Προβατοτροφία: Μικρές καθημερινές αποφάσεις που κάνουν τη διαφορά

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων παρουσίασε, σε συνέντευξη Τύπου, την επικαιροποιημένη επιδημιολογική εικόνα της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στη χώρα, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει περιθώριο χαλάρωσης των μέτρων, ιδιαίτερα ενόψει της εορταστικής περιόδου και της αυξημένης κινητικότητας. Στο πλαίσιο της παρουσίασης, μέσω της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ), παρουσιάστηκαν τα ισχύοντα μέτρα πρόληψης και βιοασφάλειας, η πορεία των ελέγχων, καθώς και τα οικονομικά μέτρα στήριξης.

Η επικαιροποιημένη επιδημιολογική εικόνα

Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά και επικαιροποιημένα δεδομένα που αφορούν το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 έως και τις 11 Δεκεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.911 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς αιγοπροβάτων, τα οποία αφορούν 2.365 εκτροφές σε όλη τη χώρα. Ο αριθμός των ζώων που θανατώθηκαν στο πλαίσιο των μέτρων εκρίζωσης της νόσου ανέρχεται σε 441.273 αιγοπρόβατα, γεγονός που αποτυπώνει το μέγεθος της απώλειας για την ελληνική κτηνοτροφία 

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία του πρόσφατου διαστήματος, καθώς μόνο από την 1η έως τις 11 Δεκεμβρίου 2025 καταγράφηκαν 77 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 95 εκτροφές, σε διάφορες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας. Τα δεδομένα αυτά καταδεικνύουν ότι η νόσος εξακολουθεί να βρίσκεται σε ενεργή φάση και να εμφανίζεται ακόμη και σε περιοχές που μέχρι πρότινος θεωρούνταν «καθαρές».

Εορταστική περίοδος και αυξημένος κίνδυνος

Η ΕΕΕΔΕΕ τόνισε με έμφαση ότι η περίοδος των εορτών συνδέεται παραδοσιακά με αυξημένες μετακινήσεις ζώων και εντονότερη δραστηριότητα στα σφαγεία, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο διασποράς της νόσου. Για τον λόγο αυτό, το μήνυμα των αρμόδιων αρχών είναι σαφές: καμία παρέκκλιση από τα ισχύοντα μέτρα και αυστηρή εφαρμογή όλων των κανόνων βιοασφάλειας σε κάθε στάδιο της παραγωγικής αλυσίδας.

Μετακινήσεις ζώων και λειτουργία σφαγείων

Οι μετακινήσεις αιγοπροβάτων επιτρέπονται αποκλειστικά και μόνο για σφαγή, υπό την προϋπόθεση της έκδοσης άδειας από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή και της ύπαρξης των προβλεπόμενων υγειονομικών εγγράφων. Σε ζώνες όπου ισχύουν περιοριστικά μέτρα, η μετακίνηση επιτρέπεται μόνο προς το πλησιέστερο σφαγείο και συνοδεύεται από αρνητικό αποτέλεσμα PCR σε δείγμα σιέλου.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι κάθε μετακίνηση αφορά μία εκτροφή και ένα δρομολόγιο, χωρίς συλλογή ζώων από διαφορετικές εκμεταλλεύσεις, ενώ η σφαγή αιγοπροβάτων πραγματοποιείται σε προκαθορισμένη ημέρα. Παράλληλα, παραμένει σε ισχύ η απαγόρευση εισαγωγής ζώντων αιγοπροβάτων από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, ως μέτρο αποτροπής νέων εισαγόμενων εστιών.

Βιοασφάλεια και διακίνηση ζωοτροφών

Η διακίνηση ζωοτροφών επιτρέπεται σε πανελλαδικό επίπεδο, ωστόσο πραγματοποιείται αποκλειστικά υπό αυστηρούς όρους βιοασφάλειας. Οι ζωοτροφές πρέπει να προέρχονται από χώρους χωρίς παρουσία αιγοπροβάτων, ενώ οι μεταφορές οφείλουν να ακολουθούν κεντρικές οδικές αρτηρίες, αποφεύγοντας τη διέλευση από περιοχές με εκτροφές. Δεν επιτρέπονται στάσεις ή εκφορτώσεις μέχρι τον τελικό προορισμό και είναι υποχρεωτικός ο καθαρισμός και η απολύμανση των οχημάτων τόσο κατά τη φόρτωση όσο και κατά την εκφόρτωση. Οι οδηγοί και οι μεταφορείς υποχρεούνται να διαθέτουν μέσα ατομικής προστασίας μίας χρήσης, φορητό εξοπλισμό απολύμανσης, καθώς και πλήρες αρχείο απολυμάνσεων και παραστατικών εντός του οχήματος ή της επιχείρησης, όπως προβλέπεται από τις οδηγίες της ΕΕΕΔΕΕ.

Εντατικοί έλεγχοι και αυστηρή επιβολή του νόμου

Στο πλαίσιο της επιτήρησης, καταγράφεται συνεργασία των κτηνιατρικών υπηρεσιών με τις αστυνομικές και λιμενικές αρχές. Για το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 έως και τις 11 Δεκεμβρίου 2025 έχουν πραγματοποιηθεί 10.330 έλεγχοι, έχουν βεβαιωθεί 41 παραβάσεις, ενώ προχώρησαν και 36 συλλήψεις.

Οικονομική στήριξη των κτηνοτρόφων

Παράλληλα με τα περιοριστικά μέτρα, παρουσιάστηκε το πλαίσιο οικονομικής στήριξης των πληγέντων κτηνοτρόφων, με το σύνολο των οικονομικών μέτρων να ανέρχεται σε 187 εκατ. ευρώ. Το πακέτο περιλαμβάνει ενισχύσεις για ζωοτροφές, αποζημιώσεις για τα θανατωμένα ζώα, κάλυψη λειτουργικών δαπανών των Περιφερειών, καθώς και ειδικό μέτρο για την απώλεια εισοδήματος, με στόχο τη στήριξη της βιωσιμότητας των εκμεταλλεύσεων.

Δηλώσεις των αρμόδιων

Ο Σπύρος Πρωτοψάλτης, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δήλωσε:

«Η μάχη με την ευλογιά κρίνεται στην καθημερινή εφαρμογή των μέτρων. Ενισχύουμε τους ελέγχους και στηρίζουμε έμπρακτα τους κτηνοτρόφους, ώστε οι πόροι να φτάνουν γρήγορα και δίκαια εκεί που πρέπει. Καλούμε όλους σε απόλυτη συμμόρφωση – ειδικά ενόψει των εορτών – γιατί κάθε παράνομη μετακίνηση θέτει σε κίνδυνο μια ολόκληρη περιοχή».

Ο Καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Πρόεδρος της ΕΕΕΔΕΕ δήλωσε:

«Η βιοασφάλεια δεν είναι σύσταση, είναι προϋπόθεση για να περιοριστεί η νόσος. Η έγκαιρη δήλωση ύποπτων περιστατικών, η αυστηρή τήρηση των κανόνων σε μετακινήσεις, σφαγεία και διακίνηση ζωοτροφών, και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων είναι ο μόνος δρόμος για να προστατεύσουμε την κτηνοτροφία και να επανέλθουμε σταδιακά στην κανονικότητα».

Δυσκολίες αναμένεται να αντιμετωπίσει η εφαρμογή της εξαγγελίας του πρωθυπουργού περί αποζημίωσης χαμένου εισοδήματος των κτηνοτρόφων που έχουν χάσει τα κοπάδια τους από τις ζωοονόσους.

Το πρόβλημα αφορά την απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ που απαιτεί από τους κτηνιάτρους του δημοσίου να βεβαιώσουν ότι οι κτηνοτρόφοι που θα αποζημιωθούν δεν έχουν κάνει «παράνομους εμβολιασμούς». Αυτό αναφέρει σε επιστολή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ).

Ο ΑγροΤύπος μίλησε με τον πρόεδρο του ΣΕΚ, Δημήτρη Μόσχο, ο οποίος μας τόνισε ότι συμφωνεί με την επιστολή και μάλιστα την προσυπογράφει γιατί δεν μπορεί να διαχωριστεί το εμβολιακό στέλεχος του ιού από το φυσικό (όπως λέει και το ίδιο το ΥπΑΑΤ).

Επίσης ο κ. Μόσχος, που είναι και μέλος της διοίκησης της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας, τονίζει ότι το κυβερνητικό αφήγημα λέει ότι αν γίνει στην χώρα μας εμβολιασμός των προβάτων θα υπάρξει πρόβλημα στις εξαγωγές της φέτας. Όμως όταν η ηγεσία του ΥπΑΑΤ δηλώνει δημοσίως ότι έχουν εμβολιαστεί παράνομα 1 εκατομμύριο αιγοπρόβατα δεν δημιουργεί προβλήματα στις εξαγωγές της φέτας;

Η πρόβλεψή μου είναι ότι μετά το τέλος της ευλογιάς θα έρθουν οι επενδυτές και θα φτιάξουν νέους στάβλους που θα τηρούν όλα τα μέτρα βιοασφάλειας».

Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

«Αμετανόητη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ οδηγεί τους κτηνοτρόφους της χώρας σε νέο αδιέξοδο. Η με πολύ στόμφο εξαγγελία του πρωθυπουργού περί αποζημίωσης χαμένου εισοδήματος των κτηνοτρόφων που έχουν χάσει τα κοπάδια τους από τις ζωοονόσους, οδηγείται σε φιάσκο με ευθύνη των διορισμένων δήθεν σωτήρων της επιστημονικής επιτροπής και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ που απαιτούν από τους κτηνιάτρους να βεβαιώσουν ότι οι κτηνοτρόφοι που θα αποζημιωθούν δεν έχουν κάνει «παράνομους εμβολιασμούς».

Με ποιον τρόπο ακριβώς μπορούν να το διαπιστώσουν οι κτηνίατροι, όταν σε όλους τους τόνους το Υπουργείο δηλώνει ότι δεν μπορεί να διαχωριστεί το εμβολιακό στέλεχος του ιού από το φυσικό;

Εκτός και αν ο πρόεδρος της επιτροπής που με μεγάλη επιπολαιότητα υιοθέτησε φήμες και ανέφερε σε δημόσια τοποθέτηση ότι έχουν εμβολιαστεί παράνομα 1 εκατομμύριο αιγοπρόβατα έχει τα στοιχεία. Τότε υποχρεούται να τα διαβιβάσει στις κτηνιατρικές υπηρεσίες για να μην πληρωθούν οι παράνομοι.

Απαιτούμε άμεσα το ΥΠΑΑΤ να αποπέμψει τον επικίνδυνο πρόεδρο της επιτροπής και να βγάλει διευκρινιστική εγκύκλιο για την ΚΥΑ σύμφωνα με την επιστημονική πρακτική, ώστε να ολοκληρωθεί η πληρωμή. Οι κινητοποιήσεις των αγροτών, δυστυχώς δεν έκαναν κανέναν σοφότερο στο Υπουργείο, που συνεχίζει να επιδεικνύει τραγική ανεπάρκεια, που οδηγεί την ελληνική κτηνοτροφία στην καταστροφή».

Πάντως η ΠΟΓΕΔΥ δηλώνει ότι σε περίπτωση που δεν υπάρξει λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα  απόλυτος υπεύθυνος για την μη πληρωμή των κτηνοτρόφων θα είναι ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η προσαύξηση κατά 50% της ενίσχυσης ζωοτροφών λόγω της επέκτασης της ευλογιάς κατά το β’ εξάμηνο του 2025.

Όπως αναφέρει το ΥπΑΑΤ, αύξηση της συνολικής αποζημίωσης στα 84 εκατ. ευρώ για το κόστος των ζωοτροφών στους αιγοπροβατοτρόφους που επλήγησαν από την ευλογιά προβλέπει νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων.

Με τη νέα απόφαση τροποποιείται η υπ’ αριθμ. 208989/1.8.2025 ΚΥΑ για τη χορήγηση ενίσχυσης ήσσονος σημασίας (de minimis) στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας.

Η τροποποίηση αφορά τη στήριξη των κτηνοτρόφων για το αυξημένο κόστος διατροφής (ζωοτροφές), που προέκυψε από τη χρονική επέκταση της ευλογιάς κατά το β’ εξάμηνο του 2025 σε ορισμένες Περιφερειακές Ενότητες και τη συνέχιση των περιοριστικών μέτρων μετακινήσεων.

Για τον σκοπό αυτό, προβλέπεται πρόσθετη χρηματοδότηση 21.000.000 ευρώ, σε σχέση με τα αρχικά 63.000.000 που είχαν ήδη εγκριθεί με την αρχική απόφαση και 56.000.000 που ήταν η επικαιροποιημένη εκτίμηση της δαπάνης, ενισχύοντας το πλαίσιο στήριξης κατά +50%.

Κλιμακωτή ενίσχυση ανά επιλέξιμο ζώο

Το ύψος της ενίσχυσης καθορίζεται ανά επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο, ανάλογα με την περιοχή, ως εξής: 6 €, 9 €, 21 € ανά ζώο, από 4 €, 6 € και 14 €, που ίσχυε προηγουμένως.

Η κλιμάκωση επιτρέπει την περισσότερο στοχευμένη στήριξη στις εκτροφές που βρέθηκαν για μεγαλύτερο διάστημα υπό καθεστώς απαγορεύσεων και συνεπώς υπέστησαν μεγαλύτερη επιβάρυνση στο κόστος διατροφής του ζωικού κεφαλαίου.

Στήριξη στην πράξη για το κόστος ζωοτροφών

Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν δοθεί περίπου 45 εκατ. ευρώ για ζωοτροφές. Με τις επιπλέον καταβολές που έχουν δρομολογηθεί στο ίδιο πλαίσιο στήριξης, η συνολική ενίσχυση για ζωοτροφές αναμένεται να φτάσει περίπου τα 84 εκατ. ευρώ, προσφέροντας ουσιαστική «ανάσα» στις μονάδες που συνέχισαν να λειτουργούν υπό ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες.

Στο ΦΕΚ αναφέρει τα εξής:

Άρθρο 1
Τροποποίηση του της παρ. 2 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 208989/1.8.2025 (Β’ 4202) κοινής υπουργικής απόφασης
Η παρ. 2 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 208989/1.8.2025 (Β’ 4202) κοινής υπουργικής απόφασης, αντικαθίσταται ως ακολούθως:
Το ύψος του ποσού ενίσχυσης ήσσονος σημασίας (de minimis) καθορίζεται ως ακολούθως:
α) Για τους δικαιούχους της παρ. 1 του άρθρου 2 σε:
α) 6 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται στις περιφερειακές ενότητες της χώρας, οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ.
Β) 9 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται στις περιφερειακές ενότητες της χώρας, οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα ΙV.
Γ) 21 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται σε περιφερειακές ενότητες της χώρας οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα V.

Διαβάστε το ΦΕΚ

Η πρόσφατη ΚΥΑ 337680/3.12.2025 (ΦΕΚ Β’ 6471) ενεργοποιεί τον μηχανισμό αποζημίωσης για τους παραγωγούς που υπέστησαν απώλειες εισοδήματος λόγω της επιζωοτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών. Με το νέο πλαίσιο προβλέπεται η καταβολή οικονομικής ενίσχυσης σε όσους αναγκάστηκαν σε θανατώσεις ζώων τα έτη 2024 και 2025, με τις Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές να αναλαμβάνουν κρίσιμο ρόλο στη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων που απαιτούνται για την πληρωμή. 

Οι οδηγίες υποβολής και το ψηφιακό αρχείο Excel

Σύμφωνα με την επείγουσα ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, τις επόμενες ημέρες θα αναρτηθούν στον ιστότοπο του Υπουργείου αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης και αποστολής των απαραίτητων εντύπων. Το ειδικό ψηφιακό αρχείο Excel, το οποίο έχει ήδη αποσταλεί στις υπηρεσίες σε τελική μορφή, αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα αποτυπωθούν τα στοιχεία των δικαιούχων, ο αριθμός των ζώων που θανατώθηκαν και το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε εκμετάλλευση. Το αρχείο αυτό πρέπει να συμπληρωθεί αυστηρά με βάση τις επικείμενες οδηγίες του Υπουργείου, καθώς θα χρησιμοποιηθεί για την εκκαθάριση των πληρωμών και τη μεταβίβαση των στοιχείων στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών.

Ενδεικτικά, στο αρχείο καταχώρισης που θα συμπληρώσουν οι υπηρεσίες περιλαμβάνονται κατηγορίες όπως η «Υπηρεσία Ελέγχου», όπου αναγράφεται η αρμόδια Περιφέρεια, καθώς και τα «Στοιχεία εγκατάστασης και κτηνοτρόφου», στα οποία συμπληρώνονται ο ΕΛ της εγκατάστασης, το ΑΦΜ του κτηνοτρόφου, το επώνυμο ή η επωνυμία της επιχείρησης και το όνομα του δικαιούχου όταν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο. Στα «Στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού δικαιούχου» καταγράφονται το ΙΒΑΝ και η τράπεζα του δικαιούχου, ενώ στα «Στοιχεία πρακτικού θανάτωσης ζώων» δηλώνονται ο αριθμός πρωτοκόλλου του πρακτικού, το έτος θανάτωσης, η ασθένεια που οδήγησε στη θανατώση, καθώς και ο αριθμός μικρών και μεγάλων ζώων.

Διπλή αποστολή: ψηφιακή και έντυπη διαδικασία

Μετά τη συμπλήρωσή του, το αρχείο Excel θα διαβιβαστεί ψηφιακά, όπως θα προσδιοριστεί από το Υπουργείο, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αποσταλεί και σε έντυπη μορφή. Μαζί με το αρχείο θα υποβάλλεται και η απαιτούμενη Βεβαίωση του άρθρου 5, υπογεγραμμένη από τον αρμόδιο Διευθυντή της Περιφέρειας. Το υπόδειγμα της βεβαίωσης, όπως έχει κοινοποιηθεί, επιβεβαιώνει ότι τα στοιχεία του ψηφιακού αρχείου ταυτίζονται πλήρως με εκείνα που έχουν υποβληθεί μέσω του ιστότοπου του ΥΠΑΑΤ, ότι η διαδικασία εφαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 της ΚΥΑ και ότι για τους καταγεγραμμένους δικαιούχους δεν συντρέχει περίπτωση παράνομου εμβολιασμού ή μη τήρησης μέτρων βιοασφάλειας. 

Η αποστολή του έντυπου αρχείου και της βεβαίωσης πραγματοποιείται στην ηλεκτρονική διεύθυνση gdoy@minagric.gr, ώστε να μπορούν οι οικονομικές υπηρεσίες να προχωρήσουν στη συγκέντρωση και επεξεργασία των στοιχείων πριν από την έναρξη των πληρωμών.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι υπηρεσίες και οι δικαιούχοι αυτή τη στιγμή

Μέχρι να αναρτηθούν οι επίσημες οδηγίες, οι Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές καλούνται να προετοιμάσουν τα απαιτούμενα δεδομένα, αξιοποιώντας τους φακέλους των θανατώσεων των προηγούμενων ετών και διασταυρώνοντας τις πληροφορίες για κάθε παραγωγό. Το βάρος της διαδικασίας πέφτει κυρίως στις υπηρεσίες, ωστόσο οι παραγωγοί καλό είναι να βρίσκονται σε ετοιμότητα σε περίπτωση που ζητηθούν διευκρινίσεις ή συμπληρωματικά στοιχεία, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην τελική καταβολή.

Τι ακολουθεί

Η ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ σηματοδοτεί το πρακτικό ξεκίνημα της διαδικασίας αποζημίωσης, με τις υπηρεσίες να αναλαμβάνουν άμεσα τη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων. Η επιτυχία της διαδικασίας θα εξαρτηθεί από την ορθή συμπλήρωση του ψηφιακού αρχείου και την τήρηση των οδηγιών που αναμένεται να δημοσιευθούν, ώστε οι πληρωμές να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις και οι πληγέντες κτηνοτρόφοι να λάβουν την ενίσχυση που δικαιούνται.

Μια σημαντική υπόθεση λαθρεμπορίου επικίνδυνων κτηνιατρικών εμβολίων αποκάλυψαν οι ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Συγκεκριμένα, αυτοκίνητο προερχόμενο από την Τουρκία εντοπίστηκε στο Τελωνείο Κήπων να μεταφέρει κάτω από τη ρεζέρβα και μέσα σε προσωπικές αποσκευές, συνολικά 8.000 εμβόλια με τις ενδείξεις POXDOLL και POXVAC.

Σε συνεργασία με κτηνιατρικοί ελεγκτές του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για λυοφιλοποιημένο ζωντανό ελαττωμένης λοιμογόνου δύναμης εμβόλιο, που χρησιμοποιείται για την προστασία κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, τουρκικής προέλευσης. Η εισαγωγή και εμπορία αυτού του σκευάσματος απαγορεύεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγου αυξημένου κινδύνου διασποράς της νόσου.  

Οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ κατάσχεσαν τα επικίνδυνα εμβόλια και το αυτοκίνητο και συνέλαβαν έναν επιβάτη, ο οποίος οδηγείται στον Εισαγγελέα για τις περαιτέρω ενέργειες κατά το νόμο.

Η Κομισιόν ρίχνει ευθύνες στην κυβέρνηση για ευλογιά αιγοπροβάτων

Απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκθέτει την Κυβέρνηση για την αδράνεια στην αντιμετώπιση της ευλογιάς, μετά από ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου.

Στην επίσημη απάντησή της (ΕL E-003706/2025), η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι τα κράτη μέλη —άρα και η Ελλάδα— διαθέτουν πολλαπλά χρηματοδοτικά, θεσμικά και τεχνικά εργαλεία για την πρόληψη και την αντιμετώπιση ζωονόσων όπως η ευλογιά των αιγοπροβάτων. Ωστόσο, η ίδια η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η χώρα μας δεν έχει ενεργοποιήσει κρίσιμες δυνατότητες, αφήνοντας χιλιάδες κτηνοτρόφους εκτεθειμένους.

Τι αποκαλύπτει η Επιτροπή

Η απάντηση του Επιτρόπου Γεωργίας και Τροφίμων, Cristophe Hansen, εκ μέρους της Κομισιόν «καρφώνει» την Eλληνική κυβέρνηση σε τρία επίπεδα:

1. Δεν έχει ενεργοποιήσει διαθέσιμα εργαλεία της ΚΓΠ
Καμία αξιοποίηση του μέτρου M23 στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης.
Καμία χρήση δράσεων για βιοασφάλεια, risk management και αποκατάσταση αγροτικού δυναμικού.

2. Περιορισμένη χρήση κρατικών ενισχύσεων
Η μόνη ενέργεια που αναφέρεται είναι το καθεστώς SA.118530 μέσω ΚΑΚΓ – ένα εργαλείο χρήσιμο αλλά απολύτως ανεπαρκές για την έκταση του προβλήματος.

3. Καμία ενεργοποίηση μέτρων έκτακτης στήριξης αγοράς (ΚΟΑ/CMO)
Παρά το εύρος των ζημιών και τους περιορισμούς μετακινήσεων, η Κυβέρνηση δεν υπέβαλε ούτε μία αίτηση για έκτακτη ευρωπαϊκή παρέμβαση.

Η Κομισιόν «αδειάζει» την Αθήνα

Η Επιτροπή δηλώνει ξεκάθαρα ότι οι διαθέσιμες λύσεις υπάρχουν, η τεχνική βοήθεια παρέχεται συνεχώς, όμως η απόφαση εφαρμογής ανήκει αποκλειστικά στα κράτη μέλη. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα δεν είναι η Ευρώπη. Είναι η αμέλεια της Κυβέρνησης.

Ο κ. Αρναούτογλου με δήλωσή του υπογραμμίζει: «Η Κομισιόν επιβεβαιώνει πλήρως όσα φωνάζουμε μήνες τώρα: η Ελλάδα έχει στα χέρια της εργαλεία για να στηρίξει τους κτηνοτρόφους και δεν τα χρησιμοποιεί. Δεν ενεργοποιεί τα μέτρα του ΠΑΑ, δεν αξιοποιεί το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΓΠ, δεν ζητά έκτακτη ευρωπαϊκή βοήθεια. Η ευλογιά των αιγοπροβάτων δεν αντιμετωπίζεται με επικοινωνία, αλλά με πολιτική βούληση. Οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να περιμένουν άλλο. Η Κυβέρνηση οφείλει να σταματήσει τις δικαιολογίες και να ενεργοποιήσει άμεσα όλα τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά εργαλεία, πριν οι απώλειες στην παραγωγή γίνουν μόνιμες».

Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ θα επανέλθει με νέες παρεμβάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Επιτροπή, ώστε:

• να πιεστεί η Κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το σύνολο των ευρωπαϊκών μηχανισμών,
• να υπάρξει πραγματική οικονομική στήριξη στους παραγωγούς,
• να διασφαλιστεί η επιβίωση του πρωτογενούς τομέα σε περιοχές που ήδη δοκιμάζονται.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της απάντησης και της ερώτησης:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-003706/2025 προς την Επιτροπή

Θέμα: Χρήση των διαθέσιμων ενωσιακών εργαλείων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων
Η Επιτροπή, με βάση τις απαντήσεις της σε πρόσφατες ερωτήσεις, έχει επισημάνει ότι τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους πολλαπλά εργαλεία για την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων ζωονόσων όπως η ευλογιά των αιγοπροβάτων, μεταξύ άλλων: α) το μέτρο Μ23 στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης, β) τις προβλέψεις των στρατηγικών σχεδίων ΚΓΠ για επενδύσεις βιοασφάλειας, risk management και αποκατάσταση αγροτικού δυναμικού, γ) τα σχήματα κρατικών ενισχύσεων και τον κανονισμό de minimis, δ) τα έκτακτα μέτρα στήριξης αγοράς στο πλαίσιο της ΚΟΑ (CMO). Ωστόσο, δεν είναι σαφές σε ποιον βαθμό τα κράτη μέλη —και συγκεκριμένα η Ελλάδα— έχουν προχωρήσει σε ενεργοποίηση αυτών των εργαλείων.

Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Μπορεί να παραθέσει, για κάθε εργαλείο που αναφέρεται ανωτέρω, ποια κράτη μέλη το έχουν ενεργοποιήσει και σε ποιον βαθμό;
2. Μπορεί να διευκρινίσει αν η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα ενεργοποιήσει τα εν λόγω εργαλεία και, εάν όχι, ποιες δυνατότητες παραμένουν αχρησιμοποίητες;
3. Πώς σκοπεύει η Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα διαθέσιμα αυτά μέσα αξιοποιούνται αποτελεσματικά και εγκαίρως, ώστε να προστατεύεται ο πρωτογενής τομέας και να αποφεύγονται μόνιμες απώλειες στην παραγωγή;

Απάντηση του κ. Hansen εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (5/12/2025)

1. Επί του παρόντος δεν υπάρχει διαθέσιμος λεπτομερής κατάλογος των δράσεων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων (ΣΣΑ) σε όλα τα κράτη μέλη. Τα προληπτικά μέτρα μπορούν να υποστηριχθούν μέσω των διαθέσιμων στο κοινό στρατηγικών σχεδίων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Επιπλέον, μπορεί να χορηγηθεί έκτακτη στήριξη από την ΕΕ για την κάλυψη της ζημίας που υφίστανται οι κτηνοτρόφοι των περιοχών που υπόκεινται σε περιορισμούς μετακίνησης λόγω κτηνιατρικών μέτρων. Στήριξη μπορεί επίσης να χορηγηθεί βάσει του κανονισμού για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον γεωργικό τομέα, βάσει του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα (ΚΑΚΓ) ή των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό τομέα.

2. Οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή, στο πλαίσιο της SA.118530 (2025/XA), καθεστώς κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΚΑΚΓ, βάσει της υπουργικής απόφασης 59322/26923/5-3-2025 που αφορά επίσης το ΣΣΑ. Η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει σχετικές αιτήσεις για το μέτρο 23 του ΣΣΑ στο πλαίσιο του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης ή για έκτακτα μέτρα στήριξης της αγοράς στο πλαίσιο της κοινής οργάνωσης αγοράς. Επιπλέον, η διαχείριση κινδύνων, οι επενδύσεις στη βιοπροφύλαξη και η αποκατάσταση της γεωργίας στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΓΠ αποτελούν εργαλεία που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμη από την Ελλάδα για την αντιμετώπιση του ΣΣΑ.

3. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και έγκαιρη χρήση των προαναφερθέντων μέσων, η Επιτροπή παρέχει συνεχώς καθοδήγηση και τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη μέσω τακτικής επικοινωνίας. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τη διαθέσιμη χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων για την ΚΓΠ και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, με σκοπό την προστασία του γεωργικού τομέα και την πρόληψη μόνιμων απωλειών παραγωγής. Ωστόσο, η τελική απόφαση σχετικά με την κατανομή και την εφαρμογή των εν λόγω εργαλείων εναπόκειται στα κράτη μέλη.

Σοβαρές καταγγελλίες έχουμε στον ΑγροΤύπο σχετικά με την κατανομή των βοσκοτόπων αλλά και την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους.

Από την άλλη ο ΟΠΕΚΕΠΕ περιορίζεται να αναφέρει τα συνολικά ποσά και τον αριθμό δικαιούχων αλλά δεν έχει ακόμη ανακοινώσει κάποια επίσημη ανακοίνωση για όσους δεν κρίθηκαν επιλέξιμοι και δεν εισέπραξαν τα χρήματα.

Υπάρχουν κτηνοτρόφοι που από την πρόσφατη κατανομή πήραν βοσκότοπο αλλά στην συνέχεια φαίνεται ότι δεν είναι επιλέξιμος.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε η κατανομή γίνεται για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων της βασικής και για τα προγράμματα του ΠΑΑ. Μόνο οι νέοι κτηνοτρόφοι θα πάρουν βοσκοτόπια με βάση τον αριθμό των ζώων.

Για τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων.

Πάντως το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν κάποιοι κτηνοτρόφοι που αν και έχουν θανατωθεί τα πρόβατά τους λόγω πανώλης και ευλογιάς δεν τους πλήρωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ λόγω ανωτέρας βίας.

Ο κ. Χρήστος Ζιώγας, κτηνοτρόφος από την Λάρισα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «όσοι κτηνοτρόφοι έχουν χάσει τα ζώα τους λόγω των ζωονόσων έχουν μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Αυτοί θα έπρεπε να πληρωθούν πρώτα από τους υπόλοιπους. Αντίθετα βλέπουμε να μην έχουν πληρωθεί ακόμη την συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024».

Στις 30/5/2025, με ανακοίνωσή το ΥπΑΑΤ γνωστοποίησε ότι κατέβαλε τη συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024 στους κτηνοτρόφους που εκτρέφουν αιγοπρόβατα, χωρίς όμως να διευκρινίζει αν εξαιρούσε τους κτηνοτρόφους που θανάτωσαν τα κοπάδια τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, τα προβλήματα στις πληρωμές έγιναν επειδή ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είχε τα στοιχεία από τις θανατώσεις των ζώων λόγω ζωονόσων.

Στην συνέχεια έγινε η κατανομή των βοσκοτόπων με το νέο σύστημα αλλά αυτοί έχασαν τα βοσκοτόπια που είχαν και δεν πήραν καινούργια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην έχουν πληρωθεί την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης και ούτε πρόκεται να πληρωθούν την εξόφληση.

Επίσης οι συγκεκριμένοι κτηνοτρόφοι δεν έχουν τιμολόγια να καταθέσουν, οπότε δεν θα πληρωθούν ούτε στην συμπληρωματική πληρωμή που ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ.

Ανωτέρα βία

Είναι παράνομο που δεν εφαρμόζεται η ανωτέρα βία για την πληρωμή των κτηνοτρόφων που έχασαν τα ζώα λόγω ζωονόσων.

Η ΚΥΑ για την ανωτέρα βία υπογράφτηκε, στις 22 Μαρτίου του 2019, από τους Αραχωβίτη, Κόκκαλη και Τελιγιορίδου, δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 3 Απρίλη του 2019 και έχει τον τίτλο: «Λεπτομέρειες εφαρμογής των άρθρων 4 και 32 του κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 και του άρθρου 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, όσον αφορά τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες αναγνώρισης των γεγονότων ανωτέρας βίας και εξαιρετικής περίστασης και των φυσικών περιστατικών σε βοοειδή και σε αιγοπρόβατα».

Στο άρθρο 2 αναφέρει τα εξής:
Περιπτώσεις γεγονότων ανωτέρας βίας εξαιρετικής περίστασης

1. «Ανωτέρα βία–Εξαιρετική περίσταση» συνιστά κάθε απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο δε θα μπορούσε να αποτραπεί, μολονότι επιδείχθηκε κάθε δυνατή επιμέλεια εκ μέρους του κτηνοτρόφου, καθώς και κάθε περίπτωση ασυνήθιστου γεγονότος που εκφεύγει του ελέγχου του κτηνοτρόφου. Η «ανωτέρα βία – εξαιρετική περίσταση» καθιστά αιτιολογημένη τη μη συμμόρφωση των κτηνοτρόφων στα κριτήρια επιλεξιμότητας και στις λοιπές υποχρεώσεις τους για τη χορήγηση άμεσων ενισχύσεων που σχετίζονται με το ζωικό κεφάλαιο ή επηρεάζονται από αυτό. Ο κτηνοτρόφος διατηρεί το δικαίωμά του να λάβει άμεσες ενισχύσεις για την έκταση ή τα ζώα που ήταν επιλέξιμα κατά τον χρόνο που προέκυψαν τα γεγονότα ανωτέρας βίας ή εξαιρετικής περίστασης.

2. Ως γεγονότα ανωτέρας βίας δύναται να χαρακτηριστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

α) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω νοσημάτων και ειδικότερα:
(αα) ο θάνατος ή η υποχρεωτική θανάτωση μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω των παρακάτω νοσημάτων:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Αφθώδης πυρετός, Πανώλη των βοοειδών, Πυρετός της κοιλάδας του Rift, Λύσσα.
Βοοειδή: Οζώδης δερματίτιδα, Φυσαλιδώδης στοματίτιδα, Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών (ΣΕΒ).
Αιγοπρόβατα: Ευλογιά, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue), Πανώλη των μικρών μηρυκαστικών, Κλασική τρομώδης νόσος.
(αβ) η υποχρεωτική σφαγή μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης στο πλαίσιο εφαρμογής προγραμμάτων για τα παρακάτω νοσήματα:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Βρουκέλλωση.
Βοοειδή: Φυματίωση, Ενζωοτική Λεύκωση, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue).
Αιγοπρόβατα: Λιστερίωση, Πυρετός Q, Λεπτοσπείρωση.

β) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης χωρίς δυνατότητα αντικατάστασής τους. Η περίπτωση αυτή συντρέχει όταν κανένα από τα ζώα της εκμετάλλευσης δεν έχει προσβληθεί από νοσήματα της υποπερίπτωσης αα της παρούσας παραγράφου, ούτε από Καταρροϊκό Πυρετό (Bluetongue) στα βοοειδή, αλλά η εκμετάλλευση αυτή βρίσκεται σε οριοθετημένη ζώνη επιβολής περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των εν λόγω νοσημάτων.

γ) Η διακοπή λειτουργίας της εκμετάλλευσης λόγω:
(γα) θανάτου του δικαιούχου,
(γβ) μακροχρόνιας ανικανότητας του δικαιούχου προς εργασία».

Εγκύκλιο εξέδωσε το ΥπΑΑΤ για τις μετακινήσεις αιγοπροβάτων ενόψει της εορταστικής περιόδου στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης της ευλογιάς.

Συγκεκριμένα, ενόψει των αυξημένων αναγκών της εορταστικής περιόδου και κατόπιν σχετικής εισήγησης της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη Διαχείριση και τον Έλεγχο της Ευλογιάς, η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξέδωσε εγκύκλιο με οδηγίες για την ορθή οργάνωση των μετακινήσεων αιγοπροβάτων (αμνοί και ερίφια) προς σφαγή κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, για την αποτροπή της επιδείνωσης της επιζωοτίας της ευλογιάς.

Επισημαίνεται ότι η πραγματοποίηση των σφαγών - ώστε να μην υπάρχει διαταραχή στην αλυσίδα παραγωγής του κρέατος - δεν θα πρέπει να έχει επιπτώσεις στην ήδη δυσμενή επιδημιολογική εικόνα της επιζωοτίας και  για το λόγο αυτό ισχύουν τα εξής:

1. Οι μετακινήσεις προς σφαγή πραγματοποιούνται μόνο εφόσον έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή, η οποία εκδίδει υγειονομικό πιστοποιητικό - έγγραφο κυκλοφορίας το οποίο συνοδεύει το φορτίο.

2. Απαγορεύεται η εισαγωγή ζώντων αιγοπροβάτων από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, ενώ η εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη συνοδεύεται από συγκεκριμένα εμπορικά έγγραφα-υγειονομικά πιστοποιητικά.

3. Στις απαγορευμένες ζώνες (εικόνα 2) δεν επιτρέπονται μετακινήσεις παρά μόνο για άμεση σφαγή στο πλησιέστερο κατά το δυνατό σφαγείο, κατόπιν αρνητικού αποτελέσματος test pcr στο σίελο.

• Η μετακίνηση αφορά μία μόνο εκτροφή, δηλαδή ο οδηγός δεν παραλαμβάνει ζώα από διαφορετικές εκτροφές αλλά κάνει μια μόνο μετακίνηση από την εκτροφή, με κωδικό εκμετάλλευσης EL ο οποίος αναγράφεται στο έγγραφο κυκλοφορίας προς το σφαγείο (επίσης αναγράφεται) που έχει προγραμματιστεί η σφαγή του φορτίου.
• Ο οδηγός οφείλει να τηρεί αρχείο με τη διαδρομή που ακολουθεί.
• Η σφαγή πραγματοποιείται σε συγκεκριμένη ημέρα σφαγής όπου σφάζονται μόνο αιγοπρόβατα.
• Τηρούνται αυστηρά τα μέτρα βιοασφάλειας:
  Α. Τα μέσα μεταφοράς ζώντων ζώων έχουν καθαριστεί και απολυμανθεί με το κατάλληλο απολυμαντικό που τεκμηριώνεται από τον έλεγχο των παραστατικών αγοράς, ενώ παράλληλα υπάρχει και η σχετική βεβαίωση καθαρισμού του αυτοκινήτου.
  Β. Ο οδηγός έχει έγγραφη βεβαίωση διέλευσης από σταθμό απολύμανσης (εφόσον διέρχεται από αυτόν)
  Γ. Ο οδηγός εισέρχεται στην εκμετάλλευση εφόσον προσκομίσει την βεβαίωση καθαριότητας-απολύμανσης-διέλευσης από σταθμό απολύμανσης και εφόσον φέρει ιματισμό και ποδονάρια μιας χρήσης.

Μετά την εκφόρτωση το όχημα καθαρίζεται και απολυμαίνεται στον ειδικό χώρο του σφαγείου με τα κατάλληλα απολυμαντικά και χορηγείται βεβαίωση καθαριότητας - απολύμανσης.

4. Από τις ελεύθερες περιοχές προς τις περαιτέρω απαγορευμένες ζώνες (ροζ χρώμα στην εικόνα 2) τα αιγοπρόβατα μπορούν να μετακινηθούν μόνο για άμεση σφαγή.

5. Απαγορεύονται οι μετακινήσεις των αιγοπροβάτων από τις ζώνες προστασίας επιτήρησης και περαιτέρω προς τις ελεύθερες περιοχές.

6. Στις περιπτώσεις που ο ελεγκτικός μηχανισμός (Αστυνομία, Λιμενικό, κλπ.) σταματά διερχόμενο όχημα που μεταφέρει αιγοπρόβατα, επικοινωνεί με την αρμόδια κτηνιατρική αρχή της περιοχής και της αποστέλλει τα συνοδευτικά έγγραφα.

7. Η εισαγωγή εμβολίων της ευλογιάς των αιγοπροβάτων είναι παράνομη, καθώς δεν δεν έχει εγκριθεί οποιοδήποτε σχετικό σκεύασμα. Σύμφωνα με τον Νόμο 5184/2025  (ΦΕΚ Α' 34/06.03.2025), ένα σκεύασμα (όπως το εμβόλιο της ευλογιάς) θεωρείται παράνομο και η διακίνηση του επιφέρει κυρώσεις όταν διατίθεται με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς την άδεια κυκλοφορίας που απαιτείται από την κείμενη νομοθεσία. Στη χώρα μας, δεν έχουν εγκριθεί-αδειοδοτηθεί κτηνιατρικά ανοσολογικά σκευάσματα (εμβόλια) για την ευλογιά. Στην εικόνα 3 υπάρχει κατάλογος εμβολίων ευλογιάς που χρησιμοποιούνται σε τρίτες χώρες.

8. Το κρέας αιγοπροβάτων που διακινείται στην αγορά είναι απολύτως ασφαλές για τον καταναλωτή.

Διαβάστε την εγκύκλιο

Γίνεται προσπάθεια ώστε η βασική ενίσχυση να εξοφληθεί πριν από τα Χριστούγεννα, όπως και οι εκκρεμότητες προηγούμενου έτους, ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.

Παράλληλα, «οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ θα πληρωθούν για πρώτη φορά εντός του ίδιου έτους και όχι του επόμενου», με συνολικό ποσό 120 εκατ. ευρώ. «Είναι ποσά που θα ξεπεράσουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ» τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι στόχος είναι «να μπούμε σε μια περίοδο ομαλοποίησης όλων των προβλημάτων του προηγούμενου διαστήματος».

Σε ό,τι αφορά την παρακράτηση υπέρ ΕΛΓΑ, εξήγησε ότι «όλοι οι παραγωγοί που είδαν παρακράτηση, έχουν υπογράψει προκειμένου να γίνει», ενώ όσοι δεν υπέγραψαν «καλούνται να πληρώσουν την ασφαλιστική τους εισφορά μέχρι τις 30/03/2026». Τόνισε ακόμη ότι  τα χρήματα που παρακρατήθηκαν κατά την καταβολή της βασικής ενίσχυσης επιστρέφουν άμεσα στους αγρότες για τις πληρωμές των 120 εκατ. ευρώ.

Αναφερόμενος στο πρόγραμμα ΓΑΙΑ, επισήμανε ότι λόγω της ανησυχίας που εκφράστηκε από τον αγροτικό κόσμο «ο Πρωθυπουργός ζήτησε να εξετάσουμε την παράταση της δεσμευμένης τιμής», μια διαδικασία που «θα εξεταστεί συνολικά από την κυβέρνηση».

Σε ό,τι αφορά στην επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ο Υπουργός ανέφερε πως «η κυβέρνηση έκανε κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στο παρελθόν. Νομοθέτησε την επιστροφή χωρίς πλαφόν στο ποσό. Η κυβέρνηση επιστρέφει τα χρήματα στους αγρότες και ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε στην επιστροφή συν 50%», αυξάνοντας το αρχικό πλαφόν. Προσέθεσε δε, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «η προσπάθεια της ΑΑΔΕ να θεραπεύσει ζητήματα με αγρότες που δεν έλαβαν την επιστροφή».

Όσον αφορά τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων. 

Ο κ. Τσιάρας ανέφερε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε μία συμπληρωματική πληρωμή, μετά την καταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης που πραγματοποιήθηκε.

Αυτή η συμπληρωματική πληρωμή θα γίνει με βάση τα αντικειμενικά στοιχεία, δηλαδή τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, και αγοράς ζωοτροφών, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο για τους ίδιους κριτήριο, ώστε να μην αδικηθούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων περιοχών.

Νέα πληρωμή ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ που αφορά τους κτηνοτρόφους για τις αποζημιώσεις από τις θανατώσεις των ζώων του λόγω της ευλογιάς.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥπΑΑΤ, οι πόροι θα μεταφερθούν στις Περιφέρεις εντός της επόμενης εβδομάδας για να γίνουν οι πληρωμές.

Η αποζημίωση που δίνεται στους κτηνοτρόφους, ανά θανατωμένο ζώο με βάση τη μοναδιαία αξία, φθάνει έως και τα 250 ευρώ και αποτελεί την υψηλότερη στην ΕΕ.

Υπενθυμίζεται από το ΥπΑΑΤ ότι μέχρι σήμερα έχουν ήδη μεταφερθεί στις Περιφέρειες 48 εκ. ευρώ για αποζημιώσεις κτηνοτρόφων για θανατωμένα ζώα και λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών.

Σημειώνεται, δε, ότι η καταβολή της αποζημίωσης για θανατωμένα ζώα καταβάλλεται απευθείας στους κτηνοτρόφους από τις Περιφέρειες, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός της νέας κατανομής ανέρχεται σε 19,6 εκ. ευρώ για αποζημιώσεις κτηνοτρόφων και 2 εκ. για λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών. 

Στοιχεία για την πορεία της ευλογιάς στη χώρα (εβδομάδα αναφοράς 24-30 Νοεμβρίου)

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων δίνουν σήμερα στη δημοσιότητα επικαιροποιημένα συγκεντρωτικά στοιχεία για την πορεία της νόσου στη χώρα, όπως προκύπτουν από τα δεδομένα των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, για το διάστημα από τον Αύγουστο 2024 έως και τις 30 Νοεμβρίου 2025:

• έχουν καταγραφεί 1.834 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς αιγοπροβάτων,
• σε 2.270 εκτροφές σε όλη τη χώρα,
• ενώ έχουν θανατωθεί 433.229 ζώα, στο πλαίσιο εφαρμογής των προβλεπόμενων υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Για την τελευταία εβδομάδα αναφοράς (24–30 Νοεμβρίου 2025) καταγράφηκαν 80 νέα κρούσματα σε δεκαεπτά (17) Περιφερειακές Ενότητες, βάσει των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών ελέγχων. Πρόκειται για τις Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, Ν. Αχαΐας, Δράμας, Έβρου, Ηλείας, Ημαθίας, Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας & Σποράδων, Ξάνθης, Πέλλας, Πιερίας, Ροδόπης, Σερρών και Τρικάλων.

Ο μεγαλύτερος αριθμός νέων κρουσμάτων την εβδομάδα 24–30 Νοεμβρίου καταγράφηκε στην Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας (37), ενώ σημαντικός αριθμός κρουσμάτων παρατηρήθηκε επίσης στις Π.Ε. Λάρισας, Ηλείας, Ν. Αχαΐας, Ξάνθης, Σερρών και Ροδόπης.

Αναλυτικά, βάσει της ημερομηνίας επιβεβαίωσης των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, την ίδια εβδομάδα καταγράφηκαν:

• 31 κρούσματα στις 26/11/2025,
• 22 κρούσματα στις 27/11/2025,
• 27 κρούσματα στις 28/11/2025.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή συνεχίζουν την εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης της νόσου, με έμφαση:

• στην αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας στις εκτροφές,
• στην ενίσχυση και στο συντονισμό των κτηνιατρικών και ελεγκτικών υπηρεσιών,
• στη στενή συνεργασία με τις Περιφέρειες και τις αρμόδιες αρχές,
• και στη στήριξη των κτηνοτρόφων που πλήττονται.

Τα στοιχεία για την πορεία της ευλογιάς επικαιροποιούνται διαρκώς, με βάση την αποστολή των τελικών δεδομένων από τις Περιφερειακές Ενότητες, και θα δημοσιοποιούνται τακτικά από το ΥΠΑΑΤ για την πλήρη και έγκυρη ενημέρωση των παραγωγών και της κοινής γνώμης.
 

Πήρε ΦΕΚ η απόφαση για άμεση στήριξη των κτηνοτρόφων που έχουν προβεί σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025, καθώς υφίστανται σημαντική απώλεια εισοδήματος λόγω των περιορισμών που απαγορεύουν την ανασύσταση του ζωικού τους κεφαλαίου.

Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 28,5 εκ. ευρώ, με τις πληρωμές να ολοκληρώνονται εντός Δεκεμβρίου.

Η αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος αποτελεί νέο μέτρο ενίσχυσης και ορίζεται σε 70 ευρώ για θανατωμένα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών και σε 35 ευρώ για αμνούς ή ερίφια έως 6 μηνών και κριούς ή τράγους αναπαραγωγής άνω των 6 μηνών. 

Η συνολική αποζημίωση ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται με βάση τον συνολικό αριθμό θανατωμένων ζώων και η καταβολή της αποζημίωσης για απώλεια εισοδήματος καταβάλλεται απευθείας στους κτηνοτρόφους από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. 

Η αποζημίωση αυτή είναι συμπληρωματική και αφορά αποκλειστικά το διαφυγόν εισόδημα, καθώς οι κτηνοτρόφοι έχουν ήδη λάβει αποζημίωση για την αξία των θανατωθέντων ζώων.

Δικαιούχοι είναι οι παραγωγοί που διατηρούν εκμεταλλεύσεις εκτροφής αιγοπροβάτων, των οποίων το ζωικό κεφάλαιο πλήττεται από την επιζωοτία της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών και οι οποίοι:

α) Έχουν προβεί σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025 λόγω επιβολής κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου της χώρας που αφορούν στις προαναφερόμενες ασθένειες,

β) υφίστανται απώλεια εισοδήματος εξαιτίας της έξαρσης της επιζωοτίας και της απαγόρευσης ανασύστασης του ζωικού τους κεφαλαίου που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο δημοσίου προγράμματος ή μέτρου έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1747/386028/2023 απόφαση (στοιχείο προοιμίου υπ’ αρ. 14) και

γ) είναι δικαιούχοι αποζημίωσης σύμφωνα τις υπ’ αρ. 4308/315328/2024 (Β’ 5788) και 59322/26923/2025 (Β’ 1011) κοινές υπουργικές αποφάσεις,

δ) είναι ΜΜΕ κατά την έννοια του Παραρτήματος του ΕΚ 2472/2022,

ε) δεν είναι προβληματικές επιχειρήσεις κατά την έννοια του σημείου 18 του άρθρου 2 του ΕΚ 651/2014, ως ισχύει, εκτός εάν κατέστησαν προβληματικές λόγω απωλειών ή ζημιών που προκλήθηκαν από τις ανωτέρω ασθένειες και

στ) δεν εκκρεμεί σε βάρος τους εντολή ανάκτησης παράνομης και ασυμβίβαστης κρατικής ενίσχυσης δυνάμει προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Αποκλείονται ρητά από την αποζημίωση οι παραγωγοί που προέβησαν σε παράνομο εμβολιασμό των ζώων τους ή δεν τήρησαν τα προβλεπόμενα μέτρα βιοασφάλειας.

Ύψος αποζημίωσης

Το ύψος της αποζημίωσης καθορίζεται σε:

α) εβδομήντα (70) ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των έξι (6) μηνών και

β) πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της περ. α για θανατωθέντες αμνούς ή ερίφια έως έξι (6) μηνών και κριούς ή τράγους αναπαραγωγής ηλικίας άνω των έξι (6) μηνών. Το τελικό ποσό ανά δικαιούχο υπολογίζεται ως το γινόμενο του αριθμού των θανατωθέντων ζώων επί του αντίστοιχου ποσού αποζημίωσης.

Φορολογική μεταχείριση

Η αποζημίωση είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, μη εφαρμοζόμενης της παρ. 1 του άρθρου 47 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής τους, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Διαδικασία καταβολής

Αρμόδιος φορέας για την καταβολή ορίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Εντός πέντε ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης, η κτηνιατρική αρχή κάθε Περιφέρειας υποχρεούται να συμπληρώσει ηλεκτρονικά (σε μορφή excel) και να εκδώσει έντυπη βεβαίωση που περιλαμβάνει αναλυτική κατάσταση δικαιούχων με τα πλήρη στοιχεία τους, τον αριθμό IBAN, το είδος και τον αριθμό των θανατωθέντων ζώων, καθώς και δήλωση ότι δεν συντρέχει περίπτωση παράνομου εμβολιασμού ή μη τήρησης μέτρων βιοασφάλειας.
Η πληρωμή πραγματοποιείται μέσω της ΔΙΑΣ Α.Ε., με χρέωση του λογαριασμού του Ελληνικού Δημοσίου και πίστωση των τραπεζικών λογαριασμών των δικαιούχων. Για τις αποτυχούσες πληρωμές προβλέπεται ειδική διαδικασία ενημέρωσης των δικαιούχων και συμπερίληψής τους σε επόμενη πληρωμή.

Διαβάστε το ΦΕΚ

Στις εκτροφές αιγοπροβάτων, ορισμένα προβλήματα εμφανίζονται αθόρυβα αλλά εξελίσσονται γρήγορα σε πηγή σημαντικής οικονομικής ζημιάς. Ένα από αυτά είναι η ουρολιθίαση, ένα μεταβολικό νόσημα στενά συνδεδεμένο με τη διατροφή και την πρόσληψη νερού. Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στα παχυνόμενα ζώα και ιδιαίτερα στα αρσενικά, επηρεάζοντας την υγεία τους και τη λειτουργία της εκμετάλλευσης. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο στα ζώα και να εξελιχθεί ακόμη και σε θανατηφόρο περιστατικό.

Πώς δημιουργείται το πρόβλημα και ποια ζώα κινδυνεύουν περισσότερο

Η ουρολιθίαση οφείλεται στον σχηματισμό ουρολίθων που φράζουν ή τραυματίζουν την ουρήθρα, εμποδίζοντας τη φυσιολογική αποβολή των ούρων. Οι πέτρες αυτές δημιουργούνται όταν το σιτηρέσιο είναι πλούσιο σε ανόργανα στοιχεία όπως ασβέστιο, φώσφορο και μαγνήσιο, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από επαρκή κατανάλωση νερού. Ζώα που λαμβάνουν πολλούς καρπούς και μίγματα σε σχέση με χονδροειδείς ζωοτροφές είναι πιο επιρρεπή, όπως και εκείνα που πίνουν νερό χαμηλής ποιότητας ή νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα.

Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα αρσενικά αιγοπρόβατα και ακόμη περισσότερο τα ευνουχισμένα, λόγω των ανατομικών τους ιδιαιτεροτήτων. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε εποχή όταν η διατροφή δεν είναι ισορροπημένη, αλλά πιο συχνά κάνει την εμφάνισή της τον χειμώνα, όταν τα ζώα καταναλώνουν λιγότερο νερό και περισσότερες συμπυκνωμένες ζωοτροφές. Στα παχυνόμενα αρσενικά το πρόβλημα είναι τόσο συχνό ώστε να φτάνει έως και το 20% του πληθυσμού, προκαλώντας σημαντικές απώλειες.

Συμπτώματα και διάγνωση της ουρολιθίασης

Η ουρολιθίαση συνήθως εκδηλώνεται μία έως δύο εβδομάδες μετά την κατανάλωση του σιτηρεσίου που ευθύνεται για την εμφάνιση της νόσου. Στην αρχή τα ζώα παρουσιάζουν ανησυχία, άγχος ή και κοιλιακό πόνο, ενώ στη συνέχεια δυσκολεύονται να ουρήσουν, σηκώνουν συχνά την ουρά και χτυπούν την κοιλιά τους από τη δυσφορία. Όταν καταφέρνουν να ουρήσουν, τα ούρα μπορεί να έχουν κόκκινη απόχρωση λόγω της παρουσίας αίματος. Σε προχωρημένα στάδια παρατηρείται μειωμένη όρεξη, τάση απομόνωσης και, στις αίγες, έντονο βέλασμα και συστροφή της ουράς. Αν δεν υπάρξει θεραπευτική παρέμβαση, η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Παρότι τα συμπτώματα δίνουν μια πρώτη ένδειξη, η διάγνωση που βασίζεται μόνο στην παρατήρησή τους είναι δύσκολη και συχνά αβέβαιη. Για πιο ασφαλή επιβεβαίωση απαιτούνται εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα, ακτινογραφίες, καθώς και χημικές και βιοχημικές αναλύσεις αίματος και ούρων των ζώων που θεωρείται ότι νοσούν. Σε περίπτωση θανάτου, η διάγνωση μπορεί να ολοκληρωθεί με νεκροψία.

Τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη

Η πρόληψη στοχεύει κυρίως στον έλεγχο της διατροφής και της ποιότητας του νερού. Η αναλογία ασβεστίου προς φώσφορο πρέπει να είναι κατάλληλη – για παράδειγμα, το ασβέστιο να είναι διπλάσιο του φωσφόρου στο σιτηρέσιο. Όταν αυτό δεν επιτυγχάνεται, υπάρχει δυνατότητα ενσωμάτωσης ουσιών στα μίγματα, όπως χλωριούχο αμμώνιο (0,5%) ή χλωριούχο κάλιο (4–5%), πάντα με σύμφωνη γνώμη κτηνιάτρου ή γεωπόνου.

Στα ζώα που βόσκουν, το πρόβλημα συχνά σχετίζεται με κατανάλωση χώματος. Η χορήγηση αλατιού και η παροχή άφθονου καθαρού νερού βοηθούν στην αποβολή των αλάτων και στη μείωση του κινδύνου σχηματισμού ουρολίθων. Η επαρκής ποσότητα νερού καλής ποιότητας –με συχνή αλλαγή στις ποτίστρες ή χρήση αυτόματων συστημάτων– αποτελεί βασικό μέτρο πρόληψης. Το καλοκαίρι, η τοποθέτηση των ποτίστρων σε σκιά μπορεί να ενισχύσει την πρόσληψη νερού.

Θεραπευτικές επιλογές ανάλογα με το στάδιο

Η θεραπεία εξαρτάται από το σημείο όπου βρίσκεται ο ουρόλιθος και το μέγεθός του. Στα αρχικά στάδια, όταν δεν υπάρχει τραυματισμός της ουρήθρας, μπορεί να εφαρμοστεί αγωγή με τεστοστερόνη και στη συνέχεια μυοχαλαρωτικά ή διουρητικά, ώστε ο ουρόλιθος να αποβληθεί με τα ούρα. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό, εξετάζεται η χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με την περίπτωση και τις δυνατότητες αντιμετώπισης.

Ένα ζήτημα που απαιτεί προσοχή

Η ουρολιθίαση δεν είναι ένα περιστατικό που «ξεπερνιέται» εύκολα, μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα και να κοστίσει τόσο σε ζώα όσο και στο εισόδημα της εκμετάλλευσης. Όσο πιο άμεσα αντιληφθεί ο κτηνοτρόφος τις αλλαγές στη συμπεριφορά των ζώων του και όσο πιο προσεκτικά διαχειριστεί τις καθημερινές τους ανάγκες, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αποφύγει τις δύσκολες συνέπειες της νόσου.

Η έγκαιρη επικοινωνία με τον κτηνίατρο, η σταθερή παρακολούθηση του κοπαδιού και οι σωστές πρακτικές στη διατροφή και την παροχή νερού παραμένουν οι πιο αποτελεσματικοί σύμμαχοι. Με αυτά τα εργαλεία, ο παραγωγός μπορεί να προστατεύσει τα ζώα του και να κρατήσει την εκμετάλλευση σε ομαλή λειτουργία, ακόμη και σε περιόδους που ο κίνδυνος εμφάνισης του προβλήματος είναι μεγαλύτερος.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 4/2018, Τ. Χατζηγεωργίου, σελ. 79–80

Το μεσημέρι της Τρίτης (2/12) Θεσσαλοί κτηνοτρόφοι έκαναν διαμαρτυρία στην κεντρική πλατεία της Λάρισας και πέταξαν μπροστά από το δικαστικό μέγαρο γάλα, σιτάρι, ζωοτροφές και καλαμπόκι. 

Διαμαρτύρονται αφενός για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος με τις εκατοντάδες χιλιάδες θανατώσεις κοπαδιών από την ευλογιά των αιγοπροβάτων, καθώς και για τη σύλληψη τριών αγροτών στα επεισόδια της περασμένης Κυριακής.

Ανάμεσα στα αιτήματά τους είναι η άμεση στήριξη από την Πολιτεία με αποζημιώσεις για τα θανατωμένα κοπάδια, διαφάνεια και λύσεις στο ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς και μέτρα για τη μείωση του κόστους παραγωγής.

Δήλωσαν ακόμη πως δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από τον δρόμο, «αν δεν υπάρξουν ουσιαστικές λύσεις και πολιτική βούληση για τη στήριξη του κλάδου». «Αν η κυβέρνηση δεν δώσει λύσεις, θα μας βρει εδώ και τα Χριστούγεννα», τόνισαν

Αμέσως μετά τη διαμαρτυρία, οι κτηνοτρόφοι επιβιβάστηκαν στα αγροτικά τους οχήματα και μετέβησαν στο μπλόκο της Νίκαιας.

Επιτροπή Αγώνα Αγροτών Κτηνοτρόφων Θεσπρωτίας

Η Επιτροπή Αγώνα Αγροτών Κτηνοτρόφων Θεσπρωτίας εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρει τα εξής:

Αγαπητοί συνάδελφοι τα προβλήματα του κλάδου μας πολλά και κοινά, η σημερινή πολιτική μας οδηγεί σε αφανισμό δεν μπορούμε πλέον να τα παρακολουθούμε αμέτοχοι από τον καναπέ ήρθε η ώρα του Αγώνα.

Καλούμε αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους στην αίθουσα εκδηλώσεων Πρασιά στο Μαυρούδι την Παρασκευή (5/12/2025) και ώρα 19:30 για συζήτηση και λήψη αποφάσεων. Η συμμετοχή πλέον δεν είναι απλώς απαραίτητη αλλά αναγκαία. Όλοι μαζί ενωμένοι θα νικήσουμε.

Παραμένει ένα θολό τοπίο για την κατανομή βοσκοτόπων στην χώρα μας. Το ερώτημα είναι χρειάζεται να μετράνε στις εκτροφές τα ζώα ή θα βγαίνει η κατανομή από τα τιμολόγια;

Γιατί αν δεν χρειάζεται να μετρήσουμε τα ζώα που έχει η χώρα μας τότε μπορεί να υπάρξει η «πίσω πόρτα» για να αποκτήσουν ξανά βοσκοτόπια τα ανύπαρκτα αιγοπρόβατα. Αν ισχύσει κάτι τέτοιο τότε όλοι θα καταλάβουν τις αντιδράσεις που θα υπάρξουν από την Κομισιόν. Μετά το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είπαμε να κάνουμε κάτι προς την σωστή κατεύθυνση και όχι να συνεχίσουμε να ενισχύουμε τους παραγωγούς που κάνουν ψευδείς δηλώσεις.

Έχουμε λοιπόν ότι η κατανομή του βοσκοτόπου με το νέο σύστημα γίνεται «αποκλειστικά εντός της Περιφερειακής Ενότητας της κάθε σταβλικής εγκατάστασης». Μόνο σε περίπτωση έλλειψης διαθέσιμης έκτασης, η κατανομή μπορεί να γίνει σε όμορη Π.Ε. Εδω όμως θα υπάρξει πρόβλημα στην Θράκη (π.χ. έχουμε στον Έβρο μια μόνο όμορη Π.Ε. την Ροδόπη).

Λέει η ΚΥΑ ότι ορισμός του επιλέξιμου κτηνοτρόφου δεν συνδέεται απλώς με τον αριθμό ζώων που εμφανίζονται σε ένα μητρώο, αλλά με την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα της εκμετάλλευσης. Και προσθέτει ότι σε περίπτωση που, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανομής των βοσκοτόπων που διενεργείται σύμφωνα με την παρούσα, δεν προκύπτει επάρκεια βοσκοτόπων προς διάθεση για το σύνολο των επιλέξιμων κτηνοτρόφων σε μια περιφερειακή ενότητα, πραγματοποιείται συμπληρωματική καταβολή στη συγκεκριμένη Περιφεριακή Ενότητα, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο από τα τρία στοιχεία: παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος ή αγορά ζωοτροφών, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της πληροφοριακής βάσης του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ. Η αγορά ζωοτροφών όμως δεν σημαίνει ότι η εκτροφή έχει ζώα ή παράγει γάλα.

Έρχεται ένας επιτόπιος έλεγχος στην εκτροφή. Οι ελεγκτές θα μετρήσουν τα ζώα και θα κάνουν έλεγχο με βάση το ΟΣΔΕ (κτηνιατρική του ΥπΑΑΤ) ή με βάση τα τιμολόγια και τα στοιχεία από:

• Στοιχεία παραδόσεων γάλακτος και κρέατος από  το σύστημα «ΑΡΤΕΜΙΣ» του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ,
• Στοιχεία τιμολόγησης παραδόσεων γάλακτος ή κρέατος ή ζωοτροφών, όπως προκύπτουν από το my DATA και
• Στοιχεία εισοδήματος από τις φορολογικές δηλώσεις (Ε1 και Ε3).

Τι θα γίνει όμως με εκμεταλλεύσεις που είχαν για διάφορους λόγους (ασθένειες, έλλειψη εργατικών χεριών, κόστος ζωοτροφών κ.α.) μια κακή παραγωγική χρονιά, είτε σε γάλα, είτε σε σφάγια, θα υποστούν αδικαιολόγητα μία τεκμαρτή μείωση του επιλέξιμου ζωικού κεφαλαίου και των κατανεμηθέντων βοσκοτόπων.

Από την άλλη μεριά, μία δυναμική γαλακτοπαραγωγική μονάδα με μέση απόδοση γάλακτος άνω των 100 κιλών ανά θηλυκό το έτος μπορεί να τεκμαίρει περισσότερα ζώα από όσα διαθέτει πραγματικά και αυτά να υπολογισθούν στην κατανομή βοσκοτόπων.

Ακόμη με την σχετική ΚΥΑ γίνεται υπολογισμός των αιγοπροβάτων «για τους κτηνοτρόφους που δεν δραστηριοποιούνται στους τομείς γάλακτος ή σφαγής». 

Στην Ελλάδα οι κύριες παραγωγικές κατευθύνσεις της αιγοπροβατοτροφίας είναι το γάλα και το κρέας. Άλλές δραστηριότητες είναι η αναπαραγωγή βελτιωμένων ζώων για πώληση και το μαλλί σαν συμπληρωματική παραγωγή πολύ μικρής αξίας. Δεν μπορούσαν να κάνουν καταμέτρηση του αριθμού των αιγοπροβάτων στις συγκεκριμένες εκτροφές αντί να υπολογίζουν τα ζώα με αλγόριθμο;

Για το 2026 θα ισχύσει το σύστημα ηλεκτρονικής καταγραφής με στομαχικούς βόλους για την κατανομή των βοσκοτόπων. Όμως αν δεν έχουν καταγραφεί τα ζώα της εκτροφής οι βόλοι μπορεί να μένουν στα συρτάρια όμως γινόταν τόσο καιρό και με τα ενώτια. Τελικά με την ΚΥΑ τα έκαναν εκτός ένα που είναι η καταγραφή του ζωικού κεφαλαίου στην χώρα μας.

Τους χειμερινούς μήνες, όταν οι γεννήσεις κορυφώνονται και το μαντρί δουλεύει ασταμάτητα, κάθε κτηνοτρόφος ξέρει ότι μία δυστοκία μπορεί να αλλάξει την πορεία ολόκληρης της χρονιάς. Η έγκαιρη αναγνώριση μιας δύσκολης γέννας, ο σωστός χειρισμός μέχρι να φτάσει ο κτηνίατρος, αλλά και η φροντίδα μητέρας και νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό, αποτελούν κρίσιμα βήματα για τη διατήρηση της γονιμότητας των ζώων και την επιβίωση των νεογέννητων.

Ο χώρος των τοκετών και η απαραίτητη προετοιμασία

Ο χώρος όπου γεννά η προβατίνα ή η αίγα πρέπει να είναι καθαρός, στεγνός και προστατευμένος από ρεύματα αέρα. Πρόκειται για το πρώτο σημείο επαφής του νεογέννητου με το περιβάλλον, επομένως οι συνθήκες υγιεινής είναι καθοριστικές για την υγεία τόσο του μικρού όσο και της μητέρας. Λίγο πριν από τον τοκετό, τα ζώα καλό είναι να μεταφέρονται σε αυτόν τον ειδικό χώρο, ώστε να μειώνονται οι κίνδυνοι μόλυνσης και να είναι δυνατή η άμεση παρακολούθηση.

Για να μπορέσει ο κτηνοτρόφος να βοηθήσει όπου χρειαστεί, ο χώρος των τοκετών πρέπει να είναι και καλά οργανωμένος. Ζεστό νερό, καθαροί κουβάδες, γάντια ώμου, αντισηπτικό διάλυμα και κατάλληλη λιπαντική ουσία αποτελούν απαραίτητα εργαλεία. Σε αυτά προστίθενται οι ειδικοί πεσσοί αντιβιοτικών για χρήση μετά τον τοκετό, όπου απαιτείται. Η σωστή υγιεινή και η καθαριότητα τόσο των χεριών όσο και του εξοπλισμού μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μολύνσεων και βοηθούν στη διατήρηση της μελλοντικής γονιμότητας των ζώων.

Ο φυσιολογικός τοκετός και πότε χρειάζεται παρέμβαση

Η κατανόηση των σταδίων του τοκετού βοηθά τον κτηνοτρόφο να αναγνωρίσει πότε η γέννα εξελίσσεται φυσιολογικά και πότε απαιτείται άμεση παρέμβαση. Ο τοκετός χωρίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά την προετοιμασία, με ανησυχία, συσπάσεις, μειωμένη πρόσληψη τροφής και διακυμάνσεις στη στάση του σώματος. Σε αυτό το στάδιο δεν παρεμβαίνουμε, γιατί κάθε ενόχληση μπορεί να διακόψει την πρόοδο.
Το δεύτερο στάδιο είναι η γέννα, όπου οι συσπάσεις εντείνονται, εμφανίζεται η χαρακτηριστική «φούσκα» στα γεννητικά όργανα και η μητέρα ξαπλώνει ώστε να ολοκληρωθεί η έξοδος του νεογνού. Το τρίτο στάδιο αφορά την απομάκρυνση του ύστερου.

Η γνώση αυτών των σταδίων λειτουργεί ως οδηγός, ώστε ο κτηνοτρόφος να αφήνει χρόνο στη μητέρα να προχωρήσει φυσιολογικά, αλλά και να αναγνωρίζει το σημείο όπου η αναμονή μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Η παρέμβαση πρέπει να γίνεται μόνο όταν υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις ότι η μητέρα δυσκολεύεται, και πάντοτε με ιδιαίτερη προσοχή. Αν έχει ξεκινήσει το δεύτερο στάδιο και περάσει τουλάχιστον μία ώρα έντονων συσπάσεων χωρίς αποτέλεσμα, ή αν εμφανιστεί το κεφάλι ή τα πόδια του νεογέννητου χωρίς πρόοδο, τότε ο κτηνοτρόφος μπορεί να χρειαστεί να βοηθήσει.

Αντίθετα, στο πρώτο στάδιο δεν ενοχλούμε το ζώο και στο δεύτερο δεν το μεταφέρουμε σε άλλο χώρο, καθώς αυτές οι παρεμβολές μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές. Η σωστή κρίση της στιγμής αποτελεί βασικό παράγοντα που προστατεύει τη μάνα και το νεογέννητο.

Βήμα προς βήμα: Πώς γίνεται η παρέμβαση

Πριν από κάθε προσπάθεια, καθαρίζονται σχολαστικά τα εξωτερικά γεννητικά όργανα και η γύρω περιοχή. Τα χέρια ή τα γάντια λιπαίνονται, ώστε οι κινήσεις να είναι ομαλές και να μην τραυματίζεται η γεννητική οδός. Αν έχει εμφανιστεί κάποιο μέλος του νεογέννητου, στόχος είναι η ήπια ανατάξη: η σωστή τοποθέτηση κεφαλιού και άκρων, ώστε να διευκολυνθεί η έξοδός του. Αποφεύγονται κινήσεις με υπερβολική δύναμη, καθώς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ρήξη και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας. Όταν δεν έχει εμφανιστεί κανένα τμήμα του νεογέννητου μετά από παρατεταμένες συσπάσεις, το χέρι εισάγεται προσεκτικά για να εντοπιστεί το σημείο όπου έχει «κολλήσει». Αν η είσοδος του χεριού δεν είναι δυνατή, η διαδικασία σταματά και αναμένεται ο κτηνίατρος. Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις πρέπει να είναι υπομονετικές και σταθερές.

Μετά τον τοκετό: φροντίδα μητέρας και νεογέννητου

Αμέσως μετά τον τοκετό εξετάζεται αν υπάρχει δεύτερο νεογέννητο, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Στη συνέχεια τοποθετούνται στη μήτρα οι ειδικοί αντιβιοτικοί πεσσοί και παρακολουθείται στενά η μητέρα για τις επόμενες ημέρες: θερμοκρασία, όρεξη και συνολική κατάσταση. Οποιαδήποτε μεταβολή απαιτεί άμεση επικοινωνία με τον κτηνίατρο.

Την ίδια στιγμή, τα νεογέννητα που έρχονται στον κόσμο μετά από δυστοκία ή με προβολή των οπίσθιων άκρων συχνά χρειάζονται επιπλέον φροντίδα. Αφαιρούνται τυχόν υμένες ή βλέννες από το ρύγχος και τους ρώθωνες και εφαρμόζονται ήπιες μαλάξεις στον θώρακα. Η διέγερση των ρωθώνων ή ένα ήπιο τίναγμα με το κεφάλι προς τα κάτω βοηθούν στην απομάκρυνση υγρών και στην έναρξη της αναπνοής.

Ο ομφάλιος λώρος περιποιείται με διάλυμα ιωδίου, ενώ το νεογέννητο «στεγνώνεται» με καθαρό ύφασμα ή άχυρο. Η λήψη πρωτογάλακτος μέσα στις πρώτες δύο ώρες είναι θεμελιώδης για την επιβίωσή του. Αν δεν θηλάζει μόνο του, ο κτηνοτρόφος το βοηθά, ακόμη και με μπιμπερό όπου χρειάζεται. Η καθαρή στρωμνή και η παρακολούθηση των επόμενων ημερών μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μολύνσεων και εξασφαλίζουν ομαλή ανάπτυξη.

Σημεία που δεν πρέπει να ξεχνά ο κτηνοτρόφος

Ορισμένες αρχές είναι αδιαπραγμάτευτες. Η ωκυτοκίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από κανέναν άλλο εκτός του κτηνιάτρου, καθώς μπορεί να προκαλέσει ρήξη της μήτρας. Η παρέμβαση γίνεται μόνο από άτομα με μικρή παλάμη και πάντοτε με χρήση γαντιών και αντισηπτικών. Κατά τον τοκετό δεν ενοχλούμε το ζώο, γιατί κάθε διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Η ύπαρξη αποθηκευμένου πρωτογάλακτος στην κατάψυξη αποτελεί επίσης πολύτιμη δικλίδα ασφαλείας για τις δύσκολες περιπτώσεις.

Η φροντίδα που καθορίζει τη χρονιά

Ο τοκετός στα αιγοπρόβατα είναι μια διαδικασία που απαιτεί ψυχραιμία, γνώση και σεβασμό στη μητέρα και στο νεογέννητο. Η σωστή παρέμβαση σε μια δυστοκία μπορεί να αποτρέψει απώλειες, να διαφυλάξει τη γονιμότητα των ζώων και να εξασφαλίσει μια καλύτερη πορεία για την εκτροφή. Με προσεκτικές κινήσεις, καθαρό περιβάλλον και συνεχή παρακολούθηση, ο κτηνοτρόφος στηρίζει τα ζώα του στις πιο κρίσιμες στιγμές και θέτει τις βάσεις για μια υγιή και παραγωγική χρονιά.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2019, Θ. Τσιλιγιάννη, «Παρεμβάσεις κατά τον τοκετό προβατίνων και αιγών», σελ. 72–74.

Σε κάθε μονάδα αιγοπροβατοτροφίας, η επιλογή των ζώων αντικατάστασης είναι μια κρίσιμη διαδικασία που καθορίζει την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα του κοπαδιού για τα επόμενα χρόνια. Οι κτηνοτρόφοι γνωρίζουν καλά ότι ένα μέρος των ζώων γερνά, αρρωσταίνει ή χάνεται για διάφορους λόγους, επομένως η ανανέωση —περίπου στο 15–25% του κοπαδιού— δεν είναι απλώς πρακτική ανάγκη, αλλά επένδυση στο μέλλον της εκμετάλλευσης. Τα ζώα αντικατάστασης αποτελούν το στήριγμα της επόμενης παραγωγικής περιόδου και η επιλογή τους πρέπει να γίνεται με σύστημα, γνώση και προσοχή.

Η σημασία της σωστής σωματικής διάπλασης

Η μακροζωία και η παραγωγική απόδοση ενός ζώου ξεκινούν από την εικόνα του σώματός του. Η σωστή σωματική διάπλαση προσφέρει αντοχή, βοηθά στη μείωση προβλημάτων υγείας και κάνει ευκολότερη την καθημερινή εργασία του κτηνοτρόφου, όπως η άμελξη ή η μετακίνηση των ζώων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα πόδια και τις χηλές, που πρέπει να είναι ίσια και σωστά τοποθετημένα, ώστε να στηρίζουν σωστά το ζώο στη βόσκηση και στην κίνηση.

Σημαντικός είναι και ο έλεγχος του στόματος. Η ευθυγράμμιση των κοπτήρων της κάτω γνάθου με τα ούλα της άνω γνάθου αποτελεί βασικό δείκτη υγιούς διάπλασης. Ακόμη και μικρές δυσμορφίες μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στη βόσκηση και κακή ανάπτυξη, επομένως τέτοια ζώα δεν θεωρούνται κατάλληλα για να παραμείνουν στο κοπάδι ως αντικατάσταση.

Στις γαλακτοπαραγωγικές εκμεταλλεύσεις, η διάπλαση του μαστού έχει πρωτεύουσα σημασία. Ένας υγιής, λειτουργικός μαστός με δύο φυσιολογικές θηλές μειώνει τον κίνδυνο μαστίτιδας και εξασφαλίζει καλύτερη απόδοση. Ζώα με σκληρό μαστό, πολλαπλές θηλές ή εξογκώματα πρέπει να απομακρύνονται και να μην χρησιμοποιούνται για αναπαραγωγή.

Για τους κριούς και τους τράγους, η αξιολόγηση των όρχεων είναι απαραίτητη. Πρέπει να είναι καλοσχηματισμένοι, ισομεγέθεις και ελεύθερα κινητοί μέσα στο όσχεο. Η περίμετρός τους αποτελεί δείκτη γενετικού δυναμικού και γονιμότητας και πρέπει να βρίσκεται πάνω από τα καθορισμένα όρια ανά είδος. Ζώα με μικρή περίμετρο ή με εξογκώματα δεν ενδείκνυνται για χρήση ως γεννήτορες.

Παραγωγικά χαρακτηριστικά: Η ουσία της γενετικής προόδου

Η σωματική διάπλαση είναι σημαντική, όμως η “καρδιά” της επιλογής βρίσκεται στα παραγωγικά χαρακτηριστικά των γονέων. Η διατήρηση αρχείων (pedigree) αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την επιλογή ζώων που φέρουν τις επιθυμητές ιδιότητες. Στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή γάλακτος και τα ελαφρά αμνοερίφια αποτελούν βασικό άξονα των εκμεταλλεύσεων, η προσοχή στρέφεται στον ρυθμό ανάπτυξης των νεογνών, στην αναπαραγωγική ικανότητα, στην πολυδυμία, στο μητρικό ένστικτο, στην παραγωγή γάλακτος και στην ανθεκτικότητα σε ασθένειες. Η γνώση της παραγωγικότητας των προβατινών και των κριαριών της εκμετάλλευσης επιτρέπει στον κτηνοτρόφο να επιλέξει ζώα αντικατάστασης που πραγματικά ενισχύουν το γενετικό δυναμικό του κοπαδιού. Η διαδικασία αυτή απαιτεί οργάνωση, αλλά έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα: σταθερή και αυξημένη παραγωγικότητα με χαμηλότερο ρίσκο.

Πότε γίνεται η σωστή επιλογή των ζώων

Η κατάλληλη στιγμή για την επιλογή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την επιτυχία της. Τα ζώα από την ίδια εκμετάλλευση επιλέγονται συνήθως μέσα στις πρώτες 40–45 ημέρες μετά τη γέννηση, ενώ τα ζώα που προέρχονται από άλλες εκτροφές πρέπει να έχουν φτάσει τουλάχιστον τους τέσσερις μήνες ζωής και να ενταχθούν εγκαίρως στο πρόγραμμα της μονάδας.

Αγορά ή διατήρηση ζώων αντικατάστασης;

Οι περισσότερες ελληνικές εκμεταλλεύσεις κρατούν δικά τους θηλυκά για αντικατάσταση και αγοράζουν αρσενικά από άλλες μονάδες ή Κέντρα Γενετικής Βελτίωσης. Η αγορά ζώων μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα, όπως αποφυγή αιμομιξίας, δυνατότητα πώλησης όλων των παραγόμενων αρνιών, κοινό σιτηρέσιο για όλα τα ζώα και πρόσβαση σε γενετικά βελτιωμένο υλικό.  Ωστόσο, η εισαγωγή νέων ζώων αποτελεί τον συχνότερο τρόπο εισόδου ασθενειών στο κοπάδι. Έτσι, απαιτείται αυστηρός έλεγχος υγείας πριν από την αγορά και στενή παρακολούθηση μετά την άφιξή τους. Η σωστή υγειονομική διαχείριση είναι το κλειδί ώστε τα πλεονεκτήματα της αγοράς να μην μετατραπούν σε σοβαρό κίνδυνο για όλη την εκμετάλλευση.

Βασικές αρχές για ασφαλή και αποδοτική ανανέωση

Η επιλογή ζώων αντικατάστασης πρέπει να γίνεται με μακροπρόθεσμη στρατηγική. Ζώα υψηλού γενετικού δυναμικού μπορούν να βρεθούν σε κάθε κοπάδι, αρκεί να εντοπιστούν με βάση παραγωγικά και μορφολογικά κριτήρια. Η αποφυγή αιμομιξίας, ο έγκαιρος προγραμματισμός, η τήρηση αρχείου συζεύξεων, η επιλογή ζώων από παραγωγικές προβατίνες μεγαλύτερης ηλικίας και η χρήση γεννητόρων με επιβεβαιωμένη γενετική αξία αποτελούν βασικές αρχές που ενισχύουν την πρόοδο και τη σταθερότητα του κοπαδιού.

Η γενετική βελτίωση δεν είναι μια διαδικασία που φαίνεται από τη μία χρονιά στην άλλη, αλλά μια συνεπής προσπάθεια που χτίζει ένα δυνατότερο, πιο υγιές και αποδοτικό κοπάδι. Η σωστή επιλογή των ζώων αντικατάστασης αποτελεί, τελικά, την πιο αθόρυβη αλλά ίσως τη σημαντικότερη απόφαση που παίρνει ένας κτηνοτρόφος κάθε χρόνο.

Κοιτάζοντας το μέλλον του κοπαδιού

Η ανανέωση του κοπαδιού δεν είναι μια απλή διαδικασία επιλογής ζώων∙ είναι μια συνεχής επένδυση στο μέλλον κάθε εκμετάλλευσης. Τα ζώα αντικατάστασης αποτελούν την “επόμενη γενιά” της μονάδας, και η προσεκτική επιλογή τους είναι ίσως η πιο ουσιαστική απόφαση που καθορίζει τη βιωσιμότητα και τη δυναμική ενός ποιμνίου. Στο τέλος της ημέρας, η ποιότητα του κοπαδιού αντανακλά την προσοχή, τη γνώση και τη φροντίδα του ανθρώπου που το διαχειρίζεται. Και αυτή η επιλογή —όταν γίνεται με συνέπεια— έχει τη δύναμη να εξασφαλίσει σταθερότητα, βελτίωση και προοπτική για κάθε κτηνοτροφική εκμετάλλευση.

Πηγή:

Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 7/2019, Τ. Χατζηγεωργίου – «Επιλογή των ζώων αντικατάστασης», σελ. 76–77.

Μέχρι τέλος του 2025 θα καταβληθεί έκτακτη ενίσχυση στους κτηνοτρόφους που έχασαν ζώα λόγω ευλογιάς και πανώλης.

Στόχος είναι η άμεση ανακούφιση των εκμεταλλεύσεων που βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρές απώλειες ζωικού κεφαλαίου.

Θα καταβληθεί αποζημίωση ύψους περίπου 28,5 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τα θανατωθέντα ζώα των ετών 2024 και 2025 λόγω ευλογιάς και πανώλης.

Το ύψος της αποζημίωσης ανέρχεται σε:

• 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών
• και στο 50% του ανωτέρω ποσού για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών).

Εκτιμάται ότι δικαιούχοι είναι περίπου 2.200 εκτροφείς που έχουν θανατώσει περίπου 450.000 ζώα. Η μέση αποζημίωση ανά εκτροφέα εκτιμάται σε περίπου 13.000 ευρώ.

Η αποζημίωση θα δοθεί σε όσους έχουν θανατώσει αιγοπρόβατα λόγω της νόσου της ευλογιάς ή πανώλης και είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης μεβάση τη μοναδιαία αξία ζώου βάση των υπ’ αριθμ. 4308/315328/2024 (Β΄ 5788) και 59322/26923/2025 (Β΄ 5.3.2025) κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Η καταβολή θα γίνει από το ΥπΑΑΤ κατόπιν αποστολής της σχετικής πληροφόρησης για τα θανατωθέντα ζώα από τις Περιφέρειες.

Όπως αναφέρει το ΥπΑΑΤ λαμβάνοντας υπόψη ότι:
1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έρευνα ζωικού κεφαλαίου 2024), ο μέσος αριθμός αιγοπροβάτων ανά εκμετάλλευση ανέρχεται σε 125 ζώα (82.607 εκμεταλλεύσεις με 10,35 εκατ. αιγοπρόβατα).
2. Με βάση τα στοιχεία των δηλώσεων ΦΠΑ, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το μέσο ετήσιο κέρδος (η διαφορά κύκλου εργασιών ΦΠΑ (κωδικός 312) μεφορολογητέων εισροών (κωδικός 367)) ανά αιγοπρόβατο ανήλθε για τα φορολογικά έτη 2022-2024 κατά μέσο όρο σε 62 ευρώ (το φορολογικό έτος 2022 σε 41 ευρώ, το 2023 σε 68 ευρώ και για το φορολογικό έτος 2024 σε 78 ευρώ).
Ορίζεται αποζημίωση ύψους 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών (υπολογίζεται ότι αφορά το 80% των ζώων) και 35 ευρώ για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών, υπολογίζεται ότι αφορά το 20% των ζώων).

Κάθε κτηνοτρόφος έχει δικαίωμα στην κατανομή και χρήση βοσκοτόπου, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις κατανομής και υποβληθεί η ετήσια Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ).

Σε κάθε περίπτωση ο επιλέξιμος βοσκότοπος που κατανέμεται, δηλώνεται στο ΟΣΔΕ του έτους κατανομής.

Στους νέους και νεοεισερχόμενους κτηνοτρόφους γίνεται κατανομή βοσκότοπου, προκειμένου να τους χορηγηθούν δικαιώματα εθνικού αποθέματος, δεδομένου ότι δεν διαθέτουν στοιχεία παραδόσεων γάλακτος ή σφαγών, ωστόσο το εθνικό απόθεμα ειδικά για τους κατόχους εκμετάλλευσης αιγοπροβάτων οριστικοποιείται το επόμενο έτος με βάση τα κριτήρια παραγωγικότητας. Οι κτηνοτρόφοι που υποβάλλουν πρώτη φορά Ενιαία Αίτησης Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) το έτος κατανομής και είναι εν δυνάμει υποψήφιοι κατανομής εθνικού αποθέματος δικαιωμάτων, λαμβάνουν βοσκότοπο σύμφωνα με την πυκνότητα βόσκησης προς την επιλέξιμη έκταση βοσκοτόπων της χώρας.

Οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι λαμβάνουν βοσκότοπο τόσο στην κύρια όσο και στη σταβλική εγκατάσταση μετακίνησης αντίστοιχα. Σε περίπτωση που ένας κτηνοτρόφος δεν έχει κύριο στάβλο σε ορεινές, με φυσικούς περιορισμούς εκτός ορεινών, με ειδικά μειονεκτήματα περιοχές, αλλά είναι μετακινούμενος σε αυτές τις περιοχές, λαμβάνει αντίστοιχο βοσκότοπο σύμφωνα με την περιοχή μετακίνησης.

Αναλογία κατανομής βοσκοτόπων

Η αναλογία κατανομής βοσκοτόπων (πυκνότητα βόσκησης) ορίζεται ο αριθμός Μονάδων Μεγάλων Ζώων (ΜΜΖ) που μπορούν να βοσκήσουν σε ένα (1) εκτάριο (1 εκτάριο = 10 στρέμματα) βοσκότοπου, προκειμένου να γίνεται ορθολογική χρήση και αξιοποίηση της έκτασης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και του εκτρεφόμενου είδους ζώου.

Η αντιστοίχιση των μονάδων ζώων σε MMZ έχει ως εξής:
α) Ένα (1) πρόβατο ή αίγα ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου = 0,15 ΜΜΖ.
β) Ένα (1) βοοειδές κάτω των 6 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,40 ΜΜΖ.
γ) Ένα (1) βοοειδές από 6 έως 24 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,6 ΜMΖ.
δ) Ένα (1) βοοειδές άνω των 24 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 1,0 ΜMΖ.
ε) Μία (1) χοιρομητέρα = 0,5 ΜΜΖ.
στ) Ένας (1) κάπρος = 0,3 ΜΜΖ.

Οι κατηγορίες ε) και στ) αφορούν σε ζώα εγχώριου χοίρου που είναι εγγεγραμμένα σε γενεαλογικά βιβλία που τηρούνται από τα Κέντρα Ζωικών Γενετικών Πόρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Οι ΜΜΖ καθορίζονται βάσει των προσδιορισθέντων στοιχείων που έχουν καταγραφεί στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του προηγούμενου έτους ενίσχυσης από αυτό της κατανομής και προκύπτουν μετά τη διενέργεια των μηχανογραφικών διασταυρωτικών ελέγχων.

Η απαίτηση σε κατανομή παραγωγικού βοσκοτόπου ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται βάσει της ελάχιστης απαιτούμενης βοσκοφόρτωσης 0,7 ΜΜΖ/ha.

Στην περίπτωση που ο συντελεστής βοσκοφόρτωσης είναι μικρότερος από 0,7 ΜΜΖ/ha, τότε κατανέμεται αναλογικά ο αντίστοιχος βοσκότοπος, ώστε να τηρείται η ελάχιστη βοσκοφόρτωση (του 0,7 ΜΜΖ/ha).

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε συνεργασία με την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, δημοσιοποίησε νεότερη συνολική εικόνα για την εξάπλωση της νόσου στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τις επίσημες καταγραφές των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και αφορούν το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 μέχρι και τις 23 Νοεμβρίου 2025.

Σύμφωνα με την ενημέρωση, στο παραπάνω χρονικό πλαίσιο:

έχουν επιβεβαιωθεί 1.754 κρούσματα ευλογιάς σε αιγοπρόβατα,

τα οποία εντοπίστηκαν σε 2.192 εκτροφές σε διαφορετικές περιοχές της χώρας,

ενώ, στο πλαίσιο των προβλεπόμενων μέτρων ελέγχου, έχουν θανατωθεί 423.125 ζώα, προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση της νόσου. 

Για την εβδομάδα 17–23 Νοεμβρίου 2025 καταγράφηκαν 52 νέα περιστατικά, όπως προκύπτει από τους εργαστηριακούς ελέγχους. Τα νέα κρούσματα αφορούσαν 14 Περιφερειακές Ενότητες, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να σημειώνονται, μεταξύ άλλων, σε Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία, Ροδόπη, Σέρρες και Ξάνθη. 

Το Υπουργείο και η Επιστημονική Επιτροπή συνεχίζουν την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου για την αντιμετώπιση της ευλογιάς, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα:

στη σχολαστική τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας από τους κτηνοτρόφους,

στην ενίσχυση και καλύτερη συνεργασία των κτηνιατρικών και ελεγκτικών δομών,

στον συντονισμό με τις Περιφέρειες και τις αρμόδιες υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο,

και στην υποστήριξη των εκμεταλλεύσεων που έχουν πληγεί.

Η ενημέρωση για την πορεία της νόσου ανανεώνεται συνεχώς, καθώς οι Περιφερειακές Ενότητες αποστέλλουν τα επικαιροποιημένα στοιχεία. Το ΥΠΑΑΤ δεσμεύεται να κοινοποιεί τα δεδομένα σε τακτική βάση, ώστε να υπάρχει πλήρης και τεκμηριωμένη πληροφόρηση για τους παραγωγούς και την κοινωνία.

Με την πρόσφατη δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της ΚΥΑ που αφορά την «Κατανομή βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023-2027», ολοκληρώνεται ο κύκλος ενός πλαισίου που ίσχυε για σχεδόν μία δεκαετία και είχε αφήσει περιθώρια στρεβλώσεων. Η νέα ρύθμιση εισάγει ένα σταθερό σύστημα κατανομής, πλήρως εναρμονισμένο με το ευρωπαϊκό πλαίσιο, το οποίο στηρίζεται σε πραγματική παραγωγική δραστηριότητα, αντικειμενικά στοιχεία και τεκμηριωμένες διαδικασίες. Στόχος του είναι να διασφαλίσει ίδιους όρους και δίκαιη μεταχείριση για όλους τους κτηνοτρόφους.

Για πρώτη φορά, ο ορισμός του επιλέξιμου κτηνοτρόφου δεν συνδέεται απλώς με τον αριθμό ζώων που εμφανίζονται σε ένα μητρώο, αλλά με την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα της εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με το άρθρο 3, επιλέξιμος θεωρείται ο κτηνοτρόφος που διαθέτει «ενεργή κτηνοτροφική εκμετάλλευση», η οποία λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους ενίσχυσης και αποδεικνύεται μέσα από αντικειμενικά διοικητικά και οικονομικά στοιχεία.

Τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του αριθμού των ζώων αντλούνται κυρίως από:

Στοιχεία παραδόσεων γάλακτος και κρέατος από  το σύστημα «ΑΡΤΕΜΙΣ» του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ,

Στοιχεία τιμολόγησης παραδόσεων γάλακτος ή κρέατος ή ζωοτροφών, όπως προκύπτουν από το my DATA και

Στοιχεία εισοδήματος από τις φορολογικές δηλώσεις (Ε1 και Ε3)

Νέο σύστημα κατανομής των βοσκοτόπων

Η «καρδιά» της νέας ΚΥΑ βρίσκεται στο άρθρο 6, όπου θεσπίζονται νέοι κανόνες κατανομής των βοσκοτόπων: Το νέο πλαίσιο βάζει τέλος σε φαινόμενα «απομακρυσμένης μεταφοράς» βοσκοτόπων και θέτει ως βασική αρχή ότι ο κτηνοτρόφος λαμβάνει έκταση «αποκλειστικά εντός της Περιφερειακής Ενότητας της κάθε σταβλικής εγκατάστασης». Μόνο σε περίπτωση έλλειψης διαθέσιμης έκτασης, η κατανομή μπορεί να γίνει σε όμορη Π.Ε.

Επιπλέον, ειδικές ρυθμίσεις προβλέπονται και για περιοχές με ξεχωριστά γεωγραφικά χαρακτηριστικά:

Στις Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων η κατανομή γίνεται αποκλειστικά εντός της ίδιας Περιφερειακής Ενότητας.

Η Κρήτη λειτουργεί ως ενιαίο σύνολο, με δυνατότητα κατανομής μεταξύ όλων των Περιφερειακών της Ενοτήτων.

Στην Αττική, η κατανομή μπορεί να γίνει σε όλες τις Π.Ε. της Περιφέρειας, καθώς και σε όμορες Π.Ε.(των όμορων Περιφερειών).

Συνεπώς, η νέα ΚΥΑ οικοδομεί ένα σύστημα που περιορίζει τις στρεβλώσεις, θωρακίζει την αξιοπιστία του ΟΣΔΕ, ενισχύει τους πραγματικούς παραγωγούς και προστατεύει τον φυσικό πόρο των βοσκοτόπων. Με τη θεσμοθέτηση αντικειμενικών κριτηρίων, διασταυρωμένων δεδομένων και σαφών κανόνων χωρικής κατανομής, η χώρα αποκτά επιτέλους μια σταθερή βάση για τη βόσκηση και τις ενισχύσεις της ΚΑΠ.

Καθώς βρισκόμαστε στις αρχές του χειμώνα και οι πρώτοι τοκετοί ξεκινούν σε πολλές μονάδες, η υποθερμία στα νεογέννητα αμνοερίφια αναδεικνύεται ως μία από τις πιο συχνές αιτίες απωλειών. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η υγρασία και η καθυστέρηση στη φροντίδα των νεογνών μπορούν να κρίνουν την επιβίωσή τους μέσα σε λίγα λεπτά. Παρότι τα ενήλικα αιγοπρόβατα αντέχουν καλά το κρύο, τα νεογέννητα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, ιδιαίτερα όταν οι γέννες πραγματοποιούνται μέσα στους χειμερινούς μήνες, όπως συνηθίζεται στη χώρα μας. Η υποθερμία μπορεί να οφείλεται είτε στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, είτε – πιο σπάνια αλλά εξίσου επικίνδυνα – σε υποκείμενες ασθένειες που κάνουν το νεογνό ακόμη πιο ευάλωτο στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Πώς εμφανίζεται η υποθερμία στα νεογέννητα

Οι απώλειες από υποθερμία συνδέονται άμεσα με τις πρώτες ώρες της ζωής. Τα νεογέννητα διαθέτουν αρχικά ένα μικρό απόθεμα καστανού λίπους που τους επιτρέπει να παράγουν θερμότητα, ενώ το ζεστό γάλα που λαμβάνουν λειτουργεί επίσης υποστηρικτικά. Όσο μεγαλώνουν, αναπτύσσουν τους θερμορυθμιστικούς τους μηχανισμούς και το προστατευτικό στρώμα από μαλλί, όμως τις πρώτες ώρες η ικανότητά τους να αντέξουν το κρύο είναι περιορισμένη.

Η υποθερμία εμφανίζεται συχνότερα όταν το νεογνό δεν καθαριστεί άμεσα από τα αμνιακά υγρά, μείνει εκτεθειμένο σε χαμηλές θερμοκρασίες, υγρασία ή ψυχρά ρεύματα, γεννηθεί ελλιποβαρές ή δεν θηλάσει σωστά. Η φυσιολογική θερμοκρασία σώματος των αιγοπροβάτων είναι 39–40°C· όταν το νεογέννητο δεν μπορεί να διατηρήσει αυτό το εύρος, η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα και να γίνει επικίνδυνη.

Η διάγνωση είναι απλή – και ζωτικής σημασίας

Ο ασφαλέστερος τρόπος διάγνωσης είναι η μέτρηση της θερμοκρασίας με ειδικό θερμόμετρο στον πρωκτό του νεογνού. Κάθε νεογέννητο που δείχνει αδύναμο ή απρόθυμο να θηλάσει πρέπει να ελέγχεται άμεσα. Τιμές χαμηλότερες από τα φυσιολογικά επίπεδα υποδηλώνουν υποθερμία, και όσο νωρίτερα γίνει αντιληπτή, τόσο ευκολότερη είναι η αντιμετώπισή της.

Αντιμετώπιση ήπιας υποθερμίας: τα σωστά πρώτα βήματα

Στην ήπια υποθερμία, όταν η θερμοκρασία βρίσκεται μεταξύ 37 και 39°C, το νεογέννητο μπορεί ακόμη να κινείται κοντά στη μητέρα αλλά αδυνατεί να θηλάσει. Η άμεση μεταφορά του σε ζεστό και ξηρό χώρο είναι απαραίτητη, όπως και η χορήγηση πρωτογάλατος δια στόματος με σωλήνα στον οισοφάγο. Η διαδικασία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η λανθασμένη προώθηση του σωλήνα μπορεί να οδηγήσει σε είσοδο στους πνεύμονες και σε θάνατο του ζώου.

Για τα ελλιποβαρή νεογνά με βάρος κάτω από 1,5 κιλό, ακόμη κι αν έχουν θηλάσει, χρειάζεται επιπλέον υποστήριξη με διάλυμα δεξτρόζης 20%, σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου, ώστε να καλυφθούν άμεσα οι ενεργειακές ανάγκες τους.

Όταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από 35°C: σοβαρή υποθερμία

Χωρίς έγκαιρη παρέμβαση, η ήπια υποθερμία εξελίσσεται σε σοβαρή. Κάτω από τους 35°C, το νεογέννητο κινδυνεύει άμεσα από κώμα και θάνατο. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει δύο στάδια. Πρώτα πρέπει να αναστραφεί η υπογλυκαιμία με χορήγηση διαλύματος δεξτρόζης 20% στην κοιλιακή κοιλότητα, όταν το ζώο δεν μπορεί να λάβει υγρά από το στόμα. Η δόση καθορίζεται στα 10 ml ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ η ένεση γίνεται 2 εκατοστά κάτω και αριστερά από τον αφαλό, κάθετα στο δέρμα. Η πράξη αυτή πραγματοποιείται μόνο από έμπειρο κτηνίατρο ή γεωπόνο ζωοτέχνη για την αποφυγή τραυματισμών.

Στη συνέχεια ακολουθεί η θέρμανση του νεογνού με λάμπες θερμότητας σε ειδικά κουτιά με καλή ανανέωση αέρα και θερμοκρασία 37–40°C. Η αύξηση της θερμοκρασίας πρέπει να είναι σταδιακή. Όταν το ζώο φτάσει τους 37°C, η λάμπα αφαιρείται και χορηγείται πρωτόγαλα από το στόμα, πριν επιστρέψει στη μητέρα του για να συνεχίσει τον θηλασμό και την επαναφορά της φυσιολογικής θερμοκρασίας.

Ένα πρόβλημα που απαιτεί ετοιμότητα, όχι αυτοσχεδιασμούς

Η υποθερμία στα νεογέννητα αμνοερίφια δεν αποτελεί «αναμενόμενη» απώλεια, αλλά μια κατάσταση που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται βασικό εξοπλισμό, καλή γνώση των σωστών χειρισμών και κυρίως εγρήγορση τις ημέρες των τοκετών. Ένα νεογνό που μένει βρεγμένο, ένα ρεύμα κρύου αέρα που περνά από τον στάβλο ή μια καθυστέρηση στη χορήγηση πρωτογάλατος μπορεί να οδηγήσουν σε απώλειες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Προστασία την κρίσιμη στιγμή

Ο χειμώνας μπορεί να γίνει σκληρός για τα νεογέννητα αμνοερίφια, όμως ο κτηνοτρόφος έχει στα χέρια του τα μέσα για να περιορίσει τις απώλειες. Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή θέρμανση και η άμεση χορήγηση πρωτογάλατος παραμένουν τα πιο αποτελεσματικά όπλα απέναντι στην υποθερμία. Με λίγη προσοχή στις κρίσιμες πρώτες ώρες, κάθε μονάδα μπορεί να προστατεύσει τα νεογνά της και να ξεκινήσει τη νέα χρονιά με υγιές και δυνατό ζωικό κεφάλαιο.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2018, Τ. Χατζηγεωργίου - «Υποθερμία νεογέννητων αμνοεριφίων», σελ. 80

Ενεργοποιείται το πακέτο ενισχύσεων, που είχε ανακοινώσει πριν από λίγες ημέρες ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με μια στοχευμένη δέσμη μέτρων τίθεται σε ισχύ για τους κτηνοτρόφους που επλήγησαν από την ευλογιά και την πανώλη, καθώς.

Το συνολικό ύψος των παρεμβάσεων ανέρχεται στα 56 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στόχος είναι η άμεση ανακούφιση των εκμεταλλεύσεων που βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρές απώλειες ζωικού κεφαλαίου, αλλά και με το αυξημένο κόστος ζωοτροφών λόγω των έκτακτων συνθηκών.

Με το νέο πακέτο ενισχύσεων, η κυβέρνηση επιβεβαιώνει την προσήλωσή της στη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής, εξασφαλίζοντας ότι οι πληγείσες κτηνοτροφικές μονάδες θα μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη δραστηριότητά τους.

Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:

α) Αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος για θανατωθέντα ζώα ύψους 28,5 εκατ. ευρώ, με ύψος αποζημίωσης 70 ευρώ για πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών και 35 ευρώ για αρσενικά ζώα και αμνοερίφια.

β) Επέκταση της αποζημίωσης για ζωοτροφές με επιπλέον καταβολή 50% της αρχικής ενίσχυσης, με κόστος 27,5 εκατ. ευρώ.

Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα καταβολής των έκτακτων ενισχύσεων, τα Υπουργεία συνεργάζονται ώστε οι αποζημιώσεις να καταβληθούν στα τέλη του έτους.

Σημειώνεται ότι (α) έχουν μεταφερθεί στις Περιφέρειες 48 εκατ. ευρώ για θανατώσεις ζώων με βάση τη μοναδιαία αξία και οι καταβολές συνεχίζονται από τις Περιφέρειες, ενώ αναμένεται να μεταφερθούν επιπλέον 20 εκατ. ευρώ το αμέσως επόμενο διάστημα και (β) έχουν καταβληθεί  45 εκατ. ευρώ για ζωοτροφές και αναμένεται να καταβληθούν επιπλέον περίπου 10 εκατ. ευρώ το επόμενο διάστημα κατόπιν ολοκλήρωσης των ελέγχων.

Με βάση τα ανωτέρω η συνολική ενίσχυση των κτηνοτροφικών μονάδων συνδεόμενη με την πανώλη και την ευλογιά αναμένεται να ξεπεράσει τα 180 εκατ. ευρώ.

Αναλυτικά:

Α. Αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος για θανατωθέντα ζώα

Θα καταβληθεί αποζημίωση ύψους περίπου 28,5 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τα θανατωθέντα ζώα των ετών 2024 και 2025 λόγω ευλογιάς και πανώλης. 

Το ύψος της αποζημίωσης ανέρχεται σε:

• 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών
• και στο 50% του ανωτέρω ποσού για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών).

Εκτιμάται ότι δικαιούχοι είναι περίπου 2.200 εκτροφείς που έχουν θανατώσει περίπου 450.000 ζώα. Η μέση αποζημίωση ανά εκτροφέα εκτιμάται σε περίπου 13.000 ευρώ.

Η αποζημίωση θα δοθεί σε όσους έχουν θανατώσει αιγοπρόβατα λόγω της νόσου της ευλογιάς ή πανώλης και είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης μεβάση τη μοναδιαία αξία ζώου βάση των υπ’ αριθμ. 4308/315328/2024 (Β΄ 5788) και 59322/26923/2025 (Β΄ 5.3.2025) κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Η καταβολή θα γίνει από το ΥΠΑΑΤ κατόπιν αποστολής της σχετικής πληροφόρησης για τα θανατωθέντα ζώα από τις Περιφέρειες.

Σύμφωνα με τα όσα ορίζει το άρθρο 26 του Κανονισμού 2022/2472 της ΕΕ για τις αγροτικές ενισχύσεις επιτρέπεται να δίνεται ενίσχυση για την απώλεια εισοδήματος λόγω υποχρεώσεων υγειονομικής απομόνωσης, δυσχερειών ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου που επιβάλλονται στο πλαίσιο δημόσιου προγράμματος ή μέτρου. Η αποζημίωση που υπολογίζεται σύμφωνα το ανωτέρω μειώνεται κατά το ποσό που αντιστοιχεί στις δαπάνες που δεν πραγματοποιήθηκαν άμεσα λόγω της ασθένειας των ζώων, οι οποίες διαφορετικά θα είχαν πραγματοποιηθεί από το δικαιούχο. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι:

1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έρευνα ζωικού κεφαλαίου 2024), ο μέσος αριθμός αιγοπροβάτων ανά εκμετάλλευση ανέρχεται σε 125 ζώα (82.607 εκμεταλλεύσεις με 10,35 εκατ. αιγοπρόβατα).

2. Με βάση τα στοιχεία των δηλώσεων ΦΠΑ, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το μέσο ετήσιο κέρδος (η διαφορά κύκλου εργασιών ΦΠΑ (κωδικός 312) μεφορολογητέων εισροών (κωδικός 367)) ανά αιγοπρόβατο ανήλθε για τα φορολογικά έτη 2022-2024 κατά μέσο όρο σε 62 ευρώ (το φορολογικό έτος 2022 σε 41 ευρώ, το 2023 σε 68 ευρώ και για το φορολογικό έτος 2024 σε 78 ευρώ).

Ορίζεται αποζημίωση ύψους 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών (υπολογίζεται ότι αφορά το 80% των ζώων) και 35 ευρώ για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών, υπολογίζεται ότι αφορά το 20% των ζώων).

Β. Αποζημίωση για ζωοτροφές

Λαμβάνοντας υπόψη τη χρονική επέκταση της ασθένειας της ευλογιάς στο 2ο εξάμηνο του 2025, Θα καταβληθεί μέχρι τέλος του έτους επιπλέον αποζημίωση για ζωοτροφές σε ύψος 50% της αρχικής ενίσχυσης.

Το κόστος υπολογίζεται σε περίπου 27,5 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι ήδη καταβλήθηκαν ποσά ύψους 14, 6 και 4 ευρώ ανά ζώο αναλόγως την περιοχή που βρίσκεται η εκμετάλλευση και λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο που ίσχυσαν οι απαγορεύσεις ανά περιοχή, με βάση τα στοιχεία όπως είχε εξελιχθεί η ασθένεια έως τον Ιούλιο του 2025. 

Με την αύξηση κατά 50% των ποσών στις αντίστοιχες περιοχές, η συνολική αποζημίωση θα ανέλθει σε 21, 9 και 6 ευρώ ανά ζώο αναλόγως της περιοχής.

Σημειώνεται ότι:

• Στις 27/10/2025 πραγματοποιήθηκε πληρωμή ύψους 44.726.678 ευρώ σε 39.820 δικαιούχους για ενίσχυση ζωοτροφών με καθεστώς De Minimis, λόγω ευλογιάς και πανώλης.
• Αναμένεται να καταβληθούν ακόμη περίπου 10 εκατ. ευρώ από την ανωτέρω ενίσχυση σε περίπου 34.000 δικαιούχους κατόπιν ελέγχου.
• Μαζί με τα επιπλέον 27,5 εκατ. ευρώ η συνολική ενίσχυση για ζωοοτροφές θα διαμορφωθεί σε 82 εκατ. ευρώ.

Συνεχίζονται οι εμπορικές συμφωνίες των κτηνοτρόφων με τις γαλακτοβιομηχανίες και τα τυροκομεία για το αιγοπρόβειο γάλα, με την ζήτηση να είναι αυξημένη λόγω της απώλειας του ζωικού κεφαλαίου από την ευλογιά.

Ρεκόρ στην τιμή πρόβειου γάλακτος, πέτυχε για άλλη μια χρονιά ο Αγροτικός Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός «Φάρμες Λιβαδίου» Ολύμπου.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού «Φάρμες Λιβαδίου» κ. Χαράλαμπος Τζέβος, ο συνεταιρισμός μας έκλεισε εμπορική συμφωνία και φέτος με την εταιρείας  Βασιλίτσα της οικογένειας Νούσια Βασιλίτσα  με τιμή παραγωγού στα 1,65 ευρώ το κιλό. Η συμφωνία αφορά την πώληση 4.500 τόνους αιγοπρόβειου γάλακτος. Ο συνεταιρισμός κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια προς όφελος των μελών του και ευρύτερα της περιοχής που δραστηριοποιούνται, ώστε να απολαύσουν την καλύτερη τιμή της αγοράς. Πάντως είναι λογικό λόγω της μείωση των ζώων από την ευλογιά στην χώρα μας να έχουμε μια αύξηση της τιμής σε σχέση με πέρσι. 

Θυμίζουμε ότι είχε προηγηθεί η συμφωνία της Ομάδας Παραγωγών Αιγοπρόβειου Γάλακτος του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Καρυάς Ολύμπου με την Ελληνικά Γαλακτοκομεία Α.Ε. για την διάθεση 1.500 τόνοι πρόβειου γάλακτος στην τιμή των 1,60 ευρώ το κιλό.

Ακολούθησε νέα εμπορική συμφωνία της Βιομηχανίας Επεξεργασίας Γάλακτος Μπίζιος με παραγωγούς από την ευρύτερη περιοχή της Ελασσόνας για 1.200 τόνους γάλακτος µε τιμή στα 1,63 ευρώ το κιλό.

Από την πλευρά του ο κ. Νίκος Κοκόλης, κτηνοτρόφος και πρόεδρος του Αγροτοκτηνοτροφικού Συλλόγου Ακτίου - Βόνιτσας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι λάβαμε στα χέρια μας τα τιμολόγια για τις παραδόσεις γάλακτος που έγιναν τον μήνα Οκτώβριο. Οι τιμές που δίνει οι γάλατάδες για παραδόσεις κάτω από 100 τόνους είναι στα 1,44 έως 1,46 ευρώ το κιλό, ενώ για παραδόσεις πάνω από 100 τόνους είναι στα 1,50 ευρώ. Για το Νοέμβριο οι γαλακτοβιομηχανίες μας ανέφεραν ότι οι τιμές θα διαμορφωθούν στα 1,50 ευρώ το κιλό για κάτω από 100 τόνους γάλα και από 1,55 έως 1,58 ευρώ το κιλό για πάνω από 100 τόνους. 

Στο επίκεντρο βρίσκεται πλέον η διαχείριση της ευλογιάς των προβάτων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά τη σκληρή ανακοίνωση της ΠΟΓΕΔΥ. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων κάνει λόγο για πανικό, αδυναμία αντιμετώπισης της επιζωοτίας και, κυρίως, για «μετάθεση ευθυνών» από την πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ, η οποία –όπως υποστηρίζει– έφτασε στο σημείο να ζητήσει εισαγγελική παρέμβαση κατά υπαλλήλων και κτηνοτρόφων.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η απόφαση του Υπουργού να κινηθεί η εισαγγελία προκειμένου να διερευνηθούν πιθανές παραβιάσεις μέτρων πρόληψης ασθενειών, παρουσιάζεται από την ΠΟΓΕΔΥ ως προσπάθεια στοχοποίησης των δημόσιων κτηνιάτρων την ώρα που οι υπηρεσίες παραμένουν υποστελεχωμένες και πιεσμένες από συνεχείς επιζωοτίες επί χρόνια.

Η Ομοσπονδία περιγράφει ένα «αδιέξοδο» που έχει διαμορφωθεί στον κτηνοτροφικό τομέα, με πάνω από 500.000 ζώα να έχουν θανατωθεί, ενώ –όπως αναφέρει– δεν υπάρχει συνολική στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Την ίδια στιγμή, καταγγέλλει νομοθετήματα «ασαφή και ανεφάρμοστα», καθώς και επιτροπές που «λειτουργούν κατευθυνόμενα», αφήνοντας αιχμές για την αποτελεσματικότητα των μέτρων.

Σε ιδιαίτερα αιχμηρό τόνο, η Ομοσπονδία σημειώνει ότι οι δημόσιοι κτηνίατροι έχουν επωμιστεί εξοντωτικό φόρτο εργασίας επί χρόνια, ακόμα και χωρίς ωράρια και αργίες, και τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να οδηγηθούν σε απολογία για ενδεχόμενες αστοχίες για τις οποίες –όπως τονίζεται– δεν φέρουν ευθύνη. Παράλληλα, η ανακοίνωση κάνει ευθεία αναφορά σε προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του έργου των δημόσιων κτηνιατρικών υπηρεσιών, χαρακτηρίζοντας τις τρέχουσες ενέργειες του ΥπΑΑΤ ως επικίνδυνες για το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφίας.

Ακολουθεί ολόκληρη η επίσημη ανακοίνωση της ΠΟΓΕΔΥ:

ΘΕΜΑ: «Μετάθεση ευθυνών από την πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ λόγω της αδυναμίας της για την αντιμετώπισης της ευλογιάς των προβάτων»

Η αποτυχία της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ και ο πανικός της ως προς την αδυναμία αντιμετώπισης της ευλογιάς των προβάτων, αποτυπώθηκε άλλη μια φορά, με την μετάθεση ευθυνών από τον Υπ.ΥπΑΑΤ ο οποίος ζήτησε εισαγγελική παρέμβαση «προκειμένου να διερευνηθεί εάν τελέστηκαν ή όχι, από οποιοδήποτε πρόσωπο, υπάλληλο ή μη, αυτεπαγγέλτων διωκόμενα αδικήματα όπως αυτό της παραβίασης των μέτρων για την πρόληψη ασθενειών (άρθρο 285 Ποινικού Κώδικα), που σχετίζονται με την αποτροπή της διάδοσης στην Ελλάδα, της μεταδοτικής νόσου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων».

Χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική αντιμετώπισης της επιζωοτίας από το ΥπΑΑτ, χωρίς στόχους και με τη θανάτωση πάνω από 500.000 αιγοπροβάτων, με υποστελεχωμένες Κτηνιατρικές υπηρεσίες, με ασαφή και ανεφάρμοστα νομοθετήματα, με κατευθυνόμενες επιτροπές, ο Υπ ΥπΑΑτ αντιλαμβάνοντας το αδιέξοδο που έχει δημιουργήσει για τον αγροτικο-κτηνοτροφικό τομέα της χώρας και την καταρρέουσα αγροτική Οικονομία, χρησιμοποιεί τακτικές που θυμίζουν άλλες μαύρες εποχές.

Μεταθέτει την ευθύνη της καταστροφικής εξάπλωσης της ευλογιάς από την ασκούμενη πολιτική του, ανερυθρίαστα και αδίστακτα και παραπέμπει στο εισαγγελέα ακόμη και στους υπαλλήλους των κτηνιατρικών υπηρεσιών, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια, σχεδόν ιεραποστολικά, εξαντλημένοι από τις συνεχείς επιζωοτίες, δουλεύοντας χωρίς ωράριο και αργίες, προσπαθώντας μέσα από τις

υποστελεχωμένες υπηρεσίες τους, πολλές φορές και χωρίς οικονομικούς πόρους, να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις στο ζωικό κεφάλαιο. Είναι σχεδόν ανήθικες τέτοιες ενέργειες, όταν ενώ οι κτηνίατροι Δημόσιοι Λειτουργοί στέκονται στο ύψος των περιστάσεων με προσήλωση στο καθήκον καταβάλλοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες στις υποστελεχωμένες υπηρεσίες τους για την αναχαίτιση των επιζωοτιών, να είναι αυτοί που καλούνται σε απολογία σε περίπτωση αστοχιών ή παραλείψεων, για τις οποίες δεν είναι υπεύθυνοι. Μέσα από αυτές τις διατάξεις κρύβεται βέβαια η πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ για την ιδιωτικοποίηση του έργου των Δημόσιων Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Οι ενέργειες αυτές είναι επικίνδυνες και εκβιαστικές για τους δημόσιους κτηνιάτρους που υπηρετούν στις Περιφέρειες και είναι επιφορτισμένοι με την υλοποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Η Υπηρεσιακή ηγεσία της Κτηνιατρικής του ΥπΑΑΤ δεν θα πρέπει να συνηγορεί στα σχέδια στοχοποίησης των δημοσίων κτηνιάτρων με απώτερο σκοπό τη ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Κτηνιατρικής γνωρίζοντας πως τέτοιες ενέργειες προμηνύουν τη πλήρης καταστροφή της ελληνικής κτηνοτροφίας.

O Υπ.ΥπΑΑΤ , λοιπόν αντί να προσπαθεί να μεταθέσει τις ευθύνες για την ασκούμενη πολιτική του και τις αποτυχίες του στην αναχαίτιση της επιζωοτίας, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, τον διασυρμό της χώρας στην Ε.Ε, αντί να παραπέμπει στο εισαγγελέα τους υπαλλήλους και κτηνοτρόφους, αντί να προσπαθεί εκβιαστικά να φιμώσει κάθε αντίθετη άποψη, καλό θα ήταν να παραδεχθεί την ανεπάρκειά της πολιτικής του που αποδεικνύεται καταστροφική για την κτηνοτροφία της χώρας. Τέλος αν κάποιοι πρέπει να απολογηθούν στον εισαγγελέα, θα είναι αυτοί που αποκρύπτουν ή διαστρεβλώνουν τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία για μια επιτυχημένη αντιμετώπιση της επιζωοτίας.