Κήρυξη Κεφαλονιάς σε κατάσταση έκτακτης κινητοποίησης για 6 μήνες λόγω ευλογιάς, νέες συλλήψεις για παραβίαση μέτρων

Τους χειμερινούς μήνες, όταν οι γεννήσεις κορυφώνονται και το μαντρί δουλεύει ασταμάτητα, κάθε κτηνοτρόφος ξέρει ότι μία δυστοκία μπορεί να αλλάξει την πορεία ολόκληρης της χρονιάς. Η έγκαιρη αναγνώριση μιας δύσκολης γέννας, ο σωστός χειρισμός μέχρι να φτάσει ο κτηνίατρος, αλλά και η φροντίδα μητέρας και νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό, αποτελούν κρίσιμα βήματα για τη διατήρηση της γονιμότητας των ζώων και την επιβίωση των νεογέννητων.

Ο χώρος των τοκετών και η απαραίτητη προετοιμασία

Ο χώρος όπου γεννά η προβατίνα ή η αίγα πρέπει να είναι καθαρός, στεγνός και προστατευμένος από ρεύματα αέρα. Πρόκειται για το πρώτο σημείο επαφής του νεογέννητου με το περιβάλλον, επομένως οι συνθήκες υγιεινής είναι καθοριστικές για την υγεία τόσο του μικρού όσο και της μητέρας. Λίγο πριν από τον τοκετό, τα ζώα καλό είναι να μεταφέρονται σε αυτόν τον ειδικό χώρο, ώστε να μειώνονται οι κίνδυνοι μόλυνσης και να είναι δυνατή η άμεση παρακολούθηση.

Για να μπορέσει ο κτηνοτρόφος να βοηθήσει όπου χρειαστεί, ο χώρος των τοκετών πρέπει να είναι και καλά οργανωμένος. Ζεστό νερό, καθαροί κουβάδες, γάντια ώμου, αντισηπτικό διάλυμα και κατάλληλη λιπαντική ουσία αποτελούν απαραίτητα εργαλεία. Σε αυτά προστίθενται οι ειδικοί πεσσοί αντιβιοτικών για χρήση μετά τον τοκετό, όπου απαιτείται. Η σωστή υγιεινή και η καθαριότητα τόσο των χεριών όσο και του εξοπλισμού μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μολύνσεων και βοηθούν στη διατήρηση της μελλοντικής γονιμότητας των ζώων.

Ο φυσιολογικός τοκετός και πότε χρειάζεται παρέμβαση

Η κατανόηση των σταδίων του τοκετού βοηθά τον κτηνοτρόφο να αναγνωρίσει πότε η γέννα εξελίσσεται φυσιολογικά και πότε απαιτείται άμεση παρέμβαση. Ο τοκετός χωρίζεται σε τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά την προετοιμασία, με ανησυχία, συσπάσεις, μειωμένη πρόσληψη τροφής και διακυμάνσεις στη στάση του σώματος. Σε αυτό το στάδιο δεν παρεμβαίνουμε, γιατί κάθε ενόχληση μπορεί να διακόψει την πρόοδο.
Το δεύτερο στάδιο είναι η γέννα, όπου οι συσπάσεις εντείνονται, εμφανίζεται η χαρακτηριστική «φούσκα» στα γεννητικά όργανα και η μητέρα ξαπλώνει ώστε να ολοκληρωθεί η έξοδος του νεογνού. Το τρίτο στάδιο αφορά την απομάκρυνση του ύστερου.

Η γνώση αυτών των σταδίων λειτουργεί ως οδηγός, ώστε ο κτηνοτρόφος να αφήνει χρόνο στη μητέρα να προχωρήσει φυσιολογικά, αλλά και να αναγνωρίζει το σημείο όπου η αναμονή μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Η παρέμβαση πρέπει να γίνεται μόνο όταν υπάρχουν ξεκάθαρες ενδείξεις ότι η μητέρα δυσκολεύεται, και πάντοτε με ιδιαίτερη προσοχή. Αν έχει ξεκινήσει το δεύτερο στάδιο και περάσει τουλάχιστον μία ώρα έντονων συσπάσεων χωρίς αποτέλεσμα, ή αν εμφανιστεί το κεφάλι ή τα πόδια του νεογέννητου χωρίς πρόοδο, τότε ο κτηνοτρόφος μπορεί να χρειαστεί να βοηθήσει.

Αντίθετα, στο πρώτο στάδιο δεν ενοχλούμε το ζώο και στο δεύτερο δεν το μεταφέρουμε σε άλλο χώρο, καθώς αυτές οι παρεμβολές μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές. Η σωστή κρίση της στιγμής αποτελεί βασικό παράγοντα που προστατεύει τη μάνα και το νεογέννητο.

Βήμα προς βήμα: Πώς γίνεται η παρέμβαση

Πριν από κάθε προσπάθεια, καθαρίζονται σχολαστικά τα εξωτερικά γεννητικά όργανα και η γύρω περιοχή. Τα χέρια ή τα γάντια λιπαίνονται, ώστε οι κινήσεις να είναι ομαλές και να μην τραυματίζεται η γεννητική οδός. Αν έχει εμφανιστεί κάποιο μέλος του νεογέννητου, στόχος είναι η ήπια ανατάξη: η σωστή τοποθέτηση κεφαλιού και άκρων, ώστε να διευκολυνθεί η έξοδός του. Αποφεύγονται κινήσεις με υπερβολική δύναμη, καθώς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ρήξη και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή της μητέρας. Όταν δεν έχει εμφανιστεί κανένα τμήμα του νεογέννητου μετά από παρατεταμένες συσπάσεις, το χέρι εισάγεται προσεκτικά για να εντοπιστεί το σημείο όπου έχει «κολλήσει». Αν η είσοδος του χεριού δεν είναι δυνατή, η διαδικασία σταματά και αναμένεται ο κτηνίατρος. Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις πρέπει να είναι υπομονετικές και σταθερές.

Μετά τον τοκετό: φροντίδα μητέρας και νεογέννητου

Αμέσως μετά τον τοκετό εξετάζεται αν υπάρχει δεύτερο νεογέννητο, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Στη συνέχεια τοποθετούνται στη μήτρα οι ειδικοί αντιβιοτικοί πεσσοί και παρακολουθείται στενά η μητέρα για τις επόμενες ημέρες: θερμοκρασία, όρεξη και συνολική κατάσταση. Οποιαδήποτε μεταβολή απαιτεί άμεση επικοινωνία με τον κτηνίατρο.

Την ίδια στιγμή, τα νεογέννητα που έρχονται στον κόσμο μετά από δυστοκία ή με προβολή των οπίσθιων άκρων συχνά χρειάζονται επιπλέον φροντίδα. Αφαιρούνται τυχόν υμένες ή βλέννες από το ρύγχος και τους ρώθωνες και εφαρμόζονται ήπιες μαλάξεις στον θώρακα. Η διέγερση των ρωθώνων ή ένα ήπιο τίναγμα με το κεφάλι προς τα κάτω βοηθούν στην απομάκρυνση υγρών και στην έναρξη της αναπνοής.

Ο ομφάλιος λώρος περιποιείται με διάλυμα ιωδίου, ενώ το νεογέννητο «στεγνώνεται» με καθαρό ύφασμα ή άχυρο. Η λήψη πρωτογάλακτος μέσα στις πρώτες δύο ώρες είναι θεμελιώδης για την επιβίωσή του. Αν δεν θηλάζει μόνο του, ο κτηνοτρόφος το βοηθά, ακόμη και με μπιμπερό όπου χρειάζεται. Η καθαρή στρωμνή και η παρακολούθηση των επόμενων ημερών μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μολύνσεων και εξασφαλίζουν ομαλή ανάπτυξη.

Σημεία που δεν πρέπει να ξεχνά ο κτηνοτρόφος

Ορισμένες αρχές είναι αδιαπραγμάτευτες. Η ωκυτοκίνη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από κανέναν άλλο εκτός του κτηνιάτρου, καθώς μπορεί να προκαλέσει ρήξη της μήτρας. Η παρέμβαση γίνεται μόνο από άτομα με μικρή παλάμη και πάντοτε με χρήση γαντιών και αντισηπτικών. Κατά τον τοκετό δεν ενοχλούμε το ζώο, γιατί κάθε διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές. Η ύπαρξη αποθηκευμένου πρωτογάλακτος στην κατάψυξη αποτελεί επίσης πολύτιμη δικλίδα ασφαλείας για τις δύσκολες περιπτώσεις.

Η φροντίδα που καθορίζει τη χρονιά

Ο τοκετός στα αιγοπρόβατα είναι μια διαδικασία που απαιτεί ψυχραιμία, γνώση και σεβασμό στη μητέρα και στο νεογέννητο. Η σωστή παρέμβαση σε μια δυστοκία μπορεί να αποτρέψει απώλειες, να διαφυλάξει τη γονιμότητα των ζώων και να εξασφαλίσει μια καλύτερη πορεία για την εκτροφή. Με προσεκτικές κινήσεις, καθαρό περιβάλλον και συνεχή παρακολούθηση, ο κτηνοτρόφος στηρίζει τα ζώα του στις πιο κρίσιμες στιγμές και θέτει τις βάσεις για μια υγιή και παραγωγική χρονιά.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2019, Θ. Τσιλιγιάννη, «Παρεμβάσεις κατά τον τοκετό προβατίνων και αιγών», σελ. 72–74.

Σε κάθε μονάδα αιγοπροβατοτροφίας, η επιλογή των ζώων αντικατάστασης είναι μια κρίσιμη διαδικασία που καθορίζει την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα του κοπαδιού για τα επόμενα χρόνια. Οι κτηνοτρόφοι γνωρίζουν καλά ότι ένα μέρος των ζώων γερνά, αρρωσταίνει ή χάνεται για διάφορους λόγους, επομένως η ανανέωση —περίπου στο 15–25% του κοπαδιού— δεν είναι απλώς πρακτική ανάγκη, αλλά επένδυση στο μέλλον της εκμετάλλευσης. Τα ζώα αντικατάστασης αποτελούν το στήριγμα της επόμενης παραγωγικής περιόδου και η επιλογή τους πρέπει να γίνεται με σύστημα, γνώση και προσοχή.

Η σημασία της σωστής σωματικής διάπλασης

Η μακροζωία και η παραγωγική απόδοση ενός ζώου ξεκινούν από την εικόνα του σώματός του. Η σωστή σωματική διάπλαση προσφέρει αντοχή, βοηθά στη μείωση προβλημάτων υγείας και κάνει ευκολότερη την καθημερινή εργασία του κτηνοτρόφου, όπως η άμελξη ή η μετακίνηση των ζώων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα πόδια και τις χηλές, που πρέπει να είναι ίσια και σωστά τοποθετημένα, ώστε να στηρίζουν σωστά το ζώο στη βόσκηση και στην κίνηση.

Σημαντικός είναι και ο έλεγχος του στόματος. Η ευθυγράμμιση των κοπτήρων της κάτω γνάθου με τα ούλα της άνω γνάθου αποτελεί βασικό δείκτη υγιούς διάπλασης. Ακόμη και μικρές δυσμορφίες μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στη βόσκηση και κακή ανάπτυξη, επομένως τέτοια ζώα δεν θεωρούνται κατάλληλα για να παραμείνουν στο κοπάδι ως αντικατάσταση.

Στις γαλακτοπαραγωγικές εκμεταλλεύσεις, η διάπλαση του μαστού έχει πρωτεύουσα σημασία. Ένας υγιής, λειτουργικός μαστός με δύο φυσιολογικές θηλές μειώνει τον κίνδυνο μαστίτιδας και εξασφαλίζει καλύτερη απόδοση. Ζώα με σκληρό μαστό, πολλαπλές θηλές ή εξογκώματα πρέπει να απομακρύνονται και να μην χρησιμοποιούνται για αναπαραγωγή.

Για τους κριούς και τους τράγους, η αξιολόγηση των όρχεων είναι απαραίτητη. Πρέπει να είναι καλοσχηματισμένοι, ισομεγέθεις και ελεύθερα κινητοί μέσα στο όσχεο. Η περίμετρός τους αποτελεί δείκτη γενετικού δυναμικού και γονιμότητας και πρέπει να βρίσκεται πάνω από τα καθορισμένα όρια ανά είδος. Ζώα με μικρή περίμετρο ή με εξογκώματα δεν ενδείκνυνται για χρήση ως γεννήτορες.

Παραγωγικά χαρακτηριστικά: Η ουσία της γενετικής προόδου

Η σωματική διάπλαση είναι σημαντική, όμως η “καρδιά” της επιλογής βρίσκεται στα παραγωγικά χαρακτηριστικά των γονέων. Η διατήρηση αρχείων (pedigree) αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την επιλογή ζώων που φέρουν τις επιθυμητές ιδιότητες. Στην Ελλάδα, όπου η παραγωγή γάλακτος και τα ελαφρά αμνοερίφια αποτελούν βασικό άξονα των εκμεταλλεύσεων, η προσοχή στρέφεται στον ρυθμό ανάπτυξης των νεογνών, στην αναπαραγωγική ικανότητα, στην πολυδυμία, στο μητρικό ένστικτο, στην παραγωγή γάλακτος και στην ανθεκτικότητα σε ασθένειες. Η γνώση της παραγωγικότητας των προβατινών και των κριαριών της εκμετάλλευσης επιτρέπει στον κτηνοτρόφο να επιλέξει ζώα αντικατάστασης που πραγματικά ενισχύουν το γενετικό δυναμικό του κοπαδιού. Η διαδικασία αυτή απαιτεί οργάνωση, αλλά έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα: σταθερή και αυξημένη παραγωγικότητα με χαμηλότερο ρίσκο.

Πότε γίνεται η σωστή επιλογή των ζώων

Η κατάλληλη στιγμή για την επιλογή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την επιτυχία της. Τα ζώα από την ίδια εκμετάλλευση επιλέγονται συνήθως μέσα στις πρώτες 40–45 ημέρες μετά τη γέννηση, ενώ τα ζώα που προέρχονται από άλλες εκτροφές πρέπει να έχουν φτάσει τουλάχιστον τους τέσσερις μήνες ζωής και να ενταχθούν εγκαίρως στο πρόγραμμα της μονάδας.

Αγορά ή διατήρηση ζώων αντικατάστασης;

Οι περισσότερες ελληνικές εκμεταλλεύσεις κρατούν δικά τους θηλυκά για αντικατάσταση και αγοράζουν αρσενικά από άλλες μονάδες ή Κέντρα Γενετικής Βελτίωσης. Η αγορά ζώων μπορεί να προσφέρει πλεονεκτήματα, όπως αποφυγή αιμομιξίας, δυνατότητα πώλησης όλων των παραγόμενων αρνιών, κοινό σιτηρέσιο για όλα τα ζώα και πρόσβαση σε γενετικά βελτιωμένο υλικό.  Ωστόσο, η εισαγωγή νέων ζώων αποτελεί τον συχνότερο τρόπο εισόδου ασθενειών στο κοπάδι. Έτσι, απαιτείται αυστηρός έλεγχος υγείας πριν από την αγορά και στενή παρακολούθηση μετά την άφιξή τους. Η σωστή υγειονομική διαχείριση είναι το κλειδί ώστε τα πλεονεκτήματα της αγοράς να μην μετατραπούν σε σοβαρό κίνδυνο για όλη την εκμετάλλευση.

Βασικές αρχές για ασφαλή και αποδοτική ανανέωση

Η επιλογή ζώων αντικατάστασης πρέπει να γίνεται με μακροπρόθεσμη στρατηγική. Ζώα υψηλού γενετικού δυναμικού μπορούν να βρεθούν σε κάθε κοπάδι, αρκεί να εντοπιστούν με βάση παραγωγικά και μορφολογικά κριτήρια. Η αποφυγή αιμομιξίας, ο έγκαιρος προγραμματισμός, η τήρηση αρχείου συζεύξεων, η επιλογή ζώων από παραγωγικές προβατίνες μεγαλύτερης ηλικίας και η χρήση γεννητόρων με επιβεβαιωμένη γενετική αξία αποτελούν βασικές αρχές που ενισχύουν την πρόοδο και τη σταθερότητα του κοπαδιού.

Η γενετική βελτίωση δεν είναι μια διαδικασία που φαίνεται από τη μία χρονιά στην άλλη, αλλά μια συνεπής προσπάθεια που χτίζει ένα δυνατότερο, πιο υγιές και αποδοτικό κοπάδι. Η σωστή επιλογή των ζώων αντικατάστασης αποτελεί, τελικά, την πιο αθόρυβη αλλά ίσως τη σημαντικότερη απόφαση που παίρνει ένας κτηνοτρόφος κάθε χρόνο.

Κοιτάζοντας το μέλλον του κοπαδιού

Η ανανέωση του κοπαδιού δεν είναι μια απλή διαδικασία επιλογής ζώων∙ είναι μια συνεχής επένδυση στο μέλλον κάθε εκμετάλλευσης. Τα ζώα αντικατάστασης αποτελούν την “επόμενη γενιά” της μονάδας, και η προσεκτική επιλογή τους είναι ίσως η πιο ουσιαστική απόφαση που καθορίζει τη βιωσιμότητα και τη δυναμική ενός ποιμνίου. Στο τέλος της ημέρας, η ποιότητα του κοπαδιού αντανακλά την προσοχή, τη γνώση και τη φροντίδα του ανθρώπου που το διαχειρίζεται. Και αυτή η επιλογή —όταν γίνεται με συνέπεια— έχει τη δύναμη να εξασφαλίσει σταθερότητα, βελτίωση και προοπτική για κάθε κτηνοτροφική εκμετάλλευση.

Πηγή:

Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 7/2019, Τ. Χατζηγεωργίου – «Επιλογή των ζώων αντικατάστασης», σελ. 76–77.

Μέχρι τέλος του 2025 θα καταβληθεί έκτακτη ενίσχυση στους κτηνοτρόφους που έχασαν ζώα λόγω ευλογιάς και πανώλης.

Στόχος είναι η άμεση ανακούφιση των εκμεταλλεύσεων που βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρές απώλειες ζωικού κεφαλαίου.

Θα καταβληθεί αποζημίωση ύψους περίπου 28,5 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τα θανατωθέντα ζώα των ετών 2024 και 2025 λόγω ευλογιάς και πανώλης.

Το ύψος της αποζημίωσης ανέρχεται σε:

• 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών
• και στο 50% του ανωτέρω ποσού για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών).

Εκτιμάται ότι δικαιούχοι είναι περίπου 2.200 εκτροφείς που έχουν θανατώσει περίπου 450.000 ζώα. Η μέση αποζημίωση ανά εκτροφέα εκτιμάται σε περίπου 13.000 ευρώ.

Η αποζημίωση θα δοθεί σε όσους έχουν θανατώσει αιγοπρόβατα λόγω της νόσου της ευλογιάς ή πανώλης και είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης μεβάση τη μοναδιαία αξία ζώου βάση των υπ’ αριθμ. 4308/315328/2024 (Β΄ 5788) και 59322/26923/2025 (Β΄ 5.3.2025) κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Η καταβολή θα γίνει από το ΥπΑΑΤ κατόπιν αποστολής της σχετικής πληροφόρησης για τα θανατωθέντα ζώα από τις Περιφέρειες.

Όπως αναφέρει το ΥπΑΑΤ λαμβάνοντας υπόψη ότι:
1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έρευνα ζωικού κεφαλαίου 2024), ο μέσος αριθμός αιγοπροβάτων ανά εκμετάλλευση ανέρχεται σε 125 ζώα (82.607 εκμεταλλεύσεις με 10,35 εκατ. αιγοπρόβατα).
2. Με βάση τα στοιχεία των δηλώσεων ΦΠΑ, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το μέσο ετήσιο κέρδος (η διαφορά κύκλου εργασιών ΦΠΑ (κωδικός 312) μεφορολογητέων εισροών (κωδικός 367)) ανά αιγοπρόβατο ανήλθε για τα φορολογικά έτη 2022-2024 κατά μέσο όρο σε 62 ευρώ (το φορολογικό έτος 2022 σε 41 ευρώ, το 2023 σε 68 ευρώ και για το φορολογικό έτος 2024 σε 78 ευρώ).
Ορίζεται αποζημίωση ύψους 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών (υπολογίζεται ότι αφορά το 80% των ζώων) και 35 ευρώ για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών, υπολογίζεται ότι αφορά το 20% των ζώων).

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σε συνεργασία με την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, δημοσιοποίησε νεότερη συνολική εικόνα για την εξάπλωση της νόσου στη χώρα. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τις επίσημες καταγραφές των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και αφορούν το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 μέχρι και τις 23 Νοεμβρίου 2025.

Σύμφωνα με την ενημέρωση, στο παραπάνω χρονικό πλαίσιο:

έχουν επιβεβαιωθεί 1.754 κρούσματα ευλογιάς σε αιγοπρόβατα,

τα οποία εντοπίστηκαν σε 2.192 εκτροφές σε διαφορετικές περιοχές της χώρας,

ενώ, στο πλαίσιο των προβλεπόμενων μέτρων ελέγχου, έχουν θανατωθεί 423.125 ζώα, προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση της νόσου. 

Για την εβδομάδα 17–23 Νοεμβρίου 2025 καταγράφηκαν 52 νέα περιστατικά, όπως προκύπτει από τους εργαστηριακούς ελέγχους. Τα νέα κρούσματα αφορούσαν 14 Περιφερειακές Ενότητες, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να σημειώνονται, μεταξύ άλλων, σε Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία, Ροδόπη, Σέρρες και Ξάνθη. 

Το Υπουργείο και η Επιστημονική Επιτροπή συνεχίζουν την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου για την αντιμετώπιση της ευλογιάς, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα:

στη σχολαστική τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας από τους κτηνοτρόφους,

στην ενίσχυση και καλύτερη συνεργασία των κτηνιατρικών και ελεγκτικών δομών,

στον συντονισμό με τις Περιφέρειες και τις αρμόδιες υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο,

και στην υποστήριξη των εκμεταλλεύσεων που έχουν πληγεί.

Η ενημέρωση για την πορεία της νόσου ανανεώνεται συνεχώς, καθώς οι Περιφερειακές Ενότητες αποστέλλουν τα επικαιροποιημένα στοιχεία. Το ΥΠΑΑΤ δεσμεύεται να κοινοποιεί τα δεδομένα σε τακτική βάση, ώστε να υπάρχει πλήρης και τεκμηριωμένη πληροφόρηση για τους παραγωγούς και την κοινωνία.

Καθώς βρισκόμαστε στις αρχές του χειμώνα και οι πρώτοι τοκετοί ξεκινούν σε πολλές μονάδες, η υποθερμία στα νεογέννητα αμνοερίφια αναδεικνύεται ως μία από τις πιο συχνές αιτίες απωλειών. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η υγρασία και η καθυστέρηση στη φροντίδα των νεογνών μπορούν να κρίνουν την επιβίωσή τους μέσα σε λίγα λεπτά. Παρότι τα ενήλικα αιγοπρόβατα αντέχουν καλά το κρύο, τα νεογέννητα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, ιδιαίτερα όταν οι γέννες πραγματοποιούνται μέσα στους χειμερινούς μήνες, όπως συνηθίζεται στη χώρα μας. Η υποθερμία μπορεί να οφείλεται είτε στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, είτε – πιο σπάνια αλλά εξίσου επικίνδυνα – σε υποκείμενες ασθένειες που κάνουν το νεογνό ακόμη πιο ευάλωτο στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Πώς εμφανίζεται η υποθερμία στα νεογέννητα

Οι απώλειες από υποθερμία συνδέονται άμεσα με τις πρώτες ώρες της ζωής. Τα νεογέννητα διαθέτουν αρχικά ένα μικρό απόθεμα καστανού λίπους που τους επιτρέπει να παράγουν θερμότητα, ενώ το ζεστό γάλα που λαμβάνουν λειτουργεί επίσης υποστηρικτικά. Όσο μεγαλώνουν, αναπτύσσουν τους θερμορυθμιστικούς τους μηχανισμούς και το προστατευτικό στρώμα από μαλλί, όμως τις πρώτες ώρες η ικανότητά τους να αντέξουν το κρύο είναι περιορισμένη.

Η υποθερμία εμφανίζεται συχνότερα όταν το νεογνό δεν καθαριστεί άμεσα από τα αμνιακά υγρά, μείνει εκτεθειμένο σε χαμηλές θερμοκρασίες, υγρασία ή ψυχρά ρεύματα, γεννηθεί ελλιποβαρές ή δεν θηλάσει σωστά. Η φυσιολογική θερμοκρασία σώματος των αιγοπροβάτων είναι 39–40°C· όταν το νεογέννητο δεν μπορεί να διατηρήσει αυτό το εύρος, η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα και να γίνει επικίνδυνη.

Η διάγνωση είναι απλή – και ζωτικής σημασίας

Ο ασφαλέστερος τρόπος διάγνωσης είναι η μέτρηση της θερμοκρασίας με ειδικό θερμόμετρο στον πρωκτό του νεογνού. Κάθε νεογέννητο που δείχνει αδύναμο ή απρόθυμο να θηλάσει πρέπει να ελέγχεται άμεσα. Τιμές χαμηλότερες από τα φυσιολογικά επίπεδα υποδηλώνουν υποθερμία, και όσο νωρίτερα γίνει αντιληπτή, τόσο ευκολότερη είναι η αντιμετώπισή της.

Αντιμετώπιση ήπιας υποθερμίας: τα σωστά πρώτα βήματα

Στην ήπια υποθερμία, όταν η θερμοκρασία βρίσκεται μεταξύ 37 και 39°C, το νεογέννητο μπορεί ακόμη να κινείται κοντά στη μητέρα αλλά αδυνατεί να θηλάσει. Η άμεση μεταφορά του σε ζεστό και ξηρό χώρο είναι απαραίτητη, όπως και η χορήγηση πρωτογάλατος δια στόματος με σωλήνα στον οισοφάγο. Η διαδικασία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, καθώς η λανθασμένη προώθηση του σωλήνα μπορεί να οδηγήσει σε είσοδο στους πνεύμονες και σε θάνατο του ζώου.

Για τα ελλιποβαρή νεογνά με βάρος κάτω από 1,5 κιλό, ακόμη κι αν έχουν θηλάσει, χρειάζεται επιπλέον υποστήριξη με διάλυμα δεξτρόζης 20%, σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου, ώστε να καλυφθούν άμεσα οι ενεργειακές ανάγκες τους.

Όταν η θερμοκρασία πέσει κάτω από 35°C: σοβαρή υποθερμία

Χωρίς έγκαιρη παρέμβαση, η ήπια υποθερμία εξελίσσεται σε σοβαρή. Κάτω από τους 35°C, το νεογέννητο κινδυνεύει άμεσα από κώμα και θάνατο. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει δύο στάδια. Πρώτα πρέπει να αναστραφεί η υπογλυκαιμία με χορήγηση διαλύματος δεξτρόζης 20% στην κοιλιακή κοιλότητα, όταν το ζώο δεν μπορεί να λάβει υγρά από το στόμα. Η δόση καθορίζεται στα 10 ml ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ η ένεση γίνεται 2 εκατοστά κάτω και αριστερά από τον αφαλό, κάθετα στο δέρμα. Η πράξη αυτή πραγματοποιείται μόνο από έμπειρο κτηνίατρο ή γεωπόνο ζωοτέχνη για την αποφυγή τραυματισμών.

Στη συνέχεια ακολουθεί η θέρμανση του νεογνού με λάμπες θερμότητας σε ειδικά κουτιά με καλή ανανέωση αέρα και θερμοκρασία 37–40°C. Η αύξηση της θερμοκρασίας πρέπει να είναι σταδιακή. Όταν το ζώο φτάσει τους 37°C, η λάμπα αφαιρείται και χορηγείται πρωτόγαλα από το στόμα, πριν επιστρέψει στη μητέρα του για να συνεχίσει τον θηλασμό και την επαναφορά της φυσιολογικής θερμοκρασίας.

Ένα πρόβλημα που απαιτεί ετοιμότητα, όχι αυτοσχεδιασμούς

Η υποθερμία στα νεογέννητα αμνοερίφια δεν αποτελεί «αναμενόμενη» απώλεια, αλλά μια κατάσταση που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται βασικό εξοπλισμό, καλή γνώση των σωστών χειρισμών και κυρίως εγρήγορση τις ημέρες των τοκετών. Ένα νεογνό που μένει βρεγμένο, ένα ρεύμα κρύου αέρα που περνά από τον στάβλο ή μια καθυστέρηση στη χορήγηση πρωτογάλατος μπορεί να οδηγήσουν σε απώλειες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.

Προστασία την κρίσιμη στιγμή

Ο χειμώνας μπορεί να γίνει σκληρός για τα νεογέννητα αμνοερίφια, όμως ο κτηνοτρόφος έχει στα χέρια του τα μέσα για να περιορίσει τις απώλειες. Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή θέρμανση και η άμεση χορήγηση πρωτογάλατος παραμένουν τα πιο αποτελεσματικά όπλα απέναντι στην υποθερμία. Με λίγη προσοχή στις κρίσιμες πρώτες ώρες, κάθε μονάδα μπορεί να προστατεύσει τα νεογνά της και να ξεκινήσει τη νέα χρονιά με υγιές και δυνατό ζωικό κεφάλαιο.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 10/2018, Τ. Χατζηγεωργίου - «Υποθερμία νεογέννητων αμνοεριφίων», σελ. 80

Ενεργοποιείται το πακέτο ενισχύσεων, που είχε ανακοινώσει πριν από λίγες ημέρες ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με μια στοχευμένη δέσμη μέτρων τίθεται σε ισχύ για τους κτηνοτρόφους που επλήγησαν από την ευλογιά και την πανώλη, καθώς.

Το συνολικό ύψος των παρεμβάσεων ανέρχεται στα 56 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στόχος είναι η άμεση ανακούφιση των εκμεταλλεύσεων που βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρές απώλειες ζωικού κεφαλαίου, αλλά και με το αυξημένο κόστος ζωοτροφών λόγω των έκτακτων συνθηκών.

Με το νέο πακέτο ενισχύσεων, η κυβέρνηση επιβεβαιώνει την προσήλωσή της στη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής, εξασφαλίζοντας ότι οι πληγείσες κτηνοτροφικές μονάδες θα μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη δραστηριότητά τους.

Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής:

α) Αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος για θανατωθέντα ζώα ύψους 28,5 εκατ. ευρώ, με ύψος αποζημίωσης 70 ευρώ για πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών και 35 ευρώ για αρσενικά ζώα και αμνοερίφια.

β) Επέκταση της αποζημίωσης για ζωοτροφές με επιπλέον καταβολή 50% της αρχικής ενίσχυσης, με κόστος 27,5 εκατ. ευρώ.

Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα καταβολής των έκτακτων ενισχύσεων, τα Υπουργεία συνεργάζονται ώστε οι αποζημιώσεις να καταβληθούν στα τέλη του έτους.

Σημειώνεται ότι (α) έχουν μεταφερθεί στις Περιφέρειες 48 εκατ. ευρώ για θανατώσεις ζώων με βάση τη μοναδιαία αξία και οι καταβολές συνεχίζονται από τις Περιφέρειες, ενώ αναμένεται να μεταφερθούν επιπλέον 20 εκατ. ευρώ το αμέσως επόμενο διάστημα και (β) έχουν καταβληθεί  45 εκατ. ευρώ για ζωοτροφές και αναμένεται να καταβληθούν επιπλέον περίπου 10 εκατ. ευρώ το επόμενο διάστημα κατόπιν ολοκλήρωσης των ελέγχων.

Με βάση τα ανωτέρω η συνολική ενίσχυση των κτηνοτροφικών μονάδων συνδεόμενη με την πανώλη και την ευλογιά αναμένεται να ξεπεράσει τα 180 εκατ. ευρώ.

Αναλυτικά:

Α. Αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος για θανατωθέντα ζώα

Θα καταβληθεί αποζημίωση ύψους περίπου 28,5 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τα θανατωθέντα ζώα των ετών 2024 και 2025 λόγω ευλογιάς και πανώλης. 

Το ύψος της αποζημίωσης ανέρχεται σε:

• 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών
• και στο 50% του ανωτέρω ποσού για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών).

Εκτιμάται ότι δικαιούχοι είναι περίπου 2.200 εκτροφείς που έχουν θανατώσει περίπου 450.000 ζώα. Η μέση αποζημίωση ανά εκτροφέα εκτιμάται σε περίπου 13.000 ευρώ.

Η αποζημίωση θα δοθεί σε όσους έχουν θανατώσει αιγοπρόβατα λόγω της νόσου της ευλογιάς ή πανώλης και είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης μεβάση τη μοναδιαία αξία ζώου βάση των υπ’ αριθμ. 4308/315328/2024 (Β΄ 5788) και 59322/26923/2025 (Β΄ 5.3.2025) κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Η καταβολή θα γίνει από το ΥΠΑΑΤ κατόπιν αποστολής της σχετικής πληροφόρησης για τα θανατωθέντα ζώα από τις Περιφέρειες.

Σύμφωνα με τα όσα ορίζει το άρθρο 26 του Κανονισμού 2022/2472 της ΕΕ για τις αγροτικές ενισχύσεις επιτρέπεται να δίνεται ενίσχυση για την απώλεια εισοδήματος λόγω υποχρεώσεων υγειονομικής απομόνωσης, δυσχερειών ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου που επιβάλλονται στο πλαίσιο δημόσιου προγράμματος ή μέτρου. Η αποζημίωση που υπολογίζεται σύμφωνα το ανωτέρω μειώνεται κατά το ποσό που αντιστοιχεί στις δαπάνες που δεν πραγματοποιήθηκαν άμεσα λόγω της ασθένειας των ζώων, οι οποίες διαφορετικά θα είχαν πραγματοποιηθεί από το δικαιούχο. 

Λαμβάνοντας υπόψη ότι:

1. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (έρευνα ζωικού κεφαλαίου 2024), ο μέσος αριθμός αιγοπροβάτων ανά εκμετάλλευση ανέρχεται σε 125 ζώα (82.607 εκμεταλλεύσεις με 10,35 εκατ. αιγοπρόβατα).

2. Με βάση τα στοιχεία των δηλώσεων ΦΠΑ, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το μέσο ετήσιο κέρδος (η διαφορά κύκλου εργασιών ΦΠΑ (κωδικός 312) μεφορολογητέων εισροών (κωδικός 367)) ανά αιγοπρόβατο ανήλθε για τα φορολογικά έτη 2022-2024 κατά μέσο όρο σε 62 ευρώ (το φορολογικό έτος 2022 σε 41 ευρώ, το 2023 σε 68 ευρώ και για το φορολογικό έτος 2024 σε 78 ευρώ).

Ορίζεται αποζημίωση ύψους 70 ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών (υπολογίζεται ότι αφορά το 80% των ζώων) και 35 ευρώ για λοιπά θανατωθέντα αιγοπρόβατα (αμνοί η ερίφια έως 6 μηνών και κριοί ή τράγοι αναπαραγωγής ηλικίας άνω των 6 μηνών, υπολογίζεται ότι αφορά το 20% των ζώων).

Β. Αποζημίωση για ζωοτροφές

Λαμβάνοντας υπόψη τη χρονική επέκταση της ασθένειας της ευλογιάς στο 2ο εξάμηνο του 2025, Θα καταβληθεί μέχρι τέλος του έτους επιπλέον αποζημίωση για ζωοτροφές σε ύψος 50% της αρχικής ενίσχυσης.

Το κόστος υπολογίζεται σε περίπου 27,5 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι ήδη καταβλήθηκαν ποσά ύψους 14, 6 και 4 ευρώ ανά ζώο αναλόγως την περιοχή που βρίσκεται η εκμετάλλευση και λαμβάνοντας υπόψη το χρόνο που ίσχυσαν οι απαγορεύσεις ανά περιοχή, με βάση τα στοιχεία όπως είχε εξελιχθεί η ασθένεια έως τον Ιούλιο του 2025. 

Με την αύξηση κατά 50% των ποσών στις αντίστοιχες περιοχές, η συνολική αποζημίωση θα ανέλθει σε 21, 9 και 6 ευρώ ανά ζώο αναλόγως της περιοχής.

Σημειώνεται ότι:

• Στις 27/10/2025 πραγματοποιήθηκε πληρωμή ύψους 44.726.678 ευρώ σε 39.820 δικαιούχους για ενίσχυση ζωοτροφών με καθεστώς De Minimis, λόγω ευλογιάς και πανώλης.
• Αναμένεται να καταβληθούν ακόμη περίπου 10 εκατ. ευρώ από την ανωτέρω ενίσχυση σε περίπου 34.000 δικαιούχους κατόπιν ελέγχου.
• Μαζί με τα επιπλέον 27,5 εκατ. ευρώ η συνολική ενίσχυση για ζωοοτροφές θα διαμορφωθεί σε 82 εκατ. ευρώ.

Συνεχίζονται οι εμπορικές συμφωνίες των κτηνοτρόφων με τις γαλακτοβιομηχανίες και τα τυροκομεία για το αιγοπρόβειο γάλα, με την ζήτηση να είναι αυξημένη λόγω της απώλειας του ζωικού κεφαλαίου από την ευλογιά.

Ρεκόρ στην τιμή πρόβειου γάλακτος, πέτυχε για άλλη μια χρονιά ο Αγροτικός Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός «Φάρμες Λιβαδίου» Ολύμπου.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού «Φάρμες Λιβαδίου» κ. Χαράλαμπος Τζέβος, ο συνεταιρισμός μας έκλεισε εμπορική συμφωνία και φέτος με την εταιρείας  Βασιλίτσα της οικογένειας Νούσια Βασιλίτσα  με τιμή παραγωγού στα 1,65 ευρώ το κιλό. Η συμφωνία αφορά την πώληση 4.500 τόνους αιγοπρόβειου γάλακτος. Ο συνεταιρισμός κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια προς όφελος των μελών του και ευρύτερα της περιοχής που δραστηριοποιούνται, ώστε να απολαύσουν την καλύτερη τιμή της αγοράς. Πάντως είναι λογικό λόγω της μείωση των ζώων από την ευλογιά στην χώρα μας να έχουμε μια αύξηση της τιμής σε σχέση με πέρσι. 

Θυμίζουμε ότι είχε προηγηθεί η συμφωνία της Ομάδας Παραγωγών Αιγοπρόβειου Γάλακτος του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Καρυάς Ολύμπου με την Ελληνικά Γαλακτοκομεία Α.Ε. για την διάθεση 1.500 τόνοι πρόβειου γάλακτος στην τιμή των 1,60 ευρώ το κιλό.

Ακολούθησε νέα εμπορική συμφωνία της Βιομηχανίας Επεξεργασίας Γάλακτος Μπίζιος με παραγωγούς από την ευρύτερη περιοχή της Ελασσόνας για 1.200 τόνους γάλακτος µε τιμή στα 1,63 ευρώ το κιλό.

Από την πλευρά του ο κ. Νίκος Κοκόλης, κτηνοτρόφος και πρόεδρος του Αγροτοκτηνοτροφικού Συλλόγου Ακτίου - Βόνιτσας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι λάβαμε στα χέρια μας τα τιμολόγια για τις παραδόσεις γάλακτος που έγιναν τον μήνα Οκτώβριο. Οι τιμές που δίνει οι γάλατάδες για παραδόσεις κάτω από 100 τόνους είναι στα 1,44 έως 1,46 ευρώ το κιλό, ενώ για παραδόσεις πάνω από 100 τόνους είναι στα 1,50 ευρώ. Για το Νοέμβριο οι γαλακτοβιομηχανίες μας ανέφεραν ότι οι τιμές θα διαμορφωθούν στα 1,50 ευρώ το κιλό για κάτω από 100 τόνους γάλα και από 1,55 έως 1,58 ευρώ το κιλό για πάνω από 100 τόνους. 

Στο επίκεντρο βρίσκεται πλέον η διαχείριση της ευλογιάς των προβάτων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά τη σκληρή ανακοίνωση της ΠΟΓΕΔΥ. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων κάνει λόγο για πανικό, αδυναμία αντιμετώπισης της επιζωοτίας και, κυρίως, για «μετάθεση ευθυνών» από την πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ, η οποία –όπως υποστηρίζει– έφτασε στο σημείο να ζητήσει εισαγγελική παρέμβαση κατά υπαλλήλων και κτηνοτρόφων.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η απόφαση του Υπουργού να κινηθεί η εισαγγελία προκειμένου να διερευνηθούν πιθανές παραβιάσεις μέτρων πρόληψης ασθενειών, παρουσιάζεται από την ΠΟΓΕΔΥ ως προσπάθεια στοχοποίησης των δημόσιων κτηνιάτρων την ώρα που οι υπηρεσίες παραμένουν υποστελεχωμένες και πιεσμένες από συνεχείς επιζωοτίες επί χρόνια.

Η Ομοσπονδία περιγράφει ένα «αδιέξοδο» που έχει διαμορφωθεί στον κτηνοτροφικό τομέα, με πάνω από 500.000 ζώα να έχουν θανατωθεί, ενώ –όπως αναφέρει– δεν υπάρχει συνολική στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Την ίδια στιγμή, καταγγέλλει νομοθετήματα «ασαφή και ανεφάρμοστα», καθώς και επιτροπές που «λειτουργούν κατευθυνόμενα», αφήνοντας αιχμές για την αποτελεσματικότητα των μέτρων.

Σε ιδιαίτερα αιχμηρό τόνο, η Ομοσπονδία σημειώνει ότι οι δημόσιοι κτηνίατροι έχουν επωμιστεί εξοντωτικό φόρτο εργασίας επί χρόνια, ακόμα και χωρίς ωράρια και αργίες, και τώρα βρίσκονται αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να οδηγηθούν σε απολογία για ενδεχόμενες αστοχίες για τις οποίες –όπως τονίζεται– δεν φέρουν ευθύνη. Παράλληλα, η ανακοίνωση κάνει ευθεία αναφορά σε προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του έργου των δημόσιων κτηνιατρικών υπηρεσιών, χαρακτηρίζοντας τις τρέχουσες ενέργειες του ΥπΑΑΤ ως επικίνδυνες για το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφίας.

Ακολουθεί ολόκληρη η επίσημη ανακοίνωση της ΠΟΓΕΔΥ:

ΘΕΜΑ: «Μετάθεση ευθυνών από την πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ λόγω της αδυναμίας της για την αντιμετώπισης της ευλογιάς των προβάτων»

Η αποτυχία της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ και ο πανικός της ως προς την αδυναμία αντιμετώπισης της ευλογιάς των προβάτων, αποτυπώθηκε άλλη μια φορά, με την μετάθεση ευθυνών από τον Υπ.ΥπΑΑΤ ο οποίος ζήτησε εισαγγελική παρέμβαση «προκειμένου να διερευνηθεί εάν τελέστηκαν ή όχι, από οποιοδήποτε πρόσωπο, υπάλληλο ή μη, αυτεπαγγέλτων διωκόμενα αδικήματα όπως αυτό της παραβίασης των μέτρων για την πρόληψη ασθενειών (άρθρο 285 Ποινικού Κώδικα), που σχετίζονται με την αποτροπή της διάδοσης στην Ελλάδα, της μεταδοτικής νόσου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων».

Χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική αντιμετώπισης της επιζωοτίας από το ΥπΑΑτ, χωρίς στόχους και με τη θανάτωση πάνω από 500.000 αιγοπροβάτων, με υποστελεχωμένες Κτηνιατρικές υπηρεσίες, με ασαφή και ανεφάρμοστα νομοθετήματα, με κατευθυνόμενες επιτροπές, ο Υπ ΥπΑΑτ αντιλαμβάνοντας το αδιέξοδο που έχει δημιουργήσει για τον αγροτικο-κτηνοτροφικό τομέα της χώρας και την καταρρέουσα αγροτική Οικονομία, χρησιμοποιεί τακτικές που θυμίζουν άλλες μαύρες εποχές.

Μεταθέτει την ευθύνη της καταστροφικής εξάπλωσης της ευλογιάς από την ασκούμενη πολιτική του, ανερυθρίαστα και αδίστακτα και παραπέμπει στο εισαγγελέα ακόμη και στους υπαλλήλους των κτηνιατρικών υπηρεσιών, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια, σχεδόν ιεραποστολικά, εξαντλημένοι από τις συνεχείς επιζωοτίες, δουλεύοντας χωρίς ωράριο και αργίες, προσπαθώντας μέσα από τις

υποστελεχωμένες υπηρεσίες τους, πολλές φορές και χωρίς οικονομικούς πόρους, να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις στο ζωικό κεφάλαιο. Είναι σχεδόν ανήθικες τέτοιες ενέργειες, όταν ενώ οι κτηνίατροι Δημόσιοι Λειτουργοί στέκονται στο ύψος των περιστάσεων με προσήλωση στο καθήκον καταβάλλοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες στις υποστελεχωμένες υπηρεσίες τους για την αναχαίτιση των επιζωοτιών, να είναι αυτοί που καλούνται σε απολογία σε περίπτωση αστοχιών ή παραλείψεων, για τις οποίες δεν είναι υπεύθυνοι. Μέσα από αυτές τις διατάξεις κρύβεται βέβαια η πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ για την ιδιωτικοποίηση του έργου των Δημόσιων Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Οι ενέργειες αυτές είναι επικίνδυνες και εκβιαστικές για τους δημόσιους κτηνιάτρους που υπηρετούν στις Περιφέρειες και είναι επιφορτισμένοι με την υλοποίηση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Η Υπηρεσιακή ηγεσία της Κτηνιατρικής του ΥπΑΑΤ δεν θα πρέπει να συνηγορεί στα σχέδια στοχοποίησης των δημοσίων κτηνιάτρων με απώτερο σκοπό τη ιδιωτικοποίηση της Δημόσιας Κτηνιατρικής γνωρίζοντας πως τέτοιες ενέργειες προμηνύουν τη πλήρης καταστροφή της ελληνικής κτηνοτροφίας.

O Υπ.ΥπΑΑΤ , λοιπόν αντί να προσπαθεί να μεταθέσει τις ευθύνες για την ασκούμενη πολιτική του και τις αποτυχίες του στην αναχαίτιση της επιζωοτίας, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, τον διασυρμό της χώρας στην Ε.Ε, αντί να παραπέμπει στο εισαγγελέα τους υπαλλήλους και κτηνοτρόφους, αντί να προσπαθεί εκβιαστικά να φιμώσει κάθε αντίθετη άποψη, καλό θα ήταν να παραδεχθεί την ανεπάρκειά της πολιτικής του που αποδεικνύεται καταστροφική για την κτηνοτροφία της χώρας. Τέλος αν κάποιοι πρέπει να απολογηθούν στον εισαγγελέα, θα είναι αυτοί που αποκρύπτουν ή διαστρεβλώνουν τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία για μια επιτυχημένη αντιμετώπιση της επιζωοτίας.

Στο Κυριακάτικο μήνυμά του ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφέρθηκε στις πληρωμές των αγροτών, επισημαίνοντας  ότι με την έγκριση της Κομισιόν στο νέο σχέδιο δράσης, οι επιδοτήσεις ξεκινούν να καταβάλλονται μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες, αρχής γενομένης από την προκαταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «με την έγκριση της Κομισιόν στο νέο σχέδιο δράσης, οι επιδοτήσεις ξεκινούν να καταβάλλονται μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες, αρχίζοντας από το 70% της βασικής ενίσχυσης. Το υπόλοιπο 30% και το Μέτρο 23 θα ακολουθήσουν μετά τους απαραίτητους ελέγχους, ενώ έως το τέλος της χρονιάς θα πληρωθούν και τα μικρότερα προγράμματα».

«Η τεχνική λύση δεν θα ισχύει πλέον και θα υπάρχει το κριτήριο ομορότητας, δηλαδή θα επιτρέπεται να δηλώνονται βοσκοτόπια μόνο στον νομό κατοικίας και στους όμορους νομούς. Τα χρήματα που θα περισσέψουν με την εφαρμογή του νέου συστήματος, δεν θα γυρίσουν στις Βρυξέλλες, αλλά θα ανακατανεμηθούν εσωτερικά με δεύτερη κατανομή στους έντιμους παραγωγούς» προσθέτει.

Ενώ για τους κτηνοτρόφους που έχασαν τα ζώα τους από την ευλογιά, αναφέρει ότι τις επόμενες ημέρες θα ανακοινώσει η κυβέρνηση πρόσθετη στήριξη για τις απώλειες εισοδήματος, πέρα από τις ήδη προβλεπόμενες αποζημιώσεις. 

«Στόχος είναι, έως το τέλος της εβδομάδας με αρχές της επόμενης να καταβληθεί η βασική ενίσχυση στους αγρότες και κτηνοτρόφους. Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα πληρωθούν επίσης προγράμματα ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων από τον πρώτο ή τον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής», ανέφερε από την πλευρά του σε σημερινές (24/11) δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης. 

«Πριν από μερικές μέρες εγκρίθηκε το σχέδιο δράσης της κυβέρνησης ως προς τις πληρωμές. Αυτό είναι σημαντικό γιατί αρκετοί το αμφισβητούσαν.Είναι κάτι με το οποίο έχω ασχοληθεί προσωπικά μαζί φυσικά με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Από τον Ιούνιο έπρεπε να περάσουμε πολλούς σκοπέλους και υφάλους μέχρι να φτάσουμε μέχρι εδώ. Φτάσαμε, και  ήδη έχουν ξεκινήσει πληρωμές για διάφορα μικρότερα προγράμματα, αυτήν την εβδομάδα καταβλήθηκαν 45 εκατομμύρια ευρώ που αφορούν πάνω από 80 χιλιάδες αγρότες».

Όπως είπε, η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι φέτος θα εφαρμοστεί ένα μεταβατικό υβριδικό σύστημα. 

«Ως προς τους γεωργούς θα στηριχθούμε στις δηλώσεις στην εφορία και συγκεκριμένα στο ΑΤΑΚ και τα ΚΑΕΚ από το κτηματολόγιο. Ως προς τους κτηνοτρόφους θα στηριχθούμε σε στοιχεία από τον ΕΛΓΟ Δήμητρα ή από το MYDATA για το γάλα και το κρέας που παρέδωσαν και τις ζωοτροφές που αγόρασαν.Όλα αυτά θα χρησιμοποιηθούν ως τεκμήρια για να υπάρχει μια αξιόπιστη βάση. Όσοι έχουν δηλώσει ιδιωτικούς βοσκοτόπους, θα πάρουν την ενίσχυση που αντιστοιχεί. Και για όσους έχουν δηλώσει δημόσιους βοσκοτόπους, φεύγουμε από την τεχνική λύση, η οποία έχει επικριθεί πάρα πολύ και πάμε στους όμορους νομούς», ανέφερε.

«Συμφωνήσαμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα χρήματα που θα περισσέψουν επειδή υπήρχαν «πανωγραψίματα», να μείνουν στην Ελλάδα. Δεν θα πάρει λιγότερα χρήματα η χώρα, θα πάρουν περισσότερα χρήματα οι έντιμοι αγρότες κάτι το οποίο έχει ένα κοινωνικό πρόσημο το οποίο πρέπει να το εκτιμήσουν όλοι», ανέφερε.

Από το 2026, όπως είπε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, θα εφαρμοστεί ένα σύστημα απολύτως σύγχρονο και αξιόπιστο, με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. 

«Στις αρχές της επόμενης χρονιάς θα πάμε με τη λεγόμενη συνδεδεμένη ενίσχυση, δηλαδή επιδοτήσεις που είναι συνδεδεμένες με το ύψος της παραγωγής, με τα οικολογικά σχήματα και στο τέλος θα κάνουμε ταμείο και όσα χρήματα περισσέψουν από αυτές τις πληρωμές λόγω της αναδιάρθρωσης του συστήματος θα τα δώσουμε στους έντιμους παραγωγούς».

Τριπλή στήριξη στους κτηνοτρόφους για απώλεια ζωϊκού κεφαλαίου, εισοδήματος και κόστος ζωοτροφών

Σε σχέση με τη ευλογιά ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι η κυβέρνηση προχωρά στην στήριξη των κτηνοτρόφων σε τρία επίπεδα.

«Πρώτον, προτεραιοποιούμε τις αποζημιώσεις για τα ζώα τα οποία υποχρεώθηκαν να θανατώσουν, οι οποίες φτάνουν μέχρι και 250 ευρώ το κεφάλι ανάλογα με το είδος του ζώου.

Δεύτερον, έχουν δοθεί αποζημιώσεις για αυξημένο κόστος των ζωοτροφών.

Τρίτον, αυτή την εβδομάδα, μαζί με το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θα εξειδικευθούν αυτά που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός για πρόσθετα μέτρα σε σχέση με την απώλεια εισοδήματος που έχουν οι κτηνοτρόφοι μας από την θανάτωση των ζώων. Δηλαδή στήριξη για την απώλεια εισοδήματος που θα έχουν για ένα έτος, μέχρι να ξαναδημιουργήσουν το κοπάδι τους».

Ραγδαία εξάπλωση των κρουσμάτων καταρροϊκού πυρετού, με την Περιφέρεια Πελοποννήσου να ενημερώνει ότι εντοπίστηκε, την Πέμπτη (20/11) κρούσμα καταρροϊκού πυρετού σε εκτροφή στο Πυρί της Γορτυνίας της Π.Ε. Αρκαδίας.

Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου έχουν τεθεί σε επιφυλακή για την αποφυγή εξάπλωσης της νόσου και έχουν ληφθεί τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα τα οποία είναι:

• Ορισμός ζώνης ελέγχου της νόσου ακτίνας 20 χλμ. από τη μολυσμένη εκμετάλλευση η οποία περιλαμβάνει τους οικισμούς του πρώην Δήμου Ηραίας, του πρώην Δήμου Τροπαίων, τα Τ.Δ. Λαγκάδια, Λευκοχώρι και Τουθόα του πρώην Δήμου Λαγκαδίων, Παναγιά, Ριζοσπηλιά, Μάρκου, Βλόγγος, Μελισσόπετρα, Ζάτουνα και Δημητσάνα του πρώην Δήμου Δημητσάνας, Μοναστηράκι και Βούτση του πρώην Δήμου Κοντοβάζαινας, Βλαχόρραπτη, Σαρακίνι και Ατσίχολος του πρώην Δήμου Γόρτυνος.
• Απαγόρευση μετακίνησης των ζώων των εκμεταλλεύσεων που βρίσκονται εντός της ζώνης αυτής, με εξαίρεση τη μετακίνηση για άμεση σφαγή σε σφαγείο εντός της Π.Ε. Αρκαδίας.

Για την αποφυγή της εξάπλωσης του καταρροϊκού πυρετού η Περιφέρεια Πελοποννήσου αναφέρει ότι θα πρέπει σε όλες τις εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων και βοοειδών να ληφθούν αμέσως προληπτικά μέτρα τα οποία είναι:

• εφαρμογή εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών σε όλα τα ευαίσθητα είδη ζώων (πρόβατα, αίγες και βοοειδή)
• ψεκασμός των στάβλων με κατάλληλα εντομοκτόνα 1 φορά την εβδομάδα με ιδιαίτερη επιμονή στα υγρά σημεία (π.χ. γύρω από τις ποτίστρες)
• αποφυγή της βοσκής αργά το απόγευμα, όταν υπάρχει έξαρση στα τσιμπήματα των κουνουπιών
• εμβολιασμός των ζώων κατά του καταρροϊκού πυρετού με εμβόλια που έχουν εγκριθεί από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με ιδιώτες κτηνιάτρους.

Συνάντηση στο ΥπΑΑΤ για εξάπλωση του καταρροϊκού πυρετού

Τα κρίσιμα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κτηνοτροφικός τομέας σε Μεσσηνία και Ηλεία λόγω των ζωονόσων ανέδειξαν σε κοινή τους συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπύρο Πρωτοψάλτη, οι βουλευτές Μεσσηνίας Περικλής Μαντάς και Ηλείας Ανδρέας Νικολακόπουλος.

Κατά τη συνάντηση, οι κ.κ. Μαντάς και Νικολακόπουλος είχαν τη δυνατότητα να υπογραμμίσουν την ιδιαίτερα δυσμενή θέση στην οποία έχουν περιέλθει εκατοντάδες κτηνοτρόφοι στους δύο νομούς, με τον κίνδυνο για τη βιωσιμότητα των μονάδων τους να είναι πλέον άμεσος. Όπως ανέφεραν οι δύο βουλευτές, η εξάπλωση του καταρροϊκού πυρετού έχει λάβει πλέον ανησυχητικές διαστάσεις, παρά τα μέτρα που ήδη έχουν τεθεί σε εφαρμογή, με αποτέλεσμα πολλοί κτηνοτρόφοι να βρίσκονται αντιμέτωποι κυριολεκτικά με ξεκλήρισμα των κοπαδιών τους.

Επιπλέον οι βουλευτές σημείωσαν ότι ο κυρίαρχος ορότυπος της νόσου με τα έως τώρα δεδομένα φαίνεται να μην αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με το διαθέσιμο εμβόλιο, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμη πιο πιεστική και το ενδεχόμενο επέκτασης της ζωονόσου ακόμα πιο πιθανό.

Από την πλευρά του ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου ενημέρωσε τους δύο βουλευτές ότι έχουν ήδη ενεργοποιηθεί Ομάδες Εργασίας ανά νομό και επεξεργάζονται την πλήρη εικόνα της κατάστασης, με στόχο το υπουργείο να υποβάλει επίσημο αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ένταξη του καταρροϊκού πυρετού στο πλαίσιο των αποζημιώσεων.
Ιδιαίτερη αναφορά πραγματοποιήθηκε επίσης και για το πρόβλημα της ευλογιάς, το οποίο έχει πλήξει σημαντικά το ζωικό κεφάλαιο, με τις μολύνσεις να εξαπλώνονται καθημερινά.

Ο κ.κ. Μαντάς και Νικολακόπουλος έθεσαν το ζήτημα του εμβολιασμού και της επάρκειας των σχετικών προμηθειών, με το υπουργείο να αναμένεται να πραγματοποιήσει επίσημη ενημέρωση σε αυριανή συνέντευξη Τύπου, παρέχοντας παράλληλα και τις ανάλογες οδηγίες για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

«Προτάσεις για την πλήρη κάλυψη των ζημιών»

Στο πλαίσιο της συνάντησης οι δύο βουλευτές στάθηκαν επίσης και στο ζήτημα των αποζημιώσεων, ζητώντας να μην αφορούν μόνο την ανασύσταση των μονάδων και των εγκαταστάσεων, αλλά να καλύπτεται το σύνολο της ζημίας που υφίστανται οι κτηνοτρόφοι,  από τη στιγμή εμφάνισης της νόσου έως και την πλήρη επαναφορά της δραστηριότητάς τους. Όπως τόνισαν οι βουλευτές, το χρονικό αυτό διάστημα είναι κρίσιμο, καθώς οι άνθρωποι του κλάδου ουσιαστικά χάνουν σχεδόν ολοκληρωτικά το εισόδημά τους και μένουν με μηδαμινή παραγωγική δραστηριότητα, βλέποντας το ζωικό τους κεφάλαιο να συρρικνώνεται δραματικά. «Ο χαμένος χρόνος πρέπει να αποζημιωθεί. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τους κτηνοτρόφους να σηκώσουν μόνοι τους ένα βάρος που ξεπερνά τις δυνάμεις τους», σημείωσαν χαρακτηριστικά οι βουλευτές.

Σε μια κρίσιμη καμπή για την ελληνική κτηνοτροφία, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων παρουσίασε εχθές, 20/11, σε συνέντευξη Τύπου την πλήρη εικόνα της επιδημιολογικής εξέλιξης της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, καθώς και ένα νέο πακέτο 20 μέτρων θωράκισης, που εισηγείται η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ). Η Επιτροπή συστάθηκε στα τέλη Οκτωβρίου με απόφαση του Υπουργού Κώστα Τσιάρα και έχει ως στόχο την ενιαία, συντονισμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση της κρίσης.

Τη συνέντευξη συντόνισαν ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρος Πρωτοψάλτης, και ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης, Πρόεδρος της ΕΕΕΔΕΕ. Όπως τονίστηκε, προτεραιότητα αποτελεί η διαφανής ενημέρωση των κτηνοτρόφων και η ανάγκη συλλογικής εφαρμογής των μέτρων, ώστε να ανακοπεί η διασπορά της νόσου και να προστατευθεί το ζωικό κεφάλαιο.

Η εικόνα της νόσου – Τα επιβεβαιωμένα στοιχεία

Από τον Αύγουστο του 2024 έως τις 14 Νοεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.702 επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 2.135 εκτροφές, ενώ οι αναγκαστικές θανατώσεις ανέρχονται στα 417.365 αιγοπρόβατα.

Σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε το ΥΠΑΑΤ στη συνέντευξη Τύπου, η γεωγραφική διασπορά της νόσου εμφανίζει ιδιαίτερα υψηλή συγκέντρωση κρουσμάτων σε Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Θεσσαλία και Δυτική Ελλάδα, ενώ το διάστημα 1–14 Νοεμβρίου παρατηρήθηκε σημαντική επιδημιολογική κινητικότητα σε Περιφερειακές Ενότητες όπως Σέρρες, Ξάνθη, Ροδόπη, Λάρισα και Αχαΐα.

Εντατικοί έλεγχοι και παρεμβάσεις των αρχών

Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στους στοχευμένους ελέγχους για την αποτροπή παράνομων μετακινήσεων, που αποτελούν κρίσιμο παράγοντα διασποράς της ευλογιάς. Όπως αναφέρθηκε, από την 1η Οκτωβρίου έως τις 10 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν 6.318 έλεγχοι, βεβαιώθηκαν 35 παραβάσεις και έγιναν 26 συλλήψεις σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία.

Ο Γενικός Γραμματέας υπογράμμισε πως «δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για παραβίαση των μέτρων βιοασφάλειας», επισημαίνοντας ότι κάθε παράνομη μετακίνηση θέτει σε κίνδυνο το σύνολο της κτηνοτροφικής παραγωγής.

Ο νέος οδικός χάρτης - 20 μέτρα για τη θωράκιση της παραγωγής

Η ΕΕΕΔΕΕ προτείνει μία ολοκληρωμένη δέσμη 20 νέων μέτρων, τα οποία οργανώνονται σε έξι βασικούς άξονες:

1. Γενικά μέτρα:

αυστηροποίηση του πλαισίου κυρώσεων,
καμία χαλάρωση περιορισμών ενόψει εορτών,
ενίσχυση κτηνιατρικού προσωπικού,
νέα πιστοποιημένα εργαστήρια,
απαγόρευση κυνηγιού με υποχρεωτική απολύμανση,
δειγματοληπτικές εξετάσεις σε «καθαρές» περιοχές. 

2. Μέτρα ελέγχου μετακινήσεων:

απαγόρευση εισόδου οχημάτων χωρίς προειδοποίηση,
υποχρεωτική απολύμανση εκτροφών και οχημάτων,
τήρηση βιβλίων εισόδου – εξόδου,
σταθμοί απολύμανσης 24ωρης λειτουργίας,
έλεγχος στη διακίνηση ζωοτροφών. 

3. Μέτρα σε επίπεδο εκτροφής:

εξουσιοδοτημένοι κτηνίατροι με σαφή ευθύνη παρακολούθησης,
υποχρεωτική εκπαίδευση και ενημέρωση των κτηνοτρόφων,
πιστοποιητικό εμπορευσιμότητας για τη διακίνηση ζώντων ζώων και προϊόντων.

4. Μέτρα σε επίπεδο Περιφέρειας:

λειτουργία σταθμών απομόνωσης – καραντίνα,
έγκαιρη θανάτωση και ταφή με αυστηρή τήρηση υγειονομικών κανόνων.  

5. Μέτρα σε επίπεδο γαλακτοβιομηχανίας:

ορισμός υπεύθυνων κτηνιάτρων,
συστηματικές δηλώσεις εκτροφών,
τήρηση πρωτοκόλλων βιοασφάλειας σε όλη την αλυσίδα.  

6. Μέτρα οικονομικής ενίσχυσης κτηνοτρόφων:

άμεσες αποζημιώσεις με 50% προκαταβολή,
οικονομική ενίσχυση για 6+6 μήνες,
ειδικό επίδομα απαγόρευσης βόσκησης όπου απαιτείται

Σύμφωνα με τον Καθηγητή Χ. Μπιλλίνη, ο σχεδιασμός βασίζεται στα επιδημιολογικά δεδομένα και στη διεθνή εμπειρία, με στόχο την ενίσχυση της βιοασφάλειας σε όλα τα στάδια της παραγωγής και τον περιορισμό της διασποράς της νόσου.

Θεσμική θωράκιση και χρηματοδοτήσεις

Οι παρεμβάσεις αυτές έρχονται ως συνέχεια της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που υπερψηφίστηκε στις 14 Νοεμβρίου. Η ΠΝΠ προβλέπει:

– Ταχύτερες, αφορολόγητες και ακατάσχετες αποζημιώσεις
– Μη αποζημίωση όσων παραβιάζουν τα μέτρα
– Ενίσχυση και προσλήψεις κτηνιατρικού προσωπικού
– Υγειονομική ταφή ζώων εντός 72 ωρών
– Ταχύτερη προμήθεια υλικών
– Καλύτερο συντονισμό Υπουργείου, Περιφερειών και Δήμων

Μέχρι σήμερα έχουν καταβληθεί 48.080.149 ευρώ για αποζημιώσεις και λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών, ενώ 45 εκατ. ευρώ έχουν ήδη δοθεί για ζωοτροφές. Το επόμενο διάστημα αναμένεται η 5η κατανομή πληρωμών και επιπλέον στοχευμένες ενισχύσεις, όπως έχει ανακοινωθεί.

Ένα κρίσιμο σημείο για την ελληνική κτηνοτροφία

Το ΥΠΑΑΤ και η ΕΕΕΔΕΕ υπογραμμίζουν ότι η επόμενη περίοδος θα είναι καθοριστική για τη σταθεροποίηση της κατάστασης. Η καθημερινή παρακολούθηση των κρουσμάτων, η αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας και ο συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων φορέων αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την προστασία της δημόσιας υγείας, της κτηνοτροφικής παραγωγής και του εισοδήματος των παραγωγών.

Η χειμερινή περίοδος φέρνει προκλήσεις για κάθε κτηνοτροφική μονάδα. Οι χαμηλές θερμοκρασίες, η υγρασία και οι αυξημένες ανάγκες των ζώων σε ενέργεια απαιτούν προσεκτική διαχείριση, όπως και η προστασία τους από πιθανές ασθένειες. Η σωστή προετοιμασία από πλευράς κτηνοτρόφων είναι καθοριστική για τη διατήρηση της υγείας και της παραγωγικότητας του κοπαδιού, ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα ζώα της μονάδας.

Προστασία από Λοιμώδη και Μεταδοτικά Νοσήματα

Παρότι οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα δεν ευνοούν τη μετάδοση λοιμωδών ασθενειών, οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να εξετάζουν συστηματικά τα ζώα της μονάδας ή εκείνα που πρόκειται να αγοράσουν. Όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα άμεσης κλινικής εκτίμησης, είναι απαραίτητο να υπάρχουν ειδικοί χώροι απομόνωσης – οι γνωστές αίθουσες καραντίνας – τοποθετημένες μακριά από το αρμεκτήριο ή τη γαλακτοκομική αίθουσα. Τα ζώα με ύποπτα συμπτώματα, καθώς και τα νεοεισερχόμενα που ενδέχεται να είναι φορείς ασθενειών, πρέπει να παραμένουν εκεί για περίπου έναν μήνα, μέχρι να διαπιστωθεί ότι είναι απολύτως υγιή και μπορούν να ενσωματωθούν με το υπόλοιπο κοπάδι. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν εκδηλώνονται συμπτώματα μεταδοτικών ασθενειών, τα ζώα παραμένουν απομονωμένα και εφαρμόζονται τα απαιτούμενα μέτρα, όπως ο εμβολιασμός ή ακόμη και η απομάκρυνσή τους από τη μονάδα.

Φροντίδα Αμνοεριφίων τον Χειμώνα

Τα αμνοερίφια αποτελούν την πιο ευάλωτη κατηγορία ζώων κατά τη διάρκεια του χειμώνα και χρειάζονται ιδιαίτερη μεταχείριση. Ο κτηνοτρόφος πρέπει να φροντίζει ώστε η στρωμνή στο χώρο παραμονής τους να είναι πάντα στεγνή και καθαρή, αφαιρώντας καθημερινά τα σημεία που έχουν ρυπανθεί. Στον απογαλακτισμό, όταν τα μικρά απομακρύνονται από τις μητέρες και τοποθετούνται σε ξεχωριστό χώρο, είναι σημαντικό να διαθέτουν πρόσθετη πηγή θερμότητας, όπως υπέρυθρες λάμπες, προκειμένου να παραμείνουν ζεστά. Τα πολύ νεαρά αμνοερίφια δεν πρέπει να βγαίνουν στη βοσκή, καθώς το πεπτικό τους σύστημα δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί. Μόνο όταν φτάσουν περίπου τους δύο μήνες και εφόσον το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες, μπορούν να οδηγηθούν σε καλούς βοσκοτόπους.

Διατροφή: Ο Θεμέλιος Λίθος της Υγείας

Τον χειμώνα, τα ζώα έχουν αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια για να αντέξουν το κρύο και να διατηρήσουν σταθερή τη θερμοκρασία του σώματός τους. Η διατροφή τους πρέπει να εμπλουτίζεται με ζωοτροφές πλούσιες σε ενέργεια, όπως κριθάρι και καλαμπόκι. Παράλληλα, η συνολική διατροφή των αιγοπροβάτων θεωρείται κατά πολλούς ο βασικότερος παράγοντας που καθορίζει την υγεία μιας εκτροφής. Για να επιτελεί τον ρόλο της, πρέπει να είναι ισορροπημένη ως προς τα θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, ανόργανα στοιχεία, βιταμίνες και ξηρή ουσία, και να ανταποκρίνεται στις πεπτικές και μεταβολικές ανάγκες του ζώου, ανάλογα με τη φάση παραγωγής στην οποία βρίσκεται το κοπάδι. Η διατροφή πρέπει, τέλος, να είναι πλήρως ασφαλής τόσο για τα ζώα όσο και για τα παραγόμενα προϊόντα.

Προστασία από Καιρικά Φαινόμενα και Περιβαλλοντικές Συνθήκες

Σε περιοχές όπου καταγράφονται συχνά καταιγίδες και κεραυνοί, συνιστάται η τοποθέτηση αλεξικέραυνου στο υψηλότερο σημείο της εγκατάστασης, ακόμη κι αν οι στάβλοι βρίσκονται χαμηλά ή περιβάλλονται από δένδρα που συνήθως τραβούν τους κεραυνούς. Στο εντατικό σύστημα εκτροφής, όπου οι στάβλοι είναι κλειστοί και οι συνθήκες ελέγχονται, τα ζώα προστατεύονται σε μεγάλο βαθμό από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Παρ’ όλα αυτά, απαιτείται σχολαστικός αερισμός χωρίς ρεύματα στο ύψος του σώματος, επαρκής φωτισμός, αποφυγή υγρασίας και ένας χώρος που επιτρέπει την ελάχιστη απαραίτητη άσκηση των ζώων.

Στο ημιεντατικό σύστημα, όπου τα ζώα περνούν μέρος του χρόνου στον στάβλο και μέρος στη βοσκή, πρέπει να αποφεύγεται η έξοδος τις πολύ πρωινές ώρες, όταν επικρατεί πάχνη ή πάγος. Υπό αυτές τις συνθήκες αυξάνεται ο κίνδυνος διάρροιας στα νεαρά ζώα, ενώ τα κυοφορούντα μπορεί να αποβάλουν. Αντίθετα, η έξοδος επιτρέπεται μόνο όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές. Στο εκτατικό σύστημα, όπου τα ζώα βόσκουν για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη και τον χειμώνα, καθοριστικό ρόλο παίζει η επιλογή της φυλής, με τις ντόπιες, καλά προσαρμοσμένες στις τοπικές κλιματικές συνθήκες, να αποτελούν την καταλληλότερη επιλογή.

Υγιεινή και Απολύμανση: Βασικές Αρχές Όλο τον Χρόνο

Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής αποτελεί θεμέλιο για την προστασία του ζωικού κεφαλαίου, ανεξάρτητα από την εποχή. Οι εκμεταλλεύσεις πρέπει να είναι πλήρως περιφραγμένες και η πρόσβαση των επισκεπτών να περιορίζεται στο ελάχιστο. Σημαντική είναι η συστηματική εφαρμογή απολυμάνσεων στους χώρους και στα οχήματα που εισέρχονται στη μονάδα, κάτι που διευκολύνεται με την τοποθέτηση αβαθούς λάκκου με απολυμαντικό διάλυμα στην κεντρική είσοδο για την απολύμανση των τροχών. Επιπλέον, σε κάθε είσοδο και έξοδο απαιτούνται λεκάνες με διάλυμα εγκεκριμένου απολυμαντικού, το οποίο πρέπει να ανανεώνεται τακτικά, ενώ ακόμη και στις μικρές μονάδες κρίνεται απαραίτητο ένα ποδόμακτρο εμποτισμένο με απολυμαντικό για την απολύμανση των υποδημάτων.

Ο στάβλος πρέπει να αερίζεται επαρκώς και να παραμένει καθαρός, με συχνή απομάκρυνση της κόπρου και των ούρων. Τακτική απολύμανση και απεντόμωση συμβάλλουν στον περιορισμό μολύνσεων από μικροοργανισμούς και παράσιτα, ενώ ιδιαίτερα αυστηρή απολύμανση απαιτείται όταν εκδηλώνονται μολυσματικά νοσήματα ή μετά από αποβολή εγκύου ζώου. Οι ζωοτροφές πρέπει να ξεφορτώνονται μακριά από τους χώρους σταβλισμού και, τέλος, συνιστάται να μη δανείζεται εξοπλισμός σε άλλες εκμεταλλεύσεις· αν αυτό είναι αναπόφευκτο, ο εξοπλισμός πρέπει να απολυμαίνεται σχολαστικά πριν επαναχρησιμοποιηθεί.

Για έναν ήρεμο χειμώνα στην εκτροφή

Ο χειμώνας μπορεί να δυσκολεύει την καθημερινότητα μιας μονάδας, όμως με συνέπεια στις βασικές πρακτικές φροντίδας ο κτηνοτρόφος μπορεί να κρατήσει το κοπάδι του ασφαλές. Η καθαριότητα στους χώρους, η σωστή διατροφή, η προστασία από το κρύο και η προσεκτική παρακολούθηση των ζώων αποτελούν απλές αλλά ουσιαστικές κινήσεις που κάνουν τη διαφορά. Με σταθερή παρουσία και μέριμνα, η εκτροφή μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής και να συνεχίσει ομαλά την πορεία της, δίνοντας στον κτηνοτρόφο τη σιγουριά ότι οι προσπάθειές του αποδίδουν.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 9/2015, Προστασία του ζωικού κεφαλαίου κατά τη χειμερινή περίοδο, σελ. 34–35.

Τυχόν περιορισμοί στο εμπόριο φέτας και γαλακτοκομικών λόγω εμβολιασμού αιγοπροβάτων είναι προσωρινοί και αίρονται πλήρως, μόλις η χώρα αποδείξει ότι ο ιός δεν κυκλοφορεί.

Αυτό τονίζει ο Επίτροπος για την Υγεία και την Καλή Μεταχείριση των Ζώων, Όλιβερ Βάρχελι, απαντώντας εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου, σχετικά με τις επιπτώσεις του εμβολιασμού των αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς στις εξαγωγές φέτας και στο καθεστώς υγείας της χώρας.

Σύμφωνα με την επίσημη απάντηση της Κομισιόν, τυχόν περιορισμοί στο εμπόριο φέτας και γαλακτοκομικών είναι προσωρινοί και αίρονται πλήρως, μόλις η χώρα αποδείξει ότι ο ιός δεν κυκλοφορεί. Όλοι οι περιορισμοί βασίζονται σε συγκεκριμένα επιστημονικά πρωτόκολλα του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων, ενώ δεν χαρακτηρίζουν μια χώρα ως «ενδημική» μακροχρόνια, εφόσον εφαρμόζονται τα μέτρα εκρίζωσης.

Παράλληλα, η απάντηση της Επιτροπής επιβεβαιώνει ότι το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον εμβολιασμό επικαιροποιείται αυτή την περίοδο, με νέα μέτρα που θα καθορίζουν ακριβώς τη διάρκεια και τους όρους των περιορισμών για το γάλα και τα γαλακτοκομικά.

Με αφορμή την απάντηση του Επιτρόπου, ο Σάκης Αρναούτογλου δήλωσε: «Οι παραγωγοί μας δεν χρειάζονται φήμες και πανικό, αλλά επίσημη ενημέρωση και ξεκάθαρες αποφάσεις. Η φέτα, το εθνικό μας προϊόν, δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με ελλιπή πληροφόρηση και πρόχειρες κυβερνητικές ανακοινώσεις. Οι όποιοι περιορισμοί είναι προσωρινοί και επιστημονικά ορισμένοι. Η κυβέρνηση οφείλει άμεσα να ενημερώσει με διαφάνεια τους κτηνοτρόφους και τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, αντί να αφήνει την αγορά να λειτουργεί πάνω σε φόβους και φήμες».

Ο κ. Αρναούτογλου πρόσθεσε: «Η ελληνική κτηνοτροφία δεν έχει περιθώριο για άλλα λάθη. Η Κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει στους κτηνοτρόφους ότι η Ευρώπη παρέχει κανόνες και λύσεις – δεν τιμωρεί τη χώρα μας. Το πρόβλημα δεν είναι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, είναι η κυβερνητική αδράνεια και η επικοινωνιακή διαχείριση χωρίς σχέδιο».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της απάντησης και της ερώτησης:

Απάντηση του κ. Βάρχελι
εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
(19.11.2025)

Στην ΕΕ ο εμβολιασμός για την ευλογιά των αιγοπροβάτων ρυθμίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/429 και τον κατ' εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2023/361. Τα σχέδια των κρατών μελών για τον εμβολιασμό πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες αυτούς. Τυχόν προσωρινοί περιορισμοί στο ενδοενωσιακό εμπόριο λόγω εστιών της ευλογιάς των αιγοπροβάτων ή εμβολιασμού - συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που αφορούν τον μετριασμό του κινδύνου (π.χ. θερμική επεξεργασία γάλακτος) και τη διάρκειά τους και έχουν σκοπό την εξασφάλιση ασφαλούς εμπορίου - καθορίζονται στους σχετικούς κανόνες της ΕΕ που θεσπίζονται βάσει του νομικού πλαισίου της ΕΕ για την υγεία των ζώων.

Οι κανόνες αυτοί επί του παρόντος επικαιροποιούνται και καταρτίζεται νέο παράρτημα του κανονισμού (ΕΕ) 2023/361 σχετικά με την ευλογιά των αιγοπροβάτων για τον προσδιορισμό των μέτρων μετριασμού του κινδύνου και της διάρκειάς τους όσον αφορά το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Εν τω μεταξύ, εάν ένα κράτος μέλος αποφασίσει να εμβολιάσει, η Επιτροπή θα εκδώσει απόφαση για τη θέσπιση μέτρων μετριασμού του κινδύνου σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (WOAH) και με βάση τα είδη επεξεργασίας που προβλέπονται στον κατ' εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2020/687.

Όλα τα μέτρα και οι περιορισμοί θα αρθούν μόλις η χώρα αποδείξει ότι ο ιός έχει σταματήσει να κυκλοφορεί.

Η Επιτροπή διατηρεί τακτικές επαφές με τα κράτη μέλη μέσω της Μόνιμης Επιτροπής Φυτών, Ζώων, Τροφίμων και Ζωοτροφών, με πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στο κοινό στον ιστότοπό της. Επιπλέον, ανταλλάσσει τακτικά επικαιροποιήσεις σχετικά με την επιδημιολογική κατάσταση, τη νομοθεσία για την υγεία των ζώων, τις τροποποιήσεις και την εφαρμογή της νομοθεσίας, μέσω ενημερωτικών σημειωμάτων, με τρίτες χώρες, καθώς και με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων της συμβουλευτικής επιτροπής για την υγεία των ζώων και της ομάδας διαλόγου της κοινωνίας των πολιτών για τη ζωική παραγωγή.

Σάκης Αρναούτογλου (S&D): Ερώτηση προτεραιότητας με αίτημα γραπτής απάντησης προς την Επιτροπή

Θέμα: Επιπτώσεις του εμβολιασμού αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς στις εξαγωγές φέτας και στο καθεστώς υγείας της χώρας

Η πρόσφατη εμφάνιση κρουσμάτων ευλογιάς αιγοπροβάτων στην ΕE προκαλεί ανησυχίες στους παραγωγούς γάλακτος και φέτας, ιδιαίτερα στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Υγείας Ζώων του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων, οι χώρες που εφαρμόζουν εμβολιασμό μπορούν να ανακτήσουν το καθεστώς «ελεύθερης χώρας» εντός έξι μηνών μετά το τελευταίο κρούσμα, εφόσον εφαρμόζονται μέτρα εκρίζωσης. Ωστόσο, στον κτηνοτροφικό κόσμο υπάρχει η εντύπωση ότι ο εμβολιασμός χαρακτηρίζει μια χώρα ως ενδημική για πολλά χρόνια, δημιουργώντας σοβαρά εμπόδια στο εμπόριο, ακόμη και σε προϊόντα όπως η φέτα ΠΟΠ.

Δεδομένου ότι:

• η φέτα μπορεί να παραχθεί τόσο από παστεριωμένο όσο και από μη παστεριωμένο γάλα,
  τα παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα θεωρούνται ασφαλή όταν υποβάλλονται σε κατάλληλη κατεργασία,
• η αγορά εξαγωγών αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για τον τομέα της φέτας και αιγοπροβατοτροφίας στην Ελλάδα,

Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Μπορεί να διευκρινίσει επίσημα ποιο είναι το ισχύον νομικό και υγειονομικό πλαίσιο στην ΕΕ σχετικά με τον εμβολιασμό αιγοπροβάτων κατά της ευλογιάς και την ανάκτηση του καθεστώτος «ελεύθερης χώρας»;
2. Προκύπτουν από τον εμβολιασμό μακροχρόνιοι περιορισμοί για τις εξαγωγές γάλακτος και τυριών, και ειδικότερα της φέτας ΠΟΠ, ή ισχύουν μόνο προσωρινοί περιορισμοί που αίρονται μετά την πάροδο συγκεκριμένων προθεσμιών και υπό όρους;
3. Ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει η Επιτροπή ώστε να υπάρξει έγκαιρη και σαφής ενημέρωση των παραγωγών και να αποφευχθεί η δημιουργία σύγχυσης που πλήττει την εμπιστοσύνη στις εξαγωγές;

Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό τις επόμενες μέρες αναμένεται να εξειδικευθούν τα ποσά, τα κριτήρια και οι διαδικασίες της έκτακτης ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους που θανατώθηκαν τα ζώα τους λόγω της ευλογιάς.

Η ενίσχυση είναι συμπληρωματική, θα εξαρτάται από τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν μέσω ενός αλγορίθμου που θα προσδιοριστεί και θα καταβληθεί έως το τέλος του έτους. Τα χρήματα θα είναι από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ο τρόπος που θα υπολογιστεί η έκτακτη αυτή ενίσχυση αναμένεται να διευκρινιστεί το επόμενο διάστημα από τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Κωστή Χατζηδάκη και τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Κώστα Τσιάρα.

Μέχρι στιγμής, με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, ο συνολικός αριθμός των θανατώσεων των αιγοπροβάτων από ευλογιά από τον Αύγουστο 2024 έως τον Οκτώβριο 2025 διαμορφώνεται σε πάνω από 400 χιλιάδες ζώα, με την νόσο να εξακολουθεί να προσβάλει τα κοπάδια.

Αν όμως σε αυτά τα ζώα προσθέσουμε και αυτά που θανατώθηκαν από την πανώλη την περσινή χρονιά το νούμερο αυξάνει. Σε ό,τι αφορά στις θανατώσεις από την πανώλη ανήλθαν σε 38 χιλιάδες αιγοπρόβατα. 

Οι κυβερνητικές διαρροές μιλάνε για ένα κονδύλι από 55 έως 60 εκατ. ευρώ, δηλαδή η ενίσχυση θα κυμαίνεται από 120 έως 130 ευρώ το ζώο.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε «μιλάμε για μια συμπληρωματική ενίσχυση, η οποία θα καταβληθεί πριν το τέλος του έτους. Θα είναι ανάλογη με τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν και θα δώσουν με αυτόν τον τρόπο στους κτηνοτρόφους τη δυνατότητα να αναπληρώσουν το εισόδημά τους έως ότου μπορέσουν να ξαναφτιάξουν τα κοπάδια τους».

Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη «τα χρήματα αυτά θα δοθούν από τον κρατικό μηχανισμό» και οι σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν τις επόμενες μέρες. Εξηγώντας τα σχέδιο του αρμόδιου υπουργείου δήλωσε ότι επίκειται μια έκτακτη ενίσχυση για τους κτηνοτρόφους που έχασαν τα ζώα τους από την ευλογιά. «Ερχόμαστε λοιπόν και λέμε ανάλογα με τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν -με έναν αλγόριθμο ο οποίος θα προσδιοριστεί- θα πάρει ο κτηνοτρόφος μια απευθείας οικονομική ενίσχυση από το κράτος, η οποία θα καταβληθεί σε δεκάδες χιλιάδες κτηνοτρόφους έως το τέλος του έτους», συμπλήρωσε.

Όταν μιλάμε για «αλγόριθμο» τότε θα μπορεί η ενίσχυση να καταβληθεί με βάση την ηλικία του ζώου που θανατώθηκε αλλά και με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια που είχε ο κτηνοτρόφος κατά το προηγούμενο έτος (με βάση τιμολόγια). Άρα μπορεί να έχουμε διαφοροποίηση των παραπάνω ποσών.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν γνωρίζουμε πότε θα γίνει η εκρίζωση της ευλογιάς για να θα αρχίσει η ανασύσταση του ζωικού κεφαλαίου. Μέχρι τότε ο κτηνοτρόφος που έχασε τα ζώα του δεν θα έχει κανένα εισόδημα.

Τσιάρας: Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τον κτηνοτροφικό κόσμο

Την επόμενη εβδομάδα θα εξειδικευτούν τα επί πλέον μέτρα στήριξης για τους κτηνοτρόφους που έχασαν τα ζώα τους από την ευλογιά, σε συνέχεια των χθεσινών ανακοινώσεων του Πρωθυπουργού, τόνισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας. Τα μέτρα αυτά θα αφορούν ουσιαστικά την κάλυψη απώλειας εισοδήματος και θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τις αποζημιώσεις που ήδη καταβάλλονται για τα θανατωθέντα ζώα και τις ζωοτροφές, δίνοντας μια «μεγάλη ανάσα» στον κτηνοτροφικό κόσμο.

«Βρισκόμαστε μπροστά στην πραγματική ανάγκη των κτηνοτρόφων, οι οποίοι, μη μπορώντας να ανασυστήσουν το ζωικό τους κεφάλαιο γιατί υπάρχει σχετική απαγόρευση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκονται σε ένα οικονομικό αδιέξοδο. Και οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού δείχνουν ακριβώς την ευαισθησία της κυβέρνησης και του ίδιου προσωπικά σε ένα τεράστιο ζήτημα».

Επισήμανε ότι η αντιμετώπιση της ευλογιάς βασίζεται στον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων και στην αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας: «Ήδη εδώ και αρκετό διάστημα έχουμε συστήσει την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή αντιμετώπισης της ευλογιάς. Προϋποθέτει την ενεργοποίηση, αλλά και την απόλυτη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, όλων των Περιφερειών και των ίδιων των κτηνοτρόφων, που πρέπει να κρατούν σε πολύ υψηλό επίπεδο τα μέτρα βιοασφάλειας τα οποία επιβάλλονται από τον ευρωπαϊκό κανονισμό».

Ο κ. Τσιάρας αναφέρθηκε και στο ζήτημα των παραβατικών συμπεριφορών που καταγράφονται από τις αρχές και μπορούν να συμβάλουν στη διάδοση της νόσου, ενώ υπογράμμισε: «Είμαστε εδώ για να στηρίξουμε τον κτηνοτροφικό κόσμο. Οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού ήταν προς αυτή την κατεύθυνση, έχοντας την απόλυτη πεποίθηση ότι πρέπει να στηριχθεί ο κτηνοτροφικός κόσμος σε αυτή τη δύσκολη περίοδο».

Ταυτόχρονα, υπενθύμισε ότι καταβλήθηκαν αποζημιώσεις για τις ζωοτροφές, καθώς οι κτηνοτρόφοι αναγκάστηκαν να κρατούν τα ζώα τους σε εγκλεισμό λόγω των περιοριστικών μέτρων.

Μιλώντας για την προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, υπενθύμισε: «Και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε χθες, ότι η προσπάθεια επικεντρώνεται να καταβληθεί στο τέλος του Νοεμβρίου η προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, που είναι το μεγαλύτερο ποσό που δίνεται από τους πόρους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής».

Είναι παράνομο που ακόμη δεν έχει καταβληθεί η συνδεδεμένη ενίσχυση στους αιγοπροβατοτρόφους που θανατώθηκαν τα κοπάδια τους λόγω των ζωονόσων (πανώλη και ευλογιά).

Όπως αναφέρει η σχετική υπουργική απόφαση του 2019, που εφαρμόζει τα άρθρα 4 και 32 του κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 και το άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, η ελληνική κυβέρνηση έχει την υποχρέωση να πληρώνει τη συνδεδεμένη ενίσχυση και στις περιπτώσεις θανάτωσης βοοειδών και αιγοπροβάτων, λόγω προσβολής των κοπαδιών από νόσους των ζώων. Πρόκειται για περιπτώσεις που οφείλονται σε «ανωτέρα βία».

Σύμφωνα με την απόφαση, ο κτηνοτρόφος διατηρεί το δικαίωμά του να λάβει άμεσες ενισχύσεις για την έκταση ή τα ζώα που ήταν επιλέξιμα κατά τον χρόνο που προέκυψαν τα γεγονότα ανωτέρας βίας ή εξαιρετικής περίστασης.

Ανωτέρα βία

Ως γεγονότα ανωτέρας βίας δύναται να χαρακτηριστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

α) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω νοσημάτων και ειδικότερα:
αα) ο θάνατος ή η υποχρεωτική θανάτωση μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω των παρακάτω νοσημάτων:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Αφθώδης πυρετός, Πανώλη των βοοειδών, Πυρετός της κοιλάδας του Rift, Λύσσα.
Βοοειδή: Οζώδης δερματίτιδα, Φυσαλιδώδης στοματίτιδα, Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών (ΣΕΒ).
Αιγοπρόβατα: Ευλογιά, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue), Πανώλη των μικρών μηρυκαστικών, Κλασική τρομώδης νόσος.
αβ) η υποχρεωτική σφαγή μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης στο πλαίσιο εφαρμογής προγραμμάτων για τα παρακάτω νοσήματα:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Βρουκέλλωση.
Βοοειδή: Φυματίωση, Ενζωοτική Λεύκωση, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue).
Αιγοπρόβατα: Λιστερίωση, Πυρετός Q, Λεπτοσπείρωση.

β) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης χωρίς δυνατότητα αντικατάστασής τους. Η περίπτωση αυτή συντρέχει όταν κανένα από τα ζώα της εκμετάλλευσης δεν έχει προσβληθεί από νοσήματα της υποπερίπτωσης αα της παρούσας παραγράφου, ούτε από Καταρροϊκό Πυρετό (Bluetongue) στα βοοειδή, αλλά η εκμετάλλευση αυτή βρίσκεται σε οριοθετημένη ζώνη επιβολής περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των εν λόγω νοσημάτων.

γ) Η διακοπή λειτουργίας της εκμετάλλευσης λόγω:

• θανάτου του δικαιούχου,
• μακροχρόνιας ανικανότητας του δικαιούχου προς εργασία».

Εξαιρετική περίσταση

Επίσης οι κτηνοτρόφοι που επλήγησαν από θεομηνίες δεν θα πρέπει να χάνουν τις ενισχύσεις τους (χαρακτηρίζονται σαν εξαιρετική περίσταση). Στο ΦΕΚ αναφέρεται ως εξαιρετική περίσταση δύναται να χαρακτηριστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

α) Σημαντική ζημιά στην εκμετάλλευση εξαιτίας σοβαρής φυσικής καταστροφής με αποτέλεσμα:

• την πώληση ή σφαγή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης εξαιτίας εκτεταμένης ή ολοσχερούς καταστροφής των σταβλικών εγκαταστάσεων από ακραία καιρικά φαινόμενα όπως χιόνι, ανεμοθύελλα, πλημμύρα, κεραυνός ή φυσικά φαινόμενα όπως σεισμός, κατολίσθηση, καθίζηση, καθώς και μη ελεγχόμενων καταστάσεων όπως πυρκαγιά,
• τον θάνατο ζώων της εκμετάλλευσης εξαιτίας καιρικών φαινομένων όπως χαλάζι, υπερβολικό ψύχος, καύσωνας, μη ελεγχόμενων καταστάσεων όπως κατασπάραξη από άγρια ζώα,

β) Εκτεταμένη ή ολοσχερής καταστροφή κτιρίων της εκμετάλλευσης που χρησιμοποιούνται για την εκτροφή ζώων εξαιτίας μη προβλέψιμου ατυχήματος με αποτέλεσμα:

• την πώληση ή σφαγή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης,
• τον θάνατο ζώων της εκμετάλλευσης εξαιτίας καταπλάκωσής τους.

Ειδικά για την περίπτωση των συνδεδεμένων ενισχύσεων στον τομέα του βόειου, πρόβειου και αίγειου κρέατος, σύμφωνα με το άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) 1307/2013 και το κεφάλαιο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 639/2014 και για την περίπτωση της ενίσχυσης της τοπικής παραγωγής γάλακτος που προορίζεται για την παραγωγή παραδοσιακών τυριών στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους (ΜΝΑ) στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) 1405/2006, ως γεγονός ανωτέρας βίας – εξαιρετικής περίστασης αναγνωρίζεται η μη τήρηση των όρων επιλεξιμότητας, που οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην απομάκρυνση των ζώων από την εκμετάλλευση.

Άρα η κυβέρνηση θα πρέπει άμεσα να πληρώσει συνδεδεμένη ενίσχυση και επίσης να προχωρήσει σε αναπλήρωση του εισόδηματος των κτηνοτρόφων που έχασαν τα αιγοπρόβατα λόγω ευλογιάς και πανώλης, μέχρι να τους επιτραπεί η ανασύσταση του κοπαδιού με τα αιγοπρόβατα και μέχρι να πετύχουν να φτάσει το εισόδημά τους στα επίπεδα που ήταν προτού πληγεί η χώρα μας από τις συγκεκριμένες νόσους. Αναπλήρωση εισοδήματος θα πρέπει να έχουν και οι εκτροφείς μαύρου χοίρου που επλήγησαν από την πανώλη αλλά και οι κτηνοτρόφοι που επλήγησαν από τις θεομηνίες. Θα πρέπει να τηρηθεί η ευρωπαϊκή νομοθεσία και να αφήσουν τις δηλώσεις περί έκτακτης ενίσχυσης των κτηνοτρόφων.  

Διαβάστε το ΦΕΚ

Τα τελευταία χρόνια, οι συνεχείς μεταβολές στην οικονομία και το ολοένα αυξανόμενο κόστος παραγωγής φέρνουν σημαντικές πιέσεις στην αιγοπροβατοτροφία. Οι εντατικές εκμεταλλεύσεις, που στηρίζονται σε αγοραζόμενες ζωοτροφές και υψηλό κεφάλαιο, βλέπουν τη βιωσιμότητά τους να δοκιμάζεται, ενώ αντίθετα οι πιο παραδοσιακές, εκτατικής μορφής μονάδες αντέχουν καλύτερα σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον. Η ελληνική εμπειρία – αλλά και τα αποτελέσματα ερευνών – δείχνουν ξεκάθαρα ότι η προσαρμοστικότητα, τόσο των ζώων όσο και των κτηνοτρόφων, αποτελεί σήμερα τον καθοριστικό παράγοντα που επιτρέπει σε ορισμένα συστήματα να παραμένουν βιώσιμα, παρά το υψηλό κόστος και την αβεβαιότητα.

Νέες πιέσεις στο κόστος και η άνιση αντοχή των συστημάτων εκτροφής

Τα τελευταία χρόνια, οι εντατικές εκτροφές αιγοπροβάτων είναι εκείνες που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις. Η υψηλή συμμετοχή του κεφαλαίου, η εξάρτηση από αγοραζόμενες ζωοτροφές – αφού η βόσκηση συμβάλλει ελάχιστα ή και καθόλου – και τα προβλήματα ρευστότητας και πρόσβασης σε χρηματοδότηση, έχουν οδηγήσει πολλές μονάδες σε σοβαρά θέματα βιωσιμότητας. Όταν το κόστος διατροφής εκτοξεύεται και το κεφάλαιο συμμετέχει τόσο έντονα στη λειτουργία της εκμετάλλευσης, το σύστημα γίνεται ευάλωτο σε κάθε διαταραχή.

Αντίθετα, οι εκτατικές εκτροφές επηρεάστηκαν λιγότερο και συνεχίζουν να δείχνουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Ένα μεγάλο μέρος των θρεπτικών αναγκών των ζώων καλύπτεται από τη βόσκηση, μειώνοντας σημαντικά το κόστος διατροφής. Αυτές οι εκμεταλλεύσεις στηρίζονται περισσότερο στην οικογενειακή εργασία, λιγότερο στο κεφάλαιο και χρησιμοποιούν ντόπιες φυλές προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες, ενώ η διατροφή τους βασίζεται στον οικονομικότερο τρόπο εκτροφής των μηρυκαστικών: τη βόσκηση. Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει πως η ανθεκτικότητα δεν είναι μόνο θέμα παραγωγής, αλλά και θέματος μοντέλου: τα συστήματα που εξαρτώνται λιγότερο από αγοραζόμενες ζωοτροφές και περισσότερο από τους φυσικούς πόρους του τόπου τους, αντέχουν και ανταποκρίνονται καλύτερα στις οικονομικές μεταβολές.

Η ελληνική αίγα και η προσαρμοστικότητά της στο πεδίο

Η ελληνική ντόπια αίγα παραμένει το πλέον προσαρμοσμένο ζώο για τις ορεινές και άγονες περιοχές της χώρας. Χάρη στις ανατομικές και φυσιολογικές της ιδιαιτερότητες, αξιοποιεί ευρύ φάσμα βλάστησης — ποώδη την άνοιξη, αλλά κυρίως θαμνώδη και ξυλώδη είδη τους θερινούς μήνες, όταν η ποώδης ύλη έχει μειωθεί. Παρότι η μέση γαλακτοπαραγωγή της είναι σχετικά χαμηλή (93 κιλά), η υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος (5,2%) και πρωτεΐνη (3,7%) καθιστά το γάλα της ιδιαίτερα ποιοτικό και ανταγωνιστικό.

Η ανθεκτικότητα και η ευελιξία της φυλής αποτυπώθηκαν ξεκάθαρα και στη διετή έρευνα στο Μέγα Δέρειο Έβρου. Σε ημιορεινή περιοχή με δασολίβαδα και θαμνολίβαδα δρυός, ο κτηνοτρόφος περιόρισε τις συμπληρωματικές ζωοτροφές και αύξησε τον χρόνο βόσκησης, καλύπτοντας σε ορισμένες περιόδους σχεδόν το σύνολο των αναγκών των ζώων από τη φυσική βλάστηση. Τα ξυλώδη είδη συμμετείχαν στη δίαιτα από 40% έως 99%, με τη δρυ (Quercus frainetto) να φτάνει έως 89%, ενώ άρκευθος και λαδανιά συνέβαλαν σημαντικά όταν τα φυλλοβόλα είχαν ρίξει το φύλλωμά τους. Αντίστοιχα, τα ποώδη είδη κυριάρχησαν την άνοιξη. Παρά τις έντονες εποχικές μεταβολές στη διαθέσιμη βλάστηση, η ποσότητα και η ποιότητα του παραγόμενου γάλακτος παρέμειναν ουσιαστικά σταθερές, επιβεβαιώνοντας ότι η ελληνική αίγα μπορεί να προσαρμόζει τη βόσκησή της στις συνθήκες και να παράγει οικονομικά, με μικρότερη εξάρτηση από αγοραζόμενες ζωοτροφές

Πλεονεκτήματα και «ανοιχτές πληγές» των εκτατικών εκτροφών

Η αυξανόμενη ζήτηση για προϊόντα ελευθέρας βόσκησης έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο τις εκτατικές εκτροφές, οι οποίες –χάρη στη φυσική βόσκηση και την αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδας– παραμένουν ανταγωνιστικές σε ποιότητα και κόστος. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα, που φιλοξενεί το 32% των αιγών της Ε.Ε., διαθέτει ένα από τα καταλληλότερα περιβάλλοντα για τέτοια συστήματα: τα θαμνολίβαδα και τα δασολίβαδα δρυός, που καλύπτουν σχεδόν το μισό της δασικής επιφάνειας, συνιστούν ιδανικό πεδίο βόσκησης και μειώνουν σημαντικά την ανάγκη για αγοραζόμενες ζωοτροφές. Παράλληλα, η σωστή βόσκηση λειτουργεί και ως φυσικό «εργαλείο» προστασίας των δασών, μειώνοντας την καύσιμη ύλη και συμβάλλοντας στην πρόληψη πυρκαγιών — μια διάσταση που κερδίζει όλο και μεγαλύτερη σημασία.

Ωστόσο, τα εκτατικά συστήματα δεν μένουν αλώβητα από τα χρόνια προβλήματα του κλάδου. Η ελλιπής διαχείριση των λιβαδιών περιορίζει την πλήρη αξιοποίηση της διαθέσιμης βλάστησης, ενώ η γενετική βελτίωση των ελληνικών φυλών έχει προχωρήσει ελάχιστα, αφήνοντας πολλούς κτηνοτρόφους χωρίς επαρκή επιλογή ποιοτικών ζώων αναπαραγωγής. Στο ίδιο πλαίσιο, η χαμηλή ελκυστικότητα του εκτατικού τρόπου ζωής για τους νέους –που συχνά προτιμούν σταβλισμένα συστήματα ως πιο «ασφαλή» ή πιο άνετα– αποτελεί ακόμη μια πρόκληση για τη στελέχωση και τη συνέχεια αυτών των μονάδων.

Τι πρέπει να συνεκτιμά ο παραγωγός πριν αποφασίσει 

Η επιλογή του κατάλληλου συστήματος εκτροφής δεν είναι μια απλή τεχνική απόφαση. Ο κτηνοτρόφος χρειάζεται να ζυγίζει τις πραγματικές δυνατότητες της εκμετάλλευσης, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αλλά και τις απαιτήσεις της αγοράς. Δεν είναι δεδομένο ότι «περισσότερη παραγωγή» σημαίνει και καλύτερο αποτέλεσμα, ειδικά όταν το υψηλό κόστος υπονομεύει τη βιωσιμότητα. Σε αρκετές περιπτώσεις, ένα λιγότερο εντατικό μοντέλο μπορεί να αποδειχθεί οικονομικά εξυπνότερη επιλογή: παράγει γάλα υψηλής ποιότητας, με χαμηλότερη δαπάνη, δίνοντας τελικά μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στο προϊόν. Το ζητούμενο είναι η σωστή ισορροπία — όχι η μέγιστη ποσότητα, αλλά το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τον παραγωγό.

Το στοίχημα της επόμενης μέρας για τον κτηνοτρόφο

Η αιγοπροβατοτροφία στη χώρα μας βρίσκεται πλέον σε μια περίοδο νέων ισορροπιών. Όσα έδειξαν τα τελευταία χρόνια — και εξακολουθούν να δείχνουν και σήμερα — είναι σαφή: ο κτηνοτρόφος που προσαρμόζεται στις συνθήκες και γνωρίζει τα όρια και τα πλεονεκτήματα του συστήματός του, έχει τις περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσει βιώσιμη την εκμετάλλευσή του. Σε τελική ανάλυση, το μέλλον του κλάδου θα κριθεί από τις επιλογές του ίδιου του παραγωγού και από το πώς θα ισορροπήσει ανάμεσα στο κόστος, την παράδοση και τις πραγματικές δυνατότητες του τόπου του.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 4/2017, Θ. Μανουσίδης «Εντατικό ή εκτατικό σύστημα εκτροφής αιγοπροβάτων;» σελ.74-76

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δηλώσεις που έκανε υποστήριξε ότι θα καταβληθεί έκτακτη ενίσχυση στους κτηνοτρόφους που έχασαν ζώα λόγω ευλογιάς.

Η ενίσχυση θα πληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025 και θα είναι ανάλογα με τον αριθμό των αιγοπροβάτων που έχασε ο κτηνοτρόφος.

«Θα υπάρξει μία πρωτοβουλία από την κυβέρνηση η οποία θα εξειδικευτεί τις επόμενες μέρες. Θα υπάρξει έως το τέλος του έτους άμεση στήριξη εισοδήματος στους κτηνοτρόφους που έχασαν ζώα ως αποτέλεσμα της ευλογιάς. Θα είναι συμπληρωματική ενίσχυση που θα καταβληθεί πριν από το τέλος του έτους, θα είναι ανάλογη με τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν και θα δώσουν με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα στους κτηνοτρόφους να αναπληρώσουν το εισόδημά τους έως ότου μπορέσουν να ανασυστήσουν τα κοπάδια τους» εξήγησε.

Τα χρήματα αυτά, όπως διευκρίνισε, θα προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Πάντως θα πρέπει να πληρωθούν και οι αιγοπροβατοτρόφοι που έχασαν τα κοπάδια τους λόγω της πανώλης των προβάτων (που προηγήθηκε της ευλογιάς). Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, το ΥπΑΑΤ θα συμπεριλάβει και αυτή την κατηγορία των κτηνοτρόφων στην πληρωμή.

Σε αναζήτηση αιγοπρόβειου γάλακτος βρίσκονται οι γαλακτοβιομηχανίες και τα τυροκομεία με την ζήτηση να είναι αυξημένη και να υπογράφονται οι πρώτες εμπορικές συμφωνίες.

Θυμίζουμε ότι στα 1,60 ευρώ το κιλό πρόβειου γάλακτος έκλεισε συμφωνία η Ομάδα Παραγωγών Αιγοπρόβειου Γάλακτος του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Καρυάς Ολύμπου.

Κοντά σε συμφωνία βρίσκεται ο Συνεταιρισμός Αιγοπροβατοτρόφων Ελασσόνας «Γάλα Ελάςς» και ο Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός «Φάρμες Λιβαδίου».

Ο κ. Στέλιος Σπανογιάννης, κτηνοτρόφος από τον Τύρναβο, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι αυτή την περίοδο έχουμε γαλακτοβιομηχανίες από τα Τρίκαλα στα 1,60 ευρώ το κιλό και από την Φαλάνη στα 1,65 ευρώ.

Από τον Οκτώβριο έχουν ξεκινήσει να δινουν γάλα για τη νέα εμπορική περίοδο οι κτηνοτρόφοι. Μέσα στο Νοέμβριο εκτιμώ ότι θα κλείσουν οι γαλακτοβιομηχανίες τις νέες εμπορικές συμφωνίες με τους κτηνοτρόφους. Πέρσι οι κτηνοτρόφοι έκλεισαν συμφωνίες στα 1,40 έως 1,50 ευρώ το κιλό. Όπως φαίνεται θα έχουμε φέτος μια αύξηση στις τιμές παραγωγού κατά 20% έως 30% σε σχέση με πέρσι.

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι φέτος είναι η έλλειψη ρευστότητας. Τα de minimis που έδωσαν για ζωοτροφές είναι πολύ λίγα. Πέρσι τέτοια εποχή αγοράζαμε τις ζωοτροφές με τα χρήματα που είχαμε από την προκαταβολή 70% της βασικής ενίσχυσης (τσεκ).

Ο κ. Χρήστος Ζιώγας, κτηνοτρόφος από την Λάρισα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι οι τιμές στο αιγοπρόβειο γάλα κυμαίνονται στα 1,60 ευρώ το κιλό αλλά φαίνεται μεγάλη ζήτηση και μπορεί να ανέβουν σε υψηλότερα επίπεδα. Όσον αφορά τις ζωοτροφές σήμερα αγοράζω τριφύλια στα 18 έως 20 λεπτά το κιλό. Τα φυράματα για γαλακτοπαραγωγή στα 37 έως 40 λεπτά το κιλό. Καλαμπόκια από τους εμπόρους τα βρίσκει ο κτηνοτρόφος πάνω από 20 λεπτά το κιλό.

Ο κ. Νίκος Κοκόλης, κτηνοτρόφος και πρόεδρος του Αγροτοκτηνοτροφικού Συλλόγου Ακτίου - Βόνιτσας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι έχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι γαλακτοβιομηχανίες για να κλείσουν συμφωνίες με κτηνοτρόφους για το αιγοπρόβειο γάλα γιατί φέτος είναι μειωμένη η παραγωγή. Ήδη για μεγάλες ποσότητες δίνουν τιμή στα 1,60 ευρώ το κιλό. Στα τιμολόγια Οκτωβρίου οι τιμές που αναγράφουν είναι για παράδοση πάνω από 50 τόνους στα 1,50 ευρώ το κιλό, ενώ για κάτω από 50 τόνους από 1,44 έως 1,46 ευρώ ανάλογα τις λιποπρωτεΐνες.
Αλλά και το αιγοπρόβειο κρέας έχει πάρτει την ανηφόρα. Αυτή την περίοδο τα σφαγεία δίνουν για το κρέας της προβατίνας τιμή στα 5 ευρώ το κιλό, ενώ το αρνί είναι στα 9 ευρώ το κιλό.
Οι ζωοτροφές είναι στα καλαμπόκια από έμπορα στα 26 λεπτά συν ΦΠΑ και τα τριφύλια κυμαίνονται από 30 λεπτά το κιλό συν ΦΠΑ. Η σόγια είναι στα 450 ευρώ το τόνος, ενώ τα κριθάρια στα 30 λεπτά το κιλό συν ΦΠΑ. 

Υπερψηφίστηκε επί της αρχής και επί των άρθρων από την Ολομέλεια της Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, υπό τον τίτλο «Κύρωση της από 23.10.2025 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα και την αντιμετώπιση της ζωονόσου της ευλογιάς» (Α’ 183) και συναφείς διατάξεις».

Κλείνοντας τη συζήτηση ο Κώστας Τσιάρας έστειλε σαφές μήνυμα προς όλα τα πολιτικά κόμματα ότι η εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η άμεση στήριξη των κτηνοτρόφων αποτελούν εθνική και όχι κυβερνητική προτεραιότητα.

Ο Υπουργός υπογράμμισε: «Βρισκόμαστε μπροστά σε ζητήματα που καθορίζουν το μέλλον του πρωτογενούς τομέα. Η εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι μονόδρομος. Πρέπει να τον  οδηγήσει την επόμενη μέρα στη διαφάνεια και στη δικαιοσύνη της κατανομής πόρων». Τόνισε ότι η καθυστέρηση στις πληρωμές οφείλεται στην ανάγκη να γίνουν διασταυρωτικοί έλεγχοι.  Ο κ. Τσιάρας κάλεσε τα κόμματα να υποστηρίξουν μια μεταρρύθμιση που έχει πολιτικό κόστος, αλλά –όπως είπε– αποτελεί «εθνική ανάγκη»! «Αν η απάντηση των κομμάτων είναι ότι δεν τα υποστηρίζουν όλα αυτά, τότε έχουμε πρόβλημα μεταξύ μας. Πρόκειται για διατάξεις που δεν έχουν καμία σχέση με πολιτικές τοποθετήσεις. Αφορούν αποκλειστικά το πώς θα στηρίξουμε τους κτηνοτρόφους αυτή τη δύσκολη στιγμή».

Σχετικά με τα άμεσα μέτρα ανακούφισης για την ευλογιά, ο Υπουργός ξεκαθάρισε ότι η δέσμη παρεμβάσεων δεν έχει ολοκληρωθεί: «Αν κάποιος πιστεύει ότι κλείσαμε τον κύκλο των μέτρων, θέλω να διαβεβαιώσω ότι δεν τελειώσαμε. Είναι μια δυναμική διαδικασία που εξελίσσεται και θα ενισχυθεί περαιτέρω».

Υπενθύμισε επίσης ότι η ανασύσταση του ζωικού κεφαλαίου θα ενεργοποιηθεί όταν κλείσει ο κύκλος της νόσου, βάσει όσων προβλέπει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Απορώ γιατί το επαναλαμβάνετε; Έχουμε προαναγγείλει ότι θα υπάρξει πρόγραμμα ανασύστασης. Τέτοιες ενέργειες δεν μπορούν να γίνουν όσο υπάρχει η νόσος, όπως μας ξεκαθαρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

Ο Υπουργός άσκησε ιδιαίτερη πίεση για να μην συνεχιστούν παρερμηνείες γύρω από τις διαδικασίες θανάτωσης ζώων: «Σε κανέναν δεν είναι ευχάριστο να θανατώνεται ολόκληρο το κοπάδι έστω και με ένα κρούσμα. Αυτό επιβάλλει το ευρωπαϊκό πρωτόκολλο. Δεν μπορούμε να κινηθούμε διαφορετικά».

Είπε χαρακτηριστικά: «Προτίθεμαι να αναλάβω μια πρωτοβουλία για συνάντηση εκπροσώπων των κομμάτων με την επιστημονική επιτροπή για την ευλογιά, ώστε να μπορέσουμε κάποια πράγματα να τα θέσουμε σε μια εντελώς διαφορετική βάση. Δεσμεύομαι ενώπιον των συναδέλφων, να υπάρχει μια συζήτηση σοβαρή και όχι μια συζήτηση που μπορεί να προκύπτει από την προσωπική πληροφόρηση καθενός».

Κλείνοντας, ο κ. Τσιάρας εξήγησε τον χαρακτήρα της πράξης νομοθετικού περιεχομένου: «Με την ΠΝΠ θέλουμε να δείξουμε ότι πρόκειται για επείγον ζήτημα. Πρέπει να κλείσουμε έναν κύκλο βοηθώντας τους κτηνοτρόφους. Οι διατάξεις είναι θετικές και αναγκαίες».

Τι προβλέπει ο νέος νόμος

Διάθεση στρατιωτικών κτηνιάτρων
Επιτρέπεται η διάθεση έως τριών (3) στρατιωτικών κτηνιάτρων ανά Περιφερειακή Ενότητα για έως έξι (6) μήνες, με απόφαση του Αρχηγού του οικείου Γενικού Επιτελείου.
Οι στρατιωτικοί κτηνίατροι ασκούν καθήκοντα πλήρους αρμοδιότητας, όπως οι πολιτικοί κτηνίατροι των Περιφερειών.
Δύναται να προβλέπεται αποζημίωση και αύξηση του αριθμού των κτηνιάτρων με κοινή υπουργική απόφαση.

Αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες ενισχύσεις
Οι ενισχύσεις που καταβάλλονται βάσει των ΚΥΑ 208989/1.8.2025 (Β’ 4202) και 208982/1.8.2025 (Β’ 4203):
είναι αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες,

• δεν υπόκεινται σε κανέναν φόρο, τέλος ή εισφορά,
• δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς Δημόσιο, ΟΤΑ ή ασφαλιστικά ταμεία,
• δεν υπολογίζονται σε εισοδηματικά κριτήρια για κοινωνικές παροχές. 

Έκτακτα μέτρα για την ενίσχυση των κτηνοτρόφων
Αποζημίωση για θανατωθέντα ζώα και οικονομική επιβάρυνση που υφίστανται.
Εξαιρούνται όσοι έκαναν παράνομο εμβολιασμό ή δεν τήρησαν μέτρα βιοασφάλειας.
Οι αποζημιώσεις είναι αφορολόγητες, ακατάσχετες και ανεκχώρητες, δεν συμψηφίζονται και δεν υπολογίζονται σε εισοδηματικά όρια.

Αναγκαίο προσωπικό
Δυνατότητα μετακίνησης εκτός έδρας κτηνιάτρων, εποπτών ζωοτροφών και εκδοροσφαγέων εντός χρονικού διαστήματος τεσσάρων (4) μηνών, με δυνατότητα παράτασης.
Προβλέπεται αποζημίωση και κίνητρα για ιδιώτες κτηνιάτρους, κτηνιάτρους εκτροφής και εκδοροσφαγείς.
Το προσωπικό των δημοσίων φορέων μπορεί να προβαίνει σε καταμέτρηση του ζωικού κεφαλαίου και να συλλέγει δεδομένα για τις εκτροφές, τα οποία αποτελούν πληροφοριακή βάση του ΥΠΑΑΤ.
Παρέχεται η δυνατότητα πρόσληψης έκτακτου προσωπικού ορισμένου χρόνου για την κάλυψη απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών.

Υγειονομική ταφή νεκρών ζώων και ζωικών υποπροϊόντων
Οι δήμοι ορίζουν και λειτουργούν χώρους υγειονομικής ταφής.
Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι, η ταφή γίνεται σε ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ με απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Η μη συμμόρφωση εντός 24 ωρών αποτελεί σοβαρή παράβαση καθήκοντος του Δημάρχου.
Για την ευλογιά, η ταφή πρέπει να γίνεται εντός 72 ωρών από τη διάγνωση.

Δείτε το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στην Βουλή

Νέα κινητοποίηση σημειώθηκε, το μεσημέρι της Πέμπτης (13 Νοεμβρίου), στην Λάρισα, με κτηνοτρόφους να συγκεντρώνονται έξω από το γραφείο του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστου Κέλλα.

Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «είστε ανεπιθύμητοι στη Θεσσαλία», ενώ υπογράμμιζαν πως δεν ζητούν απλώς οικονομική ενίσχυση αλλά πραγματική αποκατάσταση των κοπαδιών τους.

Οι κτηνοτρόφοι ζήτησαν να συναντηθούν με τον υφυπουργό και να τους αναφέρουν τα προβλήματά τους λόγω της ευλογιάς των προβάτων.

Ο κ. Χρήστος Γκίζας, κτηνοτρόφος από την Μαγνησία και μέλος του υπό ίδρυση πανελλήνιου συλλόγου κτηνοτρόφων «οι τσελιγκάδες», δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι χύσαμε γάλατα στο δρόμο και ζητήσαμε να μας συναντήσει ο Κέλλας. 

Έχουν θανατώσει τα ζώα μου και δεν μου δίνουν χρήματα, ούτε ένα επίδομα, για να ζήσω εγώ και η οικογένειά μου. Θα ξεκινήσω απεργία πείνας για να δικαιωθώ. Δεν ζητάμε απλά χρήματα, εμείς θέλουμε τα ζώα που μας θανάτωσαν πίσω.

Στη διάθεση των κτηνοτρόφων που επλήγησαν από την επιζωοτία της ευλογιάς προχωρά το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με νέα καταβολή αποζημιώσεων ύψους 12.248.642,97 ευρώ. Η πληρωμή αυτή αφορά την 4η κατανομή και υπεγράφη από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα.

Η εξέλιξη αυτή εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο στήριξης της ελληνικής κτηνοτροφίας, η οποία από τον Αύγουστο του 2024 συνεχίζει να αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της ζωονόσου. Με τη νέα πίστωση, το συνολικό ποσό που έχει διατεθεί μέχρι σήμερα — τόσο για λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών όσο και για αποζημιώσεις των κτηνοτρόφων — φθάνει τα 48.080.149,29 ευρώ, καλύπτοντας το σύνολο των πληγεισών περιοχών.

Πού κατευθύνθηκαν οι μεγαλύτερες ενισχύσεις

Οι δύο Περιφέρειες που έχουν δεχθεί τις μεγαλύτερες πληρωμές συνολικά από την αρχή της κρίσης είναι:

Ανατολική Μακεδονία & Θράκη: 17.656.738,31 ευρώ

Θεσσαλία: 16.463.708,27 ευρώ

Ακολουθούν:

Δυτική Ελλάδα: 4.573.114,34 ευρώ

Κεντρική Μακεδονία: 4.150.980,29 ευρώ

Στερεά Ελλάδα: 2.104.458,36 ευρώ

4η κατανομή 2025 – Πού κατευθύνονται τα νέα ποσά

Η Θεσσαλία λαμβάνει και αυτή τη φορά το μεγαλύτερο κονδύλι, ύψους 6.962.120,96 ευρώ, ενώ στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη αποδίδονται 3.438.114,12 ευρώ.

Σημαντικοί πόροι προβλέπονται επίσης για:

Δυτική Ελλάδα: 1.017.027,98 ευρώ

Κεντρική Μακεδονία: 416.719,79 ευρώ

Στερεά Ελλάδα: 413.405,72 ευρώ

Υπενθυμίζεται ότι η αποζημίωση ανά θανατωθέν ζώο μπορεί να φθάσει έως 250 ευρώ, επίπεδο που — όπως σημειώνει το Υπουργείο — αποτελεί το υψηλότερο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακολουθεί η δήλωση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα:

«Με συνέπεια συνεχίζουμε τη στήριξη των κτηνοτρόφων που επλήγησαν από την ευλογιά και των Περιφερειών που έχουν επωμιστεί το βάρος της αντιμετώπισης της κρίσης. Η ομαλή ροή των πληρωμών και η ενίσχυση των κτηνιατρικών υπηρεσιών αποδεικνύουν τη δέσμευσή μας να στηρίξουμε έμπρακτα την ελληνική κτηνοτροφία.
Η προστασία του ζωικού κεφαλαίου είναι ευθύνη όλων μας και απαιτεί αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας. Η συνεργασία κράτους, Περιφερειών και παραγωγών είναι ο μόνος δρόμος για να διασφαλίσουμε το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφικής παραγωγής».

Με νέα εγκύκλιο, το Τμήμα Λοιμωδών και Παρασιτικών Νοσημάτων της Διεύθυνσης Υγείας των Ζώων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενημερώνει για την εμφάνιση 56 νέων εστιών Καταρροϊκού Πυρετού στη χώρα, για το διάστημα 17 Σεπτεμβρίου έως 22 Οκτωβρίου 2025.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς (Τμήμα Μοριακής Διαγνωστικής, Αφθώδους Πυρετού, Ιολογικών, Ρικετσιακών και Εξωτικών Νοσημάτων της Διεύθυνσης Κτηνιατρικού Κέντρου Αθηνών) επιβεβαίωσε πενήντα έξι (56) νέες εστίες Καταρροϊκού Πυρετού (ΚΠ) στις εξής Περιφέρειες:
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Αττικής, Στερεάς Ελλάδας και Ιονίων Νήσων.

Αναλυτικά, μία εστία εντοπίζεται στην Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, δύο στην Π.Ε. Γρεβενών, μία στην Π.Ε. Ανατολικής Αττικής, έξι στη Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, εννέα στην Π.Ε. Κιλκίς, μία στη Δράμα, δύο στην Καρδίτσα, επτά στη Λάρισα, έξι στην Ηλεία, πέντε στην Ευβοία, έξι στην Καβάλα, μία στην Κέρκυρα, μία στη Μαγνησία & Σποράδες, μία στην Πέλλα, δύο στην Πιερία, τρεις στη Ροδόπη, μία στις Σέρρες και μία στον Έβρο.

Η διαδικασία οροτυποποίησης κατέδειξε την παρουσία του ορότυπου 8 σε 32 εστίες και του ορότυπου 3 σε μία εστία, ενώ για τις υπόλοιπες 23 εστίες η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιπλέον, στο μεσοδιάστημα μεταξύ της εγκυκλίου της 14ης Αυγούστου 2025 και εκείνης της 18ης Σεπτεμβρίου 2025, επιβεβαιώθηκαν οκτώ (8) νέες εστίες Καταρροϊκού Πυρετού, όλες οροτύπου 8, εκ των οποίων τρεις εντοπίστηκαν στη Φλώρινα, μία στην Καβάλα, μία στις Σέρρες, δύο στη Θεσσαλονίκη και μία στη Δράμα.

Κρίσιμη η τήρηση των μέτρων

Το ΥΠΑΑΤ υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το Σχέδιο Εκτάκτου Ανάγκης για τον Καταρροϊκό Πυρετό του προβάτου, δεν προβλέπεται άρση των περιοριστικών μέτρων στις εκτροφές όπου έχει επιβεβαιωθεί κρούσμα. Παράλληλα, τονίζεται η σημασία της προσεκτικής μεταφοράς ζώντων ζώων, καθώς οι γεωκλιματικές διαφοροποιήσεις μεταξύ περιοχών επηρεάζουν σημαντικά τη δραστηριότητα των εντόμων-φορέων του ιού.

Για την εργαστηριακή εξέταση δειγμάτων ή την ορολογική επιτήρηση, ζητείται από τις υπηρεσίες να προηγείται επικοινωνία με το Εργαστήριο Αναφοράς του Κτηνιατρικού Κέντρου Αθηνών, ώστε να τηρούνται οι διαδικασίες σωστής αποστολής δειγμάτων.

Έκκληση για επαγρύπνηση

Η Διεύθυνση Υγείας των Ζώων καλεί τις Περιφέρειες και τις τοπικές Κτηνιατρικές Υπηρεσίες σε πιστή εφαρμογή των οδηγιών και σε ενημέρωση των κτηνοτρόφων, επισημαίνοντας πως η έγκαιρη ανίχνευση και η αυστηρή τήρηση των μέτρων αποτελούν το βασικό ανάχωμα στην εξάπλωση του νοσήματος. Όπως υπογραμμίζεται, στόχος όλων είναι η αποτροπή εκδήλωσης νέας επιζωοτίας και η προστασία της εγχώριας κτηνοτροφίας.

Την μηδενική ανοχή στους παράνομους εμβολιασμούς, ανέφερε σε δηλώσεις που έκανε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.

Ειδικότερα αναφερόμενος στο ζήτημα της ευλογιάς, ο Υπουργός επισήμανε ότι η κυβέρνηση κινείται με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και τις εισηγήσεις της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής και τόνισε: «Υπάρχουν κάποια στοιχεία για παράνομο εμβολιασμό. Αν κάποιοι έχουν προβεί σε παράνομο εμβολιασμό, στην πραγματικότητα έχουν πυροδοτήσει όλη αυτή την κατάσταση και έχουν δημιουργήσει, δυστυχώς, την τέλεια συνθήκη, προκειμένου να εξαπλώνεται η ευλογιά και να μη αντιμετωπίζεται μέσα από τα μέτρα βιοασφάλειας που προτείνει το Υπουργείο και καλούνται να εφαρμόσουν οι Περιφέρειες και οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι χρειάζεται υπευθυνότητα. Χρειάζεται συνεργασία. Χρειάζεται να επιμείνουμε όλοι για να εκριζώσουμε τη νόσο. Για να μπορέσουμε να είναι η χώρα μας ελεύθερη από ευλογιά».

Μέτρα πρόληψης για κτηνοτροφία στις Κυκλάδες

Ανακοίνωση εξέδωσε η Κτηνοτροφική Ένωση Φιλωτιτών Νάξου με την οποία ζητά την αυξημένη προσοχή απ’ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για λήψη μέτρων πρόληψης που αφορά την εξάπλωση της νόσου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων

Με αφορμή αυτή την ανακοίνωση ο βουλευτής Κυκλάδων της ΝΔ, Μάρκος Καφούρος, σε επιστολή που έστειλε στο ΥπΑΑΤ, τονίζει την ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων πρόληψης για την προστασία του ζωικού κεφαλαίου από την ευλογιά των αιγοπροβάτων Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

«Με δεδομένες τις πρόσφατες εξελίξεις και τις ανησυχίες που εκφράζονται από την Κτηνοτροφική Ένωση Φιλωτιτών Νάξου, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη άμεσης κινητοποίησης των υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική πρόληψη και αποτροπή της μετάδοσης της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στα νησιά των Κυκλάδων.

Όπως αναφέρεται, η ασθένεια μεταδίδεται κατά κύριο λόγο μέσω εισαγόμενων ζωοτροφών, γεγονός που εντείνει τον κίνδυνο εξάπλωσης της νόσου.

Ιδιαίτερα δε, επισημαίνεται η ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων στα λιμάνια του Πειραιά και των νησιών μας.

Παρακαλώ όπως εξετάσετε τη λήψη των μέτρων για την ενίσχυση των ελέγχων, τη στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών και τη θωράκιση των Κυκλάδων έναντι ενδεχόμενων κρουσμάτων της ευλογιάς των αιγοπροβάτων».