Με το που κλείνουν οι δηλώσεις ΕΑΕ (ΟΣΔΕ), οι παραγωγοί και τα γεωτεχνικά γραφεία βρίσκονται αντιμέτωποι με μια κρίσιμη διαδικασία: τους διασταυρωτικούς ελέγχους. Πρόκειται για το στάδιο όπου ο ΟΠΕΚΕΠΕ συγκρίνει τα στοιχεία που δηλώθηκαν με δεδομένα από άλλους φορείς, όπως η ΑΑΔΕ, ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, το Κτηματολόγιο, ο ΕΦΚΑ και ο ΕΛΓΑ. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι ενισχύσεις καταβάλλονται στους πραγματικούς δικαιούχους και ότι οι αιτήσεις είναι συμβατές με τις κοινοτικές απαιτήσεις.
Πότε και πώς ξεκινούν οι διασταυρωτικοί έλεγχοι
Η διαδικασία ξεκινά αμέσως μετά την οριστικοποίηση των δηλώσεων. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται με τη μορφή κωδικών λαθών, τους οποίους παραλαμβάνουν τα ΚΥΔ και τα γεωτεχνικά γραφεία. Κάθε χειριστής βλέπει συγκεντρωτικά τους κωδικούς που αφορούν τους παραγωγούς των οποίων χειρίστηκε τη δήλωση, με βάση τον αριθμό βιβλίου του. Συνήθως εκδίδονται δύο ή τρεις κύκλοι διασταυρωτικών ελέγχων μέχρι να φτάσουμε στις πληρωμές, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα για διορθώσεις και διευκρινίσεις.
Χρονοδιάγραμμα των ελέγχων
Ο πρώτος διασταυρωτικός έλεγχος εμφανίζεται αμέσως μετά το κλείσιμο των δηλώσεων ΕΑΕ, ενώ στη συνέχεια εκδίδονται συνήθως δύο ή και τρεις επιπλέον κύκλοι. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα στα γραφεία και τους παραγωγούς να δουν τι χρειάζεται διόρθωση και να τακτοποιήσουν εγκαίρως τυχόν ζητήματα πριν από την περίοδο των πληρωμών. Έτσι, η διαδικασία δεν είναι «μια κι έξω», αλλά εξελίσσεται βήμα-βήμα μέχρι να οριστικοποιηθούν τα στοιχεία.
Τι περιλαμβάνουν οι έλεγχοι
Οι διασταυρωτικοί έλεγχοι καλύπτουν πολλά και διαφορετικά σημεία της δήλωσης. Ορισμένα κομμάτια του ελέγχου αφορούν περισσότερο τυπικά ζητήματα, ενώ άλλα μπορούν να έχουν άμεσο αντίκτυπο στις πληρωμές. Ενδεικτικά, τα συνηθέστερα είναι τα εξής:
Εξουσιοδότηση ΕΛΓΑ
Συχνά εμφανίζεται μήνυμα ότι εκκρεμεί η επισύναψη εξουσιοδότησης ΕΛΓΑ, ώστε να μπορεί το σύστημα να αντλήσει τα απαραίτητα δεδομένα.
Συνδεδεμένες ενισχύσεις
Εδώ εντοπίζονται σφάλματα που σχετίζονται με την παράδοση προϊόντων, όπως πορτοκάλια για χυμοποίηση ή ψυχανθή για ζωοτροφές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι όλοι οι παραγωγοί με πορτοκάλια βλέπουν το σφάλμα «δεν δηλώθηκε η ενίσχυση χυμοποίησης», ακόμη κι αν δεν παρέδωσαν. Στις περιπτώσεις αυτές το λάθος απλώς γνωστοποιείται και δεν έχει συνέπειες.
Επικαλυπτόμενα αγροτεμάχια
Το σύστημα εντοπίζει αγροτεμάχια που δηλώνονται από περισσότερους του ενός παραγωγούς, προκαλώντας ανάγκη για διευκρινίσεις.
Μη επιλέξιμες εκτάσεις
Εντοπίζονται αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως δασικά, αστικά ή μη επιλέξιμα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε περικοπή ενίσχυσης.
Βοσκότοποι και εξισωτική
Οι έλεγχοι διασταυρώνουν την ύπαρξη και την επιλεξιμότητα βοσκοτόπων, καθώς και τις προϋποθέσεις για την εξισωτική αποζημίωση.
ΑΤΑΚ και ιδιοκτησιακά
Προβλήματα εμφανίζονται όταν δεν έχει καταχωρηθεί σωστά ο ΑΤΑΚ ή όταν τα στοιχεία ιδιοκτησίας δεν συμφωνούν με τις δηλώσεις.
Ενεργοποίηση δικαιωμάτων
Το σύστημα εντοπίζει περιπτώσεις όπου λείπουν στοιχεία ή υπάρχουν λάθη που εμποδίζουν την κανονική ενεργοποίηση των δικαιωμάτων.
Ο ρόλος των ΚΥΔ και των γραφείων
Οι κωδικοί λαθών δεν εμφανίζονται απευθείας στους παραγωγούς σε κάποια προσωπική πλατφόρμα, αλλά μόνο στο σύστημα μέσω του ΚΥΔ ή του γραφείου που υπέβαλε τη δήλωση. Αυτό σημαίνει ότι ο αγρότης πρέπει να βρίσκεται σε επικοινωνία με το γραφείο που τον εξυπηρετεί, ώστε να ενημερώνεται για τα αποτελέσματα και να γνωρίζει ποια λάθη έχουν ουσία και ποια είναι τυπικά. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται παρεξηγήσεις και οι αναγκαίες διορθώσεις γίνονται χωρίς καθυστέρηση.
Τι σημαίνουν για τον παραγωγό
Για τον παραγωγό, το σημαντικό είναι να βρίσκεται σε επικοινωνία με το γραφείο ή το ΚΥΔ που χειρίζεται τη δήλωσή του, να ενημερώνεται για τους κωδικούς λαθών και να κατανοεί ποια έχουν ουσία και ποια όχι. Οι διορθώσεις όπου απαιτούνται πρέπει να γίνονται άμεσα, ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις ή περικοπές.
Οι διασταυρωτικοί έλεγχοι αποτελούν ένα είδος «φίλτρου», που ξεκαθαρίζει ποιες αιτήσεις είναι ορθές και ποιες χρειάζονται διόρθωση. Δεν σημαίνουν απαραίτητα ποινή ή αποκλεισμό· πολλές φορές τα λάθη είναι απλώς ενημερωτικού χαρακτήρα. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσουν άμεσα τις πληρωμές, ειδικά αν δεν τακτοποιηθούν εγκαίρως.
Στην πράξη, οι έλεγχοι έχουν αποδειχθεί πολύτιμοι. Από τα επικαλυπτόμενα αγροτεμάχια μέχρι την έλλειψη ΑΤΑΚ, είναι ο μηχανισμός που αποτρέπει λάθη που θα μπορούσαν να κοστίσουν τόσο σε χρήματα όσο και σε αξιοπιστία. Παράλληλα, όμως, δεν λείπουν και οι περιπτώσεις που προκαλούν σύγχυση στους αγρότες, όπως όταν εμφανίζονται σφάλματα μαζικά χωρίς να έχουν ουσιαστική σημασία.
Ένα καλό βήμα πρόληψης για τους παραγωγούς είναι να κρατούν εγκαίρως συγκεντρωμένα τα παραστατικά που σχετίζονται με τις συνδεδεμένες ενισχύσεις ή τα ιδιοκτησιακά στοιχεία. Έτσι, σε περίπτωση που προκύψει κωδικός λάθους, η διόρθωση μπορεί να γίνει άμεσα χωρίς καθυστερήσεις.
Η ουσία των ελέγχων
Συνολικά, οι διασταυρωτικοί έλεγχοι αποτελούν εργαλείο διαφάνειας και αξιοπιστίας. Όσο πιο σωστά και πλήρη είναι τα στοιχεία από την αρχή, τόσο λιγότερα προβλήματα προκύπτουν στην πορεία. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν πόσο έτοιμο είναι το σύστημα να ξεχωρίσει τα πραγματικά λάθη από τις τυπικές παρατηρήσεις, χωρίς να καθυστερήσουν οι πληρωμές των παραγωγών. Και μέσα από τους επόμενους κύκλους ελέγχων θα φανεί τελικά πόσα από τα λάθη είναι ουσιαστικά και πόσα τυπικά, δίνοντας την αληθινή εικόνα για την πορεία των δηλώσεων.
