Για δεκαετίες, το κρασί αποτελούσε σταθερό στοιχείο της καθημερινότητας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα, όμως, η εικόνα αλλάζει. Όχι απότομα, αλλά σταθερά. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καταγράφεται μια μακροχρόνια μεταβολή που αφορά τόσο την κατανάλωση όσο και την ίδια την καλλιέργεια του αμπελιού. Το κρασί παραμένει σημαντικό προϊόν για την ευρωπαϊκή γεωργία, ωστόσο καλείται πλέον να προσαρμοστεί σε νέες συνθήκες.
Λιγότερο κρασί στο ποτήρι, διαφορετικές επιλογές
Η κατανάλωση κρασιού στην Ευρώπη ακολουθεί καθοδική πορεία και η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί έως το 2035. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η κατά κεφαλήν κατανάλωση εκτιμάται ότι θα μειώνεται κατά περίπου 0,9% τον χρόνο, φτάνοντας τα 19,3 λίτρα ανά άτομο, από 21,2 λίτρα την περίοδο 2021-2025. Η μείωση δεν είναι ομοιόμορφη, αλλά είναι εντονότερη σε χώρες με παραδοσιακά υψηλή κατανάλωση, όπως η Γαλλία και η Γερμανία
Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται βαθύτερες αλλαγές. Οι νεότερες γενιές καταναλώνουν λιγότερο αλκοόλ, ενώ ενισχύονται οι ανησυχίες για την υγεία και οι εθνικές πολιτικές που προωθούν τη μετριοπαθή κατανάλωση. Παράλληλα, το κρασί χάνει έδαφος απέναντι σε άλλα ποτά, την ώρα που αλλάζει και το είδος του κρασιού που επιλέγει ο καταναλωτής.
Από το κόκκινο στο λευκό και το αφρώδες
Η μεταβολή δεν αφορά μόνο το «πόσο», αλλά και το «τι». Τα επίσημα δεδομένα δείχνουν σαφή υποχώρηση στη ζήτηση για ερυθρούς οίνους, ενώ ενισχύεται το ενδιαφέρον για λευκά, αφρώδη και γενικότερα πιο ελαφριά και «εύκολα» κρασιά. Πρόκειται για κρασιά που συνδέονται με περιστασιακή κατανάλωση, διαφορετικά γευστικά προφίλ και πιο σύγχρονες συνήθειες.
Την ίδια στιγμή, εμφανίζεται και μια νέα, ακόμη περιορισμένη τάση: τα ποτά με βάση το κρασί, καθώς και οι χαμηλόβαθμοι ή μη αλκοολούχοι οίνοι. Παρότι οι πωλήσεις τους παραμένουν μικρές σε όγκο, η παρουσία τους καταγράφεται για πρώτη φορά με σαφήνεια στις προβολές της Κομισιόν, ως ένδειξη διαφοροποίησης της αγοράς.
Η καλλιέργεια προσαρμόζεται στη μειωμένη ζήτηση
Η πτώση της κατανάλωσης δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει και την παραγωγή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η παραγωγή οίνου στην ΕΕ θα μειώνεται κατά περίπου 0,5% ετησίως έως το 2035, φτάνοντας τα 138 εκατ. εκατόλιτρα. Βασικός λόγος δεν είναι μόνο η αγορά, αλλά και η συρρίκνωση των αμπελουργικών εκτάσεων, οι οποίες προβλέπεται να μειώνονται κατά 0,6% τον χρόνο, με την υπόθεση ότι οι αποδόσεις παραμένουν σταθερές
Παρά τη μείωση, η εσωτερική κατανάλωση εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική «διέξοδο» του ευρωπαϊκού κρασιού, απορροφώντας περίπου τα δύο τρίτα της παραγωγής, ενώ οι εξαγωγές αντιστοιχούν περίπου στο 20%. Τα υπόλοιπα κατευθύνονται σε άλλες χρήσεις, όπως η απόσταξη ή η μεταποίηση, οι οποίες αναμένεται να παραμείνουν σχετικά σταθερές.
Εξαγωγές με αβεβαιότητες και νέα, μικρά ανοίγματα
Στο πεδίο του εμπορίου, το μέλλον παραμένει αβέβαιο. Οι δύο βασικές αγορές του ευρωπαϊκού κρασιού, οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο, εμφανίζουν πλέον τάσεις κατανάλωσης παρόμοιες με εκείνες της ΕΕ. Αυτό περιορίζει τις προοπτικές σταθεροποίησης των εξαγωγών, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον εμπορικών εντάσεων και δασμών.
Την ίδια ώρα, η αυξανόμενη ζήτηση σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής καταγράφεται ως πιθανή ευκαιρία. Ωστόσο, τα μερίδια αυτών των αγορών παραμένουν μικρά και, σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν τις απώλειες στις παραδοσιακές αγορές. Συνολικά, οι εξαγωγές κρασιού της ΕΕ αναμένεται να μειώνονται κατά 0,6% ετησίως έως το 2035, ενώ οι εισαγωγές θα υποχωρούν ακόμη πιο έντονα, ακολουθώντας τη μειωμένη εσωτερική ζήτηση
Ένα προϊόν που αλλάζει, όχι που εξαφανίζεται
Το κρασί στην Ευρώπη δεν βρίσκεται σε κατάρρευση. Βρίσκεται σε μετάβαση. Λιγότερη κατανάλωση, διαφορετικές προτιμήσεις, μικρότερες εκτάσεις, περισσότερη προσαρμογή. Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν μια αγορά που συρρικνώνεται ποσοτικά, αλλά ταυτόχρονα αναζητά νέα ταυτότητα, νέα προϊόντα και νέους καταναλωτές. Για τις αμπελουργικές περιοχές, το μήνυμα είναι σαφές: το κρασί παραμένει σημαντικό, αλλά το μέλλον του δεν θα μοιάζει με το παρελθόν. Και αυτή η αλλαγή δεν έρχεται απότομα, αλλά καταγράφεται ήδη, γραμμή-γραμμή, στους επίσημους αριθμούς της Ευρώπης.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή
