Σοβαρά προβλήματα από το 2023 δημιουργεί η μεταβατική διάταξη για τον καθορισμό τύπων και τεχνικών προδιαγραφών των θερμοκηπίων.

Ο σχετικός νόμος του 2020, που είχε πάρει παράταση, από το 2023 θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται και ουσιαστικά βγάζει εκτός λειτουργίας μεγάλο αριθμό θερμοκηπίων της χώρας. 

Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από την Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) 2243/333582/27-11-2020 (ΦΕΚ Β΄5432/09-12-2020), η οποία επανακαθόρισε τους τύπους και τις τεχνικές προδιαγραφές κατασκευής θερμοκηπίων, στο άρθρο 28 αναφέρει: «θερμοκήπια ή θάλαμοι καλλιέργειας μανιταριών, στα οποία είχαν δοθεί εγκρίσεις τύπου είτε από την τέως Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος είτε από το ΥπΑΑΤ και έχουν εγκατασταθεί πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης υποχρεούνται εντός τριών ετών από την έναρξη ισχύος της, να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της παρούσας απόφασης και να αιτηθούν νέας έγκρισης εφόσον πληρούν τον ευρωκώδικα ΕΝ13031.01 και 02. Σε αντίθετη περίπτωση παύουν να ισχύουν από την εφαρμογή της παρούσας απόφασης και απαιτείται να αιτηθούν νέας έγκρισης εντός 6 μηνών».

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από την ανωτέρω μεταβατική διάταξη, η οποία προβλέπει ότι οι εγκρίσεις τύπου που είχαν δοθεί παύουν να ισχύουν από την εφαρμογή της ΥΑ, ουσιαστικά καταδικάζεται ένας μεγάλος αριθμός θερμοκηπίων να στερηθεί την έγκριση τύπου και συνεπώς, να μην μπορεί πλέον να μεταβιβασθεί ή να ηλεκτροδοτηθεί ή να αρδευτεί κινδυνεύοντας και με πρόστιμο αυθαίρετης κατασκευής. Κι αυτό γιατί σε μια θερμοκηπιακή κατασκευή ετών, δεν μπορεί να προσαρμοστεί ο σκελετός του θερμοκηπίου σε νέες προδιαγραφές διαστάσεων, ενώ κοστίζει λιγότερο να κατασκευάσεις ένα νέο θερμοκήπιο παρά να ανακατασκευάσεις εκ θεμελίων το υπάρχον. 

Το πρόβλημα δεν θα προκύψει μόνο στην περίπτωση της μεταβίβασης ή της τροποποίησης της ηλεκτροδότησης των παλαιών θερμοκηπίων. Η έγκριση τύπου έχει την θέση της αδειοδότησης του θερμοκηπίου από την Πολεοδομία. Σε περίπτωση καταγγελίας κάποιου τρίτου, εφόσον δεν μπορεί να εκδοθεί σήμερα έγκριση τύπου, κινδυνεύει ο ιδιοκτήτης του θερμοκηπίου με δυσβάστακτο κόστος αυθαίρετης κατασκευής.

Είχε δημιουργηθεί μια Ομάδα Εργασίας στο ΥπΑΑΤ αλλά ακόμη περιμένουμε να μας ανακοινώσουν τι αποφάσεις πήρε.

Διαβάστε την σχετική επιστολή που είχε στείλει το 2021 η ΔΑΟΚ Τριφυλίας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου για το συγκεκριμένο πρόβλημα (πατήστε εδώ)

Το 2022 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τις θερμοκηπιακές μονάδες υδροπονικής καλλιέργειας ντομάτας που λειτουργούν με φυσικό αέριο στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα.

Παρόλα αυτά κατάφεραν να ξεπεράσουν τα μεγάλα προβλήματα και το 2023 φαίνεται να ανοίγονται πιο θετικές προοπτικές για τον κλάδο λόγω της διόρθωσης προς τα κάτω των τιμών ενέργειας.

Οι Κήποι Καρδίτσας είναι μια υπερσύγχρονη θερμοκηπιακή μονάδα υδροπονικής καλλιέργειας ντομάτας που λειτουργεί από το 2020. Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο βασικός µέτοχος και διευθύνων σύµβουλος της «Κήποι Καρδίτσας», Αργύρης Παπαργυρόπουλος, «εστιάζουμε στην ποιότητα, την καινοτομία και την αειφορία. Στο πλαίσιο αυτό έχουν επιλεγεί ποιοτικές ποικιλίες σπόρων ντοµάτας τύπου beef, από πιστοποιηµένους οίκους παραγωγής σπόρων.

Καλλιεργούμε 50 στρέμματα με ντομάτες. Υπάρχουν δύο σταθμούς Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ ή CHP) που λειτουργούν με φυσικό αέριο και παράγουν ταυτόχρονα 4 MW ηλεκτρικής και 5 MW θερμικής ενέργειας την ώρα. Η ηλεκτρική ενέργεια διοχετεύεται στο δίκτυο της ΔΕΔΔΗΕ μέσης τάσης, ενώ η θερμική χρησιμοποιείται για τη θέρμανση του θερμοκηπίου. Στις εγκαταστάσεις λειτουργούν ψυκτικοί θάλαμοι και μονάδες διαλογής και συσκευασίας. 

Το φυσικό αέριο το 2022 είχε φτάσει να είναι 20 φορές πιο ακριβό σε σχέση με την τιμή που είχε πριν ξεκινήσει ο πόλεμος της Ουκρανίας. Τώρα έχει κάπως μειωθεί η τιμή του αλλά παραμένει ακόμη σε υψηλά επίπεδα (είναι τριπλάσια σε σχέση με το 2020). Επίσης στα είδη συσκευασίας και στο εργατικό είχαμε αύξηση του κόστους.

Φυτεύσεις της ντομάτας γίνονται από τα μέσα Δεκεμβρίου μέχρι μέσα Μαρτίου και όλο τον υπόλλοιπο χρόνο είμαστε στην αγορά με ντομάτες τύπου beef. Την παραγωγή μας την πουλάμε στην Ελλάδα. Εδώ και μια εβδομάδα έχουμε βγει στην αγορά. Σίγουρα οι καταναλωτές έχουν μειώσει τις αγορές τους. Για αυτό σκεφτόμαστε να ξεκινήσουμε εξαγωγές. Πέρασε μια δύσκολη χρονιά το 2022 η υδροπονική καλλιέργεια ντομάτας αλλά καταφέραμε να κρατηθούμε».

Από την πλευρά του ο κ. Γιώργος Στασινόπουλος, Εμπορικός Διευθυντής της επιχείρησης, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «παρά τα προβλήματα το 2022 βγήκαμε στην αγορά με την μικρόκαρπη κερασοντομάτα (Cherry) σε συσκευασία 500 γραμμαρίων (κούπα). Είναι ένα προϊόν που έχει μεγαλύτερο κόστος παραγωγής και εργατικών. Καλλιεργήσαμε το 10% της έκτασης με τα ντοματίνια. Είναι ένα προϊόν πιο γκουρμέ και δεν πωλείται χύμα, οπότε έχει πιο υψηλή τιμή σε σχέση με την μεγαλόκαρπη».

Τα θερμοκήπια Σαββίδη - DRAMELLO FRESH, έχουν κατασκευαστεί το 2014 στη Δράμα και ειδικεύονται στην υδροπονική καλλιέργεια τομάτας, κάνοντας χρήση ΣΗΘΥΑ (CHP). Η παραχθείσα θερμική ενέργεια, χρησιμοποιείται στο θερμοκήπιο για θέρμανση, ενώ η παραχθείσα ηλεκτρική ενέργεια πωλείται στον Δημόσιο Φορέα Ηλεκτροδότησης. 

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιάννης Καδόγλου, Γεωπόνος και Διευθυντής Παραγωγής στα Θερμοκήπια Σαββίδη Α.Ε. «από το 2006, με μεγάλη καθυστέρηση, σε σχέση με την Ευρώπη, λειτουργούν και στην Ελλάδα θερμοκήπια που χρησιμοποιούν συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Είχα την τύχη να εργαστώ ως γεωπόνος στην πρώτη μεγάλη θερμοκηπιακή μονάδα «εκτός εδάφους» που λειτουργούσε με φυσικό αέριο. Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι η χώρα μας δεν είχε συγκεκριμένη πολιτική για αυτόν τον κλάδο. 

Σε αντίθεση με άλλες χώρες, η τιμή του ρεύματος που απολάμβαναν οι παραγωγοί, πουλώντας το προϊόν αυτό, δεν συνδέονταν με την τιμή του φυσικού αερίου. Στο εξωτερικό, επίσης, οι παραγωγοί μπορούν να συνάψουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια, σταθερής τιμής του φυσικού αερίου με τους παρόχους, κάτι που δεν συμβαίνει στην χώρα μας.   

Μετά τους περιορισμούς της Ρωσίας στη διάθεση του φυσικού αερίου, σαν αποτέλεσμα των κυρώσεων που της επέβαλε η Δύση, η τιμή του φυσικού αερίου έφτασε και σε 20πλάσια επίπεδα, στην Ευρώπη. Αυτό δημιούργησε μεγάλες αναταράξεις και στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. 

Σαν πρώτη αντίδραση, είχαμε ακυρώσεις παραγγελιών στα φυτώρια, από τους παραγωγούς, μη μπορώντας να ανταποκριθούν στο ενεργειακό κόστος, μεταθέτοντας τις νέες φυτεύσεις τους για το τέλος του χειμώνα, χρησιμοποιώντας, μάλιστα, επιπρόσθετη, πρόχειρη, αντισταγονική θερμοκουρτίνα στο θερμοκήπιο, για να μειώσουν τον όγκο που έπρεπε να θερμάνουν. 

Στην Ελλάδα είχαμε μετάθεση ημερομηνίας μεταφύτευσης, αποφεύγοντας το χειμώνα, ενώ κάποιοι παραγωγοί έριξαν τις θερμοκρασίες μέσα στο θερμοκήπιο (με μείωση εως και 50% της θερμικής ενέργειας), κάτι που είχε κόστος στην συνολική παραγωγή. 

Η αύξηση της τιμής πώλησης του γεωργικού προϊόντος ήταν πολύ μικρή για να καλύψει τις αυξήσεις στο κόστος παραγωγής. Είχαμε και συνακόλουθες αυξήσεις στα λιπάσματα 20 - 500%, ενώ στο φυσικό αέριο, είδαμε την τιμή να αυξάνει έως και 1.700%.

Μέσα σε λίγες βδομάδες συντελέστηκαν κοσμογονικές αλλαγές στο θερμοκηπιακό τομέα. Θερμοκήπια στην Αγγλία με αγγούρι εγκαταλείφτηκαν εντελώς. Παραγωγοί από την Ολλανδία (τα θερμοκήπια εκεί καταναλώνουν το 9% του φυσικού αερίου  της χώρας), έγιναν ξαφνικά πωλητές ενέργειας, αφού τα χαμηλά συμβόλαια στο φυσικό αέριο που είχαν προσυπογράψει, τους επέτρεπαν να κάνουν περιουσίες, μεταπουλώντας το αέριο σε άλλες επιχειρήσεις. Το ίδιο έκαναν και όσοι είχαν μεγάλες δεξαμενές αποθήκευσης αερίου, «εγκαταλείποντας» έτσι την γεωργική παραγωγή. 

Το ρευστό αυτό ενεργειακό περιβάλλον συνέβαλλε, δυστυχώς και στο «πάγωμα» μεγάλων επενδύσεων που είχαν προγραμματιστεί να γίνουν στη χώρα μας. 

Οι αρχικές εκτιμήσεις, έκαναν λόγο για μεταφορά μεγάλου όγκου της παραγωγής σε χώρες της Αφρικής, όπως η Κένυα και το Μαρόκο. 
Φαίνεται όμως πως το 2023 η εικόνα αυτή αρχίζει να αντιστρέφεται. Η τιμή του φυσικου αερίου είναι μόλις τρεις φορές επάνω σε σχέση με αυτήν που είχαμε πριν λίγα χρόνια και οι παραγωγοί στην Ελλάδα άρχισαν να «ξαναζεσταίνουν» τις μηχανές τους. 

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο είναι από τις πιο καθαρές από τις συμβατικές μορφές ορυκτών καυσίμων. Μόνο στο νομό Δράμας η ικανότητα παραγωγής ρεύματος με μονάδες ΣΗΘ (Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας) είναι της τάξεως των 20 ΜW, ενώ στα θερμοκήπια του νομού απασχολούνται πάνω από 300 άτομα. Πρέπει, λοιπόν η Πολιτεία να ασχοληθεί με τα προβλήματα αυτών των μονάδων, να απορροφά τους έντονους κραδασμούς που  προκαλούνται στην παγκόσμια, προσφέροντας σταθερότητα και αίσθημα εμπιστοσύνης σε νυν και εν δυνάμει επενδυτές».

Συνάντηση είχαν, την Τρίτη (14/3), οι Αγροτικοί Σύλλογοι Γαργαλιάνων και Φιλιατρών με την ηγεσία του ΥπΑΑΤ, παρουσία του βουλευτής Μεσσηνίας της ΝΔ, Περικλή Μαντά.

Ο ΑγροΤύπος ήταν εκεί και συνομίλησε με τους εκπροσώπους των αγροτών μετά την συνάντηση.

Όπως δήλωσαν οι κ.κ. Άγγελος Κοροβίλας και Ασημάκης Ντεμερούκας, πρόεδροι Αγροτικών Συλλόγων Φιλιατρών και Γαργιαλιάνων αντίστοιχα, «ο υπουργός κ. Γεωργαντάς μας τόνισε ότι μέχρι το τέλος της εβδομάδας θα έχει υπογραφεί η ΚΥΑ για τον καθορισμό ανώτατου ορίου θέσεων εργασίας ανά Περιφέρεια και Νομό, για απασχόληση Πολιτών Τρίτων Χωρών (ΠΤΧ) στον πρωτογενή τομέα.

Στην περιοχή της Τριφυλίας υπάρχει ανάγκη τουλάχιστον 4.500 εργατών γης για την κάλυψη των αναγκών των κηπευτικών καλλιεργειών με προσαύξηση τουλάχιστον 1.000 ακόμα στην συγκομιδή της ελιάς.

Ζητήσαμε ακόμη εκτός των Σχεδίων Βελτίωσης να υπάρξει και άλλο επενδυτικό πρόγραμμα για την επιχορήγηση στέγασης εργατών γης και αγοράς ISOBOX (προκάτ οικίσκων εργατών γης), το οποίο βλέπει θετικά ο υπουργός.

Επίσης ο κ. Γεωργαντάς δεσμεύτηκε ότι η πληρωμή της επιστροφής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) πετρελαίου στους αγρότες θα γίνει άμεσα.

Ζητήσαμε από τον κ. Γεωργαντά η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο να γίνει με την θέσπιση ειδικού πίνακα που δεν θα λειτουργεί μόνο προς των συμφέρων των μεγάλων καλλιεργειών αλλα αναγνωρίζοντας και την εντατική εργασία που χρειάζεται κάθε καλλιέργεια. Μας ανέφερε ότι δεν υπάρχει χρόνος για αλλαγή των σχετικών πινάκων απασχόλησης εργατών και η πληρωμή θα γίνει με βάση όσα έγιναν στην προηγούμενη.

Ο υπουργός ΑΑΤ μας ανέφερε ότι βλέπει θετικά την ενίσχυση μέσω de minimis της καλλιέργειας ντομάτας επειδή αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια σοβαρά προβλήματα φυτοπροστασίας με αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής και την απώλεια εισοδήματος των παραγωγών. Για να γίνει αυτό όμως θα πρέπει να καταθέσει σχετικό φάκελο η τοπική ΔΑΟΚ.

Δεν θα υπάρξει καμιά αλλαγή στην πρόσκληση των Σχεδίων Βελτίωσης, τόνισε από την πλευρά του ο κ. Ευθύμιος Τσιατούρας, Προϊστάμενος της Μονάδας Επενδύσεων στις Γεωργικές Εκμεταλλεύσεις στην Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Παρεμβάσεων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΥΕ ΠΑΑ).

Εμείς ζητήσαμε αλλαγή των ποσών χρηματοδότησης στα Σχέδια βελτίωσης και στόχευση ανάλογα με την επένδυση. Η πρόσκληση αφήνει φωτογραφικά εκτός τα θερμοκήπια. Επενδύσεις σε θερμοκήπια, κτηνοτροφία και γεωργία ακριβείας θα πρέπει να μπορούν να συντάξουν φάκελο 250.000 ευρώ. Επίσης το πλαίσιο που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ, στις 9/3/2023, συνδέει την μέγιστη χρηματοδότηση (250.000 ευρώ) με το μέγεθος της επιχείρησης μέσω του ΟΣΔΕ 2022 αφήνοντας εκτός μεγάλης χρηματοδότησης σχεδόν κάθε νέο αγρότη».

Επανέρχονται σταδιακά οι ροές των εξαγωγών τούρκικης και μαροκινής ντομάτας στην ΕΕ.

Το τουρκικό Υπουργείο Γεωργίας και Δασών ανακοίνωσε ότι ο περιορισμός στις εξαγωγές ντομάτας, που είχε θεσπισθεί στις 2 Μαρτίου και είχε προαναγγελθεί ότι θα διαρκέσει έως τις 14 Απριλίου, έχει αρθεί από τις 7 Μαρτίου. 

Ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, δηλώνει ότι «η απαγόρευση αποφασίστηκε για να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα του εφοδιασμού στην εγχώρια αγορά και να αποτραπεί η αύξηση των τιμών της τομάτας. Ωστόσο, η απαγόρευση επικρίθηκε έντονα από τους καλλιεργητές, καθώς η ντομάτα παραμένει το κύριο εξαγωγικό προϊόν νωπών προϊόντων για την Τουρκία. Οι Τουρκία εξάγει κάθε χρόνο περίπου 600.000 τόνους ντομάτας».

Σε αύξηση των εξαγωγών ντομάτας θα προχωρήσουν και οι Μαροκινοί. Τις προηγούμενες ημέρες σε μια προσπάθεια να μειώσουν τις τιμές στην εγχώρια αγορά είχαν προχωρήσει σε περιορισμούς των εξαγωγών ντομάτας. Το Μαρόκο είναι μεγάλος προμηθευτής ντομάτας στις αγορές της Ευρώπης (ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο). Οι εισαγωγές στην ΕΕ ντομάτας από το Μαρόκο ξεπερνούν τους 300.000 τόνους ετησίως. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τις προηγούμενες ημέρες να αδειάσουν τα ράφια των σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου και να βάζουν στους πελάτες τους όριο των τριών τεμαχίων.

Οι εισαγωγές φρέσκιας ντομάτας στην ΕΕ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κομισιόν, θα συνεχίσουν την ανοδική τάση των τελευταίων ετών. Το 2022 είχαν μια αύξηση, κατά 3%, φτάνοντας στους 730.000 τόνους.

Θετικό το πρόσημο για τους Έλληνες παραγωγούς, παρά τις ανατιμήσεις.

Υποθήκες για ακόμα καλύτερη παρουσία στο μέλλον έβαλε φέτος η ντομάτα βελανίδι, καθώς κατά κοινή ομολογία, καταφέρνει παρά τα υψηλά κοστολόγια, να φέρνει κερδοφορία στους περισσότερους παραγωγούς. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τάσεις της αγοράς, που όσον αφορά στο εσωτερικό, δείχνει να προτιμά τα πιο γευστικά προϊόντα.

Η Ελληνική αγορά προτιμά τα πιο γλυκά, τα πιο γευστικά προϊόντα

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Συνεταιρισμό Ανατολή τόνισε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «στην Ελλάδα έχουμε γύρω στα 45.000 στρέμματα με θερμοκηπιακές καλλιέργειες, εκ των οποίων η Κρήτη έχει γύρω στα 23.000 στρέμματα. Η Κρήτη λόγω της θέσης της έχει τη δυνατότητα να έχει προϊόν μέσα στο χειμώνα και το Μάιο, όταν αρχίζουν οι άλλες περιοχές, εμείς τελειώνουμε. Όσον αφορά στη ντομάτα βελανίδι κατά προσέγγιση οι εκτάσεις καλλιέργειας στην Κρήτη είναι γύρω στα 2.000 στρέμματα αυτή την περίοδο. Σήμερα που μιλάμε το 80% της παραγωγής σε βελανίδι αφορά Κρητικό προϊόν. Οι τιμές παραγωγού την περασμένη εβδομάδα ανέβηκαν και πάνω από 3 ευρώ το κιλό, ενώ σήμερα είναι γύρω στα 2,70. Η τιμή είναι ικανοποιητική για τον παραγωγό. Όταν η τιμή για τον παραγωγό πέσει κοντά στο 1 ευρώ το κιλό, τότε δεν υπάρχει περιθώριο κέρδους. Ένα κόστος καλλιέργειας γενικά στη ντομάτα είναι τα 5.000 ευρώ το στρέμμα. Στο βελανίδι η διαφορά είναι ότι έχει ακριβότερα εργατικά, γιατί πολύ απλά μαζεύεται με το χέρι και μιλάμε για λεπτο-δουλειά. Η ντομάτα βελανίδι έχει διαφορά από τη ντομάτα beef, την μεγαλόκαρπη, γιατί συλλέγεται επί τόπου συνήθως από τους παραγωγούς και συσκευάζεται σε κεσεδάκια για να φύγει για την αγορά. Το περισσότερο Ελληνικό βελανίδι καταναλώνεται στην εσωτερική αγορά, αλλά γίνονται και εξαγωγές. Προβλήματα γενικώς δεν υπάρχουν, παρά μόνον αν ο χειμώνας είναι βαρύς, κάτι που φέτος δεν ισχύει. Στην καλλιέργεια της ντομάτας γενικώς έχει κάνει μεγάλη ζημιά η Tuta και ο ιός της καστανής ρυτίδωσης. Όλα αυτά είναι σε έξαρση κυρίως μετά το Μάρτιο. Από υβρίδια θεωρώ τα Lobello, πολύ καλά γιατί υπερέχουν σε γεύση».

Ο κ. Νεκτάριος Παπαδάκης, είναι πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Κηπευτικών Δήμου Ιεράπετρας Κάμιρος με την διακρική επωνυμία Κρητικό Περβόλι και όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο: «την τρέχουσα σεζόν υπερδιπλασιάσαμε τις εκτάσεις με ντομάτα βελανίδι, το οποίο διαθέτουμε στην εσωτερική αγορά, έχοντας συνεργασία με μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Έχουμε όμως και άλλες συνεργασίες. Από υβρίδια προτιμάμε το Lobello, γιατί έχουν καλή γεύση και τα ζητάει η αγορά περισσότερο. Στις συσκευασίες των 500 γραμμαρίων η ντομάτα μπαίνει με το κοτσάνι, ενώ στις συσκευασίες των 250 γραμμαρίων (ποτήρι) μπαίνει χωρίς κοτσάνι. Οι ποιότητες σε ένα θερμοκήπιο δεν είναι πάντα ίδιες. Για να έχεις ενα καλό κέρδος, με το σημερινό κόστος παραγωγής, πρέπει να έχεις μια απόδοση στους 15 με 20 τόνους ανά στρέμμα. Το κόστος παραγωγής έχει ξεπεράσει τα 6.000 ευρώ το στρέμμα λόγω των ανατιμήσεων στις εισροές, ενώ και τα εργατικά είναι πλέον στα 35-40 ευρώ αντί 30 που ήταν μέχρι πέρσι».

Έτοιμος να βάλει ντομάτα βελανίδι εμφανίζεται και ο κ. Θανάσης Παλούκης, που καλλιεργεί κηπευτικά θερμοκηπίου, αλλά και υπαίθρια στην περιοχή της Βόνιτσας στην Αιτωλοακαρνανία και τα οποία εμπορεύεται στη λαϊκή αγορά του νομού, της Λευκάδας κ.λπ. Όπως μας λέει ο κ. Παλούκης: «κλίνω να να βάλω ντομάτα βελανίδι Lobello σε ένα μήνα περίπου από σήμερα, ώστε να κάνω συγκομιδή και να έχω παραγωγή μέσα στο καλοκαίρι και ειδικά κατά την τουριστική περίοδο, που έχουν ζήτηση τα προϊόντα. Γενικά η ντομάτα βελανίδι είναι ελεγχόμενη ως προς τα κόστη καλλιέργειας θεωρώ και έχει και περιθώριο κέρδους, ειδικά αν πουλάς το καλοκαίρι».

Ανασταλτικός παράγοντας οι μεγάλες ανάγκες σε εργατικά χέρια

Ο κ. Αντώνης Πλεξουσάκης, παραγωγός ντομάτας θερμοκηπίου, από την περιοχή της Ιεράπετρας τόνισε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «αυτή την περίοδο υπάρχει παραγωγή σε ντομάτα βελανίδι και οι αποδόσεις είναι σχετικά καλές. Τα πολλά κρύα δεν κάνουν καλό στην καλλιέργεια, όπως και οι πρώιμες ζέστες, καθώς φέρνουν την παραγωγή νωρίτερα από το κανονικό και μαζεμένη. Γενικά χρειάζεται μια ισορροπία. Αυτή την περίοδο βγάζουμε γύρω στα 500 κιλά τη βδομάδα. Οι τιμές τις τελευταίες ημέρες έχουν ανεβεί, αλλά πιστεύω ότι αυτό οφείλεται σε κάμψη αποδόσεων ανά περίπτωση. Στη ντομάτα βελανίδι το βασικό πρόβλημα έχει να κάνει με το εργατικό κόστος, καθώς μαζεύονται ένα-ένα με το χέρι. Το κόστος παραγωγής με τα σημερινά δεδομένα ξεκινά από τα 2.500 - 3.000 ευρώ και μπορεί να ανέλθει και στα 5.000 ευρώ το στρέμμα. Από υβρίδια κάνουμε δοκιμές συνεχώς σε καινούργια και μελετάμε τις συμπεριφορές τους τις καλλιεργητικές, στην προσπάθεια που καταβάλλουμε για λιγότερες απώλειες από Tuta και τον ιό της καστανής ρυτίδωσης. Ένα από αυτά που δοκιμάζουμε τελευταία είναι το Solemio».

«Προσωπικά έχω τέσσερα χρόνια να βάλω ντομάτα βελανίδι. Βασικός λόγος εγκατάλειψης και στροφής σε άλλα προϊόντα είναι οι μεγάλες απαιτήσεις σε εργατικά χέρια, καθώς μιλάμε για προϊόν, που μαζεύεται ένα-ένα. Με την έλλειψη εργατών λοιπόν, αναγκαστικά, πρέπει να πάμε σε άλλα προϊόντα. Φέτος η σεζόν στη ντομάτα βελανίδι δεν ξεκίνησε και τόσο καλά, από άποψη τιμών και εμπορίου, όμως τώρα τελευταία έχεια ανεβεί η τιμή παραγωγού και με 2 και 2,5 ευρώ ανά κιλό, μένει καλό κέρδος. Η καλλιέργεια ως καλλιέργεια έχει μεγάλα κόστη, αλλά καλλιεργητικά και από άποψη ψεκασμών, έχει λιγότερες θα έλεγα απαιτήσεις από άλλα κηπευτικά. Το θετικό επίσης στη ντομάτα βελανίδι είναι πως έχει δυνατό φυτό με επίσης δυνατό ριζικό σύστημα και δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα από Tuta και ιό καστανής ρυτίδωσης. Γενικά είναι ελεγχόμενα τα πράγματα», μας ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Μιχάλης Μαντζαράκης, παραγωγός προϊόντων θερμοκηπίου από την περιοχή της Ιεράπετρας.

Τέλος, ο κ. Γιάννης Ρουμελιώτης, παραγωγός από το νομό Ηρακλείου και υπεύθυνος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Κηπευτικών Άρβης ανέφερε μιλώντας στον ΑγροΤύπο τα εξής: «εμείς εδώ στον Συνεταιρισμό ασχολούμαστε κυρίως με το αγγούρι και δεν έχουμε βάλει ντομάτα βελανίδι. Αποτρεπτικός παράγοντας γι' αυτό είναι χαμηλή-όλο το προηγούμενο διάστημα-τιμή παραγωγού, που ήταν γύρω στο 1 ευρώ το κιλό. Με τέτοια τιμή στη ντομάτα βελανίδι, δεν βγαίνει ούτε το κόστος καν, πόσο μάλλον κέρδος. Κατ' επέκταση, βελανίδι ντομάτα βάζουν σε άλλες περιοχές της Κρήτης και ιδίως στην Ιεράπετρα. Βέβαια, πρέπει να σημειώσουμε ότι τελευταία έχει σημειώσει αύξηση η τιμή παραγωγού».

Μείωση αναμένεται να έχουμε φέτος στις καλλιεργούμενες εκτάσεις πρώιμου υπαίθριου καρπουζιού στην Τριφυλλία, η οποία όμως διαφοροποιείται ανά περιοχή.

Πάντως οι παραγωγοί ελπίζουν να βοηθήσουν οι καιρικές συνθήκες την καλλιέργεια αλλά και την κατανάλωση για να έχουμε μια συνέχιση της καλής πορείας των τιμών όπως και πέρυσι.

Το υψηλό κόστος καλλιέργειας σε συνδιασμό με την έλλειψη εργατών γης ανάγκασε πολλούς παραγωγούς να μην παράγουν τις ίδιες ποσότητες σε σχέση με πέρσι. Το 2022 η παραγωγή καρπουζιού στην περιοχή κυμάνθηκε σε περίπου 38.000 τόνους.

Ο κ. Θεόδωρος Μπούσουλας, παραγωγός καρπουζιών από το Καλό Νερό, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «με μια μικρή καθυστέρηση ξεκίνησαν φέτος οι φυτεύσεις, οι οποίες αυτή την εποχή έχουν ολοκληρωθεί. Εκτιμώ ότι υπάρχει μια μείωση των στρεμμάτων λόγω του αυξημένου κόστους καλλιέργειας.

Οι καιρικές συνθήκες πάντως μέχρι στιγμής δεν δημιούργησαν κάποιο πρόβλημα στην καλλιέργεια, παρά μόνο μια καθυστέρηση λίγων ημερών στις φυτεύσεις. Αν συνεχίσουν να είναι καλές προβλέπω ότι από τέλος Μαρτίου με αρχές Απριλίου θα γίνει το ξεσκέπασμα και τον Μάιο θα ξεκινήσει η συγκομιδή». 

Ο κ. Κώστας Μαλάμος, καλλιεργητής καρπουζιών από την περιοχή των Φιλιατρών Μεσσηνίας, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «ολοκληρώθηκαν οι φυτεύσεις πρώιμου καρπουζιού χαμηλής κάλυψης στην περιοχή. Φέτος λόγω καιρικών συνθηκών καθυστέρησαν να ξεκινήσουν. 

Το υψηλό κόστος καλλιέργειας (εφόδια, πετρέλαια κ.α.) και τα προβλήματα με τους εργάτες γης έφεραν μια μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας, που σε κάποιες περιοχές ξεκινά από 5% και σε άλλες φτάνει μέχρι και 10%. Λένε ότι έχουμε μια αποκλιμάκωση του κόστους στα λιπάσματα αλλά ακόμη δεν έχει αρχίσει να φαίνεται στην αγορά. Επίσης φέτος δεν είχαμε αύξηση της τιμής στα νάιλον.

Αν οι καιρικές συθήκες είναι ευνοϊκές και γίνουν κανονικά τα ξεσκεπάσματα η συγκομιδή φέτος στις πρώιμες περιοχές του Αγρίλη (που είναι πρώιμη περιοχή) αναμένεται να ξεκινήσει από τα μέσα Μαΐου». 

Ο κ. Άγγελος Κοροβίλας, παραγωγός από τα Φιλιατρά, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι «ολοκληρώνονται οι φυτεύσεις καρπουζιού. Υπάρχουν πολλά προβλήματα στα θερμοκήπια με κόστος και έλλειχη εργατών. Φέτος οι εκτάσεις εκτιμώ ότι είναι μειωμένες κατά 20 % σε σχέση με πέρσι».

Το καρπούζι της Τριφυλίας πάει κυρίως προς εξαγωγή και μικρές ποσότητες πάνε στην εγχώρια αγορά. Πέρσι οι συνολικές εξαγωγές καρπουζιού που έκανε η χώρα ανήλθαν σε 191.670 τόνους, μειωμένους σε σχέση με το 2021 που έφταναν τους 208.970 τόνους. Είχαμε δηλαδή το 2022 μια μείωση των ποσοτήτων κατά 6,7% αλλά είχαμε μια αύξηση της μέσης τιμής παραγωγού κατά 28,9%.
 

Ολοκληρώνονται τις επόμενες ημέρες οι φυτεύσεις της ντομάτας θερμοκηπίου στην περιοχή της Τριφυλίας. 

Οι παραγωγοί φαίνεται να έχουν μειώση τις εκτάσεις και σε πολλές περιπτώσεις στράφηκαν σε άλλες καλλιέργειες μειωμένου κόστους. Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζει η ντομάτα και στην φυτοπροστασία με αποτέλεσμα να υπάρχει απώλεια παραγωγής.

Όπως ανέφερε στον ΑγροΤύπο ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, γεωπόνος και παραγωγός από τους Γαργιαλιάνους, «ολοκληρώνονται αυτή την εποχή οι φυτεύσεις θερμοκηπιακής ντομάτας στην Τριφυλία. Οι παραγωγοί είναι επιφυλακτικοί και αναμένεται να είναι μειωμένα τα στρέμματα καλλιέργειας. Σίγουρα θα υπάρχει μειωμένη παραγωγή. Οι ντομάτες δεν πάνε τόσο πολύ για εξαγωγή, όπως τα αγγούρια της περιοχής, με αποτέλεσμα να μην έχουν υψηλές τιμές.

Από την άλλη το κόστος είναι πολύ αυξημένο κόστος στις συσκευασίες (νάιλον), στην λίπανση αλλά και στην φυτοπροστασία. Ειδικά η ντομάτα έχει προβλήματα με την φυτοπροστασία, όπως είναι ο ιός της καστανής ρυτίδωσης και η τούτα (Tuta absoluta). Οι κοπές αναμένεται να ξεκινήσουν τις ημέρες του Πάσχα όπου ελπίζουμε ότι θα υπάρχει αυξημένη ζήτηση στην εγχώρια αγορά».

Ο κ. Άγγελος Κοροβίλας, παραγωγός από τα Φιλιατρά, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι «ολοκληρώνονται αυτές τις ημέρες οι φυτεύσεις θερμοκηπιακής ντομάτας. Η προσβολή από την καστανή ρυτίδωση έχει σαν αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να υπάρχει μείωση της παραγωγής, κατά 50% - 60% αλλά και ποιοτική υποβάθμιση του προΐόντος. Το πρόβλημα θα συνεχιστεί και φέτος, αφού δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισής της. 

Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό παραγωγών θερμοκηπίων έχει στραφεί προς καλλιέργειες μειωμένου κόστους (πιπεριές, φασολάκια κ.α.) και έχει εγκαταλείψει την ντομάτα. Και φέτος πολλά θερμοκήπια θα υπολειτουργήσουν λόγω έλλειψης εργατών και η παραγωγή ντομάτας αναμένεται να είναι μειωμένη. Πολύ λίγες ποσότητες ντομάτας πάνε για εξαγωγή. Ειδικά φέτος όμως η παραγωγή θα είναι τόσο μειωμένη που δύσκολα αναμένεται να καλύψει την εγχώρια ζήτηση».

Τα ραπανάκια έχουν την τιμητική τους στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Αυτές τις ημέρες όμως δεν μπορείς να βρεις στην λιανική αγορά ραπανάκι.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο παραγωγός κηπευτικών από τα Μέγαρα κ. Γιώργος Παπαβασίλης, «ημέρες Καθαρής Δευτέρας και δεν μπορείς να βρεις ραπανάκια στην αγορά ούτε ντόπια ούτε εισαγωγής. Υπήρχε παράδοση αυτές τις ημέρες να τρώνε οι καταναλωτές ραπανάκια αλλά δεν μπορούν να βρουν φέτος ούτε για δείγμα. Οι Ιταλοί είχαν ζημιές και δεν μπορούν να γίνουν εισαγωγές. Αυτά να τα βλέπουν οι πολιτικοί που δεν μπορούν να καταλάβουν ότι με τόσο υψηλό κόστος παραγωγής δεν συμφέρει να καλλιεργείς».

Ο έμπειρος παραγωγός από τον Μαραθώνα, κ. Στέφανος Οικονομίδης, που καλλιεργεί 12 χρόνια 15 στρέμματα με θερμοκήπια στον Μαραθώνα, είναι ο μοναδικός Έλληνας παραγωγός που συσκευάζει το ραπανάκι σε τριγωνική νάιλον συσκευασία. Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο «το κόστος από καύσιμα και λιπάσματα έχει κάνει ασύμφορες πολλές καλλιέργειες κηπευτικών. 

Αρκεί να σας αναφέρω ότι το νάιλον που χρησιμοποιούμε στα θερμοκήπια έχει ΦΠΑ 24% λες και είναι καλλυντικά και η τιμή του είναι στα 5 ευρώ.

Τα σούπερ μάρκετ ήθελαν να αγοράζουν σαλάτες στα 30 λεπτά και παντζάρια στα 50 λεπτά. Με αυτές τις τιμές και τα αυξημένα κοστολόγια δεν βγαίνω οικονομικά και αναγκάστηκα μετά από πολλά χρόνια να σταματήσω αυτές τις καλλιέργειες επειδή είναι ασύμφορες.

Αυτές τις ημέρες πάντα υπάρχει πολύ αυξημένη ζήτηση για τα ραπανάκια. Όσα πουλούσα μέσα σε αυτό το τριήμερο τα πουλούσα σε ένα μήνα. Φέτος όμως λόγω των καιρικών συνθηκών καθυστέρησα να κάνω τις φυτεύσεις με αποτέλεσμα να μην είναι ακόμη έτοιμα για συγκομιδή. Εγχώρια ραπανάκια δεν βρίσκεις στην αγορά. Εισαγωγές δεν έγιναν γιατί σύμφωνα με πληροφορίες μου οι τιμές στα εισαγόμενα φτάνουν στα 4,20 ευρώ το κιλό. Οι Ιταλοί είχαν ζημιές στην παραγωγή τους λόγω καιρικών συνθηκών.

Πρέπει να καταλάβουν όλοι ότι θέλει στήριξη ο αγροτικός τομέας για να συνεχίσει να παράγει ποσότητες που θα μπορούν να καλύπτουν την ζήτηση. Έτσι μόνο θα μειωθεί η ακρίβεια στα τρόφιμα».

Παραμένει σε καλά επίπεδα η τιμή των αγγουριών κυρίως επειδή υπάρχει αυξημένη ζήτηση για εξαγωγές στις αγορές της Ευρώπης.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Γεώργιος Αλεξανδρόπουλος, πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών «Φιλιατρών Γαία», αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «έχει ξεκινήσει στην περιοχή μας η συγκομιδή αγγουριών με μικρές ποσότητες αυτή την εποχή, ενώ και στην Κρήτη είναι προς το τέλος οι κοπές. Από τα μέσα Μαρτίου στην Τριφυλία θα έχουμε το τοπ της συγκομιδής.

Οι φυτεύσεις έχουν μειωθεί λόγω αύξησης του κόστους (κατά 70% σε σχέση με πέρυσι) και έχουν πάει πίσω λόγω αύξησης της ενέργειας και πυρηνόξυλου (έφτασε φέτος στα 1,60 έως 1,70 ευρώ ο τόνος, μια αύξηση κατά 100% σε σχέση με πέρυσι). Η εικόνα αυτή έχει αναγκάσει πολλούς παραγωγούς να στραφούν σε καλλιέργειες κηπευτικών μειωμένου κόστους, όπως είναι τα φασόλια, κολοκυθάκια, πιπεριές κ.α.

Ο κύριος όγκος της παραγωγής μας εξάγεται γιατί η εγχώρια ζήτηση είναι πολύ μειωμένη. Οι αγορές Γερμανίας και Ολλανδίας ζητάνε μεγάλα μεγέθη αγγουριών τα οποία προμηθεύονται κυρίως από την Ισπανία. Τα δικά μας αυτή την εποχή λόγω πρωιμότητας είναι μικρά μεγέθη και πάνε κυρίως προς Βουλγαρία και Ρουμανία. Την εποχή αυτή η τιμή παραγωγού είναι στα 1,80 ευρώ το κιλό».

Όπως ανέφερε μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, γεωπόνος, παραγωγός και πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Γαργαλιάνων, «αυτή την εποχή έχουν ολοκληρωθεί οι σπορές και έχουμε συγκομιδές για τα αγγούρια. Πάντα τα αγγούρια πήγαιναν για εξαγωγή αλλά αυτή την περίοδο υπάρχει αυξημένη ζήτηση από τις αγορές του εξωτερικού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παραμένουν σε καλά επίπεδα οι τιμές παραγωγού που κυμαίνονται από 70 έως 90 λεπτά το τεμάχιο».

Ο κ. Σωτήρης Κούρτης, παραγωγός από τους Γαργαλιάνους, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι «οι βόρειες χώρες της Ευρώπης έχουν μειώσει τις φυτεύσεις λόγω αυξημένου κόστους στο φυσικό αέριο. Η Ισπανία έχει προβλήματα με την ξηρασία και το αγγούρι είναι μια καλλιέργεια που θέλει πολύ νερό. Η ζήτηση για εξαγωγές είναι αυξημένη και αυτό κρατά σε καλά επίπεδα τις τιμές. Πριν 5 ημέρες είχαμε τιμή παραγωγού στα 2,80 ευρώ το κιλό. Στην συνέχεια είχαμε μια διόρθωση προς τα κάτω αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τις επόμενες ημέρες δεν θα έχουμε ξανά μια αύξηση της τιμής. Το κόστος της καλλιέργειας έχει αυξηθεί σε σχέση με πέρσι και στα εφόδια και στην ενέργεια. Αυτό θα έχει αρνητικές συνέπειες στις αποδόσεις και μειωμένες παραγωγές». 

Αυξημένη είναι η ζήτηση στις διεθνείς αγορές για τις ελληνικές φράουλες τα τελευταία χρόνια.

Στην αύξηση της ζήτησης βοήθησε σε μεγάλο βαθμό και η αλλαγή ποικιλιών που έκαναν οι μεγάλοι φραουλοπαραγωγοί της χώρας, κάτι που έκανε την ελληνική φράουλα να κερδίσει νέες και πιο απαιτητικές αγορές. 

Ένας από τους πρώτους που προχώρησαν στην αλλαγή ποικιλιών είναι ο κ. Γιάννης Αρβανιτάκης, έμπειρος παραγωγός και εξαγωγέας φράουλας στη Νέα Μανωλάδα της Ηλείας, ο οποίος καλλιεργεί 400 στρέμματα με θερμοκήπια.

Πείτε μας μια εικόνα της καλλιέργειας στην χώρα μας

Η φράουλα καλλιεργείται κυρίως στα θερμοκήπια και σε πολύ μικρό ποσοστό υπαίθρια. Η συγκομιδή ξεκινά από τα μέσα Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στα τέλη Ιουνίου (οι υπαίθριες συγκομίζονται Απρίλιο - Μάιο). Είναι μια μονοετής καλλιέργεια που στο θερμοκήπιο έχει μια μέση απόδοση γύρω στους 5 τόνους το στρέμμα.
Καλλιεργούνται στην χώρα μας περίπου 20.000 στρέμματα με μια ετήσια παραγωγή που φτάνει περίπου τους 100.000 τόνους.
Το 99% της ετήσιας παραγωγής βγαίνει στην ευρύτερη περιοχή της Βορειοδυτικής Πελοποννήσου (Ηλεία και Αχαΐα). Σίγουρα οι κλιματικές συνθήκες και το μικροκλίμα της περιοχής ευνοούν την καλλιέργεια της φράουλας σε αυτές τις περιοχές. 
Η φράουλα είναι κατά εξοχήν εξαγώγιμο προϊόν. Μόλις το 5% της εγχώριας παραγωγής παραμένει στην Ελλάδα και το υπόλοιπο εξάγεται κατά βάση σε ευρωπαϊκές αγορές.
Φυτεύονται περίπου 10 ποικιλίες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μεσοπρώιμες εκτός από την ποικιλία Fortuna. Οι φυτεύσεις για τις μεσοπρώιμες ποικιλίες γίνονται με γυμνόριζα φυτά και για την Fortuna χρησιμοποιούνται ανεπτυγμένα φυτάρια.
Είναι πλήρως ελεγχόμενη καλλιέργεια όπου ασθένειες και εχθροί αντιμετωπίζονται άμεσα, με εγκεκριμένα σκευάσματα τα οποία χρησιμοποιούνται με ορθολογικό τρόπο.

Τι άλλαξε το ρώσικο εμπάργκο στην καλλιέργεια φράουλας;

Μέχρι το 2014 οι εξαγωγές της ελληνικής φράουλας πήγαιναν κυρίως στις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης και Ρωσίας. Οι συγκεκριμένες αγορές είχαν μεγάλη ζήτηση για την ποικιλία Camarosa, που ήταν τότε πολύ διαδεδομένη στην χώρα μας. 
Για να κερδίσουμε νέες αγορές στην κεντρική και δυτική Ευρώπη θα έπρεπε να δοκιμάζαμε ποικιλίες που ήθελαν οι καταναλωτές σε αυτές τις αγορές.
Έτσι ξεκίνησα από το 2016 να κάνω δοκιμαστικές καλλιέργειες στην ποικιλία Victory, που είναι μια πολύ ανθεκτική ποικιλία. Έκανα τρια χρόνια δοκιμές και στη συνέχεια ξεκίνησα κανονικά την παραγωγή της. Είναι μια ανθεκτική ποικιλία που ξεχωρίζει κυρίως για τη μετασυλλεκτική αντοχή των καρπών της, ασύγκριτη με οποιαδήποτε άλλη ποικιλία. Μετά από μένα ξεκίνησαν να την καλλιεργούν και να συνεργάζονται μεζί μου οι υπόλοιποι μεγαλοπαραγωγοί της περιοχής. Αυτό βοήθησε να κάνουμε αισθητή την παρουσία μας στις αγορές της δυτικής Ευρώπης. Σήμερα η Camarosa έχει περιοριστεί περίπου στο 5% της ελληνικής παραγωγής και η Victory έχει φτάσει το 60%. Τώρα εξάγουμε σε όλη την Ευρώπη, στις Βαλκανικές χώρες μέχρι και στην Μέση Ανατολή (Κουβέιτ και χώρες του Κόλπου). Μιλάμε για τεράστια αγορά και υπάρχει αυξητική τάση.

Η αύξηση του κόστους έπληξε και αυτήν την καλλιέργεια;

Tο κόστος καλλιέργειας ήταν μεγάλο και τον τελευταίο χρόνο - με την αύξηση στην ενέργεια στα εφόδια και στα καύσιμα - έγινε ακόμη μεγαλύτερο. Επίσης πρόβλημα είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού. Σήμερα το κόστος καλλιέργειας ανέρχεται σε περίπου στα 7.500 ευρώ το στρέμμα από 6.000 ευρώ που ήταν πέρσι. Καταφέραμε να κρατήσουμε τις τιμές παραγωγού σε σταθερά επίπεδα σε μια προσπάθεια να είμαστε ανταγωνιστικοί στις διεθνείς αγορές. Όμως η αγωνία των παραγωγών είναι πως θα κλείσει η φετινή εμπορική περίοδος. Αν τέλος της χρονιάς η τιμή παραγωγού στην φράουλα παραμείνει στα ίδια με τα περσινά επίπεδα τότε θα υπάρχει πρόβλημα στον κλάδο. Φέτος είναι μια κρίσιμη χρονιά για την καλλιέργεια. Θα συνεχίσει η χώρα μας να παράγει φράουλες αλλά θα πρέπει να μειωθεί το κόστος.

Ποιοι είναι οι μεγάλοι ανταγωνιστές μας στις διεθνείς αγορές;

Οι Ισπανοί που βέβαια και αυτοί αντυιμετωπίζουν τα ίδια περίπου προβλήματα με εμάς. Κάποιες χρονιές που έχουν μειωμένη παραγωγή κερδίζουμε εμείς νέες αγορές αλλά μπορεί να συμβαίνει και το αντίθετο. Εκείνοι έχουν μειωμένα μεταφορικά στις αγορές της δυτικής Ευρώπης αλλά εμείς είμαστε σε πιο πλεονεκτική θέση στα Βαλκάνια, στην Ανατολική Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή. Πάντως παντού οι καταναλωτές έχουν οικονομικά προβλήματα λόγω της αύξησης του κόστους διαβίωσης και δυσκολεύονται να κάνουν αγορές.

Τι πρέπει να προσέξουμε μετασυλλεκτικά για να έχουμε καλή ποιότητα;

Οι φράουλες μετά την συγκομιδή τους πρέπει να τυποποιηθούν και να μεταφερθούν σε ψυκτικό θάλαμο για κάποιες ώρες στους 2 βαθμούς Κελσίου και μετά θα πάνε στην αγορά. Η διαδικασία αυτή είναι γνωστή σαν πρόψυξη και γίνεται προκειμένου να μην μαλακώσουν οι καρποί και να μειωθούν οι πιθανότητες προσβολής από μύκητες και βακτήρια. Μετά έχουν χρονικό περιθώριο από 5 έως 10 ημέρες, ανάλογα την ποικιλία, για να πωληθούν στην λιανική αγορά.

Πραγματοποιήθηκε, στις 14 Φεβρουαρίου, στην Ισπανία, η συνεδρίαση της «ομάδας φράουλας της ΕΕ». Στην συνεδρίαση συμμετείχαν εκπροσώποι από φορείς των κυριότερων χωρών παραγωγής φράουλας στην ΕΕ, όπως της Γαλλίας, Ιταλίας, Ισπανίας και Πορτογαλίας, με τους επικεφαλής των αντίστοιχων διοικήσεων.

Οι Ευρωπαίοι φραουλοπαραγωγοί συμφώνησαν να απαιτήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση να πάρει μέτρα με στόχο την προώθηση της πρόσβασης των προϊόντων τους στις ευρωπαϊκές αγορές με τους ίδιους όρους με αυτούς που ισχύουν για τις φράουλες από τις τρίτες χώρες.

Επίσης ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέτρα αυστηρής επιτήρησης στις εισαγωγές φράουλας από τις τρίτες χώρες και φυτοϋγειονομικά μέτρα να είναι τα ίδια με αυτά που απαιτεί από τους Ευρωπαίους παραγωγούς. 

Ακόμη συμφώνησαν να στείλουν πρόσκληση στην Ελλάδα για να ενταχθεί και να γίνει μέρος αυτής της ομάδας, καθώς έγινε σαφές ότι μια από τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία ήταν ότι η ελληνική φράουλα, μετά την έξοδό της από την ρωσική αγορά, άρχισε να έχει σημαντική παρουσία στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης και έντονο ανταγωνισμό με τις άλλες χώρες παραγωγής της ΕΕ, όπως η Πορτογαλία ή η Ιταλία.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, «πρόκειται για ένα θετικό γεγονός που δείχνει οτι έχει γίνει πιο ισχυρή η ελληνική παρουσία μας στις αγορές της Ευρώπης. Στην συγκεκριμένη ομάδα εργασίας συμμετέχουν μικτές αντιπροσωπείες, που αποτελούνται από εκπροσώπους της παραγωγής και του εξαγωγικού εμπορίου από τον κλάδο της φράουλας κάθε κράτους». 

Στο μεταξύ συνεχίσθηκαν με αυξημένους ρυθμούς οι εξαγωγές φράουλας της χώρας μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Incofruit - Hellas, από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα Παρασκευή (17/2/2023) οι εξαγωγές φράουλας ανήλθαν στους 7.191 τόνους, έναντι 6.079 τόνων το αντίστοιχο διάστημα του 2022.

Ο κ. Γιάννης Αρβανιτάκης, έμπειρος παραγωγός και εξαγωγέας φράουλας από τη Νέα Μανωλάδα της Ηλείας, επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ότι «υπάρχει φέτος αυξημένη ζήτηση για εξαγωγές. Αυτό δεν οφείλεται στο ότι οι καταναλωτές στην Ευρώπη αγοράζουν περισσότερες φράουλες αλλά επειδή οι Ισπανοί έχουν προβλήματα και μειωμένη παραγωγή και δεν μπορούν να καλύψουν την ζήτηση. Επίσης η έλλειψη παραγωγής έχει ανεβάσει τις τιμές».

Η αύξηση του κόστους παραγωγής στα σκόρδα της Νέας Βύσσας είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας. Αν συνεχιστεί αυτή η εικόνα και τα επόμενα χρόνια σύντομα θα οδηγηθεί σε απαξίωση η καλλιέργεια και η ζήτηση θα καλύπτεται μόνο από τις εισαγωγές.

Ο κ. Γιάννης Μαργαριτίδης, παραγωγός σκόρδων πρόεδρος του Aγροτικού Συλλόγου Βύσσας και μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγής Επεξεργασίας Εμπορίας (Α.Σ.Π.Ε.Ε.), αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «οι φυτεύσεις στα σκόρδα ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο με τα στρέμματα να παρουσιάζουν μεγάλη μείωση, κατά 50%, λόγω της αύξησης του κόστους καλλιέργειας.

Η Νέα Βύσσα είναι η μοναδική περιοχή της βόρειας Ελλάδας που παράγει ξερά σκόρδα. Η καλλιέργεια είναι πολύ απαιτητική, αρκεί να σας αναφέρουμε ότι χρειάζονται 13 ραντίσματα με μυκητοκτόνα ετησίως. Η ΕΕ περιορίζει κάθε χρόνο τα φυτοπροστατευτικά και αυξάνει η τιμή τους. Από την άλλη τα κινέζικα σκόρδα που εισάγονται στην χώρα μας μπορούν να χρησιμοποιούν φυτοπροστατευτικά που έχουν καταργηθεί στην ΕΕ και έλεγχοι δεν υπάρχουν για την προστασία των καταναλωτών. Επίσης η καλλιέργεια χρειάζεται πολλά ποτίσματα. Μπορεί να φτάσουμε μέχρι και 10 αρδεύσεις κάθε χρόνο, ανάλογα τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν με το αγροτικό ρεύμα να είναι αυξημένο και να επιβαρύνει επιπλέον το κόστος. Επίσης έχουμε υψηλό κόστος λόγω των καυσίμων για αυτό ζητάμε αφορολόγητο πετρέλαιο.  

Το 2022 είχαμε ζημιές στην παραγωγή λόγω των βροχοπτώσεων που υπήρξαν τον Ιούνιο που είναι η περίοδος της συγκομιδής. Μετά την συγκομιδή ακολουθεί η ξήρανση και από αρχές Αυγούστου τα ξερά σκόρδα θα βγουν στην ελληνική αγορά. Πέρσι οι μέσες τιμές παραγωγού κυμάνθηκαν από 17 έως 18 λεπτά το τεμάχιο. Αυτή η τιμή μπορεί να είναι λίγο αυξημένη σε σχέση με το παρελθόν αλλά δεν μπορεί να καλύψει την άνοδο του κόστους καλλιέργειας. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να μειωθεί η εγχώρια παραγωγή σκόρδων και να εγκαταλείπεται η καλλιέργεια στην περιοχή. Χρειάζεται μέτρα στήριξης για τους σκορδοπαραγωγούς του ακριτικού Έβρου».

Η επιστολή που έστειλε στο ΥπΑΑΤ ο πρόεδρος του Aγροτικού Συλλόγου Βύσσας αναφέρει τα εξής:     

«Άλλη μια παραδοσιακή και δυναμική καλλιέργεια της περιοχής μας, αυτή του σκόρδου, εγκαταλείπεται από τους ντόπιους παραγωγούς. Τη φετινή χρονιά μειώθηκαν κατά 50% οι εκτάσεις που καλλιεργούνται σκόρδα σε σύγκριση με πέρυσι. Τα στρέμματα από 3.000 στην περιοχή πλέον είναι λιγότερα από 1.500. Και όλα αυτά λόγω της εκτίναξης του κόστους παραγωγής και τη διατήρηση χαμηλών τιμών .

Συγκεκριμένα ενώ η τιμή του σκόρδου αυξήθηκε μόνο κατά 5% σε σχέση με πέρυσι, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε κατά 40%. Αποτέλεσμα η καλλιέργεια εγκαταλείπεται ως ασύμφορη. Έτσι ενώ πριν λίγα χρόνια η παραγωγή κάλυπτε ένα πολύ μεγάλο μέρος της εγχώριας ζήτησης, τώρα δεν καλύπτει ούτε το 50%.

Η κοροϊδία είναι απίστευτη καθώς από τη μια πλήττεται το αγροτικό εισόδημα, ενώ από την άλλη εισάγονται σκόρδα από τρίτες χώρες, στις οποίες μάλιστα γίνετε χρήση φυτοφαρμάκων που στην χώρα μας έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες. Παράλληλα η Κομισιόν θεσπίζει ακόμα πιο αυστηρά όρια στα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων των εγχώριων παραγόμενων προϊόντων.

Αυτή είναι η πολιτική της ΚΑΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης που με ευλάβεια εφαρμόζουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις. Μια πολιτική που υπηρετεί τα κέρδη των μεγάλων ομίλων και των εμποροβιομηχάνων. Είναι η ίδια πολιτική που κατέστρεψε την καλλιέργεια του τεύτλου, του καπνού, του σπαραγγιού.

Για άλλη μια φορά καλούμε το Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να πάρει τώρα, αύριο θα είναι αργά, μέτρα στήριξης των σκορδοπαραγωγών για να μπορέσουν να συνεχίσουν την καλλιέργεια και να υπάρχει στην αγορά ελληνικό σκόρδο.

Είναι επιτακτική η ανάγκη:
• Να μειωθεί το κόστος παραγωγής με αφορολόγητο πετρέλαιο, μείωση της τιμής του ρεύματος και επιδότηση των αγροεφοδίων.
• Να εξασφαλιστούν εγγυημένες τιμές στους παραγωγούς σκόρδου που θα καλύπτουν το κόστος και θα αφήνουν ένα λογικό κέρδος».

Όπως έγκυρα και έγκαιρα είχαμε καταγράψει προ ημερών, συνεχίζεται η κούρσα των τιμών στο αγγούρι, ενώ ψηλά είναι και η μελιτζάνα.

Συνεχίζει την... κούρσα τιμών το εγχωρίως παραγόμενο αγγούρι. Ήδη, στις δημοπρασίες της Κρήτης, φλερτάρει από την Πέμπτη με τα 2,5 ευρώ το κιλό, ενώ δεν επηρεάστηκε καθόλου η αγορά του, από την 48ωρη απεργία της ΠΝΟ, που σημειωτέον έληξε το πρωί της Παρασκευής 10 Φεβρουαρίου 2023.

Όπως υπογράμμισε, μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο κ. Νικήτας Παπαδάκης, από την Ιεράπετρα και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Κουτσουρά Φοίνικας: «όλα πάνε πολύ καλά για την παραγωγή μας στο αγγούρι, καθώς οι τιμές έφτασαν τα 2,50 ευρώ το κιλό. Το προϊόν είναι λίγο και εξάγεται. Λίγο είναι το προϊόν και στην Ισπανία, γι' αυτό και εκεί οι τιμές παραγωγού είναι επίσης στα 2,50 ευρώ το κιλό. Εκτιμώ πως η τάση αυτή στις τιμές θα συνεχιστεί κι άλλο ακόμα, γιατί λόγω καλοκαιρίας έχουν βγει πολλά αγγούρια το προηγούμενο διάστημα και τώρα υπάρχει κενό στην αγορά».

Ψηλά και οι μελιτζάνες

Σύμφωνα τέλος με όσα δήλωσε μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο κ. Ιωάννης Ρουμελιώτης, πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Άρβης Ηρακλείου Κρήτης: «η τιμή στο αγγούρι έχει σταθεροποιηθεί ψηλά τις τελευταίες ημέρες και αυτό έχει να κάνει με τη μικρή παραγωγή-προσφορά. Προβλήματα δεν υπάρχουν και ούτε αντιμετωπίσαμε με την απεργία της ΠΝΟ. Σύμφωνα με χθεσινή δημοπρασία, η τιμή στο αγγούρι έφτασε τα 2,45 ευρώ το κιλό. Ψηλά είναι και οι τιμές στη μελιτζάνα και συγκεκριμένα στα 2,54 ευρώ το κιλό. Βέβαια, μελιτζάνα δεν έχουμε εδώ».

Δεμένα θα παραμείνουν τα πλοία από Τετάρτη (8/2) σε όλα τα λιμάνια της χώρας, λόγω 48ωρης πανελλαδικής απεργίας, που έχει εξαγγείλει η Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία (ΠΝΟ) σε όλες τις κατηγορίες πλοίων, ζητώντας την κατάρτιση και υπογραφή νέων Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για το 2023. 

Οι κινητοποιήσεις των ναυτικών αναμένεται να λήξουν στις 6 π.μ. της Παρασκευής (10/2).

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο Μιχάλης Βιαννιτάκης, Γενικός Γραμματέας Ενιαίου Αγροτικού Συλλόγου Ιεράπετρας, «η απεργία έρχεται μετά από μια ημέρα με απαγορευτικό απόπλου λόγω κακοκαιρίας. Εμείς θέλουμε μετά την ολοκλήρωση της 24ωρης απεργίας να ξεκινήσουν τα πλοία από την Κρήτη για την μεταφορά των αγροτικών προϊόντων του νησιού. Αυτή την περίοδο παράγουμε στο νησί κηπευτικά όπως ντομάτες, αγγούρια και πιπεριές που είναι κυρίως εξαγωγιμα προϊόντα».  

Επιστολή προς τον Υπουργό Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής κ. Πλακιωτάκη Ιωάννη, έστειλε ο Αγροτικός Σύλλογος Ιεράπετρας σχετικά με την επικείμενη 48ωρη απεργία ΠΝΟ, στην οποία αναφέρει τα εξής:

• Μέσα στον χειμώνα η αγροτική Κρήτη συνεχίζει να παράγει και προμηθεύει με αγροτικά προϊόντα την ηπειρωτική Ελλάδα, Βαλκάνια και Ευρώπη.
• Όμως, για μία ακόμα φορά αναγκαζόμαστε να διεκδικήσουμε το αυτονόητο δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση επιβατών και προϊόντων.
• Ένας ακόμα Φλεβάρης προστίθεται στους προηγούμενους τουλάχιστον 30 όπου η Κρήτη αποκόπτεται από την υπόλοιπη Ελλάδα και Ευρώπη λόγω αυτού του γεγονότος.
• Το ζήτημα είναι όμως αυτή τη φορά είναι διαφορετική από τις προηγούμενες. Υπέρογκο κόστος παραγωγής (κυρίως λόγω αύξησης ενέργειας και καυσίμων), ανεξέλεγκτη διακίνηση προϊόντων, εμπορικές πρακτικές χωρίς έλεγχο και δανειακές υποχρεώσεις των αγροτικών, δημιουργούν έναν εκρηκτικό συνδυασμό.
• Αναμφίβολα όλα τα προηγούμενα γίνονται εντονότερα σε μια προεκλογική περίοδο όπως αυτή που διανύουμε τώρα.
• Να σημειωθεί ότι η απεργία θα προέρχεται από απαγορευτικό απόπλου λόγω κακοκαιρίας και αυτό κάνει ακόμα πιο δύσκολη την υφιστάμενη κατάσταση.
• Για τους παραπάνω λόγους, ζητάμε την διασφάλιση ότι εντός 48 ωρών και με το πέρας της απεργίας θα αποπλεύσουν τα πλοία χωρίς άλλη καθυστέρηση.

Απότομη άνοδος τιμών σήμερα στα δημοπρατήρια της Κρήτης για το αγγούρι, ενώ ανεβαίνει και η ντομάτα.

Η ισχυρή ζήτηση από το εξωτερικό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι έφυγαν αρκετές ποσότητες νωρίτερα λόγω καλοκαιρίας, ανεβάζουν το αγγούρι. Στη ντομάτα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, όμως, παρατηρείται και εκεί μια ανοδική τάση τις τελευταίες ημέρες.

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Συνεταιρισμό Ανατολή τόνισε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «στην εσωτερική αγορά υπάρχει πρόβλημα και εκτιμώ ότι αυτό οφείλεται στη μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων λόγω ενεργειακής κρίσης. Το καλό είναι όμως πως η εξαγωγή πάει πολύ δυναμικά. Αυτό φαίνεται ήδη στο αγγούρι, όπου οι τιμές του έφτασαν σήμερα στο δημοπρατήριό μας ακόμα και στα επίπεδα των 1,85 με 1,90 ευρώ το κιλό, ενώ έως την προηγούμενη εβδομάδα δεν περνούσαν τα 1,20 ευρώ το κιλό. Υπάρχει ζήτηση έντονη και η παραγωγή είναι μικρή. Η δυναμική του αγγουριού της Ιεράπετρας έχει παρασύρει προς τα πάνω και το Ισπανικό αγγούρι. Όμως γενικά σε Ελλάδα και Ευρώπη, οι στρεμματικές αποδόσεις είναι μειωμένες. Φανταστείτε ότι σήμερα και κάθε μέρα την τελευταία εβδομάδα δεν περνάμε τις 600 με 700 κλούβες. Καθεμιά κλούβα έχει 20 κιλά αγγούρι. Οι ποιότητες είναι πολύ καλές. Μας έχει ευνοήσει η συγκυρία η διεθνής. Αγγούρι βγάζουμε τώρα κυρίως εμείς στην Ιεράπετρα και λιγότερο σε Χανιά και Τυμπάκι».

Ο κ. Γιάννης Ρουμελιώτης, παραγωγός αγγουριού από το νομό Ηρακλείου και υπεύθυνος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Κηπευτικών Άρβης ανέφερε μιλώντας στον ΑγροΤύπο τα εξής: «πέρσι ήταν μια καλή χρονιά για το αγγούρι. Οι τιμές ήταν πάνω από 1,50 ευρώ το κιλό για ενάμιση μήνα και... πλέον. Ελπίζουμε να γίνει και φέτος αυτό. Σήμερα η τιμή για πρώτη φορά έπιασε τα 1,80 ευρώ το κιλό, γιατί υπάρχει μεγάλη ζήτηση για εξαγωγή. Το κακό είναι πως το κόστος της φετινής παραγωγής ήταν αυξημένο κατά 70%. Λόγω καλού καιρού το προηγούμενο διάστημα, καταγράφηκαν μεγάλες αποδόσεις στο αγγούρι και πωλήθηκαν αρκετές ποσότητες. Γι' αυτό τώρα οι ποσότητες είναι πεσμένες κάτω από το μισό. Δηλαδή αν πέρσι τέτοια εποχή είχαμε 2.000 κλούβες τη μέρα, τώρα έχουμε 1.000. Αυτό έχει επιδράσει στις τιμές. Αγγούρι τώρα γενικά έχει μόνο η Κρήτη αυτή την περίοδο». Συνολικά, ο Συνεταιρισμός έχει 43 μέλη - παραγωγούς, οι οποίοι καλλιεργούν 330 στρέμματα.

Πού κυμαίνεται η ντομάτα

«Όσον αφορά στη ντομάτα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Οι τιμές σήμερα είναι στα 85 με 90 λεπτά το κιλό, πριν πέντε ημέρες όμως ήταν μόλις στα 60 λεπτά και την ίδια ώρα μεγάλες ποσότητες ήταν ακόμα και στα αζήτητα. Εκτιμώ όμως ότι θα υπάρξει εσωτερική ζήτηση όσο πλησιάζουμε προς τη Σαρακοστή», εκτιμά ο κ., Φώντας Δουλούμης, μιλώντας στον ΑγροΤύπο.

Ικανοποίηση επικρατεί στις τάξεις των παραγωγών γενικότερα.

Σε επανάληψη της περσινής καλής χρονιάς όσον αφορά στις τιμές του προϊόντος τους, ευελπιστούν οι παραγωγοί φράουλας. Παρότι τα κόστη έχουν ανεβεί, οι καλές εξαγωγές, αλλά και η πορεία του προϊόντος στην εγχώρια αγορά, δημιουργεί προσδοκίες και για τους επόμενους μήνες.

Υψηλές προσδοκίες στην Αχαΐα, καλά πάει η ζήτηση

Ο κ. Βασίλης Κατσίκης καλλιεργεί εδώ και μια δεκαπενταετία φράουλες, στην αρχή βιολογικής καλλιέργειας, αλλά σήμερα ολοκληρωμένης διαχείρισης στην περιοχή των Σαγέικων Αχαΐας. Διαθέτει το προϊόν του με το brand Virginia, στην κεντρική λαχαναγορά στην Αθήνα, ενώ έχει και 7 καταστήματα μαναβικής στην περιοχή της Πάτρας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μιλώντας στον ΑγροΤύπο: «ξεκινήσαμε πριν από 15 χρόνια περίπου με βιολογικό προϊόν αποκλειστικά, αλλά πλέον κάνουμε φράουλες Camarossa και Victory, ολοκληρωμένης διαχείρισης. Η ζήτηση είναι καλή, δεν υπάρχει μεγάλη ποσότητα στην αγορά και το προϊόν πάει καλά, όπως και πέρσι και έχει προοπτικές. Στα βιολογικά οι αποδόσεις είναι μικρές, της τάξης των 2 τόνων το στρέμμα, ενώ στα συμβατικά φθάνουν στους 5 τόνους το στρέμμα. Την περσινή χρονιά η μέση τιμή ήταν στα 1,5 ευρώ το κιλό, καθώς φτάσαμε να πουλάμε και 2,5 ευρώ το κιλό. Πιστεύω ότι αυτό θα συνεχιστεί και φέτος, ειδικά για το πολύ ποιοτικό προϊόν, δηλαδή θα πάει πολύ καλά εμπορικά. Σ' αυτό συντελούν και οι πολλές εξαγωγές. Αυτή την περίοδο κόβουμε Camarossa, αλλά και Victory. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στην περιοχή μας για την καλλιέργεια, αλλά για κάποιον νέο, που θέλει να ξεκινήσει από την αρχή, πρέπει να επενδύσει ένα ποσό της τάξης των 8.000 ευρώ ανά στρέμμα, καθώς τα κόστη παραγωγής και υλικών έχουν ανεβεί πολύ ψηλά».

Βιολογική φράουλα Λακωνίας με 6 ευρώ στη λαϊκή αγορά

Ο κ. Στράτος Σαραντάκος, παραγωγός θερμοκηπιακών κηπευτικών από την περιοχή της Λακωνίας με 50 στρέμματα καλλιέργεια στο σύνολο μαζί με τα δενδρώδη που έχει τόνισε στον ΑγροΤύπο σε σχέση με τις φράουλες τα εξής: «εμείς έχουμε μικρή έκταση με θερμοκήπιο, συν κάποια στρέμματα με δενδρώδεις καλλιέργειες, ώστε να έχουμε παραγωγή σε πολλά είδη, κηπευτικά, φρούτα κ.λπ. και να τα εμπορευόμαστε μόνοι μας στη λαϊκή. Όλα μας τα είδη είναι βιολογικά. Όσον αφορά στην φράουλα, έχουμε ξεκινήσει να κόβουμε από την προηγούμενη εβδομάδα, είναι ποικιλίας Camarossa και είναι πιστοποιημένη βιολογική. Αυτή την περίοδο δεν είναι πολλές οι παραγόμενες ποσότητες, αλλά και γενικότερα, γι' αυτό και έχουν πάρει την ανιούσα και οι τιμές. Ο καταναλωτής ψάχνεται γενικώς. Πουλάμε στην λαϊκή της Σπάρτης, η οποία είναι πεσμένη γενικά. Εμείς έχουμε καταφέρει και πάμε καλά, παρά το γεγονός ότι τα κόστη παραγωγής και των υλικών που χρησιμοποιούμε είναι ανεβασμένα 20 με 30%. Πουλάμε φράουλα βιολογική 6 ευρώ το κιλό και ο καταναλωτής μας προτιμά. Οι αποδόσεις είναι στους 2 τόνους ανά στρέμμα, αλλά υπάρχουν περιοχές με μεγαλύτερες αποδόσεις. Γενικά στην περιοχή μας είναι μειωμένες οι παραγωγές. Φράουλα είναι η τρίτη χρονιά που δίνουμε και πάμε πολύ καλά με καλή ποιότητα. Προβλήματα άλλα, δεν έχουμε. Φυτεύσεις κάναμε στις 15 Οκτωβρίου και θα έχουμε προϊόν όλους τους επόμενους μήνες. Ευτυχώς υπάρχει ζήτηση».

Η αρμόδια διεύθυνση του ΥπΑΑΤ απέστειλε έγγραφο προς τις περιφερειακές υπηρεσίες.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό έγγραφο της ΔΑΟΚ Δράμας: «Σας ενημερώνουμε ότι με το ανωτέρω (β) σχετικό η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του ΥπΑΑΤ μας γνωστοποίησε τη διαπίστωση της παρουσίας του ιού της ποικιλοχλώρωσης με ρυτίδωση της μελιτζάνας (EMCV) σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες μελιτζάνας στη χώρα μας. Σας υπενθυμίζουμε ότι ο συγκεκριμένος ιός διαπιστώθηκε στη χώρα μας για πρώτη φορά το 2021 (α σχετικό) και αποτελεί μεγάλη απειλή για καλλιέργειες όπως η μελιτζάνα, η πιπεριά, η τομάτα, ή το πελαργόνιο, καθώς μεταδίδεται εύκολα με επαφή, ενώ είναι πιθανό να μεταδίδεται και με τον σπόρο. Τα προσβεβλημένα φυτά παρουσιάζουν νανισμό, χλωρώσεις στα φύλλα, κηλιδώσεις στα φύλλα και στους καρπούς καθώς και παραμορφώσεις στους καρπούς.

Προκειμένου να περιοριστούν οι απώλειες στις προσβεβλημένες καλλιέργειες και να εκριζωθεί ο ιός και δεδομένου ότι για την αντιμετώπιση του εν λόγω ιού δεν υπάρχουν θεραπευτικά μέτρα, προτείνονται στους καλλιεργητές οι ακόλουθες ενέργειες:

α) Έλεγχος, σε τακτά χρονικά διαστήματα, των φυτών μετά τη μεταφύτευσή τους στον αγρό ή στο θερμοκήπιο και απομάκρυνση/καταστροφή όσων από αυτά εμφανίζουν συμπτώματα ίωσης.

β) Απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης εμπορίου 10% ή Virkon S.

γ) Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι πριν από κάθε χειρισμό των φυτών.

δ) Κάλυψη των παπουτσιών και χρησιμοποίηση φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους, καθώς και αλλαγή αυτών κατά τις μετακινήσεις μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με χέρια τα οποία έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένα φυτά κατά τις διάφορες εργασίες, εκτός αν προηγουμένως τα χέρια έχουν πλυθεί καλά.

ε) Καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών, δίσκων κλπ, εντός των θερμοκηπίων κατά τη διαδικασία της μεταφύτευσης ή της φύτευσης.

στ) Μείωση όσο είναι δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης.

ζ) Αφαίρεση των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο.

η) Απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας καθώς και απολύμανσης των χώρων του θερμοκηπίου,

θ) τοποθέτηση τάπητα με απολυμαντικό στην είσοδο του θερμοκηπίου και

ι) εναλλαγή καλλιεργειών με φυτικά είδη που δεν είναι τόσο ευπαθή στον ιό (πχ κολοκυνθοειδή).

Σας επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 14 του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 οι παραγωγοί υποχρεούνται να γνωστοποιούν αμέσως στην αρμόδια Αρχή της περιοχής τους, οποιαδήποτε ύποπτη εμφάνιση επιβλαβών οργανισμών ή συμπτωμάτων».

Δείτε εδώ το έγγραφο

Το κόστος ενέργειας που έχει... εκτραχυνθεί δημιουργεί πολύ μεγάλα προβλήματα στους παραγωγούς και στις επιχειρήσεις.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Σταύρος Ταμπάογλου, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Bellamia Farms: «διαθέτουμε θερμοκήπιο υδροπονικής καλλιέργειας με 160 στρέμματα ντομάτες, 10 στρέμματα φράουλας και 10 στρέμματα πράσινα. Σε κανονικές συνθήκες παράγουμε 7.000 τόνους ντομάτας ετησίως. Οι εγκαταστάσεις είναι στη Λαμία που αποτελεί περιοχή στρατηγικής σημασίας για την εταιρεία, καθώς της δίνει τη δυνατότητα να προσεγγίσει όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ εξυπηρετεί και το δίκτυο των εξαγωγών. Με την υδροπονία έχουμε καλύτερες αποδόσεις, αλλά παράλληλα υπάρχουν αυξημένα πάγια έξοδα σε σχέση με τα συμβατικά θερμοκήπια. Για αυτό θα πρέπει να παράγουμε όλο το έτος. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει τώρα γιατί το κόστος ενέργειας είναι πολύ υψηλό. Εμείς χρησιμοποιούμε φυσικό αέριο που έχει αυξηθεί η τιμή του με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να παράγουμε τους χειμερινούς μήνες. Κάνουμε μια μελέτη για να βάλουμε net metering με πάνελ φωτοβολταϊκών πλησίον της μονάδας, γιατί πάνελ πάνω στην οροφή έχουν αυξημένο κόστος. Επίσης, μελετάμε την γεωθερμία σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών. Πάντως, υδροπονία χωρίς να έχεις παραγωγή όλο το έτος δεν γίνεται».

Από την πλευρά του, ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, παραγωγός από τους Γαργαλιάνους, επισημαίνει στον ΑγροΤύπο τα εξής: «θέλησα να κάνω υδροπονικό θερμοκήπιο με χρηματοδότηση από τα Σχέδια Βελτίωσης. Από τη δημόσια διαβούλευση είδα ότι στα νέα Σχέδια Βελτίωσης η κατασκευή υδροπονίας είναι απαγορευτική. Από 300.000 ευρώ που ήταν στην πρηγούμενη πρόσκληση το ποσό μειώθηκε στα 150.000 ευρώ. Τα υλικά κατασκευής έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Με αυτό το κονδύλι αρκεί να κατασκευαστεί θερμοκηπιακή εγκατάσταση περίπου 2 στρεμμάτων, η οποία όμως δεν είναι οικονομικά βιώσιμη. Αν γίνει σωστά υδροπονική καλλιέργεια σε σύγχρονη μονάδα μπορείς να έχεις ετήσια παραγωγή. Στην συμβατική δεν συμβαίνει αυτό και υπάρχουν προβλήματα φυτοπροστασίας. Επίσης, με την υδροπονία μπορείς να έχεις μια σταθερή ποιότητα προϊόντος. Βέβαια, το κόστος κατασκευής είναι πολύ υψηλό. Σε έρευνα που έκανα είδα ότι για 10 στρέμματα υδροπονικής καλλιέργειας χρειάζεσαι περίπου 500.000 ευρώ. Με το ίδιο ποσό μπορείς να κατασκευάσεις 16 στρέμματα συμβατικής καλλιέργειας. Στη ντομάτα με τα συμβατικά θερμοκήπια μπορείς να κάνεις δύο καλλιέργειες ετησίως και έχεις αποδόσεις 20 - 30 τόνους το στρέμμα. Με την υδροπονία μπορείς να κάνεις όλο το έτος καλλιέργειες και να έχεις αποδόσεις 45 - 50 τόνους το στρέμμα. Βέβαια υπάρχει πολύ αυξημένο κόστος ενέργειας και κατασκευής. Επίσης θα πρέπει να έχεις γεννήτρια γιατί πρέπει να υπάρχει συνεχώς ηλεκτρικό ρεύμα στο θερμοκήπιο».

Ο κ. Ηλίας Κωστάκος έχει κατασκευάσει από το 2001 πέντε στρέμματα θερμοκήπιο και καλλιεργεί με την υδροπονική μέθοδο κηπευτικά στη Σκάλα Λακωνίας. Όπως αναφέρει: «η κατασκευή και εγκατάσταση θερμοκηπίων για υδροπονία είναι κοστοβόρα. Προσωπικά έκανε την συγκεκριμένη επένδυση το 2001 και τότε μου στοίχισαν τα πέντε στρέμματα 75.000 ευρώ με τον ΦΠΑ μέσα. Οι εγκαταστάσεις μου είναι υπερσύγχρονες και το καλοκαίρι έχω και σύστημα δροσισμού. Η υδροπονική μέθοδος έχει κυρίως θετικά. Καταρχήν, δεν υπάρχουν προβλήματα από το κρύο γιατί υπάρχει σύστημα θέρμανσης. Υπάρχει σταθερή ποιότητα και η παραγωγή βγαίνει πιο γρήγορα. Οι αποδόσεις είναι υψηλότερες από τις υπόλοιπες καλλιέργειες. Στα θετικά είναι πως δεν χρειάζεται ο παραγωγός να κάνει απολύμανση στα εδάφη, άρα μιλάμε για φιλική μέθοδο στο περιβάλλον. Ακόμα, οι εχθροί είναι λιγότεροι. Τόσο ο αλευρώδης όσο και η Tuta μπορεί να υπάρχουν μεν, αλλά όχι σε μεγάλη έκταση. Στα μείον είναι φυσικά τα κόστη κατασκευής και εγκατάστασης. Πλέον μόνο οι μεγάλες εταιρείες επενδύουν, αλλά και μικρότεροι παραγωγοί, που μπαίνουν συνδυαστικά σε πρόγραμμα νέων και σχέδια βελτίωσης. Από μόνος του, θεωρώ, πως δεν πάει να επενδύσει σε τέτοιες μονάδες κάποιος αγρότης λόγω κόστους. Επίσης, στα μείον συγκαταλέγεται το υψηλό κόστος παραγωγής. Αλλά αυτό πλέον ισχύει για όλους. Η λίπανση που χρειαζόμαστε έχει πάει πάνω έως και 70-80%. Το νιτρικό κάλι για παράδειγμα το παίρναμε το 25κιλο 30 ευρώ και σήμερα 50 και 55 ευρώ. Το πυρηνόξυλο που το χρησιμοποιούμε για θέρμανση έχει εκτοξευτεί. Συγκεκριμένα, από 70 ευρώ ο τόνος πέρσι, πήγε στα 150 ευρώ φέτος. Στη βόρεια Ελλάδα είναι ακόμα παραπάνω. Αυτό, παρά την αύξηση παραγωγής στην ελιά. Όπως μας λένε το πυρηνόξυλο για να παραχθεί χρειάζεται μεγάλα κόστη λόγω ενέργειας, γι΄αυτό έχει πάει πολύ πάνω η τιμή».

Ο κ. Θανάσης Φίλανδρος, παραγωγός ντομάτας υδροπονίας από την περιοχή της Σκύδρας Πέλλας είναι νέος σε ηλικία και συνεχίζει τη δουλειά του πατέρα του, που κατασκεύασε πριν μια 20ετία περίπου, όπως μας είπε, θερμοκήπια υδροπονίας στην συγκεκριμένη περιοχή. Σύμφωνα με τον κ. Φίλανδρο, τότε τα συγκεκριμένα θερμοκήπια κόστισαν τα 15 στρέμματα γύρω στα 3 εκατ. δραχμές, αλλά τώρα γίνονται πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις και τα κόστη είναι πολύ υψηλότερα. «Στη ντομάτα έχουμε μια παραγωγή σχεδόν 10 μήνες και αυτό συγκαταλέγεται στα πλεονεκτήματα της υδροπονίας, δηλαδή το μάκρος της σεζόν. Επίσης μπορείς να καλλιεργείς συνεχόμενα, ενώ στα συμβατικά, πρέπει να αλλάζεις καλλιέργεια. Σίγουρα τα κόστη της ενέργειας είναι ψηλά για όλο τον κόσμο και πέρσι ίσχυσε το ίδιο με τα λιπάσματα. Υπολογίζω πως στη ντομάτα που βγάζουμε εμείς, το κόστος παραγωγής σήμερα αγγίζει τα 65 με 70 λεπτά το κιλό. Αν έχεις υπερσύγχρονα συστήματα με υψηλότερες αποδόσεις, μπορεί να ρίξεις περαιτέρω το κόστος. Ένα από τα πλεονεκτήματα της υδροπονίας επίσης είναι η σταθερή και ελεγχόμενη ποιότητα. Προσωπικά πιάνουμε μια παραγωγή της τάξης των 30 τόνων το στρέμμα, αλλά υπό άλλες συνθήκες σε καινούργιες εγκαταστάσεις, αυτές μπορεί να ανέλθουν και στους 50 τόνους. Στην περιοχή μας δεν υπάρχουν θερμοκήπια άλλα υδροπονίας. Το προϊόν μας το διαθέτουμε στην αγορά της Θεσσαλονίκης και στα σούπερ μάρκετ Κρητικός», σημειώνει.

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Συνεταιρισμό Ανατολή τόνισε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «στην περιοχή της Ιεράπετρας είχε γίνει ένα επενδυτικό... μπουμ στην υδροπονία πριν από 15 με 20 χρόνια περίπου. Μπήκε κόσμος τότε στην υδροπονική παραγωγή διαφόρων κηπευτικών, αλλά σταδιακά επειδή τα κόστη ήταν πολύ ψηλά, άρχισε να εγκαταλείπεται. Την τελευταία πενταετία ωστόσο έχει αρχίσει και υπάρχει και πάλι ενδιαφέρον από τους παραγωγούς, αλλά σε μικρή έκταση. Οι απαιτήσεις στην υδροπονία είναι μεγάλες και απαιτούνται πόροι. Υπλογίζεται ότι σήμερα ένα θερμοκήπιο ξύλινο για υδροπονία όσον αφορά στην εγκατάστασή του στοιχίζει γύρω στα 15.000 με 20.000 ευρώ το στρέμμα, ώστε να είναι απολύτως λειτουργικό. Οι μεταλλικές κατασκευές χρειάζονται πάνω από 40.000 ευρώ για να λειτουργήσουν. Οι αποδόσεις είναι πολύ μεγάλες, αλλά το ίδιο και τα έξοδα. Σε χώρες όπως η Ολλανδία, που είναι πρωτοπόρες στην υδροπονία, ο κύκλος εργασιών σε ένα στρέμμα ντομάτας, αγγουριού κ.λπ., δυο και τρία χρόνια πριν υπολογίζονταν σε 36.000 ευρώ περίπου, το δε κέρδος που περίμεναν τότε οι παραγωγοί ήταν γύρω στο τριχίλιαρο. Τώρα με την ενεργειακή κρίση τα πράγματα πήγαν προς το χειρότερο στη βόρειο Ευρώπη λόγω της αύξησης των τιμών στο φυσικό αέριο, που απαιτείται για τη θέρμανση. Όσον αφορά βέβαια τη βόρεια Ευρώπη αρκετές μονάδες υδροπονίας έκλεισαν τελευταία λόγω του κόστους. Στην υδροπονία για να έχεις υψηλές αποδόσεις, θα πρέπει να έχεις παραγωγή και τη νύχτα. Χρειάζονται πολλά υλικά και τα πράγματα είναι δύσκολα με το κόστος. Για να πετύχει μια υδροπονική μονάδα, θα πρέπει ο παραγωγός να έχει εξασφαλίσει την διάθεση του προϊόντος. Εδώ στην Κρήτη η παραγωγή είναι συγκεκριμένους μήνες, άρα αυτό δεν είναι εύκολο».

Aπό την Διεύθυνση Συστημάτων Καλλιέργειας και Προϊόντων Φυτικής Παραγωγής (τμήμα κηπευτικών) του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι υπάρχει μια... τάση των παραγωγών για στροφή στις υδροπονικές καλλιέργειες, κάτι που ο ίδιος αποδίδει στις πολύ υψηλότερες αποδόσεις, που επιτυγχάνουν οι αγρότες με τον συγκεκριμένο τρόπο καλλιέργειας. Όπως χαρακτηριστικά μας υπογράμμισαν, στη ντομάτα για παράδειγμα οι αποδόσεις στην υδροπονία, αγγίζουν και τους 50 τόνους το στρέμμα, άσχετα αν και τα κόστη είναι υψηλά. Σύμφωνα με το ΥπΑΑΤ, θερμοκηπιακές μονάδες υδροπονίας κατασκευάζονται κυρίως στην Πελοπόννησο, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ τελευταία υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και πιο βόρεια.

Δεν πήγε και τόσο καλά η αγορά στις γιορτές, ενώ η καλοκαιρία έχει πρωιμίσει την παραγωγή.

Με καλές προοπτικές τα βασικά είδη κηπευτικών το επόμενο διάστημα στη χώρα μας λόγω του ότι υπάρχει πρωίμιση της παραγωγής από τις ζέστες, με αποτέλεσμα να αναμένεται να δημιουργηθεί κενό σε λίγο καιρό.

Υψηλές αποδόσεις, πρωίμιση παραγωγής

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Συνεταιρισμό Ανατολή σημείωσε μιλώντας στον ΑγροΤύπο ότι: «η περίοδος των εορτών δεν πήγε καλά στα βασικά είδη κηπευτικών, λόγω μεγάλης προσφοράς. Στην περιοχή μας οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές. Σήμερα για παράδειγμα το μεσημέρι είχε ξεπεράσει τους 20-21 βαθμούς Κελσίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φουντώσουν οι αποδόσεις, τόσο στο αγγούρι το θερμοκηπιακό, όσο στη ντομάτα, αλλά και στις πιπεριές. Στο αγγούρι οι τιμές μέχρι πριν λίγες ημέρες ήταν στα 80-85 λεπτά το κιλό, αλλά σήμερα είναι στο 1 ευρώ μέσο όρο. Στη ντομάτα οι τιμές είναι στα 70-75 λεπτά ανά κιλό, αλλά μεγάλες ποσότητες παραμένουν απούλητες. Την ίδια ώρα στον καταναλωτή οι τιμές για τη ντομάτα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, στα 1,60 με 1,85 και άνω το κιλό. Στην πιπεριά υπάρχει άνοδος στις τιμές, αλλά και στις αποδόσεις. Η αύξηση των αποδόσεων έχει κάνει πιο πρώιμη την παραγωγή, πράγμα που σημαίνει πως σε 20 με 25 ημέρες από σήμερα, θα δημιουργηθεί κενό στην αγορά και για τη ντομάτα. Εκτιμώ επίσης πως στο αγγούρι σε 20 ημέρες από σήμερα θα έχουμε μεγάλη άνοδο. Οι εξαγωγές πάνε πολύ καλά και ιδίως προς την ΕΕ. Στην Ευρώπη, λόγω των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου τους προηγούμενους μήνες οι παραγωγοί προγραμμάτισαν να μειώσουν την παραγωγή. Αυτό δεν έχει αλλάξει παρότι τελευταία οι τιμές της ενέργειας ισορρόπησαν στο εξωτερικό».

Ροζ ντομάτα προτιμά η Βουλγαρία

Ο κ. Γιάννης Αγγελάκης είναι παραγωγός στην Ιεράπετρα, αλλά ασχολείται και με την εμπορία κηπευτικών. Όπως εξηγεί μιλώντας στον ΑγροΤύπο: «τα τελευταία χρόνια ο ιός της καστανής ρυτίδωσης έχει προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στην καλλιέργεια της ντομάτας. Σε συνδυασμό με τα πολύ υψηλά κόστη παραγωγής αυτό, έχει οδηγήσει εν συνόλω στη μείωση της παραγωγής. Τώρα βέβαια αυτή την περίοδο οι στρεμματικές αποδόσεις είναι αυξημένες ως αποτέλεσμα της καλοκαιρίας και της ζέστης. Η παραγωγή έχει έρθει πιο μπροστά. Στη μεγαλόκαρπη ντομάτα δεν υπάρχει μεγάλη παραγωγή, αλλά δεν πάει τόσο καλά ούτε η ζήτηση. Αυτό μάλλον οφείλεται σε εισαγωγές, που γίνονται στη χώρα μας, με αποτέλεσμα οι τιμές να είναι γενικά χαμηλές. Συγκεκριμένα, κυμαίνονται μεταξύ 50-95 λεπτών το κιλό, όμως τα 95 λεπτά αφορούν πολύ μικρές ποσότητες, της τάξης του 5-10%. Στη ντομάτα βελανίδι η κατάσταση είναι διαφορετική από τη μεγαλόκαρπη ντομάτα τύπου beef. Έχει πολύ αυξημένο κόστος και οι τιμές παραγωγού σε σχέση με δυο-τρία χρόνια πριν έχουν πέσει, λόγω μειωμένης κατανάλωσης. Στη ντομάτα βελανίδι τα εργατικά κόστη είναι πολύ υψηλά και δυσκολευόμαστε. Ένας εργάτης μπορεί σε μια ημέρα να μαζέψει 150 κιλά ντομάτα βελανίδι, όταν στη μεγαλόκαρπη μπορεί να φθάσει και τα 800 κιλά σε μια ημέρα. Το κόστος παραγωγής εκτιμώ πως έχει φθάσει στα 1,20 με 1,30 ευρώ το κιλό και με δυσκολία βγαίνει πλέον κέρδος. Προσωπικά επιλέγω και καλλιεργώ και ροζ ντομάτα, που μοιάζει περισσότερο με την παραδοσιακή. Τη ροζ ντομάτα την ζητά κυρίως η αγορά της Βουλγαρίας, οπότε κάνουμε εξαγωγή εκεί κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα τα μεγάλα σούπερ μάρκετ προτιμούν τις ντομάτες που έχουν πιο υψηλή διατηρησιμότητα. Στις τοπικές όμως αγορές και στα μανάβικα υπάρχει προτίμηση για νόστιμη ντομάτα».

Μείωση προσφοράς στη Λακωνία

Τέλος, ο κ.  Ηλίας Κωστάκος, παραγωγός ντομάτας από τη Σκάλα Λακωνίας δήλωσε τα εξής στον ΑγροΤύπο: «γενικότερα στην περιοχή μας παρατηρείται μείωση στις εκτάσεις καλλιέργειας ντομάτας, τόσο στα θερμοκηπιακά, όσο και στα υπαίθρια. Αυτό έχει να κάνει και με τα κόστη παραγωγής. Εμείς βάζουμε κυρίως ντομάτα υδροπονίας, που είναι κοστοβόρα μεν, αλλά με καλή ποιότητα. Αυτή την περίοδο δεν έχουμε παραγωγή γιατί προγραμματίσαμε τις φυτεύσεις ώστε να έχουμε παραγωγή κοντά στο Πάσχα. Θεωρώ ότι επειδή έχει πρωιμίσει η παραγωγή σε άλλες περιοχές λόγω του καιρού, το επόμενο διάστημα θα υπάρξει κενό στην αγορά».

Η ξεχωριστή γεύση και η ποιότητα των πεπονιών του Αντώνη Γκόνη (Gonis Melon) τα έκανε περιζήτητα σε διάσημες κουζίνες της Ελλάδας και του εξωτερικού. 

O Αντώνης Γκόνης ασχολείται είκοσι χρόνια με την καλλιέργεια του πεπονιού, συνεχίζοντας αυτό που ξεκίνησε ο πατέρας του, πριν σαράντα χρόνια. Ο ίδιος εγκατέλειψε το επάγγελμα της ηχοληψίας και την πρωτεύουσα και επέστρεψε στους Γαργαλιάνους της Μεσσηνίας, τον τόπο καταγωγής του, ώστε να ασχοληθεί με την αγροτική παραγωγή. Διατηρώντας αναλλοίωτη την ποιότητα της καλλιέργειάς του κατάφερε να γίνει το πεπόνι του «επώνυμο» και να πουλιέται σε όμορφες και ξεχωριστές συσκευασίες, αντίστοιχης ποιότητας με του προιόντος του. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι κάνει εξαγωγές στη Γαλλία. 

Πόσα στρέμματα καλλιεργείς και πόσες φυτεύσεις κάνεις; 
Ξεκίνησα καλλιεργώντας 10 στρέμματα και τώρα καλλιεργώ 40 στρέμματα υπαίθριο πεπόνι με χαμηλή κάλυψη στην περιοχή του Λαγκουβάρδου της Μεσσηνίας. Την καλλιέργεια την έμαθα από μικρή ηλικία από τον πατέρα μου κι ενώ ως έφηβος θέλησα να ασχοληθώ με την τέχνη της μουσικής και του ήχου, τελικά ήταν η αγάπη μου προς τη φύση και ό,τι αυτή παράγει που με κέρδισε. Πάντα μου άρεσε να είμαι μέρος αυτής της φυσικής διαδικασίας. Να φυτεύω ένα τόσο δα σποράκι και λίγους μήνες μετά να το βλέπω να δίνει τους πρώτους καρπούς του. Μου δίνει ευχαρίστηση να ξέρω πως ήμουν κι εγώ μέρος όλης αυτής της διαδικασίας, και πως τα πεπόνια που τόσο καιρό καλλιεργούσα θα τα γευτεί ο κόσμος. 
Κάνω 5 διαδοχικές φυτεύσεις κάθε χρόνο. Η πρώτη φύτευση γίνεται τον Φεβρουάριο και η συγκομιδή ξεκινά στις αρχές Ιουνίου, ενώ η τελευταία φύτευση γίνεται τον Ιούνιο και η συγκομιδή αρχές Σεπτεμβρίου. Κάθε χρόνο παράγω περίπου 120 έως 150 τόνους ανάλογα με την απόδοση της καλλιέργειας αλλά και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή. 

Τι κάνεις για να έχεις αυτή την καλή ποιότητα πεπονιών; 
Στη διάρκεια των χρόνων που κάνω αυτή την καλλιέργεια όλοι με ρωτούν τι «κάνω» στα πεπόνια μου κι είναι τόσο νόστιμα και γλυκά. Και σε όλους απαντώ κάθε φορά ότι δεν υπάρχει κάποια μυστική συνταγή. Η συνταγή για μένα ήταν πάντα η αγάπη μου και το μεράκι για αυτό που κάνω, το να δίνομαι στη δουλειά μου και το κίνητρό μου η ευχαρίστηση που αισθάνεται ο καθένας όταν γεύεται το πεπόνι μου. Σε μια εποχή που σχεδόν όλα τα προιόντα που μπαίνουν στη κουζίνα, στο τραπέζι μας και επομένως και στον οργανισμό μας στερούνται γεύσης και ποιότητας, νιώθω τεράστια ικανοποίηση όταν το πεπόνι μου μπορεί και τα προσφέρει κι ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καταναλωτών.
Εννοείται, βέβαια, πως τα πεπόνια δε «μεγαλώνουν» μόνο με την αγάπη μου, αλλά με σωστή και συνεχή άρδευση και λίπανση, όσο κοστοβόρα κι αν είναι ειδικά τον τελευταίο χρόνο που έχει σημειωθεί κατακόρυφη αύξηση της τιμής των λιπασμάτων, με εύρεση κατάλληλων ποικιλιών πεπονιού ανθεκτικών στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στη περιοχή που καλλιεργούνται, με την εγκατάσταση μετεωρολογικού σταθμού στο χωράφι μου κι αντίστοιχου λογισμικού για την επεξεργασία των δεδομένων που έχει συλλέξει. Τα στοιχεία που καταγράφονται από τον μετεωρολογικό  σταθμό σχετικά με την υγρασία και την θερμοκρασία είναι εξαιρετικής σημασίας καθώς με βοηθούν στη σωστή άρδευση αλλά και στην έγκαιρη αντιμετώπιση μυκητολογικών ασθενειών της καλλιέργειας. Επίσης, η μέτρηση του pH του εδάφους συμβάλλει στην ορθολογική λίπανση της καλλιέργειας. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι η ποιότητα των πεπονιών που παράγω είναι αποτέλεσμα μεγάλης προσωπικής προσπάθειας, αλλά και της πολυετούς εμπειρίας, που απέκτησα μαθητευόμενος στο πλάι στου πατέρα μου, αξιοποιώντας ταυτόχρονα στο έπακρο τις τεχνολογικές δυνατότητες και τα μέσα που υπάρχουν.  Η επένδυση σε τέτοιου είδους μέσα κοστίζει μεν, αλλά θεωρώ πως κάθε αγρότης της εποχής μας οφείλει να ακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και είναι σίγουρο πως θα βγει κερδισμένος. Τέλος, θεωρώ ότι σημαντικό ρόλο στην ποιότητα των πεπονιών που παράγω αποτελεί και το γεγονός ότι δεν ασχολούμαι με καμία άλλη καλλιέργεια. Η αποκλειστική ενασχόληση με ένα φυτό καθώς και η εξειδίκευσή μου σε αυτό σίγουρα συνέβαλαν στην ποιότητα της καλλιέργειάς του.

Αντιμετωπίζει η καλλιέργεια πεπονιού προβλήματα φυτοπροστασίας, όπως π.χ. η ντομάτα με την Tuta Absoluta;
Ευτυχώς η καλλιέργεια του πεπονιού δεν αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα, ωστόσο βρίσκομαι εδώ και τέσσερα χρόνια σε συνεχή συνεργασία με την ΔΑΟΚ Τριφυλίας προκειμένου να βοηθήσω στον εντοπισμό εντόμων καραντίνας που έχουν παρουσιαστεί σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία. Όπως μου ανέφερε ο διευθυντής της ΔΑΟΚ κ. Αντώνης Παρασκευόπουλος ένα είδος από τα έντομα καραντίνας προσβάλλει πρώτα τις καλλιέργειες πεπονιού και έπειτα άλλες καλλιέργειες όπως της ελιάς, η οποία είναι κι η πιο εκτεταμένη καλλιέργεια στην ευρύτερη περιοχή της Τριφυλίας. Με χαρά μου λοιπόν δέχτηκα να εγκατασταθούν στο χωράφι μου πειραματικές παγίδες ώστε αν εντοπιστούν τέτοιου είδους έντομα στην καλλιέργειά μου να υπάρξει έγκαιρη ενημέρωση και πρόληψη σε άλλες καλλιέργειες.

Πώς κατάφερες να κερδίσεις την αγορά; Έχεις καλύτερες τιμές για τα πεπόνια σου; 
Η αλήθεια είναι ότι το ίδιο το πεπόνι κέρδισε την αγορά. Η ιδιαίτερη γλυκύτητά του, το έντονο άρωμά του κι η ξεχωριστή του γεύση νομίζω κέρδισαν τον καταναλωτή. Όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με την καλλιέργεια των πεπονιών τα πουλούσα μόνος μου στην τοπική λαική αγορά. Στη συνέχεια, βλέποντας ότι ο κόσμος ξεχώρισε το προιόν μου για την ποιότητά του, πήρα το ρίσκο να αυξήσω την παραγωγή του. Πιστεύω πως σε κάθε δουλειά υπάρχει επιχειρηματικό ρίσκο και πρέπει να καταλαβαίνουμε πότε είναι η ώρα να το πάρουμε. Η απόφασή μου αυτή με δικαίωσε. Έτσι, λοιπόν, άρχισα να προωθώ τα πεπόνια σε μανάβικα τόσο της ευρύτερης περιοχής μου, όσο και της πρωτεύουσας αλλά κι άλλων μεγάλων πόλεων. Βέβαια, σε αυτό με βοήθησε το γεγονός ότι από την αρχή που ασχολήθηκα με την καλλιέργεια των πεπονιών θέλησα να κάνω επώνυμο το προϊόν μου. Πώς αλλιώς θα το αναγνωρίσει ο καταναλωτής και θα ξέρει τι θα βάλει στο τραπέζι του. Ήθελα, λοιπόν, ο καθένας που αγοράζει το προιόν μου να ξέρει και ποιος είναι ο παραγωγός του. Να ξέρει ότι εφόσον πρόκειται για δικό μου προιόν η ποιότητά του και η ιδιαίτερη γεύση του είναι εξασφαλισμένη. Θα μου πεις πώς είσαι τόσο σίγουρος για αυτό; Είμαι, διότι, εξαρχής έθεσα την ποιότητα πάνω από το κέρδος. Δεν είναι λίγες οι φορές που μέρος της παραγωγής δεν ικανοποιούσε την ποιότητα που θέλω να έχει το πεπόνι μου και πήρα την απόφαση να μην το προωθήσω στην αγορά. 
Έπειτα, θεώρησα μεγάλης σημασίας το προιόν μου να έχει εξίσου ιδιαίτερη παρουσίαση όσο και γεύση. Για αυτό το λόγο μπήκα στη διαδικασία να δημιουργήσω ειδικά ξύλινα σταντ στα οποία αναγραφόταν με σκαλισμένα γράμματα η  επωνυμία μου. Στη συνέχεια τα σταντ αυτά τα προμήθευα στα συνεργαζόμενα μανάβικα προκειμένου να τοποθετηθούν σε αυτά τα προς πώληση πεπόνια μου. Μετά προχώρησα στην τοποθέτηση αυτοκόλλητης ετικέτας με την επωνυμία μου σε κάθε ένα πεπόνι που ήταν προς πώληση. Επίσης, η ιδέα μου να προσφέρονται τα πεπόνια μου ως ένα ιδιαίτερο γευστικό δώρο, όπως συμβαίνει με τα καλάθια φρούτων ή με ένα ωραίο κρασί με οδήγησε στη δημιουργία ξύλινων συσκευασιών δώρου. Στην εποχή μας το μάρκετινγκ είναι εξίσου σημαντικό με την ποιότητα των προιόντων.  Επένδυσα μεν πολλά χρήματα αλλά έπιασαν τόπο. Έτσι οι καταναλωτές σε όλη την Ελλάδα γνώρισαν το πεπόνι μου. Κατάφερα να κάνω επώνυμο το προϊόν μου. Δεν αρκεί να παράγεις ένα καλό προϊόν θα πρέπει να το γνωρίσει και ο καταναλωτής για να το ζητά. 
Όλες αυτές οι επιχειρηματικές κινήσεις είχαν σαν αποτέλεσμα να μου ζητούν πολλά καταστήματα μαναβικής και ντελικατέσεν να συνεργαστώ μαζί τους. Ωστόσο, κάνω αυστηρή επιλογή των συνεργατών μου καθώς κύριο μέλημά μου είναι  να μπορώ να ανταποκρίνομαι σε επίπεδο παραγωγής στις ανάγκες τους, αλλά κι εκείνοι να μεταχειρίζονται με σεβασμό το προιόν μου.
Κάθε χρόνο στην αρχή της εμπορικής περιόδου τα πεπόνια στην Ελλάδα έχουν σχετικά καλές τιμές παραγωγού. Γρήγορα όμως όσο αυξάνουν οι κοπές και οι ποσότητες, η τιμή πέφτει στο επίπεδο των 30 - 40 λεπτών το κιλό. Εγώ έχω καταφέρει με όσα σας ανέφερα να έχουν τα πεπόνια μου την ίδια τιμή για όλη την εμπορική περίοδο. Με αυτό τον τρόπο αισθάνομαι και εγώ ότι ο μόχθος μου, η κούραση μου κάτω από τον ήλιο του καλοκαιριού καθόλη τη διάρκεια της καλλιέργειας ανταμείβονται και χρηματικά.

Κάνεις εξαγωγές στη Γαλλία, πως τα κατάφερες; 
Η εξαγωγή δεν ήταν αρχικά στα σχέδιά μου. Έτυχε να έρθει κάποια στιγμή στην Καλαμάτα ο γνωστός Γάλλος σεφ Bruno Verjus, που είναι ιδιοκτήτης εστιατορίου βραβευμένου με αστέρι Michelin, δοκίμασε το πεπόνι μου και θέλησε να με γνωρίσει. Ήρθε στον τόπο καλλιέργειας έπειτα από πρόσκλησή μου και είδε όλη την παραγωγική διαδικασία. Αμέσως θέλησε να προμηθευτεί το πεπόνι για να δημιουργεί εξαίρετα πιάτα κι έτσι πριν από δύο χρόνια ξεκίνησε η συνεργασία μας. Συνεργάζομαι, επίσης, με τον Έλληνα προμηθευτή ελληνικών προιόντων και ιδιοκτήτη του μανάβικου Profil Grec, που είναι στο κέντρο του Παρισιού κ. Αλέξανδρο Ράλλη.

Δεν έχει διαταραχθεί η ζήτηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Σε έναν με δυο μήνες από σήμερα, ίσως και λίγο νωρίτερα, λόγω πρωίμισης της παραγωγής από τις ζέστες, θα... δείξει πώς θα εξελιχθεί η σεζόν για τους παραγωγούς φράουλας. Μέχρι ώρας βέβαια που τα κιλά που κόβονται δεν είναι δα και πολλά, οι τιμές είναι ψηλά, οι εξαγωγές πάνε πολύ καλά και μένει εισόδημα στους αγρότες.

Προχωρούν, με ικανοποιητικό ρυθμό οι κοπές και οι φορτώσεις της θερμοκηπιακής φράουλας, όπως αναφέρει μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο κ. Χαράλαμπος Κυριαζής, παραγωγός και εξαγωγέας από το νομό Αχαΐας. Η ζήτηση είναι ικανοποιητική και δεν έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Το 90% της συγκομιζόμενης σήμερα φράουλας προορίζεται για εξαγωγή. Φέτος η φράουλα είναι πρώιμη λόγω του ζεστού καιρού, μας λέει ο κ. Κυριαζής, σημειώνοντας ότι οι τιμές μέχρι το τέλος του 2022 ήταν στα 4 ευρώ το κιλό στον παραγωγό, ενώ τώρα είναι στα 3,5 ευρώ το κιλό, αλλά αυτό, όπως προσθέτει, είναι μια φυσιολογική εξέλιξη, καθώς έτσι συμβαίνει κάθε χρόνο λόγω του ότι βγαίνουν περισσότερες ποσότητες με το νέο έτος. Αυτό, ωστόσο, που δεν είναι φυσιολογικό είναι η αύξηση στο κόστος παραγωγής κατά 30% σε ένα χρόνο, αλλά και η δραματική έλλειψη εργατών. Σύμφωνα με τον κ. Κυριαζή η διακρατική συμφωνία με το Μπαγκλαντές έχει μείνει επί της ουσίας στα χαρτιά και δεν έχει φέρει αποτέλεσμα καθώς υπάρχει μεγάλη γραφειοκρατία εκεί και εδώ με αποτέλεσμα να μην έρχονται εργάτες, ενώ φαίνεται πως προχωρά λίγο καλύτερα η συμφωνία με την Αίγυπτο και έχουν αρχίσει και έρχονται εργάτες. Το μεροκάματο είναι στα 30 ευρώ καθαρά και οι εργάτες πληρώνονται με εργόσημο. Τα προηγούμενα χρόνια στην Πελοπόννησο απασχολούνταν κυρίως Πακιστανοί στο μάζεμα της φράουλας. Όσον αφορά τέλος στις ποικιλίες, αυτές που παίζουν τώρα είναι η Victory και η Fortuna. Σύμφωνα τέλος με τον κ. Κυριαζή, οι εκτάσεις φέτος είναι σταθερές, στα ίδια περίπου επίπεδα με πέρσι.

Πιο νωρίς τα περισσότερα κιλά λόγω καλού καιρού

Ο κ. Αντρέας Γκοτσόπουλος, τέλος, παραγωγός φράουλας από τη Λακκόπετρα Αχαΐας δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι μέχρι τώρα οι τιμές παραγωγού είναι σαφώς ικανοποιητικές, όμω τώρα δεν κόβονται πολλά κιλά. Συγκεκριμένα μιλάμε για κοπές που δίνουν σήμερα 30-40 κιλά το στρέμμα. Σύμφωνα με τον ίδιο, τους επόμενους μήνες, θα φανεί πως πήγε οικονομικά το προϊόν, από την άποψη ότι αυξάνονται οι κοπές και οι ποσότητες. Λόγω μάλιστα της καλοκαιρίας τα πολλά κιλά ίσως έρθουν νωρίτερα φέτος, δηλαδή ίσως από τον Φεβρουάριο, αντί για Μάρτιο-Απρίλιο κι αυτό ίσως έχει επίπτωση στην κατανάλωση, ανάλογα και τον καιρό τότε. Το πιο σημαντικό ωστόσο θέμα, προσθέτει ο κ. Γκοτσόπουλος, δεν είναι άλλο από την ανεπάρκεια σε εργατικά χέρια. Όπως αναφέρει ο ίδιος, από το Μπαγκλαντές δεν έχουν έρθει εργάτες και γενικώς ακόμα και αυτοί οι εργάτες που ήταν εδώ το καλοκαίρι και για τις ελιές, έφυγαν για άλλες... πολιτείες, λόγω του ότι δεν βγαίνουν εύκολα χαρτιά εδώ και υπάρχει τεράστια γραφειοκρατία.

Προβληματισμός υπάρχει στους κατόχους θερμοκηπιακών εγκαταστάσεων με τον προϋπολογισμό της υπό διαβούλευσης νέας πρόσκλησης των Σχεδίων Βελτίωσης - Υπομέτρο 4.1.5. 

Το όριο επιλέξιμου προϋπολογισμού των 150.000 ευρώ είναι πολύ μικρό για να γίνουν επενδύσεις στον κλάδο των θερμοκηπίων. Επίσης, όπως αναφέρει η πρόσκληση, ο προϋπολογισμός δύναται να αυξηθεί έως και τις 250.000 ευρώ με την προϋπόθεση ότι η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με την Ενιαία Δήλωση Εκμετάλλευσης (ΟΣΔΕ) του έτους 2022, ανέρχεται τουλάχιστον στο 25% του επενδυτικού σχεδίου. Αυτό το ποσοστό θα πρέπει να μειωθεί. Ποσά της τάξης των 50 έως 60 χιλιάδων δεν αρκούν. 

Οι κάτοχοι θερμοκηπίων ζητούν να αναλάβει πρωτοβουλίες ο Πρωθυπουργός για να αυξηθεί το πλαφόν επιλέξιμου προϋπολογισμού για κατασκευή θερμοκηπίων και τις λοιπών εγκαταστάσεων, ώστε να είναι δυνατή η επένδυση. Στο μεταξύ φωτογραφικά έχουμε τον αποκλεισμό των Νέων Αγροτών της νότιας Ελλάδας γιατί δεν μπορούν να φτάσουν τις τυπικές αποδόσεις λόγω μικρού κλήρου. Νέος Αγρότης από την περιοχή της Μεσσηνίας έχει 5 στρέμματα με θερμοκήπια και 10 στρέμματα με υπαίθριες καλλιέργειες και η τυπική απόδοση δεν φτάνει ούτε στα 45.000 ευρώ.

Σε επικοινωνία που είχε ο ΑγροΤύπος με τον προϊστάμενο της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνη Παρασκευόπουλο, μας ανέφερε ότι «από 300.000 ευρώ που ήταν στην πρηγούμενη πρόσκληση το ποσό μειώθηκε στα 150.000 ευρώ. Τα υλικά κατασκευής έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Με αυτό το κονδύλι αρκεί να κατασκευαστεί θερμοκηπιακή εγκατάσταση περίπου 2 στρεμμάτων, η οποία όμως δεν είναι οικονομικά βιώσιμη. Θέλουμε να αυξήσουμε την παραγωγή θερμοκηπίων αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις. Το πρόγραμμα των Σχεδίων Βελτίωσης είναι το μόνο επενδυτικό πρόγραμμα στο ΠΑΑ».

Από την πλευρά του ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Γαργαλιάνων, επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ότι «για απλή κατασκευή θερμοκηπίου το κόστος κατασκευής 1 στρέμματος κοστίζει από 40.000 έως 50.000 ευρώ και χωρίς να έχουμε άρδευση και θέρμανση. Με 150.000 ευρώ μπορείς να κατασκευάσεις 2,5 στρέμματα συμβατικού θερμοκηπίου. Με τα σημερινά δεδομένα με αυτά τα στρέμματα δεν είναι βιώσιμη ούτε οικογενειακή επιχείρηση. Από την άλλη η νέα ΚΑΠ μιλά για επισιτιστική ασφάλεια (ενίσχυση της καλλιέργειας κηπευτικών) και για καινοτομία στην καλλιέργεια (υδροπονία). Τα Σχέδια Βελτίωσης είναι το επενδυτικό πρόγραμμα με το οποίο γίνεται χάραξη στρατηγικής και θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στις επενδύσεις σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες».