Η καθυστέρηση των δηλώσεων της ενιαίας ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) δημιουργεί προβλήματατα έλλειψης ρευστότητας στον αγροτικό κλάδο. Μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι που θα θέλουν να αγοράσουν ζωοτροφές σε λίγες ημέρες όταν θα ξεκινήσουν τα αλώνια.

Να θυμίσουμε ότι αν οι κτηνοτρόφοι δεν καταφέρουν να αγοράσουν στα αλώνια τότε τα σιτηρά θα τα πάρουν οι έμποροι και θα τα βάλουν στις αποθήκες για να πουλήσουν σε υψηλότερη τιμή και να έχουν κέρδος.

Στο παρελθόν κάθε χρόνο η κάρτα προέβλεπε την προείσπραξη του 80% της Βασικής και της Πράσινης Ενίσχυσης που θα εισέπρατταν το κάθε έτος ενίσχυσης οι αγρότες. Τα πράγµατα από φέτος αλλάζουν και η Πράσινη Ενίσχυση (πρασίνισµα), µε τον τρόπο που την γνώριζαν οι αγρότες, καταργήθηκε φέτος. Επίσης οι νεοεισερχόμενοι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να λάβουν την κάρτα αφού δεν γνωρίζουν οι τράπεζες το ποσό της ενίσχυσης που θα λάβουν.  

Εδώ και ένα μήνα έχει υπογραφεί το νέο μνημόνιο συνεργασίας τραπεζών με το ΥπΑΑΤ για την προσφορά της «Κάρτας του Αγρότη» και στη νέα προγραμματική περίοδο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2023-2027.

Ωστόσο επειδή υπάρχουν αλλαγές στις ενισχύσεις, λόγω της νέας ΚΑΠ, κάποιες τράπεζες που την ενεργοποίησαν είχαν όριο πίστωσης για το 2023 την βασική ενίσχυση, που λάµβαναν τα προηγούµενα έτη. Άλλες τράπεζες δεν έχουν ενεργοποιήση την «Κάρτα του Αγρότη» και αναμένουν να ολοκληρωθεί η διαδικασία του ΟΣΔΕ (δηλαδή από τέλη Σεπτεμβρίου όπως έχει πει το ΥπΑΑΤ). 

Στην ουσία το 2023 έχουν λιγότερα ή και καθόλου χρήματα οι κτηνοτρόφοι από την κάρτα και αυτό τους δημιουργεί προβλήματα έλλειψης ρευστότητας για την αγορά ζωοτροφών. Από την άλλη οι γαλακτοβιομηχανίες περιμένουν την πτώση τιμών στις ζωοτροφές για να βρουν τη δικαιολογία που χρειάζονται ώστε να ρίξουν τις τιμές παραγωγού στο γάλα.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, μεγάλη γαλακτοβιομηχανία μείωσε τις τιμές στο αιγοπρόβειο γάλα στους κτηνοτρόφους που συνεργάζεται από όλη την χώρα και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, από τον Οκτώβριο, χωρίς να έχει κάνει νωρίτερα καμιά ενημέρωση. Σαν δικαιολογία ανέφερε ότι υπήρξαν προβλήματα με τις λιποπρωτεΐνες στο γάλα που παράδιναν. Η μείωση αυτή - σύμφωνα με όσα αναφέρουν κτηνοτρόφοι στον ΑγροΤύπο - κυμαίνεται από 10 έως 20 λεπτά το κιλό. Θυμίζουμε ότι τέτοια εποχή πέρσι όταν η ενέργεια και οι τιμές ζωοτροφών είχαν φτάσει στα ύψη οι γαλακτοβιομηχανίες δεν έδιναν αύξηση στην τιμή του γάλακτος υποστηρίζοντας ότι οι εμπορικές συμφωνίες πρέπει να τηρηθούν. Φέτος δεν ισχύει το ίδιο. Πάντα χάνουν οι κτηνοτρόφοι γιατί δεν υπάρχει στην χώρα μας «νομική θωράκιση» για τις εμπορικές συμφωνίες που κάνουν και για αυτό υπάρχουν ευθύνες. 

Δύσκολο αναμένεται το μέλλον των κτηνοτρόφων και κρίσιμες οι επόμενες ημέρες για την ηγεσία του ΥπΑΑΤ.

Δημοσιεύθηκε η 2η Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την υποβολή αιτήσεων ενίσχυσης του Υποέργου 2: «Εκσυγχρονισμός του πρωτογενούς τομέα» της Δράσης «Οικονομικός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η υποβολή των αιτήσεων ενίσχυσης και των φακέλων υποψηφιότητας ξεκινά στις 14/06/2023 και ολοκληρώνεται στις 14/8/2023.

Η δράση έχει ως στόχο την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων, την προώθηση της καινοτομίας και την προστασία του περιβάλλοντος.

H δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 35.000.000 € και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την περίοδο 2022-2025.

Στόχος του Υποέργου, είναι:
α) Η αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα
β) Η βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
γ) Η διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
δ) Η βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας
ε) Η καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας
στ) Η εφαρμογή της συμβολαιακής γεωργίας
ζ) Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων
η) Η ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών αλλά και διαδικασιών
φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής
θ) Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων
ι) Η δημιουργία του κατάλληλου υπόβαθρου για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στην τυποποίηση και εμπορία αυτών, ιδανικά σε συνθήκες που τονίζουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα

Το κάθε επενδυτικό σχέδιο πρέπει να εκπληρώνει τουλάχιστον έναν από αυτούς τους στόχους.

Η αξιολόγηση των αιτήσεων ξεκινά στις 16 Αυγούστου 2023 και ολοκληρώνεται την 29η Σεπτεμβρίου 2023. Το τέταρτο τρίμηνο του 2023 (Οκτώβριος) αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής, αξιολόγησης και ελέγχου των σχετικών αιτημάτων πληρωμής.

Οι δυνητικοί δικαιούχοι υποβάλλουν την αίτηση ενίσχυσης και επισυνάπτουν τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα/αρχεία. Η αίτηση μαζί με το σύνολο των δικαιολογητικών υποβάλλονται στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη του Δημοσίου gov.gr

Επιλέξιμες δαπάνες
α) Οι δαπάνες σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή θα αφορούν:
αα) Κατασκευή και βελτίωση ακινήτων (σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων π.χ. στάβλοι, γεωργικές αποθήκες κ.ά.).
ββ) Αγορά μηχανημάτων και εξοπλισμού, μέχρι το ύψος της αγοραίας αξίας του στοιχείου ενεργητικού.
γγ) Απόκτηση ή ανάπτυξη λογισμικού υπολογιστών και απόκτηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών εκμετάλλευσης, δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και εμπορικών σημάτων.
δδ) Μπορούν να υπαχθούν, επενδυτικά σχέδια της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, στους ακόλουθους τομείς, τα οποία αφορούν συγκεκριμένα:
i. Στον τομέα φυτικής παραγωγής: 
Εκμεταλλεύσεις όλων των τύπων και παραγωγικών συστημάτων φυτικής παραγωγής, όπως συμβατική, πιστοποιημένη -ολοκληρωμένη, βιολογική, κ.λπ. - υπαίθρια, υπό κάλυψη (θερμοκήπια, θάλαμοι καλλιέργειας μανιταριών θερμοκηπιακού τύπου, δικτυοκήπια κ.ά.).
ii. Στον τομέα ζωικής παραγωγής: 
Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις για ίδρυση νέων, εκσυγχρονισμό υφιστάμενων εγκαταστάσεων όπως αυτές περιγράφονται στο Ν. 4056/2012 (ΦΕΚ 52 Α΄/2012). Συγκεκριμένα υπάγονται επενδυτικά σχέδια όλων των παραγωγικών κατευθύνσεων, καθώς και όλων των τύπων εκτροφής.

β) Ενισχύσεις για μέτρα προώθησης γεωργικών προϊόντων
αα) Οι επιλέξιμες δαπάνες αφορούν στη διοργάνωση διαγωνισμών και εκθέσεων, καθώς και δημοσιεύσεις για να ευαισθητοποιηθεί το ευρύ κοινό για τα γεωργικά προϊόντα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται αναφορά σε καμία συγκεκριμένη επιχείρηση, εμπορική επωνυμία ή προέλευση
ββ) Οι επιλέξιμες δαπάνες για τη διοργάνωση διαγωνισμών και εκθέσεων περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
i. έξοδα συμμετοχής
ii. έξοδα ταξιδιού και έξοδα για τη μεταφορά των ζώων
iii. τα έξοδα των δημοσιεύσεων και δικτυακών τόπων που αναγγέλλουν το γεγονός
iv. το μίσθωμα των εκθεσιακών χώρων και περιπτέρων και τα έξοδα εγκατάστασης και αποσυναρμολόγησής τους
v. συμβολικά έπαθλα αξίας έως 1.000 ευρώ ανά έπαθλο και ανά νικητή διαγωνισμού
γγ) Οι επιλέξιμες δαπάνες για τη δημοσιεύσεις με σκοπό την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού για τα γεωργικά προϊόντα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
i. το κόστος δημοσιεύσεων σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, σε δικτυακούς τόπους και με σύντομα διαφημιστικά μηνύματα σε ηλεκτρονικά μέσα, ραδιόφωνο και τηλεόραση, με σκοπό την παροχή τεκμηριωμένων πληροφοριών σχετικά με τους δικαιούχους από συγκεκριμένη περιοχή ή που παράγουν ένα συγκεκριμένο γεωργικό προϊόν, υπό τον όρο ότι οι πληροφορίες είναι ουδέτερες και ότι όλοι οι δικαιούχοι έχουν ίσες ευκαιρίες να περιληφθούν στη δημοσίευση
ii. δαπάνες για τη διάδοση επιστημονικών γνώσεων καθώς και τεκμηριωμένων πληροφοριών σχετικά με συστήματα ποιότητας και σχετικά με γενόσημα γεωργικά προϊόντα, τα διατροφικά τους οφέλη και τις προτεινόμενες χρήσεις τους.
δδ) Τα μέτρα προώθησης μπορούν να υλοποιούνται από ομάδες παραγωγών ή άλλες οργανώσεις, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους
εε) Η ενίσχυση χορηγείται με βάση την επιστροφή των πραγματικών δαπανών του δικαιούχου.

Δικαιούχοι
Στο συγκεκριµένο πρόγραµµα θα µπορούν να κάνουν αιτήσεις:
Συλλογικά Σχήµατα αγροτών.
Οικοτεχνίες - µεταποητικές αγροτών που µεταποιούν το δικό τους προϊόν.
Μεταποιητικές επιχειρήσεις εφόσον µεταποιούν γεωργικό και κατ’ ελάχιστο το 40% των α’ υλών που χρησιµοποιούνται προέρχονται από συµβολαιακή γεωργία.
Αγροτικές επιχειρήσεις που δεσµεύονται να καθετοποιήσουν τη µονάδα τους για τουλάχιστον µία 3ετία ξεκινώντας από το επόµενο έτος από την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης.

Διαβάστε την πρόσκληση εδώ

Μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση μέσω των τριών νέων προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας κάνοντας μια αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Know Your Customer (KYC).

Αφορούν τα Πράσινα Συγχρηματοδοτούμενα Δάνεια, τα Δάνεια Ψηφιακής Αναβάθμισης και τα Δάνεια Ρευστότητας Επιχειρήσεων, τα οποία χρηματοδοτούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.

Περισσότερες από 6.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρόκειται να λάβουν χρηματοδότηση μέσω των τριών νέων προγραμμάτων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας καθώς οι τράπεζες ενέκριναν τις αιτήσεις τους για δάνεια συνολικού ύψους 1,44 δις ευρώ, κατά τις 10 πρώτες ημέρες λειτουργίας της πλατφόρμας Know Your Customer (KYC).

Η υπηρεσία eGov-KYC προσφέρει μια ψηφιακή εναλλακτική στη προσκόμιση εγγράφων του δημοσίου για τη βεβαίωση στοιχείων του πολίτη σε τραπεζικά συστήματα (πατήστε εδώ).

«Έχοντας ήδη συμβάλει στη χρηματοδότηση πάνω από 40.000 ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα τελευταία 3 χρόνια, η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα έχει λειτουργήσει την νέα πλατφόρμα KyC προσδοκώντας να βοηθήσει την διεύρυνση του αριθμού των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία της», επισήμανε ο Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης.

Αναλυτικά, από 15-24 Μαΐου μέσω της πλατφόρμας KYC

• υποβλήθηκαν 6.916 αιτήσεις από μικρομεσαίες επιχειρήσεις για δάνεια συνολικού ύψους 1.688.014.687 ευρώ,
• έλαβαν θετική απάντηση από τις τράπεζες 6.008 αιτήσεις για δάνεια συνολικού ύψους 1.445.738.007 ευρώ
• ενώ 908 αιτήσεις για δάνεια συνολικού ύψους 242.276.680 ευρώ αξιολογούνται από τις τράπεζες.

Έως σήμερα, 17.101 επιχειρήσεις συνδέθηκαν στην πλατφόρμα KYC της HDB.

Δεν είχαν φορολογική ενημερότητα (οφειλές προς το δημόσιο)  3.237 (ποσοστό 19%) επιχειρήσεις.

Από 9.469 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν, για 702 επιχειρήσεις (ποσοστό 7,5%) διαπιστώθηκε αδυναμία έκδοσης ασφαλιστικής ενημερότητας (για τα προγράμματα στα οποία απαιτείται) λόγω οφειλών στον ΕΦΚΑ.

Από 9.074 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν, οι 112 επιχειρήσεις (ποσοστό 1,2%) διαπιστώθηκε ότι είναι καταχωρημένες στα Αρχεία Δεδομένων Οικονομικής Συμπεριφοράς της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.

Φέτος υπάρχει μια ελαιοκομική χρονιά σχετικά όψιμη, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

Επίσης λόγω της μεγάλης περσινής παραγωγής ελαιολάδου στις περισσότερες περιοχές της χώρας αναμέναμε φέτος μικρότερη παραγωγή.

Όμως οι συνεχόμενες βροχοπτώσεις αρχίζουν να προβληματίζουν τους παραγωγούς σε θέματα φυτοπροσίας (μυκητολογικές και εντομολογικές ασθένειες).

Ο εκπρόσωπος της ΔΑΟΚ Λακωνίας, Ιωάννης Ράλλης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «σε πολλά χωράφια της περιοχής είναι ορατός ο δάκος αν και ακόμη δεν έχουν τοποθετηθεί παγίδες. Οι καιρικές συνθήκες έχουν ευνοήσει τους πληθυσμούς. Θα πρέπει να υπάρξει προσοχή και συντονισμός φέτος στην δακοκτονία. Το θετικό είναι ότι έχουμε όψιμη ανθοφορία και καρπόδεση. Ελπίζουμε στα τέλη Ιουνίου που θα ξεκινήσουν οι ψεκασμοί από ΔΑΟΚ να υπάρχουν και καλές καιρικές συνθήκες για να καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε το δάκο και να μην δημιουργήσει προβλήματα στη νέα παραγωγή του ελαιολάδου».

Κάποιες περιοχές έχουν πρόβλημα με το δάκο, ενώ άλλες περιοχές με την ακαρπία.  Μειωμένη αναμένεται να είναι η φετινή παραγωγή στις ελιές Χαλκιδικής σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις. Μιλάμε για άδεια δέντρα που δεν άνθισαν ούτε έχουν καρπίδιο.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΕΑΣ Πολυγύρου, Ευάγγελος Ευαγγελινός, «εξήντα χρόνια στην καλλιέργεια ελιάς δεν έχω ξαναδεί τέτοια εικόνα. Το 2021 είχαμε σοβαρά προβλήματα και οι παραγωγοί δεν πήραν καμιά ενίσχυση από το κράτος. Φέτος όμως η εικόνα στα δέντρα είναι ακόμη χειρότερη. Πολλές ελιές (επιτραπέζιες και ελαιοποιήσιμες) δεν άνθισαν και δεν πρόκειται να δώσουν καρπό. Θα είναι μια δύσκολη χρονιά για τους ελαιοπαραγωγούς της Χαλκιδικής».

Ο πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Βιολογικής Ελιάς Ολύνθου (Biolivia), Δημήτρης Ευαγγελινός, «ο ΕΛΓΑ δεν αποζημιώνει την ακαρπία. Περιμένουμε όμως ένα επίσημο έγγραφο από τον ΕΛΓΑ ότι έχουμε μείωση της παραγωγής λόγω ακαρπίας. Η προϊσταμένη του ΕΛΓΑ Θεσσαλονίκης έχει υποσχεθεί ότι μετά την καπρόδεση (μέσα Ιουνίου) θα πάνε εκτιμητές του Οργανισμού στα χωράφια να καταγράψουν το πρόβλημα. Επίσης έχει υποσχεθεί και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ότι θα πραγματοποιήσει μια έρευνα για το πρόβλημα στην περιοχή».  
 

Έχοντας ήδη φθάσει στο μέσον της καλλιεργητικής περιόδου για το 2023 κρίνεται επιτακτικό να προχωρήσουν οι διαδικασίες την άμεση έκδοση του εθνικού εφαρμοστικού πλαισίου για τα προγράμματα του τομέα ελαιόλαδου και επιτραπέζιας ελιάς. Αυτό ζητά σε επιστολή της προς το ΥπΑΑΤ η ΕΘΕΑΣ.

Αναφέρεται ειδικά στις διαδικασίες επιλογής και εφαρμογής των υποχρεωτικών συλλογικών οικολογικών σχημάτων (που ακόμη δεν έχουν βγει οι Εφαρμοστικές) αλλά και στους όρους και τις προϋποθέσεις αναγνώρισης των Οργανώσεων Παραγωγών ως Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.).

Η επιστολή της ΕΘΕΑΣ αναφέρει τα εξής:

«Ως γνωστό σημαντική αλλαγή στη νέα ΚΑΠ 2023-27, αποτελούν τα τομεακά προγράμματα, ένα εκ των οποίων αποτελεί αυτό του Ελαιόλαδου και της Επιτραπέζιας Ελιάς.

Η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών - ΕΘΕΑΣ στην οποία μέλη της είναι οι σημαντικότερες οργανώσεις αγροτών που δραστηριοποιούνται στην ελαιοκαλλιέργεια ζήτησε με τα δύο έγγραφά της στις 7.7.2022 και 20.12.022 να συμμετέχει θεσμικά και ενεργά στις υπηρεσιακές ομάδες έργου, που προετοιμάζουν, τις εφαρμοστικές των νέων τομεακών προγραμμάτων της νέας ΚΑΠ 2023-202, προκειμένου αυτά να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό για τους συνεταιρισμούς, τους παραγωγούς και την ίδια την καλλιέργεια.

Έχοντας ήδη φθάσει στο μέσον της καλλιεργητικής περιόδου για το 2023 κρίνεται επιτακτικό να προχωρήσουν οι διαδικασίες την άμεση έκδοση του εθνικού εφαρμοστικού πλαισίου για τα προγράμματα του τομέα ελαιόλαδου και επιτραπέζιας ελιάς, με το οποίο θα εξειδικευθούν όσα καταρχήν αναφέρονται στο κεφάλαιο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου (Σ.Σ) “Ελαιόλαδο και επιτραπέζια ελιά” σελ. 663- 704 και ειδικότερα:

i. Τους όρους και τις προϋποθέσεις αναγνώρισης των Οργανώσεων Παραγωγών ως Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.) και μάλιστα με αυξημένο κύκλο εργασιών (μεγαλύτερο των 800.000€), όπως αναφέρεται στη σελίδα 672 του Σ.Σ. και

ii. Τις διαδικασίες επιλογής και εφαρμογής των υποχρεωτικών συλλογικών οικολογικών σχημάτων που αναφέρεται στη σελίδα 674 του Σ.Σ και μάλιστα με ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 45% του προϋπολογισμού του επιχειρησιακού σχεδίου.

Ζητούμε την άμεση σύγκλιση των ομάδων εργασίας προκειμένου να μη διακινδυνεύσουμε την απώλεια των σχετικών πόρων για τα νέα 5-ετή προγράμματα Ο.Ε.Φ., καθώς και τη συμμετοχή της ΕΘΕΑΣ κατά τη διαμόρφωση των σχεδίων, όπου έχουμε προετοιμασθεί για κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα εφαρμογής και απώλειας πόρων για την ελαιοκαλλιέργεια».

Η ​​​​Green Land Co-farming καταγράφει μια μακρά πορεία επιτυχημένης δραστηριοποίησης στον τομέα της παραγωγής και της πώλησης ελαιοκομικών προϊόντων. 

Τα αδέλφια της οικογένειας Ξηρογιάννη συσπειρώθηκαν το 2013, έπειτα από την επίπονη περίοδο της οικονομικής κρίσης, και δημιούργησαν την άνω ομάδα, η οποία αποτελείται από νέους αγρότες και τεχνολόγους τροφίμων, με έδρα την Στέρνα Μεσσηνίας.

Κατά την προσπάθεια εκκίνησης του άνω επιχειρηματικού εγχειρήματος ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Στέρνας Μεσσηνίας, όπως σημειώνει η παραγωγός Ιουλία Ξηρόγιαννη, υπήρξε αρωγός, καθώς τους παρείχε τις απαραίτητες εγκαταστάσεις και μηχανήματα με τη μορφή παροχής υπηρεσιών. Σήμερα, η Green Land Co-farming καλλιεργεί ένα μεγάλο αριθμό ελαιοδέντρων, που εκτείνονται σε χίλια στρέμματα γης. Παράλληλα, φροντίζει κάθε χρόνο να αυξάνει την παραγωγή της με την φύτευση νέων δένδρων ελιάς είτε σε νέες εκτάσεις, τις οποίες αγοράζουν, είτε σε εκτάσεις που ήδη κατέχουν. Βέβαια, όπως εξηγεί η κ. Ιουλία Ξηρόγιαννη, η αύξηση στην απόδοσης της ετήσιας παραγωγής με την φύτευση νέων ελαιοδένδρων είναι μικρή αλλά σταθερή, καθώς «τα ελαιόδεντρα τα οποία έχουν φυτευτεί την τελευταία τριετία, έχουν μικρότερη παραγωγικότητα».

Ελιές Καλαμών και η παραδοσιακή συνταγή του χαράγματος και του ξεπρικρίσματος

Δύο χρόνια έπειτα από το ξεκίνημα της, η Green Land Co-farming επέκτεινε την ενασχόληση της και στην παραγωγή της ελιάς Καλαμών. Έχοντας ως στόχο, μάλιστα, να διαφοροποιηθούν από την αγορά, ώστε να μπορέσουν να ανταγωνιστούν την παραγωγική δυναμικότητα των διάφορων άλλων εταιρειών στον χώρο των ελαιοκομικών προϊόντων, η οικογένεια Ξηρόγιαννη «επέστεψε» στην παραδοσιακή συνταγή του χαράγματος και του ξεπρικρίσματος της ελιάς. Η απόφαση τους αυτή όχι μόνο τους βοήθησε στο να διακριθούν από την υπόλοιπη αγορά αλλά και στο να κερδίσουν μια πληθώρα βραβείων σε διαγωνισμούς ποιότητας. Μέσα στην επόμενη διετία από την σύλληψη της άνω ιδέας δημιούργησαν και το πρώτο τους τυποποιητήριο ελιάς.

Η συγκομιδή των ελαιοδένδρων

Η διαδικασία της συγκομιδής έχει άμεση επίπτωση τόσο στην ποιότητα όσο και στην ποσότητα της παραγωγής των ελαιοκομικών προϊόντων, είτε πρόκειται για ελαιόλαδο είτε για βρώσιμες ελιές. Μάλιστα, η παραγωγός Ιουλία Ξηρόγιαννη τόνισε ότι «η διαδικασία της συγκομιδής είναι αυτή που θα καθορίσει την ποιότητα της Κορωνέικης ποικιλίας, την οποία και παράγουμε, όσο και της ελιάς Καλαμών, η οποία, μάλιστα, είναι αρκετά ευαίσθητη».
Στην Green Land Co-farming κατά την συγκομηδή «ντύνουν» το κάτω μέρος της ελιάς με μεγάλα πανιά, ώστε η χρήση των μηχανημάτων, τα οποία έχουν τη μορφή «χτένας» με δόνηση, να μην «τραυματίζουν» το δένδρο. Εν συνεχεία, οι ελιές τοποθετούνται σε τελάρα χωρητικότητας 300 κιλών αντί των σακιών, καθώς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η παραγωγός «οι ελιές στα σακιά συμπιέζονται, πατώντας η μια την άλλη». Την ίδια κιόλας ημέρα της συγκομιδής προχωρούν στην διαδικασία της ελαιοποίησης και έως τις 21:00 το βράδυ, η ποσότητα των ελαιοποιήσιμων ελιών μετατρέπεται σε λάδι, το οποίο μπαίνει σε ανοξείδωτες δεξαμενές, συνδυασμένες με συμπλήρωμα αδρανούς αζώτου.

Πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια 

Η Green Land Co-farming, επιλέγοντας ορθές πρακτικές καλλιέργειας με φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες, έχει λάβει πιστοποίηση για την βιολογική της καλλιέργεια, με την κα Ξηρόγιαννη να σημειώνει ότι «προσπαθούμε όσο το δυνατόν να μην επεμβαίνουμε στη φυσική χλωρίδα και πανίδα των εκτάσεων που έχουμε τις καλλιέργειες μας». Συγκεκριμένα: 

• Τα ξερά χορτάρια, που συλλέγονται κατά το «καθάρισμα» των εκτάσεων, χρησιμοποιούνται ως λίπασμα για τα δέντρα. 
• Επιλέγεται βιολογικό ράντισμα και όχι χρήση ισχυρών φαρμάκων. 
• Δεν οργώνουν το έδαφος, παρά μόνο όταν κάνουν χρήση γραβάλου, το οποίο δεν ανακατεύει το χώμα. 
• Προσεκτικό  κλάδεμα και μόνο όταν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Αναφορικά με το κλάδεμα η παραγωγός Ιουλία Ξηρόγιαννη εκμυστηρεύτηκε στον ΑγροΤύπο, ότι μπορεί να αφήσουν να περάσει ένα διάστημα 3 χρόνων προτού κλαδέψουν τις ελιές και μόνο, μάλιστα, όταν οι παραγωγοί κρίνουν ότι χρειάζεται να «καθαρίσουν» εσωτερικά τα δέντρα από ξηρά κλαριά και φύλλα. 
Ωστόσο, παρά τις εργασίες, στις οποίες επιδίδονται, για μια φιλική προς το περιβάλλον καλλιέργεια, όπως η ίδια τονίζει, φέτος σε μέρος της καλλιέργειας τους ανιχνεύθηκαν στοιχεία φυτοφαρμάκων, γεγονός, το οποίο η παραγωγός αποδίδει στις ανελλιπείς μελέτες και στον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται η περιφέρεια τον ψεκασμό για τον δάκο, επηρεάζοντας έτσι την ποιότητα της ελιάς και του ελαιόλαδου των καλλιεργητών, που επιθυμούν οι καλλιέργειες τους να λάβουν βιολογική πιστοποίηση. Εντούτοις, το βιολογικό λάδι διατηρεί την τιμή πώλησης σε ικανοποιητικά επίπεδα, γεγονός που  αποζημιώνει την σκληρή δουλειά για την εξασφάλιση της βιολογικής καλλιέργειας.

Εξαγωγή στο εξωτερικό και το πρότζεκτ Fruits of solidarity

Ήδη κατά το ξεκίνημα του άνω εγχειρήματος των αδερφών Ξηρόγιαννη η τύχη ήταν με το μέρος τους, καθώς η ποιότητα του λαδιού που παρήγαγαν ήταν πολύ καλή και αυτό τους οδήγησε στην απόφαση να στείλουν δείγματα σε αρκετούς διεθνείς διαγωνισμούς. Παράλληλα, στην εξαγωγή των ελαιοκομικών προϊόντων τους, συνέβαλε και το γεγονός, ότι αρκετοί φίλοι τους, που διέμεναν εκτός χώρας, λειτούργησαν ως δίαυλο επικοινωνίας με την αγορά στο εξωτερικό. 
Η Green Land Co-farming έχει καταφέρει μέσω του πρότζεκτ Fruits of solidarity, το οποίο αποτελείται από τρείς συνεταιρισμούς, με έναν εξ αυτών να είναι της οικογένειας Ξηρόγιαννη, να πουλά τα προϊόντα της κατευθείαν στους τελικούς καταναλωτές. Πιο συγκεκριμένα, σε συνεργασία με ορισμένους ΜΚΟ της Γερμανίας και της Αυστρίας διοργανώνεται μια φορά το χρόνο μια καμπάνια με online καταστήματα, από τα οποία παρέχεται η δυνατότητα σε κάποιον καταναλωτή των άνωθεν χωρών να παραγγείλει ένα προϊόν από την ηλεκτρονική πλατφόρμα και να το παραλάβει από ένα κεντρικό σημείο της χώρας του. Το 80% των πωλήσεων της Green Land Co-farming γίνεται με αυτόν τον τρόπο, ενώ αξίζει να σημειωθεί, ότι με το 10% από τα κέρδη υποστηρίζουν συλλόγους και δράσεις της χώρας μας με κοινωνικό ή περιβαλλοντολογικό περιεχόμενο. 

Καινοτομίες, βραβεία και αγροτουρισμός

Η Green Land Co-farming έχει αποσπάσει μια πληθώρα βραβείων ποιότητας από τις συμμετοχές της σε διεθνείς διαγωνισμούς, οι οποίοι έχουν πραγματοποιηθεί στην Ιταλία, το Λονδίνο, το Λος Άντζελες και το Τόκυο. Ιδιαίτερη θέση, ωστόσο, κατέχει το τελευταίο βραβείο που κατέκτησε στο Παρίσι, το οποίο μάλιστα αποτελεί βραβείο καινοτομίας, όπου διαγωνίστηκαν με τις «Kalamata baked olives», ένα υγιεινό σνακ ψημένων ελιών.
Επιπροσθέτως, με αφορμή το φόρουμ που διοργανώθηκε από το σύλλογο εστίασης Μεσσηνίας με θέμα την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας σε όλους τους τομείς που συνδέονται με την εστίαση, τα ξενοδοχεία και τις τοπικές εμπορικές επιχειρήσεις, η Green Land Co-farming παρουσίασε το «Μix ξηρών καρπών», με πρωταγωνιστή στη γεύση την ελιά «Kalamata baked olive», το αράπικο φιστίκι και τη σταφίδα. 
Αναμφισβήτητα, τα αδέλφια της οικογένειας Ξηρόγιαννη γνωρίζουν να τολμούν και ως αποτέλεσμα αυτού διακρίνονται και επεκτείνονται. Μάλιστα, ήδη από το 2019 έχουν στρέψει το βλέμμα τους προς τον αγροτουρισμό, όπου μέσω της πλατφόρμας Open Farms ομάδες ατόμων από διάφορα μέρη του κόσμου έρχονται στα κτήματα τους στη Στέρνα Μεσσηνίας με σκοπό να ζήσουν την εμπειρία της αγροτικής ζωής, καθώς και να μάθουν και να συμβάλλουν στην καλλιέργεια της ελιάς.

Οι ελαιοπαραγωγοί της Σάμου ζητούν να τους καταβληθούν αποζημιώσεις για ακαρπία την περίοδο 2020-2021, όπως έδωσαν στη Λέσβο.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιώργος Λάφης, αγρότης και πρόεδρος Πανσαμιακός Αγροτικός Σύλλογος, «οι αγρότες στη Μυτιλήνη αποζημιώθηκαν για την ακαρπία στα ελαιόδεντρα για την ελαιοκομική περίοδο 2020-2021, με 21 ευρώ ανά στρέμμα. Αυτό σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση de minimis στους ελαιοκαλλιεργητές της Λέσβου που είχε δημοσιευτεί σε ΦΕΚ τον περασμένο Δεκέμβριο.

Στο νησί της Σάμου είχαμε το ίδιο πρόβλημα της ακαρπίας με αυτό της Λέσβου και την ίδια χρονική περίοδο. Κάναμε συζητήσεις με τοπικούς φορείς αλλά το μόνο που εισπράξαμε ήταν υποσχέσεις.

Το ΔΣ του Πανσαμιακού Αγροτικού Συλλόγου ήρθε σε επικοινωνία με εκπρόσωπο της Ομοσπονδίας των Αγροτικών Συλλόγων στη Μυτιλήνη, ο οποίος επιβεβαίωσε την πίστωση στους λογαριασμούς τους, τονίζοντας ότι δε σταμάτησαν να διεκδικούν και να καλούν τους αγρότες να συσπειρωθούν στους Συλλόγους τους για να ικανοποιηθεί τα συγκεκριμένο αίτημα καθώς και άλλα. 

Και ρωτάμε εμείς; Οι αγρότες στη Σάμο, ίδιας περιφέρειας με το νησί της Λέσβου, είναι δεύτερης κατηγορίας αγρότες; Καλώς αποζημιώθηκαν οι συνάδελφοί μας και πίεσαν τους αρμόδιους προς αυτή την κατεύθυνση. Εμείς εδώ στη Σάμο τα τελευταία χρόνια έχουμε έρθει αντιμέτωποι με καύσωνες, λειψυδρία, καταστροφή από δάκο. Είναι ώρα να μας λάβουν κι εμάς υπ’ όψιν. Πόσο μάλλον όταν την τελευταία χρονιά ήρθαμε αντιμέτωποι και με αύξηση του εκθλιπτικού δικαιώματος στα λιοτρίβια από 14% στο 18% και παρά τις παρεμβάσεις μας στους ελαιοτριβείς, σε βουλευτή, Περιφέρεια και Δήμους, απάντηση ακόμα δεν έχουμε λάβει. 

Επιπλέον, ενώ ήταν να πληρωθούμε την επιδότηση για τις συνδεδεμένες (διατήρηση παραδοσιακής ελιάς στα νησιά του Αιγαίου κ.α.) που πληρωνόμασταν μέχρι τέλη Μαρτίου, ακόμα δεν έχει μπει στους λογαριασμούς μας τίποτα. 

Με βάση τα παραπάνω ζητάμε την άμεση ενίσχυση - αποζημίωσή μας για την ακαρπία των ελαιώνων μας για τη χρονική περίοδο 2020-2021, όπως στο νησί της Μυτιλήνης, ενώ δε σταματάμε να διεκδικούμε: μείωση του κόστους παραγωγής, κατώτατες εγγυημένες τιμές, την αναπλήρωση του εισοδήματός μας, αλλαγή κανονισμού του ΕΛΓΑ για προστασία από κάθε φυσική καταστροφή και νόσο, τη μη περικοπή των επιδοτήσεών μας, τη μη περικοπή των βασικών ενισχύσεων, τη μη κατάργηση του πρασινίσματος, τη μη περικοπή των συνδεδεμένων ενισχύσεων σε προϊόντα, και γενικότερα στήριξη των βιοπαλαιστών αγροτών και του πρωτογενούς τομέα.

Συνεχίζουμε με συντονισμό της δράσης μας με τους αγροτικούς Συλλόγους ειδικά στην Περιφέρειά μας».

Θυμίζουμε ότι και οι ελαιοπαραγωγοί της Χαλκιδικής ζητούν αποζημιώσεις για την ακαρπία για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Εδώ και ένα μήνα έχει υπογραφεί το νέο μνημόνιο συνεργασίας τραπεζών με το ΥπΑΑΤ για την προσφορά της «Κάρτας του Αγρότη» και στη νέα προγραμματική περίοδο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) 2023-2027.

Ωστόσο επειδή υπάρχουν αλλαγές στις ενισχύσεις λόγω της νέας ΚΑΠ, οι αγρότες που την ενεργοποίησαν είχαν όριο πίστωσης για το 2023 την βασική ενίσχυση, που λάµβαναν τα προηγούµενα έτη.

Θυμίζουμε ότι κάθε χρόνο η κάρτα προέβλεπε την προείσπραξη του 80% της Βασικής και της Πράσινης Ενίσχυσης που θα εισέπρατταν το κάθε έτος ενίσχυσης οι αγρότες. Τα πράγµατα από φέτος αλλάζουν και η Πράσινη Ενίσχυση (πρασίνισµα), µε τον τρόπο που την γνώριζαν οι αγρότες, καταργήθηκε φέτος.

Οπότε οι τράπεζες άφησαν εκτός κάρτας το ποσό του πρασινίσματος αφού δεν γνώριζαν τα ποσά που θα εισπράξουν οι παραγωγοί. Επίσης η κάρτα ενεργοποιήθηκε για τους παλιούς αγρότες και όχι για τους νεοεισερχόμενους, αφού και για αυτούς δεν είναι γνωστό το ύψος της ενίσχυσης που θα έχουν.

Τώρα αναμένουν να ανοίξει το ΟΣΔΕ (από την επόμενη εβδομάδα) για να μπορέσουν να αυξήσουν το όριο πίστωσης.

Με την προσκόμιση της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) του 2023 τα ποσά ενισχύσεων που συνδέονται με το «πρασίνισμα» αντικαθίστανται με τα οικολογικά σχήματα και θα δοθεί δυνατότητα χορήγησης και τυχόν συμπληρωματικού ορίου. Επίσης με τη δήλωση ΟΣΔΕ θα μπορέσουν να ενεργοποιήσουν την Κάρτα Αγρότη και οι νεοεισερχόμενοι αγρότες.

Μειωμένη αναμένεται να είναι η φετινή παραγωγή στις ελιές Χαλκιδικής σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις. Όπως φαίνεται θα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επαναληφθεί το φαινόμενο της ακαρπίας που είχαμε το 2021 και δημιούργησε πολλά προβλήματα στους παραγωγούς.

Ο πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Βιολογικής Ελιάς Ολύνθου (Biolivia), Δημήτρης Ευαγγελινός, επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ότι «τα δέντρα αυτή την εποχή είναι σε ταξιανθίες αλλά βλέπουμε παντού άδεια χωράφια. Οι γεωπόνοι στην περιοχή εκτιμούν ότι τα δέντρα θα ανθίσουν 15 - 20 Ιουνίου. Όμως ακόμη δεν έχουμε ταξιανθίες και είμαστε μήνα Μάιο. Έχω επισκεφτεί μεγάλο αριθμό χωραφιών και βλέπω παντού αυτή την εικόνα.

Πρέπει να μας προβληματίσει το φαινόμενο της ακαρπίας. Το 2021 είχαμε σοβαρά προβλήματα και οι παραγωγοί δεν πήραν καμιά ενίσχυση από το κράτος. Οι καιρικές συνθήκες φαίνεται ότι έχουν δημιουργήσει στρες στα δέντρα. Επίσης υπάρχουν και ποιλλές μυκητολογικές ασθένειες.

Εκτιμώ ότι υπάρχει πρόβλημα με θερμοκρασίες και ακραία καιρικά φαινόμενα. Τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου είχαμε ποιλύ χαμηλές θερμοκρασίες που επηρέασαν τα δέντρα. Πάντως σε αντίθεση με τις βρώσιμες ελιές οι λαδοελίες έχουν καλύτερη εικόνα και μιλάμε για δέντρα που είναι στο ίδιο χωράφι. Βλέπουμε ότι η βρώσιμη ελιά Χαλκιδικής βάλλεται πρώτη από όλες τις ποικιλίες από την κλιματική αλλαγή. 

Το 2022 είχαμε μια καλή χρονιά όσον αφορά την παραγωγή ελιάς Χαλκιδικής αλλά υπήρξε ανομοιογένεια στις αποδόσεις ανάλογα την κάθε περιοχή. Είχαμε μια παραγωγή γύρω στους 150.000 τόνους. Φέτος αναμένεται μια μείωση της παραγωγής και δεν είναι μόνο η παρενιαυτοφορία. Θα είμαστε πολύ τυχεροί αν δούμε την παραγωγή να φτάσει τους 40.000 τόνους. 

Οι παραγωγοί είναι προβληματισμένοι από την εικόνα των δέντρων. Πρόσφατα είχα ταξιδέψει στην Ιταλία και με ενημέρωσαν ότι η Κομισιόν διαθέτει ένα «ταμείο» με κονδύλια για τους παραγωγούς που έχουν προβλήματα στο εισόδημά τους εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Αυτό όμως σημαίνει ότι θα πρέπει να αλλάξουμε και τις καλλιεργητικές φροντίδες και να προσαρμοστούμε και εμείς οι παραγωγοί στα νέα δεδομένα. Θα πρέπει οι ελαιοπαραγωγοί πάντως να προετοιμαστούμε για μια δύσκολη χρονιά που έρχεται».  

Νέα πώληση ελαιολάδου είχαμε στην Λακωνία στην τιμή των 5,70 ευρώ το κιλό. Η πώληση του ελαιολάδου έγινε από το ελαιοτριβείο Κολοκούρης - Βλάχος που είναι στην περιοχή Βλαχιώτη.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Γεώργιος Βλάχος, ιδιοκτήτης του ελαιοτριβείου, «την Τετάρτη (26/4) έγινε εμπορική συμφωνία για πώληση δύο βυτίων έξτρα παρθένου ελαιολάδου, οξύτητας 0,25, το οποίο είχε παραχθεί τον Οκτώβριο του 2022. Η τιμή πώλήσης ανήλθε στα 5,70 ευρώ το κιλό. Πάντως υπάρχουν ακόμη αρκετά αποθέματα ελαιολάδου στην περιοχή γιατί οι παραγωγοί δεν φαίνεται να βιάζονται να πουλήσουν».

Προβλήματα στην Ισπανία
Στο μεταξύ στην Ισπανία υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στον ελαιοκομικό κλάδο που απειλούν την βιωσιμότητά του, τονίστηκε σε συνέδριο για την καινοτομία που διοργανώθηκε από την ισπανική Ένωση Νέων Αγροτών (Asociación Agraria jovenes Agricultores - ASAJA) της Σεβίλλης.

Όπως τονίστηκε μεταξύ άλλων η αύξηση του κόστους, η μείωση της στήριξης από την ΚΑΠ και η ξηρασία απειλούν την επιβίωση των ελαιοκαλλιεργειών στην χώρα.

«Για την μείωση του κόστους καλλιέργειας και την προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες της αγοράς οι ελαιοπαραγωγοί θα πρέπει να στραφούν σε νέες ποικιλίες (ανθεκτικές στην ξηρασία) που θα πρέπει γίνουν σε πυκνές φυτεύσεις», ανέφεραν οι ομιλητές.

Πάντως ο ελαιοκομικός κλάδος της χώρας συμφωνεί ότι η νέα ΚΑΠ αφήνει μεγάλο αριθμό ελαιοκαλλιεργητών, που είναι ετεροεπαγγελματίες, εκτός ενισχύσεων, κάτι που μειώνει την ανταγωνιστικότητά τους και επιβαρύνει το κόστος παραγωγής.

Το ΥπΑΑΤ έστειλε προς έγκριση στην Ευρωπαική Επιτροπή, μια δεύτερη δέσμη αιτήματος αποζημιώσεων, βάσει του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων λόγω εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία (ουκρανόμετρου), συνολικού ύψους 30,43 εκατ. ευρώ.

Οι ενισχύσεις θα καταβληθούν στους παραγωγούς κατόπιν λήψης της σχετικής έγκρισης από την ΕΕ.

Αφορά τα εξής προϊόντα:

• Μελίσσια της επικράτειας, ποσού 12 εκατ. ευρώ (κυρίως στις Π.Ε. Ηρακλείου, Χανίων, Αιτωλοακαρνανίας, Χαλκιδικής, Λάρισας).
• Καπνά επικράτειας, ποσού 5,69 εκατ. ευρώ (κυρίως στις Π.Ε. Ροδόπης, Ξάνθης, Πιερίας, Σερρών).
• Κορινθιακή σταφίδα, ποσού 4,72 εκατ. ευρώ (κυρίως στις Π.Ε. Κορινθίας, Αχαΐας, Ηλείας, Μεσσηνίας).
• Αχλάδια επικράτειας, ποσού 4,70 εκατ. ευρώ (κυρίως στις Π.Ε. Λάρισας, Μαγνησίας, Πέλλας, Ημαθίας).
• Σπαράγγια επικράτειας, ποσού 2,61 εκατ. ευρώ (κυρίως στις ΠΕ Πέλλας, Καβάλας, Έβρου, Ξάνθης)
• Κρόκο επικράτειας, ποσού 707,5 χιλ. ευρώ (Π.Ε. Κοζάνης).

Με όριο πίστωσης την βασική ενίσχυση, που λάµβαναν οι παραγωγοί τα προηγούµενα έτη, θα ενεργοποιηθεί η Κάρτα Αγρότη για το 2023 και αναµένεται να είναι διαθέσιµη στους δικαιούχους τις επόµενες ηµέρες (πριν το Πάσχα).

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και οι τράπεζες υπέγραψαν την Παρασκευή (7/4) το σχετικό µνηµόνιο συνεργασίας προκειµένου να προχωρήσουν τα πιστωτικά ιδρύματα στην ενεργοποίηση της κάρτα του αγρότη.

Κάθε χρόνο η κάρτα προέβλεπε την προείσπραξη του 80% της Βασικής και της Πράσινης Ενίσχυσης που θα εισέπρατταν το κάθε έτος ενίσχυσης οι αγρότες. Τα πράγµατα από φέτος αλλάζουν λόγω της νέας ΚΑΠ. Το πρασίνισµα, µε τον τρόπο που το γνώριζαν οι αγρότες, καταργείται από φέτος. Οι αλλαγές με τα οικολογικά σχήματα (eco-schemes) της νέας ΚΑΠ έχουν σαν αποτέλεσμα να μην είναι γνωστά τα ποσά της ενίσχυσης. 

Οπότε οι τράπεζες αφήνουν εκτός κάρτας το ποσό του πρασινίσματος. Επίσης η κάρτα θα αφορά τους παλιούς αγρότες και όχι τους νεοεισερχόμενους, αφού και για αυτούς δεν γνωρίζουμε το ύψος της ενίσχυσης που θα έχουν.

Η ενεργοποίηση της κάρτας αγρότη αναμένεται να γίνει μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα, όπως αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι στον ΑγροΤύπο. 

Σε βροχοπτώσεις, τον υπόλοιπο Απρίλιο και τον μήνα Μάιο, ελπίζουν οι Ισπανοί για να καταφέρουν να έχουν φέτος μια μέση παραγωγή ελαιολάδου.

Οι καύσωνες όταν τα ελαιόδεντρα ανθούσαν την περασμένη άνοιξη και τα προβλήματα ξηρασίας από το περασμένο καλοκαίρι αναμένεται να επηρεάσουν και την φετινή παραγωγή. 

Όπως υποστηρίζουν οι ισπανικές αγροτικές οργανώσεις COAG, ASAJA, UPA και Cooperativas Agro-alimentarias, ο ελαιώνας έχει δύο κρίσιμες περιόδους, στις οποίες χρειάζεται το νερό, αυτές είναι οι μήνες Απρίλιος - Μάιος που έχουμε την ανθοφορία και αυτή της ωρίμανσης του καρπού που είναι τον μήνα Σεπτέμβριο.

Αυτή την εποχή τα ελαιόδεντρα φαίνεται να είναι στρεσαρισμένα λόγω της ξηρασίας των προηγούμενων ετών. Επίσης στις αρχές της Άνοιξης είχαμε υψηλές θερμοκρασίες, κάτι που αναμένεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη νέα παραγωγή. Από την άλλη οι υψηλές τιμές στα λιπάσματα ανάγκασαν πολλούς παραγωγούς να μην κάνουν καλές λιπάνσεις στα ελαιόδεντρα.

Η καλλιέργεια φαίνεται να έχει μια πρωιμότητα κατά δύο εβδομάδες. Το νερό αυτή την εποχή είναι απαραίτητο για να μην έχουμε προβλήματα στην επερχόμενη παραγωγή ελαιολάδου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και Ελέγχου Τροφίμων (AICA), που εξέδωσε τον Μάρτιο του 2023, η περυσινή ισπανική παραγωγή ελαιολάδου (περίοδος 2022/2023) ανήλθε στους 652.086 τόνους, ποσότητα που είναι μικρότερη και από το αρνητικό ρεκόρ παραγωγής που είχαμε την περίοδο 2012/2013, όταν παρήχθησαν στην χώρα 652.687 τόνοι.

Εκδικάστηκε, την Τρίτη (4/4/2023), στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) η προσφυγή του ΣΥΜΕΠΟΠ (Σύλλογος Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευτόμενης Ονομασίας Προέλευσης) και άλλων φορέων της Μεσσηνίας, κατά της πρόσφατης απόφασης του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Γεωργαντά, για το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.

Κατά της συγκεκριμένης απόφασης, που ουσιαστικά ενεργοποιεί την απόφαση του πρώην υπουργού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, Βαγγέλη Αποστόλου και η οποία πριν ένα περίπου χρόνο είχε κριθεί αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας, έχει προσφύγει εκτός από τον ΣΥΜΕΠΟΠ, η Περιφέρειας Πελοποννήσου και δήμοι της Μεσσηνίας.

Απέναντι στους φορείς από τη Μεσσηνία βρίσκονται ενώσεις τυποποιητών, σύλλογοι και επιμελητήρια από άλλες περιοχές της χώρας, όπως η ΠΕΜΕΤΕ, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κ.α.

Οι δύο πλευρές κατέθεσαν τους ισχυρισμούς τους, με τους Μεσσήνιους να υποστηρίζουν το δικαίωμά τους στην ονομασία ΠΟΠ και την αντίθετη πλευρά να ισχυρίζεται ότι τυχόν ακύρωση της απόφασης Γεωργαντά θα σήμαινε την απώλεια περίπου 200.000.000 ευρώ για το εθνικό εισόδημα, το οποίο αποφέρουν οι εξαγωγές της επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών.

Η νέα απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου αναμένεται να εκδοθεί τους επόμενους μήνες.

Υπενθυμίζεται από τον ΑγροΤύπο ότι στην πρώτη τους προσφυγή οι φορείς από τη Μεσσηνία δικαιώθηκαν στο ΣτΕ, αλλά ήρθε η απόφαση Γεωργαντά να ενεργοποιήσει και πάλι τις προβλέψεις της απόφασης Αποστόλου.

Μετά από μεγάλη καθυστέρηση αναμένεται να ενεργοποιηθεί το επόμενο διάστημα το μέτρο της κάρτας αγρότη.

Σύμφωνα με το ΥπΑΑΤ, «μέσα στην εβδομάδα προωθείται η υπογραφή σχετικού μνημονίου με τις τράπεζες για την ενεργοποίηση της κάρτας αγρότη, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες παραμέτρους που έχουν επέλθει με την εφαρμογή της ΚΑΠ 2023-2027, ώστε να αρχίσει άμεσα η διαδικασία της δανειοδότησης των αγροτών».

Με την Κάρτα του Αγρότη, μέχρι το 2022, μπορούσαν οι αγρότες να έχουν άμεση χρηματοδότηση των δαπανών τους με τη δυνατότητα προείσπραξης του 80% της Βασικής και της Πράσινης Ενίσχυσης. 

Ωστόσο πολλά έχουν αλλάξει στη νέα ΚΑΠ όσον αφορά την Πράσινη Ενίσχυση και ποιες δράσεις από το νέο πρασίνισµα θα µπορεί να κάνει ο δικαιούχος και θα δηλώσει στο ΟΣ∆Ε του 2023. 

Για να τα δηλώσουν όμως στο ΟΣΔΕ οι παραγωγοί θα πρέπει να έχουν πληροφόρηση πόσα οικολογικά σχήματα (eco-schemes) της νέας ΚΑΠ φέτος θα εφαρμοστούν.

Εκτός του ζητήματος που έχει προκύψει με τα οικολογικά σχήματα, η οριζόντια μείωση της βασικής ενίσχυσης κατά 22% αλλά και η σύγκλιση που έχει προκληθεί από τη νέα ΚΑΠ, δημιουργεί επιπλέον προβλήματα.

Σε δύσκολη κατάσταση βρίσκονται οι παραγωγοί ελιάς Καλαμών που θέλησαν να αποθηκεύσουν το προϊόν τους. Η αγορά έχει παγώσει και οι έμποροι δίνουν τιμές σε πολύ χαμηλά επίπεδα. 

Από την άλλη οι παραγωγοί, που την περσινή χρονιά είχαν μεγάλα έξοδα, δεν είναι διατεθειμένοι να πουλήσουν σε τόσο χαμηλές τιμές που ουσιαστικά είναι απαξιωτικές για αυτό το προϊόν. 

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Χρήστος Καραδήμας, διευθυντής στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας, «η αγορά έχει παγώσει και οι παραγωγοί είναι πολύ απογοητευμένοι από την όλη κατάσταση. Υπάρχει πρόβλημα στην ζήτηση και χαμηλές τιμές. Οι τιμές για όποιον επιθυμεί να πουλήσει αυτή την εποχή είναι... τελάρου, δηλαδή γύρω στα 1,10 έως 1,20 ευρώ το κιλό το 200άρι, όσο ξεκίνησε η ελιά στη συγκομιδή. Μόνο που τώρα ο παραγωγός έχει επωμιστεί και τη φύρα και δεν έχει περιθώριο κέρδους. Κανένας δεν γνωρίζει τι συμβαίνει στην αγορά αλλά το σίγουρο είναι ότι στο εξωτερικό (η ελιά Καλαμών είναι εξαγώγιμο προϊόν) έχει πρόβλημα η ζήτηση λόγω της οικονομικής κρίσης και του πληθωρισμού».

Ο κ. Παναγιώτης Πουλάκος, τέλος, διαχειριστής στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πετρίνας Λακωνίας δήλωσε στον ΑγροΤύπο τα εξής: «τον Φεβρουαρίου κάναμε μια δημοπρασία 90 τόνων ελιάς Καλαμών φετινής (2022) εσοδείας, με μέση τιμή στο 1 ευρώ το κιλό. Στην συνέχεια η τιμή έπεσε ακόμη περισσότερο και σήμερα έχει φτάσει να πωλούνται οι ελιές στα 80 και 90 λεπτά το κιλό το 200άρι. Πολλοί παραγωγοί στην περιοχή έχουν αποθηκεύσει ελιές. Έχουν έξοδα και απώλειες στην παραγωγή. Οι έμποροι δεν φαίνεται να θέλουν να ανεβάσουν τις τιμές αλλά καΙ οι παραγωγοί δεν σκοπεύουν να πουλήσουν σε τόσο χαμηλές τιμές».

Αναβολή για την επόμενη Τρίτη (4 Απριλίου) η προγραμματισμένη για σήμερα συζήτηση από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) της νέας προσφυγή φορέων της Μεσσηνίας ενάντια στην πρόσφατη απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργου Γεωργαντά, για το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας.

Θυμίζουμε ότι η συνεδρίαση του ΣτΕ θα γίνει με νέα αναβαθμισμένη, επταμελή, αντί πενταμελή σύνθεση.

Η νέα προσφυγή, που αρχικά ήταν προγραμματισμένη να συζητηθεί στο ΣτΕ στις 24 Ιανουαρίου, έχει κατατεθεί από 12 φορείς της Μεσσηνίας (μεταξύ αυτών και Περιφέρεια Πελοποννήσου).

Απέναντι στους φορείς από τη Μεσσηνία βρίσκονται ενώσεις τυποποιητών, σύλλογοι και επιμελητήρια από άλλες περιοχές της χώρας, όπως η ΠΕΜΕΤΕ, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, τα Επιμελητήρια Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας και Φθιώτιδας, οι Δήμοι Στυλίδας, Καμένων Βούρλων και Λοκρών.

Υπενθυμίζεται από τον ΑγροΤύπο ότι στην πρώτη τους προσφυγή οι φορείς από τη Μεσσηνία δικαιώθηκαν στο ΣτΕ, αλλά ήρθε η απόφαση Γεωργαντά να ενεργοποιήσει και πάλι τις προβλέψεις της απόφασης Αποστόλου.

Tην έντονη ανησυχία της για το μέλλον του ελαιοκομικού τομέα στη χώρα μας, εξαιτίας της ανεπάρκειας των όποιων προβλεπόμενων πολιτικών και μέτρων στήριξης, εκφράζει με επιστολή της η ΠΟΓΕΔΥ.

Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής: Η ελαιοκαλλιέργεια έχει ανεβάσει τη χώρα μας στην τρίτη θέση των ελαιοπαραγωγών χωρών παγκοσμίως με την ποιότητα (ποιοτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που δίνουν την ευκαιρία ακόμη και για την εμπορία με ισχυρισμό διατροφής και υγείας) του ελληνικού ελαιολάδου να είναι ασυναγώνιστη καθιστώντας μας πρωταθλητές παγκόσμια, ενώ παράλληλα ο κλάδος της επιτραπέζιας ελιάς εμφάνισε ρεκόρ εξαγωγών την περυσινή χρονιά. 

Αναλογιστείτε έναν άλλο Τομέα στον οποίο είμαστε παγκόσμια πρωτοπόροι, πάρτε ως παράδειγμα την ποντοπόρο ναυτιλία και ψάξτε πως ως πολιτεία έχουμε ειδικές προβλέψεις για αυτήν. 

Και ενώ θα περίμενε κανείς ότι οι Έλληνες αρμόδιοι θα έδιναν την δέουσα σημασία στην ελαιοκαλλιέργεια, παρόλα αυτά, δεν φαίνεται να δόθηκε η ανάλογη βαρύτητα στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ, βαρύτητα που της ανήκει και που θα την αναγνώριζε ως θεμελιακό στοιχείο της Ελληνικής Γεωργίας αλλά και αυταπόδεικτο σήμα κατατεθέν του Ελληνικού Πολιτισμού και του αγροτικού μας περιβάλλοντος. 

Η εκούσια έλλειψη βαρύτητας στην νούμερο ένα δενδρώδη καλλιέργεια γίνεται χαρακτηριστική μέσα από την εκπεφρασμένη δημόσια άποψη που έχει διατυπωθεί από τον Γενικό Γραμματέα Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων του Υπ.Α.Α.Τ. κ. Μπαγινέτα, σε απάντηση των αιτημάτων Παραγωγικών Φορέων για την μεγαλύτερη ενίσχυση της ελαιοκαλλιέργειας, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ 2023-2027. 

Άποψη κατά την οποία η ελαιοκαλλιέργεια δεν χρειάζεται πρόσθετη στήριξη καθώς τυγχάνει να έχει πολλούς ετεροεπαγγελματίες μιας και μόλις το 20% των εκμεταλλεύσεων κατέχονται από επαγγελματίες Αγρότες!! Άποψη η οποία ακόμη και αν αρχικά διατυπώθηκε από τον προαναφερθέντα Γενικό Γραμματέα, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι υιοθετήθηκε από το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του ΥπΑΑΤ. 

Πρέπει να σας αναφέρουμε ότι πέραν του ότι η υψηλή συμμετοχή ετεροεπαγγελματιών στους κλάδους της Γεωργικής Παραγωγής αποτελεί χαρακτηριστικό της Ελληνικής Γεωργίας γενικότερα, οι κύριοι στόχοι της ΚΑΠ είναι η ενίσχυση της παραγωγής ασφαλών και ποιοτικών τροφίμων και η ενίσχυση για τη διατήρηση της Περιβαλλοντικής Αειφορίας και του Αγροτικού Περιβάλλοντος. 

Για το λόγο αυτό οι ενισχύσεις χορηγούνται στους «ενεργούς Αγρότες», δηλαδή σε αυτούς που ασκούν αγροτική δραστηριότητα και όχι μόνο στους κατά κύριο επάγγελμα Αγρότες. Επιπλέον, η αποδοχή τέτοιων λογικών περί ετεροεπαγγελματιών οδηγεί στον αποκλεισμό από το σύστημα ενισχύσεων χιλιάδων μικροϊδιοκτητών (κάτω των 4 στρεμμάτων) οι οποίοι όμως ως σύνολο αποτελούν κρίσιμη μάζα για την Ελληνική ελαιοκαλλιέργεια, με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό για την εγχώρια ελαιοπαραγωγή. 

Φαίνεται όμως ότι μέσω της επίκλησης ύπαρξης των Ετεροεπαγγελματιών Ελαιοκαλλιεργητών προφανώς προκρίθηκε το «τσουβάλιασμα» της ελαιοκαλλιέργειας μέσα στην «περιφέρεια» βασικών ενισχύσεων των δενδρωδών καλλιεργειών, το οποίο συντελεί στην ανακατανομή της βασικής ενίσχυσης από τα υψηλής αξίας - πάλαι ποτέ – ιστορικά «ελαιοδικαιώματα» σε άλλα μικρότερης αξίας άλλων δενδρωδών καλλιεργειών. 

Η προσπάθεια σύγκλισης εντός μιας «περιφέρειας» ενισχύσεων, πέρα από το αφήγημα της «δίκαιης κατανομής», πρακτικά σημαίνει μεταφορά ενισχύσεων από καλλιέργειες (εν προκειμένω ελιά) – άρα και περιοχές όπου υπάρχουν – σε άλλες καλλιέργειες και συνεπώς σε άλλες περιοχές. Έτσι η κατέχουσα εξέχουσα θέση σε στρέμματα αλλά και σε όγκο παραγωγής ελαιοκαλλιέργεια «αιμορραγεί» ως προς την βασική ενίσχυση προς ήσσονος σημασίας δενδρώδεις καλλιέργειες (σε εκτάσεις, παραγωγή αλλά και μοναδική εμπορικότητα-brand) με τις οποίες μπαίνει στο ίδιο σακί ως προς την βασική ενίσχυση. 

Και στον Τομέα όμως των συνδεδεμένων ενισχύσεων, η μεταφορά αυτή και αιμορραγία του Ελαιοκομικού Κλάδου διευκολύνεται από την πολιτική επιλογή να μην στηριχθεί ο κλάδος επιτραπέζιας ελιάς, έστω και για την εμβληματική ποικιλία Καλαμών, όπως συνέβη π.χ. στα μήλα, μέσω των συνδεδεμένων ενισχύσεων. 

Αντί λοιπόν να ενισχυθεί περαιτέρω ο Τομέας, με ενίσχυση παραγωγής ποιοτικών προϊόντων, επιλέγεται η πλήρης απένταξή του από το σύστημα συνδεδεμένων ενισχύσεων, σαν να μην είναι γνωστό ότι η επιτραπέζια ελιά βάλλεται εμπορικά από ανταγωνίστριες χώρες οι οποίες καπηλεύονται το εμπορικό μας όνομα «Καλαμών», την ίδια στιγμή που θα έπρεπε να στηριχθεί η επέκταση της καλλιέργειας αυτής, ειδικά σε παραδοσιακές περιοχές της Νότιας Πελοποννήσου όπου φυλλοροεί. 

Το πρόβλημα της αναιμικής στήριξης της ελαιοκαλλιέργειας επιτείνεται και από την πρόταση εφαρμογής παρεμβάσεων μέσω των νεοσεισερχόμενων στην ΚΑΠ λεγόμενων «οικολογικών σχημάτων» όπου η οικονομική ενίσχυση που προβλέπεται για την ένταξη σε αυτά δεν αντανακλά ούτε στο ελάχιστο τις δεσμεύσεις που πρέπει να αναληφθούν για την λήψη της. Ακόμη και αν δεχτούμε ότι το μέχρι τώρα πρασίνισμα είχε ως προϋπόθεση την τήρηση κωδίκων ορθής Γεωργικής πρακτικής, οι απαιτήσεις πλέον πολλαπλασιάζονται σε σχέση και με την εφαρμογή νέων μεθόδων ελέγχου (monitoring) και περιπλέκουν περισσότερο τα πράγματα. 

Πέρα όμως από την χρηματοδότηση του Ελαιοκομικού Τομέα από τον πρώην πρώτο πυλώνα και στον Τομέα της Εμπορίας της ελιάς και του ελαιολάδου, υπάρχουν πολλές φωνές που κάνουν λόγο για εκτεταμένα φαινόμενα «μη συμμορφώσεων», τα οποία ο Ελεγκτικός Μηχανισμός του ΕΦΕΤ αδυνατεί να αντιμετωπίσει λόγω υποστελέχωσης, απαξίωσης αλλά και ελλείμματος οράματος και στρατηγικής όλα τα τελευταία χρόνια. 

Συνέπεια της έλλειψης επαρκών ελέγχων στην αγορά είναι αφενός να κινδυνεύει η τιμή του Παραγωγού και αφετέρου να αμφισβητείται η γνησιότητα και η ποιότητα του ξακουστού Ελληνικού «έξτρα παρθένου ελαιόλαδου» και των επιτραπέζιων ελιών ποικιλίας «Καλαμών». Η εξαιρετική πρωτοβουλία, επί υπουργίας του κ. Λιβανού, για την στοχευμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου, φαίνεται ότι έχει μείνει στα αζήτητα καθώς ουδείς γνωρίζει τι απέγιναν οι προτάσεις που κατέθεσε η Ομάδα Εργασίας για την ανάπτυξη Εθνικής Στρατηγικής στον Τομέα του ελαιολάδου που είχε συσταθεί τον Οκτώβριο του 2021. 

Δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι οι προτάσεις της δεν έτυχαν σχετικής «έγκρισης» από τους γνωστούς Επαγγελματίες λομπίστες Συνδικαλιστές μιας και δεν διαθέτουν τέτοιες καλλιέργειες στα μέρη τους. Στον Τομέα των συλλογικοτήτων, οι Οργανώσεις Παραγωγών του κλάδου ακόμα αναμένουν με αγωνία την έκδοση σχετικής ΥΑ για τα νέα προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων. 

Η προκήρυξη των νέων προγραμμάτων για την φετινή χρονιά έπρεπε να είχε βγει ήδη και ακόμα αγνοείται η τύχη της. Ακόμη και εκεί που φαίνεται ότι «καλά πήγε αυτό», καθιστώντας βέβαια το ΥπΑΑΤ ένα Υπουργείο Αγροτικών Αποζημιώσεων, ήταν στην ανέμελη χορήγηση ενισχύσεων και αποζημιώσεων λόγω του COVID, του παγετού, του πολέμου της Ουκρανίας κ.α.. 

Αλλά ακόμα και εκεί οι εξαγγελίες με την πραγματικότητα απέχουν παρασάγγας. Οι επιπτώσεις των καιρικών φαινομένων, της κλιματικής αλλαγής, του πολέμου και της πανδημίας εκδηλώθηκαν κυρίως και κατά προτίμηση μόνο στα πυρηνόκαρπα και όχι στις ελιές. Εάν σε αυτά συμπεριληφθεί και η νομοθετική εμπλοκή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την παροχή δυνατότητας απαλλοτρίωσης ιδιωτικών εκτάσεων (άρα και ελαιώνων) για την υλοποίηση έργων σχετικών με ΑΠΕ, τότε από όλα τα ανωτέρω συνάγεται ότι η ελαιοκαλλιέργεια στη χώρα μας εισέρχεται σε επικίνδυνα μονοπάτια απαξίωσης και εγκατάλειψης, δείχνει δε την απομόνωση του ΥπΑΑΤ από την διαφύλαξη της Αγροτικής Παραγωγής. 

Βέβαια, την ίδια στιγμή που στην χώρα μας γίνονται τα παραπάνω οι άλλοι δύο βασικοί ανταγωνιστές μας, η Ισπανία και η Ιταλία, θωράκισαν την ελαιοκαλλιέργεια μέσα από τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ με διάφορα ειδικά μέτρα, όπως εντάσσοντας μέρος ή το σύνολο των ελαιώνων τους στις συνδεδεμένες ενισχύσεις και φυσικά διαθέτοντας όλες τις απαραίτητες Διοικητικές Υποδομές για να στηρίξουν τον κλάδο, την ίδια στιγμή που το ελληνικό ΥπΑΑΤ, πολυδιασπασμένο σε Φορείς, Οργανισμούς και την εμβληματική κατά τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Βορίδη «πολυεπίπεδη διακυβέρνηση» παραπαίει, αδύναμο να παρακολουθήσει τις εξελίξεις. 

Κατόπιν τούτων, σας καλούμε να αντιληφθείτε την κρισιμότητα της στιγμής και να υλοποιηθούν άμεσα, ειδικά μέτρα και δράσεις για τη στήριξη της ελαιοκαλλιέργειας της χώρας πριν είναι πολύ αργά, άλλως ο Αγροτικός Κόσμος γνωρίζει ότι …..«έχουμε ελιές και ελίδια, έχουμε και αγριελίδια».

Απολογισμός της κατάστασης στην αγορά αγροτικών προϊόντων στην ΕΕ έγινε στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Μαρτίου 2023.

Στα θέματα που απασχόλησαν τη συζήτηση περιλαμβάνονταν ο αντίκτυπος των γεωργικών εισαγωγών από την Ουκρανία στους γεωργούς των γειτονικών χωρών της ΕΕ, οι συνεχιζόμενες υψηλές τιμές των εισροών, όπως η ενέργεια, οι ζωοτροφές και τα λιπάσματα, οι επιπτώσεις του υψηλού πληθωρισμού των τιμών των τροφίμων στους καταναλωτές, ιδίως στους καταναλωτές με χαμηλά εισοδήματα και οι πιθανές συνέπειες της πρόσφατης απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σχετικά με τη χρήση νεονικοτινοειδών. 

Ο Επίτροπος Γεωργίας κ. Wojciechowski ενημέρωσε επίσης τους υπουργούς σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής για την παροχή στήριξης μέσω του γεωργικού αποθεματικού σε γεωργούς στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Πολωνία, οι οποίοι έχουν επηρεαστεί από τις εισαγωγές προϊόντων δημητριακών, κράμβης και ηλίανθου από την Ουκρανία. Η οικονομική στήριξη, που αναμένεται να λάβουν αυτές οι τρεις χώρες, θα καταβληθεί λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι αγρότες τους εξαιτίας των εισαγωγών από την Ουκρανία, οι οποίες δημιουργούν προβλήματα στο εισόδηματά τους.

Η Επιτροπή προτείνει να κατανείμει 29,5 εκατομμύρια ευρώ στην Πολωνία, 16,75 εκατομμύρια ευρώ στη Βουλγαρία και 10,05 εκατομμύρια ευρώ στη Ρουμανία. Περισσότερα κονδύλια ζητούν οι κυβερνήσεις αυτών των χωρών.

Η Ελλάδα δεν ζήτησε στήριξη από την ΕΕ αλλά περιορίζεται σε ενισχύσεις de minimis από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Κατά την ανταλλαγή απόψεων, οι υπουργοί ενημερώθηκαν επίσης από την Επιτροπή σχετικά με την έκθεση που εκπόνησε τον Ιανουάριο η ευρωπαϊκή ομάδα προβληματισμού για το χοίρειο κρέας, οι συστάσεις της οποίας έτυχαν θετικής υποδοχής, καθώς και από τη λετονική και τη λιθουανική αντιπροσωπία σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η γαλακτοκομική βιομηχανία στην περιοχή της Βαλτικής.

Οι υπουργοί Γεωργίας συζήτησαν για την τρέχουσα κατάσταση των διεθνών γεωργικών αγορών, εστιάζοντας στα τελευταία στοιχεία για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές, τις σχέσεις με βασικούς εμπορικούς εταίρους και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για εμπορικές συμφωνίες.

Οι υπουργοί συμφώνησαν ότι ο γεωργικός τομέας της ΕΕ παρέμεινε πολύ ανταγωνιστικός στην παγκόσμια αγορά και αποδείχθηκε ανθεκτικός στις πρόσφατες κρίσεις, όπως η COVID-19 και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά τόνισαν την ανάγκη να συνεχιστεί η προστασία των ευαίσθητων τομέων προκειμένου να διατηρηθεί η αυτάρκεια της ΕΕ. Εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για εμπορικές συμφωνίες, αναγνωρίζοντας παράλληλα την ανάγκη να προωθηθεί η βιώσιμη γεωργία στην ΕΕ και παγκοσμίως.

Κατά τη συζήτηση, η Αυστρία ενημέρωσε σχετικά με τις γεωργικές πτυχές της συμφωνίας ελευθέρων συναλλαγών μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη).

Ακόμη οι υπουργοί ενημερώθηκαν σχετικά με το μέλλον του πρωτοκόλλου ΣΣΒΑ ΕΕ-Μαρόκου, τις γεωργικές και δασοκομικές πτυχές του νομοθετήματος για την αποκατάσταση της φύσης, καθώς και την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με μια νέα συμφωνία για τους επικονιαστές.

Το Συμβούλιο ενέκρινε συμπεράσματα με τα οποία καθορίζονται οι προτεραιότητές του για τις εργασίες του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), με έμφαση στην προώθηση της μετάβασης σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων και στην επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας για όλους. 

Οι υπουργοί Γεωργίας ενέκριναν επίσης επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη σύνοδο των υπουργών Γεωργίας της G20 που θα πραγματοποιηθεί στις 15-17 Ιουνίου 2023, στο Hyderabad, της Ινδίας.

Σε δημοπρασία πώλησης έξτρα παρθένου ελαιολάδου, εσοδείας 2022-2023 και οξύτητας 0,37%, προχώρησε η Ομάδα Παραγωγών Βακιώτες ΙΚΕ από το Ηράκλειο της Κρήτης, την Τετάρτη, 15 Μαρτίου 2023.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Νικόλαος Λέριος, παραγωγός και υπεύθυνος εμπορίας ελαιολάδου της Ομάδας, «είχαμε τρεις προσφορές από ντόπιους τυποποιητές. Οι δύο έδιναν τιμή στα 5 ευρώ και η τρίτη στα 5,03 ευρώ το κιλό, την οποία και κάναμε αποδεκτή. Η ποσότητα αφορούσε 21,5 τόνους έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Έχουμε ακόμη περίπου 50 τόνους στις αποθήκες μας αλλά δεν βιαζόμαστε να προχωρήσουμε σε πώληση».

Καρκίνωση (Pseudomonas  savastanoi)
Η συγκομιδή έχει ολοκληρωθεί και σε πολλές ελαιοπαραγωγικές περιοχές θα ξεκινήσει το κλάδεμα. Μια σοβαρή ασθένεια της ελιάς που μπορεί να παρατηρηθεί αυτή την εποχή στην ελιά είναι η καρκίνωση, που προκαλείται από το βακτήριο Pseudomonas savastanoi το οποίο εισέρχεται στο δέντρο μέσα από τις πληγές και σχισμές των κλαδιών που γίνονται στην συγκομιδή και στο κλάδεμα.

Η αντιμετώπιση της καρκίνωσης περιλαμβάνει:

• την αφαίρεση και κάψιμο των κλαδίσκων και κλάδων που έχουν εμφανίσει τους χαρακτηριστικούς όγκους. Στους μεγάλους βραχίονες συνιστάται να γίνεται αφαίρεση όγκων και απολύμανση των πληγών με διάλυμα χαλκούχου σκευάσματος.
• την αξιοποίηση των ψεκασμών χαλκούχων σκευασμάτων, οποίοι ετησίως πραγματοποιούνται για την αντιμετώπιση του κυκλοκόνιου και οι οποίοι επιδρούν ανασχετικά στον πολλαπλασιασμό και στην διάδοση του βακτηρίου.

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο κ. Νικόλαος Λέριος, «για την αντιμετώπιση της καρκίνωσης κάνουμε αμέσως μετά την συγκομιδή ψεκασμούς με χαλκούχα. Φέτος είχαμε μια καθυστέρηση της συγκομιδής λόγω αυξημένης παραγωγής και έλλειψης εργατών γης. Εκτιμώ ότι στα μέσα Μαρτίου αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί τα κλαδέματα από τους περισσότερους παραγωγούς της περιοχής. Πρέπει να γίνει με προσοχή η αφαίρεση των κλαδιών που έχουν καρκίνωση κατά την διάρκεια του κλαδέματος».

Από την πλευρά του ο ελαιοπαραγωγός και πρόεδρος του ΑΣ Νηλέας, κ. Γιώργος Κόκκινος, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «θα πρέπει να γίνει με προσοχή η αφαίρεση και η καταστροφή των κλαδιών που έχουν καρκίνωση. Πολλοί παραγωγοί κάνουν πρώιμο κλάδεμα από τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου. Επίσης επειδή κατά την συγκομιδή χτυπάμε τα κλαδιά και έχουν πληγές, που μπορεί να συμβάλουν στην διάδοση της καρκίνωσης, καλό θα είναι να κάνουμε ψεκασμούς με χαλκούχα για να αποτρέψουμε την μόλυνση».   

Το νέο νομοσχέδιο του ΥπΑΑΤ για τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ περιλαμβάνει, στο άρθρο 49, την λειτουργία του ελαιοκομικού μητρώου.

Όπως αναφέρει οι παραγωγοί, μεταποιητές, τυποποιητές και έμποροι προϊόντων ελαίας, ιδίως του ελαιολάδου, των ελιών και των πυρηνελαίων, υποβάλλουν σε τακτά χρονικά διαστήματα δηλώσεις συγκομιδής, παραγωγής, μεταποίησης, τυποποίησης, εμπορίας, τιμών και αποθεμάτων των προϊόντων αυτών, οι οποίες διασταυρώνονται με το Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών Ελαιοκομικού Τομέα (Ελαιοκομικό Μητρώο).

Η υποβολή των δηλώσεων θα γίνεται μέσω ψηφιακής υπηρεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προσβάσιμης μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (ΕΨΠ-gov.gr).

Με Υπουργική Απόφαση, που θα υπογραφεί μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου θα καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις, με βάση τις οποίες υποβάλλονται οι δηλώσεις, ειδικότερα θέματα σχετικά με τους υπόχρεους, το περιεχόμενο των δηλώσεων, η διαδικασία υποβολής και ελέγχου αυτών, η διαδικασία τήρησης και ενημέρωσης του Ελαιοκομικού Μητρώου. Επίσης θα προβλέπονται και πρόστιμα για όσους δεν κάνουν δηλώσεις. 

Επίσης με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης θα καθορίζονται ο τρόπος λειτουργίας της πλατφόρμας και οι τεχνικές λεπτομέρειες τήρησης και επεξεργασίας των στοιχείων που καταχωρίζονται, καθώς και ζητήματα διασύνδεσης της υπηρεσίας με άλλες ψηφιακές βάσεις δεδομένων (ΟΣΔΕ κ.α.).

Μέχρι σήμερα η αιτήσεις στο ελαιοκομικό μητρώο γίνονταν μέσω ΔΑΟΚ. Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, «ποτέ δεν λειτούργησε το ελαιοκομικό μητρώο. Δεν έχει γίνει σωστή καταγραφή, όπως γίνεται στο αμπελουργικό μητρώο. Υπάρχουν λάθη και αρκετές επικαλύψεις και δεν είναι συνδεδεμένο με τη δήλωση ΟΣΔΕ. Θα πρέπει να ξαναγραφεί από την αρχή. Λένε ότι θα γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο η καταγραφή στοιχείων αλλά θα πρέπει να υπάρχουν άτομα για να κάνουν και τους ελέγχους». 

Σε απελπιστική κατάσταση χιλιάδες οικογένειες αγροτών στις περισσότερες παραγωγικές ζώνες της χώρας με εσπεριδοειδή και ελιές.

Με καθαρά... αρνητικό πρόσημο η καλλιέργεια Κλημεντίνης φέτος στην Ελλάδα, αλλά και της ελιάς Καλαμών, με τους παραγωγούς να δηλώνουν απογοητευμένοι όχι μόνο από την κατάσταση στο εμπόριο, αλλά και από την χαρακτηριστική αδράνεια της πολιτείας και ειδικά του ΥπΑΑΤ, που όπου θέλει βρίσκει και δίνει ενισχύσεις και de mimimis. Οι παραγωγοί τονίζουν με νόημα μιλώντας στον ΑγροΤύπο ότι η ώρα της κάλπης πλησιάζει και ότι θα τιμωρήσουν παραδειγματικά, όσους αδιαφορούν για την κατάστασή τους.

Ο κ. Αντώνης Σταμάτης είναι μεγάλος παραγωγός με Κλημεντίνες και ελιές Καλαμών από την περιοχή της Γουριάς Μεσολογγίου, μια περιοχή που βασίζεται στην καλλιέργεια κυρίως της ελιάς Καλαμών, αλλά και των εσπεριδοειδών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μιλώντας στον ΑγροΤύπο: «φέτος η κατάσταση στην περιοχή μας είναι απερίγραπτα κακή και ο αγροτικός κόσμος αδυνατεί να καλύψει και τις βασικές του υποχρεώσεις. Εκτός από κάποια πολύ πρώιμα μανταρίνια που έπιασαν στο ξεκίνημα 40 λεπτά το κιλό, η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών με Κλημεντίνες, είτε εισέπραξε ψίχουλα, είτε και τίποτα. Τα πιο πολλά κτήματα έμειναν αμάζευτα και υπάρχουν κτήματα που πληρώθηκαν 8 και 10 λεπτά το κιλό. Την ίδια ώρα, τα συλλεκτικά στοίχιζαν 15 ολόκληρα λεπτά το κιλό, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να μη μπει πολύς κόσμος στο χωράφι να μαζέψει. Εκτός όλων των άλλων είχαμε και τα γνωστά θέματα με τους εργάτες γης, που έχουν εξελιχθεί σε είδος... πολυτελείας, μαζεύουν όποτε θέλουν και ζητάνε όσα θέλουν. Σαν να μην έφτανε αυτό με τις Κλημεντίνες, ήρθε και το τελειωτικό χτύπημα με τις ελιές Καλαμών. Οι έμποροι βγήκαν στο ξεκίνημα με τιμή τελάρου στα 1,10-1,20 το 200άρι και ο περισσότερος κόσμος πήγε το προϊόν στις κάδες για να πουλήσει αργότερα. Λόγω της μικροκαρπίας το στήσιμο, μια μέση τιμή δηλαδή στον παραγωγό, δεν ξεπερνά φέτος τα 70 λεπτά το κιλό, δηλαδή είμαστε κάτω από το κόστος και δεν μιλάει κανένας. Αντίθετα βλέπουμε να δίνονται ενισχύσεις έκτακτες και de minimis σε άλλες καλλιέργειες και άλλες περιοχές. Ο αγροτικός κόσμος θέλει να λιπάνει και να περιποιηθεί τα δέντρα του, αλλά όπως πάει η κατάσταση, θα δυσκολευτεί πολύ φέτος».

Για εξαιρετικά δυσχερή θέση στην οποία έχουν περιέλθει φέτος οι οικογένειες των ελαιοπαραγωγών στη Φθιώτιδα κάνει λόγο μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιώργος Μπουραμάς, αγρότης με ελιές Καλαμών, αλλά και άλλα προϊόντα, από τις Λιβανάτες Φθιώτιδας. Όπως τονίζει: «φέτος στην περιοχή μας υπήρχε μεγάλη και έντονη μικροκαρπία στις ελιές Καλαμών. Οι τιμές είναι στα τάρταρα και δεν κουνιέται φύλλο. Ο αγροτικός κόσμος έχει ανάγκες να καλύψει καλλιεργητικές και ο λογαριασμός φέτος είναι... μείον. Στο στήσιμο η ελιά δεν πιάνει ούτε 70-80 λεπτά επειδή είναι ψιλή και γενικά είμαστε κάτω από το κόστος. Πρέπει το κράτος να σκεφτεί σοβαρά να μας ενισχύσει ή να βάλει τάξη στην αγορά και να πατάξει επιτέλους τυχόν ελληνοποιήσεις, που καταρρακώνουν το εισόδημά μας».

Στα κάγκελα οι αγρότες και στην Άρτα, έμειναν δίχως εισόδημα

Για πολλά περιβόλια, τα οποία έμειναν αμάζευτα, κάνει λόγο από την πλευρά του μιλώντας στον ΑγροΤύπο, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Άρτας, κ. Νίκος Γκίζας. «Βασικό πρόβλημα παραμένει η εκτίναξη του κόστους παραγωγής. Πέρσι καλλιεργήσαμε με τα πάντα στα ύψη. Φέτος υπάρχει μια αποκλιμάκωση στις εισροές, αλλά δεν έχουμε επιστρέψει σε καμιά περίπτωση στο 2021. Μέσα σε όλα αυτά αναγκαστήκαμε σε πολλές περιπτώσεις να αφήσουμε τα μανταρίνια, της Κλημεντίνες αμάζευτες, καθώς είτε δεν τις έπαιρναν οι έμποροι, είτε δεν συνέφερε με τις τρέχουσες τιμές να τις μαζέψουμε. Βασικό πρόβλημα για μας είναι τα πανάκριβα εργατικά. Ο καθένας ζητάει ό,τι θέλει.  Αν οι τιμές στις Κλημεντίνες ήταν 25 λεπτά, στον παραγωγό δεν έμειναν παρά 10 λεπτά το κιλό. Αυτό επαναλαμβάνω, αν κατάφερε να πουλήσει, γιατί πολλές έμειναν στα δέντρα. Για ενίσχυση, φυσικά, ούτε λόγος...», σημειώνει ο ίδιος.

Αναλυτικό ρεπορτάζ-συνεντεύξεις για το θέμα των μανταρινιών και της ελιάς μπορείτε να διαβάσετε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία που κυκλοφορεί από τις 4 Μαρτίου στα περίπτερα όλης της χώρας