Το πρόστιμο ύψους 415 εκατ. ευρώ, το οποίο επέβαλε στη χώρα μας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεν αφορά απάτη αλλά διοικητικές αστοχίες. Αυτό αναφέρει non paper του ΥΠΑΑΤ που διανεμήθηκε στους εκπροσώπους του τύπου.
Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ, οι έλεγχοι που οδήγησαν σε κυρώσεις ξεκινούν από το 2009 και φτάνουν μέχρι και το 2023 και οι συγκεκριμένοι από το 2016 έως και το 2023. Δηλαδή καλύπτουν θητείες κυβερνήσεων διαφορετικής πολιτικής κατεύθυνσης. Συνεπώς, δεν μπορεί να αποδοθεί ευθύνη σε μία μόνο περίοδο ή πρόσωπο.
Αυτό που δεν αναφέρει ο Τσιάρας είναι ότι βασικότερη παρατήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν πως δεν γίνονταν επαρκείς έλεγχοι του ΟΠΕΚΕΠΕ για την απόδειξη της κατοχής των αγροτεμαχίων από την πλευρά των αιτούντων ενίσχυση.
Επίσης το non paper δεν αναφέρει ότι στις διοικητικές αστοχίες περιλαμβάνεται η λάθος πληρωμή η οποία πραγματοποιήθηκε από τον ιδιώτη και είχε σαν αποτέλεσμα να επιβληθεί δημοσιονομική διόρθωση 80 εκατ. ευρώ.
Ακόμη ο Τσιάρας δεν αναφέρει τον λόγο που δεν έγινε η διασύνδεση ΑΑΔΕ με ΟΣΔΕ από το 2020 με κυβέρνηση ΝΔ.
Να επισημάνουμε ότι οι δημοσιονομικές διορθώσεις βαραίνουν τον κρατικό προϋπολογισμό δηλαδή τους φορολογούμενους. Για να μην γίνει αυτό θα πρέπει το ΥπΑΑΤ να πάρει πίσω τα χρήματα από τους υπεύθυνους.
Αυτο που επίσης δεν αναφέρει ο Τσιάρας είναι ότι το 2024 και 2025 που είναι υπό επιτήρηση ο ΟΠΕΚΕΠΕ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι πολύ πιο αυστηρή και να δούμε τι θα συμβεί αν υπάρξουν έλεγχοι στα Οικολογικά Σχήματα. Θα πρέπει ακόμη να απαντήσει το ΥπΑΑΤ γιατί με ιδιώτη δεν μπόρεσε να ανοίξει το ΟΣΔΕ νωρίτερα το 2024 και το 2025.
Κατά τα άλλα στο Μαξίμου νομίζουν ότι ξεπέρασαν το σκάνδαλο με την μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ αλλά ξεχνούν ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία δεν έκανε ελέγχους όλα τα προηγούμενα χρόνια στα πλαστά τιμολόγια και τα ενοικιαστήρια.
Το ΥΠΑΑΤ με το non paper αποσαφηνίζει ότι:
1. Δεν πρόκειται για απάτες παραγωγών, αλλά για διοικητικές αστοχίες
Το εν λόγω ποσό αφορά διοικητικά πρόστιμα που επιβλήθηκαν λόγω ελλιπούς ή πλημμελούς εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανονισμών που διέπουν τη χορήγηση των κοινοτικών ενισχύσεων. Δεν σχετίζεται με περιπτώσεις εξαπάτησης ή δόλου από την πλευρά των παραγωγών. Αφορά, κυρίως, διοικητικές αδυναμίες στην ορθή εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών που οφείλονται στην έλλειψη μηχανισμού και προσωπικού, από την πλευρά του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και από την πλευρά του ελληνικού κράτους (απουσία κτηματολογίου και βοσκοτοπικών χαρτών).
2. Υπάρχει σαφής διάκριση ανάμεσα στα διοικητικά πρόστιμα και στις δόλιες πράξεις
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαχωρίζει τις δημοσιονομικές διορθώσεις (διοικητικά πρόστιμα) από τις πράξεις απάτης, και έτσι τις αντιμετωπίζει και η ελληνική διοίκηση. Στην πρώτη περίπτωση, το Δημόσιο επιστρέφει τα κονδύλια με συγκεκριμένους μηχανισμούς (δημοσιονομική διόρθωση, συμψηφισμός με μελλοντικές εκταμιεύσεις, κρατικός προϋπολογισμός). Στη δεύτερη περίπτωση, τα ποσά ανακτώνται από τους καταδικασθέντες μετά την ολοκλήρωση της ποινικής διαδικασίας, ενώ ασκούνται και ποινικές διώξεις. Περιπτώσεις απάτης σε βάρος του Οργανισμού από παραγωγούς εξετάζονται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης. Οι περιπτώσεις αυτές διερευνώνται και εκτός από τις ποινικές ευθύνες θα επιστραφούν και οι παράνομες ενισχύσεις ως αχρεωστήτως καταβληθείσες.
3. Τέτοιες διορθώσεις δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που υφίσταται διορθώσεις. Στην ίδια απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβάλλονται συνολικές δημοσιονομικές διορθώσεις σε 17 κράτη μέλη, γεγονός που υποδεικνύει πως πρόκειται για μια συνήθη διαδικασία δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ και όχι για μεμονωμένο ελληνικό φαινόμενο. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν πρέπει να υπάρξουν διορθώσεις. Το αντίθετο. Και για το λόγο αυτό ο Οργανισμός από πέρυσι ετέθη υπό την επιτήρηση του ΥΠΑΑΤ ώστε να εφαρμοσθεί σχέδιο πλήρους εξυγίανσής του και κάλυψης των λειτουργικών του αναγκών, ώστε να επιτελεί με μεγαλύτερη διαφάνεια και δικαιοσύνη το έργο του.
4. Οι διορθώσεις αφορούν σε δύο διακριτές πολιτικές περιόδους
Η συνολική εικόνα του ζητήματος δεν μπορεί να αποκοπεί από το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο προέκυψαν οι παραβάσεις. Οι διορθώσεις αφορούν:
Περίοδο έως τις εκλογές του 2019: Όπου εφαρμόστηκαν διαδικασίες που αποδείχθηκαν ελλιπείς και ατεκμηρίωτες.
Περίοδο από το 2020 έως σήμερα: Στην οποία, λόγω θεσμικών αδυναμιών και έλλειψης κρίσιμων υποδομών (όπως το Κτηματολόγιο, οι Δασικοί και Βοσκοτοπικοί Χάρτες, η λειτουργική Κτηνιατρική Βάση), συνεχίστηκε (προς αποφυγή διακοπής των ενισχύσεων) η εφαρμογή του ίδιου πλαισίου διαδικασιών, με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεωρήσει ανεπαρκείς ακόμη και τις παρεμβάσεις βελτίωσης που επιχειρήθηκαν από πρόσφατες διοικήσεις.
5. Το Action Plan που εφαρμόζεται από 11/9/2024 διασφαλίζει την ευρωπαϊκή συμμόρφωση
Για πρώτη φορά υιοθετήθηκε, σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (Action Plan) με 45 στοχευμένες παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Η εφαρμογή του ξεκίνησε την 11η Σεπτεμβρίου 2024 - όταν ο Οργανισμός τέθηκε υπό την εποπτεία του ΥΑΠΑΑΤ- και με την πλήρη υλοποίησή του διασφαλίζεται η συμμόρφωση του ΟΠΕΚΕΠΕ με τους ευρωπαϊκούς κανόνες λειτουργίας, ελέγχου και διαφάνειας.
6. Η υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ ενισχύει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία
Η απόφαση για την ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ υπό την εποπτεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αποτελεί στρατηγική επιλογή με στόχο την ενίσχυση της θεσμικής ανεξαρτησίας, της λογοδοσίας και της διαφάνειας στη διαχείριση των κοινοτικών ενισχύσεων.
7. Στόχος: Ανάκτηση της αξιοπιστίας και ενίσχυση της εμπιστοσύνης των παραγωγών
Το βασικό ζητούμενο παραμένει η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να αποτελεί έναν αξιόπιστο, αποτελεσματικό και δίκαιο μηχανισμό για όλους τους παραγωγούς της χώρας. Η εμπιστοσύνη του αγροτικού κόσμου είναι καθοριστική και μόνο μέσα από διοικητική αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και διαρκή συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να διασφαλιστεί.
Τέλος, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σημειώνει ότι "το πρόστιμο των 415 εκατ. ευρώ δεν αφορά απάτη, αλλά διοικητικές αστοχίες. Δεν είναι μοναδικό για την Ελλάδα, καθώς αφορά 17 χώρες, και είναι αποτέλεσμα συστημικών προβλημάτων που διαχρονικά δεν αντιμετωπίστηκαν. Το σχέδιο δράσης από το 2024, η υπαγωγή στην ΑΑΔΕ και η σταδιακή αναβάθμιση των υποδομών του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και η υπαγωγή του στην ΑΑΔΕ, δείχνουν τη βούληση της κυβέρνησης για αλλαγή και διασφάλιση της νομιμότητας, με τελικό στόχο έναν Οργανισμό σύγχρονο, διαφανή και αξιόπιστο για τους Έλληνες παραγωγούς".
Και προσθέτει "η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ διαχειρίζεται την κρίση με θεσμικό και μεθοδικό τρόπο. Αντί να μεταθέτει ευθύνες ή να υποτιμά τις παρατηρήσεις των ευρωπαϊκών αρχών, έχει προσεγγίσει το θέμα με νηφαλιότητα, έμφαση στη διαφάνεια και τεκμηριωμένη στρατηγική υπεράσπισης της χώρας. Παράλληλα λαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για την πλήρη κάθαρση του Οργανισμού, καθώς το πραγματικό ερώτημα- πέρα από τις νομικές ευθύνες που θα αποδοθούν- δεν είναι το ποιος ευθύνεται περισσότερο ή λιγότερο για το παρελθόν, αλλά πώς θα διασφαλισθεί η σωστή και δίκαιη λειτουργία του Οργανισμού και δεν θα υπάρξουν νέα λάθη. Θυμίζουμε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ με τις ενισχύσεις που καταβάλλει (πάνω από 3 δις ετησίως με τα 2,3 εξ αυτών να αποτελούν άμεσες ενισχύσεις προς τους παραγωγούς και τα λοιπά έργα υποδομής), επηρεάζει το σύνολο της ζωής της ελληνικής κοινωνίας, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή".
ΠΟΓΕΔΥ: Οι διοικητικές αστοχίες έχουν υπεύθυνους που πρέπει να λογοδοτήσουν
Με αφορμή το πρόσφατα δημοσιευμένο non paper του ΥπΑΑΤ για το πρόστιμο των 415 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκε στη χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΠΟΓΕΔΥ υπενθυμίζει στους εμπνευστές του το αυτονόητο: οι διοικητικές αστοχίες δεν είναι αόριστες αλλά έχουν ονοματεπώνυμα.
Επισημαίνουμε στον κ. Υπουργό ΑΑΤ ότι όταν οι αποφάσεις της Ε.Ε. κάνουν λόγο για χρόνια αδυναμία εφαρμογής βασικών ελέγχων, τεχνητή δημιουργία όρων ενίσχυσης και παρατυπίες στη διαχείριση των κονδυλίων, τότε η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά και μόνο συγκεκριμένα φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Εφόσον ο κ. Υπουργός, σύμφωνα με τον non paper, έχει στη διάθεσή του τα αδιάσειστα εκείνα στοιχεία για το ποιοι δεν έκαναν τη δουλειά τους, οφείλει να προχωρήσει άμεσα σε καταλογισμούς ευθυνών και πειθαρχικές ενέργειες, όπως προβλέπει η έννομη τάξη, η πολιτική υπευθυνότητα και η κοινή λογική. Η οικονομική ζημία του δημοσίου εξάλλου είναι τέτοια που επιβάλλεται να αναζητηθεί από όσους την προκάλεσαν.
Από την άλλη πλευρά, το non paper του κ. Υπουργού αναφέρει πως δεν υπήρξε δόλος ή απάτη. Εάν αυτό ισχύει, τότε είναι ακατανόητο πώς τόσα άτομα έχουν παραπεμφθεί σε δίκη από την Ευρωπαία Εισαγγελέα. Στην περίπτωση δε που πράγματι δεν υπήρχε πρόθεση εξαπάτησης, όπως ισχυρίζεται ο κ. Υπουργός, οφείλει το Υπουργείο να ζητήσει άμεσα και δημόσια την αποσαφήνιση των στοιχείων της δίωξης και την απόσυρση των κατηγοριών για την προστασία των αθώων, καθώς δεν μπορεί να καταδικάζεται ουδείς για διοικητικές αστοχίες. Είναι όμως έτσι τα γεγονότα ή η κα Ευρωπαία Εισαγγελέας άλλα διαπίστωσε;
Η πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ οφείλει να απαντήσει εάν αυτές οι διοικητικές αστοχίες έλαβαν χώρα με ή χωρίς πολιτική ανοχή ή εντολή. Εάν υπήρξε κάλυψη ή καθοδήγηση, αυτό συνιστά ευθεία πολιτική ευθύνη. Σε κάθε περίπτωση οι διοικητικοί υπεύθυνοι δεν μπορεί να παραμένουν ακέραιοι στις θέσεις τους. Η ατιμωρησία για διοικητικές αστοχίες τέτοιας κλίμακας, που πλήττουν βάναυσα το δημόσιο συμφέρον, δεν έχει θέση σε μια ευνομούμενη Πολιτεία.
Ζητούμε από τον κ. Υπουργό Α.Α.Τ. να λάβει θέση και να δηλώσει ευθέως εάν προτίθεται να ασκήσει τους προβλεπόμενους καταλογισμούς, να ξεκινήσει πειθαρχικούς και ενδεχομένως ποινικούς ελέγχους για περιπτώσεις απιστίας ή σκόπιμης ευνοϊκής μεταχείρισης ή παράλειψη οφειλόμενων πράξεων των διοικητικών υπεύθυνων. Εάν δεν το πράξει, τότε θα καταταχθεί ως πολιτικά συνένοχος και νομικά υπόλογος για την μη δίωξη όσων, με τις πράξεις τους ή την παράλειψη αυτών, ζημίωσαν το δημόσιο.
Το μήνυμα της ΠΟΓΕΔΥ είναι ξεκάθαρο: Ουδεμία κάλυψη στους όποιους ενόχους.
