Ενώ σε αρκετές περιοχές η συγκομιδή έχει ξεκινήσει, δεν λείπουν τα χωράφια που παραμένουν ασυγκόμιστα, καθώς ο καιρός και οι συνεχείς βροχοπτώσεις έχουν προκαλέσει καθυστερήσεις αλλά και διαφοροποιήσεις στις πρακτικές των παραγωγών. Ωστόσο, πέρα από τον παράγοντα των καιρικών συνθηκών, φέτος ξεχωρίζει και μια διαφορετική προσέγγιση πολλών βαμβακοπαραγωγών στο θέμα της αποφυλλώσεως — είτε λόγω κόστους, είτε λόγω χρονικών περιορισμών.
Όπως προκύπτει από τις δηλώσεις γεωπόνων και εκκοκιστών στον ΑγροΤύπο, η επιλογή αυτή, σε συνδυασμό με τα επίπεδα υγρασίας στα βαμβάκια, φαίνεται πως επηρεάζει —σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, ανάλογα με την περίπτωση— την ποιότητα του τελικού προϊόντος, αλλά και τη δυσκολία στη συγκομιδή.
Τι είναι το αποφυλλωτικό και γιατί εφαρμόζεται
Ο γεωπόνος κ. Καλαμπάκας εξηγεί ότι το αποφυλλωτικό απαιτεί ηλιόλουστο καιρό και περίπου δέκα ημέρες πριν τη συγκομιδή για να δράσει αποτελεσματικά.
«Με τις συνεχείς βροχές, πολλοί δεν πρόλαβαν να το ρίξουν ή το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι οι παραγωγοί που έκαναν την εφαρμογή σωστά «περιμένουν να βελτιωθεί ο καιρός για να προχωρήσουν στη συγκομιδή».
Όπως τονίζει, το αποφυλλωτικό αποτελεί αναγκαίο εργαλείο για τη σωστή συγκομιδή, καθώς «βοηθά να φύγουν τα φύλλα, να καθαρίσει το φυτό και να μαζευτεί πιο καθαρό βαμβάκι».
Αντίθετα, «χωρίς αυτό, η συγκομιδή δυσκολεύει και σε συνθήκες συννεφιάς ή βροχής δεν έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα».
Στην πράξη, η απουσία αποφυλλωτικού σημαίνει ότι ο παραγωγός χρειάζεται περισσότερο κόπο για τη συγκομιδή, ενώ το βαμβάκι συγκρατεί περισσότερες ξένες ύλες, κυρίως φύλλα.
Ανάλογα με το ποσοστό αυτών και το αν έχουν δεσμεύσει υγρασία, η ποιότητα της ίνας μπορεί να επηρεαστεί — και κατ’ επέκταση η τιμή πώλησης στο εκκοκιστήριο.
Τι λένε τα εκκοκιστήρια: Καθαρότητα, ξένες ύλες και υγρασία στο μικροσκόπιο
Ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με εκκοκιστήρια από διάφορες περιοχές της χώρας, προκειμένου να αποτυπώσει την εικόνα της συγκομιδής και να βολιδοσκοπήσει πώς διαμορφώνεται η ποιότητα του προϊόντος, σε μια περίοδο που οι καλλιεργητικές επιλογές και οι καιρικές συνθήκες δημιουργούν διαφορετικούς ρυθμούς και πρακτικές ανά περιοχή.
Παράλληλα, όπως εξηγούν ειδικοί, όταν το βαμβάκι συγκομίζεται με φύλλα και ξένες ύλες, αυξάνεται η πιθανότητα εγκλωβισμού υγρασίας, καθώς τα φύλλα συγκρατούν νερό και επηρεάζουν τη διαδικασία καθαρισμού και την ποιότητα της ίνας.
Από τα Εκκοκιστήρια Αγγελούση (ΕΚΚΟΚΚΙΣΤΗΡΙΑ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ ΑΓΓΕΛΟΥΣΗΣ Α.Ε.) στη Λιβαδειά αναφέρουν ότι «αρκετοί παραγωγοί δεν ρίχνουν αποφυλλωτικό φέτος, κυρίως λόγω κόστους».
Όπως σημειώνουν, δεν είναι λίγοι εκείνοι που περιορίζουν ακόμη και τις αρδεύσεις, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος παραγωγής.
Η συγκομιδή εξελίσσεται με καθυστερήσεις λόγω καιρού, όμως, όπως επισημαίνουν, «όταν δεν έχει ριχτεί αποφυλλωτικό, το βαμβάκι μπορεί να συγκομιστεί, αλλά συνήθως έχει περισσότερες ξένες ύλες και υψηλότερη υγρασία».
«Η υγρασία επηρεάζει την καθαρότητα και το χρώμα της ίνας, ειδικά όταν τα βαμβάκια μαζεύονται βρεγμένα ή με φύλλα», τονίζουν.
Από το Εκκοκιστήριο Καραγιώργου (ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΥ ΑΦΟΙ Ν ΑΒΕΕ) στα Φάρσαλα, σημειώνουν ότι παραλαμβάνουν βαμβάκι «με ή χωρίς αποφυλλωτικό», ανάλογα με την κατάσταση του χωραφιού.
«Αν το βαμβάκι είναι καθαρό, δεν υπάρχει θέμα παραλαβής», τονίζουν, διευκρινίζοντας όμως ότι «όταν δεν έχει γίνει αποφυλλωτικό, υπάρχουν περισσότερα φύλλα και ξένες ύλες».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα φέτος, σύμφωνα με την ίδια πηγή, είναι «η αυξημένη υγρασία, που επηρεάζει την καθαρότητα και το χρώμα του σύσπορου».
«Το εκκοκιστήριο μπορεί να καθαρίσει το βαμβάκι, αλλά με μικρότερη απόδοση σε ίνα», αναφέρουν, σημειώνοντας ότι το όριο υγρασίας για παραλαβή είναι περίπου 13%.
Προσθέτουν επίσης ότι «οι ξένες ύλες, όπως φύλλα και βρωμιές, δυσκολεύουν τον καθαρισμό και επηρεάζουν την τελική ποιότητα του εκκοκκισμένου προϊόντος».
Όπως εξηγούν ειδικοί, η παρουσία φύλλων και ξένων υλών στο συγκομισμένο βαμβάκι μπορεί να συγκρατεί επιπλέον υγρασία, επιβαρύνοντας περαιτέρω την καθαρότητα του προϊόντος και τη διαδικασία εκκόκκισης.
Από το Εκκοκιστήριο Καφαντάρη Παπακώστα (ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ ΑΒΕΕ) στην Καρδίτσα, αναφέρουν ότι «ποτέ δεν έριχναν όλοι αποφυλλωτικό», υπογραμμίζοντας ότι η πρακτική αυτή «δεν είναι κάτι καινούργιο».
Η φετινή παραγωγή προχωρά κανονικά, «αλλά παρατηρείται αυξημένη υγρασία στα βαμβάκια που φτάνουν για εκκόκκιση».
«Να μην μαζεύουν νύχτα», συμβουλεύουν οι υπεύθυνοι, «γιατί τότε αυξάνεται η υγρασία και μαζεύονται φύλλα».
Παρά τις προκλήσεις, σημειώνουν ότι «τα εκκοκιστήρια μπορούν να διαχειριστούν τέτοια φορτία, αλλά η καθαρότητα επηρεάζεται».
Από τα Εκκοκιστήρια Θράκης (ΕΚΚΟΚΙΣΤΗΡΙΑ ΘΡΑΚΗΣ ΑΒΕΕ) η εικόνα είναι ότι η συγκομιδή έχει προχωρήσει περίπου στο 30–40%, με ικανοποιητική ποιότητα αλλά ανομοιομορφίες ανά περιοχή.
«Το φαινόμενο των παραγωγών που δεν εφαρμόζουν αποφυλλωτικά είναι γνωστό, δεν δημιουργεί πρόβλημα στην παραλαβή εκτός αν υπάρχουν πολλές ξένες ύλες - φύλλα ή υγρασία», αναφέρουν.
Παρά τις δυσκολίες, «φέτος βλέπουμε καλής ποιότητας βαμβάκι, αλλά και περιπτώσεις με υγρασία πάνω από τα όρια».
Όπως επισημαίνουν, οι καιρικές συνθήκες φέτος έχουν επηρεάσει περισσότερο την ποιότητα από την ίδια την επιλογή αποφυλλωτικού.
Ενώ τα εκκοκιστήρια μεταφέρουν μια εικόνα διαφοροποιημένων πρακτικών και αυξημένης υγρασίας, σε γενικό επίπεδο ο κλάδος φαίνεται να διατηρεί ισορροπία.
Ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος τονίζει στον ΑγροΤύπο, ότι η φετινή παραγωγή «κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα», αν και «ο καιρός έχει επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα».
Όπως τονίζει, «χρειάζεται προσοχή και υπομονή στη συγκομιδή, ώστε το ελληνικό βαμβάκι να διατηρήσει την ποιότητα και την ανταγωνιστικότητά του», δίνοντας έμφαση στη σωστή αποθήκευση και διαχείριση μετά τη συλλογή.
Παρά τις καθυστερήσεις λόγω καιρού, επισημαίνει ότι «στο μεγαλύτερο ποσοστό των βαμβακοκαλλιεργειών η αποφύλλωση πραγματοποιείται κανονικά», χαρακτηρίζοντας τη διαδικασία βασικό στάδιο προετοιμασίας για τη συγκομιδή.
Τελικά, ναι ή όχι στο αποφυλλωτικό;
Το αποφυλλωτικό εφαρμόζεται λίγο πριν τη συγκομιδή, με στόχο να μαραθούν τα φύλλα και να διευκολυνθεί η μηχανική συλλογή, διατηρώντας το σύσπορο πιο καθαρό και ομοιόμορφο.
Πρόκειται για μια πρακτική που, όπως τονίζουν οι ειδικοί, θεωρείται βασικό εργαλείο για ομαλή συγκομιδή — αρκεί να εφαρμοστεί στις σωστές συνθήκες, δηλαδή με ηλιοφάνεια και επαρκή χρόνο δράσης πριν το μάζεμα.
Ωστόσο, όπως φάνηκε φέτος, αρκετοί παραγωγοί επέλεξαν να μην προχωρήσουν σε αποφύλλωση, είτε επειδή δεν το επέτρεψαν οι καιρικές συνθήκες, είτε λόγω του κόστους.
Το βαμβάκι μπορεί να συγκομιστεί και χωρίς αποφυλλωτικό, όμως απαιτεί περισσότερο κόπο και χρόνο, ενώ συνοδεύεται συχνότερα από φύλλα και ξένες ύλες.
Η διαφορά εντοπίζεται κυρίως στην καθαρότητα της ίνας — ειδικά όταν στο προϊόν συνυπάρχουν φύλλα και υγρασία.
Όπως επισημαίνουν εκκοκιστές, «όταν το βαμβάκι είναι καθαρό και στεγνό, γίνεται δεκτό χωρίς πρόβλημα, αλλά όταν συνδυάζει ξένες ύλες και υγρασία, υποβαθμίζεται η ποιότητά του».
Σε κάθε περίπτωση, το βαμβάκι γίνεται κανονικά δεκτό από τα εκκοκιστήρια.
Η επεξεργασία που ακολουθεί μπορεί, ανάλογα με την κατάσταση του προϊόντος, να εξουδετερώσει σε μεγάλο βαθμό τις επιπτώσεις, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις παραμένει μια μικρή απώλεια στην καθαρότητα και την εμφάνιση της ίνας. Σε άλλες περιπτώσεις, ιδίως όπου η αποθήκευση και η μεταφορά έγιναν με στεγνό προϊόν, δεν διαπιστώνεται καμία ποιοτική διαφοροποίηση.
Το δίλημμα του βαμβακοπαραγωγού
Για πολλούς παραγωγούς, η εφαρμογή αποφυλλωτικού φέτος αποτέλεσε ζήτημα καιρικών φαινομένων — όπως συμβαίνει σχεδόν κάθε χρονιά — καθώς οι συνεχείς βροχοπτώσεις και η έλλειψη ηλιοφάνειας δεν ευνόησαν την ορθή εφαρμογή και τη δράση των σκευασμάτων.
Παράλληλα, αποτέλεσε και θέμα κόστους. Ειδικοί του κλάδου αναφέρουν ότι αρκετοί παραγωγοί επιλέγουν να περιορίσουν τις εφαρμογές αποφυλλωτικών, ώστε να μειώσουν τα έξοδα, ιδιαίτερα σε μια χρονιά όπου η τιμή του βαμβακιού κινείται σε χαμηλά επίπεδα.
Στην πράξη, πολλοί βαμβακοπαραγωγοί προχωρούν στη συγκομιδή ακόμη και χωρίς όλες τις προτεινόμενες φροντίδες, προσπαθώντας να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος και στις δύσκολες συνθήκες της αγοράς.
