Η εποχή των γεννήσεων στα αιγοπρόβατα σηματοδοτεί για κάθε κτηνοτρόφο μία από τις πιο απαιτητικές περιόδους του χρόνου. Ξεκινά συνήθως από τις αρχές Οκτωβρίου και διαρκεί έως τον Μάρτιο, απαιτώντας σωστή προετοιμασία, συνέπεια και στενή συνεργασία με τον κτηνίατρο της εκτροφής. Η επιτυχία της περιόδου δεν εξαρτάται μόνο από όσα γίνονται τη στιγμή του τοκετού, αλλά και από τη φροντίδα που έχει προηγηθεί.
Η επιλογή κατάλληλων γεννητόρων, η εφαρμογή των εμβολιακών προγραμμάτων, η ισορροπημένη διατροφή –ιδιαίτερα στο τελευταίο τρίτο της εγκυμοσύνης– και η χορήγηση ιχνοστοιχείων αποτελούν βασικούς παράγοντες. Εάν υπήρξαν αποβολές το προηγούμενο διάστημα, είναι απαραίτητο να έχουν διερευνηθεί τα αίτια και να έχει δοθεί η κατάλληλη θεραπεία. Ένα καλοπροετοιμασμένο και φροντισμένο κοπάδι εισέρχεται στην περίοδο των γεννήσεων με σημαντικά πλεονεκτήματα και μεγαλύτερη ασφάλεια για τις μητέρες και τα νεογνά.
Ο χώρος των τοκετών
Ο χώρος όπου γίνονται οι τοκετοί πρέπει να είναι ξεχωριστός, στεγνός, καθαρός και απολυμασμένος. Η στρωμνή πρέπει να παραμένει καθαρή και να ανανεώνεται συχνά, ενώ ο αερισμός και ο φωτισμός να είναι επαρκείς – χωρίς ρεύματα αέρα που καταπονούν τα ζώα. Για τις πρωτόγεννες προβατίνες ή όσες χρειάζονται ειδική μεταγεννητική φροντίδα, συνιστάται η ύπαρξη ξεχωριστών διαμερισμάτων ώστε να μπορούν να λάβουν την προσοχή που χρειάζονται.
Η διατροφή πριν και μετά τη γέννα
Το τελευταίο τρίτο της εγκυμοσύνης είναι καθοριστικό: το έμβρυο αποκτά περίπου το 85% του βάρους του σε αυτό το διάστημα. Οι ανάγκες της μητέρας αυξάνονται, άρα απαιτείται ισορροπημένο σιτηρέσιο και σανός καλής ποιότητας. Μετά τη γέννα, οι ανάγκες παραμένουν υψηλές, ιδιαίτερα σε ενέργεια και πρωτεΐνη, οπότε πρέπει να συνεχίζεται η χορήγηση καλής ποιότητας τροφών — τόσο συμπυκνωμένων όσο και χονδροειδών.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού
Σε περίπτωση δυστοκίας, ο κτηνοτρόφος πρέπει να καλέσει άμεσα τον κτηνίατρο. Παράλληλα, είναι σημαντικό να υπάρχει φαρμακείο έκτακτης ανάγκης με τα βασικά φάρμακα και συμπληρώματα: ασβέστιο, ιώδιο, αντιβιοτικά (σε μορφή σπρέι ή ενέσιμη), φάρμακα για διάρροια, βιταμίνη Ε και σελήνιο — πάντα με καθοδήγηση του κτηνιάτρου εκτροφής. Σε εκτροφές με μαζικές γεννήσεις, η παρουσία έμπειρου και επαρκούς προσωπικού είναι κρίσιμη, ώστε να αντιμετωπίζονται άμεσα οι ανάγκες που προκύπτουν.
Φροντίδα και επιβίωση των νεογέννητων
Αμέσως μετά τη γέννα, ο ομφάλιος λώρος πρέπει να εμβαπτίζεται σε διάλυμα ιωδίου, ώστε να αποφευχθεί η είσοδος μικροβίων στον οργανισμό. Το πρωτόγαλα είναι ζωτικής σημασίας: όλα τα νεογνά πρέπει να το λάβουν τις πρώτες ώρες, καθώς είναι πλούσιο σε ανοσοσφαιρίνες που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνουν σημαντικά τη θνησιμότητα. Λίγες ημέρες αργότερα, συστήνεται η χορήγηση ενέσιμης βιταμίνης Ε με Σελήνιο για την πρόληψη της Μυϊκής Δυστροφίας. Στη συνέχεια, τα αμνοερίφια πρέπει να εμβολιαστούν για εντεροτοξιναιμία και να γίνει ο πρώτος αποπαρασιτισμός.
Πέρα όμως από τη σωστή φροντίδα, σημαντικό ρόλο στην επιβίωση των νεογνών παίζουν και οι καιρικές συνθήκες. Τα αμνοερίφια που γεννιούνται μέχρι το τέλος του χρόνου έχουν συνήθως μικρότερη θνησιμότητα, καθώς ο καιρός παραμένει πιο ξηρός και ήπιος. Αντίθετα, η υγρασία και το ψύχος των επόμενων μηνών δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη μικροβίων και καταπονούν τον οργανισμό των νεογνών.
Προς μια ομαλή και παραγωγική χρονιά
Η περίοδος των γεννήσεων είναι κρίσιμη, αλλά και καθοριστική για τη μελλοντική παραγωγή κάθε εκτροφής.
Με σωστή προετοιμασία, συνέπεια και στενή συνεργασία με τον κτηνίατρο, ο κτηνοτρόφος μπορεί να εξασφαλίσει μια ομαλή και παραγωγική χρονιά. Ένα φροντισμένο κοπάδι αποδίδει πάντα καλύτερα – και αυτή η επιτυχία ξεκινά από τις πρώτες μέρες ζωής των αμνοεριφίων.
Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2017, Πετρίδου Π., «Γεννήσεις στα αιγοπρόβατα – Τι πρέπει να προσέξει ο κτηνοτρόφος», σελ. 76–77
