Σαφές μήνυμα προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στέλνουν 205 βιομηχανίες γάλακτος, τροφίμων, αγροτοκτηνοτρόφοι και ελαιοπαραγωγοί, που ενώνουν τις δυνάμεις τους και συνυπογράφουν επιστολή για τη βιωσιμότητα των μονάδων βιοαερίου. Πρόκειται για τις μονάδες που, όπως τονίζουν, αποτελούν τη μοναδική ορθά περιβαλλοντική λύση για τη διαχείριση των οργανικών αποβλήτων τους. Οι υπογράφοντες δεν κρύβουν την ανησυχία τους: προειδοποιούν ότι αν οι μονάδες βιοαερίου αναγκαστούν να περιορίσουν τη λειτουργία τους, θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα για τους ίδιους τους παραγωγούς, για το περιβάλλον και για ολόκληρη την αλυσίδα διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα.
Γιατί οι αγροδιατροφικές επιχειρήσεις εξαρτώνται από τις μονάδες βιοαερίου
Οι 205 παραγωγοί αποβλήτων υπενθυμίζουν ότι οι επιχειρήσεις τους —από βιομηχανίες τροφίμων μέχρι αγροτικές μονάδες— εξαρτώνται άμεσα από τις υπηρεσίες των μονάδων βιοαερίου. Η ομαλή λειτουργία τους αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη συνέχιση της παραγωγής. Χωρίς οργανωμένη, νόμιμη και περιβαλλοντικά ασφαλή διαχείριση αποβλήτων, οι επιχειρήσεις κινδυνεύουν με αδυναμία διάθεσης υπολειμμάτων, παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και λειτουργικά αδιέξοδα. Αν οι μονάδες βιοαερίου περιορίσουν ή διακόψουν τη δραστηριότητά τους, τα οργανικά απόβλητα θα μείνουν χωρίς εγκεκριμένη λύση διαχείρισης, αυξάνοντας τον κίνδυνο πρόχειρων και περιβαλλοντικά υποδεέστερων πρακτικών. Η περιβαλλοντική ισορροπία —ιδίως σε περιοχές με έντονη παραγωγή— θα τεθεί σε σοβαρή δοκιμασία. Με άλλα λόγια: αν «κοπεί» ο κρίκος του βιοαερίου, διαταράσσεται ολόκληρη η παραγωγική αλυσίδα.
Οι παραγωγοί τονίζουν ότι το βιοαέριο διασφαλίζει ολοκληρωμένο και ελεγχόμενο κύκλο διαχείρισης αποβλήτων. Τα οργανικά υπολείμματα δεν καταλήγουν ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον, αλλά υφίστανται αναερόβια επεξεργασία που εξαλείφει παθογόνους οργανισμούς, προστατεύει τον υδροφόρο ορίζοντα και παράγει ενέργεια από ανανεώσιμη πηγή — μετατρέποντας το απόβλητο σε πόρο, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας.
Με την επιστολή τους ζητούν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να διασφαλίσει:
την αναγνώριση του περιβαλλοντικού έργου των μονάδων,
μέτρα ενίσχυσης της βιωσιμότητάς τους,
και ένα σταθερό, προβλέψιμο πλαίσιο λειτουργίας, χωρίς αβεβαιότητα.
Τι έχει συμβεί
Τον Απρίλιο του 2023 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά έκτακτη προσαύξηση +25% στην τιμή αναφοράς της ενέργειας που παράγεται από βιοαέριο. Το μέτρο αυτό αναγνώρισε ότι ο κλάδος —σε αντίθεση με άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ— αντιμετωπίζει εξαιρετικά υψηλά λειτουργικά κόστη, που φτάνουν το 70% του συνολικού κόστους παραγωγής. Σύμφωνα με κλαδική έκθεση της Deloitte για τον ΕΣΠΑΒ, η ενίσχυση αυτή απλώς επέτρεψε στις μονάδες να καλύψουν τον δανεισμό τους και να παραμείνουν βιώσιμες, καθώς το 2022 ήταν έντονα ζημιογόνο. Ο κλάδος όμως δεν επιβαρύνεται μόνο από το κόστος. Παρά τη διαθεσιμότητα πρώτης ύλης, η προμήθειά της παραμένει προβληματική: μεγάλο μέρος αποβλήτων διατίθεται παράνομα, οδηγείται σε ταφή ή απαιτεί υψηλό κόστος μεταφοράς για να φτάσει στους σταθμούς. Ο συντελεστής παραγωγικότητας, σύμφωνα με τον ΔΑΠΕΕΠ, είναι μόλις 52%, όταν η τιμή αναφοράς του 2016 προϋποθέτει 85% για να είναι μια μονάδα βιώσιμη. Τα στοιχεία του 2024 και του 2025 δείχνουν οριακές μόνο βελτιώσεις.
Το 2025 ο κλάδος επιβαρύνθηκε επιπλέον από τις μηδενικές και αρνητικές τιμές στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, που μηδενίζουν την αποζημίωση των σταθμών, από την εφαρμογή του μέτρου διακοψιμότητας, καθώς και από τον λανθασμένο υπολογισμό της Ειδικής Τιμής Αναφοράς από τον ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος μειώνει την πραγματική αποζημίωση κατά 3–5% για όλους τους σταθμούς που λειτουργούν με Feed-in Premium. Ο συνδυασμός των παραπάνω έχει οδηγήσει σε ζημίες 10–15% και σε οριακή λειτουργία πολλών μονάδων. Παράλληλα, δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί πλαίσιο στήριξης για το βιομεθάνιο, ούτε σαφείς κανόνες μετάβασης.
Με αυτά τα δεδομένα, ο ΕΣΠΑΒ θεωρεί αναγκαία τη συνέχιση της προσαύξησης +25% και μετά το 2025 — τουλάχιστον για το 2026 και με προοπτική επέκτασης για μία τριετία — ώστε να υπάρξει χρόνος μέχρι:
να ρυθμιστούν οριστικά τα θέματα διακοψιμότητας και μηδενικών τιμών,
να επανεξεταστεί ο μηχανισμός της Ειδικής Τιμής Αναφοράς,
να θεσπιστεί πλαίσιο στήριξης για το βιομεθάνιο,
και να μειωθεί το σταθμισμένο κόστος παραγωγής των μονάδων.
Γιατί η συνέχιση της ενίσχυσης είναι ζωτικής σημασίας για τον κλάδο
Καμία από τις αναγκαίες ρυθμίσεις — για τις μηδενικές τιμές, τη διακοψιμότητα ή τον υπολογισμό της Ειδικής Τιμής Αναφοράς — δεν αναμένεται πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2026. Παράλληλα, τα λειτουργικά κόστη των μονάδων παραμένουν ιδιαίτερα υψηλά. Έτσι, αν η ενίσχυση λήξει τον Δεκέμβριο του 2025, ο κλάδος θα βρεθεί σε συνθήκες οικονομικής ασφυξίας και πιθανής χρεοκοπίας. Η παράταση της προσαύξησης +25%, τουλάχιστον έως το τέλος του 2026 και ιδανικά έως το 2028, αποτελεί απαραίτητο μεταβατικό μέτρο, που θα επιτρέψει στις μονάδες να επιβιώσουν μέχρι να θεσμοθετηθούν οι αναγκαίες αλλαγές και να αυξηθεί ο συντελεστής παραγωγικότητας.
Το βιοαέριο είναι κρίσιμος πυλώνας της κυκλικής οικονομίας και της ενεργειακής ασφάλειας, καθώς οι μονάδες λειτουργούν ως μονάδες βάσης με 24ωρη παραγωγή. Παράλληλα, αποτελούν τον βασικό αποδέκτη αγροκτηνοτροφικών και βιομηχανικών αποβλήτων — υλικών που καμία άλλη τεχνολογία δεν μπορεί να διαχειριστεί περιβαλλοντικά ορθά. Σύμφωνα με το ΗΜΑ, σήμερα διαχειρίζονται περίπου 2,2 εκατ. τόνους υπολειμμάτων, αριθμός που μπορεί να ξεπεράσει τα 4 εκατ. τόνους με την πλήρη ανάπτυξη του κλάδου.
Σε αυτή τη συγκυρία, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αποφυγή κατάρρευσης μονάδων, αλλά η αξιοποίηση του βιοαερίου ως εργαλείο πράσινης μετάβασης. Για να συμβεί αυτό, απαιτείται ουσιαστικός διάλογος με την Πολιτεία και ένα σταθερό, προβλέψιμο και βιώσιμο πλαίσιο λειτουργίας, ώστε ο κλάδος να συμβάλει πλήρως στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους.
Ελληνικός Σύνδεσμος Παραγωγών Βιοαερίου – ΕΣΠΑΒ
Βασίλης Σταμογιάννης
Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων