Έντονες συζητήσεις έχουν ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σχετικά με επιβολή προστίμων στη διακίνηση ελαιολάδου με τενεκέ.

Τελικά μετά από «πιέσεις» των ελαιοπαραγωγών η κυβέρνηση αναγκάστηκε να δώσει διευκρινίσεις για το θέμα της διακίνησης του ελαιολάδου.

«Η μεταφορά μικρών ποσοτήτων συμβαίνει άτυπα στην ελληνική πραγματικότητα. Για όσους θέλουν να είναι απολύτως νομότυποι, μπορούν να χρησιμοποιούν μικρότερες συσκευασίες των 5 λίτρων», λέει ο Χρίστος Δήμας, υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών και ξεκαθάρισε ότι «δεν έχουμε σχεδιάσει κάποια αλλαγή στη μεταφορά ελαιολάδου με τενεκέδες. Όσα ακούγονται τις τελευταίες μέρες δεν ισχύουν. Το θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τη μεταφορά του ελαιολάδου ισχύει από το 2017». Και πρόσθεσε: «η μεταφορά μικρών ποσοτήτων ελαιολάδου μεταξύ φίλων και συγγενών συνεχίζεται άτυπα, χωρίς να τίθεται ζήτημα παραβάσεων. Αυτό το θέμα πήρε μεγαλύτερη διάσταση απ’ ό,τι έπρεπε. Θέλω να καθησυχάσω τους πολίτες: δεν προχωράμε σε αλλαγές».

Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, δήλωσε ότι ο έλεγχος παραστατικών διακίνησης ελαιολάδου αφορά αποκλειστικά τους εμπόρους και όχι τους παραγωγούς που αυτοκαταναλώνουν ελαιόλαδο ή δωρίζουν ελαιόλαδο σε συγγενείς και φίλους για ίδια κατανάλωση.

Όμως είναι τελικά το πρόβλημα ο τενεκές;

Ο Μύρων Χιλετζάκης, ελαιοπαραγωγός, Αντιπρόεδρος ΕΑΣ Ηρακλείου και πρόεδρος Μικρών Συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ, ανακοίνωσε στον ΑγροΤύπο ότι «το ερώτημα είναι εφαρμόζονται οι νόμοι στη χώρα μας; Γιατί το 2017 είχαμε ένα νόμο πάλι στο ελαιόλαδο που λέει στην εστίαση θα πρέπει να υπάρχουν ατομικές φιάλες ελαιόλαδου, συσκευασμένες με πώμα μιας χρήσης. Εφαρμόστηκε αυτός ο νόμος; Όχι δεν εφαρμόστηκε.

Ο ίδιος νόμος έλεγε ότι απαγορεύεται η εστίαση να αγοράσει από παραγωγό σε 17λιτρο τενεκέ. Θα πρέπει ο παραγωγός να πάρει άδεια τυποποιητή, δηλαδή να κάνει μια ατομική επιχείρηση. Αυτό ισχύει και σήμερα.

Αυτό που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στους ελαιοπαραγωγούς είναι ότι από την 1η Οκτωβρίου 2025 θα πρέπει να βγάζουν ηλεκτρονικά παραστατικά διακίνησης ελαιοκάρπου. Με αυτό θα γίνεται ιχνηλασιμότητα του προϊόντος που γίνεται ελαιόλαδο και διασταύρωση με τα παραστατικά που βγάζει το ελαιοτριβείο είτε προς φύλαξη είτε προς σπίτι. Θυμίζουμε ότι το ελαιόλαδο που γράφει ότι είναι για το σπίτι ο παραγωγός δεν μπορεί να το πουλήσει. Αυτή η διαδικασία θα γίνεται από το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Έρχεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και με βάση αυτά τα στοιχεία θα κάνει διασταυρώσεις με το ελαιοκομικό μητρώο που έχει. Όλα αυτά είναι προς την σωστή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση των ελληνοποιήσεων.

Το πρόβλημα είναι διαδικαστικό γιατί από 1η Οκτωβρίου θα πρέπει οι ελαιοπαραγωγοί (με μέση ηλικία 63 ετών) να βγάζουν ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής ελαιοκάρπου στο χωράφι για να φύγει να πάει στο ελαιοτριβείο. Όταν βγάζαμε έντυπα παραστατικά αναγράφαμε «δελτίο αποστολής προς ζύγιση» γιατί ο παραγωγός δεν κάνει ζύγισμα στο χωράφι. Δεν γνωρίζουμε αν η πλατφόρμα θα δεχτεί «δελτίο αποστολής προς ζύγιση».

Εκτιμώ ότι ο παραγωγός δεν μπορεί να υποστηρίζει αυτή τη διαδικασία στο χωράφι και θα υπάρξουν προβλήματα στην εφαρμογή της. Αυτό θα πρέπει να το προβλέψουν από τώρα στην κυβέρνηση».

Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν την άνοιξη του έτους 2023 και που συνετέλεσαν στην επιδημική ασθένεια του περονόσπορου στους αμπελώνες της περιοχής, μη επιτρέποντας σε αριθμό λανθανόντων οφθαλμών να διαφοροποιηθούν σε αναπαραγωγικούς.

Αυτό αναφέρουν τα συμπεράσματα της έκθεσης που ζήτησε ο Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας (ΓΠΑ) για το πρόβλημα της μειωμένης παραγωγής το 2024.

Ο κ. Χρήστος Τσιτσιρίγκος, πρόεδρος Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι «προκειμένου να διερευνηθούν τα αίτια και να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, απευθυνθήκαμε στο Εργαστήριο Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών για να συνδράμει επιστημονικά. Ακολούθησε σύσκεψη αλλά και αυτοψία από επιστημονικό κλιμάκιο του Εργαστηρίου Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Αθήνας με επικεφαλής την αναπλ. καθηγήτρια και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Αμπελολογίας κ. Κατερίνα Μπινιάρη, από το οποίο ζητήθηκε η επιστημονική τους συνδρομή.

Το αποτέλεσμα της μελέτης για την ακαρπία ανέφερε ότι η κλιματική αλλαγή και γενικότερα η αλλαγή των περιβαλλοντολογικών συνθηκών έχουν επιπτώσεις τα τελευταία έτη στην αμπελοκαλλιέργεια της περιοχής του Τυρνάβου και συνετέλεσαν στη μη διαφοροποίηση ικανού αριθμού λανθανόντων οφθαλμών σε αναπαραγωγικούς, με αποτέλεσμα την αναμενόμενη μειωμένη παραγωγή σταφυλών κατά το τρύγο του 2024 στη περιοχή.

Η μείωση της παραγωγής για το 2024 είναι πάνω από 50 - 60% και σε μερικές περιπτώσεις φτάνειο το 100% και τα σταφύλια έμειναν ασυγκόμιστα.

Ο ΕΛΓΑ θα έπρεπε να βγάλει αναγγελία για να γίνουν οι εξατομικευμένες εκτιμήσεις ζημιάς. Επειδή δεν το έκανε αποφασίσαμε να απευθυνθούμε στο ΓΠΑ για να αιτιολογήσει την ζημιά. Έπίσης ο συνεταιρισμός διαθέτει τα στοιχεία που δείχνουν την μείωση της παραγωγής σταφυλιών. Θα πρέπει να αναπληρώσουν την απώλεια εισοδήματος. Είναι θέμα του ΥπΑΑΤ να αποφασίσει με ποιον τρόπο θα αποζημιώσει τους αμπελουργούς».

Ερώτηση στην Βουλή

Αν θα δοθούν αποζημιώσεις στους πληγέντες αμπελοκαλλιεργητές στην περιοχή του Τυρνάβου που επλήγησαν από περονόσπορο, ρωτά ο Τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία κ. Βασίλης Κόκκαλης, τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Κώστα Τσιάρα.

Αναλυτικά η ερώτηση του κ. Κόκκαλη: «Το πρόβλημα της ακαρπίας που παρατηρείται στους αμπελώνες του Δήμου Τυρνάβου έχει λάβει ιδιαίτερα ανησυχητικές διαστάσεις και προκάλεσε σημαντική μείωση της παραγωγής κατά το 2024. Η Διοίκηση του Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου προκειμένου να διερευνηθούν τα αίτια και να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, απευθύνθηκε στο Εργαστήριο Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών για να συνδράμει επιστημονικά.
Η επιστημονική ομάδα του εν λόγω Εργαστηρίου συνέταξε την Έκθεση Εκτίμησης Αιτιών – Παραγόντων Εμφάνισης Μειωμένης Παραγωγής Αμπελώνων στην περιοχή του Τυρνάβου, σύμφωνα με την οποία υπεύθυνες για την ακαρπία των αμπελώνων στον Τύρναβο είναι οι κλιματολογικές συνθήκες και η επιδημική ασθένεια του περονόσπορου κατά το 2023.

Άλλωστε από το 2023 είχε εντοπιστεί η σοβαρότητα της μείωσης της παραγωγής λόγω της ακαρπίας και του περονόσπορου στις αμπελοκαλλιέργειες του Δήμου Τυρνάβου, γι’ αυτό και η Ομάδα Αντιμετώπισης Αγροτικών Κρίσεων που είχε συσταθεί από την Περιφέρεια Θεσσαλίας, σύμφωνα με το 03/07/2023 Δελτίο Τύπου, επισκέφθηκε τις πληττόμενες αμπελοκαλλιέργειες προκειμένου να προβεί στην αναλυτική καταγραφή των καλλιεργειών που ζημιώθηκαν τόσο από τον περονόσπορο, όσο και από τη μείωση της παραγωγής λόγω ακαρπίας, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης, ώστε να ενημερωθεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για τη λήψη των απαραίτητων πρωτοβουλιών στήριξης των πληγέντων παραγωγών.

Επειδή οι κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν την άνοιξη του έτους 2023 συνετέλεσαν τεκμηριωμένα στην επιδημική ασθένεια του περονόσπορου στους αμπελώνες της περιοχής, μην επιτρέποντας σε αριθμό λανθανόντων οφθαλμών να διαφοροποιηθούν σε αναπαραγωγικούς.
Επειδή ο ήπιος χειμώνας του 2024 και το άνυδρο στη συνέχεια καλοκαίρι, επιδείνωσαν το φαινόμενο της ακαρπίας των αμπελώνων και προκάλεσαν σοβαρή απώλεια εισοδήματος των καλλιεργητών για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.
Επειδή πρέπει να δοθεί επιτέλους λύση στο ζήτημα της αποζημίωσης λόγω του περονόσπορου που τεκμηριωμένα έπληξε την αμπελοκαλλιέργεια της περιοχής κατά την καλλιεργητική περίοδο του 2023.
Επειδή σύμφωνα με την έκθεση της επιστημονικής ομάδας του Εργαστηρίου Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών απαιτείται εκπόνηση αναλυτικής έρευνας για την διερεύνηση των παραγόντων πρόκλησης του φαινομένου της ακαρπίας προκειμένου να υιοθετηθούν ορθές πρακτικές διαχείρισης και αντιμετώπισης του προβλήματος.

Ερωτάται ο αρμόδιος κ. Υπουργός:

1. Ποιο είναι το ακριβές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της προτεινόμενης αναλυτικής έρευνας του Εργαστηρίου Αμπελολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Αθήνας για τη διερεύνηση των παραγόντων πρόκλησης του φαινομένου της ακαρπίας και αντιμετώπισης του προβλήματος;

2. Ποια είναι τα πορίσματα της αναλυτικής καταγραφής από την Ομάδα Αντιμετώπισης Αγροτικών Κρίσεων της Περιφέρειας Θεσσαλίας κατά το 2023 για τις αμπελοκαλλιέργειες που ζημιώθηκε η παραγωγή τους από τον περονόσπορο και την ακαρπία, ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης;

3. Σε ποιες ενέργειες προτίθεται να προβεί προκειμένου να καλυφθεί η κατ’ εξακολούθηση απώλεια εισοδήματος και το αυξημένο κόστος παραγωγής των αμπελοκαλλιεργειών;».

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), στη Ρώμη (Ιταλία), απήγγειλε κατηγορίες σε εννέα ιδιώτες και πέντε εταιρείες για οικονομική απάτη απόκτησης 4 εκατομμύρια ευρώ στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, με κονδύλια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ).

Όπως υποστηρίζει πέντε συνεταιριστικές εταιρείες της χώρας είναι ύποπτες για υποβολή πλαστών εγγράφων και εικονικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων, προκειμένου να αποκτήσουν 4 εκατ. ευρώ για την κατασκευή νέων ιχθυοδεξαμενών.

Τελικά τέσσερις εταιρείες έλαβαν προκαταβολή 1,4 εκατ. ευρώ από το ΕΤΘΑ. Οι δικαιούχοι ενημέρωσαν τον οργανισμό πληρωμών ότι είχαν ξεκινήσει οι εργασίες για τις νέες δεξαμενές, αλλά οι μετέπειτα έλεγχοι έδειξαν ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια.

Υποβλήθηκε επιπλέον αίτημα 2,6 εκατ. ευρώ στον οργανισμό πληρωμών, αλλά τα κονδύλια δεν εκταμιεύθηκαν, χάρη στην έγκαιρη έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν καταδεικνύουν ποινική ευθύνη των υπόπτων για διακεκριμένη απάτη με σκοπό την απόκτηση δημοσίων πόρων, καθώς και υπεξαίρεση και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Η έρευνα βασίστηκε στην υποστήριξη της Ιταλικής Οικονομικής Αστυνομίας (Guardia di Finanza – Comando Provinciale Foggia) και με τη συνεργασία της τοπικής Λιμενικής Αρχής. Πάντως όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα τεκμαίρεται ότι είναι αθώα έως ότου αποδειχθεί η ενοχή τους στα αρμόδια ιταλικά δικαστήρια.

Τα μεγάλα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν, παρουσίασαν οι συνεταιριστές της ευρύτερης περιοχής Τυρνάβου στον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Χρήστο Κέλλα, σε συνάντηση που είχαν στις 3/1/2025.

Στο τραπέζι τέθηκαν οι αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστησαν αχλάδια, σταφύλια και ροδάκινα, καθώς και η ανάγκη για επιπλέον ενισχύσεις στους παραγωγούς, οι οποίοι πλήττονται από τις δύσκολες συνθήκες της αγοράς και των καιρικών φαινομένων.

Οι συνεταιριστές επέμεναν στην ανάγκη εξεύρεσης τρόπων αποζημίωσης των αχλαδιών στο Δήμο Τυρνάβου, για την μικροκαρπία και την κακή ποιότητα λόγω καιρικών συνθηκών.

Επίσης τονίστηκε η αναγκαιότητα αντιμετώπισης του προβλήματος της μη καταβολής ενισχύσεων για τον περονόσπορο στα αμπέλια (οινοποιήσιμα και επιτραπέζια) του Τυρνάβου.

Από την πλευρά του ο κ. Κέλλας τόνισε την αναγκαιότητα συνέχισης της στενής συνεργασίας με τους αγρότες.

Ο κ. Λάμπρος Ντέλας, πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «οι τιμές στα αχλάδια είναι μειωμένες λόγω ποιότητας και μικροκαρπίας. Οι τιμές πώλησης φτάνουν έως και 40% κάτω από τα περσινά επίπεδα. Ζητάμε να αποζημιωθεί η καλλιέργεια της αχλαδιάς. Μειωμένη παραγωγή έχουμε και στα αμπέλια λόγω του περονόσπορου. Περιμένουμε απάντηση από την ΕΕ για τις αποζημιώσεις στα αμπέλια».

Στη συνάντηση παρευρέθηκαν οι Συνεταιρισμοί: Α.Σ. Δένδρων – Ο.Π. Γαία Φρούιτ, Α.Σ. Δένδρων – Ο.Π. Άργισσα, Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου, Α.Σ. Πλατανουλίων – Φρουτοπηγή, ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου, Α.Σ. Αργυροπουλίου, Α.Σ. Αμπελώνας, Α.Σ. Δαμασίου και Α.Σ. Γιάννουλης.

Στα συμπεράσματα, που εξέδωσε τη Δευτέρα, 16 Δεκεμβρίου, η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου (ΟΕΥ) για τις κοινοτικές πολιτικές οίνου, ο αμπελοοινικός τομέας γενικά βρίσκει το αποτύπωμά του και δεν μπορεί να παραπονεθεί ότι δεν εισακούστηκε από τα 27 κράτη μέλη στις προτάσεις τους, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τονίζει η ΚΕΟΣΟΕ.

«Με μία σειρά τεσσάρων συναντήσεων, προκειμένου να εκδοθεί ένα σχέδιο κρίσης σε ευρωπαϊκή κλίμακα, θα μπορούσαμε να φοβόμαστε ότι η επιτόπια ακρόαση θα ήταν ανεπαρκής, αλλά είμαστε μάλλον ικανοποιημένοι με την αύξηση του αριθμού των εργαλείων για τη διαχείριση καταστάσεων κρίσης», χαιρετίζει ο ευρωβουλευτής κ. Éric Sargiacomo (Σοσιαλιστές, Γαλλία), έχοντας παρακολουθήσει την Ομάδα Υψηλού Επιπέδου από το εξωτερικό (μόνο τα κράτη μέλη συμμετείχαν και ως ενδιαφερόμενοι οι φορείς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπείται μόνο από τη διοίκησή του).

Για τον σοσιαλιστή εκλεγμένο αξιωματούχο, από την περιοχή Nouvelle-Aquitaine, είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός δεδομένου ότι «η Ευρώπη μιλάει πραγματικά για εκρίζωση αμπέλων ξανά, βγαίνουμε επιτέλους από την ασάφεια για να διαχειριστούμε πραγματικά με ευελιξία τις κρίσεις υπερπαραγωγής στο επίπεδο κάθε κράτους μέλους. Εξακολουθούμε να βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας επιστροφής σε πιο μαζικές ρυθμίσεις, παρόλο που υπάρχουν εξελίξεις από το 1992, λαμβάνοντας υπ' όψη ότι η βιομηχανία οίνου είναι αυτή για την οποία εξακολουθούν να υπάρχουν οι περισσότερες ρυθμίσεις».

Πραγματική και ορθολογική προσέγγιση

Για την Επιτροπή Επαγγελματικών Γεωργικών Οργανώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Copa) και τη Γενική Επιτροπή Αγροτικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Cogeca), τα συμπεράσματα της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου είναι επίσης ευπρόσδεκτα: «λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες του κλάδου έχοντας μια ρεαλιστική και ορθολογική προσέγγιση». Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τα αιτήματα εκρίζωσης, υπογραμμίζουν «την προς την αναγκαιότητα για ευρωπαϊκή - και όχι μόνο εθνική - χρηματοδότηση των σχεδίων εκρίζωσης».

Οι Copa Cogeca επικυρώνουν επίσης τη δυνατότητα χρονικής επέκτασης της αναφύτευσης «σε 5 έτη βραχυπρόθεσμα (μια κατ' εξουσιοδότηση πράξη είχε ήδη προταθεί την περασμένη εβδομάδα) και σε 8 χρόνια για την μελλοντική ΚΑΠ: αυτό το μέτρο θα επιτρέψει να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος ώστε οι αμπελουργοί να παίρνουν αποφάσεις με την απαραίτητη ηρεμία και ασφάλεια». Μια άλλη ευπρόσδεκτη ευελιξία: «η διαχείριση του τομεακού προϋπολογισμού» με την κατεύθυνση των «αχρησιμοποίητων κονδυλίων προς άλλα μέτρα και, κυρίως, στη χρήση των αχρησιμοποίητων κεφαλαίων για το επόμενο έτος».

Από την άλλη πλευρά, οι Copa Cogeca δεν κατανοούν: «Στην προώθηση, δεν βλέπουμε ξεκάθαρα την προτεραιότητα που δίνεται στα κρασιά που έχουν υποστεί εξ ολοκλήρου ή εν μέρει αποαλκοολοποίηση, και την αναφορά σε ζητήματα δημόσιας υγείας: πρόκειται για πολύ διαφορετικούς τομείς που πρέπει να παραμείνουν χωριστοί».

Μειώστε τις νέες άδειες φύτευσης στο 0%

Αντιπροσωπεύοντας τους οίνους ΠΟΠ, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Οίνων Προέλευσης (EFOW) βρίσκει γενικά θετικά τα συμπεράσματα της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου και την ενίσχυση της εργαλειοθήκης για τη διαχείριση του οινικού δυναμικού στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και την Κοινή Οργάνωση της Αγοράς Οίνου (ΚΟΑ κρασιού).

Για τον πρόεδρό της, Riccardo Ricci Curbastro, είναι πολύ θετικές οι προτάσεις «να επιτραπεί στα κράτη μέλη να μειώσουν τις νέες άδειες φύτευσης σε επίπεδο περιφερειακών ή γεωγραφικών ενδείξεων στο 0%, να παρασχεθεί στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των όρων για την έγκριση της φύτευσης και της αναφύτευσης (συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού των μεταβιβάσεων εντός της ίδιας εκμετάλλευσης), να παραταθεί η ισχύς των αδειών αναφύτευσης σε 8 έτη, διατηρώντας παράλληλα το status quo για τις νέες φυτεύσεις».

Όλα με αίτηση à la carte: κάθε κράτος μέλος χρησιμοποιεί όπως θέλει τα προτεινόμενα συστήματα. Επειδή «είναι σαφές ότι η κρίση και ο μετασχηματισμός του κλάδου απαιτούν διάφορα εργαλεία και προσαρμοσμένες απαντήσεις», υπογραμμίζει ο Riccardo Ricci Curbastro, υποστηρίζοντας τη συνέχιση των μέτρων κρίσης, όπως η εκρίζωση και η πράσινη συγκομιδή.

Πραγματική βοήθεια με την προσωρινή αφαίρεση

Για την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Οινοπαραγωγών (CEVI), είναι λυπηρό που στην ενότητα που είναι αφιερωμένη στον οινοτουρισμό, τα συνδικάτα δεν λαμβάνονται υπόψη για την υποστήριξη της ανάπτυξης και της προώθησης των επισκέψεων στον αμπελώνα. Εάν τα μεμονωμένα οινοποιεία επικυρώσουν τις γενικές γραμμές των προτάσεων για τα εργαλεία διαχείρισης της παραγωγής (ιδίως βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους και όχι από τα κεφάλαια του εθνικού σχεδίου βοήθειας) και τις εξελίξεις ενόψει της κλιματικής αλλαγής (αναθεώρηση της μεθόδου υπολογισμού της απόδοσης αναφοράς για την ασφάλιση κλιματικών κινδύνων), «προφανώς υπάρχει πρόοδος με την προσωρινή εκρίζωση, με την παράταση των αδειών αναφύτευσης σε 5 και μετά 8 χρόνια, ενώ «θα μπορούσαμε να πάμε σε πραγματική ειδική βοήθεια, όπως έχει προταθεί με την κάλυψη των εξόδων εκρίζωσης», αναφέρει η CEVI.

Ένα ευαίσθητο θέμα, ιδιαίτερα στη Γαλλία, είναι η αναγνώριση των συνεταιριστικών κελαριών και των οργανώσεων παραγωγών ως ΜΜΕ για πρόσβαση σε νέα συστήματα υποστήριξης και διαχείρισης τιμών (ή ακόμα και σε εργαλεία ελέγχου απόδοσης) «Σε αυτό το θέμα, η προτεραιότητά μας είναι η διατήρηση της δίκαιης πρόσβασης σε όλες τις ενισχύσεις της ΚΑΠ». Οι Ανεξάρτητοι Αμπελουργοί είναι ικανοποιημένοι που βλέπουν το θέμα για την εξέλιξη του μέσου όρου να τίθεται από την ΟΕΥ, προκειμένου να ενισχυθεί το ενδιαφέρον της ασφάλισης της συγκομιδής ενόψει της κλιματικής αλλαγής. Αμφισβητείται όμως η πρόταση για υπό όρους πρόσβαση σε εθνική βοήθεια (αναδιάρθρωση, επενδύσεις, προώθηση κ.λπ.) σε σχέση με την υποχρεωτική συμμόρφωση με τα περιφερειακά σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή: Εδώ διαφωνούμε», αναφέρει η CEVI.

Η οριστική εκρίζωση αντιπροσωπεύει πραγματική καταστροφή

Παρουσιάζοντας τις αντιθέσεις της Συνέλευσης των Ευρωπαϊκών Αμπελοοινικών Περιφερειών (AREV), ο διευθυντής της, Aynard Clermont de Tonnerre, προειδοποιεί: «Καταρχάς, η οριστική εκρίζωση αντιπροσωπεύει πραγματική καταστροφή του βιομηχανικού εργαλείου. Καταστρέφετε αυτό το εργαλείο, απολύετε το προσωπικό. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο στα ίδια αποτελέσματα με αυτά που παρατηρούνται στις γαλλικές ή αγγλικές βιομηχανίες: μια βιομηχανική έρημος», προτείνοντας «αντίθετα η καταφυγή στην τεχνική ανεργία που βοηθά στην αποφυγή των χειρότερων. Η καταστροφή του παραγωγικού εργαλείου μιας αμπελουργικής περιοχής είναι μια αμετάκλητη απόφαση που πρέπει οπωσδήποτε να αποτραπεί, όσο είναι δυνατόν». Η AREV από την πλευρά της έκανε ένα άλλο αίτημα: «να προκαλέσουμε την επανεκκίνηση του παρατηρητηρίου της αγοράς, με επαρκείς πόρους. Με πραγματική ώθηση, αυτό το παρατηρητήριο θα μπορούσε να γίνει ένα εξαιρετικό εργαλείο».

Με τη σύντομη προθεσμία για την υποβολή προτάσεων, η Ομάδα Υψηλού Επιπέδου υποβάλλει τώρα τα συμπεράσματά της στον νέο Ευρωπαίο Επίτροπο για τη Γεωργία, τον Λουξεμβούργιο Christophe Hansen. Μέρος των προτάσεων από τα 27 κράτη μέλη μπορούν να μετατραπούν σε κατ' εξουσιοδότηση πράξεις, αλλά άλλες διατάξεις απαιτείται να περάσουν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε κάθε περίπτωση, «η EFOW υπογραμμίζει τη σημασία της ταχείας εφαρμογής αυτών των συστάσεων» επισημαίνει ο Riccardo Ricci Curbastro, θεωρώντας ότι η τρέχουσα αναθεώρηση της ΚΑΠ ανοίγει «μια εξαιρετική ευκαιρία να δοθεί συνέχεια στις συστάσεις της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου».

Οι Copa Cogeca, θεωρούν ότι, πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για την οριστική εγκατάλειψη , την ευελιξία των προϋπολογισμών και την τροποποίηση των μέτρων κρίσης (για να μπορέσουμε να ενεργοποιήσουμε το μέτρο της απόσταξης κρίσης). Χαιρετίζοντας τις καλές δηλώσεις προθέσεων από την Ομάδα Υψηλού Επιπέδου, η CEVI εκφράζει γενικά τη λύπη της για την έλλειψη συγκεκριμένων στοιχείων: «χρειαζόμαστε μια ατζέντα που δεν εμφανίζεται στις τρέχουσες προτάσεις. Οι προτάσεις είναι ενδιαφέρουσες, πρέπει να είναι και ελκυστικές».

Ο Γάλλος ευρωβουλευτής Éric Sargiacomo, τονίζει ότι «θα δούμε πώς η Επιτροπή θα μεταφράσει αυτές τις προτάσεις με ρυθμιστικό τρόπο. Είναι αυτή που έχει το μονοπώλιο στην πρωτοβουλία των κανονιστικών κειμένων. Πρέπει να συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό, υπάρχει επείγουσα ανάγκη και θυμός που απαιτεί προσαρμοσμένα, ευέλικτα και εύκολα συνδυαζόμενα εργαλεία».

Είμαστε προς το τέλος της συγκομιδής ελαιοκάρπου και στην παραγωγή ελαιολάδου και κάποιοι έβγαλαν στην φόρα τα πρόστιμα που ετοιμάζει η κυβέρνηση για το λάδι σε τενεκέ χωρίς δελτίο αποστολής.

Ισχύει αυτό ή βρήκαν ευκαιρία που τις πρώτες μέρες του 2025 οι τιμές παραγωγού στο ελαιόλαδο καταρρέουν και προσπαθούν να τις ρίξουν ακόμη πιο κάτω.

Στα λόγια είμαστε καλοί στην χώρα μας και όπως λέει ο λαός «ο Μανώλης με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγεια».

Έχουμε λοιπόν την απόφαση της ΑΑΔΕ που αναφέρει ότι αρχές του 2025 ξεκινά «προαιρετικά» η υλοποίηση της εφαρμογής του ψηφιακού δελτίου αποστολής στην πλατφόρμα myDATA, για την παρακολούθηση της διακίνησης των αγροτικών προϊόντων και αγαθών σε πραγματικό χρόνο.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΑΑΔΕ, μετά την πρώτη παράταση που δόθηκε με απόφαση Πιτσιλή, οι προθεσμίες έκδοσης και διαβίβασης δελτίων αποστολής στο myDATA για ελαιόκαρπο και ελαιόλαδο είναι: Προαιρετικά μέχρι 31/3/2025, υποχρεωτικά από 1/4/2025.

Αυτό σημαίνει ότι όταν γίνει υποχρεωτικό το μέτρο θα έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή. Επίσης επειδή ζούμε στην Ελλάδα είναι πιθανόν να δοθεί και ακόμη μια παράταση.

Η ΑΑΔΕ αναφέρει ακόμη ότι από 1η Οκτωβρίου 2025 κάθε επιχείρηση και αγρότης σε όλη την αγορά δεν θα μπορεί να διακινεί αγαθά αν δεν έχει εκδώσει ψηφιακό δελτίο αποστολής. Αν δεν το κάνει θα έχει πρόστιμο.

Συγκεκριμένα τα πρόστιμα πρόκειται να ανέλθουν σε:

• πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για υπόχρεους τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και
• δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ για υπόχρεους τήρησης διπλογραφικού συστήματος.

Μιλάμε για πρόστιμα που αφορούν όχι μόνο τους τενεκέδες με τα λάδια αλλά για οποιαδήποτε συναλλαγή που θα γίνεται στο χωράφι.

Τώρα πως κάποιοι μιλάνε για πρόστιμα όταν η ίδια η ΑΑΔΕ τους διαψεύδει ας το σκεφτούμε.

Τέλος να θυμήσουμε ότι στην χώρα μας το εμπόριο ελαιολάδου σε τενεκέ απαγορεύεται εδώ και χρόνια αλλά δεν είδαμε κάποια μέτρα από το κράτος για την αποτροπή του.

Μετά το πράσινο φως από την Κομισιόν δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η Υπουργική Απόφαση, με την οποία καθορίζονται οι όροι προσωρινών παρεκκλίσεων από τον ευρωπαϊκό κανονισμό που αφορά τις άδειες αμπελοφύτευσης.

Πιο συγκεκριμένα, οι άδειες των αμπελοφυτεύσεων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο:

α) χορήγησης αδειών για νέες αμπελοφυτεύσεις σύμφωνα με το άρθρο 64 του Καν (ΕΕ) 1308/2013

β) των αναφυτεύσεων σύμφωνα με το άρθρο 66 του ιδίου κανονισμού

γ) των μεταβατικών διατάξεων του άρθρου 68 του ιδίου κανονισμού

οι οποίες λήγουν το 2024 και επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν σε περιοχές οινοπαραγωγής που επλήγησαν από σοβαρή ξηρασία ή υπερβολικές βροχοπτώσεις, κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης του 2024, παρατείνονται κατά δώδεκα (12) μήνες από την αρχική ημερομηνία λήξης τους.

Οι ενδιαφερόμενοι αμπελοκαλλιεργητές υποβάλλουν σχετική αίτηση με τα δικαιολογητικά του άρθρου 3, στην αρμόδια υπηρεσία των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας (ΔΑΟ) και Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) έως 31 Δεκεμβρίου 2024, προκειμένου να επωφεληθούν της παρεκκλίσεως.

Οι υπηρεσίες των ΔΑΟ/ΔΑΟΚ ενημερώνουν τον ενδιαφερόμενο για την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης. Σε περίπτωση απόρριψης αναφέρονται και οι σχετικοί λόγοι.

Οι αμπελοκαλλιεργητές, με άδειες αμπελοφυτεύσεων που λήγουν το έτος 2024 που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν σε περιοχές που επλήγησαν από σοβαρή ξηρασία ή υπερβολικές βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης του 2024, που δεν προτίθενται να κάνουν χρήση της άδειας και που δεν επιθυμούν να επωφεληθούν από την παράταση ισχύος που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 1 του Καν (ΕΕ) 2024/2146, δεν υφίστανται διοικητικές κυρώσεις εάν δεν χρησιμοποιήσουν τις άδειες αυτές, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση με τα απαραίτητα δικαιολογητικά του άρθρου 3, στην αρμόδια υπηρεσία της ΔΑΟ/ΔΑΟΚ, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Σε πλήρη αδιέξοδο βρίσκεται η ελληνική ελαιοκαλλιέργεια με το ΥπΑΑΤ να παραμένει απλά θεατής της όλης εικόνας της αγοράς.

Βέβαια σε άλλες χώρες της ΕΕ έχει θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια η υποχρέωση πώλησης αγροτικών προϊόντων πάνω από το κόστος παραγωγής.

Επίσης πολλοί αναφέρουν τις τιμές της Ισπανίας αλλά δεν αναφέρουν το μειωμένο κόστος που έχουν οι Ισπανοί ελαιοπαραγωγοί λόγω πυκνής φύτευσης.

Στην Ελλάδα αυτή την εποχή οι τιμές παραγωγού έχουν πέσει σε χαμηλά επίπεδα αλλά οι ελαιοπαραγωγοί πουλάνε γιατί έχουν οικονομικές υποχρεώσεις.

Όσο πουλάνε βέβαια η τιμή δεν υπάρχει περίπτωση να αυξηθεί. Αποτέλεσμα να αναμένεται το επόμενο διάστημα να έχουμε εγκατάλειψη ή ακόμη και πώληση των ελαιώνων.

Ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, γεωπόνος και παραγωγός από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας, αυτή την στιγμή οι τιμές παραγωγού είναι στα επίπεδα των 4,20 έως 4,30 ευρώ το κιλό για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Οι παραγωγοί πουλάνε σε αυτές τις τιμές γιατί έχουν μεγάλες οικονομικές ανάγκες. Αφού όμως υπάρχει προσφορά δεν υπάρχει λόγος να αυξηθεί η τιμή. Με αυτή την εικόνα είναι πιο πιθανό να μειωθεί η τιμή ακόμη περισσότερο.

Οι παραγωγοί έρχονται μετά από μια χρονιά που είχαν μειωμένες παραγωγές και θέλουν τα χρήματα. Το κόστος παραγωγής για ένα αρδευόμενο ελαιώνα είναι στα 3,5 ευρώ το κιλό. Στον ξηρικό μπορεί να έχει λιγότερα έξοδα αλλά έχει και μειωμένες αποδόσεις, οπότε το κόστος ξεπερνά τα 5 ευρώ το κιλό.

Χαμηλές τιμές παραγωγού είχαμε στο ελαιόλαδο και το 2020 και τότε υπήρξε κύμα εγκατάλειψης των ελαιώνων στην Μεσσηνία. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και αυτή την ελαιοκομική περίοδο. Ήδη πολλοί παραγωγοί αναγκάζονται να πουλάνε τους ελαιώνες τους. Η καλλιέργεια γίνεται ασύμφορη και μη βιώσιμη. Οι επενδυτές που θα έρθουν θα αλλάξουν όλο το τοπίο στον ελληνικό ελαιοκομικό τομέα.

Όσον αφορά τους εργάτες γης υπάρχουν προβλήματα που τις επόμενες ημέρες θα αυξηθούν. Οι εργάτες από τις Βαλκανικές χώρες φεύγουν από την χώρα μας τις ημέρες των εορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, οπότε οι όψιμες περιοχές θα έχουν πρόβλημα».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ένωσης Σητείας, Μανώλης Μαυροματάκης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «στο παρελθόν τέτοια εποχή κάναμε εμπορικές πράξεις φέτος ακόμη δεν έχουμε κλείσει καμιά συμφωνία. Στην χώρα μας δεν έχουμε μεγάλη τυποποίηση και εξαρτώμαστε από τις χύμα εξαγωγές.

Είμαστε περίπου στα μέσα της συγκομιδής στην περιοχή μας. Φέτος έχουμε μείωση κατά 70% στην παραγωγή ελαιολάδου της περιοχής μας. Είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που έχουμε μείωση της παραγωγής λόγω της ξηρασίας και έχουμε ακαρπία.

Ακόμη και φέτος είμαστε στο Δεκέμβριο και έχουμε λίγα νερά και αν συνεχιστεί αυτή η εικόνα θα έχουμε πρόβλημα και τον επόμενο χρόνο στην παραγωγή.

Το κόστος αυτή την στιγμή είναι γύρω στα 5 ευρώ το κιλό. Με τιμή παραγωγού πάνω από 5,5 ευρώ θα μιλάμε για κάποιο εισόδημα στον παραγωγό.

Αυτή την στιγμή υπάρχει ένα μεγάλο αδιέξοδο στην αγορά γιατί οι καταναλωτές δεν έχουν δυνατότητα να πληρώσουν αλλά και οι παραγωγοί έχουν αυξημένο κόστος και δεν είναι βιώσιμοι αν πουλάνε σε χαμηλή τιμή».

Επανήλθε το αίτημα της αποζημίωσης των ελαιοπαραγωγών, την φετινή ελαιοκομική περίοδο (2024-2025), λόγω των περιβαλλοντικών συνθηκών που οφείλονται στην κλιματική κρίση. Βέβαια το ΥπΑΑΤ αναφέρεται σε περιοχές που έχουν καταγραφεί οι ζημιές στην ελαιοκαλλιέργεια.

Συγκεκριμένα ο Υφυπουργός ΑΑΤ, Διονύσιος Σταμενίτης, απάντησε στην Βουλή σε ερώτηση του βουλευτή Λέσβου, Χαρ. Αθανασίου, για την αποζημίωση των ελαιοπαραγωγών του νησιού.

Στην ερώτησή του ο βουλευτής της Λέσβου ανέφερε μεταξύ άλλων ότι οι ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου περιμένουν την στήριξη του ΥπΑΑΤ, όπως έγινε και την ελαιοκομική περίοδο 2021/2022, όπου διατέθηκαν 8,1 εκ. ευρώ (20 ευρώ/στρέμμα). Και ρωτούσε τον Υφυπουργό σε ποιες ενέργειες θα προχωρήσει το ΥπΑΑΤ και αν υπάρχει σχέδιο της πολιτείας για στήριξη των παραγωγών ελιάς λόγω των καιρικών συνθηκών.

Από την πλευρά του ο Υφυπουργός ΑΑΤ επιβεβαίωσε ότι ο ΕΛΓΑ και της ΔΑΟΚ έκανε ελέγχους και προκύπτει ότι υπάρχει μείωση της παραγωγής λόγω ξηρασίας και ανομβρίας.

Και πρόσθεσε: «Το πρόβλημα έχει να κάνει με συρρίκνωση και αφυδάτωση του ελαιοκάρπου και ξήρανση της κόμης. Οι απώλειες αυτές δεν καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ. Θα διερευνήσουμε όμως την ύπαρξη άλλου εργαλείου εφόσον πληρούνται οι δημοσιονομικές και θεσμικές προϋποθέσεις για ΚΟΕ ή αποζημίωση λόγω ξηρασίας μέσω εργαλείων από την ΕΕ.

Ωστόσο πριν την λήξη της συγκομιδής δεν γίνεται να έχουμε σαφή εικόνα. Αυτό θα γίνει αρχές του 2025. Θα κάνουμε καθετί να ενισχύσουμε τους παραγωγούς.
Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη της παραγωγής ελαιοκάρπου στην Λέσβο αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Θα έχουμε πιο ακριβή στοιχεία τους πρώτους μήνες του 2025. Τότε θα ξεκαθαρίσει το τοπίο για την επιλογή του χρηματοδορικού εργαλείου που θα στηρίξει τους παραγωγούς για την στήριξη της ελιάς».

Στην ημερίδα με θέμα «Προοπτικές Ανάπτυξης της Οστρακοκαλλιέργειας στη Βόρεια Ελλάδα», την οποία διοργάνωσε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης στα Μάλγαρα, απηύθυνε χαιρετισμό ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστος Κέλλας.

Ο υφυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της οστρακοκαλλιέργειας για την εθνική και τοπική οικονομία και αναφέρθηκε στις προκλήσεις και τις προοπτικές του κλάδου.

«Η οστρακοκαλλιέργεια αποτελεί πυλώνα της ελληνικής υδατοκαλλιέργειας, με σημαντική συμβολή στην οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη», υπογράμμισε ο υφυπουργός τονίζοντας ότι «το 2022 η παραγωγή ανήλθε στους 10.800 τόνους, με αξία 6,6 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για το 2023 αναμένεται παραγωγή 20.000 τόνων, αξίας 11 εκατομμυρίων ευρώ».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Υφυπουργός στη Βόρεια Ελλάδα, που αποτελεί την «καρδιά» της παραγωγής, με την Πιερία και τον Θερμαϊκό Κόλπο να ξεχωρίζουν για τη δυναμική τους. Συγκεκριμένα, στην Πιερία η παραγωγική δυναμικότητα φτάνει τους 14.870 τόνους ετησίως, ενώ στον Θερμαϊκό, λειτουργούν 183 μονάδες που παράγουν πάνω από 5.200 τόνους ετησίως.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει ήδη συγκροτήσει Ομάδα Εργασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, η οποία εξετάζει τη χρήση ανθεκτικών ειδών και την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης, η οποία συνεδρίασε ήδη χθες, και έχει αποφασίσει τη χορήγηση de minimis στους οστρακοκαλλιεργητές.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής ενίσχυσης του κλάδου, ο Χρήστος Κέλλας επεσήμανε: «Το Πολυετές Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών 2021-2030 στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής κατά 3% ετησίως έως το 2025 και 5% έως το 2030. Παράλληλα, ενισχύουμε τη διεθνή προβολή των προϊόντων μας για να αυξήσουμε την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα».

Η οστρακοκαλλιέργεια, όπως τόνισε ο Υφυπουργός, «δεν είναι μόνο μία παραγωγική δραστηριότητα αλλά και αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας των τοπικών κοινωνιών της Βόρειας Ελλάδας».

«Μέσα από τον διάλογο και τη συνεργασία, μπορούμε να εξασφαλίσουμε την ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και την ευημερία των παραγωγών», κατέληξε.

Φωτογραφία: Ο Μιχάλης Μπουτάρης, (δεύτερος από αριστερά) γραμματέας του Ιδρύματος Μπουτάρη, με στελέχη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας: Ασπασία Τασιοπούλου, Κατερίνα Σίμπου (πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου), Αντώνης Γκαλίτσιος (αναπληρωτής διευθυντής).
Τα θεμέλια της λειτουργίας της πρώτης οινικής βιβλιοθήκης της χώρας έβαλε η σύμπραξη της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας (Δ.Κ.Β.Β.) και του Ιδρύματος Μπουτάρη. Το σχετικό μνημόνιο συνεργασίας, που υπογράφηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2024, δίνει πνοή στο όραμα του Γιάννη Μπουτάρη για τη δημιουργία της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) που προβλέπεται να ανοίξει τις πόρτες της την άνοιξη του 2025. Θα αναπτυχθεί έτσι ένας ζωντανός οργανισμός πληροφορίας, φυσικός και ψηφιακός, με διττή αποστολή: τη διαφύλαξη και βιωματική ανάδειξη της πλούσιας ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς του ελληνικού κρασιού, καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη και «θωράκιση» της αμπέλου και του οίνου απέναντι στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή δράση που θα αναδείξει τα οφέλη της ευαγούς συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, αποτελώντας πρότυπο για την Κεντρική Μακεδονία, αλλά και για παρόμοιες δράσεις στο σύνολο της χώρας.

Η ένταξη της Β.Ο.Ν. στο Δίκτυο Βιβλιοθηκών της Δ.Κ.Β.Β. με την αδιαμφισβήτητη τεχνογνωσία και εμπειρία αλλά και τις σημαντικές διακρίσεις, διασφαλίζει την άρτια λειτουργία και ανάπτυξή του εγχειρήματος στη Νάουσα. Παράλληλα, μοναδική συμβολική και ιστορική αξία προσδίδει το γεγονός ότι το Ίδρυμα Μπουτάρη διέθεσε το διατηρητέο κτίσμα όπου λειτουργούσε το πρώτο οινοποιείο της οικογένειας Μπουτάρη στη Νάουσα έως τα μέσα του 20ου αιώνα, για να στεγαστεί η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.). Την υλοποίηση του Μνημονίου Συνεργασίας θα συντονίζει ο κ. Γιάννης Τροχόπουλος, διαχειριστής της ΑΜΚΕ Future Library.
Στο ισόγειο της οδού Χατζημαλούση 15, θα υπάρχει η οινική βιβλιοθήκη, ανοικτή στο κοινό με αναγνωστήριο, ενώ στον πρώτο όροφο θα φιλοξενούνται προσωπικές και εταιρικές συλλογές του Ιδρύματος Μπουτάρη, προσβάσιμες στο κοινό κατόπιν πρόσκλησης. Στο αναγνωστήριο εντάσσονται καταρχάς τα βιβλία, οι συλλογές και σπάνιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό του Γιάννη Μπουτάρη, καθώς και ολόκληρη η βιβλιοθήκη της Δρ. Σταυρούλας Κουράκου – Δραγώνα, ευγενική δωρεά της οικογένειάς της στο Ίδρυμα Μπουτάρη. Στόχος της Β.Ο.Ν. είναι ο σταδιακός εμπλουτισμός αυτών των τεκμηρίων, αναδεικνύοντας σημαντικές προσωπικότητες -ευρέως γνωστές ή/και έως σήμερα αφανείς- που άφησαν το στίγμα τους στην εξέλιξη του οινικού κλάδου.

Το «Παρατηρητήριο Κλιματικής Αλλαγής & Ανθεκτικότητας» είναι ο δεύτερος άξονας δραστηριοποίησης της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) προσφέροντας μια ευέλικτη -φυσική και ψηφιακή- πύλη τεκμηριωμένων δεδομένων, τόσο στην κοινότητα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της ελληνικής υπαίθρου όσο και σε όλους τους κοινωνικούς εταίρους (κρατικούς, ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματικούς, ΜΚΟ, φορείς και οργανώσεις οίνου, πολίτες κλπ). Με έμφαση στον οίνο και την άμπελο, σκοπός του Παρατηρητηρίου θα είναι η τεκμηριωμένη ανάλυση και πρόβλεψη του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής στην καλλιέργεια και παραγωγή, την αξιολόγηση των βέλτιστων πρακτικών που γίνονται διαθέσιμες διεθνώς σε όλα τα επίπεδα, και τη διευκόλυνση υιοθέτησής τους στην πράξη.

Οι πρωτοβουλίες και το έργο της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) θα υποστηρίζονται από τη Δ.Κ.Β.Β. και το Ίδρυμα Μπουτάρη, καθώς και από χορηγίες οργανισμών και φορέων που θα συμβάλλουν στο καινοτόμο αυτό εγχείρημα. Εντός του 2025 θα ξεκινήσει η υλοποίηση πλήθους δράσεων, όπως ψηφιακές και υλικές εκδόσεις, διαλέξεις, σεμινάρια, ημερίδες, βιωματικά εκπαιδευτικά εργαστήρια για τα παιδιά κ.λπ.
Πέρα από την έναρξη λειτουργίας του φυσικού, επισκέψιμου χώρου της ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.), θα ακολουθήσει αργότερα η ψηφιακή πύλη (portal) της, ξεκινώντας με τη διάσωση, ταξινόμηση, ψηφιοποίηση και ανάδειξη αρχείων της ιστορίας του ελληνικού οίνου σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου και άλλους ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς. Η ιστοσελίδα θα είναι συνεχώς ανανεώσιμη, συμπεριλαμβάνοντας σταδιακά το σύνολο των τεκμηρίων και όλου του παραγόμενου έργου από τη ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΟΙΝΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ (Β.Ο.Ν.) και τους συνεργαζόμενους φορείς.

Σοβαρά προβλήματα θα αντιμετωπίσουν τα επόμενα χρόνια οι παραγωγοί επιτραπέζιας ελιάς στην ΕΕ λόγω των κλιματολογικών συνθηκών και της ξηρασίας.

Ο ελαιοκομικός κλάδος αντιμετώπισε δύο διαδοχικές εκστρατείες με χαμηλή παραγωγή το 2022/23 και το 2023/24, που επηρεάσαν ιδιαίτερα τους ελαιοκαλλιεργητές της Ιβηρικής, επισημαίνει η Κομισιόν. Η παραγωγή επιτραπέζιων ελιών στην ΕΕ αναμένεται να αντιμετωπίσει παρόμοιες προκλήσεις και για την επόμενη δεκαετία, αναφέρει στις μακροχρόνιες προβλέψεις της για την καλλιέργεια.

Είναι ανάγκη να γίνουν επενδύσεις για εκσυγχρονισμό των ελαιώνων και μετασχηματισμό των παραγωγικών συστημάτων, με στόχο τη διασφάλιση της οικονομικής κερδοφορίας του κλάδου τις επόμενες δεκαετίες.

Επιπλέον, πρέπει να γίνει σωστή διαχείριση των υδάτων που να υποστηρίζεται από μια καλά σχεδιασμένη πολιτική υδάτων σε επίπεδο κράτους μέλους, η οποία θα φέρει αύξηση των αποδόσεων. Ένα σωστό παράδειγμα αρδευτικής πολιτικής στους ελαιώνες αναφέρει η Κομισιόν την Πορτογαλία.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, για την επόμενη δεκαετία αναμένονται μια ετήσια αύξηση της παραγωγής επιτραπέζιων ελιών κατά 0,4% και 1,1% σε Ισπανία και Πορτογαλία αντίστοιχα (σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας 2020-2024).

Αντίθετα στην Ιταλία και την Ελλάδα αναμένεται μια ετήσια μείωση, κατά περίπου 0,3%, στις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Στην Ιταλία, αυτή η τάση ενισχύεται από τις ετήσιες μειώσεις των αποδόσεων κατά περίπου 1,3%. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα η ιταλική παραγωγή επιτραπέζιων ελιών το 2035 να είναι της τάξης των 56.000 τόνων.

Για την Ελλάδα η Κομισιόν προβλέπει ότι την επόμενη δεκαετία (2024/2035) η ετήσια παραγωγή επιτραπέζιων ελιών θα κυμαίνεται σχεδόν τους 200.000 τόνους.

Όσον αφορά τις εξαγωγές επιτραπέζιων ελιών της ΕΕ, κατά την περίοδο 2024/2035, αναμένονται θετικές εξελίξεις για τις εξαγωγές, κυρίως στην Ισπανία και την Πορτογαλία, με ετήσιους μέσους ρυθμούς ανάπτυξης περίπου 0,2-0,3%.

Η Ελλάδα αναμένεται επίσης να παραμείνει καθαρός εξαγωγέας επιτραπέζιων ελιών, αν και προβλέπεται να έχει μια ελαφρά πτώση σε ετήσια βάση.

Στην Ιταλία, οι εισαγωγές επιτραπέζιων ελιών αναμένεται να αυξηθούν και να ανέλθουν περίπου στους 94 000 τόνους, έως το 2035.

H κατά κεφαλήν κατανάλωση επιτραπέζιων ελιών στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί ελαφρά την επόμενη δεκαετία.

Προβλήματα θα αντιμετωπίσει η καλλιέργεια τα επόμενα χρόνια από το αυξημένο κόστος ενέργειας (κόστος άρδευσης) και την πιθανότητα επιβολής δασμών στις εξαγωγές από τρίτες χώρες (π.χ. ΗΠΑ).

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η τροποποιητική υπουργική απόφασης με τον καθορισμό λεπτομερειών χορήγησης της συνδεδεμένης ενίσχυσης στον τομέα της καλλιέργειας κορινθιακής σταφίδας.

Σύμφωνα με την απόφαση, για την καλλιεργητική περίοδο 2024-2025 η παράδοση κατ’ ελάχιστο 150 κιλά προϊόντος ξηρής κορινθιακής σταφίδας ανά στρέμμα, στις εγκεκριμένες μεταποιητικές επιχειρήσεις, πραγματοποιείται από την 1η Αυγούστου 2024 και το αργότερο έως την 20η Δεκεμβρίου 2024».

Οι χωρικοί διασταυρωτικοί έλεγχοι των εγγεγραμμένων στο Αμπελουργικό Μητρώο με το αρχείο της ενιαίας αίτησης ενίσχυσης εφαρμόζονται από την καλλιεργητική περίοδο 2025-2026 και για κάθε επόμενη καλλιεργητική περίοδο.

Πάντως οι παραγωγοί ζητούσαν την παράταση παράδοσης της κορινθιακής αταφίδας έως τις 31/01/2025.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Στις περισσότερες περιοχές της χώρας, οι καλλιεργητές, κυρίως οι επαγγελματίες, αυτή την περίοδο έχουν αρχίσει τη συγκομιδή στις ελιές ή μερικοί έχουν ήδη πάρει το ελαιόλαδο.

Οι παρατεταμένοι καύσωνες και η λειψυδρία φέτος δεν επέτρεψαν σε πολλές περιπτώσεις τη συγκομιδή να είναι η προσδοκώμενη, αλλά αυτό το ζήτημα θα το θίξουμε σε επόμενη αρθρογραφία. Στο άρθρο αυτό θα μιλήσουμε για τις ορθές πρακτικές που πρέπει να εφαρμοστούν αυτή την περίοδο καθώς και μετά τη συγκομιδή της ελιάς, διότι αυτό το διάστημα πρέπει να βοηθήσουμε τα δέντρα να επουλώσουν τις πληγές της συγκομιδής και να αναπληρώσουν μέρος των χαμένων κατά τη συγκομιδή θρεπτικών στοιχείων, ώστε η επόμενη χρονιά να είναι παραγωγική και απαλλαγμένη κατά το δυνατόν από προβλήματα.

Κλάδεμα

Το κλάδεμα είναι μια από τις πιο σημαντικές καλλιεργητικές φροντίδες. Οι στόχοι του κλαδέματος είναι αφενός η δημιουργία ισχυρού σκελετού με κατάλληλο σχήμα, που να διευκολύνει τις καλλιεργητικές φροντίδες και να επηρεάζει θετικά τη σχέση βλάστησης / καρποφορίας, ανάλογα με τις συνθήκες της περιοχής και αφετέρου η μείωση της παρενιαυτοφορίας στην ελιά. Σημαντικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο σε ένα ορθολογικό κλάδεμα είναι ο τρόπος καρποφορίας της ελιάς, η παρουσία λαίμαργων βλαστών, ο φωτισμός της κόμης, οι συνθήκες καλλιέργειας, η ευρωστία των δένδρων και η ηλικία τους.

Το κλάδεμα διακρίνεται:

• Σε κλάδεμα διαμόρφωσης στα νεαρά δένδρα.
• Σε κλάδεμα καρποφορίας στα παραγωγικά δένδρα και
• Σε κλάδεμα ανανέωσης στα ηλικιωμένα δένδρα
• Κλάδεμα διαμόρφωσης ή ανανέωσης πρέπει να γίνεται με το τέλος της χειμερινής περιόδου και την αρχή της εαρινής. Ο λόγος είναι ότι η κόμη δεν είναι καλό να αραιώνει πολύ κατά τους χειμερινούς μήνες, καθώς αποτελεί παράγοντα που βοηθά το δέντρο να αντέξει το κρύο του χειμώνα, προστατεύοντας τα κλαδιά και τον κορμό.

Διαχείριση εδάφους και ζιζανίων

Παραδοσιακά πολλοί καλλιεργητές, καίνε τα κλαδιά στο χωράφι. Στη σημερινή εποχή, καλό είναι αυτή η πρακτική να εγκαταλειφθεί. Είτε συνεταιρικά, είτε κατά μόνας, αν το μέγεθος της εγκατάστασης το επιτρέπει, ένας θρυμματιστής κλαδιών και μια εγκατάσταση κομποστοποίησης είναι μια λύση πολύ προτιμότερη. Αφενός για το περιβάλλον, που δεν επιβαρύνεται με διοξείδιο του άνθρακα και μικροσωματίδια κατά την καύση και αφετέρου για το έδαφος όπου η προσθήκη κομπόστ αυξάνει την οργανική ουσία του και με την απόθεση στην επιφάνειά του θρυμματισμένων κλαδιών, περιορίζεται η απώλεια της εδαφικής υγρασίας κατά την περίοδο που η ελιά έχει αυξημένες υδατικές και θρεπτικές ανάγκες (άνοιξη – καλοκαίρι), καθώς και η ανάπτυξη ζιζανίων.

Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τα δένδρα στην προσρόφηση νερού και θρεπτικών στοιχείων, δημιουργούν προβλήματα στη συγκομιδή και όταν είναι ξερά αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Όμως, είναι πολλές φορές χρήσιμα γιατί προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση, φιλοξενούν ωφέλιμα έντομα και εμπλουτίζουν το έδαφος με οργανική ουσία. Η διαχείριση των ζιζανίων στον ελαιώνα είναι σημαντική και εξαρτάται από την ηλικία των δένδρων, την εποχή και από το αν ο ελαιώνας είναι αρδευόμενος ή όχι.

Τα ζιζάνια πρέπει να περιορίζονται τους χειμερινούς μήνες γιατί εκτός των άλλων αποτελούν ευνοϊκό περιβάλλον σε περίπτωση παγετού. Τα ζιζανιοκτόνα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει άλλη κατάλληλη μέθοδος καταπολέμησης. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται ο συνδυασμός μηχανικής και χημικής καταπολέμησης (χορτοκοπή, σκάλισμα ή ελαφρά άροση μεταξύ των γραμμών) ενώ τα χημικά ζιζανιοκτόνα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο επί της γραμμής. Η χρήση ζιζανιοκτόνων πρέπει να είναι στοχευμένη, προσεκτική και αποτελεσματική. Η χρήση ουσιών νανοτεχνολογίας που βοηθούν την καλύτερη διείσδυση των ζιζανιοκτόνων μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα και να μειώσει την απαιτούμενη ποσότητά τους.

Λίπανση

Κατά τη διάρκεια της καρποφορίας και μέχρι τη συγκομιδή, απομακρύνονται πολλά θρεπτικά στοιχεία από το έδαφος, τα οποία πρέπει να αναπληρωθούν. Γενικά για κάθε 50Kg ελαιοκάρπου απομακρύνονται από το έδαφος 450g άζωτο, 100g φώσφορος, 500g κάλιο και 200g ασβέστιο. Η χρήση σύνθετων λιπασμάτων αυξάνει υπερβολικά το φώσφορο στο έδαφος με αποτέλεσμα να παρεμποδίζεται η πρόσληψη άλλων θρεπτικών στοιχείων. Η χημική ανάλυση του εδάφους και η φυλλοδιαγνωστική είναι οι απαραίτητες μέθοδοι που μπορούν να καθορίσουν την ορθολογική λίπανση των ελαιόδεντρων. Λίγο πριν την έναρξη της συγκομιδής οι καλλιεργητές μπορούν να εφαρμόσουν διαφυλλική θρέψη, το αργότερο μέχρι τον Νοέμβριο καθώς, όσο ο καιρός κρυώνει, η δραστηριότητα και η μετακίνηση θρεπτικών από τη ρίζα προς τα φύλλα μειώνεται. Πιο συγκεκριμένα μια διαφυλλική εφαρμογή θρεπτικών πρέπει να περιλαμβάνει όξινο κάλιο και πυρίτιο, ενώ αμέσως μετά το φούσκωμα των ματιών πρέπει να χορηγηθεί ασβέστιο, άζωτο, βόριο και μαγνήσιο. Σημειωτέον ότι η επάρκεια ασβεστίου στους βλαστούς στα αρχικά στάδια της βλάστησης βοηθά την ανθοφορία και τη μείωση των προσβολών από γλοιοσπόριο. Ο δε συνδυασμός του καλίου με πυρίτιο, μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικός, καθώς αποτελούν δύο στοιχεία που βοηθούν το δέντρο να ανταποκριθεί στο αβιοτικό στρες που προκαλείται από το κρύο και τους χειμωνιάτικους παγετούς. Η μεγάλη ποσότητα αζώτου πρέπει να αποφεύγεται πριν τον χειμώνα, καθώς δεν είναι επιθυμητή η παράταση της βλάστησης ή και ανάπτυξη νέας βλάστησης πρόωρα, διότι αυτή η βλάστηση δεν θα μπορέσει να αντέξει το κρύο του χειμώνα. Ιχνοστοιχεία όπως το μολυβδαίνιο, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο και ο σίδηρος που υποστηρίζουν τη διαφοροποίηση των οφθαλμών, μπορεί να χρησιμεύσουν, ώστε τα δέντρα να μπουν στη φάση της χειμερινής ανάπαυσης ομαλά. Στο τέλος του χειμώνα, αναπληρώνουμε τις ανάγκες όλων εκείνων των θρεπτικών στοιχείων που θα βοηθήσουν στη επερχόμενη νέα βλάστηση και την προετοιμασία για την επόμενη ανθοφορία.

Φυτοπροστασία

Μετά το πέρας της συγκομιδής, τα δέντρα μπορεί να είναι πληγωμένα από τη χρήση των εργαλείων συλλογής (ραβδιστικές μηχανές, λανάρια, πριόνια). Ακόμη, η δραστηριότητα των εντόμων που είναι αυξημένη κατά το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, μπορεί να έχει λειτουργήσει ως φορέας μετάδοσης ασθενειών. Οι ασθένειες αυτές είναι κυρίως μυκητολογικές και βακτηριακές. Οι σημαντικότερες από αυτές είναι η βακτηριακή καρκίνωση, το γλοιοσπόριο, το κυκλοκόνιο κλπ. Γι’ αυτό η περίοδος μετά τη συγκομιδή είναι κατάλληλη για να εφαρμόσουμε μυκητοκτόνα. Όσο περισσότερους πληθυσμούς εξουδετερώσουμε, τόσο λιγότεροι βλαβεροί μικροοργανισμοί θα διαχειμάσουν, και τόσο λιγότερους θα χρειαστεί να καταπολεμήσουμε κατά την περίοδο της άνθησης και της καρποφορίας. Τα σκευάσματα καλό θα είναι να είναι βιολογικά και κυρίως χαλκούχα. Η δραστηριότητα των εντόμων κατά τη χειμερινή περίοδο είναι περιορισμένη, διότι τα περισσότερα διαχειμάζουν.

Σημείωση για τη μετασυλλεκτική φροντίδα του προϊόντος

Η συσκευασία και αποθήκευση του τελικού προϊόντος, είτε αυτό είναι ελαιόλαδο, είτε είναι βρώσιμη ελιά, είναι πολύ σημαντική γιατί προσθέτει και διαφυλάσσει την αξία του προϊόντος και συνακόλουθα το εισόδημα του παραγωγού. Προτείνουμε αυτή να μην γίνεται κατ’ οίκον, αλλά σε πιστοποιημένα ελαιουργεία και τυποποιητήρια, είτε συνεταιρισμών, είτε ιδιωτικά.
Εκεί μπορούν να τηρηθούν τα πρωτόκολλα τύπου HACCP που απαιτούνται ώστε το τελικό προϊόν να είναι εμπορεύσιμο και αξιόπιστο, να πωλείται στην καλύτερη δυνατή τιμή και οι πωλήσεις αυτές να επαναλαμβάνονται, καθώς ο καταναλωτής μπορεί βάσιμα να το θεωρεί αξιόπιστο και να δημιουργήσει σχέση εμπιστοσύνης με το προϊόν.

Επίλογος

Μιλήσαμε για τις καλλιεργητικές πρακτικές που προτείνουμε να υιοθετούνται, καθώς και ποιες χρειάζεται να ξεπεραστούν, για τη θρέψη και τους χρόνους εφαρμογής της, την απαραίτητη φυτοπροστασία από τις ασθένειες, και θίξαμε επίσης και το θέμα της μετασυλλεκτικής διαχείρισης του τελικού προϊόντος.
Η διεθνής και εγχώρια έρευνα και η καλλιεργητική εμπειρία έχει αποδείξει τη σημασία της ορθής γεωργικής πρακτικής για την ποιοτική παραγωγή ελαιόλαδου καθώς και της μετασυλλεκτικής φροντίδας της ελιάς. Ας την αποδώσουμε κι εμείς στην καλλιέργεια του σημαντικότερου δέντρου της ελληνικής γης.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΝΤΑΣΚΑΣ
Τεχνολόγος Γεωπόνος
Geogreen Agro Solutions

Λίγες ημέρες και μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου 2024 έχουν τη δυνατότητα οι ενδιαφερόμενοι αμπελοκαλλιεργητές να υποβάλουν μέσω της ψηφιακής υπηρεσίας του ΥπΑΑΤ (η οποία άνοιξε στις 3 Δεκεμβρίου) την αίτηση και τα απαραίτητα δικαιολογητικά για ένταξή τους στην Παρέμβαση Π2-58.1 «Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων» του ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027, για την αμπελοοινική περίοδο 2024-2025.

Στόχος της Παρέμβασης είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ποιοτικής αναβάθμισης του αμπελουργικού δυναμικού και της εγκατάστασης ποικιλιών αμπέλου με αυξημένο εμπορικό ενδιαφέρον.

Η απόφαση αναφέρεται στις αρμόδιες αρχές, η χρηματοδότηση, οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία ένταξης των παραγωγών, τα δικαιολογητικά, το ύψος των οικονομικών ενισχύσεων των προβλεπόμενων μέτρων, η διαδικασία καταβολής των οικονομικών ενισχύσεων στους δικαιούχους, η παρακολούθηση, η διαδικασία των ελέγχων και των ενστάσεων και η επιβολή των κυρώσεων.

Η Παρέμβαση ενισχύει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δράσεις:
α) Την ποικιλιακή μετατροπή των αμπελώνων, συμπεριλαμβανομένου και του επανεμβολιασμού,
β) την μετεγκατάσταση των αμπελώνων,
γ) τις βελτιώσεις των τεχνικών διαχείρισης των αμπελώνων που συνδέονται με το στόχο της Παρέμβασης.

Οι δράσεις αφορούν:

α) εκρίζωση-μετεγκατάσταση, η οποία επιμερίζεται σε:
αα) εκρίζωση,
ββ) προετοιμασία εδάφους,
γγ) αναφύτευση- μετεγκατάσταση,

β) φύτευση αμπελώνων, η οποία περιλαμβάνει:
αα) προετοιμασία εδάφους,
ββ) φύτευση, βάσει άδειας αναφύτευσης σύμφωνα με το άρθρο 66 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1308/2013,

γ) επανεμβολιασμό (για την ποικιλιακή μετατροπή των αμπελώνων),

δ) βελτίωση ορισμένων τεχνικών διαχείρισης των αμπελουργικών εκτάσεων που αναλύονται σε:
αα) υποστύλωση,
ββ) κατασκευή αναβαθμίδων.

Προϋποθέσεις ένταξης εκτάσεων στην Παρέμβαση

Στην Παρέμβαση εντάσσονται τα αμπελοτεμάχια, όπως καταγράφονται στην υποβληθείσα αίτηση ένταξης από τον παραγωγό (συγκεκριμένης θέσης και έκτασης) για την περίοδο εφαρμογής της Παρέμβασης. Η παρέμβαση εφαρμόζεται μόνο σε εκτάσεις οι οποίες πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α) είναι φυτεμένες με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου ταξινομημένες σύμφωνα με την υπ’ αρ. 2919/95506/2017 απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β΄ 3276), όπως ισχύει κάθε φορά.

β) είναι καταχωρισμένες στο Αμπελουργικό Μητρώο,

γ) έχουν υποβληθεί από τους παραγωγούς δηλώσεις συγκομιδής ή/και δηλώσεις παραγωγής για αυτές τις εκτάσεις, όπου απαιτείται, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 24 του εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2018/274, κατά τις δύο τελευταίες περιόδους υποβολής,

δ) επιβεβαιώνεται η καλή υφιστάμενη καλλιεργητική κατάσταση του αμπελώνα και η ορθή συντήρησή του, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα του προενταξιακού ελέγχου του άρθρου 12 σε συνδυασμό με τις υποβληθείσες δηλώσεις συγκομιδής,

ε) εφόσον τα αμπελοτεμάχια προς ένταξης στην παρέμβαση έχουν αποτελέσει αντικείμενο επιτόπιου ελέγχου από άλλη υπηρεσία, ιδίως από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ή την αρμόδια ΔΑΟΚ, ως και δύο (2) έτη πριν την υποβολή αίτησης ένταξης στην Παρέμβαση, λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματά του, με την προϋπόθεση ότι έχει τηρηθεί η διαδικασία διενέργειας επιτόπιων ελέγχων του άρθρου 12,

στ) έχει υποβληθεί γι' αυτές ΕΑΕ κατά την πιο πρόσφατη διαδικασία υποβολής ΕΑΕ,

ζ) επιβεβαιώνεται η ταυτοποίηση των στοιχείων της αμπελουργικής εκμετάλλευσης του αιτούντα παραγωγού για την Παρέμβαση, μεταξύ του Αμπελουργικού Μητρώου και της ΕΑΕ,

η) τηρούνται οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις εθνικές και ενωσιακές διατάξεις για το σύνολο της αμπελουργικής εκμετάλλευσης,

θ) η ελάχιστη φυτεμένη έκταση αμπελοτεμαχίου είναι μισό (0,5) στρέμμα,

ι) όταν πρόκειται για αναφύτευση της ίδιας ποικιλίας στο ίδιο αμπελοτεμάχιο υλοποιείται αλλαγή αποστάσεων φύτευσης ή και μεταβολή στον αριθμό των πρέμνων με ελάχιστη ποσοστιαία μεταβολή 20% στις αποστάσεις ή στον αριθμό των πρέμνων, πριν και μετά την αναδιάρθρωση, εκτός άλλης μεταβολής συστήματος διαχείρισης,
ια) Για λόγους προστασίας και διαφύλαξης της αμπελουργικής φυσιογνωμίας της οριοθετημένης ζώνης παραγωγής «ΠΟΠ Γουμένισσα», «ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών», «ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών» και «ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών»:
αα) στην Π.Ε. Κιλκίς εκτάσεις φυτεμένες με τις ποικιλίες «Ξινόμαυρο» και «Νεγκόσκα», οι οποίες συμμετέχουν στον οίνο «ΠΟΠ Γουμένισσα», δεν μπορούν να συμμετέχουν στην Παρέμβαση για τις δράσεις «εκρίζωση-μετεγκατάσταση» με άλλη ποικιλία και «επανεμβολιασμός». Μπορούν να συμμετέχουν στη δράση «εκρίζωση-μετεγκατάσταση» με ίδια ποικιλία με αναφύτευση εκτάσεων όταν προέρχονται από εκριζώσεις εκτάσεων μόνο με ποικιλίες «Ξινόμαυρο» ή/και «Νεγκόσκα» και όταν πρόκειται να φυτευτούν μόνο με τις ίδιες ποικιλίες «Ξινόμαυρο» ή/και «Νεγκόσκα»,
ββ) στην Π.Ε. Αχαΐας εκτάσεις φυτεμένες με τις ποικιλίες «Κορινθιακή» και «Μαυροδάφνη», που συμμετέχουν στον οίνο «ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών», καθώς και εκτάσεις φυτεμένες με την ποικιλία «Μοσχάτο Άσπρο», που συμμετέχει στους οίνους «ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών» και «Μοσχάτος Ρίου Πατρών», δεν μπορούν να συμμετέχουν στην Παρέμβαση για τις δράσεις του πρώτου και δεύτερου εδαφίου της υποπερ αα΄,
γγ) στην Π.Ε. Κιλκίς εκτάσεις φυτεμένες με την ποικιλία «Τσάπουρνο» και στις Π.Ε. Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου εκτάσεις φυτεμένες με την ποικιλία «Κοτσιφολιάτικο» συμμετέχουν μόνο στις δράσεις «εκρίζωση-μετεγκατάσταση» με άλλη ποικιλία και «επανεμβολιασμός».

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκομιδή της επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών στις κύριες ζώνες καλλιέργειας της χώρας.

Οι βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών έχουν φέρει μια καθυστέρηση στην συγκομιδή, ενώ η έλλειψη εργατών γης έχει αυξήσει τα μεροκάματα που κυμαίνονται πάνω από 60 ευρώ. Φέτος δεν έχουμε πολλά μεγάλα μεγέθη λόγω της ξηρασίας και αυτή την εποχή οι μεγάλοι παραγωγοί πάνε για αποθήκευση.

Ο κ. Κώστας Τσιριμώκος, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Μεσολόγγι, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι «στην περιοχή με τις βροχοπτώσεις μας πήγε πίσω η συγκομιδή. Φέτος δεν έχει μεγάλα μεγέθη η παραγωγή και τα πολλά μικρά θα πάνε για ελαιοποίηση. Περσινά αποθέματα δεν υπάρχουν στην περιοχή».

Ο κ. Γιάννης Ξαγοράκης, παραγωγός και αυτός ελιάς Καλαμών από το Μεσολόγγι, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι «λίγα φέτος τα μεγάλα μεγέθη και δεν υπάρχουν περσινά αποθέματα. Οι παραγωγοί συγκομίζουν και αποθηκεύουν αυτή την εποχή. Οι τιμές στο 200άρι ξεκίνησαν από 1,50 και πρόσφατα έγινε μια αγορά στα 1,70 ευρώ».

Ο κ. Τάσος Σουλτανόπουλος, γεωπόνος και παραγωγός ελιάς Καλαμών από την περιοχή της Αταλάντης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «σε περίπου 10 ημέρες θα ολοκληρωθεί η φετινή συγκομιδή της ελιάς Καλαμών στην Φθιώτιδα. Την περασμένη εβδομάδα είχαμε ζημιές από ισχυρούς ανέμους που έριξαν στο έδαφος τις ελιές. Θα γίνουν εκτιμήσεις από τον ΕΛΓΑ αλλά δεν περιμένουμε αποζημιώσεις για την ζημιά στην παραγωγή.
Φέτος είναι μια μέτρια χρονιά όσον αφορά την ποσότητα παραγωγής και όσον αφορά τα μεγέθη. Από την άλλη υπάρχει αυξημένη ζήτηση για εξαγωγές και πολύ λίγα είναι τα αποθέματα. Πάντως γίνεται προσπάθεια για ακόμη μια φορά από την αγορά να κρατήσουν σε χαμηλά επίπεδα τις τιμές παραγωγού. Οι περσινές ελιές έχουν τιμή σκούπα στα 2,50 ευρώ το κιλό. Για τις φετινές αυτή την εποχή δίνουν στον παραγωγό 1,50 έως 1,55 ευρώ το κιλό. Αυτή την εποχή οι μεγάλοι παραγωγοί δεν πουλάνε αλλά αποθηκεύουν».

Ο κ. Γεώργιος Φλώρος, παραγωγός ελιάς Καλαμών απο Αγίους Αναργύρους της Λακωνίας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «προχωρά κανονικά η συγκομιδή της ελιάς και μέχρι 15 Δεκεμβρίου αναμένεται να έχει συγκομιστεί το 95% της παραγωγής στην Λακωνία. Φέτος δεν έχουμε μεγάλα μεγέθη αλλά πολλά ψιλά που πάνε για ελαιοποίηση.
Το 80% της παραγωγής είναι στα 220 έως 260 τεμάχια στο κιλό. Αρνητικό είναι ότι φέτος κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα η τιμή του ελαιολάδου. Αυτή την εποχή μόνο οι ετεροεπαγγελματίες και οι μικροί παραγωγοί πουλάνε ελιές. Οι μεγάλοι παραγωγοί αποθηκεύουν και περιμένουν από Μάρτιο έως και Μάιο να πουλήσουν. Οι τιμές παραγωγού είναι για το 200άρι στα 1,60 - 1,70 ευρώ το κιλό. Από την άλλη τα ελαιοτριβεία δίνουν για ελιές Καλαμών στον παραγωγό τιμή 5,5 ευρώ το κιλό. Πάντως περσινά αποθέματα δεν υπάρχουν και η ζήτηση αναμένεται να είναι αυξημένη».

Συνάντηση σε φιλικό και συναινετικό κλίμα πραγματοποίησε, στις 26/11/2024, στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ο Υφυπουργός, Χρήστος Κέλλας, με τους Αντιπεριφερειάρχες Αγροτικής Οικονομίας Κρήτης, Σταύρο Τζεδάκη, Πρωτογενούς Τομέα Νοτίου Αιγαίου, Φιλήμονα Ζαννετίδη, και Αγροτικής Οικονομίας Πελοποννήσου, Σπύρο Ζαχαριά, καθώς και εκπροσώπους των αλιέων των περιοχών αυτών.

Θέμα της σύσκεψης ήταν η διαρκώς αυξανόμενη απειλή που προκαλεί ο λαγοκέφαλος στις θάλασσες της Πελοποννήσου, της Κρήτης, του νοτίου και ανατολικού Αιγαίου, με αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο αλιευτικό εισόδημα όσο και στη θαλάσσια βιοποικιλότητα και τον τουρισμό.

Αρχικά, οι αλιείς εξέφρασαν στον Υφυπουργό την ικανοποίησή τους για το πρόγραμμα οικονομικής ενίσχυσης για την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούν τα θαλάσσια προστατευόμενα είδη, βοηθώντας έτσι τους αλιείς να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα από την καταστροφή των εργαλείων τους και τη μείωση της παραγωγής τους.

Το πρόγραμμα αυτό, ενταγμένο στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και Θάλασσας (ΠΑΛΥΘ) 2021-2027, παρέχει συνολική στήριξη ύψους 40 εκατ. ευρώ.

Στη συνέχεια, οι αλιείς ανέλυσαν τα προβλήματα που προκαλούν οι λαγοκέφαλοι, ιδίως τις καταστροφές που υφίστανται τα εργαλεία τους, όπως δίχτυα, παραγάδια και αγκίστρια, παραθέτοντας, μάλιστα, φωτογραφικό υλικό, αλλά και τον κίνδυνο εξαφάνισης διαφόρων θαλάσσιων ειδών από τις περιοχές τους, όπως οι σουπιές και τα χταπόδια, που αποτελούν την κύρια τροφή των λαγοκέφαλων.

Ακολούθως, ζήτησαν από το ΥπΑΑΤ να λάβει μέτρα για τον περιορισμό του λαγοκέφαλου που έχει κατακλύσει τη Μεσόγειο, λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Παράλληλα, έγινε αναφορά στο Σχέδιο Χορηγιών στην Κύπρο για τον περιορισμό του Λαγοκέφαλου στα παράκτια ύδατα της χώρας, το οποίο επικήρυξε τους λαγοκέφαλους με 4,73 ευρώ ανά κιλό και στόχο να αφαιρεθούν πάνω από 125 τόνοι λαγοκέφαλων από τις Κυπριακές θάλασσες.

Ο Υφυπουργός ανακοίνωσε την πρόθεση να αντληθούν πόροι από το Πρόγραμμα Αλιείας Υδατοκαλλιεργειών και Θάλασσας (2021-2027) και σε συνεργασία με την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ) να υλοποιηθούν πρόσθετες δράσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος από την εξάπλωση των χωροκατακτητικών ξένων ειδών, όπως ο λαγοκέφαλος, ή ακόμη για την αξιοποίηση αυτών των ειδών σε άλλους τομείς. Στο πλαίσιο αυτό, οι δράσεις θα προσαρμοστούν στις οδηγίες του Σχεδίου Δράσης για τη διαχείριση του πληθυσμού του λαγοκέφαλου, το οποίο διαμορφώνεται από τον ΟΦΥΠΕΚΑ.

Ο Χρήστος Κέλλας, κλείνοντας, τόνισε τη δέσμευση του Υπουργείου για την ενίσχυση της αλιευτικής δραστηριότητας και διαβεβαίωσε τους αλιείς ότι η πολιτεία θα τους στηρίξει με όλα τα διαθέσιμα μέσα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πρόκληση του λαγοκέφαλου και να προστατευτεί η επαγγελματική τους βιωσιμότητα. «Στεκόμαστε στο πλευρό των αλιέων, κατανοώντας τις σοβαρές επιπτώσεις που προκαλεί η εξάπλωση του λαγοκέφαλου στις θάλασσές μας. Με κάθε διαθέσιμο πόρο και μέσα από στοχευμένες δράσεις, στηρίζουμε ουσιαστικά τον κλάδο και διασφαλίζουμε τη συνέχιση της αλιευτικής δραστηριότητας. Η δέσμευσή μας είναι να δώσουμε λύσεις που θα επιτρέψουν στους αλιείς μας να παραμείνουν στον τόπο τους και να προστατεύσουν τη θαλάσσια κληρονομιά μας», ανέφερε.

Παρόντες στη σύσκεψη ήταν οι κ.κ. Ανδρουλάκης Γιάννης, πρόεδρος Συλλόγου Αλιέων Ν. Ηρακλείου, Φραγκιαδάκης Νικόλαος, αντιπρόεδρος Συλλόγου Αλιέων Ν. Ηρακλείου, Κουλλιάς Μανώλης, πρόεδρος Παράκτιας Αλιείας Καλύμνου, Σκιαδάς Δημήτρης, πρόεδρος Αλιευτικού Συλλόγου Πάρου, Διακοσταμάτης Κυριάκος , πρόεδρος Παράκτιας Αλιείας Ρόδου, Παπασεβαστός Πέτρος, πρόεδρος Συλλόγου Αλιέων Κω, Λιβανός Γεώργιος, πρόεδρος Επαγγελματιών Παράκτιων Αλιέων Δ. Μονεμβάσιας, Μαυρογιάννης Γεώργιος, Διευθυντής Αναπτυξιακής Ηρακλείου ΑΕ ΟΤΑ, Ζήφος Κώστας, Διευθυντής Αναπτυξιακής Δωδεκανήσου και Μπερέτσος Μαρίνης, διευθυντής Αναπτυξιακής Πάρνωνα.

Μετά τον τιμοκατάλογο που ανακοίνωσε ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας για τις ελιές Καλαμών έχουμε ανακοίνωση νέου τιμοκαταλόγου από ιδιωτική εταιρεία.

Αφορά επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της επεξεργασίας, μεταποίησης και συσκευασίας βρώσιμης ελιάς, στην περιοχή της Αταλάντης, που ανακοίνωσε τιμές για Καλαμών εσοδείας 2024/2025.

Οι τιμές ανά τεμαχισμό είναι:
για τεμάχια 140 το κιλό τιμή παραγωγού 2,20 ευρώ
για τεμάχια 150 το κιλό τιμή παραγωγού 2 ευρώ
για τεμάχια 160 το κιλό τιμή παραγωγού 1,80 ευρώ
για τεμάχια 170 το κιλό τιμή παραγωγού 1,70 ευρώ
για τεμάχια 180 το κιλό τιμή παραγωγού 1,60 ευρώ
για τεμάχια 200 το κιλό τιμή παραγωγού 1,50 ευρώ
για τεμάχια 220 το κιλό τιμή παραγωγού 1,40 ευρώ
για τεμάχια 240 το κιλό τιμή παραγωγού 1,30 ευρώ
για τεμάχια 260 το κιλό τιμή παραγωγού 1,20 ευρώ
για τεμάχια 280 το κιλό τιμή παραγωγού 1,10 ευρώ
για τεμάχια 300 το κιλό τιμή παραγωγού 1 ευρώ
για τεμάχια 320 το κιλό τιμή παραγωγού 0,90 ευρώ
για τεμάχια 350 το κιλό τιμή παραγωγού 0,80 ευρώ
για τεμάχια 400 το κιλό τιμή παραγωγού 0,70 ευρώ

Την μείωση του πλαφόν της κορινθιακής σταφίδας αλλά και την παράταση της ημερομηνίας παράδοσης για την είσπραξη της συνδεδεμένης ενίσχυσης ζητούν οι σταφιδοπαραγωγοί.

Όπως υποστηρίζουν οι παραγωγοί η ξηρασία και οι υψηλές θερμοκρασίες έφεραν μείωση της παραγωγής σε όλες τις ζώνες καλλιέργειας.

Επίσης για να πάρουν την συνδεδεμένη ενίσχυση πρέπει να παραδώσουμε μέχρι της 30 Νοέμβριου την σταφίδα τους.

Για να σταματήσει ο εκβιασμός ζητούν από την κυβέρνηση των μείωση του πλαφόν 150 κιλών ανά στρέμμα αλλά και την παράταση της ημερομηνίας παράδοσης για να καταφέρουν να πάρουν το πριμ στην συνδεδεμένη της σταφίδας.

Ο σταφιδοπαραγωγός από την Μεσσηνία και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Χανδρινού, Κώστας Αποστολόπουλος, αναφέρει στον ΑγροΤύπο τα εξής:

«Να σταματήσει εδώ και τώρα ο εκβιασμός των σταφιδοπαραγωγών από την κυβέρνηση που για ακόμη μια χρόνια κάνοντας πλάτες σε έμπορους εξαγωγείς προσπαθούν να αρπάξουν το προϊόν σε χαμηλές τιμές .

Μας αναγκάζουν για να εισπράξουμε την συνδεδεμένη ενίσχυση να πρέπει να παραδώσουμε μέχρι της 30 Νοέμβριου την σταφίδα. Δίνοντας έτσι μια ακόμα βοήθεια στους έμπορους να καθορίσουν την τιμή που αυτοί θέλουν.

Ζητάμε να δοθεί παράταση και να ύπαρξη σημαντική μειώσει στα κιλά που πρέπει να παραδώσουμε στους μεταποιητές γιατί με της τεράστιες ζημίες από την ανομβρία και τους καύσωνες του καλοκαιριού παρά πολλοί σταφιδοπαραγωγοί δεν θα φτάσουν το όριο τον 150 κιλών το στρέμμα, που πρέπει να παραδώσουν και θα χάσουν την συνδεδεμένη ενίσχυση.

Επιμένουμε στην πάγια θέση μας ότι το σύνολο των επιδοτήσεων πρέπει να δοθεί σε αυτούς που πραγματικά δουλεύουν και παράγουν και όχι στους διάφορους κηφήνες, επιτήδειους, που λυμαίνονται βασική ενίσχυση και συνδεδεμένες ενισχύσεις της ΚΑΠ. Να δίνονται όλες οι επιδοτήσεις με βάση την παραγωγή στα προϊόντα».

Τον Οκτώβριο ξεκίνησε η συγκομιδή ελαιοκάρπου στην Ισπανία με μια παραγωγή ελαιολάδου ύψους 36.000 τόνων.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το σύστημα Poolred, από τις 11 έως τις 17 Νοεμβρίου 2024, η τιμή παραγωγού του έξτρα παρθένου ελαιολάδου ήταν 5,2 ευρώ το κιλό, στο παρθένο 4,8 και στο λαμπάντε 4,6 ευρώ το κιλό.

Στο μεταξύ με την ευκαιρία της πρώτης συνάντησης του νέου Παρατηρητηρίου Αγοράς Ελαιόλαδου και Επιτραπέζιας Ελιάς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, ο διευθυντής της Ισπανικής Ένωση Δήμων Ελαιολάδου (AEMO), José María Penco, παρουσίασε τη μελέτη του κόστους παραγωγής στην χώρα του με τα στοιχεία του 2023.

Αυτή η έκθεση δείχνει «τη σκληρή πραγματικότητα που προκύπτει από την έντονη αύξηση του κόστους τα τελευταία τρία χρόνια», σε ποσοστό 32% για όλα τα συστήματα καλλιέργειας. Συγκεκριμένα το κόστος για την παραγωγή ενός κιλού ελαιολάδου στην Ισπανία κυμαίνεται στα 2,81 ευρώ/κιλό στους αρδευόμενους ελαιώνες, στα 4,61 ευρώ/κιλό από ορεινούς ελαιώνες, στα 3 και 4 ευρώ στους παραδοσιακούς ελαιώνες ανάλογα αν είναι αρδευόμενοι ή ξηρικοί.

«Αυτό που θα πρέπει να καταλάβουν στην ΕΕ είναι το υψηλό κόστος καλλιέργειας που έχει το ελαιόλαδο, που είναι το πιο υγιές έλαιο στη διατροφή μας», τόνισε ο κ. José María Penco.

«Είναι φυσιολογικό να υπάρχει φέτος μια προσαρμογή τιμών λόγω της αυξημένης προσφοράς», δήλωσε ο κ. José María Penco, αν και θεώρησε ότι «καταρρέουν γρήγορα, οι τιμές, γεγονός που ενέχει κίνδυνο για το κόστος παραγωγής».

Από την πλευρά του ο κ. Cristóbal Cano, Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Κλάδου Ελαιολάδου της Ένωσης Μικροκαλλιεργητών και Αγροτών (UPA), σε δηλώσεις του τόνισε ότι «όλο το προηγούμενο διάστημα από τίτλους δημοσιευμάτων που παραπληροφορούν για μια υποτιθέμενη «πτώση της ζήτηση» στο ελαιόλαδο. Ό,τι δεν υπάρχει δεν μπορεί να πουληθεί.

Εάν οι διαθεσιμότητες ήταν 40% χαμηλότερες, προφανώς έπρεπε να πουληθεί πολύ μικρότερος όγκος στην λιανική αγορά. Αν γινόταν το αντίθετο θα σήμαινε ότι θα είχαμε μια τεράστια απάτη (νοθεία) και θα πουλούσαμε κάτι που δεν υπήρχε. Όλα τα αποθέματα που είχαμε αποθηκεύσει έχουν πουληθεί και με τις υψηλότερες τιμές στην ιστορία.

Μετά από δύο χρόνια έντονης ξηρασίας, όπου υπήρχε τιμή αλλά όχι ποσότητα και υψηλό κόστος παραγωγής, τώρα έχουμε τη δυνατότητα να παρέχουμε ρευστότητα στον παραγωγικό τομέα. Ζητάμε λοιπόν τιμή παραγωγού. Νομίζουμε ότι το αξίζουμε».

Το Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου (ΙΕΛΥΑ) του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ διοργανώνει ένα διαδικτυακό σεμινάριο την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024, 14:00 μ.μ.
Με αφορμή της παγκόσμια Ημέρα της Ελιάς (26 Νοεμβρίου) το σεμινάριο θα έχει ως κύριες θεματικές την Υγεία του Εδάφους ως φυσικός πόρος & την αντίστοιχη βιώσιμη διαχείριση ελαιώνων ενώ απευθύνεται σε γεωπόνους, ερευνητές, ακαδημαϊκούς αγρότες & ευρύτερο κοινό. Στόχος είναι η ενημέρωση σχετικά με τις τελευταίες σχετικές εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ & η ανάδειξη των αποτελεσμάτων της έρευνας που υλοποιεί το Ινστιτούτο για την εφαρμογή σύγχρονων πρακτικών & τεχνολογιών για τη διασφάλιση της υγείας & γονιμότητας εδάφους. Επίσης, θα παρουσιαστούν οι τελευταίες εξελίξεις σχετικά με τη διαχείριση εδάφους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς και του έργου Soil O-live, το οποίο υλοποιείται από το τμήμα Ελαίας & Οπ/κων Καλαμάτας του ΙΕΛΥΑ, με σκοπό την ενίσχυση της αειφορίας στον ελαιοκομικό τομέα μέσω καινοτόμων αγροοικολογικών πρακτικών που αφορά, μεταξύ άλλων, στη διαχείριση εδάφους.
Κύριοι ομιλητές του σεμιναρίου:
-Δρ. Πάνος Πανάγος: Με περισσότερα από 20 χρόνια επιστημονικής δραστηριότητας στο Κοινό Ερευνητικό Κέντρο (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ειδικεύεται στη διαμόρφωση περιβαλλοντικών μοντέλων και στην ανάπτυξη πολιτικών. Επικεφαλής Αξιολόγησης της Υγείας του Εδάφους που συμβάλλει στην υποστήριξη των Αγρο-περιβαλλοντικών πολιτικών στην ΕΕ. Αναγνωρισμένος ως μία από τις κύριες προσωπικότητες στο Παρατηρητήριο Εδάφους της ΕΕ, τιμήθηκε ως ένας από τους επιστήμονες με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως για 5 χρόνια από το Web of Science.
-Δρ. Γεώργιος Ψαρράς: Διευθυντής του ΙΕΛΥΑ & ερευνητής με εμπειρία στις καινοτόμες μεθόδους διαχείρισης ελαιώνων, ο οποίος θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα μακροχρόνιων ερευνών του Ινστιτούτου, σχετικά με τη διαχείριση εδάφους & θρέψης των ελαιώνων.
Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Δρ. Βασίλειος Γκισάκης, εντεταλμένος ερευνητής, ενώ θα εστιάσει στις εφαρμογές & αρχικά αποτελέσματα του έργου Soil O-live, ως επιστημονικός υπεύθυνος του έργου που υλοποιείται από το Τμήμα Ελαίας & Οπ/κων Καλαμάτας, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Tο Soil O-live, διάρκειας 5 ετών (2023-2027), σκοπεύει στην στήριξη της βιώσιμης γεωργίας, καθώς προωθεί πρακτικές διαχείρισης εδαφών που ενισχύουν τη βιοποικιλότητα και τη γονιμότητα τους, με απώτερο σκοπό την ανθεκτικότητα και την παραγωγικότητα των ελαιώνων στην Ευρώπη. Περιλαμβάνει δε, την ανάπτυξη & εφαρμογή νέων τεχνολογιών & μεθόδων που θα επιτρέψουν στους ελαιοπαραγωγούς να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η υποβάθμιση των εδαφών και οι αυξανόμενες κλιματικές πιέσεις.
Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί μέσω Microsoft Teams.
Η συμμετοχή είναι δωρεάν με απαραίτητη εγγραφή στην ακόλουθη πλατφόρμα: https://forms.office.com/e/X2MQNGhzbH

Ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης του εισοδήματος των ελαιοκαλλιεργητών από τις μεγάλες ζημιές λόγω ανομβρίας.

Η ΕΘΕΑΣ απέστειλε επιστολή προς την ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για τα προβλήματα που έχουν ανακύψει στις ελαιοκαλλιέργειες, μετά την παρατεταμένη ανομβρία που επικράτησε ανά περιοχές, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν, τόσο ποσοτικές, όσο και ποιοτικές ζημιές.

Όπως αναφέρει η τριτοβάθμια συνεταιριστική οργάνωση, φέτος η μείωση της παραγωγής ελαιόλαδου και της βρώσιμης ελιάς κυμαίνεται από 25-40% και σε ορισμένες περιοχές σε μεγαλύτερα ποσοστά.

Επίσης οι καρποί που συγκομίζονται έχουν μικρό μέγεθος και δεν βοηθούν τους παραγωγούς να «αγγίξουν» τα μεγέθη και τις ποιοτικές αποδόσεις μιας κανονικής ελαιοκομικής χρονιάς.

Η επιστολή της ΕΘΕΑΣ αναφέρει τα εξής:

Η φετινή ελαιοκομική περίοδος, χαρακτηρίζεται από συνεχή ανομβρία, σε συνδυασμό με τον παρατεταμένο θερινό καύσωνα που προηγήθηκε και ξηρούς ανέμους το φθινόπωρο. Αυτός ο συνδυασμός ασυνήθιστων κλιματικών συνθηκών, είχε προκαλέσει έντονο υδατικό στρες, ιδιαίτερα σε μη αρδευόμενες περιοχές, όπως είναι οι ορεινές και νησιωτικές όπου βρίσκεται μεγάλο μέρος από τα εκατομμύρια ελαιόδεντρα της χώρας. Επακόλουθο αυτών των εξαιρετικά δυσμενών συνθηκών, είναι η συρρίκνωση του ελαιοκάρπου, η καρπόπτωση και εκτεταμένες ξηράνσεις των βλαστικών μερών, ζημιές μη αντιστρέψιμες από τις λίγες βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών.

Τα ανωτέρω προβλήματα, συναντώνται στις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, με τους καλλιεργητές ελιάς να βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντικές απώλειες στην παραγωγή τους και ως εκ τούτου με μεγάλη απώλεια του εισοδήματός τους, κρίσιμο για την επιβίωσή τους. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία των ελαιοπαραγωγικών συνεταιρισμών μελών μας, από όλες τις ελαιοκομικές περιφέρειες της χώρας, έχουν δημιουργηθεί δύο είδη ζημιών:

α) Ποσοτικές ζημιές:
Η μείωση της παραγωγής ελαιόλαδου και της βρώσιμης ελιάς κυμαίνεται από 25 - 40 % και σε ορισμένες περιοχές σε μεγαλύτερα ποσοστά. Με βάση αυτά τα στοιχεία οι ελαιοκομικοί συνεταιρισμοί μέλη μας εκτιμούν πως η μείωση στο ελαιόλαδο θα ανέλθει σε 50 - 60.000 τόνους.

β) Ποιοτικές ζημιές:
Οι καρποί που συγκομίζονται έχουν μικρότερο μέγεθος, ένεκα της αφυδάτωσης και δεν βοηθούν τους παραγωγούς να «αγγίξουν» τα μεγέθη και τις ποιοτικές αποδόσεις μιας κανονικής ελαιοκομικής χρονιάς, οι οποίες είναι σημαντικά μικρότερες.

Καθίσταται σαφές, πως πλέον οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής πλήττουν ανεπανόρθωτα τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις με επακόλουθο τη μείωση του αγροτικού εισοδήματος. Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω δυσμενή δεδομένα, όπως διαμορφώθηκαν για τους καλλιεργητές ελιάς, κρίνεται αναγκαία η αποτύπωση της πραγματικής κατάστασης των ζημιών που έχουν προκληθεί.

Τέλος, είναι απαραίτητη η οικονομική ενίσχυση και η υποστήριξη των παραγωγών, ώστε να υπάρξει αντιστάθμιση στην απώλεια του εισοδήματος τους και να μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα την παραγωγική τους δραστηριότητα.