε υπάγεται ήδη στην πρώτη φάση και υποχρεούται σε ψηφιακή έκδοση και διαβίβαση μέσω MyDATA, ακόμη και πριν την 1η Δεκεμβρίου 2025. Η αναφορά στο 2022 γίνεται επειδή η ΑΑΔΕ χρησιμοποιεί τα οικονομικά στοιχεία εκείνης της χρονιάς για να προσδιορίσει ποιοι εντάσσονται στη συγκεκριμένη φάση εφαρμογής.
Έλεγχοι, πρόστιμα και η αγωνία των παραγωγών
Η ασάφεια γύρω από το ποιοι υπόκεινται σήμερα στην υποχρέωση ψηφιακής έκδοσης έχει δημιουργήσει ανησυχία και φόβο για ενδεχόμενα πρόστιμα στους παραγωγούς. Σε πολλές περιπτώσεις, εκφράζεται ο προβληματισμός ότι ενδέχεται να υπάρξουν διαφορετικές ερμηνείες των διατάξεων από τις ελεγκτικές αρχές, ιδίως όταν η μεταφορά των προϊόντων δεν γίνεται απευθείας από το χωράφι. Το ζητούμενο είναι οι έλεγχοι να επικεντρώνονται εκεί όπου πράγματι υπάρχει αδήλωτη διακίνηση, και όχι να ταλαιπωρούνται οι συνεπείς παραγωγοί μέσα σε ένα πλαίσιο που παραμένει ασαφές.
Η ψηφιακή μετάβαση των δελτίων αποστολής παρουσιάζεται ως βήμα προς τη φορολογική διαφάνεια και τον εκσυγχρονισμό. Ωστόσο, για τον αγροτικό κόσμο, μέχρι στιγμής μοιάζει περισσότερο με νέα γραφειοκρατική πρόκληση παρά με διευκόλυνση. Το κόστος εφαρμογής, η έλλειψη ενημέρωσης και οι έλεγχοι δημιουργούν εύλογη ανησυχία για το αν η «ψηφιακή πρόοδος» θα μεταφραστεί τελικά σε πραγματική διευκόλυνση ή σε νέα ταλαιπωρία.
Να μη χαθεί η ουσία πίσω από την τεχνολογία
Η ψηφιακή μετάβαση είναι αναπόφευκτη και, με σωστό σχεδιασμό, μπορεί να φέρει απλούστευση και διαφάνεια στις συναλλαγές. Για να γίνει όμως πραγματικά χρήσιμη, χρειάζεται ξεκάθαρους κανόνες, ενημέρωση και πρακτική υποστήριξη προς τους παραγωγούς που καλούνται να την εφαρμόσουν. Ο αγροτικός κόσμος δεν αντιστέκεται στην εξέλιξη, ζητά να γίνει σύμμαχος, όχι θεατής, σε μια διαδικασία που αλλάζει την καθημερινότητά του.
