Ανεξέλεγκτη η κατάσταση στη Ρόδο με το πλατώνι

Διυλίζοντας τον κώνωπα (πραγματικοί / ειλικρινείς αιγοπροβατρόφοι) και καταπίνοντας την κάμηλο (ανύπαρκτοι / αναληθείς αιγοπροβατοτρόφοι). Με την συγκεκριμένη ΚΥΑ βάζουμε αυστηρά κριτήρια για την κατανομή βοσκοτόπων στους πραγματικούς κτηνοτρόφους αλλά δεν μπαίνουν για τους ανύπαρκτους.

Η νέα τροποποιητική ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) για την «εικονική» κατανομή των βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους της χώρας (τεχνική λύση) για το έτος 2025 άργησε πολύ, αλλά «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν», καθώς παρά τις υποσχέσεις ότι θα διορθώσει τα κακώς κείμενα, στην πραγματικότητα θα κατανείμει δημόσιους βοσκοτόπους στα περισσότερα από τα ανύπαρκτα αιγοπρόβατα που έχουν δηλωθεί στην Κρήτη από πραγματικούς ή ανύπαρκτους κτηνοτρόφους και μάλιστα μπορεί να τους κατανείμει και βοσκοτόπια εκτός Κρήτης!!! Η υπογραφή και δημοσιοποίηση αυτής της ΚΥΑ αποδεικνύει ότι κάποιοι στην Κυβέρνηση είναι κυριολεκτικά αμετανόητοι…

Το πρόβλημα με τη διασπάθιση των ευρωπαϊκών οικονομικών ενισχύσεων των βοσκοτόπων και με τις αναληθείς δηλώσεις αιγοπροβάτων στην Κρήτη, το γνώριζαν στην Κυβέρνηση πολύ πριν το δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας της 20ης Μαΐου 2025, αλλά έστω και τότε, εάν είχαν την θέληση, θα μπορούσαν να προσλάβουν άμεσα 200 γεωτεχνικούς με εξάμηνη σύμβαση ορισμένου χρόνου και θα είχαν μέχρι σήμερα καταμετρήσει το σύνολο των αιγοπροβάτων της Κρήτης, καθώς εκεί εντοπίζεται το πρόβλημα, όπως έχει ήδη αποδειχθεί στην από 15-10-2025 ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό. Επίσης, το πρόβλημα αυτό δεν θα είχε καν δημιουργηθεί εάν το 2019, όταν όλα ήταν έτοιμα, και νομοθετικά και χρηματοδοτικά, δημοπρατούνταν κεντρικά από την Κυβέρνηση η εκπόνηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης ώστε να λυθεί οριστικά το ζήτημα των βοσκοτόπων με την πραγματική επταετή μίσθωση των βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους και να σταματήσει η Ελληνική πρωτοτυπία της εικονικής κατανομής τους. Τίποτε, όμως από αυτά δεν έπραξε η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη γιατί «όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει»… Τέλος, η χρησιμοποίηση της σύγκρισης της παραγωγικότητας σε γάλα των αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας στην ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό ήταν αποτελεσματική για να αποδείξει τις αναληθείς δηλώσεις αιγοπροβάτων στην Κρήτη συνολικά και σε τοπικό γεωγραφικό επίπεδο, ενώ δεν είναι κατάλληλη για τον ακριβή καθορισμό αιγοπροβάτων σε μία μόνο κτηνοτροφική εκμετάλλευση.

Ας δούμε, όμως, τα σημαντικότερα από τα προβληματικά σημεία της νέας ΚΥΑ:

1. Στο άρθρο 4, παρ. 2 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) αναφέρεται η προμήθεια ή ιδιο-καλλιέργεια ζωοτροφών ως παραγωγική δραστηριότητα μιας αιγοπροβατοτροφικής εκμετάλλευσης, ενώ στην πραγματικότητα οι ζωοτροφές αποτελούν εισροές της κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης και όχι παραγωγικές εκροές, συνεπώς η αγορά ή η καλλιέργεια ζωοτροφών δεν αποδεικνύει ότι υπάρχει μία ενεργή αιγοπροβατοτροφική εκμετάλλευση που παράγει προϊόντα. Αυτή η σκόπιμη παρερμηνεία χρησιμοποιείται αργότερα σε ένα από τα πιο επικίνδυνα σημεία της ΚΥΑ στο άρθρο 6, παρ. 20.

2. Στο άρθρο 4, παρ. 2 και 3 της ανωτέρω ΚΥΑ με τη φράση «ή και μεμονωμένα» δίνεται η δυνατότητα να τεκμηριώνεται η πραγματική παραγωγική δραστηριότητα της εκμετάλλευσης μόνο με τον αριθμό των δηλουμένων αιγοπροβάτων στο Μητρώο της Εκμετάλλευσης, όπως γίνονταν μέχρι τώρα…

3. Στο άρθρο 4, παρ. 4 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) «διυλίζεται ο κώνωπας», δηλαδή οι πραγματικοί / ειλικρινείς αιγοπροβατοτρόφοι. Σύμφωνα με την ΚΥΑ 838/51008/2019 (ΦΕΚ Β' 964) «Μέτρα ελέγχου της αγοράς του γάλακτος» όλοι οι παραγωγοί πρόβειου και γίδινου γάλακτος υποχρεούνται να λάβουν ηλεκτρονικό κωδικό έγκρισης από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και να υποβάλλουν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ τριμηνιαίες δηλώσεις παραδόσεων γάλακτος, ακόμη και εάν μεταποιούν οι ίδιοι το σύνολο ή/και μέρος του γάλακτος της κτηνοτροφικής τους εκμετάλλευσης και από αυτές τις δηλώσεις παράδοσης γάλακτος τους υπολογίζεται και η συνδεδεμένη ενίσχυση στον τομέα πρόβειου και αίγειου κρέατος (δηλαδή πέραν του ότι οι δηλώσεις τους ελέγχονται, τους συμφέρει και να δηλώσουν την παραγωγή του γάλακτος για να επιδοτηθούν). Επίσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 1384/41923/2018 (ΦΕΚ Β΄ 1127) στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ καταγράφονται μετά από 5 ημερολογιακές ημέρες τα στοιχεία του βιβλίου σφαγών των Σφαγείων της χώρας. Από την εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, σύμφωνα με τη νέα ΚΥΑ αντλούνται τα στοιχεία των κτηνοτρόφων και με αυστηρά και ακριβή κριτήρια τεκμαίρεται ο αριθμός των αιγοπροβάτων στα οποία θα κατανεμηθούν οι βοσκότοποι. Μάλιστα, δεν υπάρχει πρόνοια για τη διατήρηση ενός ποσοστού αμνοεριφίων για την ηλικιακή ανανέωση των υπέργηρων ζώων ή για μία πιθανή αύξηση του κοπαδιού. Επίσης, εάν κάποιες εκμεταλλεύσεις είχαν για διάφορους λόγους (ασθένειες, έλλειψη εργατικών χεριών, κόστος ζωοτροφών κ.α.) μια κακή παραγωγική χρονιά, είτε σε γάλα, είτε σε σφάγια, θα υποστούν αδικαιολόγητα μία τεκμαρτή μείωση του επιλέξιμου ζωικού κεφαλαίου και των κατανεμηθέντων βοσκοτόπων. Από την άλλη μεριά, μία δυναμική γαλακτοπαραγωγική μονάδα με μέση απόδοση γάλακτος άνω των 100 κιλών ανά θηλυκό το έτος μπορεί να τεκμαίρει περισσότερα ζώα από όσα διαθέτει πραγματικά και αυτά να υπολογισθούν στην κατανομή βοσκοτόπων εάν έχει κάνει και αντίστοιχα αναληθή δήλωση στο Μητρώο της Εκμετάλλευσης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής του Υπ.Α.Α.Τ. (Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων).

4. Στο άρθρο 4, παρ. 5 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) «καταπίνεται η κάμηλος», δηλαδή οι ανύπαρκτοι / αναληθείς αιγοπροβατοτρόφοι, καθώς δίνεται ο υπολογισμός των αιγοπροβάτων «για τους κτηνοτρόφους που δεν δραστηριοποιούνται στους τομείς γάλακτος ή σφαγής»!!! Για να γίνει αντιληπτό ότι με τις πρωτόγνωρες και πονηρές ρυθμίσεις αυτής της παραγράφου θα κατανεμηθούν δημόσιοι βοσκότοποι στα ανύπαρκτα / αναληθή αιγοπρόβατα της Κρήτης ή και όπου αλλού, επισημαίνεται ότι:
i.  Στην Ελλάδα οι κύριες παραγωγικές κατευθύνσεις της αιγοπροβατοτροφίας είναι το γάλα και το κρέας, πάρα πολύ σπάνια (σε επίπεδο μίας ή ελάχιστων μονάδων ανά Περιφερειακή Ενότητα) υπάρχει η αναπαραγωγή βελτιωμένων ζώων για πώληση, ενώ το μαλλί είναι συμπληρωματική παραγωγή πολύ μικρής αξίας που κάποιες φορές πετιέται.
ii. Στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής του Υπ.Α.Α.Τ. (Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων) δίνεται η δυνατότητα της δήλωσης μιας αιγοπροβατοτροφικής εκμετάλλευσης ως κατεύθυνσης γαλακτοπαραγωγικής ή κρεοπαραγωγικής ή μικτής ή αναπαραγωγικής ή ειδικού σκοπού. Σύμφωνα με τα στατιστικά που δίνει το Ο.Π.Σ.Κ. στη συντριπτική πλειοψηφία των Περιφερειακών Ενοτήτων (και σε όλη την Κρήτη) το 97 % περίπου των εκμεταλλεύσεων έχει δηλωθεί ως μικτής κατεύθυνσης (και συνεπώς θα έπρεπε να υπάγεται στις ρυθμίσεις της προηγούμενης παραγράφου 4 του άρθρου 4 της εν λόγω ΚΥΑ), στους νομούς Λάρισας, Λέσβου και Θεσσαλονίκης υπάρχει και σημαντικό ποσοστό αποκλειστικής γαλακτοπαραγωγικής κατεύθυνσης, σε ελάχιστες Π.Ε. υπάρχουν μία ή λίγες μονάδες αναπαραγωγικής κατεύθυνσης και εκλείπουν οι μονάδες ειδικού σκοπού.
iii. Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι οι αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις που υπάγονται στην κατηγορία του άρθρου 4, παρ. 5 της ΚΥΑ είναι τόσο λίγες που θα έπρεπε να διενεργηθεί επιτόπιος έλεγχος για την καταμέτρηση του ζωικού τους κεφαλαίου. Παρά ταύτα υπάρχει ένα αριθμός, συνήθως μικρών εκμεταλλεύσεων (πιθανώς κάτω και των 3 Μονάδων Μεγάλων Ζώων που είναι το όριο για την κατανομή των βοσκοτόπων) που είναι δηλωμένες ως μικτής κατεύθυνσης, αλλά δεν έχουν δηλώσεις στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Σε αυτό το σημείο, όμως υπάρχει μια μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας. Στον συνημμένο σχετικό πίνακα καταγράφεται ότι στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ήταν ενεργές στο Ο.Π.Σ.Κ. του Υπ.Α.Α.Τ. την 1/1/2025 5.519 εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων εκ των οποίων καταγράφηκαν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για παραγωγή γάλακτος κατά το ημερολογιακό έτος 2024 οι 4.337, δηλαδή ποσοστό 79 %. Αντίστοιχα, στην Περιφέρεια Κρήτης, ήταν ενεργές στο Ο.Π.Σ.Κ. του Υπ.Α.Α.Τ. την 1/1/2025 28.032 εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων εκ των οποίων καταγράφηκαν στην εφαρμογή ΑΡΤΕΜΙΣ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για παραγωγή γάλακτος κατά το ημερολογιακό έτος 2024 οι 10.930, δηλαδή ποσοστό μόλις 39 %, το οποίο μάλιστα πέφτει στο πρωτοφανές 21 % για την Π.Ε. Χανίων.
iv. Συνεπώς, αυτή η 5η παράγραφος του άρθρου 4 της ΚΥΑ δημιουργήθηκε για την πλειοψηφία των κτηνοτροφικών μονάδων της Κρήτης, οι περισσότερες, όμως, μονάδες αυτής της κατηγορίας (χωρίς δήλωση παραγωγικών στοιχείων) είναι πιθανώς ανύπαρκτες ή με αναληθή αριθμό ζωικού κεφαλαίου (υπενθυμίζω ότι οι 14.592 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Κρήτη την 1/1/2018 έγιναν 28.032 την 1/1/2025).
v. Η μέθοδος τεκμαρτού υπολογισμού του ζωικού κεφαλαίου αυτής της κατηγορίας των εκμεταλλεύσεων είναι πρωτοφανής, αγνώστου και αμφιβόλου προέλευσης, ανακριβής, αναξιόπιστη, αντιγεωτεχνική και απαράδεκτη για τους παρακάτω λόγους:
1) Συγκρίνει το δηλωθέν εισόδημα του εντύπου Ε1 προς την αξία των δικαιωμάτων βασικής εισοδηματικής στήριξης περιφέρειας βοσκοτόπων μεταξύ του κάθε κτηνοτρόφου και του συνόλου της Περιφερειακής Ενότητας. Στο εισόδημα, όμως του εντύπου Ε1 υπολογίζονται και άλλες πιθανές αγροτικές και μη δραστηριότητες, όπως ακριβώς καταγράφονται ως ΚΑΔ στο παράρτημα της ΚΥΑ (πχ. καλλιέργεια σιτηρών, ελιάς, φρούτων, λαχανικών, μελιού, αυγών, χονδρικό και λιανικό εμπόριο μεταποιημένων προϊόντων κλπ) και μπορεί να υπολογίζεται πέραν της βασικής ενίσχυσης και μέρος των συνδεδεμένων ενισχύσεων ή των οικολογικών σχημάτων, οικονομικές ενισχύσεις προηγουμένων ετών κλπ. Αυτή η απαράδεκτη και σκόπιμη γενικοποίηση της πηγής του εισοδήματος είναι αναμενόμενη καθώς οι συγκεκριμένοι αιγοπροβατοτρόφοι εάν δεν παράγουν αιγοπρόβειο γάλα ή κρέας δεν θα έχουν δηλωμένο κάποιο άλλο τιμολόγιο παραγωγής εκτός από τους ελάχιστους της αναπαραγωγικής κατεύθυνσης.
2) Χρησιμοποιείται χωρίς εμφανή λόγο ένα σύνθετο κλάσμα που αντιστρέφει τις έννοιες της σύγκρισης μεταξύ του εισοδήματος του Ε1 και της αξίας των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων.
3) Σύμφωνα με το μαθηματικό τύπο, εάν έχει ένας κτηνοτρόφος μεγαλύτερη αναλογία εισοδήματος Ε1 από την αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων του σε σχέση με την αντίστοιχη αναλογία του συνόλου της Περιφερειακής Ενότητας, π.χ. λόγω του ότι έχει επιπλέον έναν ελαιώνα ή άλλες δραστηριότητες, η νέα ΚΥΑ δέχεται ως αληθές το δηλωμένο ζωικό του κεφάλαιο και ας μην παράγει τίποτα στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας!!!
4) Αλλά και στην αντίθετη περίπτωση δεν αποκλείεται από το σύστημα ο κτηνοτρόφος, απλώς μειώνονται τα δηλωμένα (πιθανώς ανύπαρκτα ζώα του) κατά το λόγο της αναλογίας μεταξύ του κτηνοτρόφου και της Περιφερειακής Ενότητας!!!
5)  Και όλες οι συγκρίσεις γίνονται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας για να μη διαταραχθούν οι ισορροπίες μέσα στο Ρέθυμνο ή στο Ηράκλειο ή στα Χανιά…
6) Ο μόνος τρόπος για να μην υπολογιστούν αιγοπρόβατα για κατανομή βοσκοτόπων στην νέα ΚΥΑ είναι να μην δηλώσει κάποιος ούτε καν την εισπραχθείσα βασική ενίσχυση ή άλλο αγροτικό εισόδημα, αλλά πάλι ο μαθηματικός τύπος δεν είναι κατάλληλος γιατί δεν υπάρχει κλάσμα με παρονομαστή το μηδέν…
vi. Συμπερασματικά, με την 5η παράγραφο του 4ου άρθρου της ΚΥΑ διαιωνίζεται εν πολλοίς η κατανομή των δημόσιων βοσκοτόπων σε πιθανώς ανύπαρκτα ζώα ή κοπάδια (όπως κατέγραφε το δελτίο τύπου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας της 20ης Μαΐου 2025), ιδίως στην Κρήτη και διαψεύδονται οι καλές προθέσεις των δελτίων τύπου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων…

5.  Στο άρθρο 5 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) καταργούνται πλέον οι εννιά Χωρικές Ενότητες. Στην 3η παράγραφο του άρθρου 5, όμως, η μέση αναλογία κατανομής βοσκοτόπων της χώρας υπολογίζεται με βάση τα δηλωμένα ζώα στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του προηγούμενου έτους (2024) και συνεπώς, υπεισέρχεται στον υπολογισμό και το τεράστιο αναληθές ζωικό κεφάλαιο αιγοπροβάτων της Κρήτης αυξάνοντας τεχνητά την πυκνότητα βόσκησης και μειώνοντας την αναλογούσα έκταση κατανεμηθέντος βοσκότοπου ανά προσδιορισθείσα Μονάδα Μεγάλου Ζώου, ακόμη και σε όσους κτηνοτρόφους θα λάβουν για πρώτη φορά το 2025 βοσκοτοπικά δικαιώματα από το Εθνικό Απόθεμα.

6. Στο άρθρο 6 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) καθορίζεται το κριτήριο της ομορότητας για τις Περιφερειακές Ενότητες, ενώ για την Κρήτη το όριο καθορίζεται στο σύνολο του νησιού. Τίθενται με ασάφεια και κριτήρια παραγωγικότητας για την κατανομή βοσκοτόπων εκτός της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία βρίσκεται η σταβλική εγκατάσταση. Υπάρχει, όμως, η παράγραφος 20 του άρθρου 6 της νέας ΚΥΑ, η οποία ανοίγει την κερκόπορτα, για να δοθούν βοσκότοποι σε όλη την Ελλάδα ανεξαρτήτως κριτηρίων ομορότητας, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την παράγραφο 8 και τον ειδικό πίνακα υπολοίπου στις Π.Ε. που έχουν διαθέσιμους επιλέξιμους βοσκότοπους. Επί λέξει το κείμενο της 20ης παραγράφου: «Σε περίπτωση που, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανομής των βοσκοτόπων που διενεργείται σύμφωνα με την παρούσα, δεν προκύπτει επάρκεια βοσκοτόπων προς διάθεση για το σύνολο των επιλέξιμων κτηνοτρόφων σε μια περιφερειακή ενότητα, πραγματοποιείται συμπληρωματική καταβολή στη συγκεκριμένη Περιφεριακή Ενότητα, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο από τα τρία (3) παρακάτω στοιχεία: παραδόσεις γάλακτος, παραδόσεις κρέατος ή αγορά ζωοτροφών, όπως αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της πληροφοριακής βάσης του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ «ΑΡΤΕΜΙΣ» ή από στοιχεία οικονομικών συναλλαγών από το myDATA, με σκοπό την ισότιμη μεταχείριση των κτηνοτρόφων στο σύνολο της χώρας και τη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού με βάση τα παραπάνω τεκμήρια παραγωγής γάλακτος ή κρέατος ή αγοράς ζωοτροφών». Με λίγα λόγια, ένας ανύπαρκτος κτηνοτρόφος με ψευδή δήλωση ζωικού κεφαλαίου από την Κρήτη, εφόσον δηλώνει στο Ε1 τη βασική του ενίσχυση ή και κάποια άλλη αγροτική δραστηριότητα και αγοράσει και καλαμπόκι ως ζωοτροφή, θα μπορεί να δεσμεύσει βοσκοτόπια σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της Ηπειρωτικής Ελλάδας, στο πνεύμα της δήθεν ισότιμης μεταχείρισης, και να συνεχίσει να επιδοτείται, ενώ κανονικά έπρεπε να ελεγχθεί το δήθεν ζωικό του κεφάλαιο, να επιστρέψει τα χρήματα που πήρε και να δικαστεί για τις ψευδείς δηλώσεις και για την παράνομη είσπραξη δημόσιου χρήματος…

7. Η χρήση της οικονομικής ενίσχυσης του βοσκότοπου σε καλή γεωργική κατάσταση (μη παραγωγικού) σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου οι ιδιωτικοί βοσκότοποι είναι περίπου μόλις το 10 % της συνολικής έκτασης των βοσκοτόπων έπρεπε ήδη να έχει καταργηθεί, καθώς αποδείχθηκε, τόσο από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όσο και από τις Ελληνικές Αρχές, ότι υπήρξε εκτεταμένη κατάχρηση της δυνατότητας αυτής με επίκληση πλαστογραφημένων παραστατικών κατοχής σε δημόσια αδήλωτη γη. Μέχρι στιγμής στη δημοσιότητα έχουν έρθει περίπου 1.100 υποθέσεις απάτης που έχουν εντοπιστεί από ένα σύνολο 12.259 δικαιούχων οι οποίοι δήλωσαν βοσκοτόπια σε καλή γεωργική κατάσταση (σε όλη την Ελλάδα) το 2024, η έρευνα, όμως, συνεχίζεται. Η πρόβλεψη της τροποποίησης της προγενέστερης ΚΥΑ το 2021 (ΚΥΑ 1217/264725 – ΦΕΚ Β΄ 4584/5-10-2021) ότι οι ιδιωτικές εκτάσεις που δηλώθηκαν κατά το χρόνο απόκτησης των δικαιωμάτων βοσκότοπου εξαιρούνται από την κατ’ έτος απαίτηση κατανομής δημόσιου βοσκοτόπου, παρότι νοθεύτηκε με την επόμενη τροποποίηση του 2022 (ΚΥΑ 1485/391112 – ΦΕΚ Β΄ 6647/22-12-2022), έπρεπε να παραμείνει χωρίς εξαιρέσεις, αλλά δυστυχώς στο άρθρο 6, παρ. 16 της νέας ΚΥΑ εξαλείφθηκε αναιτιολόγητα και αυτή η ασφαλιστική δικλείδα…

8. Στο άρθρο 7 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) για τη διαδικασία κατανομής των επιλέξιμων βοσκοτόπων δεν υπάρχει καμία αναφορά στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 19 του ν. 4351/2015 (ΦΕΚ Α΄ 164) και της υπ΄ αρ. 915/69142/18 (ΦΕΚ 1812 Β/21-05-2018) ΥΑ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Οι διατάξεις, όμως αυτού του άρθρου αυτού  του νόμου είναι αυτές που εξουσιοδοτούν την έκδοση της νέας ΚΥΑ και είναι υπέρτερες της διαδικασίας του άρθρου 7. Συνεπώς, όσο ισχύει αυτή η νομική διάταξη παραμένει και η υποχρέωση να πραγματοποιηθεί (α) η αποστολή (μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής) από τον ΟΠΕΚΕΠΕ των καταστάσεων με την κατανομή των βοσκοτόπων ανά κτηνοτρόφο στην κάθε Περιφερειακή Ενότητα, (β) η ανάρτηση - δημοσίευση της κατανομής βοσκοτόπων στην Περιφερειακή Ενότητα, (γ) η υποβολή και η εξέταση ενστάσεων των ενδιαφερόμενων κτηνοτρόφων για την τροποποίησή της από την αρμόδια Τριμελή Επιτροπή. Προφανώς, αυτή η διαδικασία διαφάνειας και ελέγχου στην κατανομή των βοσκοτόπων δεν αρέσει στην Κυβέρνηση, καθώς την έχει καταργήσει ήδη στην πράξη, κατά παράβαση των κείμενων διατάξεων, από το 2022…

9. Στο άρθρο 9, παρ. 7 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) διατηρούνται οι εξοντωτικές ρυθμίσεις της τροποποίησης της αρχικής ΚΥΑ το 2021 (ΚΥΑ 1217/264725 – ΦΕΚ Β΄ 4584/5-10-2021), με τις οποίες θεσπίστηκαν αυστηρές ποινές στην κατανομή των βοσκοτόπων του επόμενου έτους στην περίπτωση καταμέτρησης μειωμένου ζωικού κεφαλαίου σε επιτόπιο έλεγχο του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε. Αυτή η διάταξη είναι εσφαλμένη γιατί σε ένα ποίμνιο δεν διατηρείται σταθερός ο αριθμός των αιγοπροβάτων καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ για την ενεργοποίηση των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων απαιτείται μόνο η ελάχιστη πυκνότητα βόσκησης των 0,7 ΜΜΖ / εκτάριο βοσκότοπου. Είναι και άδικη γιατί δημιουργείται άνιση μεταχείριση μεταξύ όσων ελέγχονται επιτοπίως και όσων δεν ελέγχονται (ιδίως στην Κρήτη).
Αυτή η καταγραφή των προβληματικών σημείων της νέας ΚΥΑ 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) γίνεται για την ανάδειξη της αλήθειας με μόνο σκοπό την έγκαιρη τροποποίηση – διόρθωση της νέας ΚΥΑ πριν την εφαρμογή της, ώστε να αποδοθεί η δικαιοσύνη στην οικονομική ενίσχυση των Ελλήνων κτηνοτρόφων που τόσο έχει πληγεί κατά την τελευταία εξαετία, όπως αποδείχθηκε ήδη στην από 15-10-2025 ανοιχτή μου επιστολή προς τον Πρωθυπουργό. Για να αποκατασταθεί το κράτος δικαίου στους κτηνοτρόφους της Ελλάδας δεν αρκεί να αγορασθούν και να τοποθετηθούν στα εκτρεφόμενα ζώα οι στομαχικοί βόλοι με το ηλεκτρονικό κύκλωμα, όπως προαναγγέλθηκε για το 2026, αλλά θα πρέπει να διενεργηθεί μετά την τοποθέτηση των βόλων ένας καθολικός επιτόπιος έλεγχος των αιγοπροβάτων σε όλη την Ελλάδα (ιδίως στην Κρήτη) και στη συνέχεια να κατανεμηθούν τα βοσκοτόπια με τα πραγματικά στοιχεία του ζωικού κεφαλαίου, αλλά και να επαναϋπολογισθούν εξ αρχής ο αριθμός και η αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων, ώστε να μη μεταφέρονται στο χρόνο οι αμαρτίες του παρελθόντος. Απώτερος στόχος, για να λήξει αυτή η θλιβερή περίοδος για τη χώρα μας, είναι η υλοποίηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης που θα τερματίσουν την εικονική κατανομή των βοσκοτόπων στην Ελλάδα.

Διαβάστε την ΚΥΑ

Αθανάσιος Σ. Σαρόπουλος
Πρόεδρος της Δ.Ε. του Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.)
Αν. Προϊστάμενος της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας και Αλιείας Μ.Ε. Θεσσαλονίκης

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 αποτελεί το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να διασφαλίσει ότι συγκεκριμένα αγροτικά και δασικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά δεν συνδέονται με αποψίλωση ή υποβάθμιση δασών. Με τον κανονισμό αυτό διαμορφώνεται ένα ενιαίο πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων, που επηρεάζει όλους τους φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας και εντάσσεται στους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ. Αυτήν την ίδια περίοδο, βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση για πιθανές απλουστεύσεις στην εφαρμογή του πλαισίου, χωρίς όμως να έχουν διαμορφωθεί ακόμη δεσμευτικές αλλαγές.

Το σκεπτικό του Κανονισμού

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ εισήγαγε επί δεκαετίες σημαντικές ποσότητες αγροτικών προϊόντων που σχετίζονται με την αποψίλωση, επηρεάζοντας κρίσιμα οικοσυστήματα σε παγκόσμια κλίμακα. Ο Κανονισμός στοχεύει στη μείωση αυτού του αποτυπώματος, προωθώντας την κυκλοφορία προϊόντων που δεν προέρχονται από εκτάσεις που έχουν αποψιλωθεί ή υποβαθμιστεί. Το νομικό κείμενο εντάσσει την προσέγγιση αυτή στη συνολικότερη στρατηγική της ΕΕ για την κλιματική δράση, την προστασία των δασών και τη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων.

Τι ορίζει ο Κανονισμός για τα προϊόντα και τις πρώτες ύλες

Ο Κανονισμός καλύπτει συγκεκριμένες κατηγορίες «σχετικών εμπορευμάτων» και «σχετικών προϊόντων». Πρόκειται για προϊόντα που περιέχουν, παράγονται από ή έχουν τραφεί με βασικές πρώτες ύλες όπως βοοειδή, κακάο, καφέ, φοινικέλαιο, καουτσούκ, σόγια και ξύλο. Το επίσημο κείμενο καθορίζει ρητά ότι τα προϊόντα αυτά μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά της ΕΕ μόνο αν είναι «αποψιλωμένα-μηδενικά» και έχουν παραχθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας παραγωγής. Η έννοια «deforestation-free» ορίζεται με σαφή χρονικό όριο: η γεωργική δραστηριότητα δεν πρέπει να έχει επεκταθεί σε δασικές εκτάσεις μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020.
Υποχρεώσεις για τους φορείς της αγοράς

Το ρυθμιστικό πλαίσιο εισάγει ένα ολοκληρωμένο σύστημα δέουσας επιμέλειας για όλους τους οικονομικούς φορείς που διαθέτουν προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά ή τα εξάγουν από αυτήν. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να συγκεντρώνουν συγκεκριμένα στοιχεία για την προέλευση των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφικής τοποθεσίας των εκτάσεων παραγωγής. Με βάση αυτά τα δεδομένα διενεργείται εκτίμηση κινδύνου και, όπου απαιτείται, λαμβάνονται μέτρα μετριασμού ώστε να διασφαλίζεται ότι το προϊόν δεν συνδέεται με αποψίλωση ή παραβίαση της τοπικής νομοθεσίας. Όπως προβλέπεται στο κεφάλαιο για τη δέουσα επιμέλεια, κανένα προϊόν δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά αν δεν τεκμηριώνεται ότι υπάρχει μόνο «αμελητέος κίνδυνος» μη συμμόρφωσης.

Ο ρόλος των κρατών-μελών και των ελέγχων

Η εφαρμογή του Κανονισμού στηρίζεται σε ένα σύστημα ελέγχων που διενεργείται από τα κράτη-μέλη. Οι αρμόδιες αρχές είναι υπεύθυνες για την εποπτεία της αγοράς και πραγματοποιούν τακτικούς ελέγχους σε προϊόντα και επιχειρήσεις, αξιοποιώντας εργαλεία ανάλυσης κινδύνου και το ευρωπαϊκό πληροφοριακό σύστημα που δημιουργείται για τον σκοπό αυτό. Το επίσημο κείμενο περιγράφει πλήρεις διαδικασίες εποπτείας, από την προσωρινή αναστολή διάθεσης προϊόντων έως την επιβολή κυρώσεων, για να διασφαλιστεί ότι προϊόντα που δεν συμμορφώνονται δεν θα παραμένουν στην αγορά.

Στόχος: προστασία δασών και βιοποικιλότητας

Η νομική πράξη υπογραμμίζει ότι η προστασία των δασών αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την κλιματική ισορροπία και για τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας. Το πλαίσιο ευθυγραμμίζεται με διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ, όπως η Συμφωνία του Παρισιού και η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα, αναγνωρίζοντας ότι η αποψίλωση συνδέεται τόσο με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όσο και με την απώλεια ειδών. Μέσω του Κανονισμού, η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει την επίδραση της κατανάλωσής της στη διεθνή αποψίλωση και να δώσει κίνητρα για πιο βιώσιμες γεωργικές πρακτικές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Εξελίξεις για πιθανές τροποποιήσεις και απλουστεύσεις

Παράλληλα με την εφαρμογή του Κανονισμού, σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται σε εξέλιξη μια συζήτηση γύρω από το ενδεχόμενο απλουστεύσεων, με στόχο την ομαλότερη μετάβαση των επιχειρήσεων στο νέο πλαίσιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει τη διαπραγματευτική του θέση, προτείνοντας παράταση των προθεσμιών συμμόρφωσης και μείωση του διοικητικού φόρτου για μικρούς φορείς, τονίζοντας ότι η προσαρμογή απαιτεί λειτουργικά εργαλεία και επαρκή χρόνο. Οι προτάσεις αυτές θα εξεταστούν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο, χωρίς να αποτελούν ακόμη θεσμοθετημένες αλλαγές. Η συζήτηση ωστόσο υπογραμμίζει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αναζητούν τρόπους να διευκολύνουν την εφαρμογή του κανονισμού, διατηρώντας αμετάβλητο τον βασικό του στόχο: την προστασία των δασών και τον περιορισμό της αποψίλωσης.

Τι σηματοδοτεί η επόμενη μέρα

Ο Κανονισμός που εφαρμόζεται από το 2023 έχει ήδη διαμορφώσει τη βάση για το πώς τα αγροτικά προϊόντα φτάνουν στην ευρωπαϊκή αγορά, φέρνοντας τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο της παραγωγής και του εμπορίου. Καθώς η συζήτηση για πιθανές απλουστεύσεις συνεχίζεται, παραμένει ανοιχτό το πώς θα διαμορφωθεί τελικά η εφαρμογή του πλαισίου τα επόμενα χρόνια. Το βέβαιο είναι ότι ο στόχος της ΕΕ για ουσιαστική προστασία των δασών και περιορισμό της αποψίλωσης παραμένει σταθερός και καθορίζει την κατεύθυνση των εξελίξεων.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή   

Οι φετινές παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα στη Βραζιλία ολοκληρώθηκαν με μια αίσθηση περιορισμένης προόδου. Παρά τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις υψηλές προσδοκίες που είχε δημιουργήσει η βραζιλιάνικη Προεδρία, το τελικό αποτέλεσμα του COP30 κρίθηκε από τους επικεφαλής της ευρωπαϊκής αποστολής κατώτερο των απαιτήσεων που υπαγορεύει η κλιματική κρίση.

Τι είναι η COP και ποιο ρόλο εξυπηρετεί;

Η COP (Conference of the Parties) είναι η ετήσια Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών στη Σύμβαση-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Πρόκειται για το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της Σύμβασης και συγκεντρώνει σχεδόν όλες τις χώρες του πλανήτη, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο τον συντονισμό της παγκόσμιας δράσης απέναντι στην κλιματική κρίση.

Στις συνεδριάσεις της COP, τα κράτη αξιολογούν την πρόοδο που έχει γίνει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συζητούν μέτρα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και λαμβάνουν αποφάσεις για τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών. Από τις διασκέψεις αυτές προέκυψαν και οι σημαντικότερες διεθνείς συμφωνίες, όπως το Πρωτόκολλο του Κιότο και η Συμφωνία του Παρισιού.

Η COP λειτουργεί ως η βασική πλατφόρμα όπου κυβερνήσεις, οργανισμοί, επιστήμονες και κοινωνικοί φορείς προσπαθούν να βρουν κοινό έδαφος για την επιτάχυνση της κλιματικής δράσης. Παρότι οι διαπραγματεύσεις συχνά είναι δύσκολες και οι προόδους αργές, η διαδικασία παραμένει το μοναδικό παγκόσμιο φόρουμ όπου λαμβάνονται συλλογικές δεσμεύσεις για το κλίμα.

Η “ατζέντα” της  COP

Στις ετήσιες διασκέψεις COP, οι χώρες εξετάζουν την παγκόσμια πρόοδο στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συζητούν τρόπους ενίσχυσης της προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και διαπραγματεύονται τη χρηματοδότηση που θα στηρίξει ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες χώρες. Στο τραπέζι βρίσκονται επίσης ζητήματα εφαρμογής και παρακολούθησης των διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού, αλλά και τεχνικά θέματα σχετικά με μηχανισμούς αγοράς άνθρακα, χρονοδιαγράμματα υποβολής εθνικών δεσμεύσεων και διαδικασίες διαφάνειας. Αν και κάθε COP έχει τις δικές της πολιτικές δυναμικές, όλα έχουν ως κοινό στόχο τον συντονισμό της διεθνούς προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Μια COP σε δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία

Η επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Lídia Pereira, περιέγραψε τις διαπραγματεύσεις ως έναν συνεχόμενο αγώνα απέναντι σε μια ενιαία BRICS–Αραβική στάση, αλλά και σε μια προεδρία του COP που «δεν θέλησε να αγγίξει το επίπεδο φιλοδοξίας» της ΕΕ.

Παρά τα εμπόδια, η ΕΕ πέτυχε την αναγνώριση της ανάγκης να καλυφθεί το έλλειμμα εκπομπών, ενώ προχώρησε και στη δρομολόγηση μιας συζήτησης υψηλού επιπέδου για την εφαρμογή των δεσμεύσεων. Παράλληλα καταγράφηκε πρόοδος μέσω της αποστολής Belém 1.5°C, του Global Implementation Accelerator και μιας πλουραλιστικής πρωτοβουλίας για τη μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα. Στο σκέλος της προσαρμογής, διασφαλίστηκε η προστασία της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του νέου συλλογικού ποσοτικοποιημένου στόχου για την κλιματική χρηματοδότηση (NCQG), ενώ υιοθετήθηκε και σύσταση για τουλάχιστον τριπλασιασμό της υποστήριξης έως το 2035.

«Πολύ λίγα, πολύ αργά»

Ο αντιπρόεδρος της αντιπροσωπείας, Mohammed Chahim, υπογράμμισε ότι το αποτέλεσμα του COP30 «εξασφαλίζει μόνο μια ελάχιστη βάση για παγκόσμια κλιματική δράση», καθώς το χάσμα ανάμεσα στη φιλοδοξία και τις πραγματικές μειώσεις εκπομπών παραμένει μεγάλο και οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί έχουν πλέον μεταβληθεί. Όπως σημείωσε, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο αναγκάστηκαν να «κωπηλατήσουν κόντρα στο ρεύμα» προκειμένου να διασωθεί ό,τι ήταν δυνατόν από το επίπεδο της διεθνούς φιλοδοξίας. Η ανησυχία του Chahim επικεντρώνεται και στη διπλωματική απομόνωση της Ευρώπης, καθώς οι παραδοσιακοί της σύμμαχοι στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων εμφανίζονται ολοένα και λιγότερο.

Ποιος ήταν ο ρόλος της ΕΕ στην COP30

Η επίσημη αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμμετείχε στο COP30 από τις 17 έως τις 21 Νοεμβρίου, διάστημα κατά το οποίο διοργάνωσε δύο παράλληλες εκδηλώσεις αφιερωμένες στο μέλλον της ευρωπαϊκής κλιματικής πολιτικής και στην αποτίμηση των δέκα ετών από τη Συμφωνία του Παρισιού. Στο ίδιο πλαίσιο, τα μέλη της αντιπροσωπείας είχαν σειρά συναντήσεων με υπουργούς, βουλευτές, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και ηγετικά στελέχη διεθνών κλιματικών οργανισμών. Η κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Επίτροπο για το Κλίμα, την Κλιματική Ουδετερότητα και την Καθαρή Ανάπτυξη, Wopke Hoekstra, ανέδειξε την ανάγκη η Ευρώπη να συνεχίσει να διαδραματίζει ρόλο καθοδήγησης, παρά τις αντίξοες συνθήκες που χαρακτηρίζουν τις διεθνείς διαπραγματεύσεις.

Τι σημαίνει για την κλιματική κρίση;

Το COP30 μπορεί να μην προσέφερε τη μεγάλη τομή που πολλοί ανέμεναν, ωστόσο επιβεβαίωσε ότι, παρά τις πιέσεις και τις γεωπολιτικές αντιστάσεις, η πολυμερής διαδικασία παραμένει ενεργή και λειτουργική. Το αποτέλεσμα αφήνει ανοιχτό το ζήτημα της ταχύτητας και του βαθμού εφαρμογής των δεσμεύσεων, σε μια περίοδο κατά την οποία η κλιματική κρίση επιταχύνεται και οι επιστημονικές προειδοποιήσεις γίνονται όλο και πιο επιτακτικές. Η απόσταση ανάμεσα στη φιλοδοξία και στις πραγματικές μειώσεις εκπομπών εξακολουθεί να προβληματίζει, υπογραμμίζοντας ότι η διεθνής κοινότητα χρειάζεται πιο συντονισμένη και πιο άμεση δράση.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη καλείται όχι μόνο να διατηρήσει το επίπεδο φιλοδοξίας της, αλλά και να αναζητήσει νέους τρόπους σύμπραξης, ώστε οι επόμενες διαπραγματεύσεις να μη διεξαχθούν μέσα σε συνθήκες απομόνωσης ή ασύμμετρων συσχετισμών—ιδίως σε μια συγκυρία όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αγγίζουν πλέον όλο και μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Εδώ και δύο δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει ένα από τα πιο ολοκληρωμένα πλαίσια για την προστασία των υδάτων. Η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία καθορίζει πώς πρέπει να προστατεύονται και να διαχειρίζονται τα ποτάμια, οι λίμνες και τα υπόγεια νερά, με στόχο να διατηρούνται ή να επανέρχονται σε «καλή κατάσταση». Δεν πρόκειται για μια απλή περιβαλλοντική κατευθυντήρια γραμμή, αλλά για δεσμευτικό πλαίσιο που απαιτεί σχεδιασμό, παρακολούθηση και ουσιαστικά αποτελέσματα. Για τον αγροτικό τομέα, αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση του νερού – από την άρδευση έως την προστασία των υδροφορέων – εντάσσεται ολοένα και περισσότερο σε συγκεκριμένους κανόνες και διαδικασίες.

Παρότι η WFD δεν θέτει αυτόνομη προθεσμία για το 2027, η χρονιά αυτή χρησιμοποιείται συχνά στη δημόσια συζήτηση επειδή βρίσκεται στο μέσο του νέου εξαετούς κύκλου 2024–2030. Σε αυτό το σημείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί την πρόοδο των κρατών μελών, ζητά προσαρμογές όπου χρειάζεται και ενισχύει τις συστάσεις της για την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Έτσι, το 2027 λειτουργεί περισσότερο ως χρονικός «δείκτης πορείας» παρά ως επίσημη καταληκτική ημερομηνία, αποτυπώνοντας το πόσο αποτελεσματικά εξελίσσεται η εφαρμογή της οδηγίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Τι είναι η Οδηγία για τα Νερά (WFD) και ποιοι οι βασικοί της στόχοι

Η Water Framework Directive (WFD), σε ισχύ από το 2000, είναι το κεντρικό ευρωπαϊκό πλαίσιο για την προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδάτων. Στόχος της είναι να περιορίσει τη ρύπανση, να διασφαλίσει επαρκείς υδατικούς πόρους και να προστατεύσει την οικολογική ισορροπία των ποταμών, λιμνών, παράκτιων και υπόγειων νερών. Η διαχείριση γίνεται σε επίπεδο λεκάνης απορροής, ώστε τα κράτη που μοιράζονται τα ίδια υδάτινα σώματα να συνεργάζονται με κοινά κριτήρια και στόχους.

Με βάση το άρθρο 4, τα κράτη μέλη οφείλουν, μέσω των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής (RBMPs) και των Προγραμμάτων Μέτρων (PoMs), να προστατεύουν και να αποκαθιστούν τα υδάτινα σώματα ώστε να επιτυγχάνεται «καλή κατάσταση» – τόσο χημική όσο και οικολογική. Τα σχέδια αυτά ανανεώνονται κάθε έξι χρόνια, έπειτα από δημόσια διαβούλευση, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων.

Η νομοθεσία πίσω από την οδηγία

Η WFD αποτελεί το βασικό νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα και συνοδεύεται από δύο θυγατρικές οδηγίες που ρυθμίζουν την ποιότητα των επιφανειακών και των υπόγειων νερών. Το πλαίσιο καθορίζει προθεσμίες, δυνατότητες εξαιρέσεων και τεχνικές απαιτήσεις για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των υδάτινων σωμάτων, καθώς και για το περιεχόμενο των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Στο Παράρτημα X περιλαμβάνονται οι ουσίες προτεραιότητας, για τις οποίες τα ποιοτικά πρότυπα καθορίζονται στην Οδηγία Περιβαλλοντικών Ποιοτικών Προτύπων (EQSD), ενώ η οδηγία απαιτεί και πρότυπα για ρύπους εθνικού ενδιαφέροντος. Οι κατάλογοι αυτοί, όπως και εκείνοι της Οδηγίας για τα Υπόγεια Νερά (GWD), αναθεωρούνται κάθε έξι χρόνια ώστε να αντανακλούν τις απαιτήσεις προστασίας της χημικής και ποσοτικής κατάστασης των υδάτων.

Αξιολόγηση – Τι έδειξε ο έλεγχος καταλληλότητας 

Το 2019 η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε έναν συνολικό έλεγχο καταλληλότητας της νομοθεσίας για τα ύδατα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν το πλαίσιο εξακολουθεί να εξυπηρετεί τους στόχους για τους οποίους δημιουργήθηκε. Η αξιολόγηση έδειξε ότι η νομοθεσία είναι συνολικά «κατάλληλη για τον σκοπό της», ενώ εντοπίστηκαν τομείς όπου απαιτείται βελτίωση, όπως οι επενδύσεις, η εφαρμογή στην πράξη, η αντιμετώπιση της χημικής ρύπανσης, η ενσωμάτωση του νερού σε άλλες πολιτικές και η ανάγκη για διοικητική απλοποίηση και ψηφιοποίηση. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι οδηγίες έχουν ήδη οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα προστασίας των υδάτινων σωμάτων και σε καλύτερη διαχείριση του κινδύνου πλημμύρας, ενώ οι στόχοι τους παραμένουν εξίσου – αν όχι περισσότερο – επίκαιροι και συμβάλλουν στην επίτευξη ευρύτερων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

Πώς εφαρμόζεται στην πράξη

Η εφαρμογή της WFD είναι σύνθετη, καθώς καλύπτει τόσο τις εθνικές όσο και τις διεθνείς λεκάνες απορροής, οι οποίες συχνά εκτείνονται πέρα από διοικητικά ή κρατικά σύνορα και απαιτούν κοινή, συντονισμένη διαχείριση. Κεντρικό εργαλείο αποτελούν τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, τα οποία συντάσσονται μετά από δημόσια διαβούλευση και έχουν εξαετή ισχύ, με σχετικές εκθέσεις εφαρμογής να δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σχέδια έχουν εκδοθεί για σημαντικές διεθνείς λεκάνες, όπως του Δούναβη, του Ρήνου, του Έλβα, του Έμς, της Σχέλντης και του Σάβου. Για την αντιμετώπιση κοινών τεχνικών ζητημάτων, τα κράτη μέλη, η Νορβηγία και η Επιτροπή υιοθέτησαν την Κοινή Στρατηγική Εφαρμογής (CIS), στο πλαίσιο της οποίας λειτουργούν τεχνικές ομάδες εργασίας και ομάδα στρατηγικού συντονισμού που αναπτύσσουν οδηγούς και θεματικά έγγραφα.

Τι σημαίνει για την ελληνική γεωργία

Παρότι η WFD δεν αναφέρεται ονομαστικά στη γεωργία, οι απαιτήσεις της για μείωση της ρύπανσης και προστασία της ποσοτικής και χημικής κατάστασης των υδάτων επηρεάζουν άμεσα τις πολιτικές που αφορούν τον πρωτογενή τομέα. Η τήρηση ποιοτικών προτύπων για ουσίες προτεραιότητας και ρύπους εθνικού ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με την εξαετή επανεξέταση των σχετικών καταλόγων, δημιουργεί ένα πλαίσιο στο οποίο οι πρακτικές άρδευσης, λίπανσης και γενικότερα χρήσης εισροών συνδέονται με την επίτευξη «καλής κατάστασης» των υδάτων. Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, που αποτελούν υποχρεωτικό εργαλείο πολιτικής, περιλαμβάνουν μέτρα που επηρεάζουν άμεσα τις αγροτικές περιοχές, από τη διαχείριση των υδατικών πόρων μέχρι περιορισμούς σε συγκεκριμένες ουσίες, διαμορφώνοντας το περιβάλλον μέσα στο οποίο η ελληνική γεωργία καλείται να προσαρμοστεί.

Το ζητούμενο από εδώ και πέρα

Η ευρωπαϊκή πολιτική για τα νερά συνεχίζει να εξελίσσεται και να θέτει υψηλές απαιτήσεις για όλα τα κράτη μέλη. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει πιο στοχευμένη προστασία των υδάτινων πόρων και προσεκτικότερο σχεδιασμό στη χρήση τους, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η γεωργία εξαρτάται άμεσα από την επάρκεια και την ποιότητα του νερού. Καθώς ο νέος εξαετής κύκλος εφαρμογής βρίσκεται σε εξέλιξη, με το 2027 να λειτουργεί ως ενδιάμεσο σημείο αξιολόγησης της προόδου, η συνέχεια θα κριθεί από το πόσο αποτελεσματικά θα εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα μέτρα και από τον συντονισμό που απαιτείται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, δείχνοντας πώς —και αν— η χώρα μας μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού πλαισίου για την προστασία των υδάτων.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Water Framework Directive

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε έναν από τους πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους της τελευταίας δεκαετίας: μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με το 1990, με τελικό στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Η σχετική ψηφοφορία ολοκληρώθηκε την Πέμπτη, καθορίζοντας τη θέση του Κοινοβουλίου ενόψει των διαπραγματεύσεων με τα κράτη μέλη για τη νέα κλιματική νομοθεσία. Η απόφαση εντάσσεται στο ευρύτερο ευρωπαϊκό σχέδιο για πράσινη μετάβαση που συνδυάζει περιβαλλοντικούς στόχους με τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Ευελιξίες για τα κράτη μέλη – τι αλλάζει

Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την εισαγωγή νέων μηχανισμών ευελιξίας για τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη θα μπορούν να πετύχουν τους στόχους:

Από το 2036, έως και πέντε ποσοστιαίες μονάδες της συνολικής μείωσης θα μπορούν να καλύπτονται μέσω υψηλής ποιότητας διεθνών πιστωτικών μορίων άνθρακα από τρίτες χώρες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει όριο τριών μονάδων, όμως το Κοινοβούλιο ζητά αυξημένο περιθώριο, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης ισχυρών δικλίδων ασφαλείας.

Οι ευρωβουλευτές τάσσονται υπέρ της χρήσης εγχώριων μόνιμων απορροφήσεων άνθρακα, ώστε να αντισταθμίζονται εκπομπές που είναι δύσκολο να περιοριστούν, στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ). Υποστηρίζεται επίσης μεγαλύτερη ευελιξία εντός και μεταξύ τομέων, ώστε η επίτευξη των στόχων να γίνει με τον πιο οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Αναβολή του ΣΕΔΕ2 – ένα ακόμη χρόνο πίσω

Το Κοινοβούλιο συμφώνησε με την πρόταση των κρατών μελών να αναβληθεί κατά έναν χρόνο η εφαρμογή του νέου συστήματος εμπορίας εκπομπών ΣΕΔΕ2, μεταφέροντάς το από το 2027 στο 2028. Το συγκεκριμένο σύστημα αφορά τις εκπομπές άνθρακα που προκύπτουν από την καύση καυσίμων στα κτίρια και στις οδικές μεταφορές, τομέας με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων.

Παράλληλα, το Κοινοβούλιο ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρά σε έκθεση προόδου ανά διετία, αξιολογώντας τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, τις τεχνολογικές εξελίξεις, την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, την πορεία των καθαρών απορροφήσεων άνθρακα, καθώς και τις τάσεις στις τιμές ενέργειας και τις επιπτώσεις τους στην οικονομία και τα νοικοκυριά. Ανάλογα με τα ευρήματα, η Επιτροπή θα μπορεί να προτείνει τροποποιήσεις στη νομοθεσία, ακόμη και στο στόχο για το 2040, ή να εισηγηθεί πρόσθετα μέτρα για την ενίσχυση του συνολικού πλαισίου.

Η ψηφοφορία και τα επόμενα βήματα

Το κείμενο εγκρίθηκε με 379 ψήφους υπέρ, 248 κατά και 10 αποχές. Με την ψηφοφορία αυτή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανοίγει πλέον τον δρόμο για τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη, όπου θα οριστικοποιηθεί το τελικό πλαίσιο της νέας κλιματικής νομοθεσίας.

Γιατί έχει σημασία ο στόχος του 2040

Η ευρωπαϊκή κλιματική νομοθεσία έχει ήδη θέσει δύο δεσμευτικές «στάσεις» προς την κλιματική ουδετερότητα: μείωση των καθαρών εκπομπών τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030 και πλήρη κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Ο νέος στόχος για το 2040 λειτουργεί ως κρίσιμος ενδιάμεσος σταθμός, που εξασφαλίζει ότι η πορεία προς το 2050 θα παραμείνει σταθερή και μετρήσιμη.

Παράλληλα, ενισχύει τη θέση της ΕΕ απέναντι στις διεθνείς της δεσμεύσεις, ειδικά ενόψει της 30ής Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα, η οποία διεξάγεται από τις 10 έως τις 21 Νοεμβρίου στο Μπελέμ της Βραζιλίας. Αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα συμμετάσχει στις εργασίες από τις 17 έως τις 21 Νοεμβρίου, μεταφέροντας τις ευρωπαϊκές θέσεις στα παγκόσμια τραπέζια διαπραγμάτευσης.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το έδαφος εκπέμπει σήμα κινδύνου. Η υποβάθμισή του — αποτέλεσμα ετών διάβρωσης, υπερεκμετάλλευσης και μη βιώσιμων πρακτικών — αρχίζει να αποτυπώνεται ολοένα και πιο έντονα στις καλλιέργειες. Οι συνέπειες δεν περιορίζονται στους αριθμούς της παραγωγής· αγγίζουν το εισόδημα των παραγωγών, τη διατροφική ασφάλεια και το ίδιο το μέλλον της γεωργίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, νέα έκθεση του FAO προειδοποιεί ότι το φαινόμενο εξελίσσεται σε μια «σιωπηλή κρίση» που υπονομεύει τη γεωργική παραγωγικότητα και την υγεία των οικοσυστημάτων παγκοσμίως. Πιο συγκεκριμένα, περίπου 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν ήδη σε περιοχές όπου οι αποδόσεις των καλλιεργειών έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 10% εξαιτίας της ανθρώπινης υποβάθμισης του εδάφους.

Ένα πρόβλημα βαθύτερο από το περιβάλλον

Όταν το έδαφος χάνει τη δύναμή του, η απώλεια δεν μετριέται μόνο σε τόνους παραγωγής. Μετριέται σε εισόδημα, σε διατροφή, σε προοπτική για τις επόμενες γενιές. Η υποβάθμιση του εδάφους χτυπά στον πυρήνα της αγροτικής παραγωγής και απειλεί ταυτόχρονα το φυσικό περιβάλλον που τη στηρίζει.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος, δεν αρκούν οι εικόνες από χωράφια που εξαντλούνται ή ποτάμια που στερεύουν. Χρειάζονται δεδομένα. Γι’ αυτό και αξιοποιούνται εργαλεία όπως το σύστημα GAEZ v5 και ο Παγκόσμιος Χάρτης Οργανικού Άνθρακα (GSOC Map), που παρακολουθούν την υγεία των εδαφών και τις γεωργικές αποδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν πού το έδαφος “αντέχει” και πού χρειάζεται στήριξη — γνώση που μπορεί να καθοδηγήσει πιο στοχευμένες πολιτικές, προγράμματα ενίσχυσης και επενδύσεις στη βιώσιμη γεωργία.

Στην ανάλυση του FAO, η έκταση και η ένταση αυτών των φαινομένων χαρτογραφούνται με τη βοήθεια μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο συγκρίνει δείκτες οργανικού άνθρακα, διάβρωσης και υγρασίας εδάφους με τις φυσικές συνθήκες κάθε περιοχής. Έτσι αποτυπώνεται πού η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει αφήσει το πιο βαθύ “αποτύπωμα”.

Οι αιτίες και οι μηχανισμοί της υποβάθμισης

Η υποβάθμιση του εδάφους δεν είναι ένα ξαφνικό φαινόμενο, αλλά μια αργή και σωρευτική φθορά που μειώνει με τα χρόνια τη γονιμότητα, τη συγκράτηση νερού και την ικανότητα του εδάφους να στηρίζει υγιείς καλλιέργειες. Το αποτέλεσμα μεταφράζεται σε χαμηλότερες αποδόσεις, αυξημένα κόστη και πιο ευάλωτα αγροτικά οικοσυστήματα.

Σύμφωνα με την έκθεση του FAO, πρόκειται για μια μακροχρόνια απώλεια της ικανότητας του εδάφους να παρέχει βασικές λειτουργίες που στηρίζουν τη γεωργία και τη ζωή. Οι αιτίες είναι πολλές και συχνά αλληλένδετες: η διάβρωση που απομακρύνει τα θρεπτικά στρώματα, η αλατότητα που εξαντλεί τα χωράφια, η αποψίλωση που αφήνει τη γη εκτεθειμένη, αλλά και η υπερβόσκηση ή οι μη βιώσιμες καλλιεργητικές πρακτικές που δεν δίνουν στο έδαφος τον χρόνο να ανακάμψει.

Οι συνέπειες για την αγροτική παραγωγή

Κάθε φθορά στο έδαφος αφήνει αποτύπωμα και στην παραγωγή. Όσο μειώνεται η γονιμότητα, τόσο περιορίζεται η δυνατότητα του παραγωγού να στηρίξει τη σοδειά του και να διατηρήσει το εισόδημά του σταθερό. Η υποβάθμιση επηρεάζει εκμεταλλεύσεις κάθε μεγέθους — από τον μικρό αγρότη που βλέπει τη σοδειά του να μειώνεται χρόνο με τον χρόνο, μέχρι τις μεγάλες φάρμες που χάνουν σταδιακά την παραγωγικότητά τους.

Η FAO επισημαίνει πως οι μικροκαλλιεργητές βρίσκονται στη δυσκολότερη θέση: διαθέτουν λιγότερους οικονομικούς πόρους για να επενδύσουν σε πρακτικές που θα προστατεύσουν το έδαφος, όπως η αμειψισπορά ή η χρήση φυτών κάλυψης. Γι’ αυτό και χρειάζονται στοχευμένες πολιτικές στήριξης που θα τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά.

Η έκθεση τονίζει πως αν αντιστραφεί μόλις το 10% της υποβάθμισης μέσω βιώσιμης διαχείρισης της γης, θα μπορούσε να αποκατασταθεί παραγωγή ικανή να θρέψει 154 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο — ένα ποσοστό μικρό στα χαρτιά, αλλά τεράστιο σε αντίκτυπο για τη διατροφική ασφάλεια και το εισόδημα των αγροτών.

Η ανάγκη για πολιτική δράση

Η αποκατάσταση της γης δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο στην καλή θέληση των παραγωγών. Χρειάζεται σχέδιο, κανόνες και ουσιαστικά κίνητρα. Η FAO υπογραμμίζει την ανάγκη για ολοκληρωμένες στρατηγικές χρήσης γης και πολιτικές παρεμβάσεις που θα στηρίζουν τη βιώσιμη διαχείριση. Στην έκθεση τονίζεται πως απαιτούνται κανονιστικά μέτρα, όπως οι έλεγχοι αποψίλωσης, αλλά και προγράμματα κινήτρων για όσους παραγωγούς υιοθετούν πρακτικές που προστατεύουν το έδαφος. Παράλληλα, οι μηχανισμοί αιρεσιμότητας —που συνδέουν τις επιδοτήσεις με περιβαλλοντικά αποτελέσματα— θεωρούνται κρίσιμο εργαλείο για να κατευθυνθούν οι ενισχύσεις εκεί όπου υπάρχει πραγματική απόδοση για το περιβάλλον.

Όπως σημειώνει ο Γενικός Διευθυντής του FAO, Κου Ντονγκιού,

«Η βιώσιμη διαχείριση της γης απαιτεί περιβάλλοντα που να ενθαρρύνουν τη μακροπρόθεσμη επένδυση, την καινοτομία και την υπευθυνότητα».

Η προειδοποίηση είναι σαφής: η σταδιακή υποβάθμιση του εδάφους δεν είναι απλώς περιβαλλοντική απειλή, αλλά ένα ζήτημα που αγγίζει την καρδιά της γεωργίας και το μέλλον της διατροφής παγκοσμίως.

Η διεθνής δέσμευση

Περισσότερες από 130 χώρες έχουν δεσμευθεί να πετύχουν «ουδετερότητα υποβάθμισης γης» μέσα από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης (UNCCD). Όμως η πραγματική μάχη δεν δίνεται στις αίθουσες των οργανισμών, αλλά στα χωράφια – εκεί όπου η γη χάνει σιγά σιγά τη δύναμή της.

Για τον παραγωγό, η έννοια της “ουδετερότητας” δεν είναι ένας στόχος στα χαρτιά. Είναι το αν θα μπορέσει να κρατήσει τη γη του γόνιμη, παραγωγική και ζωντανή για τα επόμενα χρόνια. Η παγκόσμια δέσμευση αποκτά αξία μόνο όταν μεταφράζεται σε στήριξη, γνώση και πραγματικές λύσεις για τον αγρότη. Γιατί, τελικά, όση συζήτηση κι αν γίνει σε διεθνές επίπεδο, η μάχη για τη γη θα κριθεί εκεί όπου ξεκινά: στο χωράφι.

Πηγή: Έκθεση The State of Food and Agriculture 2025 (FAO)

Συνάντηση εργασίας με τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη, με τη συμμετοχή του Αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος, Αντιστράτηγου Θεόδωρου Βάγια είχε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστος Κέλλας, με αντικείμενο την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που διέπει την καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη διαδικασία αδειοδότησης και στα μέτρα πυροπροστασίας που οφείλουν να τηρούν οι αγρότες. Παράλληλα, επισημάνθηκε ότι η καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών αποτελεί πρακτική που μειώνει σημαντικά το κόστος παραγωγής.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η καύση υπολειμμάτων καλλιεργειών επιτρέπεται και εντός αντιπυρικής περιόδου, από την 1η Μαΐου έως και 31 Οκτωβρίου, υπό αυστηρές προϋποθέσεις.

Οι αγρότες που επιθυμούν να προχωρήσουν σε ελεγχόμενη καύση πρέπει να υποβάλουν αίτηση στην αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) της Περιφερειακής Ενότητας όπου ανήκουν.

Η άδεια που εκδίδεται από τη ΔΑΟΚ κοινοποιείται στην τοπική Πυροσβεστική Υπηρεσία τουλάχιστον τρεις ημέρες (72 ώρες) πριν από τη διενέργεια της καύσης.

Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται από το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας η αποστολή σχετικής εγκυκλίου προς όλες τις Περιφερειακές Ενότητες και τις ΔΑΟΚ της χώρας, ώστε να εξασφαλιστεί ενιαία εφαρμογή των προβλέψεων και να αποφευχθούν παρερμηνείες στη διαδικασία χορήγησης αδειών.

Τα μέτρα που πρέπει να τηρούνται

Η καύση υπολειμμάτων επιτρέπεται μόνο όταν τηρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλείας που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία:

• Να πραγματοποιείται κατά τις πρωινές ώρες και να ολοκληρώνεται πριν τη δύση του ηλίου.
• Να μην επικρατούν ισχυροί άνεμοι και οι καιρικές συνθήκες να μην ευνοούν την εξάπλωση της φωτιάς.
• Να υπάρχει υπεύθυνος ενήλικος που θα επιβλέπει τη διαδικασία από την έναρξη έως την πλήρη κατάσβεση.
• Να δημιουργείται αντιπυρική ζώνη πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων γύρω από την περιοχή καύσης και 10 μέτρων αν βρίσκεται κοντά σε δάσος ή δασική έκταση.
• Να λαμβάνεται μέριμνα για διαβροχή του εδάφους προς την πλευρά της φυσικής βλάστησης.
• Να υπάρχουν διαθέσιμα μέσα πυρόσβεσης.

Μετά το τέλος της καύσης, τα αποκαΐδια πρέπει να καλύπτονται με αδρανή υλικά ή να ενσωματώνονται στο έδαφος, ώστε να αποφεύγεται αναζωπύρωση.

Όπως τόνισε ο Υφυπουργός Χρήστος Κέλλας, στόχος της κυβέρνησης είναι να διαμορφωθεί ένα ρεαλιστικό πλαίσιο, το οποίο θα επιτρέπει στους αγρότες να εφαρμόζουν μια αναγκαία πρακτική με τρόπο ασφαλή, νόμιμο και περιβαλλοντικά υπεύθυνο.

Η καύση των υπολειμμάτων αποτελεί μείζον ζήτημα για τον αγροτικό κόσμο, καθώς μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κόστους παραγωγής έως και 40-50%.

Η πρακτική αυτή εξοικονομεί χρόνο και εργασία, ενώ σε περιπτώσεις έντονης παρουσίας ασθενειών, μυκήτων ή εντόμων, η καύση συμβάλλει στη μείωση του πληθυσμού παθογόνων οργανισμών, περιορίζοντας έτσι το άμεσο κόστος φυτοπροστασίας.

Ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Χρήστος Κέλλας ευχαρίστησε τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Γιάννη Κεφαλογιάννη και τον Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος Αντιστράτηγο Θεόδωρο Βάγια για τη άριστη συνεργασία με στόχο την στήριξη των αγροτών, τη διασφάλιση της αγροτικής παραγωγής, σε συνδυασμό με την αποτροπή πυρκαγιών στην ύπαιθρο. 

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ) ενημερώνει τους πολίτες ότι, η χώρα μας εφαρμόζει πρόγραμμα επιτήρησης και καταπολέμησης της λύσσας, με στόχο την προστασία της Υγείας των Ζώων και την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας από τη σοβαρή αυτή ζωοανθρωπονόσο.

Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, πραγματοποιούνται δύο (2) εμβολιαστικές εκστρατείες ετησίως, μία (1) την άνοιξη και μία (1) το φθινόπωρο, για την ανοσοποίηση των ζώων της άγριας πανίδας (κόκκινων αλεπούδων) έναντι του ιού της λύσσας.

Η πρώτη από αέρος εμβολιαστική εκστρατεία εφαρμόστηκε το 2013, μετά από την εμφάνιση κρούσματος λύσσας σε ζώο στη χώρα, τον Οκτώβριο του 2012. Ακολούθησε η επιζωοτία λύσσας, με το τελευταίο κρούσμα να επιβεβαιώνεται τον Μάιο του 2014. Με βάση την απουσία κρούσματος από τότε και τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας επιτήρησης του νοσήματος, η Ελλάδα, από το 2021, συμπεριλαμβάνεται στον επίσημο κατάλογο των κρατών μελών, με καθεστώς απαλλαγής από τον ιό της λύσσας, σύμφωνα με τον υπ’ αριθ. 2021/620 Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επίσης, από την 4η Οκτωβρίου 2024, είναι δημοσιευμένη στην επίσημη ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού για την Υγεία των Ζώων (World Organisation for Animal Health, WOAH) η δήλωση του καθεστώτος απαλλαγής της χώρας μας από τη λύσσα. Η συνέχιση της εφαρμογής του προγράμματος αντιλυσσικών εμβολιασμών των ζώων της άγριας πανίδας είναι άρρηκτα δεμένη με τη δέσμευση της χώρας μας για τη διατήρηση του εν λόγω καθεστώτος, σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο.

Ως εκ τούτου, στις αρχές Οκτωβρίου 2025, προγραμματίζεται η έναρξη της φθινοπωρινής (21ης) αντιλυσσικής εμβολιαστικής εκστρατείας.

Ο εμβολιασμός εφαρμόζεται με την από αέρος ρίψη αντιλυσσικών εμβολίων-δολωμάτων υπό τον συντονισμό της Διεύθυνσης Υγείας των Ζώων του ΥπΑΑΤ και με τη συνδρομή των κατά τόπους αρμόδιων κτηνιατρικών αρχών της χώρας. Η ολοκλήρωση της εν λόγω εκστρατείας αναμένεται έως τα τέλη του ίδιου μήνα, με πιθανή παράταση έως το τέλος Νοεμβρίου 2025, εφόσον συντρέξουν λόγοι που επηρεάζουν την ομαλή διεξαγωγή της (πχ δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αεροπορικές απαγορεύσεις).

Τα εμβόλια-δολώματα που θα χρησιμοποιηθούν περιέχουν ζωντανό ιό, ελαττωμένης λοιμογόνου δύναμης και απαγορεύεται οποιαδήποτε επαφή με αυτά. Σε περίπτωση τυχαίας επαφής μαζί τους, πρέπει να αναζητείται αμέσως ιατρική βοήθεια.

Οι εναέριες ρίψεις των αντιλυσσικών εμβολιακών δολωμάτων θα πραγματοποιηθούν σε δεκαεπτά (17) Περιφερειακές Ενότητες (ΠΕ) της χώρας και, συγκεκριμένα, στις ΠΕ Έβρου (πλην Σαμοθράκης), Ροδόπης, Ξάνθης, Δράμας, Καβάλας (τμήμα αυτής), Σερρών (τμήμα αυτής), Κιλκίς, Θεσσαλονίκης (τμήμα αυτής), Πέλλας, Ημαθίας (τμήμα αυτής), Φλώρινας, Καστοριάς, Κοζάνης (τμήμα αυτής), Γρεβενών (τμήμα αυτής), Ιωαννίνων (τμήμα αυτής), Θεσπρωτίας και Πρέβεζας (τμήμα αυτής).

Το Τμήμα Ζωοανθρωπονόσων της Διεύθυνσης Υγείας των Ζώων της Γενικής Διεύθυνσης Κτηνιατρικής του ΥπΑΑΤ υπενθυμίζει ότι είναι υποχρεωτικό να εμβολιάζονται όλοι οι σκύλοι και οι γάτες, είτε πρόκειται για δεσποζόμενους είτε για αδέσποτους πληθυσμούς, με εγκεκριμένα αντιλυσσικά εμβόλια, σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ο αναμνηστικός εμβολιασμός γίνεται βάσει της διάρκειας ανοσίας που παρέχει το κάθε εμβολιαστικό σκεύασμα, πληροφορία που παρέχεται από την παρασκευάστρια εταιρεία.

Περαιτέρω, καλεί τους πολίτες να ενημερώνουν άμεσα τις κτηνιατρικές/δασικές υπηρεσίες και τους θηροφύλακες, σε περίπτωση ανεύρεσης νεκρών ζώων ευαίσθητων στον ιό της λύσσας (όλα τα θερμόαιμα ζώα), ακόμη και μετά από τροχαία ατυχήματα, ή ζώων τα οποία εμφανίζουν συμπεριφορά ύποπτη για λύσσα (λυσσύποπτα).

Η επιτήρηση και η καταπολέμηση της λύσσας στην Ελλάδα αποτελεί συλλογική προσπάθεια. Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες έχουν τον πρωταρχικό ρόλο, ενώ καθοριστική είναι και η συμβολή των θηροφυλάκων και των κυνηγών, οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά στο πρόγραμμα.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε, τη Δευτέρα (29 Σεπτεμβρίου), επίσημα την οδηγία για τον έλεγχο του εδάφους, θεσπίζοντας το πρώτο πανευρωπαϊκό πλαίσιο για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των εδαφών.

Η παρούσα οδηγία θεσπίζει πλαίσιο και μέτρα για:
α) την παρακολούθηση και την εκτίμηση της υγείας του εδάφους
β) την ανθεκτικότητα του εδάφους και
γ) τη διαχείριση μολυσμένων χώρων

Όπως τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτή η οδηγία αποτελεί ένα βασικό βήμα προς υγιέστερα και πιο ανθεκτικά εδάφη, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια, το καθαρό νερό και το περιβάλλον.

Η Επιτροπή τοπνίζει ότι θα βοηθήσει τα κράτη μέλη αναπτύσσοντας κοινά εργαλεία και μεθοδολογίες και διευκολύνοντας την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Σύμφωνα με την Οδηγία, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα δημιουργήσουν συστήματα παρακολούθησης για την αξιολόγηση της φυσικής, χημικής και βιολογικής κατάστασης των εδαφών στην επικράτειά τους, βάσει μιας κοινής μεθοδολογίας της ΕΕ.

Επίσης θα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, σχετικά με την κατάσταση της υγείας των εδαφών, την κατάληψη γης και τις μολυσμένες περιοχές, διασφαλίζοντας ότι υπάρχουν συγκρίσιμα δεδομένα σε ολόκληρη την ΕΕ και ότι μπορεί να ληφθεί συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση της υποβάθμισης του εδάφους. Θα ληφθούν επίσης μέτρα για την παρακολούθηση αναδυόμενων ρύπων, όπως χημικές ουσίες PFAS, τα φυτοφάρμακα και τα μικροπλαστικά.

Επόμενα βήματα

Με αυτό το βήμα ολοκληρώνεται η διαδικασία έγκρισης στο Συμβούλιο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να πραγματοποιήσει την τελική του ψηφοφορία τις επόμενες εβδομάδες. Τα κράτη μέλη θα έχουν  τρία χρόνια από την έναρξη ισχύος τους για να μεταφέρουν τους νέους κανόνες στο εθνικό τους δίκαιο.

Διαβάστε την Οδηγία για την παρακολούθηση του εδάφους

Η επιτροπή αγώνα φορέων και πολιτών για το Σκιαδοβούνι Ερυμάνθου εδώ και 6 χρόνια έχει δώσει υπερμαραθώνια μάχη για την σωτηρία των προστατευόμενων περιοχών του Σκιαδοβουνίου από τους ενεργειακούς κολοσσούς της αιολικής ενέργειας.

Με απίστευτη χαρά και συγκίνηση σας ανακοινώνουμε ότι η εταιρεία Χ. ΡΟΚΑΣ ΑΒΕΕ αιτήθηκε τη διακοπή της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης του ΑΣΠΗΕ ισχύος 27MW στη θέση «Λειψούτα-Σκιαδοβούνι», Δήμων Ερυμάνθου και Αρχαίας Ολυμπίας.

Να τονίσουμε ότι πρόκειται για διπλή νίκη της επιτροπής του αγώνα μιας και το συγκεκριμένο έργο επρόκειτο για τροποποίηση του αρχικού έργου της εταιρείας το οποίο και είχε απορριφθεί το 2023, ύστερα από την μαζική συμμετοχή και πίεση της επιτροπής αγώνα καθώς και των αρνητικών γνωμοδοτήσεων του ΟΦΥΠΕΚΑ και της Διεύθυνσης Δασών Αχαΐας. Η εταιρεία επανήλθε σε δεύτερο χρόνο με ασήμαντη τροποποίηση αιτούμενη εκ νέου αδειοδότηση. Αυτή τη φορά και χωρίς ουσιώδη τεκμηρίωση, οι δασικές υπηρεσίες της περιοχής μας γνωμοδότησαν θετικά, αδιαφορώντας τόσο για την προστατευόμενη περιοχή του Ερυμάνθου όσο και για τον αγώνα των φορέων και των πολιτών. Ωστόσο...η κατά δεύτερη φορά αφενός μεν αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ και αφετέρου μαζική συμμετοχή και αντίδραση της επιτροπής του αγώνα, οδήγησε την εταιρεία στην οριστική της απόσυρση!

Ευχαριστούμε από καρδιάς όλους τους πολίτες, τους φορείς, τα σωματεία, τους συλλόγους, τις συντροφικές αλληλέγγυες συλλογικότητες από κάθε μεριά την Ελλάδας, το δίκτυο φορέων και πολιτών ΠελοπόνηSOS, το επιστημονικό προσωπικό, την ελληνική ορνιθολογική εταιρεία, την Καλλιστώ, το πανεπιστήμιο Πατρών και Ιωαννίνων που στήριξαν και συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα. Ευχαριστούμε τις δημόσιες υπηρεσίες που τιμούν το έργο τους και γνωμοδότησαν αρνητικά προστατεύοντας τα αυτονόητα.
Τα νέα δεν τελειώνουν εδώ... την Τετάρτη 24/9/2025 εκδικάζεται στο ΣτΕ ύστερα από 7 αναβολές η από το 2022 προσφυγή της επιτροπής φορέων και πολιτών κατά του όμορου και αδειοδοτημένου (με τις γνωστές μεθοδεύσεις που έχουμε δημοσιεύσει στο παρελθόν) αιολικού ισχύος 37,8MW της εταιρείας ΑΙΟΛΙΚΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μ.Α.Ε. στο Σκιαδοβούνι. Ευχή μας οι δικαστές να στηρίξουν το φυσικό περιβάλλον και τον τόπο μας δικαιώνοντας ολοκληρωτικά τον δίκαιο αγώνα τόσων χρόνων.
Θα ενημερωθείτε εν καιρώ για τις εξελίξεις...

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει κρατικό πρόγραμμα ενίσχυσης στη Δανία, ύψους 626 εκατομμυρίων ευρώ, για τη στήριξη της φύτευσης δασών.

Το πρόγραμμα αποτελεί μέρος της κυβέρνησης για την εφαρμογή μιας «πράσινης Δανίας», η οποία προβλέπει τη μετατροπή περίπου του 10% της συνολικής έκτασης της χώρας σε δάσος έως το 2045.

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2030.

Συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, στις 25 Αυγούστου 2025, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ένα δανικό πρόγραμμα, ύψους 626 εκατομμυρίων ευρώ (4.672 εκατομμύρια DKK), για τη στήριξη της δάσωσης.

Όπως υποστηρίζει το μέτρο θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής της ΕΕ, ενισχύοντας την προστασία του περιβάλλοντος και συμβάλλοντας στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν.

Το πρόγραμμα θα καλύψει το κόστος φύτευσης δασών σε γεωργική γη, το κόστος συντήρησης των δασών και το κόστος του διαφυγόντος γεωργικού εισοδήματος.

Σύμφωνα με το καθεστώς, η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή  άμεσων επιχορηγήσεων  σε ιδιοκτήτες γεωργικών εκτάσεων κατάλληλων για δάσωση. Η ενίσχυση θα καλύπτει έως και το 100% των επιλέξιμων δαπανών.

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για την Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική Μετάβαση, Τερέζα Ριμπέρα, δήλωσε: «πρόκειται για ένα σημαντικό μέτρο που θα βοηθήσει τους αγρότες να μετατρέψουν τη γεωργική γη σε δάση. Θα αυξήσει γρήγορα τις δασικές εκτάσεις της Δανίας και θα προσφέρει διαρκή οφέλη για την κλιματική αλλαγή, ενώ θα αντιμετωπίσει διάφορες προκλήσεις, όπως η μείωση του CO2, η προστασία της βιοποικιλότητας, η μείωση του αζώτου και η προστασία του πόσιμου νερού».

Για το 2026 σχεδιάζει το ΥπΑΑΤ να εφαρμόσει το πρόγραμμα μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα στο βαμβάκι και τη βιομηχανική τομάτα.

Πρόκειται για ένα νέο Γεωργοπεριβαλλοντικό Μέτρο στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) του 2ου πυλώνα της ΚΑΠ με ένα συνολικό ποσό της τάξης άνω των 90 εκατ. ευρώ.

Η 3ετής επιδότηση δέσµευσης άνθρακα θα ανέρχεται στα 31,7 ευρώ το στρέµµα για το βαµβάκι και 70,4 ευρώ το στρέµµα για τη βιοµηχανική τοµάτα.

Ένα ερώτημα είναι αν το κονδύλι αυτό θα μπορεί να καλύψει την συνολική έκταση των δύο καλλιεργειών στην χώρα.

Όμως και αυτό το ποσό - όπως και τα άλλα μέτρα του ΠΑΑ - θα ξεκινήσει το 2026 και θα καταβληθεί στους δικαιούχους μετά τις σπορές.

Σύμφωνα με πηγές από το ΥπΑΑΤ, όσοι ενταχθούν στο Μέτρο δεν θα μπορούν να ενταχθούν στα Βιολογικά και στο Μέτρο της Απονιτροποίησης.

Για την επίτευξη του στόχου µείωσης του αποτυπώµατος άνθρακα κατά 20% οι δικαιούχοι πρέπει να εφαρµόσουν ενδεικτικά κάποιες δεσµεύσεις φιλικές προς το περιβάλλον. Θα περιλαμβάνει τριετείς δεσμεύσεις για μείωση του αποτυπώματος άνθρακα κατά 20%, από το πρώτο έτος δεσμεύσεων μέχρι και το τρίτο έτος, ενώ θα προβλέπεται και παράταση διετίας αν και εφόσον κριθούν θετικά τα αποτελέσματά του.

Το μέτρο θα συγκρίνει τις πρακτικές έκανε ο παραγωγός το προηγούμενο έτος με αυτές που θα κάνει το επόμενο στα αγροτεµάχια που θα συµµετάσχουν στο Μέτρο.

Αν µε τις νέες καλλιεργητικές πρακτικές προκύπτει µείωση αποτυπώµατος άνθρακα τότε θα πληρώνεται η επιδότηση αν όχι δεν θα την πληρώνεται.

Πάντως η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) ζητά πρόσθετα μέτρα στήριξης για τους βαμβακοπαραγωγούς.  Όπως τονίζει οι βαμβακοπαραγωγοί θα πρέπει να διαχειριστούν:

• Υψηλό κόστος παραγωγής,
• Μειωμένες αποδόσεις, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
• Χαμηλές τιμές, που έθεσαν και θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών εκμεταλλεύσεων.

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι εγκρίθηκε ένας «Χάρτης Πορείας για τις Πιστώσεις Φύσης», με στόχο την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις σε δράσεις που προστατεύουν και διατηρούν τη φύση και την επιβράβευση όσων αναλαμβάνουν αυτές τις δράσεις και επενδύουν σε αυτές.

Όπως αναφέρει θα προσφέρουν νέες ευκαιρίες εισοδήματος για αγρότες, δασοκόμους, αλιείς, γαιοκτήμονες και τοπικές κοινότητες, βοηθώντας τους παράλληλα να αποκαταστήσουν τα οικοσυστήματα και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεών τους.

Ουσιαστικά είναι ακόμη μια φιλοπεριβαλλοντική δράση της ΕΕ για την οποία ζητά την συγχρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα. Με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είχαμε την κοινοτική χρηματοδότηση, μέσω της ΚΑΠ, για τα βοσκοτόπια. Τώρα η Επιτροπή ζητά από τα ιδιωτικά κεφάλαια να χρηματοδοτήσουν την φιλοπεριβαλλοντική πολιτική της.

Οι δράσεις για την φύση μπορούν να λάβουν διαφορετικές μορφές. Μερικά παραδείγματα που αναφέρει η Επιτροπή περιλαμβάνουν την αποκατάσταση υγροτόπων ή την επέκταση δασικών εκτάσεων.

Οι ενισχύσεις θα στηρίξουν τη βιοποικιλότητα, δημιουργώντας παράλληλα έσοδα για όσους εργάζονται για την προστασία της φύσης και για τους επενδυτές.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, von der Leyen, δήλωσε: Πρέπει να θέσουμε τη φύση στον ισολογισμό. Αυτό ακριβώς κάνουν οι πιστώσεις για τη φύση. Όταν είναι καλά σχεδιασμένες, θα παρέχουν ένα αποτελεσματικό, αγορακεντρικό μέσο που θα ενθαρρύνει τον ιδιωτικό τομέα να επενδύσει και να καινοτομήσει. Με τις επενδύσεις και την καινοτομία, δημιουργούμε έσοδα για όσους εργάζονται για την προστασία της φύσης, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών μας, των γαιοκτημόνων μας, των δασοκόμων μας.

Οι πιστώσεις για τη φύση θα συμπληρώσουν την υπάρχουσα δημόσια χρηματοδότηση για τη βιοποικιλότητα. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να διαθέσει το 10% του προϋπολογισμού της για τη βιοποικιλότητα έως το 2026-2027 και να διπλασιάσει τις δαπάνες της για τη βιοποικιλότητα στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η Επιτροπής κάνει λόγο για ανάγκη να γίνουν επενδύσεις στη βιοποικιλότητα, σε ετήσια βάση, 65 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ ο συνδυασμός δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης θα είναι απαραίτητος, όπως αναφέρει, για την επίτευξη αποτελεσμάτων σε μεγάλη κλίμακα και ταχύτητα.

Καλεί σε διάλογο όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη - επιχειρήσεις, επιστήμονες, κυβερνήσεις και την κοινωνία των πολιτών - να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση αυτής της πρωτοβουλίας μέσω ανοιχτής πρόσκλησης υποβολής σχολίων, που θα είναι ανοιχτή έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 (πατήστε εδώ).

Η ΕΕ εφαρμόζει ήδη πιλοτικά πρωτοβουλίες για τη χρηματοδότηση πιστώσεων για τη φύση στη Γαλλία, την Εσθονία και το Περού και συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους όπως η Συμμαχία Πίστωσης για τη Βιοποικιλότητα, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και η Διεθνής Συμβουλευτική Ομάδα για τις Πίστωση για τη Βιοποικιλότητα.

Οι πιστώσεις για τη φύση, τονίζει η Επιτροπή, μπορούν επίσης να υποστηρίξουν τα κράτη μέλη στην επίτευξη των εθνικών στόχων στο πλαίσιο του Κανονισμού της ΕΕ για την Αποκατάσταση της Φύση 

Τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα σε Νότιες Κυκλάδες και Ιόνιο, που ανακοίνωσε σήμερα ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τίθενται από σήμερα και έως τις 22 Σεπτεμβρίου σε δημόσια διαβούλευση, σύμφωνα με την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία, προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι πολίτες και φορείς να υποβάλουν τα σχόλια και τις προτάσεις τους. 

Αυτά θα ληφθούν υπόψη για την τελική διαμόρφωση του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ιονίου και του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Νοτίου Αιγαίου - Νότιες Κυκλάδες.  

Όπως αναφέρει το Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι δίκτυα διασυνδεδεμένων προστατευόμενων περιοχών. Η δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πρόσθετα πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μέχρι σήμερα μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, κυρίως λόγω της ολιστικής οικολογικής, διοικητικής και κοινωνικοοικονομικής προσέγγισης. Σκοπός τους είναι η διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοτόπων και η προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον.

Ανακοίνωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τα δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, δήλωσε: «Τα δύο νέα εθνικά θαλάσσια πάρκα αποσκοπούν στην αποτελεσματική προστασία των θαλασσών μας και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας της Πατρίδας μας. Η έκτασή τους σε Ιόνιο και Νότιες Κυκλάδες υπερβαίνει συνολικά τις αρχικές δεσμεύσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, προσεγγίζοντας τα 27.500 τ.χλμ. Με τη θέσπισή τους, επιτυγχάνουμε αφ’ ενός την προστασία άνω του 35% των χωρικών υδάτων της χώρας μας, αφ’ ετέρου τον ευρωπαϊκό στόχο της χώρας μας πολύ νωρίτερα από το 2030. Έτσι προστατεύουμε πιο αποτελεσματικά τα οικοσυστήματα στα δύο πελάγη μας, τον μοναδικό αυτόν φυσικό πλούτο της Πατρίδας μας, που ανήκει σε όλους μας. Είναι η πρώτη φάση: η κυβέρνησή μας θα συνεχίσει να θεσμοθετεί και νέα Θαλάσσια Πάρκα σε άλλες περιοχές του Αιγαίου, με περιβαλλοντική συνοχή, καθώς η θάλασσα και τα είδη που φιλοξενεί είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας. Οφείλουμε να τη διαφυλάσσουμε και να την παραδώσουμε στα παιδιά μας, στις επόμενες γενεές, όπως ακριβώς τη βρήκαμε: γεμάτη ζωή».

Για τη διαβούλευση πατήστε εδώ

Για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 - Νότιες Κυκλάδες:

Η μοναδικότητα των οικοσυστημάτων των νησιών του Αιγαίου έχει αποτελέσει αντικείμενο πολύχρονης μελέτης από Έλληνες και ξένους επιστήμονες.
Το δίκτυο των νησιών που συμπεριλαμβάνονται στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες, έχει ορισμένα διακριτά χαρακτηριστικά τα οποία το καθιστούν μοναδικό σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και καθιστούν επιβεβλημένη την προστασία του ως φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα παγκόσμιας σημασίας. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη αξία των νησιών του Νοτίου Αιγαίου, έχει οδηγήσει στην ένταξή μεγάλου αριθμού αυτών στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 από το 1996. Οι περιοχές αυτές αποτελούν εξαιρετική συμβολή της χώρας μας στο σημαντικότατο αυτό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών, το μεγαλύτερο παγκοσμίως. Τα νησιά αυτά είναι είτε υπολείμματα μεγαλύτερων νησιών που καταποντίστηκαν πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, είτε αποτέλεσμα υποθαλάσσιας ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ο βαθμός γεωγραφικής και χρονικής απομόνωσης (σε γεωλογικό χρόνο) διαμορφώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος των νησιών. Οι απομονωμένες αυτές θέσεις λειτουργούν ως φυσικά εργαστήρια εξέλιξης.
Το Πάρκο φιλοξενεί πολλά κινδυνεύοντα είδη πτηνών, ενδημικά είδη και υποείδη ερπετών, φυτών και ασπόνδυλων ζώων, καθώς και πληθώρα προστατευόμενων και σπάνιων ειδών σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
Οι πλούσιοι υποβρύχιοι οικότοποί του, συμπεριλαμβανομένων των λιβαδιών ποσειδωνίας, των κοραλλιογενών υφάλων και των οικοσυστημάτων βαθέων υδάτων, χρησιμεύουν ως κύριοι τόποι αναπαραγωγής θαλάσσιων θηλαστικών, όπως η μεσογειακή φώκια, και διάφορα είδη κητωδών, καθώς και ψαριών και ασπόνδυλων. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας, παρέχουν εξαιρετικά σημαντικές οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως η δέσμευση άνθρακα, λειτουργώντας ως αποθήκες άνθρακα. Με την προστασία αυτών των οικοσυστημάτων, τα θαλάσσια πάρκα ενισχύουν τη λεγόμενη "μπλε απορρόφηση άνθρακα". Η καταστροφή των οικοσυστημάτων αυτών οδηγεί στην απελευθέρωση του αποθηκευμένου CO2 συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον τα λιβάδια Ποσειδωνίας συμβάλουν και στην προστασία των παραλιών από τη διάβρωση μέσω της σταθεροποίησης του πυθμένα και την απομειώση της κυματικής ενέργειας .
Τα μοναδικά ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά του Νοτίου Αιγαίου, όπως η πολύπλοκη ακτογραμμή και βαθυμετρία του, οι θερμοκρασιακές διαβαθμίσεις  του, τα σύνθετα μοτίβα κυκλοφορίας νερού, η υψηλή αλατότητα των υδάτων του και οι αναβλύσεις πλούσιων σε θρεπτικά υδάτινων ζωνών ενισχύουν περαιτέρω την οικολογική του σημασία. Επιπλέον, το εκτεταμένο δίκτυο νησιών και παράκτιων ζωνών παρέχει ζωτικής σημασίας μεταναστευτικές διαδρομές για πολλά θαλάσσια είδη.
Ωστόσο, αυτή η εύθραυστη βιοποικιλότητα απειλείται όλο και περισσότερο από την υπεραλίευση, τη ρύπανση και την κλιματική αλλαγή, καθιστώντας απαραίτητη την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η προστασία τους συμβάλλει στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της αλιείας και των παράκτιων κοινοτήτων που βασίζονται στην υγεία και την καλή κατάσταση των θαλάσσιων πόρων του Αιγαίου.

Για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου (ΕΘΠΙ):

Η περιοχή έκτασης του ΕΘΠΙ είναι καίριας σημασίας για πολλά θαλάσσια θηλαστικά, όπως ο φυσητήρας (Physeter macrocephalus), ο ζιφιός (Ziphius cavirostris) και το ζωνοδέλφινο (Stenella coeruleoalba), που χρησιμοποιούν την ελληνική Τάφρο του Ιονίου ως κύρια περιοχή διαβίωσης. Η παρουσία αυτών των ειδών, τα οποία απειλούνται από ανθρωπογενείς πιέσεις όπως οι συγκρούσεις με πλοία και ο υποθαλάσσιος θόρυβος, καθιστά αναγκαία την προστασία του οικοτόπου τους.
Επιπλέον, η φώκια Monachus monachus, ένα από τα πιο απειλούμενα θαλάσσια θηλαστικά παγκοσμίως, καθώς και διάφορα είδη δελφινιών, όπως το Grampus griseus, το Delphinus delphis και το Tursiops truncatus, εντοπίζονται στην περιοχή, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα διατήρησης των ενδιαιτημάτων τους.
Στην περιοχή περιλαμβάνονται οι σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Mεσόγειο, καθώς και κρίσιμες περιοχές ανάπτυξης, τροφοληψίας και διαχείμασης τόσο για το είδος Caretta caretta όσο και για το είδος Chelonia mydas.
Από οικολογική άποψη, η περιοχή διαθέτει εξαιρετικής σημασίας οικοτόπους, όπως τα λιβάδια Posidonia oceanica, τα οποία συμβάλλουν στην αποθήκευση άνθρακα, και υφάλους με μακροφυτικές βιοκοινωνίες μεγάλων φαιοφυκών του γένους Cystoseira sensu lato στα ρηχά και κοραλλιγενείς βιοκοινωνίες στα βαθύτερα που υποστηρίζουν πλούσια βιοποικιλότητα. Οι ύφαλοι και τα βαθύβια κοράλλια σε βαθιά νερά αποτελούν επίσης σημαντικούς βιογενείς οικοτόπους, υποστηρίζοντας μοναδικά οικοσυστήματα που κινδυνεύουν από καταστροφικές δραστηριότητες, όπως η αλιεία με συρόμενα εργαλεία.
Το πάρκο σχεδιάστηκε για να καλύψει τόσο παράκτιες όσο και βαθύτερες θαλάσσιες ζώνες, περιλαμβάνοντας σημαντικά τμήματα της Ελληνικής Τάφρου, η οποία αποτελεί πυρήνα υψηλής βιοποικιλότητας. Η ζωνοποίηση του πάρκου επιτρέπει την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων διαχείρισης και διατήρησης, όπως περιορισμοί στην καταστρεπτική αλιεία και η ρύθμιση της ναυσιπλοΐας, ώστε να μειωθούν οι επιπτώσεις στις προστατευόμενες περιοχές.
Για τον καθορισμό προτεραιοτήτων διαχείρισης, τον προσδιορισμό των ζωνών προστασίας και των επιτρεπόμενων χρήσεων, εφαρμόστηκε η προσέγγιση του Συστηματικού Σχεδιασμού Διατήρησης (Systematic Conservation Planning), με στόχο την ιεράρχηση περιοχών με βάση τη συνολική αξία τους για τη βιοποικιλότητα. Η προσέγγιση αυτή έλαβε υπόψη την κατανομή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την οικολογική συνδεσιμότητα των οικοσυστημάτων.

Η έκταση των δύο Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων

Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου 1 – Νότιες Κυκλάδες έχει συνολική έκταση σχεδόν 9.500 (9.477) km2, εκ των οποίων 9.189 km2 αφορά ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και 288 km2 αφορά χερσαίες εκτάσεις. Περιλαμβάνει 73 συμπλέγματα νησιών, τα 68 εκ των οποίων ανήκουν στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 (Παράρτημα 1) και τα υπόλοιπα 5 στο δίκτυο των IBA (Important Bird Areas) του Birdlife International, με συνολική έκταση 1,7 km2, τα οποία και αναμένεται σύντομα να ενταχθούν στο Δίκτυο Natura 2000 ως ΖΕΠ μέσω του εν εξελίξει προγράμματος της εποπτείας.
Το Πάρκο Ιονίου διασυνδέει πολλές υφιστάμενες προτατευόμενες περιοχές (Παράρτημα 2) έχει συνολική έκταση περίπου 18.000 (17.970) km2, εκ των οποίων 17.690 km2 αφορά ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και 280 km2 αφορά χερσαίες εκτάσεις.  
Με τα 2 θαλάσσια πάρκα αυξάνεται η προστασία στο 36,2% των χωρικών υδάτων και εκπληρώνεται, με αυτόν τον τρόπο, η δέσμευση της χώρας μας για τη διεύρυνση του δικτύου θαλάσσιων προστατευμένων περιοχών, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας 30x30.

Από την 1η Ιανουαρίου του 2027, το κόστος όλων των ορυκτών καυσίμων αυξάνει στην ΕΕ.

Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ και η απόφαση για τα ΣΕΔΕ II (Συστήματα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών), που αφορά την επίτευξη των στόχων μείωσης του διοξειδίου του άνθρακα, θα επιβαρύνει, από την 1η Ιανουαρίου του 2027, το κόστος όλων των ορυκτών καυσίμων που αφορούν μεταφορές, θέρμανση και μικρές – μεσαίες βιομηχανίες, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε ανατιμήσεις στα καύσιμα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος.

Από τη μία πλευρά η ΕΕ περιορίζει την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων ωστόσο από την άλλη «τα καύσιμα στην Ελλάδα που είναι ήδη επιβαρυμένα με τους υψηλότερους φόρους στην ΕΕ και δασμούς που αποτελούν το 60% της αξίας, θα επιβαρυνθούν με ένα ακόμα υψηλό ποσό που θα επιβαρύνει τον Έλληνα καταναλωτή», τονίζει ο Σύνδεσμος. Μάλιστα υποστηρίζει ότι η επιβάρυνση στην τιμή του ντίζελ κίνησης θα είναι 120 ευρώ ανά κυβικό από την 1η Ιανουαρίου του 2027, δηλαδή μια αύξηση στα 12 λεπτά το λίτρο για το αγροτικό πετρέλαιο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς, το κόστος για τους καταναλωτές θα είναι στα 800 εκατ. ευρώ ετησίως.

Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών ΙΙ (ΣΕΔΕ ΙΙ) είναι μια επέκταση του υφιστάμενου συστήματος εμπορίας εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΔΕ Ι), το οποίο αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα από το 2005.

Το ΣΕΔΕ ΙΙ θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία το 2027. Η ΕΕ θα απαιτεί από τους προμηθευτές καυσίμων να παρακολουθούν και να αναφέρουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να αγοράζουν δικαιώματα σε δημοπρασίες. Το κόστος οι προμηθευτές θα το μετακυλύσουν στην συνέχεια στους καταναλωτές.

Παρουσιάστηκε σήμερα σε σύσκεψη, που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου και τον υφυπουργό Νίκο Ταγαρά, η ρύθμιση που αφορά τη δόμηση σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων.

Για τους οικισμούς έως 700 κατοίκους, διασφαλίζεται η δυνατότητα δόμησης μέχρι το σημερινό τους όριο

Η ρύθμιση προβλέπει δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία. Το πρώτο, η Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού, αφορά κοινότητες με πληθυσμό έως 700 κατοίκους, που αποτελούν την πολύ μεγάλη πλειοψηφία, και διασφαλίζει τη δυνατότητα δόμησης έως τα σημερινά όρια. Κατ' αυτόν τον τρόπο, κατοχυρώνονται πολεοδομικά όλα τα χωριά της επικράτειας και συνολικά περίπου το 93% των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Το δεύτερο εργαλείο, η Περιοχή Ελέγχου Χρήσεων, θα καλύπτει οικισμούς με 701 έως 2.000 κατοίκους και προβλέπει ευνοϊκότερες πρόνοιες σε σύγκριση με την εκτός σχεδίου δόμηση.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου ανέφερε: «Μια νέα νομοθετική ρύθμιση για τους οικισμούς στη χώρα κάτω από 2.000 κατοίκους, η οποία θα κατατεθεί αργότερα στη Βουλή σήμερα. Μια ρύθμιση που λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες ενίσχυσης της υπαίθρου και τη μεγάλη δημογραφική πρόκληση. Όπως είναι γνωστό, με τις αποφάσεις του ΣτΕ του 2017 και του 2019, ακυρώθηκαν τα όρια που είχαν θεσμοθετηθεί με απόφαση του νομάρχη σε 150 οικισμούς, στο Ρέθυμνο και στο Πήλιο, με αποτέλεσμα να έχουμε μια πολεοδομική αδράνεια στους συγκεκριμένους 150 οικισμούς, αλλά συγχρόνως να έχουμε μια πολεοδομική ανασφάλεια σε όλους τους οικισμούς κάτω από 2.000 κατοίκους.
Το Προεδρικό Διάταγμα που ακολούθησε, τον Απρίλιο του 2025, ασφαλώς οδηγεί σε ασφάλεια δικαίου στη δόμηση των οικισμών αυτών, όμως, μετά την απόρριψη της ζώνης Γ από το ΣτΕ, παρέμενε ανοιχτό το ζήτημα με τα περιφερειακά τμήματα των οικισμών.
Αυτό ερχόμαστε σήμερα και το επιλύουμε, με την εισαγωγή δύο νέων πολεοδομικών εργαλείων: για τους οικισμούς έως 700 κατοίκους, οι οποίοι ειρήσθω εν παρόδω αποτελούν την πολύ μεγάλη πλειοψηφία των οικισμών, διασφαλίζεται η δυνατότητα δόμησης μέχρι το σημερινό τους όριο, με το πολεοδομικό εργαλείο της ζώνης ανάπτυξης οικισμού, για λόγους αντιμετώπισης του δημογραφικού και ενίσχυσης της περιφέρειας.
Αλλά και για τους υπόλοιπους οικισμούς, από 701 κατοίκους έως 2.000, προβλέπεται το πολεοδομικό εργαλείο της περιοχής ελέγχου χρήσεων, η οποία αντιμετωπίζει με ευνοϊκότερο τρόπο τη δόμηση σε σχέση με την εκτός σχεδίου.
Με τον τρόπο αυτό, επιλύουμε την κανονιστική ασάφεια, ενισχύουμε την προοπτική των μικρών οικισμών, με σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορική κληρονομιά του κάθε τόπου, για μια Ελλάδα χωροταξικά ασφαλή, αναπτυξιακά ισχυρή και δημογραφικά αισιόδοξη».

Διευκρινήσεις αναφορικά με τη νέα ρύθμιση εξέδωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. 

Στην ανακοίνωσή του το υπουργείο, με τη μορφή οκτώ ερωτήσεων-απαντήσεων, εξηγεί τι προβλέπουν τα δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία, όπως και ποιο λόγο εισάγεται τώρα η ρύθμιση. 

Ακολουθεί ο πλήρης κατάλογος:
1. Ποιο πρόβλημα έχει προκύψει με τους οικισμούς;
Το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε -με μια σειρά αποφάσεών του το 2017, το 2019 και το 2022-, τα όρια οικισμών στο Λασίθι, το Πήλιο και την Πάρο, τα οποία είχαν καθοριστεί με αποφάσεις Νομαρχών. Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκρινε αναρμόδιους τους Νομάρχες και ανεπαρκή τα κριτήρια οριοθέτησης που ακολούθησαν.
Οι αποφάσεις αυτές αφ' ενός οδήγησαν τους συγκεκριμένους οικισμούς σε οικοδομική αδράνεια, καθώς εκεί δεν εκδόθηκε ούτε μία οικοδομική άδεια επί σειρά ετών και ως σήμερα, αφ' ετέρου έθεσε εν δυνάμει σε αμφισβήτηση την οριοθέτηση και των υπόλοιπων, 12.000 οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων σε ολόκληρη την ελληνική Επικράτεια, που δεν είναι θεσμοθετημένοι με Προεδρικό Διάταγμα, αλλά με αποφάσεις Νομαρχών.
2. Τι προέβλεπε το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) που πρότεινε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;
Το ΠΔ καθόρισε τα κριτήρια και τη μεθοδολογία για την οριοθέτηση των οικισμών προ του 1983 και κάτω των 2.000 κατοίκων. Αυτά οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη οι μελετητές κατά την οριοθέτηση των οικισμών, είτε κατά την εκπόνηση Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, είτε με αυτοτελείς μελέτες οριοθέτησης ανά την επικράτεια. Για πρώτη φορά ενοποιήθηκε, επικαιροποιήθηκε και κατέστη συνεκτική η αποσπασματική νομοθεσία που ίσχυε, από τη μία για τους οικισμούς προ του 1923 και από την άλλη για τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Για τον λόγο αυτό, το νέο ΠΔ αποκατέστησε την αξία των ιδιοκτησιών και εμπέδωσε την ασφάλεια δικαίου στους οικισμούς της χώρας μας. Εξάλλου, η υπογραφή του ΠΔ ήταν απολύτως αναγκαία, προκειμένου να προχωρούν χωρίς καθυστέρηση οι μελέτες και να εξασφαλιστεί η υλοποίηση του εμβληματικού προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης».
3. Το ΠΔ αφορά όλους τους οικισμούς της χώρας;
Όχι, από το πεδίο εφαρμογής του ΠΔ εξαιρούνται:
i) οι οικισμοί άνω των 2000 κατοίκων
ii) οι νέοι οικισμοί μετά το 1983
iii) οι παραλιακοί οικισμοί που εντάσσονται σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες όπως η Αττική, η Εύβοια, η Κορινθία, η Θεσσαλονίκη, η Πιερία και η Χαλκιδική.
4. Ποιο είναι το ζήτημα που ανέκυψε κατά την επεξεργασία του ΠΔ στο Συμβούλιο της Επικρατείας;
Το ζήτημα ανέκυψε κατόπιν της απόρριψης από το ΣτΕ της Ζώνης Γ (στα εξωτερικά όρια του οικισμού που είχαν οριοθετηθεί) και αφορούσε αποκλειστικά και μόνο αδόμητα ακίνητα στη Ζώνη αυτή, των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων και μόνον τις περιπτώσεις στις οποίες οι νομαρχιακές αποφάσεις οριοθέτησης δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα επιστημονικά κριτήρια.
5. Ποια είναι η λύση που προκρίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας;
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έρχεται να επιλύσει αυτή την εκκρεμότητα, με την εισαγωγή δύο νέων πολεοδομικών εργαλείων: i. τη Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού και ii. την Περιοχή Ειδικών Χρήσεων, με γνώμονα τη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζουν αυτοί οι οικισμοί, την προστασία εμπράγματων δικαιωμάτων που έχουν αποκτηθεί καλόπιστα, καθώς και τη σταθερότητα της σχέσης κράτους-πολίτη. Με τα δύο αυτά εργαλεία, επιλύουμε την κανονιστική ασάφεια, ενισχύουμε την προοπτική των μικρών οικισμών, με σεβασμό στην ταυτότητα και την ιστορική κληρονομιά του κάθε τόπου, για μια Ελλάδα χωροταξικά ασφαλή, αναπτυξιακά ισχυρή με προτεραιότητα στην αποκέντρωση και στήριξη του δημογραφικού. 
6. Τι προβλέπουν τα δύο νέα πολεοδομικά εργαλεία;
Η Ζώνη Ανάπτυξης Οικισμού (Ζ.Α.Ο.) είναι ένα νέο πολεοδομικό εργαλείο για την υποστήριξη και ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου οικισμών, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του δημογραφικού και ενίσχυσης της αποκέντρωσης. Βρίσκεται εντός οικισμού και προσομοιάζει στη Ζώνη Β1 αυτού.
Αφορά οικισμούς μέχρι και 700 κατοίκους. Μέσω του εργαλείου αυτού, προβλέπεται η δυνατότητα, κατά την οριοθέτηση των οικισμών στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» να διευρύνεται το όριό τους πέραν της Ζώνης Β1, έως το σημερινό όριο του οικισμού, κατόπιν ειδικής τεκμηρίωσης.
Στη Ζ.Α.Ο. άρτια θα θεωρούνται τα οικόπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 500 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 10 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Το εμβαδόν αρτιότητας και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστη οδό εξειδικεύονται με το ΠΔ οριοθέτησης του οικισμού. Για τα λοιπά μεγέθη, όρους και περιορισμούς δόμησης, ισχύουν τα οριζόμενα για την ζώνη Β1. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης.
Η Περιοχή Ειδικών Χρήσεων (Π.Ε.Χ). αποτελεί ένα πολεοδομικό εργαλείο που αφορά στους οικισμούς με πληθυσμό 701 - 2000 κατοίκους. Στους οικισμούς αυτούς, εισάγεται η δυνατότητα κατά την οριοθέτησή τους στο πλαίσιο του προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» να καθορίζεται ως Π.Ε.Χ. η περιοχή εκείνη που εκτείνεται πέραν της Ζώνης Β1 και φτάνει έως το σημερινό όριο του οικισμού. Στην Π.Ε.Χ., άρτια θα θεωρούνται τα γήπεδα με ελάχιστο εμβαδόν αρτιότητας από 2.000 τ.μ. έως 4.000 τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους 15 μ. σε κοινόχρηστη οδό. Επιτρεπόμενες χρήσεις γης μπορούν να είναι αυτές που επιτρέπονται στις Ζώνες Β και Β1, κατόπιν τεκμηρίωσης, με βάση τα ειδικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής, ώστε να αποφεύγονται πιθανές μεταξύ τους συγκρούσεις και η ανεξέλεγκτη κατανάλωση φυσικών πόρων.
7. Για ποιο λόγο το Υπουργείο εισάγει αυτή τη ρύθμιση τώρα;
Η άμεση υπογραφή του ΠΔ υπήρξε αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να δοθούν οι απαιτούμενες κατευθύνσεις στους μελετητές των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων και, με τον τρόπο αυτό, να διασφαλιστεί η υλοποίηση του εμβληματικού προγράμματος «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης οργάνωσης του χώρου από καταβολής του ελληνικού κράτους. Κατά την εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ) και των Ειδικών Πολεδομικών Σχεδίων (Ε.Π.Σ.), οι μελετητές ξεκινούν από τον πυρήνα του οικισμού και επεκτείνουν σταδιακά τη μελέτη τους προς τις εξωτερικές ζώνες των οικισμών. Συνεπώς, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην έγκριση του ΠΔ θα έθετε σε κίνδυνο όλο το πρόγραμμα «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που αποτελεί ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, εισάγεται με γνώμονα την αποκέντρωση και την ανταπόκριση στη δημογραφική πρόκληση.
8. Αυτή η νομοθετική παρέμβαση είναι αποσπασματική ή μέρος μίας ευρύτερης πολεοδομικής μεταρρύθμισης;
Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας συντελείται ουσιαστική πολεοδομική μεταρρύθμιση, που είχε να γίνει πάνω από 100 χρόνια. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στην κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και εκπονεί το εμβληματικό πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού «Κωνσταντίνος Δοξιάδης» για όλη την Επικράτεια. Για πρώτη φορά μπαίνει τάξη στον χώρο με σαφείς κανόνες, με προϋπολογισμό που αγγίζει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ και αφορά πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Περιλαμβάνει:
1. 227 Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια για 731 Δημοτικές Ενότητες
2. 18 Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια για 99 Δημοτικές Ενότητες
3. 12 Αυτοτελείς Μελέτες Οριοθέτησης Οικισμών
4. Αυτοτελή Μελέτη για Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης (Ζ.Υ.Σ.) και
5. Αυτοτελή Μελέτη Χαρακτηρισμού Δημοτικών Οδών.

Ανθισμένα λιβάδια, μέλισσες, πεταλούδες, ζαρκάδια και... μονάδες παραγωγής.

Μπορεί η φύση να συνυπάρχει με τη βιομηχανία; Το παράδειγμα της Volkswagen Commercial Vehicles στο Πόζναν και στη Βζέσνια (Września) της Πολωνίας αποδεικνύει πως όχι μόνο είναι δυνατό – αλλά και απαραίτητο για μια πραγματικά βιώσιμη ανάπτυξη.

Στο εργοστάσιο της Volkswagen στη Βζέσνια, η προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας αποτελεί καθημερινή πρακτική. Σε μια έκταση άνω των 1.000 στρεμμάτων, η βιομηχανική δραστηριότητα συνυπάρχει αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον.

Από το 2018, λειτουργεί εκεί μελισσοκομείο με 25 μελίσσια, ενώ η περιοχή φιλοξενεί επίσης ανθισμένα λιβάδια και οικότοπους για έντομα-επικονιαστές. Οι μέλισσες ανταποδίδουν τη «φιλοξενία» με τον δικό τους τρόπο, παράγοντας μέλι που καταναλώνεται στο εστιατόριο του εργοστασίου.

Το εργοστάσιο αποτελεί ταυτόχρονα καταφύγιο για ομάδες ζαρκαδιών, οι οποίες έχουν βρει ιδανικές συνθήκες διαβίωσης γύρω από το φωτοβολταϊκό πάρκο, εκμεταλλευόμενες τις ανοιχτές, φυσικές εκτάσεις που παραμένουν ανέγγιχτες.

Η μέριμνα για τη βιοποικιλότητα επεκτείνεται και στο εργοστάσιο της Volkswagen στο Πόζναν. Εκεί, οι ελεύθερες εκτάσεις έχουν μετατραπεί σε χώρους πρασίνου που φιλοξενούν δεκάδες ενδημικά είδη φυτών, ενώ η φύτευση νέων δέντρων αποτελεί συστηματική πρακτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2010 έχουν ήδη φυτευτεί περισσότερα από 150.000 δέντρα.

Παράλληλα, σε συνεργασία με τη δασική υπηρεσία και την τοπική αυτοδιοίκηση, απομακρύνονται χωροκατακτητικά ξενικά είδη.

Για τη Volkswagen, η βιοποικιλότητα σήμερα δεν σημαίνει απλώς προστασία ενός μεμονωμένου είδους – αλλά ενίσχυση ολόκληρων οικοσυστημάτων. Και αυτό αποδεικνύεται εφικτό ακόμη και σε βιομηχανικά περιβάλλοντα. Μέσω του προγράμματος “Blue Grants”, η Volkswagen LCV της Πολωνίας στηρίζει τοπικές δράσεις για την ενίσχυση της φύσης και της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Το 2025, δημιουργήθηκε ένας κοινοτικός δενδρόκηπος στη Βζέσνια και ένας κήπος με θεραπευτικά φυτά στο Σφάζεντς, ενισχύοντας τον δεσμό της τοπικής κοινωνίας με το φυσικό περιβάλλον.

Στα δύο εργοστάσια της Volkswagen στην Πολωνία κατασκευάζονται ελαφρά επαγγελματικά οχήματα που κυκλοφορούν και στην ελληνική αγορά. Στο Πόζναν παράγεται το δημοφιλές Volkswagen Caddy, ενώ στη Βζέσνια κατασκευάζεται το Volkswagen Crafter – μοντέλα με ισχυρή παρουσία στους τομείς των μεταφορών, των υπηρεσιών και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Πίσω από κάθε τέτοιο όχημα βρίσκεται μια δέσμευση: να παράγεται με σεβασμό στο περιβάλλον, σε εγκαταστάσεις που στηρίζουν ενεργά τη βιοποικιλότητα και τη βιωσιμότητα.

Έτσι, κάθε Volkswagen δεν μεταφέρει απλώς αγαθά – αλλά και μια περιβαλλοντική συνείδηση. Η Monika Hajbowicz, επικεφαλής του τμήματος περιβαλλοντικής προστασίας της Volkswagen LCV Πολωνίας, επισημαίνει: «Για εμάς η βιωσιμότητα δεν είναι απλώς μία έννοια – είναι καθημερινή δέσμευση και ευθύνη.»

Η εμπειρία των εργοστασίων της Volkswagen CV στο Πόζναν και στη Βζέσνια αποδεικνύει ότι η βιομηχανία και η φύση μπορούν όχι μόνο να συνυπάρχουν, αλλά και να ενισχύουν η μία την άλλη – για ένα βιώσιμο μέλλον, πλούσιο σε ζωή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τους νέους Κανόνες Κατηγορίας Περιβαλλοντικού Αποτυπώματος Προϊόντος (PEF) για τα προϊόντα ένδυσης και υπόδησης, οι οποίοι παρουσιάστηκαν, στις Βρυξέλλες, από ενδιαφερόμενους φορείς του κλάδου.

Οι κανόνες εισάγουν μια επιστημονική μέθοδο για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ενδυμάτων και των υποδημάτων σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους, από την εξόρυξη πρώτων υλών, την παραγωγή και την εφοδιαστική έως τη χρήση και το τέλος του κύκλου ζωής τους.

Όπως αναφέρει η Επιτροπή, οι κανόνες θα συνεχίσουν να βελτιώνονται στο μέλλον, με σκοπό την ενσωμάτωση παραγόντων όπως η αποβολή μικροπλαστικών και ο αντίκτυπος στη βιοποικιλότητα, για την περαιτέρω ενίσχυση του πλαισίου.

Η πρωτοβουλία υποστηρίζει τη Στρατηγική της ΕΕ για Βιώσιμα και Κυκλικά Κλωστοϋφαντουργικά Προϊόντα και ευθυγραμμίζεται με τον Κανονισμό για τον Οικολογικό Σχεδιασμό για Βιώσιμα Προϊόντα.

Από ελληνικής πλευράς μεγάλο ενδιαφέρον υπήρχε από το κλάδο του βάμβακος.

Το αρχικό θεσμικό πλαίσιο της μεθοδολογίας θεώρησε ότι η συνθετική ίνα είναι πιο υγιεινή από τη φυσική, που περιλαμβάνει το βαμβάκι, το μαλλί, το λινάρι και τη βιομηχανική κάνναβη. Δεν πήρε καθόλου υπόψη της το πρόβλημα με τα μικροπλαστικά που όταν διασπάται το ρούχο αφήνουν υπολείμματα και μολύνουν το περιβάλλον.

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος (ΔΟΒ) κ. Ευθύμιος Φωτεινός, υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση από την πλευρά μας για να διορθωθεί αυτό το λάθος. Η ΔΟΒ έστειλε αρχικά επιστολή σε όλους τους Ευρωβουλευτές εκφράζοντας την ανησυχία παραγωγών και εκκοκκιστών γύρω από τη μεθοδολογία υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντων (PEF) και τις πιθανές στρεβλώσεις που αυτή μπορεί να προκαλέσει. Στην συνέχεια εκπρόσωποι της ΔΟΒ πήγαν στις Βρυξέλλες για να καταθέσουν τις απόψεις τους στην Επιτροπή. Τελικά καταφέραμε και αποσύρθηκαν επ' αόριστο οι συνθετικές ίνες από την συγκεκριμένη μεθοδολογία. Η νέα πρόταση εκτιμώ ότι είναι μια επιτυχία για το ελληνικό βαμβάκι.  

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η Υπουργική Απόφαση με θέμα: «Ανάθεση της διενέργειας διαγωνιστικής διαδικασίας για την εκπόνηση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης για όλες τις περιφέρειες της χώρας στην Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία Κοινωνία της Πληροφορίας Μονοπρόσωπη Α.Ε.».

Όπως αναφέρει η απόφαση, στην σύνταξη των διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, για λόγους ενιαίας διαχείρισης περιλαμβάνονται όλες οι εκτάσεις που μπορούν να διατεθούν για χρήση τη βόσκηση, υπό τις προϋποθέσεις του ν. 4351/2015.

Η εκπόνηση Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης αφορά:
1) Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
2) Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
3) Περιφέρειας Κρήτης
4) Περιφέρειας Ηπείρου
5) Περιφέρειας Θεσσαλίας
6) Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
7) Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
8) Περιφέρειας Πελοποννήσου
9) Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας
10) Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου
11) Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
12) Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και
13) Περιφέρειας Αττικής

Ειδικότερα, το έργο αφορά στη σύνταξη μελετών διαχείρισης των βοσκήσιμων γαιών, οι οποίες θα έχουν ως επιδίωξη την αειφορική αξιοποίηση τους, προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης της κτηνοτροφίας και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

Συγκεκριμένα επιδιώκεται η πλήρης και αντικειμενική απογραφή της φυσιογνωμίας, του καθεστώτος χρήσης και του παραγωγικού δυναμικού των βοσκήσιμων γαιών σε πανελλαδική κλίμακα με σύγχρονες τεχνολογίες, προκειμένου να γίνει ο χωρικός προσδιορισμός, να είναι γνωστή η ακριβής επιφάνειά τους, η αξιόπιστη εκτίμηση της βοσκοϊκανότητας τους, η λιβαδική κατάσταση και να καταστεί δυνατή η διαίρεσή τους σε λιβαδικές μονάδες, οι οποίες θα κατανεμηθούν στη συνέχεια στους κτηνοτρόφους, ούτως ώστε να εξατομικευτεί η χρήση τους.

Επιπλέον, καθορίζονται τα έργα υποδομής και οι βελτιώσεις βλάστησης που θεωρούνται απαραίτητες για την ανάπτυξη των βοσκήσιμων γαιών και την αύξηση της βοσκοϊκανότητάς τους.

Το Διαχειριστικό Σχέδιο Βόσκησης (Δ.Σ.Β.) ολοκληρώνεται με τον υπολογισμό του κόστους ανάπτυξης και την οργάνωση της διαχείρισης των βοσκήσιμων γαιών και του ζωικού κεφαλαίου.

Στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης ο κύριος του έργου αναθέτει και ο Φορέας Ωρίμανσης και Δημοπράτησης του έργου αναλαμβάνει να εκτελέσει την οργάνωση και σχεδιασμό υλοποίησης του Έργου, τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης, περιλαμβανομένων των τεχνικών προδιαγραφών του έργου, βάσει των πινάκων της Εθνικής Γεωγραφικής βάσης δεδομένων Βοσκήσιμων Γαιών καθώς και του μηχανισμού πληρωμών. Τη διεξαγωγή των διαγωνιστικών διαδικασιών, της διαδικασίας αξιολόγησης των προσφορών των υποψηφίων, σύμφωνα με την κείμενη εθνική και κοινοτική νομοθεσία και διενέργεια όλων των απαραίτητων διαδικαστικών πράξεων, εγκρίσεων κ.λπ. Την υπογραφή των σχετικών συμβάσεων με τους αναδόχους, τη διαχείριση και παρακολούθηση της υλοποίησης του έργου, την παραλαβή του έργου στο σύνολό του και την εκτέλεση των πληρωμών. Την παράδοση του έργου με πλήρη τεχνική και οικονομική τεκμηρίωση, την υποβολή του φακέλου του έργου και των συμβατικών κειμένων στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον προβλεπόμενο κατά νόμο προσυμβατικό έλεγχο και ολοκλήρωση κάθε συναφούς προς αυτά ενεργειών, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και τα τεύχη δημοπράτησης του Έργου.

Ο Φορέας Υλοποίησης, στις περιπτώσεις δημοσίων συμβάσεων τεχνικών έργων και μελετών, δια των αρμοδίων οργάνων και του προσωπικού του, ασκεί όλα τα καθήκοντα της Προϊσταμένης Αρχής και της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, όπως αυτά προβλέπονται στη νομοθεσία περί Δημοσίων Έργων.

Οι πόροι χρηματοδότησης του έργου θα προέλθουν:
α) από την είσπραξη των τελών βόσκησης της εκάστοτε Περιφέρειας (από τους κτηνοτρόφους) και
β) από πόρους του Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Η Κομισιόν ενέκρινε την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, η οποία στοχεύει στην αποκατάσταση και προστασία του κύκλου του νερού, στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού για όλους και στη δημιουργία μιας βιώσιμης, ανθεκτικής, έξυπνης και ανταγωνιστικής οικονομίας νερού στην Ευρώπη.
ο νερό είναι το κλειδί για την ύπαρξή μας, αλλά σήμερα δεν μπορούμε πλέον να το θεωρούμε δεδομένο.

Όπως τονίζει η Κομισιόν, η Ευρώπη έχει πληγεί από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταστροφικές πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες και δασικές πυρκαγιές. Με τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Αυτό επηρεάζει τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις, με επιπτώσεις στην υγεία, διαταραχές στην παροχή ενέργειας, τροφίμων και πόσιμου νερού, και αυξανόμενες οικονομικές απώλειες σε ολόκληρη την ΕΕ. Πέντε από τους δέκα κορυφαίους παγκόσμιους κινδύνους για τις επιχειρήσεις σχετίζονται με το νερό.

Σήμερα, η ανθεκτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας μας, ώστε να ενισχύσουμε την ασφάλεια της ΕΕ σύμφωνα με τα κλιματικά σενάρια και να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις μας πιο ανταγωνιστικές και καινοτόμες, καθώς και την Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις. Πρόκειται για μια ευκαιρία για τους Ευρωπαίους ερευνητές και εταιρείες που βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση να ηγηθούν, καθώς αντιπροσωπεύουν το 40% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τεχνολογίες ύδρευσης παγκοσμίως.

Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Το νερό είναι ζωή. Η ανθεκτικότητα στο νερό είναι το κλειδί για τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις μας. Η Στρατηγική της Επιτροπής για την Ανθεκτικότητα στο Νερό χαράσσει μια πορεία προς μια βιώσιμη, ανθεκτική, έξυπνη και ανταγωνιστική οικονομία νερού. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να προστατεύσουμε αυτόν τον σπάνιο πόρο».

Καθορισμός ενός κοινού ευρωπαϊκού οράματος για την ανθεκτικότητα στο νερό

Η Στρατηγική επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς στόχους για κοινή δράση.

Πρώτον, θα αποκαταστήσει και θα προστατεύσει τον κύκλο του νερού , από την πηγή μέχρι τη θάλασσα. Για τον σκοπό αυτό, η αποτελεσματική εφαρμογή του ήδη υφιστάμενου πλαισίου της ΕΕ για το γλυκό νερό, συμπεριλαμβανομένης της Οδηγίας-Πλαισίου για τα Ύδατα και της Οδηγίας για τη Διαχείριση των Πλημμυρών, είναι καθοριστικής σημασίας και πρέπει να επικεντρώνεται τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα του νερού. Επιπλέον, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τη βελτίωση της συγκράτησης του νερού στην ξηρά, την αποτελεσματική πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων και την αντιμετώπιση των ρύπων στο πόσιμο νερό, συμπεριλαμβανομένων των PFAS.

Δεύτερον, η Στρατηγική στοχεύει στην οικοδόμηση μιας οικονομίας που να χρησιμοποιεί έξυπνα το νερό, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση της βιομηχανίας ύδρευσης της ΕΕ . Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα επίσης μια Σύσταση για την Αποδοτικότητα των Υδάτων , παρέχοντας κατευθυντήριες αρχές για τη μείωση της κατανάλωσης νερού. Θέτει ως στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των υδάτων στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030 και συνιστά στα κράτη μέλη να θέσουν τους δικούς τους στόχους για την αποδοτικότητα των υδάτων, με βάση τις εδαφικές και εθνικές τους συνθήκες. Σε αυτό το πλαίσιο, καθώς τα εθνικά επίπεδα διαρροών ποικίλλουν από 8% έως 57%, είναι επίσης σημαντικό να μειωθούν οι διαρροές στους σωλήνες και να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές ύδρευσης μέσω δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης και υιοθέτησης ψηφιακών λύσεων.

Τέλος, η Στρατηγική θα βοηθήσει στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού και αποχέτευσης για όλους . Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Στρατηγική υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην εξοικονόμηση νερού στο σπίτι ή στην εργασία. Ως εκ τούτου, η Στρατηγική προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ευαισθητοποίηση του κοινού και των τομέων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Στρατηγική ενισχύει τον ρόλο της ΕΕ στην προώθηση της ανθεκτικότητας των υδάτων παγκοσμίως μέσω διεθνών συνεργασιών και συνεργασίας. Δίνοντας το παράδειγμα, η ΕΕ θα προωθήσει μια παγκόσμια ατζέντα για το νερό με διεθνείς εταίρους και τρίτες χώρες, ιδίως μέσω της Παγκόσμιας Πύλης.

Όλοι οι παράγοντες της κοινωνίας πρέπει να συμμετάσχουν για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής.

Για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής και την υποστήριξη των κρατών μελών, των πολιτών, των τοπικών αρχών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, η Επιτροπή προτείνει εμβληματικές δράσεις σε πέντε τομείς διευκόλυνσης.

Διακυβέρνηση και εφαρμογή

Για την επιτάχυνση της εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ για τα ύδατα, θα διοργανωθούν Δομημένοι Διάλογοι με όλα τα κράτη μέλη, καθώς και τακτικές ανταλλαγές με περιφέρειες, πόλεις και αρχές ύδρευσης για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών, τον εντοπισμό προκλήσεων εφαρμογής και προτεραιοτήτων επιβολής, την ενθάρρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων και την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των κανόνων της ΕΕ όπου είναι δυνατόν.

Επενδύσεις

Για να διασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση και να κινητοποιηθούν τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές επενδύσεις, η Επιτροπή θα αυξήσει τα διαθέσιμα κονδύλια της πολιτικής συνοχής για το νερό και θα εγκρίνει έναν χάρτη πορείας για τις πιστώσεις για τη φύση. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δρομολογήσει επίσης ένα νέο Πρόγραμμα για το Νερό και ένα Συμβουλευτικό Μηχανισμό για τα Βιώσιμα Νερά, σε συνεργασία με την Επιτροπή, και θα διαθέσει πάνω από 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε προγραμματισμένη χρηματοδότηση κατά την περίοδο 2025-2027. Οι ιδιωτικές επενδύσεις διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στο νερό και πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά.

Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης και της Τεχνητής Νοημοσύνης

Ένα πανευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την ψηφιοποίηση στον τομέα του νερού θα αποκαλύψει όλα τα οφέλη της ψηφιοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης, στη διαχείριση των υδάτων και τη βιώσιμη χρήση του νερού. Η έξυπνη ψηφιακή μέτρηση προσφέρει σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης των ανιχνεύσεων διαρροών και τα δορυφορικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη, για παράδειγμα.

Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας

Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, τη βιομηχανία και τις δεξιότητες θα ενισχύσουν επίσης την ανταγωνιστικότητα του τομέα των υδάτων. Τοποθετώντας τους ανθρώπους στο επίκεντρο της αλλαγής, η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την Ανθεκτικότητα στο Νερό και μια Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νερού, μεταξύ άλλων δράσεων.

Ασφάλεια και ετοιμότητα

Τέλος, η συλλογική ανθεκτικότητα στο νερό απαιτεί ασφάλεια και ετοιμότητα. Η Επιτροπή θα ενισχύσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο της ΕΕ για πλημμύρες και ξηρασίες με ενισχυμένους δεσμούς μεταξύ ευρωπαϊκού, εθνικού και τοπικού επιπέδου.
Σήμερα, συμπληρώνοντας τη Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δημοσιεύει μια έκθεση σχετικά με τις δυνατότητες εξοικονόμησης νερού και τα πιθανά μέτρα.

Επόμενα Βήματα

Η Επιτροπή θα ξεκινήσει την εφαρμογή εμβληματικών δράσεων όπως ορίζονται στη Στρατηγική και θα παρακολουθεί την πρόοδο της Σύστασης για την αποδοτικότητα του νερού.

Από τον Δεκέμβριο του 2025, η Επιτροπή θα συγκαλεί, κάθε δύο χρόνια, ένα Φόρουμ για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, παρέχοντας έναν χωρίς αποκλεισμούς διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΕ για την προώθηση της εφαρμογής της Στρατηγικής.

Επιπλέον, το 2027, η Επιτροπή θα διενεργήσει ενδιάμεση αξιολόγηση της προόδου που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή των δράσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα Στρατηγική.

Καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στις 5 Ιουνίου 2025, κατά της Ελλάδας για παράλειψη ενημέρωσης των σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού και των σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας.

Το Δικαστήριο καταδικάζει για πρώτη φορά την Ελλάδα λόγω της παράλειψής της να ενημερώσει τα σχέδια για τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας στα 14 υδατικά διαμερίσματα της χώρας.

Στο πλαίσιο της ενωσιακής πολιτικής στον τομέα των υδάτων, τα κράτη μέλη υποχρεούνται, βάσει οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να επανεξετάζουν και να επικαιροποιούν τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής.

Επίσης, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διαβιβάζουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος αντίγραφα και επικαιροποιήσεις των σχεδίων αυτών εντός τριών μηνών από τη δημοσίευσή τους.

Η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να αξιολογούν τους κινδύνους αυτούς και να καταρτίζουν χάρτες των πληττόμενων περιοχών και σχέδια για τη διαχείριση των κινδύνων.

Τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας υποβάλλονται σε επανεξέταση και επικαιροποίηση ανά εξαετία.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Ελλάδα δεν τήρησε τις προθεσμίες για την επανεξέταση και την επικαιροποίηση των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής και των σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας στα 14 υδατικά διαμερίσματά της.

Συνεπώς, η Επιτροπή προσέφυγε ενώπιον του Δικαστηρίου, στις 17 Μαΐου 2024.

Με τη σημερινή απόφασή του, το Δικαστήριο καταδικάζει την Ελλάδα λόγω της παράλειψής της να επανεξετάσει και να επικαιροποιήσει, εντός της ταχθείσας προθεσμίας, τα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής.

Το Δικαστήριο αποφαίνεται επίσης ότι η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της καθόσον δεν επανεξέτασε και δεν επικαιροποίησε, στο μέτρο που αυτό απαιτούνταν, τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας.

Η προσφυγή λόγω παραβάσεως, στρεφόμενη κατά κράτους μέλους το οποίο παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το δίκαιο της Ένωσης, μπορεί να ασκηθεί από την Επιτροπή ή από άλλο κράτος μέλος.

Αν το Δικαστήριο διαπιστώσει την ύπαρξη παραβάσεως, το κράτος μέλος πρέπει να συμμορφωθεί με την απόφαση το συντομότερο.

Όταν η Επιτροπή θεωρεί ότι το κράτος μέλος δεν συμμορφώθηκε προς την απόφαση, μπορεί να ασκήσει νέα προσφυγή, ζητώντας την επιβολή χρηματικών κυρώσεων.

Διαβάστε την καταδικαστική απόφαση (εδώ)

Απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, προβλέπει την ανάθεση της διαγωνιστικής διαδικασίας για την εκπόνηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, σε όλες τις διοικητικές Περιφέρειες της χώρας, στην «Κοινωνία της Πληροφορίας Μονοπρόσωπη Α.Ε.».

Το ερώτημα είναι όμως τι έγιναν τα χρήματα που δόθηκαν στις Περιφέρειες για να κάνουν το έργο. Στην συνάντηση με τους αγροτικούς συντάκτες ο υπουργός υποστήριξε ότι «αν και οι Περιφέρειες πήραν τα χρήματα δεν ολοκλήρωσαν τους Χάρτες Βόσκησης και τώρα με δική του απόφαση επανήθε το έργο στο ΥπΑΑΤ».

Το έργο θα υλοποιηθεί μέσω Προγραμματικής Σύμβασης που θα υπογραφεί ανάμεσα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και την «Κοινωνία της Πληροφορίας», με στόχο τη σύνταξη σχεδίων βόσκησης για το σύνολο της επικράτειας, ενισχύοντας έτσι την αξιοποίηση των βοσκήσιμων γαιών και τη στήριξη των κτηνοτρόφων.

Η σύνταξη των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης (Δ.Σ.Β.), όπως προβλέπεται στο άρθρο 3 του Ν. 4351/2015, θα καλύψει όλες τις εκτάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στον σχεδιασμό και τη χρήση των λιβαδικών εκτάσεων.

Το έργο περιλαμβάνει:
Πανελλαδική απογραφή της φυσιογνωμίας και του καθεστώτος χρήσης των βοσκήσιμων γαιών.
Εκτίμηση βοσκοϊκανότητας, λιβαδικής κατάστασης και οριοθέτηση σε λιβαδικές μονάδες, οι οποίες θα κατανεμηθούν στους κτηνοτρόφους.
Καθορισμό έργων υποδομής και παρεμβάσεων βελτίωσης βλάστησης για τη βελτίωση της βοσκοϊκανότητας.
Υπολογισμό του κόστους ανάπτυξης και οργάνωση της διαχείρισης των γαιών και του ζωικού κεφαλαίου.

Η «Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.», ως φορέας ωρίμανσης και δημοπράτησης του έργου, θα έχει την ευθύνη:
Της σύνταξης των τευχών δημοπράτησης και των τεχνικών προδιαγραφών.
Της διενέργειας των διαγωνιστικών διαδικασιών και της αξιολόγησης των προσφορών.
Της παρακολούθησης και παραλαβής του έργου και της εκτέλεσης των πληρωμών.
Της παράδοσης του έργου στον κύριο του έργου με πλήρη τεχνική και οικονομική τεκμηρίωση, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Η επιλογή αναδόχου θα γίνει μέσω ανοικτής διαδικασίας από το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.), για κάθε Περιφερειακή Ενότητα ξεχωριστά.

Το έργο χρηματοδοτείται:
Από τα τέλη βόσκησης των Περιφερειών.
Από πόρους του Ταμείου Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 του Ν. 4351/2015.
Η υλοποίηση του έργου αποτελεί καθοριστικό βήμα για την ενίσχυση της ελληνικής κτηνοτροφίας, με σεβασμό στο περιβάλλον και τις αρχές της αειφορίας.

Όπως υποστηρίζει το ΥπΑΑΤ τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης θα συμβάλουν στην ορθολογική αξιοποίηση των λιβαδικών εκτάσεων, στη ορθολογικότερη κατανομή τους στους κτηνοτρόφους, στην αύξηση της παραγωγικότητας του πρωτογενούς τομέα, αλλά και στην δικαιότερη κατανομή των ευρωπαϊκών ενισχύσεων, μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ, στους πραγματικούς δικαιούχους.

Ευτυχώς που είχαμε την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για να «ξυπνήσει» το κράτος και να αναλάβει τις ευθύνες του.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, μετά από «πιέσεις» της Διεύθυνσης Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG AGRI) και του ίδιου του Επιτρόπου Γεωργίας της ΕΕ, Κρίστοφ Χάνσεν, το ΥπΑΑΤ ετοιμάζει να αλλάξει την κατανομή βοσκοτόπων.

Σε αυτή την απόφαση μεγάλο ρόλο έπαιξε και η έρευνα, που βρίσκεται σε εξέλιξη, από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τις πληρωμές αγροτικών ενισχύσεων και τα βοσκοτόπια.

Επίσης ότι λέει το ΥπΑΑΤ για την τεχνική λύση (δεν γνωρίζουμε αν τελικά το εφαρμόσει) γίνεται μετά από πιέσεις των Βρυξελλών.

Ο ορισμός του βοσκότοπου, όπως εισήχθη με την παρ. 1α του νόμου 1734/1987 είναι ο εξής: «Για την εφαρμογή του νόμου αυτού θεωρούνται: α) Βοσκότοπος: Έκταση, στην οποία αναπτύσσεται βλάστηση ποώδης ή ξυλώδης με θαμνώδη μορφή ή και μικτή, η κύρια παραγωγή της οποίας αποτελεί τροφή για μεγάλα ή μικρά ποιμενικά, οικόσιτα και άγρια ζώα». Το 2014 η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου ψήφισε τους νόμους 4264/15-5-2014 και 4315/24-12-2014. Με διατάξεις των άρθρων 60 και 25 αντίστοιχα, εισήγαγε τον όρο βοσκότοπος ως τρίτη κατηγορία γης, πέρα από τη γεωργική γη και το δάσος - δασική έκταση. Η σχετική διάταξη του άρθρου 25 του νόμου 4315 αναφέρει: «Βοσκότοποι είναι οι εκτάσεις, στις οποίες αναπτύσσεται αυτοφυής ή μη βλάστηση, ποώδης, φρυγανική ή ξυλώδης με θαμνώδη ή αραιά δενδρώδη μορφή ή και μικτή, οι οποίες δύνανται να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση αγροτικών ζώων».

Στην συνέχεια έχουμε το νόμο 4351/2015 «Bοσκήσιμες γαίες Ελλάδας και άλλες διατάξεις» στην οποία αναφέρει ότι βοσκήσιμες γαίες καλούνται οι εκτάσεις που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση ζώων (βοσκότοποι) στις οποίες αναπτύσσεται βλάστηση αυτοφυής ή μη, ποώδης, φρυγανική ή ξυλώδης με θαμνώδη ή αραιά δενδρώδη μορφή ή και μικτή και οι οποίες μπορεί να εκτείνονται και σε υδάτινα παραλίμνια ή παραποτάμια οικοσυστήματα, όπου αναπτύσσεται υδροχαρής βλάστηση.

Με βάση αυτό το νόμο έγινε και τελευταία κατανομή βοσκήσιμων εκτάσεων το 2016. Άλλαξε η ΚΑΠ αλλά δεν άλλαξε η κατανομή. Αυτό που ζητούν οι κτηνοτρόφοι είναι οι όποιες αλλαγές γίνουν να φέρουν μια δίκαιη κατανομή.

Ωστόσο απαντήσεις ζητούν οι κτηνοτρόφοι για την μείωση των δικαιωμάτων που έγινε στις πληρωμές του 2023.

Το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ προέβλεπε ότι θα υπήρχε μια μείωση των δικαιωμάτων για όσους ήταν πάνω από την μέση περιφερειακή αξία. Όμως η μείωση έγινε για όλους, δηλαδή και για όσους ήταν κάτω από την μέση περιφερειακή. Μάλιστα όπως καταγγέλουν σε κάθε παραγωγό ήταν και διαφορετική μείωση.

Από την πλευρά του ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανέφερε σε ανακοίνωσή του για οριζόντια μείωση δικαιωμάτων χωρίς όμως να προχωρήσει σε δημοσίευση κάποιας σχετικής εγκυκλίου ή κάποια υπουργικής απόφασης. Το θέμα ερευνά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις Βρυξέλλες.