Ελιές υπό πίεση: Πώς οι συνεχείς βροχοπτώσεις ενεργοποιούν τις ασθένειες σε φύλλα και καρπούς

Καθώς βρισκόμαστε πλέον προς το τέλος του Νοεμβρίου, με τις νύχτες να γίνονται ολοένα και πιο ψυχρές και τη θερμοκρασία να υποχωρεί απότομα, τα ελαιόδεντρα εισέρχονται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη φάση· δεν έχουν ακόμη περάσει πλήρως στον χειμερινό λήθαργο, γεγονός που τα καθιστά πιο εκτεθειμένα στις χαμηλές θερμοκρασίες και αυξάνει τον κίνδυνο ζημιών από παγετό. Οι παγετοί μπορούν να επηρεάσουν τόσο τη βλάστηση όσο και την παραγωγή της χρονιάς, αλλά και των επόμενων ετών, καθώς η ελιά παρουσιάζει υψηλή ευαισθησία στο ψύχος. Στο πλαίσιο αυτό, είναι κρίσιμο για τους παραγωγούς να γνωρίζουν πότε κινδυνεύει η ελιά, ποιοι παράγοντες καθορίζουν το μέγεθος των ζημιών και ποιες πρακτικές μπορούν να συμβάλουν στην προστασία ή την αποκατάσταση των δένδρων.

Πότε κινδυνεύει η ελιά

Η αντοχή του δένδρου στο ψύχος διαφέρει ανάλογα με το όργανο και το στάδιο ανάπτυξης. Οι καρποί αρχίζουν να ζημιώνονται στους –2°C, ενώ οι ανθοφόροι οφθαλμοί, τα φύλλα και οι νεαροί βλαστοί επηρεάζονται γύρω στους –4°C. Μεγαλύτερης ηλικίας βλαστοί και βραχίονες παθαίνουν ζημιές μεταξύ –7°C και –10,5°C, ενώ σε ακόμη χαμηλότερες θερμοκρασίες επηρεάζονται ο κορμός και το ριζικό σύστημα. Σημαντικό είναι επίσης ότι η διάρκεια του παγετού παίζει καθοριστικό ρόλο: παρατεταμένες θερμοκρασίες –3°C έως –5°C μπορεί να προκαλέσουν ζημιές αντίστοιχες με μια σύντομη έκθεση στους –12°C.   Η ένταση της ζημιάς δεν καθορίζεται μόνο από τη θερμοκρασία, αλλά και από το πόσο γρήγορα πέφτει και πόσο διαρκεί, κάτι που εξηγεί γιατί ακόμη και ήπιοι παγετοί μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές απώλειες όταν επιμένουν.

Τι καθορίζει την ένταση των ζημιών

Το μέγεθος της ζημιάς επηρεάζεται από μετεωρολογικούς, τοπογραφικούς και φυτικούς παράγοντες. Η ταχύτητα πτώσης της θερμοκρασίας, η υδατοπεριεκτικότητα των ιστών και η διάρκεια του παγετού καθορίζουν τον βαθμό σχηματισμού παγοκρυστάλλων, οι οποίοι καταστρέφουν τους φυτικούς ιστούς. Εδάφη με νότια έκθεση ή πιο συμπαγή δομή θερμαίνονται περισσότερο και προστατεύουν καλύτερα τα δένδρα, ενώ αμμώδη εδάφη και βορινές θέσεις αυξάνουν τον κίνδυνο.

Το βλαστικό στάδιο του δένδρου παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο. Το φθινόπωρο και στις αρχές της άνοιξης τα ελαιόδεντρα είναι πιο ευαίσθητα στο ψύχος, καθώς δεν έχουν ακόμη εισέλθει πλήρως σε ληθαργική κατάσταση· αντίθετα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα η αντοχή τους αυξάνεται λόγω του φυσικού λήθαργου. Παράγοντες που επηρεάζουν τον χρόνο εισόδου στον λήθαργο μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν την ευπάθεια των δένδρων σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Πώς οι καλλιεργητικές πρακτικές επηρεάζουν την αντοχή

Η θρέψη, η άρδευση, το κλάδεμα και η παρουσία ζιζανίων επηρεάζουν σημαντικά την αντοχή στο ψύχος. Η υπερβολική ή όψιμη αζωτούχος λίπανση μειώνει την αντοχή, καθώς οδηγεί σε τρυφερή και ευαίσθητη βλάστηση, ενώ η επάρκεια καλίου και βορίου συνδέεται με αυξημένη ανθεκτικότητα. Οι όψιμες αρδεύσεις το φθινόπωρο αυξάνουν την υγρασία των ιστών και καθυστερούν τον λήθαργο, ενισχύοντας την ευαισθησία στο ψύχος. Αντίστοιχα, το κλάδεμα κατά τους μήνες Νοέμβριο έως Φεβρουάριο εξασθενεί τα δένδρα, ενώ η ύπαρξη ζιζανίων συμβάλλει στη μείωση της θερμοκρασίας του εδάφους, αυξάνοντας την πιθανότητα ζημιών.

Πώς φαίνεται η ζημιά στην ελιά

Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με την ένταση του παγετού. Σε ήπιο παγετό παρατηρούνται ξηράνσεις στις κορυφές των ετήσιων βλαστών και μερική έως ολική φυλλόπτωση. Σε μέτριο παγετό, οι ζημιές επεκτείνονται σε παλαιότερους βλαστούς, τα φύλλα ξεραίνονται και μένουν πάνω στο δένδρο, ενώ ο φλοιός σχίζεται και ανασηκώνεται εύκολα. Σε έντονους παγετούς κάτω από –10,5°C έως –12,5°C καταστρέφεται το σύνολο της κόμης, εμφανίζονται σχισίματα ακόμη και στον κορμό και σε ορισμένες περιπτώσεις επηρεάζεται και το ριζικό σύστημα, οδηγώντας μέχρι και σε ολική απώλεια των δένδρων.

Μεταχείριση παγετόπληκτων δένδρων

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τη βαρύτητα της ζημιάς, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται άμεσο κλάδεμα. Τα δένδρα αφήνονται να ξεκινήσουν νέα βλάστηση ώστε να φανεί το πραγματικό μέγεθος της ζημιάς. Σε ήπιο παγετό εφαρμόζονται χαλκούχοι ψεκασμοί και την άνοιξη πραγματοποιείται ελαφρύ κλάδεμα.

Στους μέτριους παγετούς, η επέμβαση διαφέρει ανάλογα με το αν έχουν επηρεαστεί μόνο οι βλαστοί ή και οι βραχίονες. Όταν η ζημιά περιορίζεται στους βλαστούς, η αποκατάσταση είναι συντομότερη, ενώ σε περιπτώσεις που επεκτείνεται και στους βραχίονες απαιτείται αφαίρεσή τους και ο χρόνος επαναφοράς της παραγωγής φτάνει τα δύο έως τέσσερα χρόνια.

Σε ισχυρούς παγετούς, ο κορμός κόβεται χαμηλά ώστε το δέντρο να αναβλαστήσει από λανθάνοντες οφθαλμούς. Η πλήρης αποκατάσταση διαφέρει ανάλογα με τον τύπο πολλαπλασιασμού, καθώς τα αυτόρριζα δένδρα ανακάμπτουν ταχύτερα από τα εμβολιασμένα, με συνολικό χρόνο επαναφοράς περίπου τρία έως πέντε χρόνια.

Προστασία του ελαιώνα πριν και κατά τη διάρκεια του παγετού

Η προστασία ξεκινά ήδη από την εγκατάσταση του ελαιώνα, αποφεύγοντας περιοχές όπου οι θερμοκρασίες πέφτουν συχνά κάτω από –7°C και εδάφη με αυξημένη ευαισθησία στον παγετό. Σημαντικά προληπτικά μέτρα είναι η αποφυγή κλαδέματος τον χειμώνα, η αποφυγή όψιμων αρδεύσεων, η έγκαιρη καταπολέμηση ζιζανίων και η ισορροπημένη λίπανση. Προστατευτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα συμβάλλουν στη μείωση παγοποιητικών παραγόντων και ενισχύουν την αντοχή των ιστών. Σε άμεσες μεθόδους προστασίας περιλαμβάνεται η τεχνητή βροχή, η οποία είναι αποτελεσματική σε παγετούς ακτινοβολίας όταν εφαρμόζεται σωστά, ενώ η χρήση ανεμομικτών και θερμαστρών παρουσιάζει περιορισμένη αποτελεσματικότητα και εφαρμόζεται επιλεκτικά.

Το μήνυμα της ελιάς στον παραγωγό

Οι ζημιές από παγετούς αποτελούν μια από τις σοβαρότερες απειλές για την ελιά, επηρεάζοντας όχι μόνο τη βλάστηση και την παραγωγή της τρέχουσας χρονιάς αλλά και των επόμενων. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι όταν ο παραγωγός γνωρίζει πώς επιδρά το ψύχος στο δένδρο και εφαρμόζει εγκαίρως τις κατάλληλες πρακτικές, μπορεί να μειώσει σημαντικά την ένταση των ζημιών.

Σε περιπτώσεις που ο παγετός τελικά αφήσει το αποτύπωμά του, η σωστή μεταχείριση των παγετόπληκτων δένδρων και η υπομονή μέχρι να αποκαλυφθεί η πραγματική έκταση της ζημιάς αποτελούν βασικά βήματα για την επαναφορά του ελαιώνα σε παραγωγή. Με γνώση, πρόληψη και ορθές καλλιεργητικές παρεμβάσεις, ο παραγωγός μπορεί να θωρακίσει αποτελεσματικά την καλλιέργειά του και να περιορίσει τις μακροχρόνιες επιπτώσεις των χαμηλών θερμοκρασιών.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 6/2009, Σ. Βέμμος, «Ζημιές στην ελιά από χαμηλές θερμοκρασίες», σ. 80–85.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκομιδή ελαιοκάρπου, με τις ελαιοκομικές περιοχές της Κρήτης να ξεκινούν αυτές τις ημέρες την συλλογή.

Στο μεταξύ σε συμφωνία για πώληση 1 βυτίου παρθένου ελαιολάδου προχώρησε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ελαιοπαραγωγών Δήμου Καντάνου Σελίνου στα Χανιά.

Ο γενικός διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών Δήμου Καντάνου Σελίνου κ. Χρήστος Πρασιανάκης ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι προχωρήσαμε στην πώληση ενός βυτίου παρθένου ελαιολάδου 27 τόνων με οξύτητα 1,60. Η τιμή ήταν στα 3,40 ευρώ το κιλό. Όσον αφορά το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο αυτή την περίοδο η αγορά δίνει τιμή από 4,80 έως και 5 ευρώ το κιλό. Υπάρχει πάντως σοβαρό πρόβλημα στην περιοχή με δάκο και γλοιοσπόριο λόγω των καιρικών συνθηκών. 

Από την πλευρά του ο κ. Γεώργιος Γωνιωτάκης, ελαιοπαραγωγός από τα Χανιά και μέλος της διοίκησης της ΕΘΕΑΣ, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι οι τιμές παραγωγού στην περιοχή μας αυτή την περίοδο για το ελαιόλαδο 3 γραμμές είναι στα 4,80 ευρώ το κιλό. Υπάρχει φέτος παραγωγή αλλά οι ακιρικές συνθήκες ευνοούν το δάκο. Η συγκομιδή θα ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο. Πάντως μεγάλο πρόβλημα θα έχουν οι παραγωγοί με το  ψηφιακό δελτίο αποστολής. Ήδη έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τους εργάτες γης και δεν γνωρίζουμε αν θα καταφέρουμε να συγκομίσουμε τον ελαιώνα. Τώρα αυξάνονται τα προβλήματα για τους παραγωγούς. 

Ο κ. Μανώλης Ζερβάκης, πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Μοχού από το Ηράκλειο, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι από χτες Κυριακή (23/11) ξεκίνησε η συγκομιδή με μικρές ποσότητες στην περιοχή μας. Φέτος είναι πολύ μειωμένη η παραγωγή ελαιοκάρπου. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα λόγω της ξηρασίας. Οι τιμές παραγωγού για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο κυμαίνονται γύρω στα 5 ευρώ το κιλό. Σοβαρό πρόβλημα θα δημιουργήσει φέτος το ψηφιακό δελτίο αποστολής στους ελαιοπαραγωγούς και στα ελαιοτριβεία. Κάθε απόγευμα έρχονται όλοι μαζί οι παραγωγοί στο ελαιοτριβείο και αφήνουν τις ελιές. Είναι πολύ δύσκολο να παραλαμβάνουμε τα φορτία και να βγαζουμε ταυτόχρονα το δελτίο αποστολής. Φέτος έχουμε μειωμένη παραγωγή αλλά σε μια κανονική χρονιά θα έχουμε πρόβλημα. Είναι κρίμα να έχουμε άδικα πρόστιμα.  

Ο κ. Γιώργος Περογιαννάκης, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Εμπάρου, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι υπάρχει φέτος μεγάλη μείωση της παραγωγής. Από την Κυριακή (23/11) ξεκινήσαμε την συγκομιδή αν και μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων θα φτάσει στο τοπ στην περιοχή μας. Οι τιμές της αγοράς για το έξτρα παρθένο κυμαίνονται γύρω στα 4,80 ευρώ το κιλό. Φέτος όμως οι παραγωγοί δεν δείχνουν ενδιαφέρον για την τιμή αλλά προσπαθούν να σώσουν τα ελαιόδεντρα από την ξηρασία. Έχουμε μεγάλη καρπόπτωση και αν δεν έχουμε βροχοπτώσεις το επόμενο διάστημα θα υπάρξει μειωμένη παραγωγή και τον επόμενο χρόνο.

Ο κ. Μιχάλης Αντωνόπουλος, πρόεδρος του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού (ΑΕΣ) Καλαμάτας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος έχουμε μειωμένη παραγωγή αλλά πολύ καλή ποιότητα. Όμως υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα στο εμπόριο ελαιολάδου στην χώρα μας. Βλέπουμε με έκπληξη η κυβέρνηση να «διαφημίζει» την πτώση των τιμών του ελαιολάδου στο ράφι. Αλλά αυτό δεν είναι επιτυχία γιατί φέρνει «πίεση» στις τιμές παραγωγού στο χωράφι. Δηλαδή για το εμπόριο ελαιολάδου δεν ισχύει η προσφορά και η ζήτηση. Την περσινή χρονιά η μέση τιμή που έφυγε το ελαιόλαδο από τον παραγωγό ήταν στα 4,10 ευρώ το κιλό. Φέτος η τιμή κυμαίνεται από 4,5 έως 5 ευρώ το κιλό για το καλής ποιότητας ελαιόλαδο. Αυτά τα επίπεδα τιμών είναι χαμηλά και δεν αφήνουν εισόδημα για τον παραγωγό.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιάννης Λάγγης, πρόεδρος στον Ελαιουργικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης, φέτος έχουμε πολύ καλή ποιότητα αλλά η παραγωγή είναι μειωμένη εκτιμώ κατά 50%. Η συγκομιδή ελαιοκάρπου είναι σε εξέλιξη και οι τιμές παραγωγού είναι γύρω στα 5,40 ευρώ το κιλό για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Πέρσι η μέση τιμή παραγωγού ήταν στα 5,20 ευρώ. Σε περίπου 10 ημέρες που θα έχουν συγκομιστεί οι απαραίτητες ποσότητες θα δούμε την εξέλιξη των τιμών. Πάντως οι έμποροι προσπαθούν με κάθε τρόπο να μειώσουν τις τιμές στο χωράφι αλλά όχι στο ράφι. Την ίδια στιγμή ο παραγωγός έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ υψηλό κόστος, με το μεροκάματο να έχει φτάσει στα 60 ευρώ. Οι ελαιοπαραγωγοί δεν έχουν πια επιδοτήσεις από την ΚΑΠ. Είδαμε με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ που πάνε οι αγροτικές επιδοτήσεις στην χώρα μας. Οι ελαιοπαραγωγοί αν και μοχθούν για να παράγουν ένα προϊόν, που κάνει μεγάλες εξαγωγές, δεν έχουν την αντίστοιχη στήριξη από την ΚΑΠ.

Ο Γιάννης Ανδριανός στην Κόρδοβα

Ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Ανδριανός συμμετείχε στη σύνοδο του Διεθνούς Συμβουλίου Ελιάς (International Olive Council – IOC) που διεξήχθη στην Κόρδοβα στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελιάς.
Ο Υφυπουργός στον χαιρετισμό του στην Ολομέλεια της Συνόδου αναφέρθηκε στην κομβική θέση που έχει η ελιά και το ελαιόλαδο στην ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της Μεσογείου και στη συμβολική σύνδεση της με την ειρήνη, την ανθεκτικότητα, τη συνεργασία και την ευημερία. Όπως επεσήμανε «για χιλιετίες, το ελαιόλαδο και η επιτραπέζια ελιά έθρεψαν κοινότητες, ενίσχυσαν οικονομίες και λειτούργησαν ως γέφυρα μεταξύ πολιτισμών».
Ακόμη, ο κ. Ανδριανός υπογράμμισε τη συλλογική ευθύνη των ελαιοπαραγωγών χωρών να διαφυλάξουν το μέλλον του κλάδου και των παραγωγών. Όπως τόνισε: «Σήμερα η ευθύνη αυτή αποκτά έναν νέο επιτακτικό χαρακτήρα. Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τη φυσιολογία της ελιάς και τη σύνθεση του ελαιολάδου σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, καθώς αλλάζουν οι θερμοκρασίες, μεταβάλλονται τα μοτίβα των βροχοπτώσεων, και ακραία καιρικά φαινόμενα δημιουργούν προκλήσεις στην καλλιέργεια. Τα διεθνή πρότυπα και οι πολιτικές για τα ελαιόλαδα πρέπει συνεπώς να είναι ευέλικτα, προσαρμοστικά και να βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα, ώστε να διασφαλίζουν ότι τα υψηλής ποιότητας αυθεντικά ελαιόλαδα θα παραμείνουν προσβάσιμα, ενώ ταυτόχρονα θα προστατεύονται οι καταναλωτές».
Κλείνοντας, ο Υφυπουργός επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της Ελλάδας για τη συνέχιση της επιστημονικής συνεργασίας στο πλαίσιο του IOC για την προστασία των καταναλωτών, τη διαφύλαξη της αυθεντικότητας και την ενίσχυση της παγκόσμιας φήμης του αγνού παρθένου ελαιολάδου.

Μεγάλες αντιδράσεις υπάρχουν από τους ελαιοπαραγωγούς όλης της χώρας γιατί εν μέσω συγκομιδής καλούνται να εφαρμόσουν το ψηφιακό δελτίο αποστολής.

Σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία, από την 1η Δεκεμβρίου, θα είναι υποχρεωτική η διαβίβαση στην πλατφόρμα myDATA των δεδομένων που αφορούν τη διακίνηση αποθεμάτων για όλες τις υπόχρεες επιχειρηματικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών κανονικού καθεστώτος.

Ο κ. Γεώργιος Γωνιωτάκης, ελαιοπαραγωγός από τα Χανιά και μέλος της διοίκησης της ΕΘΕΑΣ, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι οι αγρότες ειδικού καθεστώτος παράγουν ελαιόλαδο όπως και οι αγρότες κανονικού καθεστώτος. Γιατί θα πρέπει να «τιμωρήσουμε» τους αγρότες κανονικού καθεστώτος με αυτή τη διαδικασία; Γιατί θέλουμε να κάνουμε ακόμη πιο δύσκολη τη ζωή του ελαιοπαραγωγού με τέτοια μέτρα;

Μιλάμε για ένα εθνικό προϊόν που πάμε να του δημιουργήσουμε πρόβλημα. Με την ελαιοκαλλιέργεια ασχολείται ένας μεγάλος αριθμός παραγωγών. Με το μέτρο αυτό θέλουν να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια.

Ήδη έχουμε μεγάλο πρόβλημα με τους εργάτες γης και δεν γνωρίζουμε αν θα καταφέρουμε να συγκομίσουμε τον ελαιώνα. Ο παραγωγός δεν γνωρίζει το βάρος των ελιών που θα φορτώσει στην πλατφόρμα. Πολλά χωράφια είναι μικρά αναγκάζεται να αποθηκεύει προσωρινά τις ελιές στο σπίτι του και μετά - όταν μαζέψει μια μεγάλη ποσότητα - θα τις μεταφέρει στο ελαιοτριβείο.

Επίσης οι περισσότεροι ελαιώνες δεν έχουν ίντερνετ και οι παραγωγοί δεν μπορούν να κάνουν την καταγραφή στις πλατφόρμες. Δεν μπορεί να έχουμε ένα λογιστή στο χωράφι να μας περνά το δελτίο αποστολής στην ΑΑΔΕ για να φύγει το φορτίο από το χωράφι.

Κάποιοι δεν γνωρίζουν πως γίνεται στο χωράφι η συγκομιδή και καλό είναι πριν αποφασίσουν για τέτοια μέτρα να έρχονται να δουν την εικόνα. Θέλουμε να γίνεται καταγραφή των ποσοτήτων και να κάνει ελέγχους η ΑΑΔΕ. Όμως όλα αυτά τα στοιχεία που ζητά αναγράφονται στο δελτίο αποστολής που εκδίδει το ελαιοτριβείο. Τις ελιές δεν τις πουλάμε στον καταναλωτή αλλά τις πάμε στο ελαιοτριβείο και εκεί παράγεται το ελαιόλαδο. Άρα δεν χρειάζεται να ταλαιπωρούν τον παραγωγό στο χωράφι».

Ανάγκη απλοποίησης της διαδικασίας

Η ΕΘΕΑΣ απέστειλε επιστολή προς τη Διοίκηση της ΑΑΔΕ και την πολιτική ηγεσία των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, περιγράφοντας τα προβλήματα που έχουν προκύψει με την υποχρεωτική εφαρμογή του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής από τους αγρότες, και προτείνει μία σειρά τροποποιήσεων για την ομαλότερη διεξαγωγή του μέτρου. Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

«Αναφορικά με τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία προβλέπει την υποχρεωτική διαβίβαση δεδομένων στην πλατφόρμα myDATA, θα θέλαμε να σας μεταφέρουμε τους προβληματισμούς μας. Τα δεδομένα αφορούν τη διακίνηση αποθεμάτων για όλες τις υπόχρεες επιχειρηματικές οντότητες, συμπεριλαμβανομένων και των αγροτών κανονικού καθεστώτος. Ύστερα από μηνιαίες συσκέψεις που έχουμε πραγματοποιήσει με τη συμμετοχή λογιστών των αγροτικών συνεταιρισμών, φοροτεχνικών, καθώς και τεχνικών λογισμικού και μηχανογράφησης, έχουμε συμπεράνει πως είναι πρακτικά δυσχερής η εφαρμογή στο χωράφι ή στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.

Α. Περιγραφή του προβλήματος

Για να γίνει κατανοητή η δυσκολία, σας παραθέτουμε την περίπτωση των ελαιοπαραγωγών, με ανάλογα ζητήματα άλλων επαγγελματιών αγροτών του πρωτογενή τομέα, όπου η εφαρμογή του ψηφιακού δελτίου είναι αδύνατη σε πραγματικές συνθήκες εργασίας στον αγρό.
Οι ελαιοπαραγωγοί, ορισμένες φορές, μπορεί να χρειαστεί να επισκεφθούν το ελαιοτριβείο, έως και τρεις φορές ημερησίως ή να μεταφέρουν προσωρινά τη σοδειά τους σε ιδιωτικό χώρο.
Συχνά, η μεταφορά γίνεται από εργάτες που δεν έχουν καμία εξοικείωση με χρήση ψηφιακών εργαλείων ή ακόμα και από μετακλητούς που δεν μιλούν την ελληνική γλώσσα.
Η έλλειψη δικτύου σε πολλά αγροκτήματα, υποχρεώνει τους παραγωγούς στην χειρόγραφη έκδοση των δελτίων και στη συνέχεια τη διαβίβαση τους στην ΑΑΔΕ.
Στην περίπτωση της επίμορτος αγροληψία (σιμισιακά), υποχρεώνεται ο ιδιοκτήτης, ο οποίος δεν βρίσκεται στο χωράφι, να εκδίδει δελτίο αποστολής χωρίς να έχει πραγματική εικόνα τι φορολογικό στοιχείο θα πρέπει να εκδώσει. Ο μαζωχτής εάν μεταφέρει με δικό του μέσο την παραγωγή με δύο δελτία αποστολής, είναι εκτεθειμένος σε πρόστιμα άλλων υπουργείων.

Β. Η επιβολή κυρώσεων που δημιουργούνται από τις δυσκολίες

Η νομοθεσία για τη διακίνηση αγαθών χωρίς ψηφιακό δελτίο αποστολής επιφέρει πολύ αυστηρά πρόστιμα. Συγκεκριμένα, ξεκινούν με 500 ευρώ ανά φορολογικό έλεγχο, αν τηρείται απλογραφικό, φτάνοντας τα 1.000 ευρώ για τήρηση διπλογραφικού συστήματος. Ελπίζουμε να μην νομοθετηθεί η ανακοίνωση του υπουργείου για πρόστιμα 5.000 και 10.000 ευρώ.
Όπως καταλαβαίνετε, η αναγγελία μίας νέας παράτασης δε θα φέρει λύση στο πρόβλημα, καθώς οι αγρότες καλούνται να προσαρμοστούν σε μια νέα, δαπανηρή και περίπλοκη διαδικασία. Επίσης, η εμπλοκή των φοροτεχνικών, εκ των πραγμάτων δεν θα διευκολύνει, αλλά θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία.
Ως εκ τούτου και με βάση τα παραπάνω, πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξουν τροποποιήσεις πριν την εφαρμογή της νέας ΚΥΑ, και ζητούμε από τους αρμόδιους φορείς να εξετάσουν:

• την εξαίρεση των αγροτών κανονικού καθεστώτος από την εφαρμογή του μέτρου,
• την πιθανότητα περιορισμού του στην έκδοση δελτίου παραλαβής ή έκδοση του δελτίου από τον παραλαβών ελαιουργό
• την απλούστευση όλων των παραμέτρων της ψηφιακής διαδικασίας».

Αντιδράσεις από κυβερνητικούς βουλευτές

Οι δυσκολίες που συνεπάγεται για τους ελαιοπαραγωγούς, η εφαρμογή του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής αποτελεί το κύριο θέμα ερώτησης προς τον υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Γιώργο Κώτσηρα, από τον βουλευτή Λακωνίας, Νεοκλή Κρητικό.

«Ένας ελαιοπαραγωγός μπορεί να χρειάζεται να επισκεφθεί το ελαιοτριβείο ακόμη και τρεις φορές ημερησίως ή να μεταφέρει προσωρινά τη σοδειά του σε ιδιωτικό χώρο, κάτι που δεν επιτρέπει την άμεση ψηφιακή καταγραφή», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, πολλοί παραγωγοί διαθέτουν πολλαπλά αγροτεμάχια, συχνά απομακρυσμένα μεταξύ τους, καθιστώντας ανέφικτη τη χρήση ζυγιστικών μηχανών ή άλλων μέσων τεκμηρίωσης σε κάθε χωράφι.

Ο Λάκωνας βουλευτής υπογραμμίζει ότι οι παρατάσεις δεν λύνουν το πρόβλημα, καθώς οι αγρότες καλούνται να προσαρμοστούν σε μια νέα, δαπανηρή και περίπλοκη διαδικασία. Επίσης, η εμπλοκή των φοροτεχνικών, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν θα διευκολύνει αλλά θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία. 

Ο κυβερνητικός βουλευτής ζητά από το υπουργείο να εξετάσει:

• την εξαίρεση των αγροτών κανονικού καθεστώτος από την εφαρμογή του μέτρου,
• την πιθανότητα περιορισμού του στην έκδοση δελτίου παραλαβής,
• ή, εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, την απλούστευση όλων των παραμέτρων της ψηφιακής διαδικασίας.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκομιδή της ελιάς Καλαμών, με την παραγωγή φέτος να είναι μειωμένη στις περισσότερες παραγωγικές περιοχές αλλά να υπάρχουν καλά μεγέθη και ποιότητα.

Οι περισσότεροι παραγωγοί αυτή την περίοδο κάνουν αποθήκευση, ενώ έχουμε καλή ζήτηση για τις περσινές ελιές.

Ο κ. Γιάννης Ξαγοραράκης, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Μεσολόγγι, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι η συγκομιδή προχωρά και αυτή την περίοδο έχει συγκομιστεί πάνω από το 50% της παραγωγής ελιάς Καλαμών, με την φετινή παραγωγή να είναι μειωμένη λόγω προβλημάτων κατά την περίοδο της καρπόδεσης. Από την άλλη έχουμε όμως φέτος πολλά μεγάλα μεγέθη και καλή ποιότητα. Όσοι παραγωγοί δεν έκαναν τους σωστούς ψεκασμούς έχουν προβλήματα από το δάκο. Πρόβλημα είναι ότι υπάρχει αυξημένο κόστος συγκομιδής, με τα μεροκάματα να έχουν φτάσει στα 60 ευρώ από 50 ευρώ που ήταν την περσινή περίοδο. Αυτή την εποχή οι περισσότεροι παραγωγοί προχωρούν σε αποθήκευση των ελιών και περιμένουν να πουλήσουν σε καλές τιμές. Όσοι πουλάνε οι τιμές παραγωγού για τις περσινές αποθηκευμένες ελιές είναι στα 2,60 ευρώ το κιλό για το 200άρι. Για την φετινή παραγωγή η τιμή είναι στα 1,40 ευρώ το 200άρι.

Ο Θανάσης Παλούκης, παραγωγός και γεωπόνος, από τη Βόνιτσα της Αιτωλοακαρνανίας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος δεν υπάρχει μεγάλη παραγωγή στις ελιές Καλαμών. Οι καιρικές συνθήκες φέτος δημιούργησαν προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο και αναγκαστήκαμε να κάνουμε πρόωρη συγκομιδή. Σοβαρό πρόβλημα υπάρχει λόγω της έλλειψης εργατών γης ειδικά στους μεγάλους παραγωγούς, με τα μεροκάματα να κυμαίνονται από 60 έως 70 ευρώ. Οι τιμές παραγωγού για τις φετινές ελιές κυμαίνονται στα 1,40 ευρώ το κιλό για το 200άρι και στα 1,45 ευρώ για το 180άρι.

Ο κ. Τάκης Μάρκος, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Γεράκι Λακωνίας, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι αυτή την εποχή είμαστε στο τοπ της συγκομιδής. Η φετινή παραγωγή είναι μειωμένη σε σχέση με πέρσι λόγω των καιρικών συνθηκών στην καρπόδεση. Μιλάμε για αποδόσεις που μπορεί να φτάσουν έως και 20 κιλά το δέντρο. Επίσης λόγω της υγρασίας και των βροχοπτώσεων έχουμε πολλές ελιές που δεν έχουν μαυρίσει ακόμη. Αυτή την εποχή οι παραγωγοί κάνουν αποθήκευση των ελιών. Υπάρχουν ακόμη αν και είναι μειωμένα περσινά αποθέματα σε κάδες, τα οποία οι παραγωγοι τα πουλάνε «σκούπα» στα 2,30 έως 2,40 ευρώ το κιλό.

Ο κ. Αναστάσιος Καραμπότσος, που ασχολείται με την μεταποίηση και εμπορία ελιάς στην Χώρα Μεσσηνίας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι στην περιοχή έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η συγκομιδή των ελιών Καλαμών. Η παραγωγή φέτος έχει πολλά μεγάλα μεγέθη και έχουμε καλές ποσότητες. Συνήθως οι παραγωγοί πουλάνε μετά το νέο έτος. Πέρσι οι τιμή παραγωγού για της καλής ποιότητας ελιές στο 200άρι ήταν στα 1,80 ευρώ το κιλό. Φέτος το 200άρι κυμαίνεται στα 1,60 ευρώ το κιλό.

Με τη συγκομιδή ελαιόκαρπου σε πλήρη εξέλιξη στην Τουρκία, το Εθνικό Συμβούλιο Ελιάς και Ελαιολάδου (UZZK) ανακοίνωσε την πρόβλεψή του για την φετινή παραγωγή.

Σύμφωνα με αυτήν η παραγωγή ελιάς στην Τουρκία αυτή τη σεζόν θα κυμανθεί στους 2,45 εκατομμύρια τόνους. Από αυτούς οι 740.000 τόνοι θα χρησιμοποιηθούν για επιτραπέζιες ελιές.

Οι υπόλοιποι 1,71 εκατομμύρια τόνοι θα οδηγηθούν για ελαιοποίηση για να αποδώσουν μια ποσότητα 310.000 τόνων ελαιολάδου.

Πέρσι, το Υπουργείο Γεωργίας της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι η συνολική παραγωγή ελιάς της Τουρκίας ανήλθε σε 3,75 εκατομμύρια τόνους, από αυτή την ποσότητα για επιτραπέζιες ελιές πήγαν 750.000 τόνοι και η παραγωγή ελαιολάδου ανήλθε σε 475.000 τόνους. Άρα σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά αναμένουμε φέτος μια μείωση της παραγωγής επιτραπέζιων ελιών και ελαιολάδου στην Τουρκία.

Πάντως η πρόβλεψη για παραγωγή 310.000 τόνων ελαιολάδου για την περίοδο 2025/2026 κρίθηκε μη πειστική από σχεδόν ολόκληρο τον ελαιοκομικό κλάδο της χώρας, που υποστήριξε ότι ήταν «πολύ υψηλή».

Οι Τούρκοι παραγωγοί, εξαγωγείς, ελαιοτριβείς και τυποποιητές, κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Συγκομιδής Ελιάς, που έγινε στο Αϊβαλί, από τις 16 έως τις 19 Οκτωβρίου, ανέφεραν στις δηλώσεις τους ότι η φετινή τουρκική παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 150.000 και 180.000 τόνων. Ίσως λόγω των βροχοπτώσεων του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου να έχουμε μια μικρή αύξηση και θα μπορούσε να φτάσει έως και τους 200.000 τόνους.

Πάντως ολόκληρος ο ελαιουργικός τομέας της Τουρκίας έχει παράπονα. Οι παραγωγοί παραπονιούνται για το αυξανόμενο κόστος, οι εξαγωγείς παραπονιούνται για την αύξηση των τιμών και την αδυναμία ανταγωνισμού, καθώς και για την απώλεια διεθνών αγορών που προκαλείται από τους περιορισμούς στις εξαγωγές. Η μεταποίηση κάνει λόγο για έλλειψη ποιοτικού λαδιού. Οι καταναλωτές παραπονιούνται για την υψηλή τιμή του ελαιολάδου στα ράφια.

Η επιλογή ποικιλίας ελιάς είναι ίσως η πιο καθοριστική απόφαση για τον ελαιοπαραγωγό. Από αυτήν εξαρτώνται η απόδοση, η ποιότητα, η ανθεκτικότητα και η βιωσιμότητα του ελαιώνα. Κάθε περιοχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά — έδαφος, μικροκλίμα, υγρασία, κινδύνους παγετού — και η σωστή ποικιλία πρέπει να “ταιριάζει” σε αυτά, όχι απλώς να αρέσει στον παραγωγό.

Η σωστή επιλογή δεν είναι ζήτημα τύχης, αλλά γνώσης, προσαρμογής και σχεδιασμού. Οι ντόπιες ποικιλίες, εξελιγμένες μέσα στις ελληνικές συνθήκες, υπερέχουν συνήθως σε προσαρμοστικότητα και ποιότητα, ενώ συχνά συνδέονται με προϊόντα Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε. που προσδίδουν προστιθέμενη αξία. Αντίθετα, η αντικατάστασή τους χωρίς τεχνική αξιολόγηση μπορεί να αποδειχθεί ριψοκίνδυνη. Ακόμη και παράγοντες όπως η αυτογονιμότητα, η αντοχή σε ασθένειες ή η περίοδος ωρίμανσης καθορίζουν το αποτέλεσμα μιας φύτευσης — γιατί στην ελιά, η σωστή επιλογή δεν είναι θέμα τύχης, αλλά γνώσης και προσαρμογής.

Παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή ποικιλίας

Η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας απαιτεί γνώση, προγραμματισμό και καλή κατανόηση του περιβάλλοντος στο οποίο θα αναπτυχθεί ο ελαιώνας. Δεν υπάρχει μία “καλύτερη” ποικιλία για όλους· υπάρχει όμως η σωστή για κάθε τόπο.

1. Το περιβάλλον και το μικροκλίμα

Οι ποικιλίες αντιδρούν διαφορετικά σε εδαφοκλιματικές συνθήκες. Σε ψυχρότερες περιοχές με κινδύνους παγετού, προτιμώνται ανθεκτικές ποικιλίες όπως η Κοθρέικη, που έχουν δείξει καλή συμπεριφορά στο ψύχος. Αντίθετα, σε ξηροθερμικές ζώνες χωρίς παγετούς, χρειάζονται ποικιλίες που αντέχουν στην ξηρασία και παραμένουν παραγωγικές — χαρακτηριστικό παράδειγμα η Κορωνέικη, η οποία έχει επικρατήσει σε πολλές περιοχές της Νότιας Ελλάδας.

2. Ο σκοπός της παραγωγής

Η χρήση του καρπού καθορίζει και το είδος της ποικιλίας. Άλλες προορίζονται για ελαιοποίηση και άλλες για επιτραπέζια χρήση. Οι πρώτες στοχεύουν στην υψηλή περιεκτικότητα σε λάδι και την ποιότητα του ελαιολάδου, ενώ οι δεύτερες στη μορφή, το μέγεθος και τη σάρκα του καρπού. Η Καλαμών, για παράδειγμα, αποτελεί μία από τις πιο γνωστές επιτραπέζιες ποικιλίες παγκοσμίως, ενώ η Κονσερβολιά είναι ευρέως διαδεδομένη λόγω της προσαρμοστικότητάς της και της καλής απόδοσης.

3. Η ανθεκτικότητα και η συμβατότητα

Οι ποικιλίες δεν διαφέρουν μόνο ως προς την παραγωγικότητα, αλλά και ως προς την ανθεκτικότητά τους σε περιβαλλοντικές πιέσεις ή παθογόνα. Η επιλογή ανθεκτικών ποικιλιών μειώνει την ανάγκη για φυτοπροστασία και συνεπώς το κόστος παραγωγής. Παράλληλα, η συμβατότητα μεταξύ ποικιλιών είναι κρίσιμη, ειδικά για τις αυτόστειρες που χρειάζονται επικονιαστή. Ένας σωστός συνδυασμός ποικιλιών μπορεί να εξασφαλίσει σταθερότερη καρποφορία.

4. Το σύστημα φύτευσης και η μηχανική συγκομιδή

Η σύγχρονη ελαιοκαλλιέργεια στρέφεται σε ολοένα πιο εκμηχανισμένα σχήματα. Σε πυκνές ή υπέρπυκνες φυτεύσεις επιλέγονται ποικιλίες με χαμηλή ζωηρότητα και συμπαγή κόμη, που διευκολύνουν τη μηχανική συλλογή. Η Κορωνέικη έχει δείξει ιδιαίτερα καλή προσαρμογή σε τέτοια συστήματα, διατηρώντας ταυτόχρονα υψηλή ποιότητα ελαίου.

5. Ο ρόλος της εμπειρίας και της τοπικής γνώσης

Οι τοπικές γεωπονικές υπηρεσίες, οι ερευνητικοί φορείς και η εμπειρία των ίδιων των παραγωγών αποτελούν πολύτιμες πηγές πληροφόρησης. Κάθε περιοχή έχει “δοκιμάσει” στο χρόνο συγκεκριμένες ποικιλίες που ανταποκρίνονται καλύτερα στις τοπικές συνθήκες. Η συλλογή αυτής της εμπειρίας και η συνεργασία με ειδικούς είναι αναγκαία για να μειωθούν τα ρίσκα μιας νέας εγκατάστασης.

Ποικιλίες λαδολιάς

Κορωνέικη: Η πιο διαδεδομένη ποικιλία στην Ελλάδα, αποκλειστικά για ελαιοποίηση. Ανθεκτική στην ξηρασία και στις υψηλές θερμοκρασίες, δίνει λάδι εξαιρετικής ποιότητας με έντονο άρωμα. Πρώιμης ωρίμανσης και σταθερής παραγωγής.

Μαστοειδής: Ανθεκτική στο ψύχος, καλλιεργείται ακόμη και σε υψόμετρα έως 1.000 μ. Δίνει λάδι υψηλής ποιότητας (20–30%) και προτιμά γόνιμα, μέσης σύστασης εδάφη. Όψιμης ωρίμανσης και μέσης παραγωγικότητας.

Λιανολιά Κερκύρας: Παραδοσιακή ποικιλία των Ιονίων, δίνει λάδι πολύ καλής ποιότητας (19–20%). Ανθεκτική, προσαρμόζεται σε άγονα εδάφη αλλά αγαπά την υγρασία. Όψιμη, με παρενιαυτοφορία.

Κουτσουρελιά: Πρώιμη ποικιλία με μικρό καρπό που αποδίδει 24–30% λάδι. Προτιμά πλούσια, μέσης σύστασης εδάφη και δεν αντέχει σε μεγάλο υψόμετρο. Δίνει λάδι καλής ποιότητας, με σταθερή απόδοση όταν καλλιεργείται σε κατάλληλες συνθήκες.

Αδραμυττινή: Κατάγεται από το Αδραμύττιο και καλλιεργείται κυρίως στη Λέσβο. Δίνει αρωματικό, λεπτό λάδι καλής ποιότητας, με μέτρια απόδοση.

Αγουρομανακολιά: Όψιμη ποικιλία, ανθεκτική στο ψύχος, με καρπό που φτάνει σε περιεκτικότητα λαδιού έως 30%. Παράγει εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο.

Επιτραπέζιες ποικιλίες

Οι επιτραπέζιες ελιές αποτελούν βασικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας. Διαφοροποιούνται από τις λαδολιές ως προς το μέγεθος του καρπού, τη σάρκα, την αναλογία πυρήνα-σάρκας και την ευκολία επεξεργασίας.

Κονσερβολιά (Αμφίσσης): Η πιο γνωστή ελληνική επιτραπέζια ποικιλία, με ομοιόμορφο μέγεθος καρπού και μεγάλη παραγωγικότητα. Προσφέρεται τόσο για πράσινη όσο και για μαύρη επεξεργασία, ανάλογα με το στάδιο συγκομιδής. Καλλιεργείται κυρίως στη Φωκίδα, την Άμφισσα, τη Λαμία και σε πολλές ηπειρωτικές περιοχές.

Καλαμών: Ποικιλία-σύμβολο των εξαγωγών. Ο καρπός της είναι ελλειπτικός, με χαρακτηριστικό βαθύ μαύρο χρώμα και γυαλιστερή επιφάνεια. Η σάρκα της είναι σταθερή και πλούσια σε γεύση, κατάλληλη για άμεση κατανάλωση. Ανθεκτική στο βερτισιλλίωμα και αποδίδει καλύτερα σε περιοχές με υψηλή σχετική υγρασία. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή του γνωστού εμπορικού τύπου «Καλαμών».

Χαλκιδικής (Γαϊδουρολιά): Ποικιλία με μεγάλο καρπό, ιδανική για πράσινες ελιές ισπανικού τύπου

Ποικιλίες διπλής χρήσης

Μεγαρέτικη: Ανθεκτική στην ξηρασία, με μικρές απαιτήσεις σε χειμερινό ψύχος. Μεσοπρώιμη, τείνει σε παρενιαυτοφορία αν δεν έχει καλή φροντίδα. Δίνει λάδι καλής ποιότητας και χρησιμοποιείται για πράσινες «τσακιστές» επιτραπέζιες.

Θρουμπολιά: Απαιτητική σε εδαφική υγρασία και ψύχος· δεν αποδίδει σε ξηροθερμικές ζώνες. Δίνει λάδι έως ~28–30% και τις γνωστές «θρούμπες» που αποπικρίζουν φυσικά πάνω στο δέντρο, ιδίως σε νησιωτικές/παραθαλάσσιες περιοχές.

Κοθρέικη: Ανθεκτική στην ξηρασία, στο ψύχος και στους ανέμους· ευδοκιμεί και σε μεγαλύτερα υψόμετρα. Λάδι ~20% με ισορροπημένο προφίλ· μέρος της παραγωγής πάει και σε μαύρες αλατισμένες επιτραπέζιες.

Βαλανολιά: Κύρια της Λέσβου. Όψιμης ωρίμανσης, με σταθερές αποδόσεις όταν οι συνθήκες βοηθούν. Δίνει λάδι πολύ καλής ποιότητας και, λόγω σχήματος καρπού και χαρακτηριστικών, μπορεί να αξιοποιηθεί και επιτραπέζια σε ορισμένους τύπους.

Η ποικιλία που ταιριάζει στη γη σου καθορίζει την επιτυχία της παραγωγής σου

Η επιλογή της σωστής ποικιλίας δεν είναι απλή γεωπονική απόφαση, αλλά στρατηγική επένδυση. Οι τοπικές ποικιλίες, προσαρμοσμένες στις ελληνικές συνθήκες, αποτελούν την πιο ασφαλή βάση για σταθερή παραγωγή και ποιοτικό προϊόν. Οι νέες φυτεύσεις χρειάζονται προσεκτικό σχεδιασμό, με γνώση του κλίματος, του εδάφους και του σκοπού της καλλιέργειας. Όπου υπάρχει ανάγκη για πειραματισμό με νέες ή ξένες ποικιλίες, αυτό πρέπει να γίνεται με καθοδήγηση ειδικών. Στο τέλος, κάθε ελαιώνας που “ταιριάζει” στη γη του παραγωγού, είναι και αυτός που θα αντέξει στο χρόνο.

Πηγή:  Γεωργία - Κτηνοτροφία, τεύχος 6/2009, Σ. Βέμμος & Π. Βαχαμίδης, «Οι ποικιλίες της ελιάς», σελ. 16–25.

Η παραγωγή της ελιάς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την λίπανσή της. Επίσης και η ποιότητα της παραγωγής εξαρτάται  σημαντικά από την λίπανσή της και τον εφοδιασμό της με θρεπτικά στοιχεία. Ένα από τα κύρια θρεπτικά στοιχεία, το κάλιο κατέχει ιδιαίτερη θέση από πλευράς σπουδαιότητας στην θρέψη της ελιάς. Αυτό το συμπέρασμα προέρχεται  τόσο από την συχνότητα εμφάνισης της τροφοπενίας καλίου όσο και από τον υπολογισμό των αφαιρούμενων ποσοτήτων καλίου ετησίως , από τον συγκομισμένο καρπό  και το κλάδεμα (φύλλων , βλαστών).

Η τροφοπενία καλίου καλύπτει το 62% των περιπτώσεων τροφοπενίων στην καλλιέργεια της ελιάς

Η βέλτιστη συγκέντρωση Καλίου (Κ) στα φύλλα ( για φύλλα που μαζεύτηκαν το χειμώνα από το μέσο της ετήσιας βλάστησης , 5-8 μηνών) είναι 0,70-0,90 % κ.β. ξηρού βάρους φύλλου.  Η τροφοπενία καλίου εμφανίζεται με ελαφρό κιτρίνισμα των  φύλλων  ενώ σε περίπτωση έντονης έλλειψης παρατηρούνται νεκρώσεις της κορυφής των φύλλων. θα πρέπει να σημειωθεί  ότι  υπάρχει σημαντική έλλειψη καλίου  κάτω από του 0,50 %, παρόλο ότι  τα εμφανή συμπτώματα τροφοπενίας  του καλίου παρουσιάζονται μόνο κάτω από του 0,30%. Τούτο σημαίνει ότι παραδεχόμαστε την ύπαρξη περιοχής λανθάνουσας τροφοπενίας μεταξύ 0,30% μέχρι του 0,50%. Η διάγνωση της τροφοπενίας καλίου από τα συμπτώματα δεν είναι πάντα ασφαλής.  Ίδια συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από χλωριούχα άλατα, ή από κακή λειτουργία του ριζικού συστήματος  ή από άλλη τροφοπενία όπως  φωσφόρου, βορίου,  που μπορεί να εκληφθεί ως τροφοπενία καλίου.

Η επίδραση του καλίου στο ελαιόδενδρο

• Αυξάνει το βάρος του καρπού, μέσω της αύξησης των σάρκας και της περιεκτικότητας σε λάδι.
• Αυξάνει την παραγωγή
• Βελτιώνει την ποιότητα του ελαιολάδου (όσον αφορά τα λιπαρά οξέα και τις φαινολικές ενώσεις)
• Αυξάνει το ποσοστό της σάρκας στον καρπό
• Προσδίδει ένα βαθμό ανθεκτικότητας σε αβιοτικούς παράγοντες (ξηρασία, ψύχος κτλ)

Οι ποσότητες Καλίου που απαιτούνται ετησίως από ένα ελαιόδενδρο:

0,95kg/100kg καρπού
0,28kg/50 kg φύλλων
0,195kg/50kg Ξύλου

Περίπου: 1, 4 kg (K) ή  1,7 kg K2O Καλίου

Αυτή είναι η ποσότητα καλίου που απορροφάται από το δένδρο  σε μια πολύ καλή παραγωγική χρονιά. Φυσικά ένα ποσοστό  του καλίου παραμένει στο έδαφος  είτε από τα φύλλα ή από την καύση των κλαδιών. Βέβαια η μεγάλη ποσότητα καλίου έχει απομακρυνθεί από τον καρπό. Πέρα από τα επίπεδα περιεκτικότητας  του δένδρου σε κάλιο (εφόσον δεν υπάρχει ανάλυση), η  ελάχιστη  ποσότητα καλίου που  πρέπει να αναπληρώνεται τις χρονιές που υπάρχει καρποφορία είναι:  1kg  K2O/ δένδρο. Η ποσότητα του καλίου μπορεί να δίδεται κάθε 2 έτη σε αυξημένη δόση ή κάθε χρονιά σε κανονικές δόσεις. Οι ανάγκες του δένδρου σε κάλιο προσδιορίζονται από την φυλλοδιαγνωστική  και την παραγωγή του δένδρου.

Με βάση τις προσδιορισμένες συγκεντρώσεις Κ στα φύλλα (Πίνακας 1)

1. Συγκέντρωση καλίου K2O στο δέντρο < 0.3%
   Εφοδιασμός με K2O (Κάλιο) 3.0 – 7.0 Κιλά
2. Συγκέντρωση καλίου στο δέντρο μεταξύ 0.3–0.5%
   Εφοδιασμός με K2O (Κάλιο) 2.0 – 5.0 Κιλά
3. Συγκέντρωση καλίου στο δέντρο μεταξύ 0.6–0.9%
   Εφοδιασμός με K2O (Κάλιο) 0.5 – 1.0 Κιλά
4. Συγκέντρωση καλίου στο δέντρο πάνω από 0.9%
   Δεν απαιτείται προσθήκη καλίου

Είναι προφανές ότι τα δένδρα που δεν λιπαίνονται σωστά, έχουμε μείωση της παραγωγής και της απόδοσης σε λάδι. Σύμφωνα με πειραματικά δεδομένα που έχουμε στην λεκάνη της Μεσογείου (N.Γαβαλάς , Η ανόργανη Θρέψη & λίπανση της ελιάς) για να διατηρήσουμε τα δένδρα σε ικανοποιητικό επίπεδο καλίου, ως λίπανση συντηρήσεως  μπορούμε να θεωρήσουμε το (K2O= N) και όχι ως λίπανση διορθώσεως. Εάν τα δένδρα είναι σε καρποφορία απαιτούν διπλάσιες ποσότητες καλίου σε σχέση με τα άζωτο. Εάν τα δένδρα εμφανίζουν τροφοπενία τότε θα πρέπει να εφαρμοστεί υψηλή καλιούχος λίπανση όπως αναφέρεται στον πίνακα 1. Φυσικά με την  χρήση της φυλλοδιαγνωστική μπορούμε να γνωρίζουμε τα επίπεδα θρεπτικών στοιχείων  και να πράττουμε αναλόγως.

Ως γενικός  κανόνας ανάλογα με την περιεκτικότητα των φύλλων σε Κ και το ύψος παραγωγής μπορούμε να εφοδιάζουμε  κάθε 1-2 χρόνια το δένδρο με 0,5 - 1 kg K2O ως λίπανση  συντήρησης.

Προτεινόμενα λιπάσματα:

Για αναμενόμενο μεσαίο ύψος παραγωγής
Patentkali Θειικό Καλιομαγνήσιο 2.5 – 3.5 κιλά
ή KALISOP Θειικό Κάλιο 1.5 – 2.0 κιλά

Για αναμενόμενη υψηλή παραγωγή
Patentkali Θειικό Καλιομαγνήσιο 3.5 – 5.0 κιλά
ή KALISOP Θειικό Κάλιο 2.0 – 3.0 κιλά

• Σε επικλινείς εκτάσεις η δόση εφαρμογής μπορεί να φτάσει κατά τη χρονιά της μεγάλης παραγωγής και τα 5 κιλά  K2O  το χρόνο.
• Υπό ξηρικές συνθήκες σε ελαιοποιήσιμες ποικιλίες συνιστάται εφαρμογή 500 g K2O ανά δένδρο.
• Το Κάλιο θα πρέπει να βρίσκεται στα επιθυμητά επίπεδα κατά τη διάρκεια της ελαιογένεσης (τέλη καλοκαιριού-αρχές Σεπτεμβρίου) ούτως ώστε να επιτευχθούν υψηλά ποσοστά λαδιού.
• Αυτό μπορεί να επιτευχθεί περά απο την βασική λίπανση του χειμώνα με υδρολίπανση το καλοκαίρι. θα μπορούσαμε όπου υπάρχουν αρδευόμενες εκτάσεις να εφαρμόσουμε το 90% το χειμώνα & το  10% της ετήσιας συνιστώμενης δόσης Καλίου τον Αύγουστο.
• Επίσης διαφυλλικοί ψεκασμοί με Κάλιο τον Σεπτέμβριο δρούν επικουρικά στην ωρίμανση του καρπού.
• Σε περιοχές με χαμηλές βροχοπτώσεις η χρήση θειικού καλίου προτιμάται έναντι αυτής χλωριούχου καλίου, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αλάτωσης του εδάφους.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ K/Mg

Η ισορροπία μεταξύ του καλίου, μαγνησίου και ασβεστίου  είναι σημαντική  Mg+Ca/K.
Όταν έχουμε υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο, έχουμε ανταγωνισμό και παρεμπόδιση απορρόφησης του μαγνησίου. Δεν ισχύει το αντίστροφο αφού το μαγνήσιο απορροφάτε με διαφορετικό τρόπο από ότι το κάλιο (δηλαδή σχετικά  υψηλές περιεκτικότητες σε μαγνήσιο να προκαλούν δυσκολία απορρόφησης του καλίου). Επομένως όταν εφοδιάζουμε το δένδρο με σημαντικές ποσότητες καλίου καλό θα είναι να το εφοδιάζουμε και με μαγνήσιο ώστε να αποφεύγεται η  ανισορροπία μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων.

Βιβλιογραφία:
Ν. ΓΑΒΑΛΑΣ - Η ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΘΡΕΨΗ ΚΑΙ Η ΛΙΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ, Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ / K+S Minerals & Agriculture GmbΗ

Συγγραφέας:
Σακελλαρίου Μάνος
Business Partner of K+S - Γεωπόνος, Msc Marketing

Με τροποποιητική απόφαση που αναρτήθηκε στη Διαύγεια, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχωρά σε παράταση της υποχρέωσης υποβολής δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου για όλους τους νόμιμους κατόχους ελαιοτεμαχίων.

Σύμφωνα με τη νέα ρύθμιση, οι δηλώσεις συγκομιδής καθίστανται υποχρεωτικές από την 1η Οκτωβρίου 2026, ενώ οι κυρώσεις για μη συμμόρφωση θα αρχίσουν να επιβάλλονται από την 1η Οκτωβρίου 2027, προσφέροντας έτσι στους παραγωγούς ένα επιπλέον έτος προσαρμογής.

Η συγκεκριμένη τροποποίηση αφορά την υπουργική απόφαση 77979/21-3-2025 (ΦΕΚ 1749 Β’), η οποία καθορίζει τα συμπληρωματικά μέτρα για την εφαρμογή του άρθρου 49 του Ν. 5035/2023 (Α’ 76), σχετικά με τη διαχείριση και την ιχνηλασιμότητα της παραγωγής ελαιοκάρπου.

Η νέα απόφαση υπογράφεται από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κωνσταντίνο Τσιάρα και τον Υφυπουργό Ιωάννη Ανδριανό και τίθεται σε ισχύ από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Δείτε την απόφαση εδώ

Δημοσίευσε η ΑΑΔΕ εγκύκλιο με πίνακα περιοχών στις οποίες διενεργήθηκε, με μέριμνα του Δημοσίου, ομαδική καταπολέμηση δάκου της ελιάς κατά το ελαιοκομικό έτος 2025-2026.

Σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία η εισφορά δακοκτονίας ορίζεται σε ποσοστό 2% επί της αξίας του ελαιόλαδου που παράγεται. Αυτή υπολογίζεται για την τιμή (παρέμβασης) για το κοινό Παρθένο Ελαιόλαδο οξύτητας 2% - 3,3%.

Επίσης με την με την εγκύκλιο Ε.2077/11-09-2025 (ΑΔΑ: 9ΒΕΗ46ΜΠ3Ζ-5ΨΣ) γνωστοποιήθηκε η τιμή του ελαιολάδου κατά κιλό (1,524 ευρώ/κιλό), η οποία θα λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή των διατάξεων της εισφοράς δακοκτονίας για το ελαιοκομικό έτος 2025-2026.

Στο ανωτέρω ποσό αναλογεί ανά κιλό, εισφορά δακοκτονίας 1,524 x 2% = 0,030 ευρώ. Σημειώνεται ότι το ποσό των 1,524 ευρώ/τόνο, μειώνεται κατά 36,70 ευρώ/τόνο για κάθε επιπλέον βαθμό οξύτητας.

Η εισφορά δακοκτονίας στις πωλούμενες χονδρικά από τους παραγωγούς ή τους εντολοδόχους αυτών επιτραπέζιες ελιές, ορίζεται σε ποσοστό 2% επί της τιμολογιακής αξίας πώλησής τους.

Όπως αναφέρει η εγκύκλιο της ΑΑΔΕ

1. Η εισφορά δακοκτονίας θεσπίστηκε με τις διατάξεις του α.ν. 112/1967, οι οποίες κωδικοποιήθηκαν με τις διατάξεις του όγδοου βιβλίου (άρθρα 50 και 51) του νόμου 5177/2025 (Α' 21). Οι αναλυτικές οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων της εισφοράς δακοκτονίας που είχαν δοθεί με την εγκύκλιο Σ.4309/159/ΕΓΚ.19/01.12.1983 εξακολουθούν να ισχύουν.

2. Οι ελαιοκαλλιεργητές, οι οποίοι κατά το έτος 2025 άσκησαν τους κανόνες της Βιολογικής Γεωργίας, δεν υποχρεούνται στην καταβολή εισφοράς δακοκτονίας. Οι Περιφερειακές Ενότητες θα αποστείλουν στις αρμόδιες Φορολογικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ./ΚΕΦΟΔΕ/ΕΛΚΕ) κατάσταση με τα ονόματα των καλλιεργητών αυτών κατά περιοχή. Αντίγραφο της σχετικής απόφασης θα παραδίδεται από τον βιοκαλλιεργητή στον ελαιοτριβέα ως δικαιολογητικό για την μη είσπραξη από αυτόν εισφοράς δακοκτονίας.

3. Οι ελαιοκαλλιεργητές ελαιώνων, οι οποίοι κατ' αρχάς εντάχθηκαν στο πρόγραμμα συλλογικής καταπολέμησης του δάκου της ελιάς, αλλά μέχρι το τέλος της ελαιοκομικής περιόδου 2025 δεν εφαρμόσθηκε το πρόγραμμα της συλλογικής καταπολέμησης, δεν υποχρεούνται στην καταβολή της εισφοράς δακοκτονίας για το έτος 2025. Οι Περιφερειακές Ενότητες θα αποστείλουν στις αρμόδιες Φορολογικές Υπηρεσίες (Δ.Ο.Υ./ΚΕΦΟΔΕ/ΕΛΚΕ) κατάσταση των πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α. στις περιοχές των οποίων δεν εφαρμόσθηκε πρόγραμμα συλλογικής καταπολέμησης.

Διαβάστε την εγκύκλιο με τις περιοχές που έγινε δακοκτονία (εδώ)

Ξεκίνησε αυτές τις ημέρες η συγκομιδή της ελιάς Καλαμών, με την πρώτη εικόνα να δείχνει μια παραγωγή φέτος μειωμένη αλλά να υπάρχουν καλά μεγέθη και ποιότητα.

Πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη εργατών γης και κυρίως των εξειδικευμένων εργατών που είναι απαραίτητοι για την συλλογή του ελαιόκαρπου των επιτραπέζιων ποικιλιών.

Ο κ. Γιάννης Ξαγοραράκης, παραγωγός και αυτός ελιάς Καλαμών από το Μεσολόγγι, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησε η συγκομιδή με την φετινή παραγωγή να είναι μειωμένη λόγω προβλημάτων κατά την περίοδο της καρπόδεσης. Πάντως φέτος έχουμε καλά μεγέθη και καλή ποιότητα. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει αυξημένο κόστος συγκομιδής, με τα μεροκάματα να έχουν φτάσει στα 60 ευρώ από 50 ευρώ που ήταν την περσινή περίοδο. Ζήτηση υπάρχει για την περσινή παραγωγή και από τις αποθήκες το εμπόριο αγοράζει το 200άρι στα 2,5 έως 2,6 ευρώ το κιλό.

Ο κ. Ανδρέας Καλπογιαννάκης, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Νεοχώρι Μεσολογγίου, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι μειωμένη η φετινή παραγωγή κατά περίπου 30%. Μεγάλα μεγέθη υπάρχουν και έχουμε καλή ποιότητα. Η παύση πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ έχει φέρει μεγάλη έλλειψη ρευστότητας και από την άλλη τα υψηλά μεροκάματα (60 έως 70 ευρώ) αναγκάζουν πολλούς παραγωγούς να μην κάνουν συγκομιδή.

Ο κ. Θανάσης Παλούκης, παραγωγός και γεωπόνος, από τη Βόνιτσα της Αιτωλοακαρνανίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος δεν υπάρχει μεγάλη παραγωγή στις ελιές Καλαμών. Αυτή την εποχή δεν υπάρχουν προβλήματα φυτοπροστασίας επειδή οι παραγωγοί έχουν κάνει τους απαραίτητους ψεκασμούς. Οι καιρικές συνθήκες όμως θα δημιουργήσουν προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο για αυτό και αναγκαζόμαστε να κάνουμε πρόωρη συγκομιδή. Προφορικά ακούμε τιμή για τις νέες ελιές το 200άρι στα 1,70 ευρώ το κιλό αλλά εκτιμώ ότι θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα. Για τις περσινές ελιές από τους κάδους αυτή την εποχή οι έμποροι δίνουν τιμή για το 200άρι στα 2,70 ευρώ. Σοβαρό πρόβλημα υπάρχει λόγω της έλλειψης εργατών γης ειδικά στους μεγάλους παραγωγούς, με τα μεροκάματα να κυμαίνονται από 60 έως 70 ευρώ. Και δεν υπάρχουν νόμιμοι εργάτες γης αλλά και υπάρχει μεγάλη αναμονή για να έρθουν οι μετακλητοί.

Ο κ. Τάσος Σουλτανόπουλος, γεωπόνος και παραγωγός ελιάς Καλαμών από την περιοχή της Αταλάντης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησε η συγκομιδή για τις επιτραπέζιες ελιές Καλαμών. Στην περιοχή υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ξηρασίας και περιμένουμε με αγωνία τις βροχοπτώσεις. Φέτος αναμένουμε μια μέτρια παραγωγή, ενώ και τα περσινά αποθέματα είναι περιορισμένα. Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα από την έλλειψη ρευστότητας των παραγωγών λόγω της παύσης πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Αυτό αναγκάζει πολλούς παραγωγούς - ειδικά τους μεμονωμένους, τους συνταξιούχους και τους ετεροεπαγγελματίες - να πωλούν το προϊόν τους σε χαμηλές τιμές.   

Ο κ. Τάκης Μάρκος, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Γεράκι Λακωνίας, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι σε περίπου πέντε ημέρες αναμένεται να ξεκινήσει η συγκομιδή των επιτραπέζιων ελιών Καλαμών στην Λακωνία. Οι ελιές λόγω των πρόσφατων βροχοπτώσεων είναι ακόμη πράσινες. Αν συνεχιστούν οι βροχοπτώσεις θα έχουμε πρόβλημα γιατί δεν βοηθούν στο μαύρισμα της ελιάς. Πάντως η φετινή παραγωγή φαίνεται να είναι μειωμένη σε σχέση με πέρσι λόγω των καιρικών συνθηκών στην καρπόδεση. Επίσης τα περσινά αποθέματα είναι και αυτά σε χαμηλά επίπεδα.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ) για την ηρτημένη εσοδεία της ποικιλίας «Καλαμών»/«Καλαμάτα», οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ελαφρώς μειωμένη παραγωγή σε σύγκριση με την περσινή. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου τεμαχισμού, δεν αναμένεται να υπάρξει προϊόν προς απόσυρση (ελαιοποίηση), με αποτέλεσμα υπό κανονικές συνθήκες το σύνολο σχεδόν της παραγωγής να κατευθυνθεί στην επιτραπέζια χρήση.  

H υποχρέωση των ελαιοπαραγωγών για την υποβολή δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου πήγε για τον Οκτώβριο του 2026.

Συγκεκριμένα δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η τροποποιητική της υπ’ αρ. 77979/21-3-2025 υπουργικής απόφασης «Θέσπιση των αναγκαίων συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή του άρθρου 49 του ν. 5035/2023 (Α’ 76) όσον αφορά στην υποβολή δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου», στην οποία αναφέρει ότι η υποχρέωση των ελαιοπαραγωγών για δήλωση συγκομιδής θα γίνεται από 1η Οκτωβρίου 2026 και τα πρόστιμα θα επιβάλλονται από 1η Οκτωβρίου 2027.

Η συγκεκριμένη απόφαση αναφέρει τα εξής:

Άρθρο 1

1. Η παρ. 1 του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 77979/21-3-2025 υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«1. Όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου από 1ης Οκτωβρίου 2026».

2. Το άρθρο 7 «Μεταβατικές διατάξεις» της υπ’ αρ. 77979/21-3-2025 υπουργικής απόφασης αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«Οι κυρώσεις του άρθρου 6 δεν επιβάλλονται πριν την 1η Οκτωβρίου 2027».

Διαβάστε το ΦΕΚ

Η περίοδος της ελαιοσυγκομιδής δεν είναι απλώς μια αγροτική δουλειά, είναι η στιγμή που αποτυπώνεται ο κόπος ολόκληρης χρονιάς. Όπως επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Οικονόμου, γεωπόνος από την περιοχή της Φθιώτιδας, κάθε φθινόπωρο επαναλαμβάνονται οι ίδιες «παγίδες» — μικρές κινήσεις που μοιάζουν ασήμαντες, αλλά τελικά ρίχνουν την ποιότητα του ελαιόκαρπου και του ελαιολάδου. Από τη βιαστική επιλογή του χρόνου συγκομιδής μέχρι την αποθήκευση του τελικού προϊόντος, οι λεπτομέρειες είναι εκείνες που ξεχωρίζουν το απλώς καλό από το πραγματικά εξαιρετικό.

Όταν η συγκομιδή γίνεται “όποτε προλάβουμε”

Η επιλογή της ημέρας με βάση το πρόγραμμα και όχι τον καρπό είναι ίσως το πιο συχνό λάθος. Η ωρίμανση της ελιάς δεν περιμένει: το ιδανικό στάδιο είναι όταν οι περισσότεροι καρποί αρχίζουν να αλλάζουν χρώμα από πράσινο σε ιώδες. Αν βιαστείτε, η περιεκτικότητα σε λάδι θα είναι χαμηλή· αν αργήσετε, θα αυξηθεί η οξύτητα και θα χαθεί η φρεσκάδα των αρωμάτων.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω των υψηλότερων θερμοκρασιών, η ωρίμανση έχει μετατεθεί έως και δέκα μέρες νωρίτερα σε πολλές περιοχές — κάτι που χρειάζεται προσεκτική παρακολούθηση από τον παραγωγό.

Κρίμα να πάνε χαμένες, ας μαζέψουμε και τις πεσμένες

Οι καρποί που έχουν βρεθεί στο χώμα δεν είναι κατάλληλοι για παραγωγή ποιοτικού λαδιού. Η επαφή με υγρασία, σκόνη και μικροοργανισμούς οδηγεί σε αλλοιώσεις που δύσκολα διορθώνονται. Ακόμα κι αν το λάδι φανεί “καλό” στην αρχή, υποβαθμίζεται γρήγορα και χάνει την καθαρότητά του. Για υψηλής κατηγορίας ελαιόλαδο ή επιτραπέζια ελιά, συλλέγεται μόνο ο καρπός που πέφτει στο δίχτυ — όχι στο έδαφος.

 Όσο πιο δυνατά, τόσο πιο γρήγορα

Το έντονο ράβδισμα δεν είναι ένδειξη αποτελεσματικότητας αλλά κακομεταχείρισης. Οι χτυπημένες ελιές και τα πληγωμένα κλαδιά υποβαθμίζουν το δέντρο και το τελικό προϊόν. Η βία οδηγεί σε τραυματισμούς που επιταχύνουν την αλλοίωση του καρπού, αυξάνουν την οξύτητα και μειώνουν τη διάρκεια ζωής του λαδιού. Αντίθετα, οι ήπιες τεχνικές —όπως τα ηλεκτρικά ραβδιστικά μικρής έντασης ή το χειρωνακτικό τίναγμα— διατηρούν ανέπαφες τις πολυφαινόλες και εξασφαλίζουν σταθερότερη ποιότητα.

Αύριο θα τις πάω στο ελαιοτριβείο

Η αναμονή κοστίζει. Από τη στιγμή που η ελιά κόβεται, ξεκινούν οι διεργασίες αποσύνθεσης: ο καρπός “αναπνέει”, θερμαίνεται και αλλοιώνεται. Η παραμονή του σε σακιά ή πλαστικά δοχεία προκαλεί ζυμώσεις και αυξάνει την οξύτητα. Η άλεση πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν συντομότερα — ιδανικά μέσα σε 24 ώρες — αν θέλουμε να διατηρήσουμε τα φυσικά αρώματα και τη φρεσκάδα του ελαιολάδου.

Όλες οι ποικιλίες μαζί - το ίδιο πράγμα είναι

Η κάθε ποικιλία έχει τον δικό της ρυθμό ωρίμανσης, άρωμα και χημικό προφίλ. Η ανάμιξή τους πριν τη συγκομιδή ή την άλεση μπορεί να οδηγήσει σε λάδι χωρίς ταυτότητα, με ασταθή χαρακτηριστικά και ασαφή γεύση. Η σωστή πρακτική είναι η ξεχωριστή συγκομιδή και ελαιοποίηση ανά ποικιλία, ώστε να αξιοποιηθεί η φυσική ισορροπία του κάθε τύπου καρπού.

 Το λάδι δεν παθαίνει τίποτα

Παθαίνει — και μάλιστα εύκολα. Το φως, ο αέρας και η υψηλή θερμοκρασία αλλοιώνουν το ελαιόλαδο πολύ γρηγορότερα απ’ όσο νομίζουμε. Τα διάφανα πλαστικά δοχεία το εκθέτουν στο φως και προκαλούν φωτοοξείδωση, ενώ η ζέστη επιταχύνει τα ταγγίσματα. Η σωστή αποθήκευση γίνεται σε σκούρα γυάλινα μπουκάλια ή ανοξείδωτες δεξαμενές, γεμάτες ως επάνω και σε θερμοκρασίες 10–15°C.

Η φροντίδα είναι η υπογραφή του καλού ελαιοπαραγωγού

Στο τέλος της ημέρας, το λάδι “μιλάει”. Λέει αν ο παραγωγός βιάστηκε, αν πρόσεξε, αν τίμησε τον καρπό του. Η συγκομιδή μπορεί να κρατά λίγες εβδομάδες, αλλά καθορίζει τη φήμη μιας χρονιάς — και, πολλές φορές, ενός ολόκληρου τόπου. Η φροντίδα στην ελιά δεν είναι λεπτομέρεια· είναι η υπογραφή του καλού ελαιοπαραγωγού.

Ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός (ΑΕΣ) Αγίων Αποστόλων στην Λακωνία ανακοίνωσε την πώληση 10 βυτίων εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου φετινής σοδειάς, στην τιμή των 5,35 ευρώ το κιλό. 

Πάντως οι καιρικές συνθήκες και οι υψηλές θερμοκρασίες του περασμένου καλοκαιριού έχουν δημιουργήσει προβλήματα και μειωμένη καρποφορία, ιδιαίτερα στην Μεσσηνία και την Κρήτη.

Οι ελαιοπαραγωγοί αυτή την εποχή έχουν μείνει απλήρωτοι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με αποτέλεσμα να μην έχουν οικονομική ρευστότητα ούτε για τα έξοδα της συγκομιδής.

Από την άλλη μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν από την έλλειψη εργατών γης, με αποτέλεσμα τα μεροκάματα να έχουν αυξηθεί και να υπάρχει κίνδυνος πολλοί ελαιώνες να μην κάνουν συγκομιδή.

Σε πολλές περιοχές της χώρας οι παραγωγοί αναγκάζονται να κάνουν εκ περιτροπής συγκομιδή στα χωράφια με τα λίγα συνεργεία που υπάρχουν.

Προβλέψεις ελλληνικής παραγωγής

Σημαντικά μειωμένη, σε σχέση με μία καλή ελαιοκομική χρονιά, εκτιμάται ότι θα είναι η ελαιοπαραγωγή της χώρας μας για το 2025, σύμφωνα με τον Σύλλογο Γεωπόνων Ελευθέρων Επαγγελματιών Νομού Μεσσηνίας.

Από στοιχεία μελών του σε διάφορες περιοχές της Μεσσηνίας, η παραγωγή ελαιολάδου υπολογίζεται στις 35.000–40.000 τόνους. Σε μια καλή χρονιά η Μεσσηνία φτάνει περίπου τους 75.000 τόνους.

Οι αιτίες της πτώσης συνδέονται με τις καιρικές συνθήκες της άνοιξης. Καταγράφονται άνιση καρποφορία, προβλήματα ανθοφορίας και καρπόδεσης. Η παρατεταμένη ξηρασία για μεγάλο διάστημα επηρέασε αρνητικά την ανάπτυξη και την καρποφορία των ελαιοδέντρων.

Ακόμη όπως αναφέρει από την επικοινωνία με συλλόγους γεωπόνων σε όλη τη χώρα, οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι η συνολική παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα για το 2025 δεν θα ξεπεράσει τους 200.000 τόνους. 

Προβλήματα ξηρασίας στην Ισπανία

Σοβαρά προβλήματα ξηρασίας αντιμετωπίζει η περιοχή της Εξτρεμαδούρα στην Ισπανία. Όπως αναφέρει η ισπανική αγροτοσυνδικαλιστική οργάνωση Asaja της περιφέρειας Εξτρεμαδούρας, η παραγωγή ελαιοκάρπου αναμένεται να έχει υποστεί σημαντική μείωση, σαν άμεση συνέπεια της σοβαρής ξηρασίας που έπληξε τους ελαιώνες της περιοχής, κατά τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.

Η γεωργική οργάνωση επισημαίνει ότι η έλλειψη βροχοπτώσεων και οι υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έχουν προκαλέσει σοβαρή καταπόνηση στα δέντρα. Σε πολλές περιπτώσεις έχουμε φαινόμενα καρπόπτωσης, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τον τελικό όγκο παραγωγής που θα συλλεχθεί από τους παραγωγούς.

Οι παραγωγοί περιμένουν να δουν αν οι βροχοπτώσεις, που αναμένονται τις επόμενες ημέρες, μπορούν να βελτιώσουν τη κατάσταση των ελαιόδέντρων.

Η πρόβλεψη παραγωγής που έκανε το Υπουργείο Γεωργίας για την περιοχή αναφέρει μια συγκομιδή στην περιοχή της Εξτρεμαδούρας περίπου στους 77.000 τόνους ελαιολάδου. Ωστόσο, η ισπανική αγροτική οργάνωση πιστεύει ότι αυτή η πρόβλεψη σίγουρα αναμένεται να μειωθεί μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής.

Όσον αφορά τα περσινά αποθέματα ελαιολάδου στην Ισπανία αυτή την περίοδο (λίγο πριν την έναρξη της συγκομιδής) ανέρχονται σε περίπου 280.000 τόνους.

Ξεκίνησε η συγκομιδή ελαιοκάρπου στις πρώιμες περιοχές της χώρας και το επόμενο διάστημα θα συνεχιστεί και στις υπόλοιπες.

Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί με την έλλειψη εργατών γης. Έχουν γίνει όλα τα καλλιεργητικά έξοδα και τώρα που φτάσαμε στην συγκομιδή ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν εργάτες για να μαζέψουν την σοδειά τους.

Ο κ. Γιάννης Λάγγης, πρόεδρος στον Ελαιουργικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι σε δέκα ημέρες ξεκινά η συγκομιδή στην περιοχή μας και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την έλλειψη εργατών γης. Όσοι εργάτες έρχονται νόμιμα στην χώρα μας κοιτάζουν να φύγουν στο εξωτερικό ή να πάνε στις πόλεις να εργαστούν.

Φέτος τα μεροκάματα έχουν ανέβει από 50 στα 60 ευρώ αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν νόμιμοι εργάτες για να κάνουμε συγκομιδή. Επίσης στην περιοχή μας είναι μειωμένη η παραγωγή λόγω της ξηρασίας κατά έως και 50%. Οι βροχές που είχαμε ήταν ποτιστικές και βοήθησαν τις ελιές. Όμως οι υγρασίες θα δημιουργήσουν προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί παραγωγοί δεν θα συγκομίσουν επειδή η μικρή παραγωγή και δεν τους αφήνει εισόδημα. Για να μπορεί να βγει φέτος ο παραγωγός πρέπει η τιμή στο ελαιόλαδο να φτάσει στα 6 ευρώ το κιλό. Τα καλλιεργητικά έξοδα φέτος είναι αυξημένα.

Επίσης η ξηρασία έχει δημιουργήσει πρόβλημα στην άρδευση και το τιμολόγιο για το ηλεκτρικό ρεύμα οι παραγωγοί καλούνται να το πληρώνουν κάθε μήνα. Η ελαιοκαλλιέργεια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα που ζητούν λύσεις αν θέλουμε να συνεχίσουμε να παράγουμε ελαιόλαδο. 

Ο κ. Γεώργιος Αλεξανδρόπουλος μέλος στο Δ.Σ. του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φιλιατρών «Τριφυλία», τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι είναι λίγοι οι εργάτες γης και οι ανάγκες για χέρια είναι μεγάλες αυτή την περίοδο. Η παραγωγή φέτος είναι μειωμένη και πολλοί ελαιώνες θα μείνουν ασυγκόμιστοι. Στην μειωμένη παραγωγή και τα υψηλά μεροκάματα θα πρέπει να προσθέσεις και τα προβλήματα με γλοιοσπόριο και δάκο που έχουμε λόγω υγρασίας.

Ένα συνεργείο με 500 ευρώ θα μαζέψει 20 σάκους (55 έως 60 κιλά ο καθένας) και ο παραγωγός θα πάρει από αυτή την ποσότητα 100 κιλά ελαιόλαδο. Με τιμή 5 ευρώ θα του φέρει ένα εισόδημα 900 ευρώ που θα είναι ίσα για να καλύψει το κόστος. Τα μεροκάματα έχουν φτάσει στα ύψη, από 60 μέχρι 80 ευρώ. Στα θερμοκήπια οι εργάτες έχουν μεροκάματο στα 40 ευρώ οπότε για να έρθουν στις ελιές ζητάνε υψηλότερο μεροκάματο.

Έχουμε πρόταση για να δουλέψουμε την συγκομιδή νόμιμα και με εργόσημο με εργάτες που δεν έχουν χαρτιά.

Όσοι ζουν στην χώρα μας χωρίς έγγραφα δεν μπορούν να εργαστούν νόμιμα στο χωράφι. Ζητούσαμε να έχουμε - στο όνομα του κάθε παραγωγού - ένα μπλόκ από την τράπεζα (όπως είναι οι επιταγές). Με αυτό να πληρώνει τον εργάτη και να αναγράφει πάνω τα στοιχεία από το διαβατήριο. Στην συνέχεια ο εργάτης θα πηγαίνει στην τράπεζα για να εισπράξει την αμοιβή του. Από την τράπεζα θα μπορεί να παρακρατηθεί η ασφαλιστική εισφορά και η φορολογία. Έτσι θα δουλεύουν οι εργάτες νόμιμα στα χωράφια και θα μπορούν να καταγραφούν οι ελαιοπαραγωγοί στα έξοδα τα μεροκάματα της συγκομιδής.

Γιατί είναι απαραίτητη η μετασυλλεκτική λίπανση στην ελιά

H συγκομιδή της ελιάς είναι μια διαδικασία που, αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής και της ποικιλίας, έχει ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο και θα συνεχίσει ακόμα και μέχρι τον επόμενο Ιανουάριο. Είναι ένα στάδιο κατά το οποίο απομακρύνονται από τα δέντρα πόροι και θρεπτικά στοιχεία και αποτελεί ένα γεγονός κατά το οποίο τα δέντρα καταπονούνται. 

Η απομάκρυνση θρεπτικών στοιχείων μέσω των συγκομιζόμενων καρπών μειώνει τα επίπεδά τους στα δέντρα. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση σε καρπό, τόσο μεγαλύτερη και η απομάκρυνση των θρεπτικών στοιχείων. Αυτή θα ενταθεί ακόμη περισσότερο με το επερχόμενο χειμερινό κλάδεμα όπου θα αφαιρεθούν επιπλέον ποσότητες θρεπτικών στοιχείων που περιέχονται στο ξύλο.  Για αυτό χρειάζεται να αναπληρώσουμε τα χαμένα θρεπτικά στοιχεία με την εφαρμογή λιπασμάτων είτε μέσω του εδάφους είτε διαφυλλικά. Με τα αποθέματα που θα δημιουργήσουν τα δέντρα, θα αναπτύξουν τις απαραίτητες δομές οι οποίες θα υποστηρίξουν την παραγωγή της επόμενης χρονιάς, τη διαφοροποίηση οφθαλμών για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο και την εξομάλυνση της παρενιαυτοφορίας.

Ποια θρεπτικά στοιχεία θα πρέπει να εφαρμόσουμε

Ο σωστότερος τρόπος ώστε να προσδιορίσουμε τα θρεπτικά στοιχεία που χρήζουν αναπλήρωσης μετά τη συγκομιδή είναι να έχουμε διενεργήσει μια αξιόπιστη ανάλυση φύλλων κατά την καλοκαιρινή περίοδο, καθώς και να έχουμε μια καλή εκτίμηση της τρέχουσας παραγωγής. Η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση θα μας δείξει τη θρεπτική κατάσταση των δένδρων. Είναι ένα δείκτης που μαρτυρά αν έχουμε καλύψει τις ανάγκες με την τακτική θρέψης που έχουμε ακολουθήσει ως εκείνη τη στιγμή. Η παραγωγή σε ελαιόκαρπο μας βοηθά να υπολογίσουμε την απομάκρυνση θρεπτικών στοιχείων. 

Σε πολλές περιπτώσεις τα παραπάνω δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα. Αναγκάζονται έτσι οι παραγωγοί να ακολουθήσουν μια πιο συνηθισμένη οδό, η οποία αφορά σε προϊόντα που περιέχουν τα θρεπτικά στοιχεία που γνωρίζουμε ότι απομακρύνονται περισσότερο με τη συγκομιδή και που είναι απαραίτητο να αποθηκευτούν πριν την είσοδο των δένδρων στη χειμερινή περίοδο του ληθάργου. 

Τα πιο κρίσιμα θρεπτικά στοιχεία που απαιτούνται μετά τη συγκομιδή είναι ο φώσφορος και το κάλιο.  Και τα δύο έχουν καταναλωθεί από τα δέντρα σημαντικά κατά την ανάπτυξη των καρπών. Για αυτό απαιτείται η αναπλήρωσή τους στο έδαφος, ώστε να υποστηριχθεί η συσσώρευση αποθεμάτων στις ρίζες, στα κλαδιά και τον κορμό. Από τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία είναι σημαντικά, αλλά σε μικρότερες ποσότητες, το άζωτο, το μαγνήσιο, το βόριο και ο ψευδάργυρος. Το ασβέστιο επίσης βοηθά στη γρηγορότερη ωρίμανση των ετήσιων βλαστών.

Ο κατάλληλος χρόνος για μετασυλλεκτική λίπανση

Ιδανικά, η καλύτερη περίοδος για τη μετασυλλεκτική λίπανση των ελαιόδενδρων είναι από τον Σεπτέμβριο έως και τον Νοέμβριο, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή. Σε αυτή την περίοδο εκμεταλλευόμαστε την ενεργή χλωροφύλλη, τη δραστηριότητα της ρίζας και τη θερμοκρασία του εδάφους η οποία ακόμα επιτρέπει την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων. Μετασυλλεκτικές εφαρμογές πολύ νωρίς μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη βλαστικότητα των δένδρων. Αντίθετα, καθυστερημένες εφαρμογές μπορεί να έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα διότι μειώνεται αρκετά η ικανότητα απορρόφησης από το ριζικό σύστημα και η δραστηριότητα των φύλλων.

Λίπανση από το έδαφος

Εφόσον οι συνθήκες και ο χρόνος συγκομιδής το επιτρέπουν, η εφαρμογή του YaraMila COMPLEX, είναι η ιδανική λύση για την αποδοτική τροφοδότηση των δένδρων από το έδαφος. Η σειρά YaraMila περιέχει την τεχνολογία P-Extend που εξασφαλίζει μεγαλύτερη διαθεσιμότητα φωσφόρου σε σχέση με τα κοινά λιπάσματα του ανταγωνισμού. Επιπρόσθετα, τα λιπάσματα YaraMila λιώνουν ταχύτατα, διασφαλίζοντας την άμεση προσέγγιση των θρεπτικών στοιχείων στις ρίζες, ακόμα και σε εδάφη με χαμηλή εδαφική υγρασία. Άλλοι τύποι που ενδείκνυνται για τη μετασυλλεκτική λίπανση της ελιάς από το έδαφος είναι τα YaraMila ELIOS και YaraMila K-MAX.

Διαφυλλική λίπανση

Στις περιπτώσεις που οι συνθήκες, η δυνατότητα των παραγωγών ή ο χρόνος συγκομιδής δεν επιτρέπουν την από εδάφους παροχή θρεπτικών στοιχείων, απαιτείται η χρήση αξιόπιστων διαφυλλικών λιπασμάτων. Τα διαφυλλικά λιπάσματα εισέρχονται στα φυτά διαμέσου των φύλλων από τα στομάτια παρέχοντάς τους τα θρεπτικά στοιχεία. Θα πρέπει να είναι αποτελεσματικά και ασφαλή για το χρήστη, την καλλιέργεια και τον τελικό καταναλωτή.
 
Η σειρά YaraVita διαθέτει διαφυλλικά λιπάσματα κύριων και δευτερευόντων θρεπτικών στοιχείων, καθώς και ιχνοστοιχείων που παρέχονται στις καλλιέργειες με ακρίβεια. Είναι συνθέσεις θρεπτικών στοιχείων, σε χημικές ενώσεις μικρού μοριακού βάρους, ώστε να διεισδύουν εύκολα στα φύλλα. Παρασκευάζονται από επιλεγμένες πρώτες ύλες αυστηρών προδιαγραφών και μέσα από μακροχρόνιες διαδικασίες έρευνας και ανάπτυξης. Σε συνδυασμό με τους υψηλής ποιότητας διαβρέκτες και προσκολλητικά συστατικά που περιέχονται, βελτιστοποιούν τη διασπορά των σταγόνων του ψεκαστικού διαλύματος στα μέρη του φυτού όπου εφαρμόζονται και μειώνουν την πιθανότητα έκπλυσης από τη βροχή.  

Τα λιπάσματα YaraVita που είναι κατάλληλα για εφαρμογή στα ελαιόδεντρα, μετασυλλεκτικά είναι τα, YaraVita BUD BOOST, YaraVita FRUTREL ή YaraVita POWERBOR Ca. Ένα από αυτά συνδυαστικά με το YaraVita AGRIPOTASH συνιστούν μια αποτελεσματική, αξιόπιστη και ασφαλή λύση για την παροχή των απαραίτητων πόρων στα δέντρα, διαφυλλικά, μετά τη συγκομιδή. Μπορούν να συνδυαστούν εύκολα με άλλα λιπάσματα, βιοδιεγέρτες ή φυτοπροστατευτικά προϊόντα της αγοράς.

Στη Yara προσεγγίζουμε ολιστικά τη θρέψη των καλλιεργειών. Εκτός από τα προϊόντα προσφέρουμε και λύσεις που αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τους παραγωγούς, τους γεωπόνους και τους γεωργικούς συμβούλους. 

Η υπηρεσία Megalab που αφορά σε αναλύσεις φύλλων και εδάφους από τη Yara στο Pocklington της Αγγλίας είναι διαθέσιμη στους αγρότες μέσω των γεωπονικών καταστημάτων-συνεργατών μας. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/yara-megalab/

Επίσης στην ιστοσελίδα tankmix.com μπορείτε να ελέγξετε τη φυσική συμβατότητα των διαφυλλικών λιπασμάτων YaraVita με αγροχημικά σκευάσματα που εφαρμόζονται διαφυλλικά. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/tankmixit/

Στον τομέα της ψηφιακής γεωργίας και της γεωργίας ακριβείας, μέσα από την πλατφόρμα της FarmB® Digital Agriculture μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εφαρμογή YaraFX INSIGHT. Το YaraFX INSIGHT είναι ένα λειτουργικό σύστημα της Yara που προσδιορίζει τις ανάγκες των καλλιεργειών σε θρεπτικά στοιχεία με βάση το εκτιμώμενο ύψος της παραγωγής, τη σύσταση και τη γονιμότητα των εδαφών. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν προγράμματα θρέψης διασφαλίζοντας ότι οι καλλιέργειες λαμβάνουν τη σωστή ποσότητα θρεπτικών στοιχείων τη χρονική στιγμή που τα απαιτούν. Η καλλιέργεια της ελιάς συμπεριλαμβάνεται στις καλλιέργειες του Yara FX INSIGHT. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/farmb/
Συγγραφέας:
Αλέξανδρος Παναγόπουλος
Senior Agronomist – Yara Hellas

Η αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών αποτελεί για πολλούς παραγωγούς μια συνειδητή επιλογή στρατηγικής. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτιμούν να μη διαθέσουν αμέσως την παραγωγή τους, περιμένοντας πιο ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά. Η πρακτική αυτή μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα κερδοφόρα, εφόσον η αποθήκευση γίνει σωστά και το προϊόν διατηρήσει την ποιότητά του.

Η διαδικασία, αν και φαινομενικά απλή, απαιτεί προσοχή, σωστή υποδομή και τήρηση συγκεκριμένων κανόνων. Είτε πρόκειται για ελιές Καλαμών, Χαλκιδικής ή Αμφίσσης, η φιλοσοφία είναι η ίδια: ασφαλής αποθήκευση, σταθερή άλμη και προσεκτική παρακολούθηση της ζύμωσης. Η ίδια μέθοδος εφαρμόζεται τόσο στις ώριμες μαύρες όσο και στις άγουρες πράσινες ελιές, με μικρές μόνο διαφορές στο χρόνο ζύμωσης.

Επιλογή χώρου και συνθηκών

Το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα είναι η επιλογή του κατάλληλου χώρου. Η αποθήκη πρέπει να είναι καθαρή, στεγανή και δροσερή, χωρίς υγρασία, και να αερίζεται τακτικά. Ο χώρος πρέπει να πληροί βασικές προδιαγραφές συντήρησης τροφίμων, να προστατεύεται από τρωκτικά και να ελέγχεται περιοδικά για μούχλα ή διαρροές. Μια οργανωμένη, τακτοποιημένη αποθήκη εξασφαλίζει τη σταθερότητα που χρειάζεται το προϊόν για τους επόμενους μήνες.

Οι κατάλληλοι κάδοι

Οι ελιές αποθηκεύονται σε πλαστικούς κάδους ή βαρέλια κατάλληλα για τρόφιμα, τα οποία δεν επηρεάζουν τη γεύση ή το χρώμα του προϊόντος. Τα μεταλλικά δοχεία καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς ενδέχεται να αντιδράσουν με το περιεχόμενο και να προκαλέσουν αλλοιώσεις. Οι κάδοι πρέπει να σφραγίζουν καλά, ώστε να μην εισέρχεται αέρας ή σκόνη. Αν δεν υπάρχει καπάκι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα χοντρό νάιλον που εφαρμόζει καλά στο άνοιγμα του δοχείου.

Η σημασία της άλμης

Το βασικό «μυστικό» της επιτυχούς αποθήκευσης βρίσκεται στη σωστή άλμη. Πριν από την τοποθέτηση στους κάδους, οι ελιές πλένονται προσεκτικά με καθαρό νερό και, όταν είναι εφικτό, διαχωρίζονται ανάλογα με το μέγεθός τους ώστε η ζύμωση να είναι πιο ομοιόμορφη.

Μετά τη συγκομιδή, τοποθετούνται αρχικά σε νερό χωρίς αλάτι για περίπου έναν μήνα. Στη συνέχεια, προστίθεται χοντρό αλάτι ειδικό για αποθήκευση, ώστε να σχηματιστεί διάλυμα με περιεκτικότητα 7–8%. Η αλατότητα ελέγχεται με αλατόμετρο, ένα απλό αλλά αποτελεσματικό εργαλείο που δείχνει το ποσοστό άλατος στο νερό.

Καθώς οι εβδομάδες περνούν, η ελιά απορροφά μέρος του άλατος, οπότε απαιτείται περιοδική ενίσχυση της άλμης. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν τον κίνδυνο αλλοίωσης. Εφόσον οι ελιές παραμείνουν αποθηκευμένες τους θερινούς μήνες, η περιεκτικότητα σε αλάτι μπορεί να ανέλθει έως το 10%, ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα του προϊόντος.

Ζύμωση και έλεγχοι

Η ζύμωση είναι φυσική διαδικασία που επιτρέπει στις ελιές να αναπτύξουν τη χαρακτηριστική τους γεύση. Κατά τη διάρκειά της, τα καπάκια των δοχείων δεν πρέπει να είναι ερμητικά κλειστά, ώστε να υπάρχει διέξοδος για τα αέρια που παράγονται.

Ο παραγωγός πρέπει να ελέγχει τακτικά το περιεχόμενο για σημάδια μούχλας, δυσάρεστες οσμές ή πτώση της αλατότητας. Αν δεν διαθέτει εμπειρία, ο έλεγχος της ζύμωσης μπορεί να γίνει με τη συνδρομή τεχνολόγου τροφίμων, ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή εξέλιξη της διαδικασίας.

Υπομονή που αποδίδει

Η σωστή αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών δεν είναι ζήτημα τύχης, αλλά μεθοδικότητας. Όσοι παραγωγοί αφιερώνουν χρόνο και προσοχή στη διαδικασία, βλέπουν τα οφέλη στην πράξη, καθώς η ποιότητα διατηρείται και η αξία του προϊόντος παραμένει υψηλή.

Η αποθήκευση σε άλμη αποτελεί μια ασφαλή και δοκιμασμένη μέθοδο για όλες τις επιτραπέζιες ποικιλίες, αρκεί να τηρούνται οι βασικοί κανόνες: καθαρός χώρος, κατάλληλα δοχεία και συνεχής έλεγχος της αλατότητας. Η υπομονή, η συνέπεια και η γνώση αυτών των αρχών είναι τα τρία «συστατικά» που καθορίζουν την επιτυχία.

Γιατί, όπως γνωρίζουν καλά οι παλιοί, μια σωστά αποθηκευμένη ελιά… πληρώνει τον κόπο της διπλά.

Πηγή: 
Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 8/2018, σελ. 28–29.

Η συγκομιδή της ελιάς σηματοδοτεί το τέλος ενός παραγωγικού κύκλου και ταυτόχρονα την αρχή του επόμενου. Μετά τη συγκομιδή, τα ελαιόδεντρα βρίσκονται σε κατάσταση «εξάντλησης», έχοντας καταναλώσει σημαντικά αποθέματα θρεπτικών στοιχείων. Σε αυτή τη φάση χρειάζονται «ενίσχυση» για να αναπληρώσουν δυνάμεις, να αναπτύξουν νέα βλάστηση και να προετοιμαστούν για την επερχόμενη ανθοφορία.

Για να φωτίσει τη σημασία της μετασυλλεκτικής λίπανσης και τις πρακτικές που ακολουθούνται σήμερα, ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με επαγγελματίες του κλάδου, προκειμένου να καταγράψει τις απόψεις και τις προτάσεις τους σχετικά με τον σωστό προγραμματισμό της λίπανσης στην ελιά.

Γιατί είναι κρίσιμη η μετασυλλεκτική λίπανση

Η ελιά έχει υψηλές ανάγκες σε άζωτο (Ν), φώσφορο (P) και κάλιο (K). Για μια παραγωγή 60–80 κιλών καρπού ανά δένδρο, απαιτούνται περίπου 0,8–1,5 kg Ν, 0,25–0,35 kg P και 0,7–1,1 kg K. Αυτές οι ποσότητες αντιστοιχούν σε πάνω από 5 κιλά ενός σύνθετου λιπάσματος σαν το ENTEC® Bor ανά δένδρο.

Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η ορθολογική λίπανση όχι μόνο αυξάνει την παραγωγή, αλλά και περιορίζει την παρενιαυτοφορία. Εξασφαλίζει καλύτερη ανθοφορία και καρπόδεση, καθώς τα δένδρα διαθέτουν επαρκή «αποθέματα» θρεπτικών. Παράλληλα, βελτιώνει την αντοχή τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες και βιοτικές καταπονήσεις. Με τη σωστή μετασυλλεκτική λίπανση, η ελιά «επανέρχεται» έτοιμη για το νέο κύκλο βλάστησης, άνθησης και καρποφορίας.

Πότε πρέπει να εφαρμόζεται

Η κατάλληλη εποχή εξαρτάται από παράγοντες όπως η ποικιλία, η περιοχή, η δυνατότητα άρδευσης και οι καιρικές συνθήκες.

1. Θερμοκρασία εδάφους

Η απορρόφηση θρεπτικών είναι αποτελεσματική όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι σχετικά υψηλή. Αν η λίπανση γίνει πολύ νωρίς, σε ψυχρό έδαφος (π.χ. Νοέμβριο-Δεκέμβριο στη βόρεια Ελλάδα), μπορεί η πρόσληψη να είναι περιορισμένη.

2. Βροχοπτώσεις

Η υγρασία είναι απαραίτητη για τη διάλυση και τη μεταφορά των θρεπτικών στις ρίζες. Σε ξηρές συνθήκες, η αποδοτικότητα της λίπανσης μειώνεται, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν απώλειες, κυρίως αζώτου.

3. Παγετοί και χαμηλές θερμοκρασίες

Αν ακολουθήσει παγετός μετά τη λίπανση, τα δέντρα ενδέχεται να μην αξιοποιήσουν τα θρεπτικά στοιχεία και να υποστούν ζημιές. Επομένως, σε ευπαθείς περιοχές συνιστάται η εφαρμογή μετά την υποχώρηση των χαμηλών θερμοκρασιών.

4. Κατάσταση δένδρων και κλάδεμα

Μετά από αυστηρό κλάδεμα ή χρονιά υψηλής καρποφορίας, οι ανάγκες σε θρεπτικά είναι αυξημένες. Αντίθετα, σε δέντρα με πλούσια βλάστηση και μικρή παραγωγή, η εφαρμογή μπορεί να περιοριστεί.

5. Θρεπτική κατάσταση εδάφους

Οι αναλύσεις εδάφους και φυλλώματος αποτελούν τον πιο αξιόπιστο οδηγό για το σωστό χρόνο και τη δοσολογία. Χωρίς αυτές, η λίπανση γίνεται στα «τυφλά» και συχνά αναποτελεσματικά.

6. Μορφή λιπάσματος

Τα κοκκώδη λιπάσματα εφαρμόζονται συνήθως τον χειμώνα ώστε να προλάβουν να διαλυθούν με τις βροχές, ενώ τα κρυσταλλικά ή υδατοδιαλυτά χρησιμοποιούνται αργότερα, προσφέροντας πιο άμεση δράση.

Τα λιπάσματα ENTEC® αποτελούν αξιόπιστη επιλογή, καθώς διατηρούν το άζωτο διαθέσιμο για μεγαλύτερο διάστημα και μειώνουν τις απώλειες από έκπλυση. Παρέχουν σταδιακή και σταθερή τροφοδοσία, εναρμονισμένη με τις ανάγκες της ελιάς κατά τα κρίσιμα στάδια άνθησης, καρπόδεσης και σκλήρυνσης του ενδοκαρπίου.

Ποια θρεπτικά στοιχεία είναι πιο κρίσιμα

Μακροστοιχεία

Άζωτο (N)

Είναι βασικό για την ανάπτυξη νέας βλάστησης, για το σχηματισμό ανθικών οργάνων, αλλά χρειάζεται προσοχή στην υπερδοσολογία, που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική βλαστική ανάπτυξη σε βάρος της καρποφορίας. 
Προσοχή, το άζωτο είναι ιδιαίτερα ευκίνητο στο έδαφος και υπάρχει κίνδυνος έκπλυσης.

Φώσφορος (P)

Αν και η ελιά συχνά θεωρείται ότι έχει περιορισμένες ανάγκες σε P, μελέτες έχουν δείξει ότι η επάρκεια P ενισχύει την ανθοφορία και την καρπόδεση (όταν δεν υπάρχει έλλειψη). 
Σε εδάφη όξινα ή με μεγάλη περιεκτικότητα σε ανθρακικά, η διαθέσιμη μορφή P μειώνεται, οπότε η προσθήκη P γίνεται αναγκαία.

Κάλιο (K)

Πολύ σημαντικό στην ελιά, καθώς μεγάλο ποσοστό του καλίου βρίσκεται στους καρπούς και αφαιρείται με τη συγκομιδή. Το K σχετίζεται με καλύτερη περιεκτικότητα σε λάδι, ρύθμιση νερού στους ιστούς, αντοχή σε αβιοτικές καταπονήσεις (ξηρασία, θερμότητα) αλλά και σε βιοτικά στρες. 

Ιχνοστοιχεία

Βόριο (B)

Απαραίτητο για τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση. Η έλλειψή του είναι συχνή στην Ελλάδα και προκαλεί προβλήματα όπως νέκρωση φύλλων, μειωμένη ανθοφορία και το φαινόμενο της “σκούπας της μάγισσας”.

Μαγνήσιο (Mg)

Συστατικό της χλωροφύλλης, συμβάλλει στη φωτοσύνθεση και την ενεργειακή ισορροπία των δέντρων του ελαιώνα μας.

Ασβέστιο (Ca)

Εξασφαλίζει ανθεκτικότερες κυτταρικές δομές και καλύτερη ποιότητα καρπών. Η έλλειψη παρατηρείται συχνά σε εδάφη με χαμηλό pH ή ύστερα από μακροχρόνια χρήση θειικής αμμωνίας.

Πρακτικές προτάσεις λίπανσης για τη φετινή χρονιά

Οι καιρικές συνθήκες, η υγρασία και η κατάσταση των δέντρων καθορίζουν τη δόση και το είδος του λιπάσματος. 

Μερικές ενδεικτικές προτάσεις της EuroChem:

1. ENTEC® Bor 20-8-10 +2MgO +0,3Β ή

Nitrophoska® Bor 20-5-10 +3MgO+5S+0,3B+Fe+Zn

3–5 κιλά/δένδρο

2.  Patentkali® 0-0-30 +10MgO+18S μαζί με UTEC® 46-0-0

2–4 κιλά Patentkali® και 1 κιλό UTEC® 46/δένδρο

3.  ENTEC® 21-0-0 + 0,2B ή ENTEC® 21-0-0 + 0,2B+0,08Zn

Σε ελαιώνες που έχουν κλαδευτεί αυστηρά, ή στη βρώσιμη ελιά για να αυξήσουμε την καρπόδεση και να αποφύγουμε την καρπόπτωση κάνουμε επιφανειακή λίπανση με τις παραπάνω επιλογές.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι αναλύσεις εδάφους και φυλλώματος, μας βοηθούν να μειώσουμε το κόστος της λίπανσης, (που λόγω παγκόσμιων συγκυριών δεν είναι διόλου φθηνή στις μέρες μας), και να την κάνουμε πιο αποδοτική και αποτελεσματική.

Συνήθη λάθη μετά τη συγκομιδή

Άκαιρη ή υπερβολική λίπανση:

Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται με επαρκή υγρασία ώστε το λίπασμα να διαλυθεί χωρίς να εκπλυθεί. Οι υπερβολές οδηγούν σε βλαστομανία και μειωμένη παραγωγικότητα.

Ελλειμματική χρήση ιχνοστοιχείων:

Η αποκλειστική χρήση NPK ή αζωτούχων λιπασμάτων χωρίς βόριο και μαγνήσιο περιορίζει την καρπόδεση και την ποιότητα λαδιού.

Ασυνεπής παρακολούθηση και απουσία αναλύσεων:

Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο του να μην γίνονται αναλύσεις εδάφους/φυλλώματος, αυτό οδηγεί σε  «τυφλή» λίπανση, με υπερβολές ή υπολίπανση.

Κακή ή καθόλου ενσωμάτωση:

Αν τα λιπάσματα παραμείνουν στην επιφάνεια χωρίς βροχές ή άρδευση, μπορεί να μην «κατέβουν» προς τις ρίζες, με αποτέλεσμα να χάσουμε μέρος του λιπάσματος που δόθηκε στην καλλιέργεια.

Παράβλεψη διαφοροποιήσεων του αγρού:

Συχνά η γονιμότητα του εδάφους διαφέρει εντός του ίδιου ελαιώνα και φυσικά δεν είναι όλα τα χωράφια ίδια, για παράδειγμα οι «άκρες» μπορεί να χρειάζονται επιπλέον λίπανση, ενώ τα δυνατά χωράφια να μην χρειάζονται υπερβολές. 

Το “κλειδί”  για την νέα σοδειά

Η μετασυλλεκτική λίπανση αποτελεί επένδυση για τη νέα παραγωγική περίοδο. Ο σωστός συνδυασμός χρόνου, ποσότητας και τύπου λιπάσματος διασφαλίζει υγιή δένδρα, σταθερή καρποφορία και υψηλή ποιότητα και ποσότητα λαδιού. Η ελιά «θυμάται» τη φροντίδα που της δίνουμε μετά τη συγκομιδή — και σε αυτή τη φάση μπαίνουν τα θεμέλια της επόμενης επιτυχημένης σοδειάς.
Συγγραφέας:
Άλκης Παρασκευόπουλος
Product Manager υδ/των λιπασμάτων, Διευθυντής Τεχνικού & Εγκρίσεων Eurochem Hellas

Την 13η Οκτωβρίου 2025 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη εκπροσώπων των φορέων-μελών της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ από τις βασικότερες Π.Ε. καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών ελιάς και από όλους του τομείς του κλάδου (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής), για θέματα της τρέχουσας ελαιοκομικής περιόδου 2025/26.

Με την συλλογή του πράσινου ελαιόκαρπου να είναι ακόμα σε εξέλιξη, η ποσότητα της ποικιλίας "Χαλκιδικής" που θα οδηγηθεί στην επιτραπέζια χρήση, καθ΄υπέρβαση των αρχικών εκτιμήσεων, εκτιμάται στους 200.000 τόνους, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες της κατανάλωσης και των εξαγωγών της χώρας.

Αντίστοιχα ικανοποιητική είναι και η ποσότητα του πράσινου ελαιόκαρπου της ποικιλίας "Αμφίσσης"/"Κονσερβολιά" η οποία εκτιμάται στους 45.000 τόνους.

Η ποιότητα του ελαιόκαρπου και των δυο ποικιλιών κρίνεται ικανοποιητική, με εξαιρέσεις που συνδέονται περισσότερο με τον τρόπο συγκομιδής (παρέκκλιση από τον παραδοσιακό τρόπο), που ενισχύεται και από τον λανθασμένο τρόπο παραλαβής από την μεταποίηση ("σκούπα").  

Παρά τη γενική παραδοχή για την ικανοποιητική πορεία διάθεσης του πράσινου ελαιόκαρπου από την πλευρά του πρωτογενή τομέα, ο εξαγωγικός τομέας εξέφρασε επιφυλάξεις σχετικά με την ομαλή εξέλιξη των εξαγωγών, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες προκλήσεις και τις αυξημένες δυσχέρειες στη διεθνή αγορά. Ιδιαίτερα σε περιόδους διαταραχής της παγκόσμιας αγοράς, όπως είναι η τρέχουσα περίοδος, πρέπει ο κλάδος των επιτραπέζιων ελιών να είναι πολύ προσεκτικός στις εκτιμήσεις του πριν την έναρξη της ελαιοκομικής περιόδου.

Η ορθή εκτίμηση της ηρτημένης εσοδείας στην έναρξη της κάθε ελαιοκομικής περιόδου είναι κρίσιμη, καθώς προφυλάσσει ολόκληρο τον κλάδο από πιθανές στρεβλώσεις που οδηγούν σε μείωση της ανταγωνιστικότητας και τελικά σε ζημιές.

Όσον αφορά στην ηρτημένη εσοδεία της ποικιλίας "Καλαμών"/"Καλαμάτα", οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ελαφρώς μειωμένη παραγωγή σε σύγκριση με την περσινή. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου τεμαχισμού, δεν αναμένεται να υπάρξει προϊόν προς απόσυρση (ελαιοποίηση), με αποτέλεσμα υπό κανονικές συνθήκες το σύνολο σχεδόν της παραγωγής να κατευθυνθεί στην επιτραπέζια χρήση καλύπτοντας τις ανάγκες κατανάλωσης και των εξαγωγών της χώρας.

Ανυπέρβλητο και συνεχώς εντεινόμενο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη εργατών γης και κυρίως των εξειδικευμένων εργατών που είναι απαραίτητοι για την συλλογή του ελαιόκαρπου των επιτραπέζιων ποικιλιών η οποία απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό, προκειμένου να μην υποβαθμίζεται η ποιότητα του καρπού και να διασφαλίζεται η προστασία της αειφορίας των δέντρων.

Η υψηλή ποιότητα του ελαιόκαρπου των επιτραπέζιων ποικιλιών αποτελεί το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.

Αντί όμως να προωθούνται μέτρα απλοποίησης της διαδικασίας μετάκλησης εργατών γης και άλλες διευκολύνσεις για τον παραγωγό, όπως η θέσπιση κινήτρων για τις εργασίες συλλογής, εμφανίζονται συνεχώς νέα εμπόδια και τιμωρητικές ρυθμίσεις με τις διαδικασίες που η Διοίκηση προσεγγίζει τις εργασιακές συνθήκες στον ελαιώνα, λες και πρόκειται για εστεγασμένο χώρο εργασίας.

Σε ό,τι αφορά στο Ελαιοκομικό Μητρώο και στην υποχρεωτική -από την 1η Οκτωβρίου 2026- υποβολή Δήλωσης Συγκομιδής, επισημάνθηκε ότι η συγκεκριμένη ημερομηνία θα πρέπει να διορθωθεί, καθώς δεν καλύπτει ολόκληρη την περίοδο συλλογής του ελαιοκάρπου επιτραπέζιων ποικιλιών, όπως αυτή ορίζεται και από το Διεθνές Ελαιοκομικό Συμβούλιο (ΔΕΣ).

Τονίστηκε, επίσης, ότι είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί πως οι ελαιοπαραγωγοί δεν θα επιβαρυνθούν με πρόσθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες και δαπάνες στο πλαίσιο της επανασύστασης του Ελαιοκομικού Μητρώου, διαδικασία που οφείλει να είναι λειτουργική και φιλική προς τον ελαιοπαραγωγό.

Η Εθνική ΔΟΕΠΕΛ υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη στενής συνεργασίας της Διοίκησης με την Οργάνωση, ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά τα θέματα του κλάδου. Η συνεργασία αυτή, διαφυλάσσει την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών, ενός δυναμικού και σχεδόν αποκλειστικά εξαγωγικού κλάδου της χώρας μας.

Η συγκομιδή της ελιάς είναι η κορυφαία στιγμή της ελαιοκομικής χρονιάς — και ίσως η πιο καθοριστική για την ποιότητα της ελιάς και του ελαιόλαδου. Η επιλογή του σωστού χρόνου δεν είναι θέμα ημερομηνίας, αλλά ισορροπίας: ανάμεσα στην απόδοση, την ποιότητα και τη φυσιολογία του δέντρου. Το ίδιο καθοριστική, όμως, είναι και η επιλογή της μεθόδου συγκομιδής, καθώς από τον τρόπο που θα συλλεχθεί ο καρπός εξαρτάται η τελική ποιότητα και η υγεία του ελαιώνα.

Η ωρίμανση του ελαιοκάρπου

Η ωρίμανση του ελαιοκάρπου ξεκινά με την εμφάνιση των πρώτων μωβ κηλίδων πάνω στον πράσινο καρπό και ολοκληρώνεται όταν όλοι οι καρποί αποκτήσουν το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας. Η διαδικασία αυτή δεν είναι ταυτόχρονη — εξελίσσεται σταδιακά και επηρεάζεται από την ποικιλία, την παραγωγικότητα των δέντρων και τις κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής.

Καθώς προχωρά η ωρίμανση, αυξάνεται η περιεκτικότητα των καρπών σε λάδι, φτάνοντας στο μέγιστο σημείο όταν πλέον δεν υπάρχουν πράσινοι καρποί στο δέντρο. Από εκεί και μετά, η συνολική ποσότητα ελαίου παραμένει πρακτικά σταθερή, αν και η απώλεια υγρασίας δημιουργεί την εντύπωση ότι η ελαιοπεριεκτικότητα αυξάνεται. Στην πραγματικότητα, η στρεμματική απόδοση δεν βελτιώνεται μετά το στάδιο της πλήρους ωρίμανσης, παρά την κοινή αντίληψη ότι η καθυστέρηση στη συγκομιδή οδηγεί σε περισσότερο λάδι.

Έχει διαπιστωθεί ότι το πιο αρωματικό ελαιόλαδο παράγεται όταν οι ελιές συγκομίζονται στα αρχικά στάδια της ωρίμανσης, δηλαδή όταν υπάρχουν ακόμη αρκετοί πράσινοι καρποί. Όσο καθυστερεί η συγκομιδή, οι οργανοληπτικές ιδιότητες του ελαιολάδου υποβαθμίζονται. Συνεπώς, ο σωστός χρόνος συγκομιδής είναι όταν ο ελαιόκαρπος έχει πλήρως ωριμάσει, χωρίς να υπάρχουν πλέον πράσινοι καρποί, ενώ για παραγωγή ελαιολάδου ανώτερης ποιότητας ενδείκνυται η συγκομιδή να πραγματοποιείται 10–20 ημέρες νωρίτερα, με αποδοχή μιας μικρής μείωσης στην ποσότητα.

Η σημασία του σωστού χρόνου συγκομιδής

Ο χρόνος συγκομιδής αποτελεί έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την ποιότητα του τελικού προϊόντος — είτε πρόκειται για ελαιόλαδο είτε για επιτραπέζιες ελιές.
Η επιλογή της σωστής στιγμής δεν επηρεάζει μόνο τη γεύση, το άρωμα και τη σύσταση του ελαιολάδου ή τη σταθερότητα και υφή των επιτραπέζιων ελιών, αλλά και τη μελλοντική παραγωγικότητα του ελαιώνα.

Όταν ο καρπός παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω στο δέντρο, παρατηρείται υποβάθμιση της ποιότητας και μείωση της επόμενης καρποφορίας, καθώς τα δέντρα εξαντλούνται φυσιολογικά.
Αντίθετα, η έγκαιρη συγκομιδή, σε στάδιο κατάλληλο για κάθε τύπο παραγωγής, συμβάλλει τόσο στη διατήρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών όσο και στη βελτίωση της απόδοσης της επόμενης χρονιάς.

Ο σωστός χρονισμός, επομένως, δεν αποτελεί απλώς τεχνική επιλογή, αλλά κρίσιμο παράγοντα βιωσιμότητας και ποιότητας για κάθε ελαιοπαραγωγό — ανεξάρτητα αν η καλλιέργεια προορίζεται για λάδι ή για επιτραπέζια κατανάλωση.

Πώς καθορίζεται η άριστη στιγμή συγκομιδής για τις ελιές που προορίζονται για λάδι;

Όταν ο ελαιόκαρπος προορίζεται για την παραγωγή άριστης ποιότητας ελαιολάδου, η ελαιοσυλλογή πρέπει να γίνεται όσο οι ελιές βρίσκονται ακόμα πάνω στο δέντρο — πριν αρχίσει η φυσιολογική καρπόπτωση — και έχουν φτάσει στο μέγιστο της περιεκτικότητάς τους σε καλής ποιότητας λάδι.

Για τον ακριβή προσδιορισμό της κατάλληλης χρονικής στιγμής, πέρα από την εξέλιξη του χρώματος των καρπών, συνιστάται να παρακολουθούνται και οι εξής παράγοντες:

Η αντίσταση στην απόσπαση των καρπών, η οποία μειώνεται σταδιακά όσο προχωρά η ωρίμανση.

Η ελαιοπεριεκτικότητα, που βρίσκεται στο μέγιστο κατά την πλήρη ωρίμανση.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου (άρωμα, γεύση, φρουτώδες), τα οποία τείνουν να υποβαθμίζονται με την υπερωρίμανση.

Η φυσιολογική πτώση των καρπών, η οποία αυξάνεται σημαντικά μετά την ωρίμανση.

Με τη συνδυασμένη αξιολόγηση αυτών των τεσσάρων κριτηρίων μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η άριστη περίοδος ελαιοσυλλογής για κάθε ποικιλία και περιοχή.
Στην πράξη, ο έμπειρος καλλιεργητής μπορεί, μέσα από την παρακολούθηση της αλλαγής χρώματος, της αντοχής στην απόσπαση και της καρπόπτωσης, να καθορίσει πότε θα ξεκινήσει τη συγκομιδή και σε ποιο χρονικό διάστημα θα την ολοκληρώσει.

Ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες αποτελούν πάντα κρίσιμο παράγοντα: παρατεταμένες βροχές ή παγετοί κατά την περίοδο συγκομιδής μπορεί να καθυστερήσουν ή να υποβαθμίσουν την παραγωγή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι προτιμότερο η έναρξη της ελαιοσυλλογής να μετατοπίζεται λίγο νωρίτερα, ώστε να προστατευθεί η ποιότητα του ελαιολάδου.

Ο κατάλληλος χρόνος συγκομιδής για τις επιτραπέζιες ελιές

Όταν ο ελαιόκαρπος προορίζεται για την παρασκευή επιτραπέζιας ελιάς, τα κριτήρια ωριμότητας διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με εκείνα των ελαιοποιήσιμων ποικιλιών.
Καθοριστικοί παράγοντες είναι η αντίσταση στην απόσπαση του καρπού, το χρώμα και η ευκολία με την οποία αποσπάται ο πυρήνας από τη σάρκα.

Για τις πράσινες ελιές, η συγκομιδή πραγματοποιείται όταν οι καρποί έχουν αποκτήσει το οριστικό τους μέγεθος, αλλά πριν αρχίσει η αλλαγή του χρώματος. Στις περισσότερες περιοχές της χώρας, αυτό συμβαίνει από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως τις αρχές Οκτωβρίου.

Οι μαύρες επιτραπέζιες ελιές, αντίθετα, συγκομίζονται αργότερα — όταν αποκτήσουν το επιθυμητό μαύρο χρώμα, αλλά προτού αρχίσουν να μαλακώνουν.

Η περιεκτικότητα των καρπών σε ζάχαρα και πηκτίνες, καθώς και η ευκολία αποκόλλησης του πυρήνα από τη σάρκα, επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα του τελικού προϊόντος και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό του χρόνου συγκομιδής.

Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή μεθόδου συγκομιδής

Η ελαιοσυλλογή γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, από τελείως χειρωνακτικές πρακτικές έως πλήρως μηχανικές λύσεις. Η επιλογή επηρεάζει το κόστος, την ταχύτητα, τους πιθανούς τραυματισμούς καρπού και δέντρων, αλλά και την τελική ποιότητα του ελαιολάδου.

Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου είναι από τις πιο απαιτητικές και δαπανηρές εργασίες της ελαιοκαλλιέργειας. Εκτός από το υψηλό κόστος, καθορίζει την ποιότητα του προϊόντος και επηρεάζει τη ζωηρότητα των δέντρων. Η σωστή επιλογή μεθόδου επομένως δεν είναι μόνο θέμα ταχύτητας, αλλά και ισορροπίας ανάμεσα σε ποιότητα, κόστος και μακροχρόνια παραγωγικότητα.

Καθοριστικοί παράγοντες είναι το μέγεθος της εκμετάλλευσης, η τοπογραφία και η διαμόρφωση των δέντρων. Οι μεγάλες εκτάσεις ευνοούν τη χρήση μηχανικών μέσων, ενώ οι μικρές οικογενειακές καλλιέργειες μπορούν να βασιστούν σε πιο χειρωνακτικές πρακτικές. Η ποικιλία και ο προορισμός του καρπού (ελαιοποιήσιμη ή βρώσιμη), η ομοιομορφία ωρίμανσης, καθώς και οι καιρικές και εδαφικές συνθήκες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

Για παράδειγμα, σε επικλινή αγροτεμάχια με δυσκολία πρόσβασης, η χρήση βαρέων μηχανημάτων είναι πρακτικά αδύνατη, ενώ σε χαμηλά, αραιά δέντρα με καλή πρόσβαση, η μηχανική συλλογή προσφέρει μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου και κόστους. Τέλος, το κόστος αγοράς και συντήρησης του εξοπλισμού, η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού και το ποσοστό καρπού που παραμένει στο δέντρο μετά τη συγκομιδή καθορίζουν τη βιωσιμότητα της επιλογής.

Η αξιολόγηση όλων αυτών των παραμέτρων οδηγεί τελικά στην επιλογή της μεθόδου που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες κάθε ελαιώνα.

Μέθοδοι συγκομιδής ελιάς

Ανάλογα με τις συνθήκες και το σκοπό παραγωγής, η συγκομιδή πραγματοποιείται είτε με χειρωνακτικές είτε με μηχανικές μεθόδους. Κάθε επιλογή έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, που σχετίζονται κυρίως με την ποιότητα του προϊόντος, το κόστος και την ταχύτητα συλλογής.

Χειρωνακτική συγκομιδή

Περιλαμβάνει τη συλλογή με τα χέρια («άρμεγμα») ή με απλό ράβδισμα. Είναι η πιο ήπια για τον καρπό και το δέντρο, κατάλληλη ιδιαίτερα για επιτραπέζιες ποικιλίες, καθώς αποφεύγονται οι μωλωπισμοί και οι τραυματισμοί. Ωστόσο, απαιτεί περισσότερο χρόνο και υψηλό εργατικό κόστος, γεγονός που περιορίζει τη χρήση της σε μικρότερες ή οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.

Μηχανική συγκομιδή

Γίνεται με φορητά ραβδιστικά, δονητές κλαδιών ή δέντρων και αυτοκινούμενα μηχανήματα. Οι φορητοί δονητές και ραβδιστικά μειώνουν την καταπόνηση των εργατών και αυξάνουν την ταχύτητα συλλογής, αλλά χρειάζονται σωστή χρήση ώστε να αποφευχθούν πληγές και αποφυλλώσεις. Οι δονητές δέντρων με «ομπρέλα» ή τα αυτοκινούμενα συστήματα εφαρμόζονται σε πεδινές, ομοιόμορφες φυτείες με κατάλληλη διάταξη και μπορούν να επιτύχουν πολύ υψηλή παραγωγικότητα, αν και απαιτούν σημαντική αρχική επένδυση.

Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από τη μορφή και την ηλικία των δέντρων, την ποικιλία, το ανάγλυφο του εδάφους και την οικονομική δυνατότητα του παραγωγού. Ο σωστός συνδυασμός τεχνικής και χρόνου συγκομιδής εξασφαλίζει τόσο την ποιότητα του προϊόντος όσο και τη διατήρηση της ζωηρότητας του ελαιώνα.

Ο καρπός της σωστής επιλογής

Η συγκομιδή δεν είναι απλώς το τέλος της ελαιοκομικής χρονιάς, αλλά το σημείο όπου ανταμείβεται η φροντίδα του παραγωγού. Η σωστή στιγμή και ο κατάλληλος τρόπος καθορίζουν όχι μόνο την ποιότητα του ελαιολάδου ή της επιτραπέζιας ελιάς, αλλά και τη ζωηρότητα του δέντρου για την επόμενη χρονιά. Η ισορροπία ανάμεσα στην εμπειρία, την παρατήρηση και τη γνώση κάνει τη διαφορά — μετατρέποντας κάθε λιομάζωμα σε επένδυση για το μέλλον του ελαιώνα.

Πηγές:
Βαχαμίδης Π.Α. & Γιαννοπολίτης Κ.Ν. (2009). Η ελαιοσυλλογή – Καθορισμός του χρόνου και επιλογή μεθόδου και μέσων. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 6, σελ. 142–150.

Τρυφωνόπουλος Κ. (2020). Ο κατάλληλος χρόνος συγκομιδής της ελιάς. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 11, σελ. 24–25.

InterPower ΚΥΔΩΝΑΚΗΣ

Πλήρης γκάμα εξοπλισμού ελαιοσυλλογής

Ελαιοραβδιστικές βέργες: ΣΙΚ Κυριακάκης αχινός με μοτέρ για λειτουργία από γεννήτρια ή μπαταρία και καρμπονικές βέργες των εργοστασίων ZANON, VOLPI, BLUE BIRD. Οι βέργες δουλεύουν από γεννήτριες ελαιοραβδιστικών με κινητήρες επιλογής σας INTERPOWER, HONDA, MITSUBISHI. Τα δυναμό-ελαιοραβδιστικές γεννήτριες είναι σε καροτσάκι για εύκολη μεταφορά στο κτήμα & μπορούν να λειτουργήσουν πολλές βέργες ελιάς ταυτόχρονα.

Μπαταρίες: Για τη λειτουργία ελαιοραβδιστικών 12V από μπαταρία, μπαταρίες βαθιάς εκφόρτισης, φορτιστές καθώς & καροτσάκια μεταφοράς μπαταρίας.

Κόσκινα ελιάς: Χειροκίνητα, καθώς και αποφυλλωτή βενζίνης για εύκολο διαχωρισμό του καρπού από τα φύλλα. Επίσης, υπάρχει κόσκινο-αποφυλλωτής 12V με αέρα.

Ελαιόδιχτα, πανιά και σακιά διαφόρων διαστάσεων-χρωμάτων.

Ραβδιστικοί πάγκοι ελιάς (τραπέζια συλλογής): όπου κλαδεύουμε το δέντρο και περνάμε τις κλάρες από τους περιστρεφόμενους κυλίνδρους του πάγκου. Οι πάγκοι διαθέτουν κίνηση στους τροχούς και έχουν τουρμπίνα αέρα ή κόσκινο δόνησης και σακιάζουν τις ελιές ενώ ταυτόχρονα αποφυλλώνουν, πετούν τα φύλλα εκτός σάκου.

Σκαντζόχοιροι - συλλέκτες εδάφους: Σε περίπτωση που οι ελιές έπεσαν κάτω, υπάρχουν οι «σκαντζόχοιροι» συλλέκτες εδάφους Ισπανίας Felipe Borras, με ειδικό κύλινδρο foam που συλλέγουν χωρίς να τραυματίζουν τις ελιές από το έδαφος.

Ελαιοραβδιστικά μηχανήματα αέρος, που δουλεύουν από τον αεροσυμπιεστή στο PTO του τρακτέρ ή από φορητούς αεροσυμπιεστές(κομπρεσέρ).

Θρυμματιστές κλαδιών: Τέλος στο κάψιμο των κλαδιών, απαγόρευση σε όλη την Ευρώπη ! Όλα τα κλαδιά από τις ελιές πρέπει να τα θρυμματίζοναται με θρυμματιστή κλαδιών & να γυρίζουν στον αγρό.

Μάθετε περισσότερα στο www.kidonakis.com

YAMASTIK

Ελαιοραβδιστικό YAMASTIK - Diablo 4X4

Προηγμένο ελαιοραβδιστικό με ανεξάρτητα ημισφαίρια. 
Το σύστημα κίνησης 4x4 και τα λεπτά ραβδάκια του επιτρέπουν να διεισδύει βαθιά μέσα στο δέντρο χωρίς να προκαλεί μπλέξιμο ή να ρίχνει κλαδιά. Είναι πολύ ελαφρύ και εύχρηστο, με σχεδιασμό που διευκολύνει την αλλαγή των ραβδακίων μεμονωμένα.

• Απόδοση: 160 έως 190 kg/h
• Τύπος μοτερ : BRUSHLESS
• Ισχύς: 800 Watt
• Ύψος : 2.3m - 2.8m
• Βάρος : 2.7 Kg

Μάθετε περισσότερα στο www.yamastik.gr

ΑΓΓΕΛΗΣ ΕΛΑΙΟΡΑΒΔΙΣΤΙΚΑ

Αmolivo και Asteras - Δύο σειρές, μία φιλοσοφία καινοτομίας

Η εταιρεία Αγγελής Ελαιοραβδιστικά πρωτοπορεί για περισσότερες από 50 χρόνια στον χώρο των ελαιοραβδιστικών μηχανημάτων, προσφέροντας αξιόπιστες λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία, αντοχή και εργονομία. Δύο από τις κορυφαίες σειρές της, Amolivo και Asteras, αποτελούν σήμερα σημείο αναφοράς για τον επαγγελματία παραγωγό.

Η σειρά Amolivo έχει σχεδιαστεί με γνώμονα την απόλυτη ισορροπία και την προστασία του καρπού. Ο μηχανισμός διπλής χτένας με ανθρακονήματα και διάταξη σε σχήμα V προσφέρει άνετο ραβδισμό και αποδοτικότητα που αγγίζει τα 270 kg καρπού/ώρα. Ο κινητήρας brushless 800W λειτουργεί σε 6 ταχύτητες , δίνοντας στον χρήστη τη δυνατότητα να προσαρμόζει την ταχύτητα ανάλογα με την ποικιλία και την ωρίμανση. Τα μοντέλα της σειράς – Amolivo, All Carbon, Telescopic, Telescopic All Carbon – διακρίνονται για το χαμηλό βάρος (από 2,3 kg) και την αυτονομία με μπαταρία.

Η σειρά Asteras απευθύνεται σε όσους ζητούν μέγιστη δύναμη και αντοχή σε εντατικές συνθήκες. Ο πρωτοποριακός μηχανισμός 4×4 εξασφαλίζει ανεξάρτητη κίνηση στις δύο κεφαλές με 32 ράβδους από carbon, επιτυγχάνοντας βαθύτερη διείσδυση στο φύλλωμα. Τα μοντέλα CF 4×4, All Carbon, Battery Power, Electric και MAX 6×6 καλύπτουν κάθε ανάγκη: από φορητές λύσεις με μπαταρία 12 V/400 W έως ηλεκτρικές εκδόσεις με ισχύ 1000W. Με βάρος περίπου 2,9–3,3 kg και αποδόσεις που ξεπερνούν τα 250 kg/ώρα, η σειρά Asteras έχει καθιερωθεί ως εργαλείο υψηλής απόδοσης για μεγάλες καλλιέργειες.

Οι σειρές Amolivo και Asteras συμπληρώνουν η μία την άλλη: η πρώτη με έμφαση στην εργονομία και την προστασία του καρπού, η δεύτερη στη δύναμη και την αντοχή. Μαζί αποτυπώνουν τη φιλοσοφία της Αγγελής: συνεχής καινοτομία για τον επαγγελματία ελαιοπαραγωγό.

Μάθετε περισσότερα στο Αγγελής Ελαιοραβδιστικά

ΑΥΓΕΡΟΣ

Υβριδικό τηλεχειριζόμενο Ελαιοραβδιστικό

Το Υβριδικό τηλεχειριζόμενο ελαιοραβδιστικό μηχάνημα  “ΑΙΟΛΟΣ” είναι ένα καινοτόμο μηχάνημα συλλογής ελαιοκάρπου που κατασκευάζεται από την εταιρεία ΑΥΓΕΡΟΣ.
Ο έλεγχος της λειτουργίας του μηχανήματος γίνεται με ασύρματο ηλεκτρονικό χειριστήριο. Το μηχάνημα αυτό έχει ως πλεονεκτήματα, το μεγάλο βαθμό ευελιξίας στη μετακίνηση και στη λειτουργία, τη δυνατότητα πρόσβασης και σε ανώμαλο έδαφος, την εύκολη προσέγγιση στο ελαιόδενδρο και τη μικρή ισχύ των κινητήρων, επιτυγχάνοντας χαμηλό κόστος λειτουργίας. Έτσι μειώνεται σημαντικά το κόστος συγκομιδής, ενώ με τη χρήση του μηχανήματος δεν προκαλείται ζημιά στους καρπούς, τους ανθοφόρους βλαστούς και τα κλαδιά, με αποτέλεσμα τη  δυνατότητα καρποφορίας της ελιάς κάθε χρόνο.
Ήδη διατίθεται στην αγορά το ΜΙΝΙ ΑΙΟΛΟΣ με αρκετά μικρότερο κόστος, που απευθύνεται σε μικρούς παραγωγούς.

Μάθετε περισσότερα στο www.avgeros.gr

ΠΑΝΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ

Αυτοκινούμενο δονητικό μηχάνημα B440XL της SICMA

Στη συγκομιδή, ο χρόνος είναι χρήμα. Και κάθε χαμένη μέρα κοστίζει. Οι παραγωγοί που επενδύουν στο B440XL, το αυτοκινούμενο δονητικό μηχάνημα νέας γενιάς, βλέπουν μέχρι και 40% αύξηση στην ταχύτητα συγκομιδής.

Γιατί να επιλέξεις B440XL SICMA;

• Κινητήρας Diesel, Kubota V3307, Turbo Common Rail, STAGE V 75.3 HP
• Δόνηση υψηλών συχνοτήτων με απόλυτο έλεγχο – ιδανικό για ελιά, καρύδι, φιστίκι και πλέον και αμύγδαλο με φλούδα – με έναν μόνο χειριστή
• Ο πιο εξελιγμένος αυτοκινούμενος δονητής της αγοράς με:
  Ομπρέλα συλλογής καρπών
  Κοχλία αποφλοίωσης για αμύγδαλα
  Καμπίνα κλειστού τύπου με A/C
  Πλήρη αυτονομία

Το B440XL δεν είναι απλώς ένα μηχάνημα. Είναι εργαλείο παραγωγής. Είναι πολυμηχάνημα! Μπορεί να εξοπλιστεί με:

• Αρπάγη
• Πιρούνια
• Κλαδευτικό
• Κουβά

Δούλεψε έξυπνα. Συγκόμισε αποτελεσματικά.

Μάθετε περισσότερα: www.panagrotiki.gr

Σοβαρά προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν στα ελαιόλαδα επιμολυντές, δηλαδή τα υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων (από ψεκασμούς), υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων (MOSH-MOHA) κλπ.

Οι επιμολυντές επιβαρύνουν σημαντικά την ποιότητα και οδηγούν σε απόρριψη ολόκληρες παρτίδες ελαιολάδων, δημιουργούνται κυρίως λόγω της χρήσης ακατάλληλων λιπαντικών στα κλαδευτικά μηχανήματα, όταν υπάρχει η πρακτική της κοπής των κλαδιών ταυτόχρονα με την ελαιοσυλλογή.

Στην ανάγκη ενημέρωσης των παραγωγών για την επικείμενη εφαρμογή ελέγχων επιμολυντών, από 1/1/2027, σε ευρωπαϊκές χώρες όπου η Ελλάδα εξάγει ελαιόλαδο, αναφέρθηκε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιάννης Ανδριανός, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας Ενημέρωσης Ελαιοτριβέων και Ελαιοπαραγωγών, που πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο (4 Οκτωβρίου), στην Τρίπολη, υπό την αιγίδα του ΥπΑΑΤ.

Στον χαιρετισμό του, ο Υφυπουργός τόνισε ότι η ελιά και το ελαιόλαδο είναι για την Ελλάδα στοιχείο ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμού και πως η διατήρηση της ποιότητας και η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιολάδου αποτελούν σταθερή κυβερνητική προτεραιότητα.

Συγκεκριμένα ο κ. Ανδριανός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων:

• Στην ανάγκη ενημέρωσης των παραγωγών για την επικείμενη εφαρμογή ελέγχων επιμολυντών από 1/1/2027 σε ευρωπαϊκές χώρες όπου η Ελλάδα εξάγει ελαιόλαδο,
• Στην αναβάθμιση του Ελαιοκομικού Μητρώου, που έως το 2026 θα είναι πλήρως διασυνδεδεμένο με το Κτηματολόγιο, το ΟΣΔΕ και τους δασικούς χάρτες,
• Στη μετάθεση της έναρξης της υποχρεωτικής υποβολής Δηλώσεων Συγκομιδής Ελαιοκάρπου στην επόμενη ελαιοκομική περίοδο (1η Οκτωβρίου 2026) με πρόσφατη Υπουργική Απόφαση, ώστε να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες τεχνικές προσαρμογές,
• και στη θεσμοθέτηση των επισκέψιμων ελαιοτριβείων από τον Μάρτιο του 2025, μια πρωτοβουλία που, όπως είπε, «ανοίγει νέους δρόμους για την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και την ανάδειξη του πολιτισμού της ελιάς ως αυθεντικής εμπειρίας για τον επισκέπτη».

Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι «η ελαιοκομία είναι για την Ελλάδα ένας εθνικός θησαυρός» και πως με στρατηγικό σχέδιο, συνεργασία κράτους και παραγωγών, επένδυση στην ποιότητα, την εξωστρέφεια και την τυποποίηση, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει το εισόδημα των παραγωγών και να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τις τοπικές κοινωνίες.

Η ημερίδα διοργανώθηκε από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ελαιουργείων – ΠΑΣΕΛ, το Επιμελητήριο Αρκαδίας, την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ) και την Επιστημονική Λέσχη Φίλων Ελαιολάδου & Ελιάς (ΦΙΛΑΙΟΣ).

«Αρχόμενες μυκητολογικές προσβολές ελαιοκάρπου εσοδείας 2025-2026»

Ανακοίνωση της Γενικής Διεύθυνσης Πρωτογενή Τομέα

Σε ανακοίνωση της Γενικής Διεύθυνσης Πρωτογενή Τομέα που υπογράφει ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος Κωνσταντίνος Φωτάκης, αναφέρεται σε μυκητολογικές προσβολές που έχουν εμφανιστεί σε ελαιώνες.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης:

Η Περιφέρεια Κρήτης στο πλαίσιο του αναπτυξιακού της ρόλου και συγκεκριμένα της ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα έχει συγκροτήσει την επιστημονική-συμβουλευτική επιτροπή για θέματα φυτοπροστασίας. Στην εν λόγω επιτροπή συμμετέχουν τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του νησιού με σκοπό την παροχή εξειδικευμένης συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα φυτοπροστασίας της Περιφέρειας.

Στο πλαίσιο αυτό ενημερώνουμε τους ελαιοπαραγωγούς του νησιού, ότι το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης Π.Κ έχει  εντοπίσει από τα μέσα Σεπτεμβρίου αρχόμενες μυκητολογικές προσβολές του ελαιοκάρπου σε ελαιώνες του Ν. Χανίων και ειδικότερα στις περιοχές Γραμβούσα, Παλαιά Ρούματα και Βρύσσες Πλατανιά.

Από  τα αποτελέσματα εργαστηριακών αναλύσεων σε αντιπροσωπευτικά δείγματα ελαιοκάρπου που προσκομίστηκαν στο εργαστήριο Βιοτεχνολογικών Εφαρμογών και Φυτοπροστασίας του ΕΛΜΕΠΑ, βρέθηκαν σε υψηλή συχνότητα τα γένη μυκήτων Botryosphaeria, Pseudocercospora και Fusarium, ενώ σε μικρότερο ποσοστό διαπιστώθηκαν και άλλα γένη μυκήτων (π.χ. Cladosporium, Alternaria, Stemphyllium) που προσβάλλουν των ελαιόκαρπο.

Προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω μολύνσεις, καθώς θα ακολουθήσουν υγρές-βροχερές ημέρες, συστήνεται στους παραγωγούς:

• Να εποπτεύουν συστηματικά τα δένδρα τους για διαπίστωση τυχόν προσβολών στον ελαιόκαρπο και να προσκομίζουν δείγματα στα αρμόδια γραφεία-υπηρεσίες.
• Όπου απαιτείται, να προβούν στην  εφαρμογή κατάλληλών – εγκεκριμένων σκευασμάτων, σύμφωνα πάντα με τις Γεωργικές Προειδοποιήσεις του Περιφερειακού  Κέντρου Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου, ιδιαίτερα εάν σκοπεύουν να συγκομίσουν όψιμα. Η εκτίμηση του είδους και της έντασης της ασθένειας θα πρέπει να γίνεται από τον επιβλέποντα γεωπόνο, προκειμένου να δοθούν οι ορθές πρακτικές αντιμετώπισης. Σε κάθε περίπτωση  εφαρμόζεται η ποσότητα του σκευάσματος όπως ορίζεται από την ετικέτα ώστε να μην γίνεται υπερ-δοσολόγηση και τηρείται πιστά το διάστημα τελευταίας επέμβασης έως τη συγκομιδή, διαφορετικά υπάρχει πιθανότητά να ανιχνευτούν υπολείμματα στο προϊόν.
• Σε περίπτωση αυξημένων προσβολών, να προβούν σε έγκαιρη ελαιοσυγκομιδή ώστε να μετριαστούν οι απώλειες.
  Η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με την επιστημονική-συμβουλευτική επιτροπή για θέματα φυτοπροστασίας θα προβαίνει σε τακτά χρονικά  διαστήματα και όποτε το επιβάλλουν οι συνθήκες στην έκδοση σχετικών ενημερωτικών δελτίων.

Άμεση Παρέμβαση της Περιφέρειας Κρήτης για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων

Σε άμεσες ενέργειες για την επίλυση του σοβαρού ζητήματος που έχει προκύψει με τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.) προχωρά η Περιφέρεια Κρήτης, με πρωτοβουλία του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας, Σταύρου Τζεδάκη.
Σήμερα, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025, πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη στη Γενική Διεύθυνση Πρωτογενή Τομέα, υπό την προεδρία του Αντιπεριφερειάρχη και με τη συμμετοχή εκπροσώπων των Ελαιουργικών Φορέων και υπηρεσιακών παραγόντων της Περιφέρειας Κρήτης.

Αφορμή της σύσκεψης ήταν η πρόσφατη τροποποιητική Υπουργική Απόφαση, η οποία θέτει σε άμεσο κίνδυνο την εφαρμογή και χρηματοδότηση των εγκεκριμένων προγραμμάτων των Ο.Ε.Φ. Συγκεκριμένα, η απόφαση προβλέπει την απόρριψη ή την εξ ολοκλήρου ανάκτηση της στήριξης για κάθε αίτηση πληρωμής σε περίπτωση που δεν πληρούνται τα κριτήρια επιλεξιμότητας.
Αυτή η αυστηρή κύρωση δεν περιλαμβανόταν στην αρχική Υπουργική Απόφαση, με αποτέλεσμα 24 από τα 25 συνολικά Επιχειρησιακά Προγράμματα που είχαν αρχικά εγκριθεί στην Περιφέρεια Κρήτης να κινδυνεύουν πλέον με απόρριψη. Η εξέλιξη αυτή απειλεί να ανατρέψει τον επενδυτικό σχεδιασμό τετραετίας των φορέων και να οδηγήσει σε οικονομική τους κατάρρευση, χωρίς δική τους υπαιτιότητα.

Η Περιφέρεια Κρήτης, αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα της κατάστασης, έχει ήδη αποστείλει το υπ’ αριθ. πρωτ. 328325/26-09-2025 έγγραφο προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Στο έγγραφο αυτό, τονίζεται ο αιφνιδιασμός των Ο.Ε.Φ. και οι καταστροφικές συνέπειες που θα επιφέρει η εφαρμογή της νέας απόφασης σε ήδη δρομολογημένες επενδύσεις.

Κατά τη σημερινή σύσκεψη, και με στόχο την απρόσκοπτη και αποτελεσματική συνέχιση της λειτουργίας των Ο.Ε.Φ. της Κρήτης, αποφασίστηκε ομόφωνα η άμεση κλιμάκωση των ενεργειών. Συγκεκριμένα, θα ζητηθεί να πραγματοποιηθεί συνάντηση του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας, Σταύρου Τζεδάκη, μαζί με εκπροσώπους των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων, με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων στην Αθήνα, προκειμένου να εκτεθεί η σοβαρότητα της κατάστασης και να αναζητηθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.

Τιμοκατάλογο ανακοίνωσε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Πηλίου - Βορείων Σποράδων για την παραλαβή πράσινων επιτραπέζιων ελιών βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας.

Ο κ. Νικόλαος Ψοφογιώργος, Διευθυντής στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πηλίου - Βορείων Σποράδων, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι η φετινή παραγωγή επιτραπέζιων ελιών είναι μειωμένη στην περιοχή σε σχέση με την περσινή.

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι ελαιοπαραγωγοί υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο θέματα με το δάκο αλλά το μέγεθος του προβλήματος θα φανεί μετά την συγκομιδή.

Αυτή την εποχή συγκομίζονται οι πράσινες ελιές Πηλίου και Χαλκιδικής. Οι τιμές του συνεταιρισμού είναι αυξημένες σε σχέση με τις περσινές.

Συγκεκριμένα οι τιμές για τις επιτραπέζιες ελιές, εσοδείας 2025, που ανακοίνωσε ο συνεταιρισμός είναι οι εξής:

Για τις πράσινες ελιές Πηλίου (Κονσερβολιά):
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 1,80 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) 1,10 ευρώ για συμβατικές και 1,35 για βιολογικές
τα ψιλά (300άρι) 0,65 ευρώ για συμβατικές και 0,65 για βιολογικές

Για τις πράσινες ελιές Χαλκιδικής:
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 1,70 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) για συμβατικές 0,90 ευρώ και για βιολογικές 1,20 ευρώ το κιλό
τα ψιλά (240άρι) 0,80 ευρώ για συμβατικές και για βιολογικές 1 ευρώ το κιλό

Για τις ελιές ξανθές Πηλίου:
τα μεγάλα τεμάχια (110) 1,10 ευρώ το κιλό
τα μεσαία (200άρι) 0,70 ευρώ
τα ψιλά (240άρι) 0,80 ευρώ