Πληρώθηκε το Μέτρο 23 και οι Αυτόχθονες φυλές – 175 εκατ. ευρώ στους παραγωγούς

Οι εξελίξεις στο Μέτρο 23, η επιστροφή ΕΦΚ, το κόστος ενέργειας και το κλίμα των κινητοποιήσεων βρέθηκαν στο επίκεντρο της τοποθέτησης του Κώστα Τσιάρα, Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οποίος επανέλαβε τη διάθεση της κυβέρνησης για διάλογο.

Ομαλοποίηση πληρωμών και μεταβατικό έτος

Ο Υπουργός ανέφερε ότι «οι πληρωμές ομαλοποιούνται» και ότι έχει ολοκληρωθεί η καταβολή του Μέτρου 23, συνολικού ύψους 157,5 εκατ. ευρώ προς 131.000 δικαιούχους. Επισήμανε ότι το ποσό αυτό δεν προέρχεται από τους προσδιορισμένους πόρους της ΚΑΠ, αλλά αποτελεί πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, προκειμένου να στηριχθούν οι παραγωγοί που την περασμένη χρονιά αντιμετώπισαν σημαντικές μειώσεις στην παραγωγή.

Παρουσιάζοντας το ισχύον πλαίσιο ως «μεταβατική χρονιά», περιέγραψε το υβριδικό σύστημα πληρωμών στους βοσκότοπους και επανέλαβε ότι η κυβέρνηση προχωρά «στη δύσκολη αλλά αναγκαία μεταρρύθμιση στον ΟΠΕΚΕΠΕ», με στόχο οι ενισχύσεις «να κατευθύνονται με διαφάνεια και δικαιοσύνη στους πραγματικούς παραγωγούς».

Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και θέματα ανάρτησης τιμολογίων

Ο Υπουργός σημείωσε ότι για πρώτη φορά εφαρμόζεται θεσμοθετημένη επιστροφή του ΕΦΚ, σε αντίθεση με προηγούμενες πρακτικές όπου το ποσοστό επιστροφής άλλαζε ή μηδενιζόταν. Υπενθύμισε την πρόσφατη ανακοίνωση του Πρωθυπουργού για επιπλέον επιστροφή 50%, ενώ αναγνώρισε ότι η ανάρτηση ορισμένων τιμολογίων δεν έχει γίνει σωστά και απαιτείται επαναπροσδιορισμός των ποσοτήτων πετρελαίου που αντιστοιχούν σε κάθε εκμετάλλευση.

Αναφορικά με τη δυνατότητα μειωμένης τιμής πετρελαίου στην αντλία, ανέφερε ότι το ζήτημα μπορεί να συζητηθεί «μόνο όταν υπάρξει η απαραίτητη τεχνολογική ετοιμότητα» ώστε να διασφαλιστούν οι σχετικοί μηχανισμοί.

Κόστος ενέργειας 

Ο κ. Τσιάρας υπενθύμισε ότι οι αγρότες πληρώνουν σήμερα 9,2 λεπτά την κιλοβατώρα και έκανε αναφορά στο πρόγραμμα Γαία, το οποίο είχε διετή διάρκεια ως προς τη σταθερή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως είπε, πρόθεση του Υπουργείου είναι να εξεταστεί η επέκταση του προγράμματος.

Πίεση στον αγροτικό κόσμο – Η στάση στις κινητοποιήσεις

Ο Υπουργός αναγνώρισε το βαρύ κλίμα που επικρατεί στον πρωτογενή τομέα λόγω της κλιματικής κρίσης, των χαμηλών τιμών στα ελληνικά και ευρωπαϊκά προϊόντα και των καθυστερήσεων στις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ, παράγοντες που –όπως ανέφερε– «δημιούργησαν μια συνθήκη σχεδόν ασφυξίας».

Παράλληλα, τόνισε ότι η κυβέρνηση σέβεται απόλυτα το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, αλλά καταδίκασε τις «ακραίες συμπεριφορές» που εμφανίστηκαν σε ορισμένες κινητοποιήσεις. Όπως σημείωσε, τέτοια περιστατικά δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτά σε μια ευνομούμενη δημοκρατία και συχνά «ακυρώνουν το δίκιο όσων θέλουν να αναδείξουν το πρόβλημά τους».

Κλείνοντας το μήνυμά του, ο κ. Τσιάρας υπογράμμισε ότι η εξεύρεση λύσεων απαιτεί να καθίσουν «και οι δύο πλευρές στο τραπέζι», επαναλαμβάνοντας ότι η κυβέρνηση έχει αναλάβει το μέρος της ευθύνης που της αναλογεί.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΟΠΕΚΕΠΕ, «ο έλεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στα αγροτεμάχια των δικαιούχων του Μέτρου 23 πραγματοποιήθηκε με βάση το Ε9 των ιδιοκτητών προκειμένου να γίνει σύγκριση της έκτασης των δηλωθεισών εκτάσεων στο Ε9 των ιδιοκτητών με αυτές που δηλώθηκαν στην αίτηση ΟΣΔΕ 2024.

Με βάση την διασταύρωση αυτή δεσμεύθηκαν οι δηλώσεις δικαιούχων - ιδιοκτητών ή ενοικιαστών - εφόσον υπήρχε απόκλιση μεγαλύτερη των 5 στρεμμάτων ανάμεσα στη δηλωθείσας έκτασης του ιδιοκτήτη στο Ε9 και της καταχωρηθείσας έκτασης στη βάση δεδομένων του ΟΣΔΕ.

Για τις δηλώσεις που δεσμεύθηκαν, αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος, οι παραγωγοί θα πληρωθούν στο τέλος Δεκεμβρίου.

Οι έλεγχοι σε σχέση με τα ΑΤΑΚ και το ΚΑΕΚ των ακινήτων δεν πρέπει να συγχέονται με το εν λόγω ζήτημα».

Πάντως ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ανακοίνωσε κάτι για τις μειωμένες ενισχύσεις που έλαβαν πολλοί δικαιούχοι παραγωγοί. Επίσης δεν αναφέρει αν υπήρξαν προβλήματα με το monitoring (στην ανακοίνωση περιορίζεται στους ελέγχους του Ε9).

Στο μεταξύ ενημέρωση στους βουλευτές της ΝΔ θα πραγματοποιήσει, σήμερα Τετάρτη (10/12), ο Κώστας Τσιάρας μετά την ανακοίνωση των έξι βουλευτών που άναψε φωτιές στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος.

Την ώρα που οι αγρότες παραμένουν στα μπλόκα, ο υπουργός ΑΑΤ θα προσπαθήσει να κατευνάσει τις αντιδράσεις στο εσωτερικό του κόμματος μετά την κοινή δήλωση έξι βουλευτών της ΝΔ που καλούσαν τη διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να προχωρήσουν στην αποδέσμευση των χρημάτων προκειμένου να πληρωθούν οι δικαιούχοι αγρότες του «Μέτρου 23», των οποίων οι καλλιέργειες επλήγησαν από φυσικές καταστροφές. Μάλιστα ζητούν από τους αρμόδιους να προβούν άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες, «εφαρμόζοντας το νόμο και μόνο!».

Όπως αναφέρουν οι βουλευτές, Φωτεινή Αραμπατζή, Θεόδωρος Καράογλου, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Δημήτρης Κυριαζίδης, Ιωάννης Πασχαλίδης, Ιωάννης Γιώργος, όλοι τους από τη Βόρεια Ελλάδα, «η χθεσινή πληρωμή του πολυαναμενόμενου, άκρως αναγκαίου Μέτρου 23 οδήγησε δυστυχώς σε έωλους, καταχρηστικούς και άδικους αποκλεισμούς δικαιούχων αγροτών».

Όπως αναφέρει ο ΟΠΕΚΕΠΕ, είναι ανοικτό το σύστημα της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης 2025, προκειμένου οι παραγωγοί να πραγματοποιήσουν διορθώσεις στα αγροτεμάχια, που έχουν δηλωθεί ως «αγρανάπαυση» ή «κοπτολίβαδο».

Η δυνατότητα υποβολής διορθώσεων θα παραμείνει ενεργή έως και τις 24 Δεκεμβρίου 2025.

Όσοι προβούν σε διορθώσεις έως και 8 Δεκεμβρίου θα ληφθούν υπ’ όψιν στις πληρωμές του Δεκεμβρίου.

Για τους υπόλοιπους, θα πραγματοποιηθεί νέα πληρωμή.

Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, η ενεργοποίηση της διαδικασίας κρίνεται απαραίτητη ώστε να γίνουν οι απαιτούμενες διορθώσεις για όσα αγροτεμάχια δεν ανιχνεύθηκε η απαιτούμενη γεωργική δραστηριότητα (άροση ή κοπή) κατά την περίοδο 1/1/2025 – 15/10/2025 από το Σύστημα Παρακολούθησης Εκτάσεων (AMS – Area Monitoring System), όπως επιβάλλει το ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο.

Παράλληλα, σε αρκετές περιπτώσεις το AMS εντόπισε καλλιέργεια διαφορετική από τη δηλωθείσα, γεγονός που καθιστά αναγκαίες τις διορθώσεις τόσο για λόγους επιλεξιμότητας όσο και για την ορθή απεικόνιση των χρήσεων γης. Για τον σκοπό αυτό έχει αποσταλεί στους αρμόδιους φορείς κατάλογος με τα αγροτεμάχια που απαιτούν επανεξέταση.

Μετά την ολοκλήρωση των διορθώσεων, τα στοιχεία θα επαναξιολογηθούν κι εν συνεχεία από το AMS θα παραχθούν επικαιροποιημένα αποτελέσματα.

Σοβαρά προβλήματα είχαν οι αγρότες στις προηγούμενες πληρωμές (προκαταβολή βασικής, προγραμμάτων ΠΑΑ κ.α.) με σημαντικό αριθμό από αυτούς να μένουν απλήρωτοι.

Ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με ΚΥΔ τα οποία του ανέφεραν ότι όπως φαίνεται στο σύστημα οι περισσότεροι παραγωγοί κόπηκαν από τις πληρωμές λόγω του monitoring και των ελέγχων στα ενοικιαζόμενα αγροτεμάχια (λόγω ΑΤΑΚ).

Από την πλευρά της η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θα λυθούν τα συγκεκριμένα προβλήματα και θα πληρωθούν οι δικαιούχοι με τα «κίτρινα» αγροτεμάχια αλλά και αυτά που έχουν θέμα με τον ΑΤΑΚ.

Υπάρχουν καλλιέργειες που δεν φαίνονται καθαρά στους δορυφόρους και υπάρχουν κάποια προβλήματα για αυτό έχουμε κιτρινισμένα αγροτεμάχια από έλεγχο του monitoring, παραδέχτηκε ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Ανδριανός. Πρόσθεσε δε ότι «γίνεται προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα, να βρούμε τα στοιχεία μέσα από την google και να τα διασταυρώσουμε». 

Ο υφυπουργός, ξεκαθάρισε ότι όπου υπάρχουν προβλήματα, αυτά διορθώνονται και δεν κινδυνεύει κανένας να χάσει την ενίσχυσή του εάν έχει πραγματικά καλλιεργήσει και είναι πραγματικός αγρότης παραγωγός. «Κανένας παραγωγός δεν κινδυνεύει να χάσει τις ενισχύσεις που δικαιούται» τόνισε ο υφυπουργός.

Από την πλευρά του ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Θανάσης Κοντογεώργης, σε δηλώσεις του ανέφερε ότι ότι ως το τέλος χρόνου θα υπάρξει εξόφληση. Υπενθύμισε ότι υπάρχουν 2.000 ΑΦΜ δεσμευμένα από την Οικονομική Αστυνομία και άλλα 44.000 ΑΦΜ για τα οποία απαιτήθηκε διαδικασία διασταύρωσης. Για αυτή τη δεύτερη κατηγορία ανέφερε ότι οι διασταυρώσεις ολοκληρώνονται και «οι περισσότεροι θα πληρωθούν». Επιπροσθέτως, υπάρχουν 11.000 αγρότες που είχαν ζήτημα με τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) στην Κεντρική Μακεδονία κυρίως, όπου «θα βρούμε κι εκεί μια λύση».

Πάντως όπως αναφέρουν εκπρόσωποι των αγροτών, το θέμα του ΑΤΑΚ μπορεί να λυθεί αν ανοίξει το σύστημα και γίνουν διορθώσεις στο πεδίο. Για το πρόβλημα με το monitoring ζητούν να γίνει ότι είχε συμβεί και στο παρελθόν, δηλαδή να στείλουν φωτογραφίες του αγροτεμαχίου στον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η πρόσφατη ΚΥΑ 337680/3.12.2025 (ΦΕΚ Β’ 6471) ενεργοποιεί τον μηχανισμό αποζημίωσης για τους παραγωγούς που υπέστησαν απώλειες εισοδήματος λόγω της επιζωοτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών. Με το νέο πλαίσιο προβλέπεται η καταβολή οικονομικής ενίσχυσης σε όσους αναγκάστηκαν σε θανατώσεις ζώων τα έτη 2024 και 2025, με τις Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές να αναλαμβάνουν κρίσιμο ρόλο στη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων που απαιτούνται για την πληρωμή. 

Οι οδηγίες υποβολής και το ψηφιακό αρχείο Excel

Σύμφωνα με την επείγουσα ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, τις επόμενες ημέρες θα αναρτηθούν στον ιστότοπο του Υπουργείου αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης και αποστολής των απαραίτητων εντύπων. Το ειδικό ψηφιακό αρχείο Excel, το οποίο έχει ήδη αποσταλεί στις υπηρεσίες σε τελική μορφή, αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα αποτυπωθούν τα στοιχεία των δικαιούχων, ο αριθμός των ζώων που θανατώθηκαν και το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε εκμετάλλευση. Το αρχείο αυτό πρέπει να συμπληρωθεί αυστηρά με βάση τις επικείμενες οδηγίες του Υπουργείου, καθώς θα χρησιμοποιηθεί για την εκκαθάριση των πληρωμών και τη μεταβίβαση των στοιχείων στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών.

Ενδεικτικά, στο αρχείο καταχώρισης που θα συμπληρώσουν οι υπηρεσίες περιλαμβάνονται κατηγορίες όπως η «Υπηρεσία Ελέγχου», όπου αναγράφεται η αρμόδια Περιφέρεια, καθώς και τα «Στοιχεία εγκατάστασης και κτηνοτρόφου», στα οποία συμπληρώνονται ο ΕΛ της εγκατάστασης, το ΑΦΜ του κτηνοτρόφου, το επώνυμο ή η επωνυμία της επιχείρησης και το όνομα του δικαιούχου όταν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο. Στα «Στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού δικαιούχου» καταγράφονται το ΙΒΑΝ και η τράπεζα του δικαιούχου, ενώ στα «Στοιχεία πρακτικού θανάτωσης ζώων» δηλώνονται ο αριθμός πρωτοκόλλου του πρακτικού, το έτος θανάτωσης, η ασθένεια που οδήγησε στη θανατώση, καθώς και ο αριθμός μικρών και μεγάλων ζώων.

Διπλή αποστολή: ψηφιακή και έντυπη διαδικασία

Μετά τη συμπλήρωσή του, το αρχείο Excel θα διαβιβαστεί ψηφιακά, όπως θα προσδιοριστεί από το Υπουργείο, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αποσταλεί και σε έντυπη μορφή. Μαζί με το αρχείο θα υποβάλλεται και η απαιτούμενη Βεβαίωση του άρθρου 5, υπογεγραμμένη από τον αρμόδιο Διευθυντή της Περιφέρειας. Το υπόδειγμα της βεβαίωσης, όπως έχει κοινοποιηθεί, επιβεβαιώνει ότι τα στοιχεία του ψηφιακού αρχείου ταυτίζονται πλήρως με εκείνα που έχουν υποβληθεί μέσω του ιστότοπου του ΥΠΑΑΤ, ότι η διαδικασία εφαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 της ΚΥΑ και ότι για τους καταγεγραμμένους δικαιούχους δεν συντρέχει περίπτωση παράνομου εμβολιασμού ή μη τήρησης μέτρων βιοασφάλειας. 

Η αποστολή του έντυπου αρχείου και της βεβαίωσης πραγματοποιείται στην ηλεκτρονική διεύθυνση gdoy@minagric.gr, ώστε να μπορούν οι οικονομικές υπηρεσίες να προχωρήσουν στη συγκέντρωση και επεξεργασία των στοιχείων πριν από την έναρξη των πληρωμών.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι υπηρεσίες και οι δικαιούχοι αυτή τη στιγμή

Μέχρι να αναρτηθούν οι επίσημες οδηγίες, οι Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές καλούνται να προετοιμάσουν τα απαιτούμενα δεδομένα, αξιοποιώντας τους φακέλους των θανατώσεων των προηγούμενων ετών και διασταυρώνοντας τις πληροφορίες για κάθε παραγωγό. Το βάρος της διαδικασίας πέφτει κυρίως στις υπηρεσίες, ωστόσο οι παραγωγοί καλό είναι να βρίσκονται σε ετοιμότητα σε περίπτωση που ζητηθούν διευκρινίσεις ή συμπληρωματικά στοιχεία, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην τελική καταβολή.

Τι ακολουθεί

Η ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ σηματοδοτεί το πρακτικό ξεκίνημα της διαδικασίας αποζημίωσης, με τις υπηρεσίες να αναλαμβάνουν άμεσα τη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων. Η επιτυχία της διαδικασίας θα εξαρτηθεί από την ορθή συμπλήρωση του ψηφιακού αρχείου και την τήρηση των οδηγιών που αναμένεται να δημοσιευθούν, ώστε οι πληρωμές να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις και οι πληγέντες κτηνοτρόφοι να λάβουν την ενίσχυση που δικαιούνται.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, έστειλε μήνυμα προς τους παραγωγούς, τονίζοντας ότι για να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος απαιτείται συμμετοχή στον διάλογο. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αν κάποιος δεν προσέλθει, αναλαμβάνει το μέρος της ευθύνης που του αναλογεί».

Ο Υπουργός επισήμανε ότι το ΥΠΑΑΤ και η κυβέρνηση παραμένουν ανοιχτοί σε συζητήσεις με τους εκπροσώπους του πρωτογενούς τομέα, υπογραμμίζοντας ότι το προηγούμενο διάστημα πραγματοποιήθηκαν σειρά συναντήσεων. Τόνισε ότι «δεν υπάρχει κάποιος που ζήτησε συνάντηση και δεν έγινε», ενώ υπενθύμισε πως η συζήτηση αποτελεί τον μόνο δρόμο για την επίλυση πραγματικών προβλημάτων.

Αιτήματα που δεν μπορούν να εφαρμοστούν – Το ζήτημα των “εγγυημένων τιμών”

Ο κ. Τσιάρας αναφέρθηκε και στα αιτήματα που τίθενται κατά καιρούς από την πλευρά των παραγωγών, επισημαίνοντας ότι ορισμένες προτάσεις –όπως οι «εγγυημένες τιμές»– δεν υφίστανται σε καμία ευρωπαϊκή χώρα και επομένως δεν μπορούν να υιοθετηθούν. Σχολιάζοντας την άρνηση ορισμένων πλευρών να συμμετέχουν σε διάλογο, σημείωσε: «Δεν κατανοώ πώς ένα πρόβλημα που αφορά την ίδια την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα μπορεί να λυθεί χωρίς να καθίσουμε στο τραπέζι».

Πληρωμές και χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα

Απαντώντας στην κριτική ότι το Υπουργείο δεν έχει προχωρήσει σε ουσιαστικές παρεμβάσεις, ο Υπουργός ανέφερε ότι φέτος θα διατεθούν περισσότερα χρήματα από ποτέ στους παραγωγούς, τόσο από τον ΟΠΕΚΕΠΕ όσο και από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Μεταξύ άλλων:

Την προσεχή εβδομάδα αναμένεται η πληρωμή του Μέτρου 23.

Μέχρι το τέλος του έτους οι συνολικές πληρωμές θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ.

Το συνολικό ποσό που θα κατευθυνθεί φέτος στον πρωτογενή τομέα θα προσεγγίσει τα 3,7 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 500 εκατ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι.

Γιατί υπήρξαν καθυστερήσεις – Οι απαιτήσεις της ΕΕ

Ο κ. Τσιάρας αναφέρθηκε και στις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν το προηγούμενο διάστημα, εξηγώντας ότι υπήρξαν δύο επιστολές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που ξεκαθάριζαν πως χωρίς αυστηρούς ελέγχους πριν από κάθε πληρωμή, κινδύνευε η ροή ευρωπαϊκών πόρων προς τη χώρα.

Όπως σημείωσε: «Ποιος θα μπορούσε να δεχθεί ότι ο ελληνικός πρωτογενής τομέας μπορεί να επιβιώσει χωρίς τους ευρωπαϊκούς πόρους;» Υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι πληρωμές προς τους παραγωγούς θα συνεχιστούν κανονικά.

Ανοιχτή πρόσκληση για διάλογο

Ολοκληρώνοντας, ο Υπουργός επανέλαβε ότι παραμένει διαθέσιμος για συνάντηση με όλους τους εμπλεκόμενους, αρκεί να υπάρξει αντίστοιχη διάθεση και από την άλλη πλευρά. Τόνισε: «Αν η άλλη πλευρά αρνείται, αυτό είναι ένα ζήτημα που πλέον δεν μπορούμε να εξηγήσουμε».

Κάλεσε, τέλος, τους εκπροσώπους των παραγωγών να προσεγγίσουν τον διάλογο με σοβαρότητα και αίσθημα ευθύνης, ώστε να δοθούν λύσεις στα προβλήματα του αγροτικού τομέα.

Η αμειψισπορά στην αρόσιμη γη αποτελεί βασικό στοιχείο της Αιρεσιμότητας της ΚΑΠ, καθώς το κατά πόσο εφαρμόζεται σωστά επηρεάζει άμεσα την επιλεξιμότητα των αγροτεμαχίων και, συνεπώς, τη λήψη των ενισχύσεων. Το πρότυπο Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 7 – “Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη εκτός από καλλιέργειες κάτω από νερό” εφαρμόζεται όπως έχει οριστεί για τις αροτραίες καλλιέργειες και παραμένει σταθερό χωρίς αλλαγές. 

Σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 4 του άρθρου 5 της ΥΑ 1313/178948/09.06.2023, το πρότυπο στοχεύει στην αειφορική διαχείριση των εδαφών και στη σωστή καλλιεργητική πρακτική. Για τους παραγωγούς, η κατανόηση αυτών των κανόνων είναι κρίσιμη, καθώς ακόμη και μικρές αποκλίσεις στους υπολογισμούς μπορεί να επηρεάσουν τη συμμόρφωση. Ακολουθεί μια συνοπτική και πρακτική παρουσίαση όλων όσων ισχύουν σήμερα.

Οι βασικές υποχρεώσεις των γεωργών

Σε εκμεταλλεύσεις με πάνω από 10 εκτάρια αρόσιμης γης —αφού αφαιρεθούν οι εκτάσεις ρυζιού και οι πιστοποιημένες βιολογικές εκτάσεις— η αμειψισπορά αποτελεί υποχρέωση βάσει του προτύπου ΚΓΠΚ 7. Το πλαίσιο στηρίζεται σε δύο θεμελιώδεις κανόνες που εφαρμόζονται συμπληρωματικά.

Ο πρώτος κανόνας προβλέπει ότι κάθε χρόνο πρέπει να αλλάζει η κύρια καλλιέργεια τουλάχιστον στο ένα τρίτο της αρόσιμης έκτασης της εκμετάλλευσης. Η αλλαγή αυτή πρέπει να αφορά διαφορετικό βοτανικό γένος σε σχέση με το προηγούμενο έτος, και ο έλεγχος γίνεται συγκρίνοντας τα δηλωμένα στοιχεία της τρέχουσας ΕΑΕ με εκείνα του προηγούμενου έτους.

Ο δεύτερος κανόνας αφορά το ίδιο το αγροτεμάχιο: μέσα σε έναν κύκλο τριετίας πρέπει να έχουν καλλιεργηθεί τουλάχιστον δύο διαφορετικά βοτανικά γένη. Ο πρώτος σχετικός έλεγχος θα πραγματοποιηθεί το 2026 για την τριετία 2024–2026, λόγω της παρέκκλισης που ίσχυσε το 2023, και στη συνέχεια η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται με κυλιόμενη τριετία κάθε χρόνο.

Πώς φαίνεται στην πράξη η συμμόρφωση: τα παραδείγματα

Τα ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής δείχνουν με πρακτικό τρόπο πώς λειτουργεί η αμειψισπορά σε πραγματικές εκμεταλλεύσεις. Στα σενάρια συμμόρφωσης, κάθε αγροτεμάχιο αλλάζει καλλιέργεια τουλάχιστον μία φορά μέσα στην τριετία, ενώ κάθε έτος τηρείται η υποχρεωτική αλλαγή στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης. Στις περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται εναλλαγές ανάμεσα σε καλλιέργειες όπως σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, φασόλια, φακή και βαμβάκι, δείχνοντας πώς διαφοροποιείται το βοτανικό γένος από χρονιά σε χρονιά.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση της αγρανάπαυσης, η οποία υπολογίζεται ως καλλιέργεια για τον τριετή κύκλο. Όταν μάλιστα παραμένει για τρία συναπτά έτη, θεωρείται ότι καλύπτει πλήρως την απαίτηση του προτύπου. Παρουσιάζεται επίσης η πρακτική λύση για όσους διαθέτουν μόνο ένα αγροτεμάχιο: μπορούν να το δηλώνουν σε περισσότερα τμήματα, ώστε να εφαρμόζονται ομαλά οι απαιτήσεις της αμειψισποράς. Αν αυτό δεν γίνει, η αλλαγή καλλιέργειας πρέπει να πραγματοποιείται κάθε χρόνο.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις πολυετείς καλλιέργειες, όπως ρίγανη ή μηδική, καθώς και στα αγρωστώδη και λοιπά ποώδη κτηνοτροφικά φυτά. Παρότι αυτά συμμετέχουν στον υπολογισμό του συνολικού ορίου των 10 εκταρίων, εξαιρούνται από τον υπολογισμό του 1/3 της απαιτούμενης έκτασης εναλλαγής. Έτσι, σε εκμεταλλεύσεις όπου υπάρχουν τέτοιες καλλιέργειες, η ελάχιστη έκταση που πρέπει να αλλάζει κάθε χρόνο μειώνεται. Αντίθετα, οι ορυζώνες και τα πιστοποιημένα βιολογικά αγροτεμάχια δεν συνυπολογίζονται στο συνολικό όριο και δεν υπόκεινται σε αμειψισπορά.

Όταν δεν τηρούνται οι κανόνες: παραδείγματα μη συμμόρφωσης

Στα παραδείγματα όπου καταγράφεται παράβαση, αναδεικνύονται οι πιο συνηθισμένες αιτίες μη συμμόρφωσης. Μία από τις βασικότερες αφορά τη μη αλλαγή του 1/3 της αρόσιμης έκτασης από έτος σε έτος —ενδεικτικά παρουσιάζεται περίπτωση όπου ολόκληρη η εκμετάλλευση παραμένει σε βαμβάκι, χωρίς την απαιτούμενη διαφοροποίηση.

Αντίστοιχα, μπορεί να προκύψει παράβαση όταν ένα αγροτεμάχιο δεν εμφανίζει αλλαγή βοτανικού γένους μέσα στην τριετία, όπως συμβαίνει σε παράδειγμα όπου το ίδιο τεμάχιο διατηρεί σιτάρι και βαμβάκι σε εναλλαγή χωρίς να καλύπτεται η τριετής απαίτηση. Παράβαση εντοπίζεται και σε περιπτώσεις όπου εξαιρούμενες εκτάσεις —όπως τα βιολογικά αγροτεμάχια— δεν λαμβάνονται σωστά υπόψη. Στο σχετικό παράδειγμα, η εξαίρεση ενός βιολογικού τεμαχίου οδηγεί σε αυξημένη απαίτηση αλλαγής σε άλλα αγροτεμάχια, η οποία δεν καλύπτεται.

Τέλος, σημαντικό είναι το ζήτημα του μεγέθους: εάν το διαθέσιμο αγροτεμάχιο που αλλάζει καλλιέργεια είναι μικρότερο από την ελάχιστη απαιτούμενη έκταση, τότε δεν μπορεί να καλυφθεί το 1/3, ακόμη κι αν έχει γίνει αλλαγή καλλιέργειας. Το παράδειγμα όπου το τεμάχιο των 2,5 Ha δεν επαρκεί για την κάλυψη των 3 Ha που απαιτούνται, αποτυπώνει με σαφήνεια τον τρόπο που προκύπτει η παράβαση.

Οι περιπτώσεις αυτές δείχνουν ότι η ακριβής κατηγοριοποίηση των αγροτεμαχίων και ο σωστός υπολογισμός των εξαιρέσεων παίζουν καθοριστικό ρόλο για να μην υπάρξουν απώλειες ενισχύσεων λόγω μη συμμόρφωσης.

Η ειδική περίπτωση των εμβόλιμων (δευτερευουσών) καλλιεργειών

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα εφαρμογής ενδιάμεσων καλλιεργειών διαφορετικού γένους σε όλα τα αγροτεμάχια για τρία συνεχόμενα χρόνια. Όταν τηρείται αυτή η πρακτική, η υποχρεωτική αλλαγή της κύριας καλλιέργειας μπορεί να μετατεθεί κατά ένα έτος, χωρίς να θεωρείται παράβαση. Το σχετικό παράδειγμα δείχνει ότι ο συνδυασμός βίκου τον χειμώνα και βαμβακιού το καλοκαίρι προσφέρει στον παραγωγό ευελιξία, διατηρώντας παράλληλα τη συμμόρφωση με το πρότυπο.

Ποιες εκμεταλλεύσεις εξαιρούνται

Σημαντικό μέρος των σχετικών οδηγιών αφορά τις εξαιρέσεις, οι οποίες καθορίζουν αν μια εκμετάλλευση υποχρεούται να εφαρμόσει αμειψισπορά.

Εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις με έως 10 εκτάρια αρόσιμης γης, χωρίς να συνυπολογίζονται οι εκτάσεις βιολογικής καλλιέργειας και ρυζιού.

Εξαιρούνται οι εκτάσεις που καλλιεργούνται κάτω από το νερό για σημαντικό μέρος του έτους.

Εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις όπου πάνω από το 75% της αρόσιμης γης αποτελείται από αγρωστώδη, λοιπά ποώδη κτηνοτροφικά φυτά, ψυχανθή ή αγρανάπαυση, σε οποιονδήποτε συνδυασμό.

Εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις όπου πάνω από το 75% της επιλέξιμης γεωργικής έκτασης αποτελείται από μόνιμο βοσκότοπο, αγρωστώδη ή ποώδη φυτά ή καλλιέργειες κάτω από νερό.

Εξαιρούνται οι πλήρως πιστοποιημένες βιολογικές εκμεταλλεύσεις.

Όταν μια εκμετάλλευση δεν είναι εξολοκλήρου βιολογική, οι υποχρεώσεις συνεχίζουν να ισχύουν για τα αγροτεμάχια που δεν καλύπτονται από τη βιολογική πιστοποίηση.

Τι ισχύει στις μεταβιβάσεις αγροτεμαχίων

Η υποχρέωση εναλλαγής δύο διαφορετικών βοτανικών γενών μέσα στην τριετία ακολουθεί το ίδιο το αγροτεμάχιο, ακόμη και όταν αυτό αλλάζει κάτοχο. Εξαίρεση αποτελούν μόνο οι περιπτώσεις όπου ο νέος κάτοχος υπάγεται στις κατηγορίες που εξαιρούνται πλήρως από την εφαρμογή του προτύπου.

Παράλληλα, ο υπολογισμός του 1/3 της έκτασης πραγματοποιείται κάθε χρόνο βάσει της ΕΑΕ, γεγονός που σημαίνει ότι όσοι μεταβιβάζουν ή αποδέχονται αγροτεμάχια οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τα δεδομένα της τρέχουσας χρήσης.

Τι σημαίνει πρακτικά για τον παραγωγό

Η εφαρμογή του ΚΓΠΚ 7 βασίζεται σε ξεκάθαρους κανόνες, οι οποίοι στοχεύουν στη σωστή διαχείριση της αρόσιμης γης και στην τήρηση των απαιτήσεων της Αιρεσιμότητας. Οι λεπτομέρειες που αφορούν την αλλαγή καλλιέργειας, την τριετία ή τον υπολογισμό της έκτασης είναι καθοριστικές για τη συμμόρφωση και επηρεάζουν άμεσα την επιλεξιμότητα των ενισχύσεων.

Για τους παραγωγούς, η καλή κατανόηση των κανόνων και η προσεκτική προσαρμογή της δήλωσης κάθε χρονιάς αποτελούν βασικά βήματα ώστε η εκμετάλλευση να λειτουργεί χωρίς απρόοπτα και να ανταποκρίνεται ομαλά στις απαιτήσεις της ΚΑΠ.

Σοβαρές καταγγελλίες έχουμε στον ΑγροΤύπο σχετικά με την κατανομή των βοσκοτόπων αλλά και την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους.

Από την άλλη ο ΟΠΕΚΕΠΕ περιορίζεται να αναφέρει τα συνολικά ποσά και τον αριθμό δικαιούχων αλλά δεν έχει ακόμη ανακοινώσει κάποια επίσημη ανακοίνωση για όσους δεν κρίθηκαν επιλέξιμοι και δεν εισέπραξαν τα χρήματα.

Υπάρχουν κτηνοτρόφοι που από την πρόσφατη κατανομή πήραν βοσκότοπο αλλά στην συνέχεια φαίνεται ότι δεν είναι επιλέξιμος.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε η κατανομή γίνεται για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων της βασικής και για τα προγράμματα του ΠΑΑ. Μόνο οι νέοι κτηνοτρόφοι θα πάρουν βοσκοτόπια με βάση τον αριθμό των ζώων.

Για τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων.

Πάντως το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν κάποιοι κτηνοτρόφοι που αν και έχουν θανατωθεί τα πρόβατά τους λόγω πανώλης και ευλογιάς δεν τους πλήρωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ λόγω ανωτέρας βίας.

Ο κ. Χρήστος Ζιώγας, κτηνοτρόφος από την Λάρισα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «όσοι κτηνοτρόφοι έχουν χάσει τα ζώα τους λόγω των ζωονόσων έχουν μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Αυτοί θα έπρεπε να πληρωθούν πρώτα από τους υπόλοιπους. Αντίθετα βλέπουμε να μην έχουν πληρωθεί ακόμη την συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024».

Στις 30/5/2025, με ανακοίνωσή το ΥπΑΑΤ γνωστοποίησε ότι κατέβαλε τη συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024 στους κτηνοτρόφους που εκτρέφουν αιγοπρόβατα, χωρίς όμως να διευκρινίζει αν εξαιρούσε τους κτηνοτρόφους που θανάτωσαν τα κοπάδια τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, τα προβλήματα στις πληρωμές έγιναν επειδή ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είχε τα στοιχεία από τις θανατώσεις των ζώων λόγω ζωονόσων.

Στην συνέχεια έγινε η κατανομή των βοσκοτόπων με το νέο σύστημα αλλά αυτοί έχασαν τα βοσκοτόπια που είχαν και δεν πήραν καινούργια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην έχουν πληρωθεί την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης και ούτε πρόκεται να πληρωθούν την εξόφληση.

Επίσης οι συγκεκριμένοι κτηνοτρόφοι δεν έχουν τιμολόγια να καταθέσουν, οπότε δεν θα πληρωθούν ούτε στην συμπληρωματική πληρωμή που ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ.

Ανωτέρα βία

Είναι παράνομο που δεν εφαρμόζεται η ανωτέρα βία για την πληρωμή των κτηνοτρόφων που έχασαν τα ζώα λόγω ζωονόσων.

Η ΚΥΑ για την ανωτέρα βία υπογράφτηκε, στις 22 Μαρτίου του 2019, από τους Αραχωβίτη, Κόκκαλη και Τελιγιορίδου, δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 3 Απρίλη του 2019 και έχει τον τίτλο: «Λεπτομέρειες εφαρμογής των άρθρων 4 και 32 του κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 και του άρθρου 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, όσον αφορά τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες αναγνώρισης των γεγονότων ανωτέρας βίας και εξαιρετικής περίστασης και των φυσικών περιστατικών σε βοοειδή και σε αιγοπρόβατα».

Στο άρθρο 2 αναφέρει τα εξής:
Περιπτώσεις γεγονότων ανωτέρας βίας εξαιρετικής περίστασης

1. «Ανωτέρα βία–Εξαιρετική περίσταση» συνιστά κάθε απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο δε θα μπορούσε να αποτραπεί, μολονότι επιδείχθηκε κάθε δυνατή επιμέλεια εκ μέρους του κτηνοτρόφου, καθώς και κάθε περίπτωση ασυνήθιστου γεγονότος που εκφεύγει του ελέγχου του κτηνοτρόφου. Η «ανωτέρα βία – εξαιρετική περίσταση» καθιστά αιτιολογημένη τη μη συμμόρφωση των κτηνοτρόφων στα κριτήρια επιλεξιμότητας και στις λοιπές υποχρεώσεις τους για τη χορήγηση άμεσων ενισχύσεων που σχετίζονται με το ζωικό κεφάλαιο ή επηρεάζονται από αυτό. Ο κτηνοτρόφος διατηρεί το δικαίωμά του να λάβει άμεσες ενισχύσεις για την έκταση ή τα ζώα που ήταν επιλέξιμα κατά τον χρόνο που προέκυψαν τα γεγονότα ανωτέρας βίας ή εξαιρετικής περίστασης.

2. Ως γεγονότα ανωτέρας βίας δύναται να χαρακτηριστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

α) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω νοσημάτων και ειδικότερα:
(αα) ο θάνατος ή η υποχρεωτική θανάτωση μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω των παρακάτω νοσημάτων:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Αφθώδης πυρετός, Πανώλη των βοοειδών, Πυρετός της κοιλάδας του Rift, Λύσσα.
Βοοειδή: Οζώδης δερματίτιδα, Φυσαλιδώδης στοματίτιδα, Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών (ΣΕΒ).
Αιγοπρόβατα: Ευλογιά, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue), Πανώλη των μικρών μηρυκαστικών, Κλασική τρομώδης νόσος.
(αβ) η υποχρεωτική σφαγή μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης στο πλαίσιο εφαρμογής προγραμμάτων για τα παρακάτω νοσήματα:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Βρουκέλλωση.
Βοοειδή: Φυματίωση, Ενζωοτική Λεύκωση, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue).
Αιγοπρόβατα: Λιστερίωση, Πυρετός Q, Λεπτοσπείρωση.

β) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης χωρίς δυνατότητα αντικατάστασής τους. Η περίπτωση αυτή συντρέχει όταν κανένα από τα ζώα της εκμετάλλευσης δεν έχει προσβληθεί από νοσήματα της υποπερίπτωσης αα της παρούσας παραγράφου, ούτε από Καταρροϊκό Πυρετό (Bluetongue) στα βοοειδή, αλλά η εκμετάλλευση αυτή βρίσκεται σε οριοθετημένη ζώνη επιβολής περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των εν λόγω νοσημάτων.

γ) Η διακοπή λειτουργίας της εκμετάλλευσης λόγω:
(γα) θανάτου του δικαιούχου,
(γβ) μακροχρόνιας ανικανότητας του δικαιούχου προς εργασία».

Με τροποποίηση της σχετικής Υπουργικής Απόφασης, που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ, καθορίζεται η 31η Δεκεμβρίου του έτους υποβολής της ενιαίας αίτησης ενίσχυσης ως καταληκτική ημερομηνία παράδοσης της κορινθιακής σταφίδας, προκριμένου οι παραγωγοί να είναι επιλέξιμοι της συνδεδεμένης ενίσχυσης.

Να επισημάνουμε ότι κανονικά οι παραγωγοί θα έπρεπε να είχαν παραδόση την σταφίδα τους μέχρι 30 Νοεμβρίου.

Συγκεκριμένα το πρώτο εδάφιο της υποπαρ. 1.4 της παρ. 1 του άρθρου 4 «Όροι επιλεξιμότητας» αντικαθίσταται ως εξής:
«1.4 Παραδίδουν κατ’ ελάχιστο 150 κιλά προϊόντος ξηρής κορινθιακής σταφίδας ανά στρέμμα σε εγκεκριμένες μεταποιητικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στο άρθρο 8 της παρούσας, από 1η Αυγούστου και το αργότερο έως την 31η Δεκεμβρίου του έτους υποβολής της ενιαίας αίτησης ενίσχυσης».

Διαβάστε το ΦΕΚ

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Αμαλιάδας «Εύφορη Γη» από την Ηλεία κ. Χρήστος Βαλιανάτος, «ζητούσαμε την παράταση της προσθεσμίας για να καταφέρουμε να διαπραγματευτούμε το προϊόν μας. Έχουμε μια μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας για την κορινθιακή σταφίδα τα τελευταία χρόνια. Φέτος είχαμε και μια μείωση της παραγωγής λόγω χαλαζοπτώσεων αλλά και από τον καύσωνα του Ιουλίου. Περιμένουμε από τον ΕΛΓΑ να μας ανακοινώσει τα πορίσματα ζημιάς γιατί πολλοί σταφιδοπαραγωγοί δεν θα καταφέρουν φέτος να πιάσουν το πλαφόν των 150 κιλών το στρέμμα για να εισπράξουν την συνδεδεμένη ενίσχυση. Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουμε θα υπάρξει αποζημίωση από τον ΕΛΓΑ αλλά όχι στην ερχόμενη πληρωμή γιατί ακόμη τα πορίσματα δεν έχουν ολοκλήρωθεί».

«Μάνα είναι μόνο μία», θα μπορούσε να ήταν ο τίτλος της μαραθώνιας κατάθεσης του Χρήστου Μαγειρία, συντρόφου της Πόπης Σεμερτζίδου, υποψήφιας της ΝΔ, στην Κοζάνη.

Ο ίδιος φέρεται ότι έπαιρνε διαρκώς γονικές παροχές κι η μητέρα του τον βοήθησε να κάνει το όνειρό του, πραγματικότητα και να αποκτήσει επιτέλους μία Ferrari! Μεγαλοκτηνοτρόφος και ιδιοκτήτης εταιρείας ενοικίασης αυτοκινήτων στην Καλαμπάκα Τρικάλων ο Χρήστος Μαγειρίας κλήθηκε χθες στην Εξεταστική Επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, για να δώσει εξηγήσεις για τα απανωτά κέρδη από τυχερά παιχνίδια. Έχει δεσμευμένους λογαριασμούς κι ελέγχεται για μαύρο χρήμα με το σκεπτικό ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις, που πήρε, δεν πήγαν για το σκοπό που τις έλαβε. Νωρίτερα, προηγήθηκε η κατάθεση Νίκου Μπουνάκη, αναπληρωτή γραμματέα Αγροτικού, του ΠΑΣΟΚ και ιδιοκτήτη επιχείρησης συμβουλών, που ξεκαθάρισε κάποια ζητήματα.

ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ FERRARI

Ο Χρήστος Μαγειρίας με τα όσα κατέθεσε και με τα στοιχεία, που προσκόμισε, δεν κατόρθωσε να πείσει την Εξεταστική Επιτροπή ότι είναι αθώος του αίματος. Μάλιστα ακούστηκε πως έχει ελεγχθεί και για αρχαιότητες – κατά τον Γιώργο Ρούντα, εισηγητή του κόμματος ΝΙΚΗ κι ο ίδιος παραδέχτηκε ότι είχε συσκευή εντοπισμού χρυσού (για την ακρίβεια δυο αλλά τη μία του την κατάσχεσαν). Υποστήριξε πως δεν τη χρησιμοποιούσε για να βρει λίρες αλλά μόνο για να τρέφονται καλά τα ζώα του και για ν΄ απομακρύνει οποιαδήποτε ίχνος μετάλλου από τον σανό στην εκτροφή. Για τη Ferrari, ανέφερε, πως του πήρε η μητέρα του κι έβαλε χρήματα κι ο ίδιος. Ισχυρίστηκε, πως υπήρχε ένα οικογενειακό οικόπεδο στην Ηγουμενίτσα, το οποίο απαλλοτριώθηκε για την κατασκευή του λιμανιού της πόλης και το ποσό, που προέκυψε από δικαστική διένεξη, χρησιμοποιήθηκε για την αγορά του οχήματος.

ΠΕΡΙ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ο κ. Μαγειρίας ανέφερε πως είναι από δεξιά οικογένεια. Σημείωσε πως δεν τα βρήκαν με τον Αντώνη Σαμαρά, για να κατέβει υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία, διότι ο ίδιος ήταν αντιμνημονιακός. Ερωτηθείς γιατί συμφώνησε η σύντροφός του κ. Σεμερτζίδου να μπει στο ψηφοδέλτιο της κυβερνητικής παράταξης, υποστήριξε πως η Ελλάδα εκείνη την περίοδο, είχε καταφέρει να βγει από τα μνημόνια. Ιδιαίτερη εντύπωση έκανε στους βουλευτές και το γεγονός, πως, όπως έλεγε, έπαιρναν με την οικογένειά του, τα ζώα και τα πήγαιναν για βοσκή παλαιότερα στην… Κέρκυρα και περνούσαν θάλασσα, πράγμα το οποίο θεωρείται εντελώς ασυνήθιστο για τους κτηνοτρόφους της περιοχής.

ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΜΑΥΡΟ ΧΡΗΜΑ

Μολονότι ελέγχεται για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ο κ. Μαγειρίας άφησε να εννοηθεί πως είναι θύμα πλεκτάνης, από άτομα, που τον ζηλεύουν για τις επιδοτήσεις, που παίρνει. Υποστήριξε πως οι επιδοτήσεις αυτές, δεν αφορούν μόνο στον ίδιο, αλλά και σε άλλα πρόσωπα της οικογένειάς του. Επέμεινε ότι δεν υπήρχε κάποιο πρόβλημα στους λογαριασμούς με την αδερφή του αλλά εκείνη τρόμαξε μετά τον έλεγχο, που της έγινε, επειδή είχε κλείσει την εταιρία της. Τόνισε πως η ίδια δεν κατάφερε να πουλήσει το κοπάδι της και τελικά το αγόρασε εκείνος. Δεν κατόρθωσε πειστικά να εξηγήσει, γιατί δεν φαίνονταν πουθενά οι σταβλικές εγκαταστάσεις της αδερφής του. Σημείωσε πως έχει και ζωικό κεφάλαιο και οι επιδοτήσεις προέρχονται από ειδικά δικαιώματα. Μετά από ερωτήσεις της Μιλένας Αποστολάκη, εισηγήτριας του ΠΑΣΟΚ προέκυψε πως τα ζώα του, που κατά καιρούς τα έχει στη Μηλιά Μετσόβου, τα έτρωγαν τακτικά λύκοι και αρκούδες. Ο ίδιος υποστήριξε ότι είναι αθώος και πως όλα έχουν γίνει νόμιμα. Αρνήθηκε τα όσα του καταλογίζει η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος, πως φέρεται ότι άλλαζε λογαριασμούς με μέλη της οικογένειάς του «προκειμένου οι κοινοτικές επιδοτήσεις να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς». Ο κ. Μαγειρίας ακολούθησε την τακτική «εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το βόδι», ενώ υπήρξε αγενής κι απέναντι στην εισηγήτρια του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου, εισηγήτρια του ΚΚΕ, η οποία σχολίασε τα έργα και τις ημέρες του και την εμπλοκή γαλάζιων παιδιών στο σκάνδαλο.

ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΛΑ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ

Οι τόνοι υψώθηκαν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της κατάθεσης Μαγειρία κι υπήρχαν και περιπτώσεις, που έγινε χαμός. Μία απ΄ αυτές τις στιγμές ήταν, όταν ρωτήθηκε από την αρχηγό της Πλεύσης Ελευθερίας, για τα όπλα του πατέρα του. Ο ίδιος τόνισε πως επρόκειτο για τρία παλιά όπλα, που ήταν από Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η κ. Κωνσταντοπούλου του εξήγησε πως έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε περίπτωση να χρησιμοποιήθηκαν από τον πατέρα του, διότι ήταν ακόμη παιδί, όταν έγινε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας έβαλε στο κάδρο και τον πρώην υπουργό Κώστα Σκρέκα, ο οποίος εκλέγεται στην περιοχή Τρικάλων, όπου ζει ο κ. Μαγειρίας. «Μήπως θέλετε να μου προσάψετε και τον πόλεμο στη Γάζα; Για να ξέρω», σημείωσε ο μάρτυρας. Η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου άφησε να εννοηθεί πως η αναπληρώτρια πρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής, Μαρία Συρεγγέλα προστατεύει τον μάρτυρα, διότι υπήρξε φίλη με την κ. Σεμερτζίδου, Το γεγονός εκνεύρισε την κ. Συρεγγέλα, η οποία σχολίασε πως αν η πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας δεν ανακαλέσει, επιφυλάσσεται ν΄ ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της.

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΜΕ ΜΠΟΥΝΑΚΗ

Νωρίτερα υψηλοί τόνοι επικράτησαν κατά τη διάρκεια της κατάθεσης του Νίκου Μπουνάκη, ο οποίος ζήτησε από το προεδρείο να τον προστατεύσει τονίζοντας ότι εκτοξεύονται απειλές εναντίον του. Ο Ηρακλειώτης γεωτεχνικός δεν αρνήθηκε ότι ανήκει στον χώρο του ΠΑΣΟΚ, από τα 14 του χρόνια, «καρφώνοντας» ουσιαστικά τον εισηγητή της ΝΔ, Μακάριο Λαζαρίδη, ο οποίος τον έχει στολίσει πολλές φορές από την Εξεταστική Επιτροπή. «Είμαι πολύ ΠΑΣΟΚ», του είπε και σημείωσε πως κατέβηκε  υποψήφιος του κόμματος σε μία εποχή που τα ποσοστά ήταν πολύ χαμηλά επί Φώφης Γεννηματά. Ο κ. Μπουνάκης αναπληρωτής γραμματέας αγροτικού του ΠΑΣΟΚ, δήλωσε φίλος του Νίκου Ανδρουλάκη και  ιδιοκτήτης του Κέντρου Υποδοχής Δηλώσεων στο Ηράκλειο, μέσω του οποίου φέρονται να δηλώθηκαν από μία γυναίκα την κ. Ευφροσύνη Αβραμάκη 338,6 στρέμματα στη λίμνη Κάρλα ξεκαθάρισε πως η έκταση, που δηλώθηκε είναι παρακάρλια και δεν είναι δημόσια. Σημείωσε πως παίρνουν ελάχιστα χρήματα από επιδοτήσεις, ο ίδιος η μητέρα του και η νύφη του και τόνισε πως δεν θα μπορούσε το ΚΥΔ του να δηλώσει δημόσια έκταση, γιατί αυτομάτως θα κρινόταν απορριπτέα, μόλις τη διάβαζε το πληροφοριακό σύστημα. Σημείωσε πως πρόκειται για έκταση, για την οποία η κ. Αβραμάκη είχε παραστατικά, τα οποία γίνονταν δεκτά από τις αρχές πως πρόκειται για ιδιωτική έκταση, και δεν είχε λόγο να μη δεχτεί την αίτησή της.

ΠΕΡΙ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΩΝ ΚΙ ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ ΚΥΔ

Ο Μακάριος Λαζαρίδης, εισηγητής της ΝΔ, επέμεινε πως «πιάστηκαν με τη γίδα στην πλάτη». Ο κ. Μπουνάκης σημείωσε πως προφανώς υπήρχαν κενά, όπως ήταν οργανωμένο το σύστημα στον ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά ο ίδιος δεν έχει να φοβηθεί κάτι, διότι λειτούργησε απολύτως μέσα στο πλαίσιο του νόμου. Σημείωσε πως την κ. Αβραμάκη δεν τη γνώριζε και πως υπάρχει στο ΚΥΔ του πιστοποιημένη σύμβουλος που ασχολείται με όλα αυτά. Έκανε λόγο για συκοφαντίες κι αποκάλυψε πως όσον αφορά στη λίμνη Κάρλα μέχρι σήμερα κάνουν παρόμοιες δηλώσεις γαλάζια στελέχη, όπως ο ιδιοκτήτης ΚΥΔ και πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Ελλάδας, Δημήτρης Ντογκούλης.

ΤΙ ΕΙΠΕ ΓΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΥΤΣΑΚΗ ΚΑΙ ΓΙΑΝΝΗ ΚΥΡΙΑΚΑΚΗ

Για τον Μιχάλη Κουτσάκη, ο οποίος προφυλακίστηκε στις φυλακές Μαλανδρίνου για το αμαρτωλό ΚΥΔ στην Πέλλα ο κ. Μπουνάκης ως διευθύνων σύμβουλος της Proactive AE υποστήριξε πως ήταν ένας εκ των εξωτερικών συνεργατών που είχε στο ΚΥΔ. Υποστήριξε πως ο Κουτσάκης είχε «δικό του κωδικό και οι αιτήσεις που έχει καταθέσει είναι δική του ευθύνη. Τα χρήματα είναι συμβασιοποιημένα. Έφερνε 600 αιτήσεις το χρόνο στην εταιρία με κόστος γύρω στις 100.000 ευρώ. Όλες αυτές οι σχέσεις είναι τιμολογημένες, συμβασιοποιημένες και κατατεθειμένες στην εφορία». Ερωτηθείς για τον πρώην συνεργάτη του Γιάννη Κυριακάκη, στον οποίο έχουν ασκηθεί διώξεις για κακουργηματικές πράξεις, υποστήριξε πως και ο ίδιος είναι σε δικαστική διένεξη μ΄ εκείνον. Ερωτηθείς πως γίνεται δυο συνεργάτες του να έχουν εμπλακεί στο κύκλωμα ο κ. Μπουνάκης υποστήριξε πως από το γραφείο του πέρασαν πάρα πολλοί άνθρωποι για να εργαστούν είτε ως μόνιμοι είτε ως έκτακτοι.

Άνοιξε και επίσημα το σύστημα της ΕΑΕ 2025, δίνοντας στους παραγωγούς τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε διορθώσεις στα αγροτεμάχια που έχουν δηλωθεί ως «αγρανάπαυση» ή «κοπτολίβαδο», μετά από ελέγχους του Συστήματος Παρακολούθησης Εκτάσεων (AMS).

Η δυνατότητα υποβολής διορθώσεων θα παραμείνει ενεργή έως 24 Δεκεμβρίου 2025, ενώ όσοι ολοκληρώσουν τις ενέργειες έως 8 Δεκεμβρίου θα ληφθούν υπόψη στις πληρωμές του Δεκεμβρίου. Οι υπόλοιποι θα ενταχθούν σε επόμενη πληρωμή.

Τι έδειξαν οι έλεγχοι του AMS

Σε αρκετές περιπτώσεις το AMS δεν εντόπισε την απαιτούμενη γεωργική δραστηριότητα (άροση ή κοπή) στο διάστημα 1/1/2025 – 15/10/2025, όπως προβλέπει το ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο.

Παράλληλα, διαπιστώθηκαν περιπτώσεις όπου εντοπίστηκε καλλιέργεια διαφορετική από τη δηλωθείσα, γεγονός που καθιστά απαραίτητες τις διορθώσεις τόσο για λόγους επιλεξιμότητας όσο και για την ορθή απεικόνιση των χρήσεων γης.

Έχει ήδη αποσταλεί στους φορείς κατάλογος με τα αγροτεμάχια που απαιτούν επανεξέταση. Μετά την ολοκλήρωση των διορθώσεων, τα στοιχεία θα επαναξιολογηθούν και στη συνέχεια το AMS θα παράξει επικαιροποιημένα αποτελέσματα.

Μια διαδικασία γνώριμη στους αγρότες

Η διαδικασία εφαρμόζεται από το 2023 και είναι γνώριμη στους παραγωγούς. Ο Οργανισμός καλεί όσους επιθυμούν να πραγματοποιήσουν διορθώσεις στην ΕΑΕ 2025 να το πράξουν το συντομότερο, ώστε να αποφύγουν καθυστερήσεις και να διασφαλίσουν την επιλεξιμότητα των εκτάσεών τους.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, οι πληρωμές προς τους αγρότες για το 2025 ανέρχονται συνολικά σε 3,7 δισ. ευρώ. Από αυτά, 2,48 δισ. ευρώ έχουν ήδη καταβληθεί έως την 1η Δεκεμβρίου, ενώ μέχρι το τέλος του έτους προβλέπεται η διάθεση ακόμη 1,2 δισ. ευρώ. Στην ανακοίνωση αναφέρεται επίσης ότι οι πληρωμές του 2024 είχαν ανέλθει σε 3,1 δισ. ευρώ.

Πληρωμές έως 24/11/2025

Οι καταβολές έως την 24η Νοεμβρίου περιλαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις, συνδεδεμένες ενισχύσεις, περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, επενδυτικά μέτρα και πληρωμές του ΠΑΑ.

1. Άμεσες ενισχύσεις και λοιπές πληρωμές Πυλώνα Ι

Άμεσες Εισοδηματικές Ενισχύσεις Πυλώνα Ι: 869,7

Συμπληρωματική αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα: 11,2

Συμπληρωματική εισοδηματική στήριξη για γεωργούς νεαρής ηλικίας: 3,6

Προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον: 400,1

Συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη: 269,2

Άμεσες ενισχύσεις νησιά Αιγαίου: 11

Πράσινη ενίσχυση: 0,5

Νέοι γεωργοί: 0,01

Λοιπές άμεσες ενισχύσεις: 0,65

Μέτρα κοινών οργανώσεων αγοράς: 6,5

Προγράμματα για το κλίμα και το περιβάλλον: 13,2

Συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη: 118

Άμεσες ενισχύσεις νησιών Αιγαίου: 5

Βασική εισοδηματική στήριξη για τη βιωσιμότητα: 29

Καθεστώς βασικής ενίσχυσης: 1,7

2. Επενδύσεις Πυλώνα Ι και μέτρα αγοράς

Επενδυτικά Πυλώνα Ι: 48

Μέτρα κοινών οργανώσεων αγοράς: 48

3. Πληρωμές ΠΑΑ έως 24/11/2025

Συνολικό ποσό ΠΑΑ: 706,8

Ανά μέτρο

M08 – Επενδύσεις στην ανάπτυξη δασικών περιοχών και στη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών: 0,23

M10 – Ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον και το κλίμα: 30,8

M11 – Βιολογική γεωργία: 11,3

M11 – Βιολογική κτηνοτροφία: 3,2

M01 – Δράσεις μεταφοράς γνώσεων και ενημέρωσης: 12,5

M02 – Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση: 19,6

M03 – Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων: 0,19

M04 – Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού: 420,1

M05 – Αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού: 4,1

M06 – Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων: 0,05

M07 – Βασικές υπηρεσίες και ανάπλαση χωριών σε αγροτικές περιοχές: 0,05

M08 – Επενδύσεις στην ανάπτυξη δασικών περιοχών και στη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών: 16

M16 – Συνεργασία: 27,5

M19 – Ομάδες τοπικής δράσης LEADER: 150,5

M20 – Τεχνική βοήθεια κρατών μελών: 7,8

ΣΣΚΑΠ – Πυλώνας ΙΙ – Παρέμβαση 3-71: 2,9

4. Πληρωμές από το Υπουργείο Οικονομικών (έως 24/11)

Ενισχύσεις Υπουργείου Οικονομικών: 353

Ευλογιά – Πανώλη: 93

Αποζημιώσεις ΕΛΓΑ: 144

Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης: 56

Λοιπές: 60

Σύνολο έως 24/11: 1.977,5

Πληρωμές από 25/11 έως 1/12/2025

1. Άμεσες Εισοδηματικές Ενισχύσεις Πυλώνα Ι

Άμεσες Εισοδηματικές Ενισχύσεις Πυλώνα Ι: 373

Προκαταβολή βασικής ενίσχυσης: 363

Συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη: 10

2. Επενδυτικά Πυλώνα Ι 

Επενδυτικά Πυλώνα Ι: 0,1

Μέτρα κοινών οργανώσεων αγοράς: 0,1

3. ΠΑΑ (σύνολο 122,6)

M02 – Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση: 1

M03 – Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων: 0,02

M04 – Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού: 28,2

M05 – Αποκατάσταση του γεωργικού παραγωγικού δυναμικού: 0,5

M07 – Βασικές υπηρεσίες και ανάπλαση χωριών: 0,05

M08 – Επενδύσεις στην ανάπτυξη δασικών περιοχών και στη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών: 0,3

M10 – Ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον και το κλίμα: 43,3

M16 – Συνεργασία: 1,8

M19 – Ομάδες τοπικής δράσης LEADER: 11,2

M20 – Τεχνική βοήθεια κρατών μελών: 0,1

ΣΣΚΑΠ – Πυλώνας ΙΙ

Παρέμβαση 3-70: 32,8

Παρέμβαση 3-71: 2,9

Σύνολο 25/11–1/12: 496,2 δις. ευρώ

Γίνεται προσπάθεια ώστε η βασική ενίσχυση να εξοφληθεί πριν από τα Χριστούγεννα, όπως και οι εκκρεμότητες προηγούμενου έτους, ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.

Παράλληλα, «οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ θα πληρωθούν για πρώτη φορά εντός του ίδιου έτους και όχι του επόμενου», με συνολικό ποσό 120 εκατ. ευρώ. «Είναι ποσά που θα ξεπεράσουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ» τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι στόχος είναι «να μπούμε σε μια περίοδο ομαλοποίησης όλων των προβλημάτων του προηγούμενου διαστήματος».

Σε ό,τι αφορά την παρακράτηση υπέρ ΕΛΓΑ, εξήγησε ότι «όλοι οι παραγωγοί που είδαν παρακράτηση, έχουν υπογράψει προκειμένου να γίνει», ενώ όσοι δεν υπέγραψαν «καλούνται να πληρώσουν την ασφαλιστική τους εισφορά μέχρι τις 30/03/2026». Τόνισε ακόμη ότι  τα χρήματα που παρακρατήθηκαν κατά την καταβολή της βασικής ενίσχυσης επιστρέφουν άμεσα στους αγρότες για τις πληρωμές των 120 εκατ. ευρώ.

Αναφερόμενος στο πρόγραμμα ΓΑΙΑ, επισήμανε ότι λόγω της ανησυχίας που εκφράστηκε από τον αγροτικό κόσμο «ο Πρωθυπουργός ζήτησε να εξετάσουμε την παράταση της δεσμευμένης τιμής», μια διαδικασία που «θα εξεταστεί συνολικά από την κυβέρνηση».

Σε ό,τι αφορά στην επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ο Υπουργός ανέφερε πως «η κυβέρνηση έκανε κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στο παρελθόν. Νομοθέτησε την επιστροφή χωρίς πλαφόν στο ποσό. Η κυβέρνηση επιστρέφει τα χρήματα στους αγρότες και ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε στην επιστροφή συν 50%», αυξάνοντας το αρχικό πλαφόν. Προσέθεσε δε, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «η προσπάθεια της ΑΑΔΕ να θεραπεύσει ζητήματα με αγρότες που δεν έλαβαν την επιστροφή».

Όσον αφορά τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων. 

Ο κ. Τσιάρας ανέφερε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε μία συμπληρωματική πληρωμή, μετά την καταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης που πραγματοποιήθηκε.

Αυτή η συμπληρωματική πληρωμή θα γίνει με βάση τα αντικειμενικά στοιχεία, δηλαδή τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, και αγοράς ζωοτροφών, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο για τους ίδιους κριτήριο, ώστε να μην αδικηθούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων περιοχών.

Διευκρινίσεις έδωσε το ΥπΑΑΤ για τις πληρωμές της βασικής ενίσχυσης, καθώς και συμβουλές για όσους παραγωγούς έμειναν εκτός πληρωμής.

Επίσης, όσον αφορά στα κοφτολίβαδα, επισημαίνει τι θα πρέπει να κάνουν οι παραγωγοί για να γίνει επανέλεγχος και να πληρωθούν, εφόσον τα αγροτεμάχια τους κριθούν επιλέξιμα.

Συγκεκριμένα το ΥπΑΑΤ αναφέρει τα εξής:

1) Η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης φέτος είναι 363 εκατομμύρια ευρώ, ενώ πέρυσι ήταν γύρω στα 476 εκατομμύρια. Ωστόσο το συνολικό ποσό που θα καταβληθεί τελικώς, θα είναι το ίδιο με πέρυσι, καθώς τα 113 εκατομμύρια ευρώ που υπολείπονται, θα ανακατανεμηθούν στους αγρότες που έχουν κάνει ειλικρινείς δηλώσεις.

2) Η προσωρινή μείωση στη βασική ενίσχυση οφείλεται στον χαμηλότερο αριθμό αιτήσεων, στον μικρότερο αριθμό καλλιεργειών, στο γεγονός ότι σε περίπου 44.000 παραγωγούς θα γίνει επανέλεγχος αλλά και διότι φέτος γίνονται περισσότεροι διασταυρωτικοί έλεγχοι, όπως έχει συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Συγκεκριμένα, εφαρμόζονται τεκμήρια  που έχουν συμφωνηθεί τόσο για την αγροτική παραγωγή (ΑΤΑΚ, ΚΑΕΚ) όσο και για την κτηνοτροφία (τιμολόγια αγοράς ζωοτροφών και πώλησης γάλακτος και κρέατος).

3) Οι 44.000 αγρότες, οι οποίοι βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου, είναι δυνητικοί δικαιούχοι και θα πληρωθούν κανονικά με την ολοκλήρωση των ελέγχων και τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία.

4) Σημειώνουμε ότι άλλοι 2.000 αγρότες δεν θα λάβουν ενίσχυση, καθώς είτε οι δηλώσεις τους ήταν απολύτως ανακριβείς είτε ελέγχονται από τη δικαιοσύνη και την Οικονομική Αστυνομία.

5) Συνολικά φέτος οι πληρωμές για τους αγρότες θα είναι υψηλότερες σε σχέση με το 2024 και θα φτάσουν συνολικά τα 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο από τον ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβληθούν 3,3 δισεκατομμύρια έναντι 2,7 δισ. που ήταν πέρυσι, καθώς οι πληρωμές από τον δεύτερο πυλώνα της ΚΑΠ, που αφορά τον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων θα φτάσουν σε επίπεδα ρεκόρ.

6) Η Ελλάδα δεν θα χάσει ούτε ένα ευρώ από τις αγροτικές επιδοτήσεις. Με το νέο σύστημα που έχει συμφωνηθεί με την Ε.Ε οι ειλικρινείς παραγωγοί θα εισπράξουν περισσότερα χρήματα.

7) Σε ο,τι αφορά τα κοφτολίβαδα, οι αγρότες θα έχουν το δικαίωμα να προσκομίσουν παλαιότερες φωτογραφίες από δορυφόρους για να γίνει επανέλεγχος και να πληρωθούν, εφόσον τα αγροτεμάχια τους κριθούν επιλέξιμα.

8) Δικαίωμα ένστασης έχουν και οι αγρότες στα αγροτεμάχια των οποίων βρέθηκε πρόβλημα σε σχέση με τον αριθμό του ΚΑΕΚ που δηλώθηκε, ιδιαίτερα στην Κεντρική Μακεδονία.

9) Όσον αφορά τους κτηνοτρόφους, όπου υπάρχει ζήτημα σε 5 Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει, χωρίς καμία καθυστέρηση, σε μια συμπληρωματική πληρωμή, μετά την καταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης που πραγματοποιήθηκε. Η συμπληρωματική αυτή πληρωμή θα γίνει με βάση τα αντικειμενικά στοιχεία, δηλαδή τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, και αγοράς ζωοτροφών, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο για τους ίδιους κριτήριο, ώστε να μην αδικηθούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων περιοχών.

10) Φέτος, έχουν γίνει ήδη πληρωμές 1,9 δισεκατομμυρίων και έως το τέλος του έτους το ποσό αυτό θα φτάσει τα 3,7 δισ. Αυτές τις ημέρες γίνεται μια σειρά από πληρωμές, ύψους 538 εκατ. ευρώ, όχι μόνο για την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, αλλά και από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και για την ευλογιά. Και μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν λάβει επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ, μεταξύ των οποίων η εξόφληση της βασικής ενίσχυσης και το Μέτρο 23. Πέρυσι, ο ΟΠΕΚΕΠΕ προχώρησε σε πληρωμές 2,7 δισ. ευρώ και φέτος αναμένεται αυτές να φτάσουν τα 3,3 δισ. ευρώ. Στηρίζουμε, λοιπόν, τον πρωτογενή τομέα όσο περισσότερο μπορούμε.

Ακολουθεί πίνακας με τις πληρωμές αγροτικών ενισχύσεων έως το τέλος του 2025 (σε εκατ. ευρώ)

Όπως έχει δηλώσει ο υπουργός ΑΑΤ, Κώστας Τσιάρας, αυτήν την εβδομάδα θα δημιουργηθεί ειδική πλατφόρμα για να ξεκινήσουν οι ενστάσεις, ώστε οι παραγωγοί να πάρουν τα χρήματα που δικαιούνται.

Υπάρχουν προβλήματα στην πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης λόγω ελλιπών στοιχείων στο ΑΤΑΚ σε 697.280 αγροτεμάχια και λόγω monitoring (κιτρίνισμα) σε 195.900 κοφτολίβαδα. Επίσης έχουν μείνει απλήρωτα 15.166 αγροτεμάχια λόγω ΚΑΕΚ.

Όλοι αυτοί οι παραγωγοί δεν γνωρίζουν ακόμη γιατί έμειναν απλήρωτοι γιατί τα ΚΥΔ δεν έχουν ενημερωθεί για την εξατομίκευση. Όπως αναφέρουν στον ΑγροΤύπο, κάποιοι παραγωγοί δεν έχουν πάρει την προκαταβολή για όλα τα αγροτεμάχιά τους. Άλλοι έχουν πληρωθεί για τα μισά και δεν γνωρίζουν τι έχει συμβεί με τα υπόλοιπα.

Αυτό σημαίνει ότι και να ανοίξει η πλατφόρμα δεν θα μπορέσουν να καταθέσουν ένσταση γιατί δεν γνωρίζουν την αιτία που έμειναν απλήρωτοι για το κάθε αγροτεμάχιο.

Όσο καθυστερεί η ενημέρωση των παραγωγών τόσο θα καθυστερήσει και η διαδικασία των ενστάσεων με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να πάει πίσω η εξόφληση της βασικής και οι άλλες πληρωμές που θα τη συνοδεύουν (εξισωτική, νέοι αγρότες κ.α.).

Επίσης έχουμε 13.421 κτηνοτρόφους που δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν βοσκοτόπια από τη νέα κατανομή και έμειναν απλήρωτοι. Αυτοί θα πληρωθούν με βάση τα τιμολόγια (γάλα, κρέας, ζωοτροφές), όπως έχει ανακοινώσει το ΥπΑΑΤ.

Αφού γίνουν όλες αυτές οι πληρωμές της βασικής ενίσχυσης, όσα ποσά μείνουν αδιάθετα θα πάνε στους «έντιμους» αγρότες μέσω των συνδεδεμένων ενισχύασεων και των οικολογικών σχημάτων, όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο υπουργός ΑΑΤ κ. Τσιάρας.

Από τα …λαχεία μέχρι τους ελέγχους των ορκωτών λογιστών, η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ασχολήθηκε με δυο μάρτυρες, που πιθανότατα θα μπορούσαν να πάρουν μεταφορικά τον τίτλο του …Πόντιου Πιλάτου.

Έτσι, ο λόγος στα όρια της απάθειας της κ. Μαρκοπούλου, σε ό, τι αφορά στους ελέγχους, σχολιάστηκε έντονα κι από τον ανεξάρτητο βουλευτή Κέρκυρας, Αλέκο Αυλωνίτη ενώ κι ο Αλέξανδρος Καζαμίας από την Πλεύση Ελευθερίας σχολίασε την «εύθυμη» διάθεση της μάρτυρος…

ΤΑ «ΛΑΧΕΙΑ» ΠΟΥ ΚΕΡΔΙΖΑΝ ΚΟΡΗ ΣΤΡΑΤΑΚΗ – ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΣΕΜΕΡΤΖΙΔΟΥ

Μετά τα λαχεία - τζόκερ, που κερδήθηκαν (κόρη Στρατάκη, συντρόφου Σεμερτζίδου) κι έχουν πάρει τη μορφή ανεκδότου στις παρέες των αγροτών κι όχι μόνο, ο εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας, Μακάριος Λαζαρίδης ζήτησε από το προεδρείο της Εξεταστικής Επιτροπής να σταλούν οι καταθέσεις των αρμόδιων με τους τυχερούς λαχνούς και τις οικογένειές τους και να εξεταστούν τα στοιχεία από τον εισαγγελέα. Στο θέμα των «λαχείων» παρενέβη και ο Βασίλης Κόκκαλης εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και ζήτησε να προσκομιστεί τυχόν έλεγχος από το ΣΔΟΕ για τα πρόσωπα που κέρδισαν ή όχι λαχεία, ειδάλλως να γίνει έλεγχος, αν όντως συνέβησαν όλα αυτά. «Κοιτάξτε όσοι θέλουν να ξεπλένουν παράνομο χρήμα το συνηθίζουν να αγοράζουν από τυχερούς παιγνίων για να συγκαλύψουν την παρανομία τους», σχολίασε η εισηγήτρια του ΚΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου.

ΤΟ ΣΗΡΙΑΛ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

Από την ανώνυμη εταιρεία «Συνεργαζόμενοι Ορκωτοί Λογιστές ΑΕ» μίλησε η Δέσποινα Μαρκοπούλου, η οποία κατέθεσε μετά από αλλεπάλληλες παλινωδίες, καθώς είχε ζητήσει να μην καταθέσει στην Επιτροπή (4/11/2025). Όταν το αίτημα απορρίφθηκε, τελικά ζήτησε η κατάθεσή της να γίνει κεκλεισμένων των θυρών (δηλαδή δίχως κάμερες), κάτι, που δεν δέχτηκαν για διάφορους αιτιολογημένους λόγους οι βουλευτές.

ΤΙ ΚΑΤΕΘΕΣΕ Η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

Η Δέσποινα Μαρκοπούλου, υπάλληλος της ανώνυμης εταιρείας ορκωτών λογιστών  ΣΟΛ υποστήριξε πως οι έλεγχοι για τα έτη 2021, 2022 και 2023 έγιναν κανονικά αλλά τόνισε πως οι εκθέσεις «δεν έχουν δημοσιευτεί» και «πιθανώς είναι απόρρητες». Για τη χρήση του 2022, υποστήριξε πως «είναι μια διαδικασία που προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Υποστήριξε πως λόγω των πολλών δικαιούχων και των πολλών μέτρων “πάντα μπορεί να υπάρχουν λάθη, μπορεί να υπάρχουν απάτες- μικροαπάτες, που μπορεί να τα βλέπει ο οργανισμός από τους ελέγχους του, και μετά, θα τα ζητήσει πίσω και θα τα διορθώσει. Είναι μια γνωστή πρακτική. Πάντα υπήρχαν «αχρεώστητα»” απάντησε η κ. Μαρκοπούλου.

«Δίνονταν οδηγίες κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το πώς θα διεξαχθεί ο έλεγχος, ποια θα είναι η μορφή της έκθεσης και λοιπά και λοιπά, τους τρόπους δειγματοληψίας, τι έπρεπε να κάνουμε, τι στόχους έπρεπε κάθε φορά να πετύχουμε, δηλαδή στόχους του ελέγχου. Από κει και πέρα, εμείς δεν κάναμε αυτό που λένε «forensic audit», δηλαδή να πάμε και να ψάξουμε, ακριβώς αν υπήρχε απάτη και αυτός να είναι δηλαδή ο σκοπός του ελέγχου μας. Σαφώς, μέσα στον έλεγχό μας βλέπουμε αν υπάρχει απάτη. Εάν, λοιπόν, είχα διαπιστώσει κάτι τέτοιο […], που είναι πάρα πολύ σοβαρό να λέγεται, εννοείται ότι θα το έγραφα στην έκθεσή μου και θα είχα ενημερώσει αρμοδίως και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την εποπτεύουσα αρχή», σημείωσε.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ …ΚΑΛΕΝΔΕΣ

Η μάρτυρας κατέθεσε ότι είχε συναντηθεί με τους προέδρους του ΟΠΕΚΕΠΕ, κ.κ. Δημήτρη Μελά, Βαγγέλη Σημανδράκο και Κυριάκο Μπαμπασίδη. Υποστήριξε πως και στους τρεις προέδρους είχε χτυπήσει καμπάνες προφορικώς και γραπτώς, για την κατάσταση και ήταν γνώστες. Ερωτώμενη από τη Μιλένα Αποστολάκη, αν εντόπισε «προβλήματα στο εθνικό απόθεμα και στις ενισχύσεις για βοσκοτόπια χωρίς ζώα;», η κ. Μαρκοπούλου επισήμανε πως το διαπίστωσε «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Σχετικά με τη λάθος πληρωμή του 2023, άφησε να εννοηθεί πως η ευθύνη βάρυνε υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ: «Χρησιμοποίησαν γραμμή πληρωμής παλιότερης χρονολογίας που δεν ίσχυε».

ΠΕΡΙ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ

«Γραφειοκρατική δουλειά κάνετε;» ρώτησε την κ. Μαρκοπούλου, ο ανεξάρτητος  βουλευτής, Αλέξανδρος Αυλωνίτης αλλά εκείνη απάντησε πως «η δικιά μας δουλειά είναι τεχνική». Ο κ. Αυλωνίτης τη ρώτησε πως είναι δυνατόν εφόσον είναι δειγματοληπτικοί οι έλεγχοι τυχαίοι και αυτόματοι, ο κοριός της ΕΥΠ κατέγραψε μία σειρά από «παρανομίες στα τηλέφωνα;». Η κ. Μαρκόπουλου απάντησε πως υπήρξε «καθυστέρηση στη λήψη των στοιχείων - πηγαίναμε απολογιστικά. Είχαν γίνει ήδη οι έλεγχοι. Οπότε, αυτά που λέτε` τις επισυνδέσεις και όλα αυτά, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να το ξέρουμε, διότι εμείς δεν έχουμε πρόσβαση στα τηλέφωνα του ΟΠΕΚΕΠΕ ή στα email του ΟΠΕΚΕΠΕ». Ο κ. Αυλωνίτης τη ρώτησε τι να υποθέσει μετά απ΄ όλα αυτά κι εκείνη απάντησε «μπορείτε να υποθέσετε ό,τι θέλετε», ανέφερε η κ. Μαρκοπούλου, επικαλούμενη πως ήταν απόρρητη η έκθεσή της! Το θέμα  της τακτικής της να μην απαντά για το περιεχόμενος της έκθεσης, επικαλούμενη το απόρρητο, την έφερε σε αντιπαράθεση και με τον Αλέξανδρο Καζαμία από την Πλεύση Ελευθερίας: «Πρώτα από όλα δεν θα μου φωνάζετε. Έχω έρθει εδώ σαν μάρτυρας για να σας βοηθήσω», κατέθεσε η μάρτυρας. «Όταν υπεκφεύγετε θα σας πιέζω μέχρι να μου απαντήσετε», σχολίασε ο κ. Καζαμίας.  

ΤΙ ΕΙΠΕ Ο ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΚΑΡΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ

Στη συνέχεια, στην κατάθεσή του ο μάρτυρας Ιωάννης Καραποστολάκης σημείωσε πως υπήρχαν σημαντικές καθυστερήσεις στην υποβολή των στοιχείων από την πλευρά του ΟΠΕΚΕΠΕ, που έφταναν μέχρι και τους 16 μήνες. Εξήγησε πως αυτό δυσχέραινε να διεξάγονται έγκαιροι και αποτελεσματικοί έλεγχοι αλλά και το έργο των ελεγκτών. Ωστόσο, ανέφερε πως ο ΟΠΕΚΕΠΕ αναγνώρισε πως έγιναν θεσμικοί έλεγχοι και «αποδέχθηκε τα ευρήματα των εκθέσεων που του γνωστοποιήσαμε. Και σε ορισμένες περιπτώσεις που έχω δει αποσπασματικά από διευθυντές που έχουν καταθέσει, το έχουν αναφέρει ότι είχαμε εντοπίσει θέματα τα οποία γνωστοποιήθηκαν, όπως από εμάς, από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και έλαβαν γνώση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

ΤΙ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΕΙΧΕ Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2023

Σύμφωνα με τον μάρτυρα Καραποστολάκη τα σημαντικότερα ευρήματα που αναφέρθηκαν στην έκθεση του τελευταίου οικονομικού έτους, 2023, αφορούσαν διαχρονικά θέματα αλλά και σύγχρονα, δηλαδή «κτηματολόγιο, μισθωτήριο, βοσκοτόπια, εποπτεία φορέων, ελλείψεις σε προσωπικό και σε κανονιστικό πλαίσιο μέτρων, μη ολοκληρωμένο action plan, θέματα εσφαλμένων πληρωμών που εντοπίστηκαν στην εν λόγω χρήση, πληρωμή σε δικαιούχους χωρίς επαρκείς ελέγχους, με διαδικασία «εντέλλεσθε», πληρωμή με λάθος γραμμή δικαιωμάτων». Επιπλέον, λοιπά εσωτερικά θέματα, πληροφοριακά συστήματα, δεσμευμένα ΑΦΜ, οργανωτική δομή κ.λπ., που επηρέασαν σημαντικά την ορθότητα και νομιμότητα των δαπανών, όπως τόνισε.

ΤΑ ΜΙΣΘΩΤΗΡΙΑ

Ο μάρτυρας Καραποστολάκης υποστήριξε πως υπήρχε θέμα «με τα μισθωτήρια. Μπορούσε κάποιος να καταθέσει ένα χειρόγραφο μισθωτήριο». Άφησε να εννοηθεί πως οι δυνατότητές του ήταν περιορισμένες από το κανονιστικό πλαίσιο. Υποστήριξε πως είχε μόνη αρμοδιότητα από την υπηρεσία του τον έλεγχο των πληρωμών. Στη συνέχεια, όπως τονίστηκε, ακολουθούσε μία ολόκληρη γραφειοκρατική διαδικασία, εφόσον υπήρχαν ευρήματα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την εποπτεύουσα αρχή, και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που έπρεπε να πάρει την πρωτοβουλία, για να μπει ο οργανισμός σε επιτήρηση. Ερωτηθείς έβαλε εν μέρει στο κάδρο των ευθυνών των καθυστερήσεων και τη Βιβή Τυχεροπούλου αλλά τόνισε πως «ειδικά για τα αρχεία», δεν ήταν αποκλειστική της ευθύνη αλλά συνολικά του ΟΠΕΚΕΠΕ. 

Όσον αφορά τη διαδικασία των ενστάσεων για τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Χρήστος Κέλλας, δήλωσε ότι αναμένεται εντός της εβδομάδας να λειτουργήσει η σχετική πλατφόρμα.

Ακόμη ανέφερε πως 12.000 ΑΦΜ κτηνοτρόφων που δεν πληρώθηκαν λόγω βοσκοτόπων θα διορθωθούν άμεσα.

Για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές της βασικής ενίσχυσης, δήλωσε ότι οφείλονται σε ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν μετά από παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο να μην τεθούν σε κίνδυνο τα 2,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις που λαμβάνει η χώρα μας ετησίως.

Από την πλευρά του ο υπουργός ΑΑΤ, Κώστας Τσιάρας, αιτιολογώντας τη μειωμένη προκαταβολή είπε ότι από αυτή εξαιρούνται 2.000 παραγωγοί που βρίσκονται υπό δικαστική έρευνα λόγω παρατυπιών στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης σε περίπου 45.000 παραγωγούς θα γίνει επανέλεγχος στοιχείων. Σε αυτούς θα δοθεί η δυνατότητα να καταθέσουν ενστάσεις, καθώς, όπως είπε, «απ’ αυτήν την εβδομάδα θα φροντίσουμε να υπάρχει μια ειδική πλατφόρμα, μια δυνατότητα αιτήσεων θεραπείας, ενστάσεων, ώστε οι άνθρωποι οι οποίοι δικαιούνται τα χρήματά τους να τα πάρουν».

Σε αυτόν τον κατάλογο, είπε, πρέπει να προστεθούν και οι ιδιοκτήτες περί των 11.000 αγροτεμαχίων που έχουν πρόβλημα με τον ΚΑΕΚ καθώς και περίπου 13.000 κτηνοτρόφοι, βρέθηκαν εκτός επιδοτήσεων γιατί δεν υπήρχε διαθέσιμος βοσκότοπος στις περιοχές τους  παρά το ότι έχουν τιμολόγια γάλακτος, κρέατος, αγοράς ζωοτροφών. Διαβεβαίωσε, όμως, ότι «και αυτοί  προφανώς θα λάβουν τις επιδοτήσεις».
 

Η υποχρέωση εδαφοκάλυψης που προβλέπει το Πρότυπο Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης 6 (ΚΓΠΚ 6: Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες) αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους κανόνες της αιρεσιμότητας της ΚΑΠ, καθώς συνδέεται άμεσα με την επιλεξιμότητα των εκτάσεων για ενισχύσεις. Στοχεύει στην προστασία του εδάφους από διάβρωση, απώλεια οργανικής ουσίας και ρύπανση των υδροφορέων, σε μια περίοδο όπου τα αγροτικά εδάφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

Η ανάγκη ενημέρωσης είναι ακόμη πιο επιτακτική, καθώς ο επίσημος οδηγός του ΥΠΑΑΤ για το ΚΓΠΚ 6 επικαιροποιήθηκε πρόσφατα, αποσαφηνίζοντας τι ακριβώς ισχύει έως το τέλος του 2025. Σύμφωνα με τον οδηγό, απαιτείται η ύπαρξη φυτικής κάλυψης από τις 15 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους έως και τις 15 Μαρτίου του έτους υποβολής της ΕΑΕ. Οι υποχρεώσεις αυτές περιγράφονται στις παραγράφους 1 έως 3 του άρθρου 5 της ΥΑ 1313/178948/09.06.2023 (ΦΕΚ 3777 Β’), όπως έχει τροποποιηθεί.

Η βασική υποχρέωση της εδαφοκάλυψης

Από τις 15 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους έως τις 15 Μαρτίου του έτους υποβολής της ΕΑΕ πρέπει να υπάρχει συνεχής κάλυψη εδάφους σε όλα τα αγροτεμάχια με αροτραίες καλλιέργειες, καθώς και στα αγροτεμάχια μονίμων καλλιεργειών όταν η κλίση υπερβαίνει το 10%. Η κάλυψη μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, όπως με χειμερινή καλλιέργεια σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης, με φυτικά υπολείμματα ή με αυτοφυή βλάστηση, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εφαρμόζεται ζιζανιοκτονία κατά την ευαίσθητη αυτή περίοδο. Παράλληλα, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν πρακτικές ισοδύναμου αποτελέσματος, όπως η σπορά φυτών εδαφοκάλυψης ή η εφαρμογή φυτικού υλικού (φύλλα, κλαδιά, άχυρο, υπολείμματα καλλιεργειών, κομπόστ κ.ά.), εφόσον συμβάλλουν στη διατήρηση καλυμμένης επιφάνειας κατά το κρίσιμο τρίμηνο του χειμώνα.

Εδαφοκάλυψη και μόνιμες καλλιέργειες

Το ΚΓΠΚ 6 προβλέπει ότι οι παραγωγοί μπορούν να επιτύχουν την απαραίτητη κάλυψη στις μόνιμες καλλιέργειες είτε με τους ίδιους τρόπους που ισχύουν και για τα αρόσιμα εδάφη είτε με πρακτικές που ταιριάζουν περισσότερο στη μορφολογία των φυτειών. Έτσι, επιτρέπεται η συγκαλλιέργεια με αροτραίες καλλιέργειες ή με αρωματικά φυτά, καθώς και η χρήση ψυχανθών τα οποία σπέρνονται και ενσωματώνονται στο έδαφος. Οι πρακτικές αυτές, εκτός από την προστασία του εδάφους, μπορούν να ενισχύονται και οικονομικά μέσω του οικολογικού προγράμματος 31.3 «Εφαρμογή βελτιωμένων πρακτικών φυτοκάλυψης, με παράλληλη ενίσχυση της βιοποικιλότητας», προσφέροντας πρόσθετο όφελος σε όσους τις εφαρμόζουν.

Πώς γίνεται ο έλεγχος της συμμόρφωσης

Ο έλεγχος για την εφαρμογή της εδαφοκάλυψης δεν πραγματοποιείται σε μία μεμονωμένη χρονική στιγμή, αλλά βασίζεται σε δορυφορικές εικόνες που λαμβάνονται σε διάφορα χρονικά σημεία μέσα στη διάρκεια της περιόδου. Το ΥΠΑΑΤ διευκρινίζει ότι η κάλυψη μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις με την πάροδο του χρόνου, ανάλογα με τη βλάστηση και την αποσύνθεση των υπολειμμάτων, όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εμφανίζεται ακάλυπτο έδαφος. Κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής περιόδου δεν επιτρέπεται η εφαρμογή ζιζανιοκτονίας ούτε το όργωμα, καθώς και οι δύο πρακτικές διακόπτουν την κάλυψη, εκτός εάν ακολουθήσουν άμεσα ενέργειες για νέα εδαφοκάλυψη. Η μη τήρηση της υποχρέωσης οδηγεί σε επιβολή κύρωσης, γεγονός που καθιστά αναγκαίο τον προγραμματισμό των εργασιών με τρόπο που να διασφαλίζει τη συνεχή προστασία του εδάφους.

Εξαιρέσεις και ευελιξίες: ξηρασία και πρώιμη σπορά

Το ΚΓΠΚ 6 προβλέπει δύο ειδικές περιπτώσεις όπου οι παραγωγοί μπορούν να μεταβάλουν την περίοδο εδαφοκάλυψης. Σε συνθήκες ανομβρίας ή πολύ καθυστερημένων βροχοπτώσεων, η έναρξη της υποχρεωτικής περιόδου μπορεί να μετατεθεί έως και τις 30 Δεκεμβρίου, ώστε να υπάρχει επαρκής χρόνος για την ανάπτυξη φυτικής κάλυψης. Από την άλλη, όταν πρόκειται να γίνει προετοιμασία για πρώιμη εαρινή σπορά, η εδαφοκάλυψη μπορεί να τερματιστεί έως και τέσσερις εβδομάδες πριν από την προθεσμία της 5ης Μαρτίου, δηλαδή από τις 7 Φεβρουαρίου και έπειτα, με άμεση έναρξη των διαδικασιών προετοιμασίας του εδάφους. Οι ευελιξίες αυτές δίνουν δυνατότητα προσαρμογής στις κλιματικές και καλλιεργητικές συνθήκες, χωρίς όμως να αναιρούν τον κύριο στόχο του προτύπου, που είναι η αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε μια ευαίσθητη εποχή του έτους.

Τι δείχνουν τα παραδείγματα συμμόρφωσης και μη συμμόρφωσης

Ο επίσημος οδηγός του ΥΠΑΑΤ παραθέτει χαρακτηριστικά παραδείγματα για το πώς μπορεί να επιτευχθεί η εδαφοκάλυψη στην πράξη, αλλά και περιπτώσεις που οδηγούν σε κυρώσεις. Στις περιπτώσεις συμμόρφωσης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, αγροτεμάχια με βαμβάκι ή καλαμπόκι όπου, μετά τη συγκομιδή, παραμένουν τα υπολείμματα των στελεχών ή αναπτύσσεται αυτοφυής βλάστηση μέχρι τις αρχές Μαρτίου, αγροτεμάχια όπου μετά τη συγκομιδή γίνεται όργωμα για φυτοϋγειονομικούς λόγους και ακολουθεί σπορά χειμερινής καλλιέργειας (π.χ. κριθάρι, βίκος) ή φυτού εδαφοκάλυψης, καθώς και αγροτεμάχια κηπευτικών όπου σπέρνονται χειμερινά κηπευτικά που διατηρούνται μέχρι τις αρχές Μαρτίου πριν από την προετοιμασία για την επόμενη καλλιέργεια.

Αντίθετα, ως μη συμμόρφωση χαρακτηρίζονται περιπτώσεις όπου μετά τη συγκομιδή βαμβακιού γίνεται όργωμα και το έδαφος παραμένει γυμνό, όπου σε καλαμπόκι απομακρύνονται ή ενσωματώνονται τα υπολείμματα και ακολουθεί άροση χωρίς επακόλουθη κάλυψη μέχρι την ανοιξιάτικη σπορά, καθώς και αγροτεμάχια με κηπευτικά ή χειμερινά κηπευτικά που, μετά τη συγκομιδή (π.χ. Οκτώβριο ή Ιανουάριο αντίστοιχα), αφήνονται ακάλυπτα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα παραδείγματα αυτά λειτουργούν ως πρακτικός οδηγός, βοηθώντας τον παραγωγό να αναγνωρίσει με σαφήνεια τι θεωρείται ορθή πρακτική και τι όχι στην ευαίσθητη περίοδο του χειμώνα.

Τι σημαίνει στην πράξη για τον παραγωγό

Το ΚΓΠΚ 6 είναι από τις ρυθμίσεις της αιρεσιμότητας που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα των παραγωγών, όχι μόνο επειδή σχετίζεται με την προστασία του εδάφους και των υδάτων, αλλά και γιατί καθορίζει την επιλεξιμότητα των αγροτεμαχίων για τις ενισχύσεις της ΚΑΠ. Η υποχρέωση της εδαφοκάλυψης –ιδίως την κρίσιμη χειμερινή περίοδο– δεν αποτελεί απλώς έναν κανόνα προς τήρηση, αλλά μια πρακτική που συμβάλλει ουσιαστικά στη διατήρηση της γονιμότητας και της ανθεκτικότητας των καλλιεργειών.

Με την πρόσφατη επικαιροποίηση του οδηγού, οι υποχρεώσεις του ΚΓΠΚ 6 αποσαφηνίστηκαν, δίνοντας στους παραγωγούς μια πιο καθαρή εικόνα για το τι θεωρείται συμμόρφωση και ποιες ευελιξίες μπορούν να αξιοποιήσουν. Ο σωστός προγραμματισμός των εργασιών και η επιλογή κατάλληλων πρακτικών εδαφοκάλυψης βοηθούν ώστε να αποφεύγονται κυρώσεις και να παραμένουν οι εκτάσεις επιλέξιμες, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα των αγροτεμαχίων.

Μέσα στο Δεκέμβριο αναμένεται να πληρωθεί η αναδιανεμητική ενίσχυση του 2025 στους δικαιούχους παραγωγούς.

Η πληρωμή γίνεται συνήθως μαζί με την εξόφληση του 30% της βασικής ενίσχυσης.

Το 2024 πληρώθηκαν την αναδιανεμητική 327.518 δικαιούχοι με ποσό 170.998.974 ευρώ. Φέτος όμως αναμένεται να υπάρξουν προβλήματα στην πληρωμή.

Η αναδιανεμητική εισοδηματική στήριξη έχει σκοπό να αναδιανέμει μέρος του γεωργικού εισοδήματος από τις μεγαλύτερες προς τις μικρότερες εκμεταλλεύσεις, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και τη σταθερότητα των γεωργών.

Αφορά τις επιλέξιµες εκτάσεις και όχι στις εκτάσεις που αναλογούν στα δικαιώµατα που κατέχουν οι ενεργοί γεωργοί, εποµένως χορηγείται για τα εκτάρια για τα οποία ενεργοποιούν δικαιώµατα αλλά και για τα επιπλέον επιλέξιµα εκτάρια.

Φέτος από τα 766.122.154 αρχικά δικαιώματα ενεργοποιήθηκαν 567.080.137. Εκτιμάται ότι 255.946 παραγωγοί δήλωσαν 539.055 λιγότερα δικαιώματα.

Σε ό,τι αφορά στα καλλιεργούμενα αγροτεμάχια εφέτος δηλώθηκαν 5.986.180.  Εξαιρούνται λόγω ελλιπών στοιχείων 697.280 αγροτεμάχια και 195.900 κοφτολίβαδα. Ενώ 15.166 εξαιρούνται λόγω ΚΑΕΚ.

Επίσης 13.421 κτηνοτρόφοι δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν βοσκοτόπια από τη νέα κατανομή οπότε και αυτοί θα μείνουν εκτός αναδιανεμητικής ενίσχυσης. 

Σηµειώνεται πως δικαιούχοι αναδιανεµητικής ενίσχυσης είναι όσοι δηλώνουν επιλέξιµες εκτάσεις σε µία ή περισσότερες αγρονοµικές περιφέρειες.

Τα κατώτερα και ανώτερα όρια εκµετάλλευσης αµιγώς και µικτών εκµεταλλεύσεων έχουν ως εξής:
Αροτραίων καλλιεργειών: Ελάχιστο 20 στρέµµατα, 110 στρέµµατα µέγιστο όριο.
Μόνιµων καλλιεργειών: Ελάχιστο 10 στρέµµατα, 40 στρέµµατα µέγιστο όριο.
Βοσκοτόπων: Ελάχιστο 10 στρέµµατα, 170 στρέµµατα µέγιστο όριο.

Στις μικτές εκμεταλλεύσεις, δηλαδή εκείνες που συνδυάζουν περισσότερους από έναν τύπους καλλιεργειών ή βοσκοτόπων, εφαρμόζεται συντελεστής μετατροπής, ώστε να προκύπτουν τα λεγόμενα «ισοδύναμα εκτάρια». Ο υπολογισμός γίνεται με τον τύπο: Α × 1,55 + Μ × 4,25 + Β × 1 ≤ 17, όπου:
Α = αροτραίες καλλιέργειες,
Μ = μόνιμες καλλιέργειες,
Β = βοσκότοποι.
Αν το αποτέλεσμα υπερβαίνει τα 17 εκτάρια (170 στρέμματα), η εκμετάλλευση θεωρείται εκτός ορίων και δεν δικαιούται αναδιανεμητική στήριξη.

Η εφαρμογή του προτύπου ΚΓΠΚ 5 εντάσσεται στο πλαίσιο της αιρεσιμότητας της νέας ΚΑΠ και αφορά άμεσα χιλιάδες παραγωγούς με αγροτεμάχια που παρουσιάζουν κλίση. Η ανάγκη ενημέρωσης είναι ακόμη πιο επιτακτική, καθώς ο σχετικός οδηγός του ΥΠΑΑΤ επικαιροποιήθηκε πρόσφατα, αποσαφηνίζοντας τις υποχρεώσεις που ισχύουν για όλους τους γεωργούς έως το τέλος του 2025. Σύμφωνα με τον επίσημο οδηγό, ο στόχος του προτύπου είναι η μείωση του κινδύνου υποβάθμισης και διάβρωσης του εδάφους, μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές κατεργασίας που πρέπει να εφαρμόζονται ανάλογα με τη μορφολογία του αγρού. Οι σχετικές υποχρεώσεις περιγράφονται στην Υπουργική Απόφαση 1313/178948/09.06.2023 (ΦΕΚ 3777 Β’), όπως έχει τροποποιηθεί έως και το τέλος του 2025, και αποτελούν σαφές πλαίσιο εφαρμογής για όλους τους γεωργούς.

Με πιο απλά λόγια, το πρότυπο ΚΓΠΚ 5 καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να κατεργάζεται το έδαφος σε εκμεταλλεύσεις με μικρή ή μεγάλη κλίση, ώστε να περιορίζεται ο κίνδυνος διάβρωσης και υποβάθμισης. Αποτελεί μέρος των βασικών υποχρεώσεων της αιρεσιμότητας, που πρέπει να τηρούν οι γεωργοί για να παραμένουν επιλέξιμες οι εκμεταλλεύσεις τους για τις ενισχύσεις της ΚΑΠ.

Η άροση στις ισοϋψείς για κλίσεις από 6% έως 12%

Για τα αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη από 6% και έως 12%, η άροση πρέπει να πραγματοποιείται κατά τις ισοϋψείς ή διαγώνια, με τρόπο που να αποτρέπει τη μεταφορά του επιφανειακού, γόνιμου εδάφους σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων. Όπως αναφέρει ο επίσημος οδηγός, πρόκειται για παραδοσιακή πρακτική που εξασφαλίζει ότι το πιο εύφορο στρώμα του εδάφους δεν θα παρασυρθεί προς τα κατάντι, μαζί με τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη της καλλιέργειας. Παράλληλα, απαιτείται προσεκτικός χειρισμός των γεωργικών ελκυστήρων, τόσο για την ορθή χάραξη της άροσης όσο και για την αποφυγή κινδύνου ανατροπής σε αγρούς με αυξημένη κλίση. 

Ζώνες ανάσχεσης σε αγρούς με κλίση άνω του 12%

Στα αγροτεμάχια αροτραίων καλλιεργειών όπου η κλίση υπερβαίνει το 12%, ο παραγωγός υποχρεούται να αφήνει κάθετα στην κλίση – δηλαδή κατά τις ισοϋψείς – ακαλλιέργητες ζώνες ανάσχεσης. Κάθε ζώνη πρέπει να έχει πλάτος πέντε μέτρων και να απέχει σαράντα μέτρα από την επόμενη, ώστε να μειώνεται η επιφανειακή απορροή και να συγκρατείται το έδαφος. Η υποχρέωση αυτή μπορεί να εφαρμόζεται και συλλογικά από γειτονικούς παραγωγούς, αρκεί τα αγροτεμάχια να εφάπτονται, ενώ μπορεί να καλύπτεται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου από υπάρχουσες αναβαθμίδες, αναχώματα ή νησίδες φυσικής βλάστησης. Ακόμη και αν τα στοιχεία αυτά έχουν μικρότερο πλάτος από τα απαιτούμενα πέντε μέτρα, αρκεί αθροιστικά να καλύπτουν την υποχρεωτική αναλογία. Σύμφωνα με τον οδηγό, η αναλογία μπορεί να επιτυγχάνεται και τμηματικά· για παράδειγμα, τμήμα κεκλιμένου αγροτεμαχίου 20 μέτρων μπορεί να αντιστοιχηθεί με ζώνη ανάσχεσης 2,5 μέτρων, και άλλο τμήμα 32 μέτρων με ζώνη πλάτους τεσσάρων μέτρων.

Απαγόρευση άροσης σε κλίσεις άνω του 15% την κρίσιμη περίοδο

Σε αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 15%, η άροση απαγορεύεται από τις 15 Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους έως και τις 15 Μαρτίου του έτους υποβολής της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στην προστασία του εδάφους κατά τους μήνες όπου είναι πιο εκτεθειμένο σε έντονα καιρικά φαινόμενα και αυξημένο κίνδυνο διάβρωσης. Εάν επικρατούν αντίξοες καιρικές συνθήκες, ο επίσημος οδηγός προβλέπει ότι η έναρξη της περιόδου απαγόρευσης μπορεί να μετατεθεί έως και 15 ημέρες, δηλαδή μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, ώστε να δοθεί περιθώριο ολοκλήρωσης αναγκαίων καλλιεργητικών εργασιών. Σε συνδυασμό με την ύπαρξη φυτοκάλυψης, η πρακτική αυτή συμβάλλει στη διατήρηση της αειφορίας των εδαφών. Από την υποχρέωση εξαιρούνται τα αγροτεμάχια με αναβαθμίδες, καθώς θεωρείται ότι δεν διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο διάβρωσης λόγω της ιδιαίτερης διαμόρφωσής τους.

Προστασία φυσικών στοιχείων και περιορισμοί στην άρδευση

Το ΚΓΠΚ 5 επιβάλλει επίσης την προστασία φυσικών στοιχείων που λειτουργούν ως φυσικά εμπόδια απέναντι στη διάβρωση. Η καταστροφή ξερολιθιών, αναχωμάτων και φυσικών πρανών στα όρια των αγροτεμαχίων απαγορεύεται ρητά, καθώς τα στοιχεία αυτά προστατεύουν το έδαφος από έντονες βροχοπτώσεις και, σε συνδυασμό με φυτοκάλυψη, συμβάλλουν στη διατήρηση της αειφορίας των εδαφών. Παράλληλα, στα αγροτεμάχια με κλίση μεγαλύτερη του 6% δεν επιτρέπεται η άρδευση με τη μέθοδο της κατάκλυσης, καθώς αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο διάβρωσης και απώλειας εδαφικού υλικού προς τα κατάντι.

Πού στοχεύει το ΚΓΠΚ 5

Το σύνολο των υποχρεώσεων που περιλαμβάνει το ΚΓΠΚ 5 αποσκοπεί στη διατήρηση της αειφορίας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ιδίως σε περιοχές με κεκλιμένα αγροτεμάχια. Με τη σωστή κατεργασία του εδάφους, την αποφυγή εκτεταμένων ακάλυπτων επιφανειών και τη διατήρηση φυσικών στοιχείων που λειτουργούν ως φράγματα απέναντι στη διάβρωση, οι παραγωγοί συμβάλλουν στη σταθερότητα της καλλιέργειας και στην προστασία του γόνιμου εδαφικού ορίζοντα. Τα μέτρα που περιγράφονται στον οδηγό δεν αποτελούν απλώς μια τυπική υποχρέωση, αλλά ένα συνεκτικό πλαίσιο που συνδέει την καθημερινή καλλιεργητική πρακτική με τη μακροχρόνια διατήρηση της γης τους. 

Τι σημαίνει στην πράξη για τον παραγωγό

Για πολλούς παραγωγούς, το ΚΓΠΚ 5 σημαίνει προσαρμογές σε δουλειές που γίνονταν αλλιώς για δεκαετίες. Οι υποχρεώσεις που ορίζει δεν είναι πάντα εύκολες, ειδικά σε αγρούς με έντονη κλίση, όμως αποτελούν μέρος του πλαισίου που συνοδεύει πλέον τη νέα ΚΑΠ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο παραγωγός καλείται να οργανώσει καλύτερα τον τρόπο που κατεργάζεται το χωράφι του, ώστε να αποφύγει προβλήματα διάβρωσης και απώλειας εδαφικού υλικού. Το ζητούμενο δεν είναι να αλλάξει η φιλοσοφία της καλλιέργειας, αλλά να τηρηθούν συγκεκριμένοι κανόνες που πλέον αποτελούν προϋπόθεση για τις ενισχύσεις. Με καθαρή εικόνα για το τι ισχύει, ο αγρότης μπορεί να κλείσει εκκρεμότητες χωρίς παρεξηγήσεις και χωρίς τον κίνδυνο κυρώσεων.

Μέσα στο Σαββατοκύριακο και υπό το βάρος των κινητοποιήσεων έγιναν οι πληρωμές για τις προκαταβολές 75% των προγραμμάτων του ΠΑΑ.

Συγκεκριμένα πληρώθηκε η προκαταβολή Απινιτροποίησης του 2025 το απόγευμα Σαββάτου (29 Νοεμβρίου).

Η προκαταβολή για Κομφούζιο, Βιολογικών φυτικής, Σπάνιες Φυλές του 2025: βράδυ Κυριακής (30 Νοεμβρίου).

Στο μεταξύ ο υπουργός ΑΑΤ αναφερόμενος στις αγροτικές κινητοποιήσεις δήλωσε πως  «είναι δημοκρατικό  δικαίωμα των αγροτών να διαμαρτύρονται και να διαδηλώνουν, αλλά μέχρι του σημείου που δεν προκαλούν προβλήματα σε άλλες κοινωνικές ομάδες». Υπενθύμισε παράλληλα ότι έχει συναντηθεί με όλες τις οργανώσεις αγροτών υπογραμμίζοντας ότι «η πόρτα του Υπουργείου μου είναι πάντα ανοιχτή για διάλογο με τους εκπροσώπους των αγροτών».

Ο κ. Τσιάρας επισήμανε ότι «διανύουμε μια πολύ δύσκολη περίοδο για τον αγροτικό κόσμο και μάλιστα τα προβλήματα δεν αφορούν μόνο τη χώρα μας αλλά και όλους τους αγρότες της Ευρώπης», κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στα πρόσθετα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική κρίση και η συμπίεση των τιμών διεθνώς. Αναφερόμενος ιδιαίτερα στα προβλήματα των Ελλήνων αγροτών τόνισε ότι «υπάρχουν και τα γενικότερα προβλήματα που έχει προκαλέσει η ξηρασία στην παραγωγή, αλλά κι αυτά που απορρέουν από την διαδικασία εξυγίανσης του ΟΠΕΚΕΠΕ».

Απευθύνοντας μήνυμα προς τους ανθρώπους της παραγωγής ο Υπουργός με έμφαση τόνισε ότι «οι έντιμοι αγρότες δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα» και υποσχέθηκε πως «όσα χρήματα δικαιούνται οι νόμιμοι αγρότες και κτηνοτρόφοι, θα τα λάβουν στο ακέραιο».

Πότε θα ξεκινήσουν οι ενστάσεις

Ο κ. Τσιάρας στάθηκε εκτενώς στο ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ και της ροής των πληρωμών, υπογραμμίζοντας ότι «έχει ξεκινήσει και ομαλοποιείται η ροή των πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ». Όπως ανέφερε, «ήταν μια πάρα πολύ δύσκολη άσκηση, πρέπει να το κατανοήσουμε αυτό. Υπήρχαν δύο επιστολές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι οποίες θα είχαν τον κίνδυνο της διακοπής της ροής των ευρωπαϊκών πόρων».

Παρουσιάζοντας τα στοιχεία για τις προκαταβολές, σημείωσε ότι «πέρυσι είχαν δοθεί γύρω στα 476 εκατομμύρια, φέτος δόθηκαν 363 εκατ. για προκαταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης».

Αιτιολογώντας τη μειωμένη προκαταβολή είπε ότι από αυτή εξαιρούνται 2.000 παραγωγοί που βρίσκονται υπό δικαστική έρευνα λόγω παρατυπιών στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης σε περίπου 45.000 παραγωγούς θα γίνει επανέλεγχος στοιχείων.

Σε αυτούς θα δοθεί η δυνατότητα να καταθέσουν ενστάσεις, καθώς, όπως είπε, «απ’ αυτήν την εβδομάδα θα φροντίσουμε να υπάρχει μια ειδική πλατφόρμα, μια δυνατότητα αιτήσεων θεραπείας, ενστάσεων, ώστε οι άνθρωποι οι οποίοι δικαιούνται τα χρήματά τους να τα πάρουν».

Σε αυτόν τον κατάλογο, είπε, πρέπει να προστεθούν και οι ιδιοκτήτες περί των 11.000 αγροτεμαχίων που έχουν πρόβλημα με τον ΚΑΕΚ καθώς και περίπου 13.000 κτηνοτρόφοι, βρέθηκαν εκτός επιδοτήσεων γιατί δεν υπήρχε διαθέσιμος βοσκότοπος στις περιοχές τους  παρά το ότι έχουν τιμολόγια γάλακτος, κρέατος, αγοράς ζωοτροφών. Διαβεβαίωσε, όμως, ότι «και αυτοί  προφανώς θα λάβουν τις επιδοτήσεις».

Ο Υπουργός κατέστησε σαφές ότι «υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα σημαντικών πληρωμών μέσα στο Δεκέμβριο» και εκτίμησε ότι «θα υπάρξει  μεγάλη ανακούφιση γενικότερα σε όλο τον κόσμο του πρωτογενούς τομέα».

Και κατέληξε: «Κατανοώ ότι υπάρχει πρόβλημα. Θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό. Δεν πετάω στα σύννεφα, ούτε πολύ περισσότερο είμαι μακριά από μια πραγματικότητα η οποία αφορά στον ίδιο τον αγροτικό και τον κτηνοτροφικό κόσμο. Πρέπει να δούμε ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες και να στηρίξουμε τον κόσμο αυτό με όποια δυνατότητα υπάρχει. Πάντα λέω ότι είμαστε εδώ και επιχειρούμε με κάθε δυνατό τρόπο να βρούμε τη λύση σε όλα τα ζητήματα τα οποία τίθενται». 

Όπως ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ στο ΟΣΔΕ του 2025 δηλώθηκαν 5.986.180 καλλιεργούμενα αγροτεμάχια. Εξαιρέθηκαν από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης λόγω ελλιπών στοιχείων 697.280 αγροτεμάχια.

Η εξαίρεση αυτή αφορά τα προβλήματα με τη δήλωση του ΑΤΑΚ. Αν δεν διορθωθούν αυτά τα αγροτεμάχια τότε θα έχουν κωδικό ποινής, που σημαίνει μηδενισμός αγροτεμαχίου και επιστροφή ενισχύσεων.

Το ποινολόγιο έχει να κάνει με βασική ενίσχυση και προγράμματα του ΠΑΑ.

Υπάρχει η λύση των ενστάσεων αλλά θα έχει μεγάλη διάρκεια και δεν θα προλάβουν να βγουν τα αποτελέσματα μέχρι το τέλος του έτους γιατί μιλάμε για μεγάλο αριθμό αγροτεμαχίων.

Η λύση που θα πρέπει να ακολουθήσει η ΑΑΔΕ είναι πρώτα να ενημερωθούν οι παραγωγοί για ποιο ΑΦΜ και ποιο αγροτεμάχιο έχει γίνει η επικάλυψη και έχουν κοκκινήσει με αποτέλεσμα να βγουν από το σύστημα μη επιλέξιμα.

Στην συνέχεια να ανοίξει το πεδίο του ΑΤΑΚ για να γίνουν οι διορθώσεις στο 13ψήφιο αριθμό.

Όσοι μπορούν θα πρέπει άμεσα να προχωρήσουν σε διορθώσεις για να μην χάσουν τα χρήματα.

Σε ό,τι αφορά στα 15.116 από τα 106.565 δηλωθέντα αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ που εξαιρούνται, το ζήτημα εντοπίζεται κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης. Οι γεωργοί θα έχουν τη δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων και όσα αγροτεμάχια κριθούν επιλέξιμα να πληρωθούν στη συνέχεια.

Εφέτος από τα 766.122.154 αρχικά δικαιώματα ενεργοποιήθηκαν 567.080.137. Εκτιμάται ότι 255.946 παραγωγοί δήλωσαν 539.055 λιγότερα δικαιώματα.

Το 2024 είχαν υποβληθεί 642.000 αιτήσεις ΟΣΔΕ, ενώ το 2025 ο αριθμός των αιτήσεων μειώθηκε στους 608.000. 

Με δεδομένες τις αλλαγές στο σύστημα ενισχύσεων και την εφαρμογή του υβριδικού μοντέλου για το 2025, από το ΥΠΑΑΤ παρουσιάζονται βασικές ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τα 3,7 δισ. ευρώ που αναμένεται να καταβληθούν στους αγρότες και κτηνοτρόφους μέσα στη χρονιά. Το ενημερωτικό υλικό διευκρινίζει τον τρόπο υπολογισμού των ενισχύσεων, τους λόγους διαφοροποιήσεων στις προκαταβολές, τις εκκρεμότητες με ΚΑΕΚ και δορυφορικούς ελέγχους, καθώς και τις σημαντικές αλλαγές που θα ακολουθήσουν από το 2026. Παρακάτω παρουσιάζονται τα βασικά σημεία που πρέπει να γνωρίζουν οι παραγωγοί.

1. Πόσα χρήματα θα καταβληθούν στους αγρότες μέχρι τέλος του χρόνου;

Οι πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και από το υπουργείο Οικονομικών θα φθάσουν συνολικά φέτος στα 3,7 δισεκ. ευρώ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό από οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Ειδικά από τον ΟΠΕΚΕΠΕ το 2025 θα καταβληθούν 3,3 δισ. ευρώ έναντι 2,7 δισ. το 2024, δηλαδή 600 εκατ. περισσότερα τα οποία προέρχονται από το δεύτερο πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Δηλαδή κατευθύνονται σε προγράμματα εκσυγχρονισμού των καλλιεργειών και των εκμεταλλεύσεων.

Μέχρι τις 26 Νοεμβρίου είχαν καταβληθεί 1,9 δισ. ευρώ.  Από την Παρασκευή 28 Νοεμβρίου ξεκινά η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης (363 εκατ.), πληρωμές από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (119 εκατ.) και αποζημιώσεις για την ευλογιά και την πανώλη (56 εκατ.). Έως το τέλος του έτους θα καταβληθούν άλλα 1,2 δισ. ευρώ. Άρα ο Δεκέμβριος θα είναι μήνας ουσιαστικής ενίσχυσης του αγροτικού - κτηνοτροφικού κόσμου.

2. Με ποιο σύστημα πληρωμών γίνεται φέτος η καταβολή των αγροτικών επιδοτήσεων;

Για το 2025 θα εφαρμοστεί το υβριδικό - μεταβατικό σύστημα πληρωμών και ελέγχων που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το οποίο περιλαμβάνει αντικειμενικά δεδομένα για τον υπολογισμό των αγροτικών εκτάσεων που καλλιεργούνται και των ζώων που εκτρέφονται. Για μεν τα αγροτεμάχια δηλώνεται υποχρεωτικά το ΑΤΑΚ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις μικρών αγροτεμαχίων το ΚΑΕΚ. Για δε το ζωικό κεφάλαιο λαμβάνονται υπόψη τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγοράς ζωοτροφών. Τα στοιχεία αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, από το MYDATA και τις Δηλώσεις Ε3.

Επίσης καταργείται η λεγόμενη τεχνική λύση, που σημαίνει ότι οι κτηνοτρόφοι θα μπορούν να ενεργοποιούν δικαιώματα σε βοσκότοπους που βρίσκονται στον ίδιο ή σε όμορους νομούς. Όχι σε περιοχές που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα. Στόχος είναι οι επιδοτήσεις να πηγαίνουν σε πραγματικούς παραγωγούς για πραγματική παραγωγή και να σταματήσουν τα «πανωγραψίματα», τα εικονικά μισθωτήρια, κ.λπ..

3. Ποια είναι τα οφέλη για τους αγρότες και τη χώρα από την εφαρμογή του νέου συστήματος;

Το νέο σύστημα εξασφαλίζει τριπλό όφελος για τους αγρότες και τη χώρα.

Πρώτον, θεσπίζεται και τίθεται σε εφαρμογή ένα αξιόπιστο και διαφανές σύστημα διαχείρισης και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων, απολύτως σύμφωνο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς ώστε από εδώ και πέρα να μην έχουμε νέες εμπλοκές σε πληρωμές ή νέα πρόστιμα προς τη χώρα.

Δεύτερον, το νέο σύστημα κατανέμει τις αγροτικές επιδοτήσεις με δίκαιο τρόπο. Τόσο το 2025, με την εφαρμογή του μεταβατικού συστήματος όσο και από το 2026 και μετά, με το οριστικό σχέδιο. Οι επιδοτήσεις θα κατανέμονται με βάση τα πραγματικά, αδιαμφισβήτητα, δεδομένα του κάθε γεωργού και κτηνοτρόφου. Αυτό σημαίνει ότι οι ειλικρινείς γεωργοί και κτηνοτρόφοι ήδη από φέτος θα εισπράττουν μεγαλύτερες επιδοτήσεις.

Τρίτον, διασφαλίζεται ότι δεν πρόκειται να χαθεί ούτε ένα ευρώ από τα κοινοτικά χρήματα που αναλογούν στη χώρα. Συνολικά θα κατανεμηθούν τα κονδύλια που ούτως ή άλλως είχαν προϋπολογισθεί.

4. Γιατί είναι μειωμένη εφέτος η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης σε σχέση με πέρυσι;

Η προκαταβολή είναι πράγματι μικρότερη κατά 25% σε σχέση με πέρυσι (363 εκατ. φέτος, 476 εκατ. πέρυσι) γιατί υπολογίζεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα των αγροτών μας. Δηλαδή τα τεκμήρια για το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων που προαναφέρθηκαν. Επίσης μέρος της προσωρινής μείωσης αποδίδεται σε ελέγχους που θα γίνουν αμέσως για την επαλήθευση στοιχείων. Ωστόσο η χώρα δεν πρόκειται να χάσει ούτε ένα ευρώ από τους πόρους που θα περισσέψουν. Αφού καταβληθούν η βασική ενίσχυση, η συνδεδεμένη ενίσχυση, οι εξισωτικές αποζημιώσεις και τα οικολογικά σχήματα, θα ακολουθήσει μια «δεύτερη κατανομή» για τους ειλικρινείς αγρότες.

5. Πάντως υπάρχουν 44.343 αγρότες που εξαιρέθηκαν από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης…

Πράγματι 44.343 αιτήσεις είχαν προβλήματα και έχουν τεθεί σε διαδικασία ελέγχου. Ωστόσο οι παραγωγοί εφόσον το δικαιούνται και επαληθευτούν τα στοιχεία των δηλώσεών τους, θα πληρωθούν μόλις ολοκληρωθεί ο έλεγχος. Αυτοί που αποκλείονται από τις επιδοτήσεις είναι 2.000 παραγωγοί, μεταξύ των οποίων εκείνοι που εμπλέκονται με την οικονομική αστυνομία.

6. Γιατί εξαιρούνται χιλιάδες αγροτεμάχια από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης;

Το ζήτημα έχει προκύψει λόγω αναντιστοιχιών με δορυφορικές φωτογραφίες. Για παράδειγμα στις εποχικές καλλιέργειες στα κοφτολίβαδα ενδέχεται να είχε γίνει συγκομιδή πριν ληφθεί η εικόνα του δορυφόρου. Στις περιπτώσεις αυτές θα αναζητηθούν δορυφορικές εικόνες από προηγούμενες χρονικές περιόδους. Σε όλες τις περιπτώσεις οι γεωργοί θα έχουν τη δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων. Και όσα αγροτεμάχια, μετά την εξέταση των ενστάσεων, κριθούν επιλέξιμα, θα πληρωθούν στη συνέχεια.

7. Τι θα γίνει με τα αγροτεμάχια χωρίς ΚΑΕΚ;

Για μικρά αγροτεμάχια, ως 20 στρέμματα, που δεν είχαν ΑΤΑΚ (Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου) δόθηκε η δυνατότητα να δηλώσουν το ΚΑΕΚ (Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου). Ωστόσο σε 15.116 αγροτεμάχια που βρίσκονται κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης έχουν δηλωθεί ΚΑΕΚ που δεν μπορούν να επαληθευτούν και γι’ αυτό έχουν παραπεμφθεί για έλεγχο. Οι γεωργοί θα έχουν τη δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων και όσα αγροτεμάχια κριθούν επιλέξιμα θα πληρωθούν στη συνέχεια.

8. Πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα που έχει ανακύψει, όπου οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν καλύπτουν το ζωικό κεφάλαιο των κτηνοτρόφων;

Το θέμα αφορά 5 νομούς της χώρας και 13.421 κτηνοτρόφους που ενώ διαθέτουν τιμολόγια συνδεόμενα με παραγωγικά κριτήρια (γάλα - κρέας - ζωοτροφές) λόγω του μαθηματικού τύπου που εφαρμόζεται λαμβάνουν μικρότερη επιδότηση. Ήδη έχει δοθεί εντολή στον ΟΠΕΚΕΠΕ να υπάρξει το ταχύτερο δυνατόν συμπληρωματική καταβολή έτσι ώστε οι πραγματικοί παραγωγοί σε όλες αυτές τις περιοχές της χώρας - όσοι δηλαδή από τα τιμολόγια που διαθέτουν αποδεικνύουν ότι δικαιούνται μεγαλύτερη επιδότηση από αυτή που λαμβάνουν - να τύχουν ισότιμης μεταχείρισης με τους υπόλοιπους συναδέλφους τους.

9. Εάν ένας γεωργός ή κτηνοτρόφος πιστεύει ότι έγινε λανθασμένος υπολογισμός της βασικής ενίσχυσης που του αναλογεί. Πώς μπορεί να ζητήσει να γίνει διόρθωση;

Οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι θα έχουν το δικαίωμα ένστασης, σύμφωνα με τη διαδικασία που θα ανακοινώσει το προσεχές διάστημα ο ΟΠΕΚΕΠΕ.

10. Αφού γίνονταν «πανωγραψίματα», αυτό σημαίνει ότι οι καλλιέργειες και τα κοπάδια που θα επιδοτηθούν θα είναι λιγότερα, άρα θα εισρεύσουν στη χώρα λιγότερες επιδοτήσεις;

Όχι! Το συνολικό ποσό των επιδοτήσεων που θα εισπράξει η χώρα, θα είναι το ίδιο. Πράγματι, για όσους παραγωγούς αποδεικνύεται ότι οι δηλώσεις τους δεν είναι ακριβείς, θα υπάρξει αντίστοιχη μείωση των επιδοτήσεων. Ωστόσο τα χρήματα που θα περισσέψουν συμφωνήθηκε να κατανεμηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα στους παραγωγούς που έκαναν ειλικρινείς δηλώσεις. Έτσι το σύστημα που εφαρμόζεται από φέτος έχει έντονο το στοιχείο της κοινωνικής δικαιοσύνης. Από τη μια πλευρά η χώρα δεν χάνει χρήματα, από την άλλη τα χρήματα αυτά κατανέμονται με δίκαιο τρόπο.

11. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του νέου συστήματος που θα εφαρμοστεί από το 2026;

Το νέο σύστημα πληρωμών βασίζεται πολύ περισσότερο σε νέες ψηφιακές τεχνολογίες για την απεικόνιση της καλλιεργούμενης γης και την καταγραφή του ζωϊκού κεφαλαίου. Ενώ οι έλεγχοι θα γίνονται ακόμα πιο συστηματικά και με διασταύρωση των φορολογικών στοιχείων. Ειδικότερα:

Δημιουργείται νέος ψηφιακός γεωχωρικός χάρτης της χώρας με βάση δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης. Θα γίνεται ένας σαφής διαχωρισμός επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις και ο χάρτης θα ανανεώνεται συστηματικά.  Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο» και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά σε νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ και τα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ. Εξασφαλίζεται πλήρης καταγραφή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος μέσω του μητρώου ιδιοκτησίας και διαχείρισης ακινήτων (ΜΙΔΑΣ) το οποίο συγκεντρώνει τις πληροφορίες για κάθε ακίνητο που είναι σήμερα διάσπαρτες στις βάσεις δεδομένων της ΑΑΔΕ και του Κτηματολογίου. Θα γνωρίζουμε λοιπόν για κάθε ακίνητο το ιδιοκτησιακό καθεστώς, τη θέση του στο χάρτη, την έκταση, τη χρήση του.