Αντιδράσεις στην αλλαγή μοντέλου υδάτων, δύσκολη η συγκέντρωση φορέων, οι ιδιώτες θα φέρουν αύξηση τιμών

Τα εσπεριδοειδή αποτελούν μία από τις σημαντικότερες καλλιέργειες της ελληνικής γεωργίας, καταλαμβάνοντας μεγάλες εκτάσεις σε περιοχές της Δυτικής και Νότιας Ελλάδας. Με αυξημένες ανάγκες σε νερό και ευαισθησία στις κλιματικές συνθήκες, η σωστή διαχείριση της άρδευσης παίζει καθοριστικό ρόλο για την ποιότητα και την απόδοση των καρπών.

Η ανεπαρκής άρδευση ή η χρήση νερού μειωμένης ποιότητας μπορεί να επηρεάσει τη βλάστηση, τη θρέψη και τη συνολική υγεία των δέντρων. Για τις ελληνικές συνθήκες, καταλληλότερα θεωρούνται τα συστήματα στάγδην άρδευσης (επιφανειακή και υπόγεια), καθώς και οι μικροεκτοξευτήρες, που εξασφαλίζουν εξοικονόμηση νερού, ομοιόμορφη παροχή και βελτιωμένη αποδοτικότητα στην καλλιέργεια.

Η επιφανειακή στάγδην άρδευση προσφέρει ευκολία στις καλλιεργητικές εργασίες και σταθερή υγρασία στο ριζικό σύστημα, ενώ η υπόγεια συμβάλλει παράλληλα στον περιορισμό ζιζανίων και ασθενειών του εδάφους. Οι μικροεκτοξευτήρες, με δυνατότητα ρύθμισης της πίεσης και της κατανομής του νερού, αποτελούν ιδιαίτερα αποτελεσματική λύση για εδάφη με διαφορετική διηθητικότητα ή κλίση.

Το νερό... με μέτρο

Η ορθολογική άρδευση αποτελεί βασική προϋπόθεση για ποιοτική και σταθερή παραγωγή στα εσπεριδοειδή. Καθώς η περίοδος συγκομιδής ξεκινά σταδιακά, η σωστή διαχείριση του νερού συμβάλλει όχι μόνο στη διατήρηση της παραγωγής, αλλά και στη βελτίωση των χαρακτηριστικών των καρπών.

Η ποσότητα και η συχνότητα άρδευσης πρέπει να υπολογίζονται με βάση τα κλιματικά δεδομένα, το είδος και την ηλικία των δέντρων, τον τύπο του εδάφους και τη συνολική υγρασία που αυτό μπορεί να συγκρατήσει. Η χρήση αισθητήρων εδαφικής υγρασίας ή τενσιόμετρων βοηθά τον παραγωγό να αποφύγει υπερβολές, να προσαρμόσει τη συχνότητα ποτίσματος και να εξοικονομήσει πολύτιμο νερό, χωρίς να διακυβεύεται η απόδοση.

Ωστόσο, η περίσσεια νερού είναι εξίσου επιζήμια με την έλλειψη. Όταν το έδαφος παραμένει κορεσμένο για μεγάλο διάστημα, μειώνεται το διαθέσιμο οξυγόνο στο ριζικό σύστημα, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η πρόσληψη νερού και θρεπτικών στοιχείων. Σε τέτοιες συνθήκες, οι ρίζες ασφυκτιούν και μπορεί να νεκρωθούν μέσα σε λίγες ημέρες, ιδιαίτερα όταν οι θερμοκρασίες του εδάφους είναι αυξημένες.

Η ισορροπία, λοιπόν, είναι το “κλειδί”. Με στοχευμένη άρδευση, έγκαιρη παρακολούθηση της υγρασίας και προσαρμογή στις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, τα εσπεριδοειδή μπορούν να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά κάθε σταγόνα νερού, διατηρώντας παράλληλα υψηλή ποιότητα και ανθεκτικότητα απέναντι στις προκλήσεις της εποχής.

Αλατούχα νερά και ανθεκτικά υποκείμενα

Σε πολλές περιοχές, οι παραγωγοί εσπεριδοειδών αντιμετωπίζουν περιορισμένη διαθεσιμότητα καλής ποιότητας νερού, με αποτέλεσμα την άρδευση με αλατούχα ύδατα. Η αυξημένη συγκέντρωση νατρίου και χλωρίου επηρεάζει αρνητικά τη θρέψη και την ανάπτυξη των δέντρων, οδηγώντας σε μειωμένη απόδοση και υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών.

Η επιλογή ανθεκτικών υποκειμένων αποτελεί βασικό εργαλείο προσαρμογής σε εδάφη με υψηλή αλατότητα ή περιοδική έλλειψη νερού. Υποκείμενα όπως η μανταρινιά Κλεοπάτρα και το Rangpur lime εμφανίζουν πολύ μεγάλη ανθεκτικότητα στην εδαφική αλατότητα, ενώ η νεραντζιά, τα Carrizo και Troyer citrange, η τραχύκαρπη λεμονιά και η Βοκλαμεριάνα διακρίνονται για τη μεγάλη ανθεκτικότητά τους στην έλλειψη νερού. Σε περιοχές με συχνά φαινόμενα υπερβολικής υγρασίας, υποκείμενα όπως η νεραντζιά, η τρίφυλλη πορτοκαλιά και το Flying Dragon ανταποκρίνονται καλύτερα, χάρη στην ανθεκτικότητά τους στην περίσσεια νερού.

Παράλληλα, η περιοδική έκπλυση του εδάφους συμβάλλει στην απομάκρυνση των αλάτων από τη ριζική ζώνη, ενώ η χρήση φίλτρων και διαλυτοποιητών στο αρδευτικό δίκτυο αποτρέπει φραξίματα στους σταλάκτες και τους μικροεκτοξευτήρες. Η σωστή διαχείριση της ποιότητας του νερού, σε συνδυασμό με την κατάλληλη επιλογή υποκειμένων, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της παραγωγικότητας και ανθεκτικότητας των εσπεριδοειδών απέναντι στις ολοένα πιο δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Ελλειμματική άρδευση: λιγότερο νερό, καλύτερος καρπός

Η ελλειμματική άρδευση αποτελεί μία από τις πιο υποσχόμενες πρακτικές για εξοικονόμηση νερού, χωρίς απώλειες στην ποιότητα της παραγωγής. Η μέθοδος βασίζεται στην εφαρμογή ποσοτήτων νερού χαμηλότερων από τις πραγματικές ανάγκες της καλλιέργειας, με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση κάθε σταγόνας.

Στα εσπεριδοειδή, η αποτελεσματικότητα της πρακτικής εξαρτάται από το φαινολογικό στάδιο εφαρμογής. Αν και η χρήση της κατά την άνθηση ή στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των καρπών μπορεί να μειώσει την απόδοση, η εφαρμογή ελλειμματικής άρδευσης στο στάδιο ωρίμανσης, δηλαδή όταν πλησιάζει στη συγκομιδή, έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ευεργετική. Σε αυτή τη φάση, βελτιώνονται σημαντικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των καρπών — όπως τα ολικά διαλυτά στερεά, το κιτρικό οξύ, η βιταμίνη C και το φαινολικό περιεχόμενο — προσδίδοντας πιο γλυκιά και ισορροπημένη γεύση.

Η μέτριας έντασης ελλειμματική άρδευση, όταν εφαρμόζεται με συνέπεια και σωστό χρονισμό, αυξάνει την αποδοτικότητα χρήσης του νερού και συμβάλλει στη βιωσιμότητα της καλλιέργειας, ειδικά σε περιοχές με περιορισμένους υδατικούς πόρους.

Η άρδευση ως κλειδί 

Η σωστή διαχείριση του νερού είναι καθοριστική σε όλα τα στάδια ανάπτυξης των εσπεριδοειδών, ιδιαίτερα κατά την ωρίμανση, όπου επηρεάζει άμεσα την ποιότητα, τη γεύση και το μέγεθος των καρπών. Παράλληλα, η ορθολογική άρδευση μειώνει το κόστος παραγωγής, περιορίζει τη σπατάλη και βελτιώνει την αποδοτικότητα. Έτσι, η άρδευση μετατρέπεται από μια απλή πρακτική σε στρατηγικό εργαλείο ποιότητας και βιωσιμότητας.

Πηγή: Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 08/2021, Διαχείριση νερού στα εσπεριδοειδή, Νεκτάριος Κουργιάλας, σελ. 30–33.

Επιστολή προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, απέστειλαν συνεταιρισμοί της Λάρισας και ο ΤΟΕΒ Πηνειού, με την οποία αιτούνται αποζημίωση για τις καλλιέργειες που επλήγησαν το φετινό καλοκαίρι από την έλλειψη αρδευτικού νερού.

Συγκεκριμένα αναφέρουν την ανάγκη αποζημίωσης κατά το τρέχον έτος των στρεμμάτων βαμβακιού, βιομηχανικής τομάτας και μηδικής, στις περιοχές ευθύνης ΤΟΕΒ Πηνειού, που επλήγησαν από τη λειψυδρία.

Αναλυτικά, στην επιστολή επισημαίνονται τα εξής:

«Στον κάμπο του Νομού Λάρισας οι καλλιέργειες του βαμβακιού, της βιομηχανικής τομάτας και της μηδικής το έτος 2025 αποτέλεσαν τον κύριο όγκο των αρδευόμενων καλλιεργειών. Οι παραπάνω καλλιέργειες είναι υπαίθριες, ιδιαίτερα απαιτητικές και δαπανηρές. Πρόκειται για τις βασικότερες καλλιέργειες στις οποίες επιδίδονται οι παραγωγοί του θεσσαλικού κάμπου, έχοντας επενδύσει εκατομμύρια ευρώ σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό, χωρίς να λάβουμε υπόψη τις τιτάνιες προσπάθειες που κατέβαλαν οι Λαρισαίοι παραγωγοί προκειμένου να επανέλθουν τα αντίστοιχα αγροτεμάχια στην παραγωγή μετά τις κακοκαιρίες Daniel και Elias.

Η παραγωγή των ως άνω καλλιεργειών την φετινή χρονιά στις περιοχές της Λάρισας που αρδεύονται από το ΤΟΕΒ Πηνειού στην κατάληξη του δικτύου του (Μελία και άλλες γύρω περιοχές), οδεύει προς τη συλλογή της με πενιχρές αποδόσεις, όσον αφορά το βαμβάκι, της τάξεως των 150 περίπου κιλών/στρέμμα. Αναφορικά με τη βιομηχανική τομάτα, οι αποδόσεις ανήλθαν στις όψιμες φυτεύσεις περίπου στους 6 τόνους/στρέμμα και στη μηδική, μετά τις 15/07/2025 δεν κατέστη δυνατό να συνεχιστεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας. Η ανωτέρω πραγματικότητα έχει αποθαρρύνει πλήρως τους παραγωγούς που με τόσο πείσμα μόχθησαν να συνεχίσουν τις καλλιέργειες αυτές. Η λειψυδρία της φετινής χρονιάς, η ανεπαρκής διαχείριση του υδάτινου αποθέματος σε κεντρικό επίπεδο από τους αρμόδιους φορείς και η μη τήρηση της αποστολής των συμφωνηθέντων ποσοτήτων νερού στην περιοχή του ΤΟΕΒ Πηνειού, είχαν ως αναπόφευκτο τελικό αποτέλεσμα την καταστροφή των καλλιεργειών στην εν λόγω περιοχή.

Οι παραγωγοί όταν αντιλήφθηκαν το μέγεθος της ζημιάς, επικοινώνησαν άμεσα με τους συνεταιρισμούς τους και τον ΤΟΕΒ Πηνειού και εκείνοι αμφότεροι με την σειρά τους με την ΔΑΟΚ, τον ΕΛΓΑ αλλά και στελέχη της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου. Παρόλα αυτά, μέχρι και σήμερα, δεν μας έχει γνωστοποιηθεί από τους αρμόδιους φορείς με ποιο τρόπο θα αποζημιωθούν οι παραγωγοί.

Σύμφωνα με την καταγραφή του ΤΟΕΒ Πηνειού, τα στρέμματα βαμβακοκαλλιέργειας που έχουν πληγεί υπολογίζονται περίπου στα 3.000, ενώ στα 150 στρέμματα ανέρχονται για τη βιομηχανική τομάτα και στα 200 στρέμματα για τη μηδική αντίστοιχα.

Εξαιτίας όλων των παραπάνω ζητάμε την άμεση παρέμβασή σας ώστε να αποζημιωθούν οι παραγωγοί για να μπορέσουν να ζουν, να παράγουν και να στηρίζουν τον τόπο τους και να συνεχίσουν να το κάνουν, παρά το ισχυρό πλήγμα που δέχθηκαν από την καταστροφική χρονιά που άφησε πίσω της η λειψυδρία, με την βοήθεια της πολιτείας.

Για το βαμβάκι, σύμφωνα με όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες της καλλιέργειας, το κόστος τους ανέρχεται σε 280-300 €/στρέμμα, διακύμανση η οποία οφείλεται στον τρόπο άρδευσης, στο ενοίκιο και στις καλλιεργητικές πρακτικές του εκάστοτε παραγωγού. Η ασφαλιζόμενη αξία της καλλιέργειας στον ΕΛΓΑ ανέρχεται στο ποσό των 209 €/στρέμμα.

Για τη βιομηχανική τομάτα, σύμφωνα με όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες της καλλιέργειας, το κόστος τους ανέρχεται σε 1.000-1.200 €/στρέμμα, διακύμανση η οποία οφείλεται στον τρόπο άρδευσης, στο ενοίκιο και στις καλλιεργητικές πρακτικές του εκάστοτε παραγωγού. Η ασφαλιζόμενη αξία της καλλιέργειας στον ΕΛΓΑ ανέρχεται στο ποσό των 900 €/στρέμμα.

Για τη μηδική, σύμφωνα με όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες της καλλιέργειας, το κόστος τους ανέρχεται σε 280-300 €/στρέμμα, διακύμανση η οποία οφείλεται στον τρόπο άρδευσης, στο ενοίκιο και στις καλλιεργητικές πρακτικές του εκάστοτε παραγωγού. Η ασφαλιζόμενη αξία της καλλιέργειας στον ΕΛΓΑ ανέρχεται στο ποσό των 260 €/στρέμμα.

Όπως θα παρατηρήσετε, το κόστος της καλλιέργειας είναι πολύ υψηλότερο από την ασφαλιζόμενη αξία του ΕΛΓΑ συνεπώς αιτούμαστε την άμεση αποζημίωση των παραγωγών μέσω de minimis. Αιτούμαστε επίσης να υπάρξει μέριμνα για την καταβολή της ειδικής ενίσχυσης όπως αυτή ισχύει για τις ανωτέρω καλλιέργειες στους πληγέντες παραγωγούς της περιοχής αυτής».

Την επιστολή υπογράφουν
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΩΝ ΤΟΜΑΤΟΠΑΡΑΓΩΓΩΝ- ΘΕΣΤΟ
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – ΘΕΣΓΗ
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ – Η ΝΕΑ ΕΝΩΣΗ
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΧΑΛΚΗΣ – Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ, ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΛΑΤΥΚΑΜΠΟΥ
ΤΟΕΒ ΠΗΝΕΙΟΥ

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Kώστας Τσιάρας, σε συνεργασία με την Γενική Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Αργυρώ Ζέρβα, ανακοινώνουν την παράταση της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων στήριξης στο πλαίσιο της παρέμβασης Π3-73-1.1: «Έργα Υποδομών Εγγείων Βελτιώσεων» - Δράση 2: «Έργα ταμίευσης και αρδευτικών δικτύων για νέα έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ελλάδας 2023-2027 (ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027) έως την Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου 2025 και ώρα 23:59:59.

Η δράση συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 100%.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης ανέρχεται σε 169.000.000,00 ευρώ, ενώ προβλέπεται η δυνατότητα υπερδέσμευσης πόρων.

Δικαιούχοι για την υποβολή των σχετικών προτάσεων είναι:

• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γενική Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων και Εδαφοϋδατικών Πόρων.
• Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Γενική Δ/νση Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, Δ/νση Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων.
• Περιφέρειες (Αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχετικών έργων).

Με τις πιστώσεις της πρόσκλησης θα χρηματοδοτηθούν έργα τα οποία αφορούν:

• Εκσυγχρονισμό υπαρχόντων δικτύων άρδευσης, καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών.
• Ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
• Έργα ταμίευσης νερού και συνοδά αρδευτικά δίκτυα.
• Έργα εξοικονόμησης ενέργειας στην άρδευση.
• Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και γεωργίας ακριβείας.
• Χρήση ανακυκλωμένων υδάτων.
• Έργα τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις.

Η παρέμβαση εφαρμόζεται στις αγροτικές περιοχές όλης της χώρας.

Ως ελάχιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 5.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Ως μέγιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 105.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Με τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν ενισχύεται η αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία μέσω παρεμβάσεων για τη συγκράτηση των χειμερινών απορροών και παρεμβάσεων που στοχεύουν στη μείωση των απωλειών ύδατος.

H αίτηση στήριξης υποβάλλεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΟΠΣΚΑΠ), (εδώ), συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά/έγγραφα.

Οι γεωτρήσεις αποτελούν βασικό εργαλείο για την αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η άρδευση είναι απαραίτητη. Ωστόσο, χιλιάδες γεωτρήσεις παραμένουν σήμερα ανενεργές, είτε επειδή έχουν στερέψει, είτε λόγω υψηλού κόστους άντλησης, είτε γιατί οι παραγωγοί στράφηκαν σε άλλες πηγές νερού (π.χ. συλλογικά δίκτυα).

Το ερώτημα που τίθεται είναι σαφές: Τι ισχύει για μια γεώτρηση που δεν χρησιμοποιείται; Χρειάζεται κάποια ενέργεια ή μπορεί να αφεθεί όπως είναι;

Νομικό πλαίσιο και υποχρεώσεις

Κάθε γεώτρηση, ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιείται, θεωρείται υφιστάμενο έργο και παραμένει καταγεγραμμένη στα αρχεία των αρμόδιων αρχών. Η μη χρήση της δεν σημαίνει ότι «εξαφανίζεται» ή ότι ο ιδιοκτήτης απαλλάσσεται από τις σχετικές υποχρεώσεις. Η ισχύουσα νομοθεσία  προβλέπει ότι η άδεια χρήσης νερού έχει συγκεκριμένη διάρκεια και μετά τη λήξη της απαιτείται είτε ανανέωση είτε επίσημη δήλωση ανενεργής γεώτρησης. Αν αυτό δεν γίνει, σε έναν μελλοντικό έλεγχο η γεώτρηση μπορεί να θεωρηθεί παράνομη, ακόμη κι αν είναι εκτός λειτουργίας, με συνέπεια την επιβολή προστίμων.

Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε παλαιές γεωτρήσεις που κατασκευάστηκαν χωρίς άδεια, καθώς ο κάτοχος οφείλει να προχωρήσει σε διαδικασία νομιμοποίησης ή τακτοποίησης. Η συμμόρφωση με το νομικό πλαίσιο δεν είναι μόνο θέμα αποφυγής κυρώσεων, αλλά και μέσο για την ορθή καταγραφή και διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας. Έτσι, ακόμη και μια ανενεργή γεώτρηση παραμένει στην ευθύνη του ιδιοκτήτη της, ο οποίος οφείλει να μεριμνά για την έγκαιρη διευθέτηση του καθεστώτος της.

 Περιβαλλοντικές και πρακτικές παράμετροι

Μια ανενεργή γεώτρηση δεν αποτελεί απλώς μια τρύπα στο έδαφος, αλλά πιθανή εστία κινδύνων τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ασφάλεια. Όταν παραμένει ανοιχτή, υπάρχει ο κίνδυνος ρύπανσης των υπόγειων υδροφορέων από φυτοφάρμακα, λιπάσματα ή άλλα υπολείμματα που μπορεί να καταλήξουν μέσα της, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα του νερού και τη δημόσια υγεία. Παράλληλα, οι πρόχειρα καλυμμένες γεωτρήσεις αποτελούν πηγή ατυχημάτων, με περιστατικά όπου άνθρωποι ή ζώα εγκλωβίστηκαν ή τραυματίστηκαν.

Εκτός από τους περιβαλλοντικούς και πρακτικούς κινδύνους, υφίστανται και νομικές ευθύνες, καθώς ο ιδιοκτήτης μιας ανενεργής γεώτρησης θεωρείται υπεύθυνος για οποιαδήποτε ζημιά προκύψει από αυτήν. Για τον λόγο αυτό, οι αρμόδιες αρχές –και ειδικότερα οι Διευθύνσεις Υδάτων– συχνά ζητούν τη σφράγιση ή την κατάλληλη κάλυψή της, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα αποτελέσει πηγή προβλημάτων. Η έγκαιρη μέριμνα του κατόχου δεν προστατεύει μόνο το περιβάλλον, αλλά και τον ίδιο από πιθανές συνέπειες σε περίπτωση ελέγχου ή ατυχήματος.

 Διοικητικές διαδικασίες

Η κατοχή μιας ανενεργής γεώτρησης συνεπάγεται ορισμένες διοικητικές υποχρεώσεις για τον παραγωγό, ώστε να διασφαλίσει ότι δεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με κυρώσεις. Η πιο συνηθισμένη ενέργεια είναι η λήψη βεβαίωσης ανενεργής γεώτρησης από τη Διεύθυνση Υδάτων, με την οποία κατοχυρώνεται ότι το έργο δεν χρησιμοποιείται και έτσι αποφεύγονται μελλοντικά πρόστιμα. Αν ο κάτοχος επιθυμεί να επαναφέρει τη γεώτρηση σε λειτουργία, χρειάζεται να προβεί σε ανανέωση ή αναθεώρηση της άδειας, διαδικασία που συχνά συνοδεύεται από την εκπόνηση υδρογεωλογικής μελέτης και την έκδοση νέας έγκρισης. Σε γενικές γραμμές, το κόστος αυτών των διαδικασιών είναι χαμηλό σε σχέση με τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης, ενώ ο χρόνος ολοκλήρωσης κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες έως λίγους μήνες, ανάλογα με τον φόρτο εργασίας της Διεύθυνσης Υδάτων.

Παράλληλα, υπάρχει η υποχρέωση να διασφαλίζεται ότι η γεώτρηση δεν αποτελεί κίνδυνο, είτε με σφράγιση είτε με κατάλληλη κάλυψη. Η σωστή τεχνική σφράγιση περιλαμβάνει συνήθως κάλυψη με τσιμεντένια πλάκα, χαλίκι ή άλλα υλικά που εμποδίζουν την είσοδο ρύπων και εξασφαλίζουν την ασφάλεια ανθρώπων και ζώων. Εξίσου σημαντική είναι και η ορθή δήλωση της ύπαρξής της σε περίπτωση μεταβίβασης αγροτεμαχίου, είτε πρόκειται για πώληση είτε για ενοικίαση. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται μελλοντικές διαμάχες ή προβλήματα για τον νέο ιδιοκτήτη ή χρήστη, ενώ εξασφαλίζεται διαφάνεια στη διαχείριση των υδατικών έργων.

 Αξίζει να σημειωθεί ότι οι λεπτομέρειες της διαδικασίας (όπως τα απαραίτητα δικαιολογητικά ή τα έντυπα) μπορεί να διαφέρουν από περιφέρεια σε περιφέρεια, καθώς κάθε Διεύθυνση Υδάτων εκδίδει τις δικές της εγκυκλίους και οδηγίες. Για τον λόγο αυτό, οι παραγωγοί καλό είναι να απευθύνονται στην αρμόδια υπηρεσία της περιοχής τους, ώστε να γνωρίζουν με ακρίβεια τις απαιτήσεις.

 Σχέση με ΟΣΔΕ και επιδοτήσεις

Η ύπαρξη γεώτρησης, ακόμη και ανενεργής, έχει σημασία για τις δηλώσεις ΟΣΔΕ και για την ένταξη σε προγράμματα. Όταν μια γεώτρηση δεν χρησιμοποιείται, δεν δηλώνεται ως πηγή άρδευσης στη δήλωση ΟΣΔΕ. Ωστόσο, αν υπάρχει πιθανότητα να επανέλθει σε λειτουργία ή εάν το αγροτεμάχιο πρόκειται να συμμετάσχει σε πρόγραμμα που εξετάζει υδατικά έργα (όπως σχέδια βελτίωσης ή επενδύσεις σε άρδευση), είναι προτιμότερο να έχει τακτοποιημένο καθεστώς, είτε με ισχύουσα άδεια είτε με βεβαίωση ανενεργής. Έτσι αποφεύγονται προβλήματα σε ελέγχους και καθυστερήσεις στην αξιολόγηση των φακέλων.

Στις περιπτώσεις όπου ο παραγωγός εντάσσει το αγροτεμάχιό του σε συλλογικό έργο άρδευσης (ΤοΕΒ ή ΓΟΕΒ), δηλώνεται στο ΟΣΔΕ ότι η άρδευση γίνεται από το δίκτυο και όχι από την γεώτρηση. Παρ’ όλα αυτά, η γεώτρηση εξακολουθεί να υφίσταται ως τεχνικό έργο και ο ιδιοκτήτης της φέρει ευθύνη για τη νομική της κατάσταση. Αν μείνει αδήλωτη και χαρακτηριστεί παράνομη σε έλεγχο, μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκές, ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιείται. Η ορθή καταγραφή και η τακτοποίησή της προσφέρουν διαφάνεια και ασφάλεια στον παραγωγό, ενώ εξασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξουν εμπόδια σε τρέχουσες ή μελλοντικές ενισχύσεις.

Συχνές ερωτήσεις 

Έχω γεώτρηση που έχει στερέψει εδώ και χρόνια. Τι να κάνω;
Ενημέρωσε τη Διεύθυνση Υδάτων και ζήτησε βεβαίωση ανενεργής γεώτρησης.

Μπορώ να την ξανανοίξω;
Ναι, αλλά χρειάζεται αναθεώρηση άδειας. Σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται νέα μελέτη.

Τι θα γίνει αν περάσει έλεγχος και βρουν τη γεώτρηση;
Αν δεν είναι δηλωμένη, θεωρείται παράνομη. Η ύπαρξη χαρτιών προστατεύει τον παραγωγό.

Σε μεταβίβαση αγροτεμαχίου πρέπει να τη δηλώσω;
Ναι, είναι προτιμότερο να φαίνεται ότι υπάρχει ανενεργή γεώτρηση ώστε να μην έχει ο νέος ιδιοκτήτης προβλήματα.

Κλείνοντας

Οι ανενεργές γεωτρήσεις δεν είναι υπόθεση που πρέπει να παραμελείται. Χρειάζονται σωστή δήλωση, ενδεχομένως σφράγιση και οπωσδήποτε ενημέρωση των αρμόδιων αρχών. Έτσι ο παραγωγός αποφεύγει πρόστιμα, προστατεύει το περιβάλλον και διασφαλίζει ότι δε θα έχει προβλήματα με προγράμματα, επιδοτήσεις ή μελλοντικές μεταβιβάσεις.

Γι’ αυτό, αν υπάρχει γεώτρηση που έχει μείνει εκτός λειτουργίας, είναι καλύτερο να τακτοποιηθεί τώρα. Η διαδικασία είναι απλή και οικονομική σε σύγκριση με τις επιπτώσεις που μπορεί να φέρει ένας έλεγχος αργότερα.

Πηγές:

ΚΥΑ 146896/2014 (ΦΕΚ 2878 Β / 27-10-2014) «Κατηγορίες αδειών χρήσης και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης των υδάτων»

Νόμος 3199/2003 «Προστασία και διαχείριση των υδάτων» – ΦΕΚ 280/Α/09.12.2003

Σε πολλές περιοχές, ύστερα από παρατεταμένη ανομβρία, οι ελαιώνες μπαίνουν στο φθινόπωρο με καρπό εμφανώς καταπονημένο. Ο ΑγροΤύπος μίλησε με τον κ. Κώστα Χαρτζουλάκη, γεωπόνο–ερευνητή και συγγραφέα του βιβλίου «Η άρδευση των καλλιεργειών», για το πότε και πόσο πρέπει να ποτίζεται η ελιά.

Όπως εξηγεί, η ελιά –ως ξηροθερμικό είδος– μπορεί να «συνεφέρει» με μία καλή βροχή, γύρω στα 20 χιλιοστά (≈20 κ.μ./στρ.) «τα δέντρα θα ανακάμψουν σιγά-σιγά». Το κρίσιμο όμως είναι ότι το ελαιόλαδο μέσα στον καρπό δεν αποκαθίσταται πλήρως: επηρεάζονται ποσότητα και ποιότητα, γιατί «άλλο λάδι δίνει καρπός με ικανοποιητική σάρκα/ενδοκάρπιο και άλλο όταν το “φιλείο” γυρίζει προς το κουκούτσι». Με άλλα λόγια, η βροχή βοηθά το δέντρο, όχι όμως πλήρως τον ελαιόκαρπο και το λάδι του.

Με αυτό ως δεδομένο, ο κ. Χαρτζουλάκης περνά στα στάδια-κλειδιά, όπου το νερό «γράφει» πάνω στην παραγωγή και την ποιότητα.

Τα τρία κρίσιμα στάδια άρδευσης

1) Δημιουργία ανθικών καταβολών (Φεβρουάριος–Απρίλιος). Συνήθως «το στάδιο αυτό καλύπτεται από τις βροχές». Όταν όμως συμπέσουν ανομβρία και υψηλές θερμοκρασίες, σχηματίζονται ατελή άνθη και, παρότι τα δέντρα «ανθοφορούν κανονικά», «δεν θα δέσουμε» γιατί τα άνθη είναι προβληματικά. Πρόκειται για μια σιωπηρή απώλεια που φαίνεται αργότερα στην καρπόδεση. 

2) Καρπόδεση & νεαρή βλάστηση (Απρίλιος–μέσα Ιουνίου). Το πιο κρίσιμο σημείο της χρονιάς. Η έλλειψη υγρασίας –από καύσωνες, ανέμους/σκόνη Σαχάρας ή απουσία βροχών– «ρίχνει» την καρπόδεση και «κόβει» τη νεαρή βλάστηση που θα καρποφορήσει τον επόμενο χρόνο. «Μεγάλο λάθος να λέει ο παραγωγός “δεν έχω φέτος παραγωγή, άρα δεν ποτίζω”», υπογραμμίζει. Ο στόχος είναι νέα βλάστηση >20–25 εκ., για να «στηθεί» η επόμενη χρονιά.

3) Σχηματισμός ελαιόκοκκου (Αύγουστος–Οκτώβριος). Εδώ κρίνεται ο όγκος και η ποιότητα του ελαίου. Σε περιοχές όπως η Κρήτη οι βροχές είναι σπάνιες, άρα η άρδευση γίνεται αναγκαία ώστε να μη «στεγνώσει» ο καρπός και να συνεχιστεί ο σχηματισμός ελαίου στη σάρκα. 

Από πρακτική σκοπιά, όταν το νερό δεν επαρκεί, η λύση δεν είναι να σταματά το πότισμα, αλλά να στοχεύει κανείς στα καίρια σημεία — δηλαδή να εφαρμόζει ελλειμματική άρδευση. 

Ελλειμματική άρδευση: πώς «δουλεύει» στην πράξη

Ο κ. Χαρτζουλάκης περιγράφει ένα λειτουργικό πρωτόκολλο για χρόνια πίεσης νερού: στοχευμένο πότισμα λίγο πριν/στην έναρξη της άνθησης–καρπόδεσης (ιδίως αν ο Μάιος «βγει» χωρίς βροχές), για να «ξαναδούμε υγρασία». Ένα-δυο ποτίσματα μέχρι τις 15 Ιουνίου στηρίζουν την καρπόδεση και τη βλάστηση. Ακολουθεί παύση τον Ιούλιο όταν το νερό δεν επαρκεί – «εξοικονόμηση περίπου 25–30% ανάλογα με το έδαφος» – και επανέναρξη στις αρχές Αυγούστου, συχνά μαζί με λίπανση καλίου μέσω άρδευσης, περίοδο όπου «το χρειάζεται το φυτό για να αυξήσει την ελαιοπεριεκτικότητα» και να είναι άμεσα προσλήψιμο. Ούτε «ποτίζω όπως όπως», ούτε «κόβω τελείως»· ποτίζω εκεί που μετράει.

Πότισμα με βάση το έδαφος

«Δεν μιλάμε καθόλου για επιφανειακή άρδευση· μιλάμε για στάγδην», τονίζει ο κ. Χαρτζουλάκης. Κλειδί είναι να γνωρίζουμε πρώτα το χωράφι μας: η ανάλυση εδάφους δείχνει τη σύσταση και από εκεί προκύπτουν συχνότητα και δόση. Όπως λέει, «η σύσταση του εδάφους θα καθορίσει κάθε πότε θα ποτίσουν».

Σε ελαφρά/αμμώδη εδάφη το νερό “φεύγει” πιο γρήγορα· χρειάζονται μικρές ποσότητες, πιο συχνά (ακόμη και ανά 2–3–5 ημέρες). Σε μέτρια προς βαριά/αργιλώδη εδάφη κρατιέται περισσότερο· ποτίζουμε αραιότερα αλλά με μεγαλύτερες δόσεις (ως και μία φορά τη βδομάδα ή και παραπάνω, ανάλογα με τη σύσταση). Έτσι αποφεύγονται και η σπατάλη και το στρες από εναλλαγές ξηρασίας–υπερποτισμού.

Η στάγδην λειτουργεί και ως όχημα στοχευμένης λίπανσης. Όταν το νερό δεν επαρκεί και γίνεται παύση τον Ιούλιο, η επανεκκίνηση τον Αύγουστο συχνά συνοδεύεται από κάλιο μέσω του λιπαντήρα — περίοδος που, όπως σημειώνει, «το χρειάζεται το φυτό για να αυξήσει την ελαιοπεριεκτικότητα» και να το προσλάβει άμεσα. Με αυτόν τον τρόπο ο τρόπος ποτίσματος “δένει” με το έδαφος και τη θρέψη, υπηρετώντας το αποτέλεσμα στον καρπό και το λάδι.

Τεχνολογία & γεωργία ακριβείας: η απόφαση στο κινητό

«Σήμερα ο παραγωγός, με πολύ μικρό κόστος, μπορεί να παίρνει σε πραγματικό χρόνο στο κινητό του το πότε και πόσο να ποτίσει», τονίζει ο κ. Χαρτζουλάκης. Η λογική είναι απλή: ένας μικρός μετεωρολογικός σταθμός και βασικοί αισθητήρες στο χωράφι τροφοδοτούν μια πλατφόρμα που «διαβάζει» το έδαφος, το στάδιο ανάπτυξης και τα καιρικά δεδομένα, και επιστρέφει συγκεκριμένη οδηγία: σήμερα ποτίζεις — με αυτή την ποσότητα. Όχι γενικόλογα, αλλά με πραγματικά στοιχεία του αγρού εκείνης της ημέρας.

Στην πράξη, ο παραγωγός εγγράφεται σε μια πλατφόρμα, συμπληρώνει τα στοιχεία του αγρού (σύσταση εδάφους, πυκνότητα φύτευσης, στάδιο του δέντρου) και, από εκεί και πέρα, λαμβάνει ειδοποιήσεις στο κινητό του: «σήμερα πρέπει να ποτίσετε και με αυτή την ποσότητα». Η σύσταση μπορεί να αφορά μία ή περισσότερες ζώνες του αγρού, ακολουθώντας τις πραγματικές ανάγκες, όπως τις «βλέπει» το σύστημα την ίδια στιγμή.

Τι δυσκολεύει την άρδευση στην πράξη 

Πέρα από τα τεχνικά, ο κ. Χαρτζουλάκης βάζει στο τραπέζι τις δομικές αδυναμίες του τομέα. Πρώτα απ’ όλα, η απόσταση ανάμεσα στο «υπάρχει η τεχνολογία» και στο «την εφαρμόζω κάθε μέρα». Όπως λέει, τα εργαλεία είναι πλέον φτηνά και διαθέσιμα, όμως «το θέμα δεν είναι η τεχνολογία—είναι να αλλάξουμε νοοτροπία». Δηλαδή να περάσουμε από τις συνήθειες του “με το μάτι” σε αποφάσεις ποτίσματος με δεδομένα (στάδιο, έδαφος, καιρός).

Δεύτερον, ο πολυτεμαχισμός του κλήρου κάνει δύσκολη τη διαχείριση: πολλά και μικρά τεμάχια σημαίνουν περισσότερα δίκτυα, περισσότερες βάνες, ανομοιομορφίες εδάφους και, τελικά, υψηλότερη πολυπλοκότητα για να κρατηθεί ένας ρυθμός ποτίσματος που να έχει νόημα. Εδώ, ο κ. Χαρτζουλάκης επιμένει στην ανάγκη οργάνωσης: «οι παραγωγοί δεν είναι οργανωμένοι» και «μια κινητοποίηση για μια μέρα δεν αλλάζει τίποτα». Η ουσία είναι να υπάρχει συντονισμός και συνέπεια, όχι αποσπασματικές κινήσεις.

Τρίτον, η σύγκλιση με άλλες χώρες. «Άλλες χώρες κάνουν άλματα», λέει ο κ. Χαρτζουλάκης. Για να ακολουθήσουμε, χρειάζονται σταθερό πλαίσιο, καλύτερος συντονισμός και αρωγή της πολιτείας — όχι μόνο στις διακρίσεις και τις βραβεύσεις. Στόχος είναι ο προγραμματισμός άρδευσης βάσει δεδομένων να εφαρμόζεται καθημερινά, ώστε οι ορθές πρακτικές να γίνουν κανόνας στη μεγαλύτερη καλλιέργεια της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σωστή άρδευση «πιάνει τόπο» όταν συνδυάζεται με αλλαγή νοοτροπίας, συνεργασία και προσήλωση στα βασικά — όχι μόνο με εξοπλισμό.

Άρδευση: μοχλός ποιότητας και σταθερότητας

Η άρδευση δεν είναι «νερό που φεύγει»· είναι στρατηγικό εργαλείο που προστατεύει την καρπόδεση, κρατά ενεργό τον σχηματισμό ελαίου και χτίζει την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Μετά από ξηρασία το δέντρο μπορεί να συνέλθει με μια καλή βροχή, το λάδι όμως που δεν σχηματίστηκε δεν επιστρέφει—γι’ αυτό ποτίζουμε έγκαιρα στα τρία κρίσιμα παράθυρα, ακόμη κι αν «δεν έχει χρονιά», ώστε να πετύχουμε νέα βλάστηση. Με λίγα λόγια: ποτίζουμε εκεί που μετράει, για καρπό και λάδι που να ανταμείβουν τον κόπο του παραγωγού. 

Σε πολλές περιοχές της χώρας, το κόστος άρδευσης έχει εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που καθορίζουν τη βιωσιμότητα μιας καλλιέργειας. Οι παραγωγοί αναφέρουν ότι οι χρεώσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις η άρδευση να θεωρείται πλέον δυσβάσταχτη. Οι διαφοροποιήσεις από περιοχή σε περιοχή είναι μεγάλες, ωστόσο η κοινή συνισταμένη είναι πως η κατανάλωση νερού σε καλλιέργειες με υψηλές ανάγκες, όπως το καλαμπόκι ή το τριφύλλι, ανεβάζει υπερβολικά το κόστος παραγωγής.

Η εικόνα της πραγματικότητας

Ο Αχιλλέας Μ., Παραγωγός από το Αγναντερό Καρδίτσας, που καλλιεργεί 23 στρέμματα καλαμπόκι, μας λέει ότι οι χρεώσεις στην περιοχή του διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τον ΤΟΕΒ και μπορεί να κυμανθούν από 30 έως 80 €/στρέμμα. Ο ίδιος πλήρωσε φέτος στο ΤΟΕΒ Αγναντερού (Καρδίτσας) 50 €/στρέμμα, δηλαδή συνολικά 1.150 € μόνο για την άρδευση της καλλιέργειάς του. Το κόστος αυτό, όπως αναφέρει, «δεν αφήνει κανένα περιθώριο κέρδους» με τις σημερινές τιμές παραγωγού.

Αντίστοιχα, στο ΤΟΕΒ Χαλάστρας Θεσσαλονίκης, οι φετινές χρεώσεις για ποτιστικές καλλιέργειες διαμορφώθηκαν στα 18–20 €/στρέμμα, έναντι 15–17 πέρυσι. Παρότι πρόκειται για χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τη Θεσσαλία, οι παραγωγοί τονίζουν ότι ακόμη και εκεί οι αυξήσεις πιέζουν τα περιθώρια, καθώς προστίθενται στα ήδη υψηλά έξοδα καυσίμων, λιπασμάτων και φυτοπροστασίας.

Επιπτώσεις στις καλλιέργειες

Το καλαμπόκι, για να δώσει ικανοποιητικές αποδόσεις, χρειάζεται κατά μέσο όρο 800–1.000 κυβικά μέτρα νερό ανά στρέμμα σε όλη την καλλιεργητική περίοδο (στοιχεία ΥΠΑΑΤ/ΙΓΕ). Με βάση ενδεικτικές χρεώσεις που έχουν καταγραφεί σε ΤΟΕΒ, οι τιμές μπορεί να κυμανθούν μεταξύ 0,02 και 0,16 €/m³, ανάλογα με την περιοχή και τις συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος άρδευσης μπορεί να περιοριστεί στα 16–20 €/στρέμμα σε περιπτώσεις χαμηλών χρεώσεων, αλλά να εκτοξευθεί στα 130–160 €/στρέμμα σε περιοχές με υψηλότερα κόστη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το επιπλέον κόστος ποτίσματος εξανεμίζει κάθε περιθώριο κέρδους, καθιστώντας την καλλιέργεια ασύμφορη.

Αντίστοιχα, το τριφύλλι απαιτεί κατά μέσο όρο 500–700 κυβικά μέτρα νερό ανά στρέμμα (ΙΓΕ), ενώ σε περιοχές με πολλές κοπές μπορεί να φτάσει και τα 800 m³. Με τις ίδιες ενδεικτικές χρεώσεις (0,02–0,16 €/m³), το κόστος κυμαίνεται από 10–14 €/στρέμμα σε περιπτώσεις χαμηλών χρεώσεων, ενώ με υψηλότερες μπορεί να ανέλθει στα 80–110 €/στρέμμα. Για τους κτηνοτρόφους που το καλλιεργούν ως ζωοτροφή, αυτή η αύξηση μεταφράζεται σε άμεση επιβάρυνση του κόστους παραγωγής γάλακτος και κρέατος.

Ένα αβέβαιο μέλλον

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη αν προστεθεί η αβεβαιότητα για το πώς θα διαμορφωθούν οι χρεώσεις την επόμενη χρονιά. Οι παραγωγοί βρίσκονται μπροστά σε ένα διπλό δίλημμα: είτε θα συνεχίσουν να καλλιεργούν με υψηλό ρίσκο, είτε θα εγκαταλείψουν σταδιακά τις ποτιστικές καλλιέργειες. Σε κάθε περίπτωση, το αυξανόμενο κόστος άρδευσης έχει μετατραπεί σε έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που θα καθορίσουν τη γεωργική παραγωγή τα επόμενα χρόνια.

Αν δεν υπάρξει μέριμνα για το νερό, το μέλλον των ποτιστικών καλλιεργειών στη χώρα παραμένει εξαιρετικά αβέβαιο.

Το ζήτημα της λειψυδρίας και η ανάγκη για ένα νέο, ολοκληρωμένο μοντέλο διαχείρισης των υδάτινων πόρων, βρέθηκαν στο επίκεντρο της παρέμβασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, στην ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε στο περίπτερο του ΥπAAT, με θέμα «Νερό, Γεωργία και Κλιματική Ανθεκτικότητα: Διάλογος για τις προκλήσεις και τις Υποδομές του μέλλοντος», στο πλαίσιο της 89ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.

Ο Υπουργός ανέδειξε τις διαστάσεις του προβλήματος και παρουσίασε το σχέδιο της κυβέρνησης. «Χωρίς νερό, δεν μπορεί να υπάρξει ούτε βιώσιμη γεωργία, ούτε διατροφική επάρκεια, ούτε κοινωνική συνοχή», είπε χαρακτηριστικά και υπογράμμισε ότι η Ελλάδα κατατάσσεται 19η παγκοσμίως σε κίνδυνο ανεπάρκειας νερού. Η γεωργία, που απορροφά περίπου το 85% της κατανάλωσης, είναι ο πρώτος και πιο άμεσα πληττόμενος τομέας, με επιπτώσεις στο εισόδημα των παραγωγών και στην επισιτιστική ασφάλεια.

Ο κ. Τσιάρας παρουσίασε τους πέντε βασικούς άξονες του κυβερνητικού σχεδίου:

• Το νερό παραμένει δημόσιο αγαθό.
• Βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης με αποδεκτό κόστος για τους πολίτες.
• Ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση όλων των έργων.
• Κατεπείγουσες πρωτοβουλίες στο επόμενο εξάμηνο, με παράλληλη εκστρατεία ευαισθητοποίησης.
• Επένδυση σε νέες τεχνολογίες και συμπληρωματικούς τρόπους παραγωγής νερού.

Ο Υπουργός τόνισε ότι σε εξέλιξη βρίσκονται περισσότερα από 1.200 έργα διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτων, εκ των οποίων 237 αρδευτικά και 1.090 έργα ύδρευσης. Από το 2019 έως σήμερα έχουν ολοκληρωθεί 278 έργα, ενώ μέσω του ΥΠΑΑΤ υλοποιούνται ή προγραμματίζονται 287 εγγειοβελτιωτικά έργα συνολικού ύψους 901,3 εκατ. ευρώ.

Ενδεικτικά ο κ. Τσιάρας μίλησε για τα εξής έργα ΣΔΙΤ:
Εκσυγχρονισμός δικτύων άρδευσης Ταυρωπού (105,4 εκατ. €).
Μεταφορά νερού από τον Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης (169,5 εκατ. €).
Αρδευτικό δίκτυο Υπέρειας - Ορφανών (107,2 εκατ. €).

Οι συμβάσεις για τα τρία έργα έχουν υπογραφεί, ενώ για τα δύο επόμενα βρίσκονται στην τελική φάση προς υπογραφή:
Μιναγιώτικο φράγμα (96,5 εκατ. €).
Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων - Ιεράπετρας (55,9 εκατ. €).

Παράλληλα, υλοποιούνται 33 μεγάλα εγγειοβελτιωτικά έργα ύψους 544,8 εκατ. €, 121 μικρά ύψους 226,2 εκατ. €, καθώς και 65 μεγάλα αρδευτικά από προηγούμενα προγράμματα ύψους 365,5 εκατ. €.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Υπουργός στις τεχνολογίες «έξυπνης άρδευσης» με συστήματα στάγδην, αισθητήρων υγρασίας, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υδάτων και αφαλάτωση με χρήση ΑΠΕ. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία του διαλόγου με αγρότες, Περιφέρειες και τοπικές κοινωνίες, αναφέροντας ως παράδειγμα τον ΟΔΥΘ στη Θεσσαλία και τα σχέδια που ξεκινούν στην Κρήτη.

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Τσιάρας σημείωσε: «Προχωράμε με έργα και όχι με λόγια στη δημιουργία ενός ολιστικού σχεδιασμού έργων άρδευσης, δίνοντας παράλληλα απάντηση σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική κρίση. Με όραμα, σχέδιο και συνέπεια, αλλάζουμε τον αρδευτικό χάρτη της χώρας, ενισχύουμε την ανθεκτικότητα της γεωργίας και επενδύουμε στο πολυτιμότερο αγαθό της ζωής».

Η Γενική Γραμματέας Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, Αργυρώ Ζέρβα στην ομιλία της, τόνισε ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με υψηλό κίνδυνο λειψυδρίας, με τη γεωργία να βρίσκεται στο επίκεντρο της πρόκλησης. Υπογράμμισε τις σοβαρές πιέσεις που προκαλεί η κλιματική κρίση και την ανάγκη για αναβάθμιση των υποδομών και υλοποίηση νέων, ανθεκτικών και έξυπνων έργων. Παρουσίασε τη στρατηγική της Κυβέρνησης με τρεις άξονες: ιδιωτικές επενδύσεις για καινοτόμες πρακτικές, δημόσιες επενδύσεις μέσω ΠΑΑ, ΣΣ ΚΑΠ και ΣΔΙΤ, καθώς και δράσεις εκπαίδευσης και συνεργασίας. Στόχος, η βιώσιμη πρόσβαση στο νερό, η προστασία του περιβάλλοντος και η στήριξη των παραγωγών.

Παρατείνεται, έως την Παρασκευή, 10 Οκτωβρίου 2025 και ώρα 23:59, η προθεσμία ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων στήριξης στο πλαίσιο της Πρόσκλησης της παρέμβασης Π3-73-1.1 «Έργα Υποδομών Εγγείων Βελτιώσεων» – Δράση 2: «Έργα ταμίευσης και αρδευτικών δικτύων» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ελλάδας 2023-2027 (ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027).

Η απόφαση (αρ. πρωτ. 230742/29-08-2025) ελήφθη έπειτα από συνεργασία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, με τη Γενική Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, Αργυρώ Ζέρβα.

Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης (δημόσια δαπάνη) ανέρχεται στα 169.000.000 € και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Ελλάδα.

Στόχος της παρέμβασης είναι η ενίσχυση της αποδοτικότητας στη χρήση του νερού στη γεωργία, μέσω έργων ταμίευσης, εκσυγχρονισμού αρδευτικών δικτύων και συστημάτων εξοικονόμησης πόρων.

Δικαιούχοι της πρόσκλησης είναι:

• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γενική Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων και Εδαφοϋδατικών Πόρων.
• Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Γενική Δ/νση Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, Δ/νση Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων.
• Περιφέρειες (Αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχετικών έργων).

Στο πλαίσιο της πρόσκλησης χρηματοδοτούνται έργα τα οποία αφορούν:
Εκσυγχρονισμό υπαρχόντων δικτύων άρδευσης, καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών.
Ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
Έργα ταμίευσης νερού και συνοδά αρδευτικά δίκτυα.
Έργα εξοικονόμησης ενέργειας στην άρδευση.
Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και γεωργίας ακριβείας.
Χρήση ανακυκλωμένων υδάτων.
Έργα τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις.

Η παρέμβαση εφαρμόζεται στις αγροτικές περιοχές όλης της Χώρας.\

Ως ελάχιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 5.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Ως μέγιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 105.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Επισημαίνεται ότι οι αιτήσεις στήριξης υποβάλλονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΟΠΣΚΑΠ),συνοδευόμενες από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Τέσσερεις Αγροτικοί Συνεταιρισμοί της Λάρισας κατέθεσαν μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ζητώντας τη δικαστική διερεύνηση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών για την ανεξήγητα προβληματική διαχείριση των υδάτινων πόρων, κατά την αρδευτική περίοδο του 2025.

Η μηνυτήρια αναφορά κατατέθηκε από  τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Θεσσαλών Τοματοπαραγωγών (ΘΕΣΤΟ), τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Λαρισαίων Αγροτών «Η Νέα Ένωση», τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγής, Τυποποίησης και Εμπορίας Αγροτικών Προϊόντων Πλατυκάμπου και τον Συνεταιρισμό Αγροτών Θεσσαλίας «ΘΕΣγη».

Στην μηνυτήρια αναφορά, που έκαναν κατά παντός υπευθύνου αλλά και του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ), οι συνεταιρισμοί υποστηρίζουν ότι φέτος 5.000 στρέμματα καταστραφήκαν ολικά και άλλες 5.000 στρέμματα υπέστησαν μερική καταστροφή (βαμβάκι, βιομηχανική τομάτα, αραβόσιτος και μηδική).

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, μέχρι τέλος Ιουλίου περίμεναν ΤΟΕΒ Πηνειού 4 εκ. κυβικά νερού για την άρδευση των χωραφιών και τελικά ήρθαν μόλις 1,5 εκ. κυβικά.

Ο κ. Παναγιώτης Καλφούντζος, πρόεδρος της ΘΕΣγη, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ζητάμε να ερευνηθεί γιατί δεν ήρθαν φέτος οι ποσότητες του νερού άρδευσης που περιμέναμε. Θα πρέπει να αποζημιωθούν τα χωράφια που έπαθαν ζημιά. Επίσης θέλουμε να μην επαναληφθούν τα ίδια προβλήματα και τον επόμενο χρόνο.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Λαρισαίων Αγροτών, Φώτης Παπαδόπουλος, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι η μοναδική λύση για να λυθεί το πρόβλημα της άρδευσης στην Θεσσαλία είναι να ολοκληρωθεί η εκτροπή Αχελώου. Θα πρέπει να κάνει έρευνα ο εισαγγελέας γιατί το κράτος έχει ξοδέψει τόσα χρήματα και ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο.

Σε κοινή τους δήλωση οι τέσσερεις πρόεδροι των Συνεταιρισμών τόνισαν τα εξής:

«Εκ του αποτελέσματος συνάγεται ότι η διαχείριση του αρδευτικού ύδατος δεν ήταν η ενδεδειγμένη, με αποτέλεσμα να προκληθούν καταστροφές στις καλλιέργειες, είτε ολοκληρωτικές , είτε μερικές. Συγκεκριμένα υπολογίζουμε ότι 5000 στρέμματα καταστραφήκαν ολικά και άλλες 5000 στρέμματα υπέστησαν μερική καταστροφή (βαμβάκι, βιομηχανική τομάτα, αραβόσιτος και μηδική). Ο αντίκτυπος στις οικογένειες και στις τοπικές κοινωνίες είναι πολύ μεγάλος. Θα λείψουν χρήματα απαραίτητα για την επιβίωση των μελών μας. Εγκαίρως είχαμε επισημάνει με παρεμβάσεις προς τους αρμοδίους τον διαφαινόμενο κίνδυνο, αλλά οι αρμόδιοι φορείς αποποιούταν των ευθυνών τους.

Σήμερα, με τη λήξη της αρδευτικής περιόδου, αφουγκραζόμενοι την οργή και αγανάκτηση των μελών μας, την απαίτηση της δίκαιης κατανομής του νερού και προς αποφυγή επανάληψης αυτών των καταστάσεων στο μέλλον και ειδικά στην επόμενη αρδευτική περίοδο, ζητάμε από τις αρμόδιες Αρχές την διερεύνηση πιθανών σκοπιμοτήτων ή και αμέλειας αναφορικά με τη διαχείριση των υδάτων από κάθε αρμόδιο φορέα, με σκοπό την απόδοση δικαιοσύνης. Πέραν των ανωτέρω και εκπροσωπώντας τα χιλιάδες μέλη των Συνεταιρισμών μας, απαιτούμε από την Πολιτεία την αποκατάσταση των ζημιών μας τόσο με οικονομικά μέτρα στήριξης των καταστραμμένων, όσο και με την ολοκλήρωση των μεγάλων αρδευτικών έργων της Θεσσαλίας, όπως του Αχελώου, Μουζακίου, Σκοπιάς κ.α.), που συνεχώς εξαγγέλλονται, αλλά δεν βλέπουμε να υλοποιούνται.

Θεωρούμε ότι η ορθολογική διαχείριση του πόρου και η αποφυγή καταστροφών σε δυναμικές καλλιέργειες αποτελεί εχέγγυο για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, που αποτελεί πυλώνα της οικονομίας μας, όσο και εθνική στρατηγική. Ζητείται δικαιοσύνη και λογοδοσία.

Απαιτούμε:

• Διερεύνηση του ποιοι έλαβαν (ή δεν έλαβαν) κρίσιμες αποφάσεις.
• Ποιοι φορείς παρέβησαν τα καθήκοντά τους ή αγνόησαν τις ανάγκες των παραγωγών.
• Αν υπήρξε σκοπιμότητα ή απλώς ανευθυνότητα.

Το πλήγμα για τον κάμπο της Λάρισας είναι τεράστιο: παραγωγές χάθηκαν, εισοδήματα εξαϋλώθηκαν, οικογένειες αγροτών κινδυνεύουν με οικονομική κατάρρευση.

Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να περάσει χωρίς απαντήσεις και συνέπειες. Οι αγρότες της Λάρισας ζητάνε απαντήσεις και αποζημιώσεις. Αυτό δεν είναι ένα ακόμα «γραφειοκρατικό λάθος». Είναι μια συστημική αποτυχία».

Στο επίκεντρο του ΥπΑΑΤ η αναβάθμιση του Κέντρου Εξωτικών Νοσημάτων, η βιοασφάλεια της κτηνοτροφίας και τα προβλήματα λειψυδρίας, ανέφερε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστος Κέλλας.

Μπροστά στις σύνθετες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας, όπως η ευλογιά των αιγοπροβάτων, η επιδεινούμενη λειψυδρία και η ανάγκη ενίσχυσης της βιοασφάλειας, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Χρήστος Κέλλας, πραγματοποίησε περιοδεία στον Έβρο και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

Ο Υφυπουργός είχε διαδοχικές επαφές με επιστημονικούς και παραγωγικούς φορείς, υπηρεσιακούς παράγοντες και εκπροσώπους του αγροτικού κόσμου, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη πρόληψης, συνεργασίας και στοχευμένων παρεμβάσεων για την προστασία της δημόσιας υγείας και της αγροτικής οικονομίας.

Στο επίκεντρο της παρουσίας του βρέθηκε η αναβάθμιση του Κέντρου Εξωτικών Νοσημάτων των Ζώων στην Ορεστιάδα, η εφαρμογή των αυστηρών μέτρων για την εκρίζωση της ευλογιάς και η αναζήτηση λύσεων για την ορθολογική διαχείριση του αρδευτικού νερού σε συνθήκες κλιματικής πίεσης.

Στις συναντήσεις συμμετείχαν ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χριστόδουλος Τοψίδης, ο Δήμαρχος Ορεστιάδας Διαμαντής Παπαδόπουλος και ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου Ευάγγελος Πουλιλιός και ο αστυνομικός διευθυντής Ορεστιάδας Αθανάσιος Μανδαρλής.

Ευρωπαϊκό Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων των Ζώων - Θωράκιση της δημόσιας υγείας και της παραγωγής

Ο κ. Κέλλας επισκέφθηκε το Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων στην Ορεστιάδα, λίγες ημέρες μετά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας και της Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, της Περιφέρειας ΑΜΘ και του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ, με στόχο την αναβάθμιση του Κέντρου σε «Ευρωπαϊκό Κέντρο Εξωτικών Νοσημάτων των Ζώων».

Η νέα αυτή επιστημονική δομή, που θα λειτουργήσει στην ευαίσθητη γεωγραφικά περιοχή του Έβρου, φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν ισχυρό μηχανισμό έγκαιρης διάγνωσης κινδύνου (early warning system) και να ενισχύσει τη βιοασφάλεια της ελληνικής κτηνοτροφίας.

Το Κέντρο θα λειτουργεί ως πυλώνας πρόληψης, έρευνας και εκπαίδευσης σε συνεργασία με επιστημονικούς φορείς και παραγωγικές οργανώσεις, με επίκεντρο την αντιμετώπιση ζωονόσων, την πρόληψη επιζωοτιών, τη μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης στην υγεία των ζώων και τη στήριξη της βιώσιμης και βιολογικής κτηνοτροφίας.

«Με τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κέντρου, η Ορεστιάδα αποκτά κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη και διαχείριση ζωονόσων, ενώ ταυτόχρονα προστατεύεται η παραγωγή, ενισχύεται η εξωστρέφεια και θωρακίζεται η δημόσια υγεία. Η Περιφέρεια του Έβρου μετατρέπεται σε πρότυπο αγροδιατροφικής ασφάλειας για όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη», δήλωσε ο κ. Κέλλας.

Στήριξη κτηνοτροφίας - Άμεση κινητοποίηση για την ευλογιά αιγοπροβάτων

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στην κρίσιμη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί λόγω της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, με τον Υφυπουργό να μεταφέρει τις κατευθύνσεις του Υπουργείου για καθολική κινητοποίηση και αυστηρή εφαρμογή των προβλεπόμενων ευρωπαϊκών και εθνικών μέτρων.

Ο κ. Κέλλας τόνισε: «Η ελληνική κτηνοτροφία είναι κυρίως αιγοπροβατοτροφία και δεν διακινδυνεύουμε το εθνικό μας προϊόν, τη φέτα. Η εξάλειψη της ευλογιάς είναι ζήτημα επιβίωσης του κλάδου και προτεραιότητα για την Πολιτεία».

Μεταξύ άλλων, υπογράμμισε την ανάγκη:

• για απαγόρευση μετακινήσεων σε ζώνες επιτήρησης,
• χρήση drones και ενίσχυση των ελέγχων με τη συνδρομή της Αστυνομίας και της Πολιτικής Προστασίας,
• κινητοποίηση όλων των κτηνιάτρων των εποπτευόμενων φορέων του ΥΠΑΑΤ,
• συστηματική απολύμανση των αγροτικών οδών,
• συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής Διαχείρισης της Επιζωοτίας με συμμετοχή επιστημονικών και παραγωγικών φορέων, ενώ διαβεβαίωσε ότι οι αποζημιώσεις και ενισχύσεις προς τους πληγέντες κτηνοτρόφους θα συνεχιστούν με συνέπεια και ταχύτητα.

Διάλογος με κτηνοτρόφους και αλιείς - Στόχος η βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα

Στο πλαίσιο της περιοδείας του, ο Υφυπουργός είχε εκτενή διάλογο με Κτηνοτροφικούς Συλλόγους της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Στην συνάντηση κυριάρχησαν τα θέματα της υγειονομικής θωράκισης των εκτροφών, του κόστους παραγωγής, της ανασύστασης του ζωικού κεφαλαίου, αλλά και της οικονομικής ενίσχυσής τους μέσω κοινοτικών κονδυλίων.

Ακολούθησε συνάντηση με Αλιείς της περιοχής, με αντικείμενο τη βιώσιμη διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων, την ενίσχυση των μικρών παράκτιων αλιευτικών επιχειρήσεων και την ενεργοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων για την ανανέωση του στόλου και την αξιοποίηση του αλιευτικού τουρισμού.

Ζητήματα λειψυδρίας - Άμεσες παρεμβάσεις για διασφάλιση αρδευτικού νερού

Κατά τη διάρκεια της περιοδείας του, ο Υφυπουργός συνομίλησε με τοπικούς εκπροσώπους ΤΟΕΒ και αγρότες για τα αυξανόμενα προβλήματα λειψυδρίας που απειλούν την παραγωγική ικανότητα κρίσιμων καλλιεργειών.

Ειδική αναφορά έγινε στην ανάγκη εκσυγχρονισμού των αρδευτικών δικτύων, στη μείωση των απωλειών νερού και στην ενεργειακή αυτονομία των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων.

Ο κ. Κέλλας τόνισε ότι το Υπουργείο εργάζεται μεθοδικά για την ένταξη αρδευτικών έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης, στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και στο νέο ΕΣΠΑ, ενώ δίνεται προτεραιότητα στην απλοποίηση των διαδικασιών και τη διαφάνεια στην κατανομή των πόρων.

Το πρόβλημα της λειψυδρίας και οι βασικοί άξονες αντιμετώπισής του παρουσιάστηκαν, σήμερα Τετάρτη (23/7), σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε υπό τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στο Μέγαρο Μαξίμου.

Όπως σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, η αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας με έναν εθνικό σχεδιασμό αποτελεί επείγουσα μεταρρυθμιστική ανάγκη η οποία σε πρώτο χρόνο θα έρθει να απαντήσει στις πιεστικές ανάγκες του σήμερα και, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, να προετοιμάσει τη χώρα για τις μεγάλες προκλήσεις των επόμενων 30 ετών.

Ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό και πόρος ζωτικής σημασίας και μόνο έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται.

Στη σύσκεψη έγινε αναλυτική παρουσίαση των επιστημονικών δεδομένων, τα οποία δείχνουν ξεκάθαρα το μέγεθος του προβλήματος, λόγω της κλιματικής κρίσης, σε όλες τις χώρες της Μεσογείου, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι η Ευρώπη είναι η ταχύτερα θερμαινόμενη ήπειρος παγκοσμίως.

Με βάση τα στοιχεία, η χώρα μας κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας. Η στάθμη των φραγμάτων είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ ενδεικτικό είναι πως τα αποθέματα στην Αττική έχουν μειωθεί πάνω από 50% σε σχέση με το 2022.

Υπό τα δεδομένα αυτά, αποφασίστηκε ένας ολιστικός τρόπος αντιμετώπισης του ζητήματος απέναντι στον κατακερματισμό, μεταξυ διαφορετικών φορέων, που υπάρχει σήμερα. Η κυβέρνηση πρόκειται να προχωρήσει σε ριζική αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης των υδάτων στη χώρα, σε ένα πιο λειτουργικό σύστημα, με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και περισσότερες επενδύσεις.

Σε αυτή την προσπάθεια θα αξιοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες, καθώς και συμπληρωματικοί τρόποι παραγωγής νερού, όπως η αφαλάτωση.

Οι πέντε βασικοί άξονες του σχεδιασμού είναι:

• Το νερό είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, όπως προβλέπει το Σύνταγμα και η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας
• Βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, με στόχο αποδεκτό κόστος για όλες τις χρήσεις
• Ολιστικός σχεδιασμός και κεντρική διαχείριση όλων των αναγκαίων έργων, μικρών και μεγάλων
• Κατεπείγουσες πρωτοβουλίες τους επόμενους έξι μήνες, σε συνδυασμό με εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών
• Νέες τεχνολογίες και συμπληρωματικοί τρόποι παραγωγής νερού (αφαλάτωση, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση)

Οι παραπάνω άξονες αναμένεται να εξειδικευτούν στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Ο σχεδιασμός θα θέσει, επίσης, τις βάσεις για την υλοποίηση έργων που έχουν ήδη δρομολογηθεί ή μελετώνται. Σήμερα είναι σε εξέλιξη περισσότερα από 1.200 έργα διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτων, εκ των οποίων 1.090 αφορούν στην ύδρευση και 237 την άρδευση.

Σημειώνεται ότι τα έργα αυτά έρχονται να προστεθούν στα 278 που έχουν ήδη ολοκληρωθεί από το 2019 έως σήμερα.

Ωστόσο, είναι προφανής η ανάγκη περαιτέρω επενδύσεων και πιο συντεταγμένης προσπάθειας για την αντιμετώπιση αυτού του μεγάλου, κοινωνικού και εθνικού ζητήματος.

Διαβάστε την σχετική πρόταση

Την μια ημέρα αρδεύουν την άλλη δεν αρδεύουν οι αγρότες στον Έβρο. Υπάρχει ακόμη σε εκκρεμότητα η υπογραφή συμφωνίας με τους Βούλγαρους για το νερό του Άρδα, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί η στάθμη των νερών του.

Δεν έχουν γίνει όμως και οι απαραίτητες εργασίας καθαρισμού στο φράγμα Θεραπειού και αυτό σε συνδιασμό με την μειωμένη στάθμη δημιουργεί πρόβλημα στην ροή του νερού προς τα αντλιοστάσια.

Οι αγρότες του ΤΟΕΒ Νεοχωρίου ανακοίνωσαν ότι εάν δεν επαρκεί το αρδευτικό νερό θα κινηθούν νομικά κατά παντός υπευθύνου για απώλεια παραγωγής. 

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δημητριακών Ορεστιάδας «Η Ένωση», Λάμπης Κουμπρίδης, την μια ημέρα δουλεύουν τα αντλιοστάσια την άλλη δεν δουλεύουν. Αυτή την εποχή τα βαμβάκια, τα καλαμπόκια και κάποια χωράφια με ηλίανθο θέλουν άρδευση. Σήμερα Παρασκευή (18/7) πήγαμε στο φράγμα Θεραπειού και είδαμε ότι δεν έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες καθαρισμού. Μας υποσχέθηκαν οι τοπικές αρχές ότι τις επόμενες ημέρες θα λυθεί το πρόβλημα και θα μπορέσουμε να ξαναρχίσουμε την άρδευση των καλλιεργειών.

Από την πλευρά του ο κ. Δημήτρης Δρακούδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Τριγώνου, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών, Χάρης Θεοχάρης, σε επικοινωνία που είχε μαζί μας την προηγούμενη εβδομάδα μας υποσχέθηκε ότι θα υπογραφεί η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας για τα νερά του Άρδα. Ακόμη δεν έχουμε κάποια επίσημη ενημέρωση για υπογραφή συμφωνίας αλλά ούτε για τις ετήσιες ποσότητες των υδάτων που θα μας στέλνει η βουλγαρική πλευρά. Όμως θα πρέπει να γίνουν και εργασίες καθαρισμού στο φράγμα του Θεραπειού. Η μειωμένη στάθμη του νερού στο ποτάμι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη ροή του νερού προς τα αντλιοστάσια. Έχει υποσχεθεί η Περιφέρεια ότι θα χρηματοδοτήσει με 5 εκατομμύρια ευρώ για να ξεκινήσουν από το φθινόπωρο τα έργα συντήρησης, να γίνει αντικατάσταση του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και επισκευή του θυροφράγματος. Αυτή την περίοδο όμως πρέπει να ποτίσουμε τα καλαμπόκια, τα βαμβάκια, τα ρύζια και κάποια λαχανικά που καλλιεργούμε στην περιοχή.

Το πρόβλημα έλλειψης νερού που υπάρχει στον Έβρο επισημαίνει με ανακοίνωση του και ο ΤΟΕΒ Φερών-Πέπλου που αναφέρει τα εξής:

Γνωρίζουμε στους παραγωγούς μέλη του Οργανισμού ότι δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμο νερό στον ποταμό Έβρο και όλα τα αντλιοστάσια του Οργανισμού βρίσκονται εκτός λειτουργίας. Η Διοίκηση και το προσωπικό καθόλη τη διάρκεια της αρδευτικής περιόδου αλλά συγκεκριμένα το τελευταίο διάστημα με την τεράστια έλλειψη υδάτων, κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για σωστή και δίκαιη διαχείριση υδάτινων πόρων. Κατανοούμε και αναγνωρίζουμε πλήρως την ανάγκη των παραγωγών για άρδευση ωστόσο κατά τις τελευταίες 2 μέρες παρατηρήθηκε ότι μερικοί εκ των παραγωγών δεν σεβάστηκαν τους κανονισμούς που επέβαλε ο Οργανισμός, ξεπερνώντας σε πολλές περιπτώσεις κατά πολύ τα όρια της παραβατικότητας. Αποκορύφωμα αποτελεί μια ενέργεια παρέμβασης από παραγωγό σήμερα στην κεντρική διώρυγα, που είχε ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη ροή των υδάτων και κατά συνέπεια άδειασμα της διώρυγας.

Από το σημείο αυτό και έπειτα, ο Οργανισμός δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει κανένα διαχειριστικό μέτρο και πλέον δεν θα ισχύει καμία απαγορευτική διάταξη. Ο καθένας αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του, τόσο για την παρούσα κατάσταση όσο και για τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν, καθώς τα εναπομείναντα ύδατα μπορούν να καλύψουν το πολύ διάστημα 48 ωρών. Δεν γνωρίζουμε αν θα ξανά έρθει νερό στον ποταμό Έβρο αλλά σε περίπτωση που έρθει, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει το αρδευτικό σύστημα σε κατάσταση αναρχίας, ούτε να υπάρχει συνεχής αστυνόμευση σε μία χαώδης έκταση 84.000 στρεμμάτων που καλείται να διαχειριστεί Οργανισμός.

Σε πολύ δύσκολη κατάσταση βρέθηκαν οι αγρότες του Έβρου, το περασμένο Σαββατοκύριακο, με τα νερά του Άρδα να είναι μειωμένα και τα αντλιοστάσια να παύουν να λειτουργούν.

Ο υφυπουργός Εξωτερικών, Χάρης Θεοχάρης, σε επικοινωνία που είχε με τον ΓΟΕΒ Ορεστιάδας και με αγρότες του Έβρου, ενημερώθηκε για το πρόβλημα και υποσχέθηκε ότι τις επόμενες ημέρες θα υπογραφεί της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, η καθυστέρηση της υπογραφής οφείλεται στα οικονομικά ανταλλάγματα που ζητά η βουλγαρική πλευρά.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Δημήτρης Δρακούδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Τριγώνου, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τον βόρειο αλλά ολόκληρο το νομό Έβρου.

Έχουμε υψηλές θερμοκρασίες και πρέπει να ποτίζουμε συνεχώς τις καλλιέργειες και από την πλευρά της η κυβέρνηση μας καλεί να δείξουμε ψυχραιμία και υπομονή, υποστηρίζοντας πως η κατάσταση είναι «υπό έλεγχο».

Δεν υπάρχουν πλέον δικαιολογίες. Δεν δεχόμαστε άλλες υποσχέσεις.

Ζητάμε να ανακοινωθούν δημοσίως οι όροι της συμφωνίας όταν θα υπογραφεί και να ενημερωθούμε για τους τεχνικούς όρους ώστε να γνωρίζουμε τις ετήσιες ποσότητες των υδάτων που θα μας στέλνει η βουλγαρική πλευρά.
 

Ο κ. Κωνσταντίνος Χαρτζουλάκης, Γεωπόνος - Ερευνητής και τέως Δ/ντής Ινστιτούτου Ελιάς & Υποτροπικών Φυτών, αναφέρει στον ΑγροΤύπο συμβουλές για την άρδευση της ελιάς.

Όπως τονίζει η ελιά είναι μη υδροβόρα, που προσαρμόζεται σε ξηροθερμικό και μεσογειακό κλίμα, με αρκετά μεγάλη αντοχή στην ξηρασία. Παρόλα αυτά απαιτεί ένα ικανοποιητικό ύψος ετήσιων βροχοπτώσεων για να έχει ικανοποιητική παραγωγή.
Οι βροχές φέτος ήταν περιορισμένες και δεν ήταν επαρκείς στην Κρήτη. Θα πρέπει όμως να κάνουμε και μια ορθολογική διαχείριση του νερού στην χώρα μας.

Αυτή την περίοδο έχουμε υψηλές θερμοκρασίες και χρειάζεται να γίνει άρδευση αν υπάρχει διαθέσιμο νερό. Αν δεν υπάρχει νερό μπορεί ο παραγωγός να εφαρμοσθεί η ελλειμματική άρδευση, που εξοικονομεί μέχρι και 30% νερό χωρίς σημαντική μείωση της παραγωγής.

Το πότισμα πρέπει να γίνεται ανάλογα με τον τύπο του εδάφους και σύμφωνα με τις συμβουλές που δίνει η Περιφέρεια ή οι σύμβουλοι γεωπόνοι.

Υπάρχουν επίσης και εφαρμογές με μικρό κόστος για τον παραγωγό που δίνουν οδηγίες για τη σωστή και αποτελεσματική άρδευση της ελιάς, σύμφωνα με στοιχεία από τους μετεωρολογικούς σταθμούς και σε πραγματικό χρόνο.

Τα ποτίσματα του Μαΐου και Ιουνίου βοηθούν την καλλιέργεια και όσες περιοχές είχαν βροχοπτώσεις το συγκεκριμένο διάστημα βοήθησαν τους ελαιώνες. Η επάρκεια της υγρασίας επηρεάζει το μήκος της βλάστησης και την παραγωγή ελαιοκάρπου της επόμενης χρονιάς. Για αυτό πάντα λέμε στους παραγωγούς ακόμη και αν δεν υπάρχει καλή καρπόδεση (παραγωγή) να συνεχίσουν κάνουν ποτίσματα.

Από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τις αρχές Αυγούστου αν συνεχίσουν οι υψηλές θερμοκρασίες θα χρειαστεί να κάνουμε άρδευση στα ελαιόδεντρα.

Ένα ελαιόδεντρο που έχει καλή λίπανση και δίνει περίπου 50 κιλά ελαιόκαρπο θα χρειαστεί από 35 έως 55 λίτρα νερού την ημέρα.

Επίσης από τις αρχές Αυγούστου και μετά θα πρέπει ο παραγωγός να κάνει ένα πότισμα μαζί με υδρολίπανση με Κάλιο στο ριζικό σύστημα του δέντρου.

Αν συνεχιστεί η ξηρασία θα πρέπει να κάνουμε ένα καλό πότισμα κάθε εβδομάδα. Πάντως μια καλή βροχόπτωση (20 έως 30 χιλιοστά νερού) κατά τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο θα βοηθήσει πολύ τον ελαιώνα.

Από τα μέσα του Οκτωβρίου και μετά - αν έχουμε κανονικές συνθήκες - σταματάμε την άρδευση για να ακολουθήσει η συγκομιδή. Πέρσι όμως λόγω της μεγάλης ξηρασίας συνεχίζαμε την άρδευση για να βοηθήσουμε τον ελαιόκαρπο.

Όσον αφορά την φετινή παραγωγή στην Κρήτη, με τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν φαίνεται να έχουμε μια καλή καρπόδεση, όπως είχαμε το 2022 (που έδωσε μια παραγωγή 124.000 τόνων ελαιολάδου).

Προβλέπω φέτος στην Κρήτη μια μέτρια παραγωγή που αναμένεται να ανέλθει σε 85.000 τόνους. Βέβαια θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση της καρπόδεσης των ελαιώνων ανά περιοχή.

Οι αγρότες του Βορείου Έβρου βρίσκονται σε απόγνωση βλέποντας τη σημαντική μείωση της ροής του ποταμού Άρδα κατά την τρέχουσα αρδευτική περίοδο.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Δημήτρης Δρακούδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Τριγώνου, από την πρώτη στιγμή της κοινής δήλωσης των Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Βουλγαρίας για νέα πενταετή συμφωνία, ο ΓΟΕΒ Ορεστιάδας έχει επανειλημμένα και εγγράφως αιτηθεί από τα αρμόδια Υπουργεία να του κοινοποιηθούν οι τεχνικοί όροι της συμφωνίας.

Αυτή την στιγμή έχουμε μειωμένες ροές νερού στον Άρδα και το απόθεμα φτάνει για μια ημέρα. Πρόβλημα υπάρχει και στο νότιο Έβρο λόγω της έλλειψης νερών του Άρδα.

Μέχρι σήμερα, όχι μόνο δεν υπήρξε καμία επίσημη απάντηση, αλλά, επιπλέον, οι ποσότητες νερού που καταλήγουν από τη Βουλγαρία είναι κατά πολύ μειωμένες - σε σχέση με τα προηγούμενα έτη - και δεν φθάνουν καν σε καθημερινή βάση.

Η κατάσταση πλέον έχει φτάσει στο απροχώρητο. Εάν δεν σταλούν τις επόμενες ώρες επαρκείς ποσότητες νερού από τη Βουλγαρία, η διώρυγα θα αδειάσει και δε θα υπάρχει καθόλου νερό για την άρδευση των καλλιεργειών.

Η παραγωγή κινδυνεύει άμεσα. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει τραγικές και καταστροφικές συνέπειες  όχι μόνο για τη φετινή χρονιά αλλά και για την οικονομική και κοινωνική συνοχή ολόκληρης της περιοχής.

Ο εμπαιγμός προς τους αγρότες του Βόρειου Έβρου πρέπει να σταματήσει εδώ και τώρα. Οι υποσχέσεις και τα λόγια συμπόνοιας δεν αρκούν. Έχουμε χορτάσει από αυτά.

Απαιτούμε άμεσα:

• Να ανακοινωθούν δημοσίως οι όροι της συμφωνίας (εφόσον έχει υπάρξει συμφωνία).
• Να διασφαλιστούν χωρίς καθυστέρηση οι αναγκαίες ποσότητες νερού για να συνεχιστεί η άρδευση.

Είναι ήδη αργά. Η ελληνική πολιτεία οφείλει να κινητοποιηθεί τώρα – διαφορετικά η φετινή καλλιεργητική χρονιά κινδυνεύει να χαθεί ολοκληρωτικά.

Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία διεθνές συνέδριο για τις υδατικές σχέσεις δενδροκομικών καλλιεργειών και αμπέλου το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Νάουσα (Συνεδριακός χώρος ΕΡΙΑ), το διάστημα 16-18 Ιουνίου 2025.

Το συνέδριο διοργανώθηκε  από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Καθηγητής Γιώργος Μαγγανάρης) και το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Brunella Morandi) στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής δράσης COST με ακρωνύμιο FRUITCREWS και τελούσε υπό την αιγίδα του Δήμου Νάουσας.

Οι σύνεδροι με φυσική παρουσία από το εξωτερικό ξεπέρασαν τους 100 από 25 χώρες:
1. Ελλάδα (36)
2. Ιταλία (12)
3. Κύπρος (10)
4. Ισπανία (8)
5. Πορτογαλία (7)
6. Βέλγιο (5)
7. Σερβία (4)
8. Γερμανία (3)
9. Τουρκία (2)
10. Τσεχία (2)
11. Βοσνία-Ερζεγοβίνη (2)
12. Ρουμανία (1)
13. Ισραήλ (1)
14. Γαλλία (2)
15. Ελβετία (1)
16. Νότιος Αφρική (1)
17. Τυνησία (1)
18. Ολλανδία (1)
19. Λετονία (1)
20. Ιρλανδία (1)
21. Νορβηγία (1)
22. Ηνωμένο Βασίλειο (1)
23. Αρμενία (1)
24. Σκόπια (1)
25. Κανάριους Νήσους (1)

Το Επιστημονικό Πρόγραμμα αποτελούνταν από 6 κεντρικές ομιλίες, 33 προφορικές ομιλίες και 24 παρουσιάσεις υπό μορφή γραπτής ανακοίνωσης. Δυο ομιλίες από ερευνητές από το Ισραήλ υποστηρίχθηκαν διαδικτυακά.

To πρόγραμμα του συνεδρίου και το τεύχος περιλήψεων είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο

Οι θεματικές ενότητες του συνεδρίου ήταν:

• Παράγοντες που επηρεάζουν τις απαιτήσεις σε νερό των οπωροφόρων καλλιεργειών
• Άρδευση και κλιματική αλλαγή
• Συνθήκες καταπόνησης και ελλειμματική άρδευση
• Εφαρμογή μοντέλων άρδευσης στην πράξη  
• Διαχείριση άρδευσης ακριβείας, αισθητήρες φυτών και τηλεπισκόπηση
• Ενσωμάτωση της επιστήμης, της πολιτικής και της πρακτικής στη διαχείριση των υδάτινων πόρων

Ευχαριστήριο μήνυμα
Θερμές ευχαριστίες  στην Αντιδήμαρχο Τουρισμού Κυριακή Χατζηιωαννίδου  για την άψογη συνεργασία τους τελευταίους μήνες για τα οργανωτικά θέματα και τη διαρκή παρουσία τις και την επίλυση οποιουδήποτε θέματος πρόκυπτε κατά τη διάρκεια όλου του συνεδρίου. Επιπρόσθετα, ευχαριστώ  την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού Βίκυ Δανιηλίδου για την παραχώρηση του Συνεδριακού χώρου και τη δημοτική υπάλληλο Θωμαή Μαγγανάρη για τις διαδραστικές ξεναγήσεις των συμμετεχόντων στους εκθεσιακού χώρους του ΕΡΙΑ.

Με αφορμή σχετικό άρθρο του ΑγροΤύπου η Ενωτική Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ημαθίας καταγγέλλει την επικίνδυνη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με την άρδευση των χωραφιών στην περιοχή, εξαιτίας της κατακράτησης των νερών του Αλιάκμονα από τη ΔΕΗ, της ρύπανσης των καναλιών και της παντελούς έλλειψης δημόσιων αρδευτικών έργων.

«Την ώρα που οι παραγωγοί βρίσκονται στην καρδιά της καλλιεργητικής περιόδου, με τις σοδειές να «ψήνονται» από τη ζέστη, το αρδευτικό νερό είτε δεν φτάνει καθόλου είτε είναι ακατάλληλο, με σοβαρούς κινδύνους για την παραγωγή, τη δημόσια υγεία και το εισόδημά μας.

Η ΔΕΗ - που όλα τα προηγούμενα χρόνια εισπράττει από τον ιδρώτα του λαού - κρατάει τα νερά στο φράγμα Πολυφύτου, βάζοντας πάνω από την αγροτική παραγωγή τα συμφέροντα των μετόχων και των εργολάβων της «πράσινης» ενέργειας.
Οι ευθύνες των κυβερνήσεων και της Περιφέρειας είναι τεράστιες. Όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα:

• Ξηλώνουν τις υποδομές και ιδιωτικοποιούν τη διαχείριση του νερού,
• Ενισχύουν τις μεγάλες επιχειρήσεις μεταποίησης - και όχι τους φτωχούς αγρότες,
• Αφήνουν στην τύχη τους τα ΤΟΕΒ, χωρίς προσωπικό, χωρίς ρεύμα, χωρίς ανταλλακτικά,

Και σφυρίζουν αδιάφορα μπροστά στη ρύπανση της Τάφρου 66, όπου καταλήγουν λύματα, απόβλητα και χημικά, την ώρα που ποτίζουμε τα χωράφια μας.

Διεκδικούμε:

• Να απελευθερωθούν άμεσα οι αναγκαίες ποσότητες νερού από το φράγμα Πολυφύτου, με προτεραιότητα στις ανάγκες άρδευσης.
• Να σταματήσει τώρα η ρύπανση των καναλιών και της Τάφρου 66. Να υπάρξει δημόσια ενημέρωση για την ποιότητα του νερού.
• Να γίνουν έργα κρατικής ευθύνης για φράγματα, δίκτυα, δεξαμενές, αντλιοστάσια. Όχι άλλες "μελέτες επί μελετών".
• Να επιδοτηθεί το κόστος ρεύματος για άρδευση και να καταργηθούν τα χαράτσια στους ΤΟΕΒ.
• Να αποζημιωθούν στο 100% οι παραγωγοί που θα υποστούν απώλεια σοδειάς λόγω έλλειψης ή ακαταλληλότητας νερού.

Το νερό δεν είναι εμπόρευμα - είναι κοινωνικό και παραγωγικό αγαθό

Δεν ανεχόμαστε να ξεραθούν οι καλλιέργειες μας για να κάνουν μπίζνες η ΔΕΗ και οι επενδυτές της «πράσινης ανάπτυξης».

Καλούμε τους συναδέλφους αγρότες, τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα της περιοχής, να βρίσκονται σε αγωνιστική ετοιμότητα. Μόνο με οργάνωση και αγώνα μπορούμε να έχουμε αποτέλεσμα. Η σωτηρία της παραγωγής είναι στα χέρια μας».

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η απόφαση με την οποία δίνεται παράταση ισχύος των αδειών χρήσης ύδατος.

Σύμφωνα με αυτήν την απόφαση, όλοι οι κάτοχοι αδειών χρήσης ύδατος (γεωτρήσεων), που έχουν εκδοθεί πριν το 2025, θα πρέπει να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση προς την αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων, έως 30/06/2026, υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, με την οποία να δηλώνει την τήρηση των όρων της υφιστάμενης άδειας χρήσης ύδατος καθώς και τον σειριακό αριθμό και την τρέχουσα ένδειξη του υδρομέτρου, όπου απαιτείται, συνοδευόμενη από φωτογραφική τεκμηρίωση.

Οι εν λόγω δηλώσεις καταχωρίζονται από την αδειοδοτούσα αρχή στον φάκελο αδειοδότησης της χρήσης ύδατος.

Για την μη υποβολή ή την καθυστέρηση της υποβολής δήλωσης, επιβάλλονται οι εξής κυρώσεις:

α) Εάν ο δικαιούχος ή ο νόμιμος εκπρόσωπός του δεν υποβάλλει ή υποβάλλει εκπρόθεσμα την προβλεπόμενη υπεύθυνη δήλωση τιμωρείται με το πρόστιμο των 300 μέχρι 1.000 ευρώ.

β) Εάν ο δικαιούχος ή ο νόμιμος εκπρόσωπός του δηλώνει ψευδώς ή απεικονίζει την υπάρχουσα κατάσταση κατά τρόπο ώστε να παραπλανά την αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης πέραν των κυρώσεων που προβλέπονται στον ν. 1599/1986, επιβάλλεται επιπλέον και πρόστιμο 3.000 ευρώ».

Όπως αναφέρει ακόμη το ΦΕΚ η διάρκεια ισχύος των αδειών χρήσης ύδατος ακολουθεί τον κύκλο αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης, με τις ακόλουθες διακρίσεις:

α) Για τις άδειες που εκδίδονται μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης η διάρκεια ισχύος τους παρατείνεται έως ένα (1) έτος μετά την 3η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμών.

β) Για τις άδειες που έχουν εκδοθεί μετά το έτος 2005, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 435045.12.2005 κοινή υπουργική απόφαση (Β’ 1784) και την υπ’ αρ. 150559/10.06.2011 κοινή υπουργική απόφαση (Β’ 1440), η διάρκεια ισχύος τους, είτε αυτή έχει λήξει είτε όχι, παρατείνεται αυτοδίκαια για ένα (1) έτος μετά την 3η αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμών.

γ) Για τις άδειες που εκδίδονται μετά το 2021, η διάρκεια ισχύος τους παρατείνεται αυτοδίκαια για ένα έτος μετά την 3η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμών, τηρουμένων των όρων χορήγησης των εν λόγω αδειών και των απαιτήσεων που προβλέπονται στις λοιπές διατάξεις της παρούσας.

δ) Για τις άδειες που εκδίδονται μετά τη δημοσίευση της 2ης αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμών, η διάρκεια ισχύος τους ακολουθεί τις επόμενες αναθεωρήσεις των Σχεδίων Διαχείρισης και λήγει ένα χρόνο μετά από κάθε αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης της περιοχής λεκάνης απορροής ποταμών».

Δείτε εδώ το ΦΕΚ

Την μείωση των ποσοτήτων αρδευτικού ύδατος που διατίθενται από τους ταμιευτήρες του ποταμού Αλιάκμονα, ανακοίνωσε η ΔΕΗ για το έτος 2025, λόγω μειωμένων αποθεμάτων νερού. Αυτή η απόφαση αιφνιδίασε τους αγρότες που σκέφτονται να κινηθούν νομικά για να την ακυρώσουν.

Στις 14 Απριλίου 2025 τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες του ποταμού Αλιάκμονα ήταν 870 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με την ενημέρωση που είχε η Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας από τη ΔΕΗ ΑΕ. Η ποσότητα αυτή είναι μειωμένη, κατά 24%, σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης εξαετίας, την αντίστοιχη ημερομηνία, ως αποτέλεσμα των μειωμένων εισροών κατά το τρέχον υδρολογικό έτος.

Στη σύσκεψη που έγινε στα μέσα Απριλίου με στελέχη της ΔΕΗ και της Διεύθυνσης Υδάτων προτάθηκε και συμφωνήθηκε προληπτικά μια καταρχήν οριζόντια μείωση της χρήσης του νερού (πλην της ύδρευσης) κατά 20% σε σχέση με την αρδευτική περίοδο του 2024. Τον Ιούνιο η μείωση του νερού άρδευσης αυξήθηκε από τη ΔΕΗ στο 35%, σε σχέση με την αντίστοιχη κατανάλωση του 2024.

Με δεδομένο ότι το 80% του νερού διατίθεται για αρδευτικούς σκοπούς ο μεγάλος χαμένος της φετινής χρονιάς θα είναι οι αγρότες της Κεντρικής Μακεδονίας.

Ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Πέλλας, Γιώργος Σιδηρόπουλος, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι πριν 10 ημέρες μας ήρθε μια ειδοποίηση από τους ΤΟΕΒ ότι θα πρέπει να μειώσουμε το νερό άρδευσης κατά 35% από τον Αλιάκμονα. Αυτό χωρίς να υπάρξει καμιά προηγούμενη ενημέρωση από κανένα. Πολλοί παραγωγοί αιφνιδιάστηκαν από αυτή την απόφαση. Εμείς προτείναμε στη ΔΕΗ αντί να κόβει το ρεύμα των φωτοβολταϊκών να ανοίγει τα φράγματα με τα νερά όσο είμαστε στην αρδευτική περίοδο. Η μείωση της ποσότητας νερού δημιουργεί και πρόβλημα χαμηλής πίεσης κάτι που κάνει αδύνατη την άρδευση. Την ερχόμενη Παρασκευή (27/6) θα γίνει συνάντηση των αγροτών με τους ΤΟΕΒ, παρουσία Υφυπουργού ΥπΑΑΤ κ. Δ. Σταμενίτη, για να μιλήσουμε για το πρόβλημα.

Με επείγουσα επιστολή του, ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας, Ιορδάνης Τζαμτζής, προς τις Διευθύνσεις Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης (Διεύθυνση Κεντρικής Μακεδονίας), καθώς και τον ΓΟΕΒ Πεδιάδων Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά, ζητά τη λήψη μέτρων για την εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων νερού για τις αρδευτικές ανάγκες των καλλιεργειών της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας. Στην επιστολή ζητάει την αύξηση και την ορθολογική κατανομή του παρεχόμενου αρδευτικού ύδατος με βάση τις πραγματικές αρδευτικές ανάγκες της κάθε περιοχής και για τη λήψη πρόσθετων μέτρων που να καλύψουν, στο μέτρο του δυνατού, το υπάρχον έλλειμμα.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας, στην περιοχή έχουμε κυρίως δενδρώδεις καλλιέργειες, που έχουν ανάγκη συγκεκριμένες ποσότητες νερού για άρδευση. Αν μειωθούν οι ποσότητες θα υπάρξει πρόβλημα όχι μόνο στην φετινή παραγωγή αλλά και στην παραγωγη της επόμενης χρονιάς.

Ο Βουλευτής Πέλλας της ΝΔ, Λάκης Βασιλειάδης, συναντήθηκε, το Σάββατο (21/6), με τους Προέδρους των ΤΟΕΒ Ακρολίμνης και Κρύας Βρύσης, κ. Λ. Σιδηρόπουλο και κ. Π. Αμανατίδη, καθώς και μέλη τους, όπως είχε κάνει και τις προηγούμενες μέρες με τον ΤΟΕΒ Καρυώτισσας, προκειμένου να συζητήσουνε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σχετικά με την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των παραγωγών των περιοχών αυτών, καθώς φέτος ζητείται από τους παραγωγούς να περιορίσουν την άρδευσή τους σε ποσοστό 35% σε σχέση με την αντίστοιχη κατανάλωση του 2024.

Στην συνάντηση τονίστηκε ότι θα πρέπει να βρεθεί μια άμεση λύση, καθώς καταρχάς οι παραγωγοί δεν είχαν ενημερωθεί εγκαίρως πριν ξεκινήσουν τις καλλιέργειες. Για τον λόγο αυτόν είναι σημαντικό να υπάρχει ένας καλύτερος σχεδιασμός, ώστε και οι παραγωγοί να έχουν την δυνατότητα προγραμματισμού των καλλιεργειών τους.

Ο Λάκης Βασιλειάδης δήλωσε: «Μακροπρόθεσμα, η Βιωσιμότητα στη διαχείριση τόσο των υδάτινων πόρων, όσο και της διατήρησης της αγροτικής παραγωγής επιβάλλει να εξετάσουμε καλύτερους τρόπους διαχείρισης του νερού, αλλά θα πρέπει άμεσα να βρεθεί μια λύση για την κατάσταση φέτος. Συνεπώς, η διαμόρφωση κατάλληλων υποδομών για συγκέντρωση ποσοτήτων νερού, όταν αυτό υπάρχει σε αφθονία (π.χ. περίοδοι βροχοπτώσεων) θα μπορούσε να αποτελέσει μια μακροπρόθεσμη βιώσιμη λύση στο ζήτημα αλλά θα πρέπει να εξετάσουμε και άλλους τρόπους διαχείρισης και μάλιστα άμεσα. Έχω καταθέσει σχετικές Κοινοβουλευτικές Αναφορές των ΤΟΕΒ Ακρολίμνης, Καρυώτισσας, Κρύας Βρύσης και Μυλοτόπου, ενώ στις χθεσινές μας συνομιλίες συζητήσαμε για τρόπους που θα επέτρεπαν στους παραγωγούς να διαχειριστούν καλύτερα την κατάσταση. Είμαι σε σταθερή επικοινωνία με τον ΓΟΕΒ και με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (π.χ. ΔΕΗ, αρμόδιο Υπουργείο κ.ά.), ώστε να βρεθεί μια λύση αρχικά για φέτος αλλά και μακροπρόθεσμα. Θα προχωρήσω και σε άλλες πολιτικές και θεσμικές ενέργειες, με όλους τους αρμόδιους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να βρεθεί μια λύση».

Οι Αγροτικοί Σύλλογοι του Βορείου Έβρου εκφράζουν τη βαθιά τους ανησυχία για τη σημαντική μείωση της ροής του ποταμού Άρδα τις τελευταίες ημέρες.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Δημήτρης Δρακούδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Τριγώνου, «τον τελευταίο μήνα έχουμε μείωση της στάθμης των νερών. Παρά την κοινή δήλωση των αρμόδιων υπουργών Ελλάδας και Βουλγαρίας για συμφωνία με τα νερά του Άρδα ο τοπικός ΓΟΕΒ έχει ζητήσει τρεις φορές τους τεχνικούς όρους της συμφωνίας αλλά δεν έχει πάρει μέχρι στιγμής απάντηση. Από αρχές Ιουλίου, που θα πρέπει να ξεκινήσει η άρδευση στα βαμβάκια, με την εικόνα που έχουν τα νερά του ποταμού δεν θα μπορέσουμε να καλύψουμε τις ανάγκες άρδευσης των καλλιεργειών».

Οι τοπικοί Αγροτικοί Σύλλογοι σε επιστολή τους προς την κυβέρνηση τονίζουν ότι το φαινόμενο αυτό, αν συνεχιστεί, απειλεί άμεσα την επάρκεια νερού για τις ανάγκες άρδευσης ενόψει της κρίσιμης καλλιεργητικής περιόδου, όπου η ζήτηση για νερό θα αυξηθεί κατακόρυφα.

Οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ και ο ΓΟΕΒ) της περιοχής μας, έχουν αιτηθεί εγγράφως να τους κοινοποιηθούν οι τεχνικοί όροι της διακρατικής συμφωνίας με τη Βουλγαρία για τη διαχείριση των υδάτων του Άρδα. Μέχρι σήμερα, δεν έχει δοθεί καμία επίσημη απάντηση από τα αρμόδια Υπουργεία.

Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις πρόσφατες δηλώσεις κυβερνητικών βουλευτών της περιοχής, οι οποίοι καθησύχαζαν τους αγρότες λέγοντας πως «ισχύει ό,τι και στο παρελθόν», παραπέμποντας στην κοινή δήλωση των Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Βουλγαρίας.

Ωστόσο, η πραγματικότητα στο πεδίο δεν επιβεβαιώνει αυτά τα λεγόμενα. Η μειωμένη ροή του ποταμού, εν μέσω αυξανόμενων αναγκών, δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα - είναι θέμα επιβίωσης για τις καλλιέργειες μας και το μέλλον του αγροτικού κόσμου της περιοχής.

Καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει τις υπεκφυγές και να υπάρξει άμεση, επίσημη ενημέρωση προς τους αγρότες και τους οργανισμούς της περιοχής για το μέλλον της άρδευσης των χωραφιών μας.

Ο Βόρειος Έβρος δεν αντέχει άλλες αβεβαιότητες. Η παραγωγή μας, η δουλειά μας και η επιβίωσή μας εξαρτώνται από το νερό.

Το κείμενο της επιστολής υπογράφουν:
Αγροτικός Σύλλογος Βύσσας
Αγροτικός Σύλλογος Κυπρίνου – Δόξας
Αγροτικός Σύλλογος Ορεστιάδας
Αγροτικός Σύλλογος Τριγώνου

Εθνικό σχέδιο για το νερό παρουσίασε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στο Greek Water Summit 2025.

Με κεντρικό μήνυμα την ανάγκη για ένα συγκροτημένο εθνικό σχέδιο διαχείρισης υδάτων, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, τοποθετήθηκε στο Greek Water Summit 2025, τονίζοντας ότι «το νερό δεν είναι απλώς φυσικός πόρος - είναι το θεμέλιο κάθε βιώσιμης πολιτικής για την αγροτική παραγωγή και την ανθεκτικότητα της χώρας».

Τρία στάδια της Εθνικής Στρατηγικής για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στον πρωτογενή τομέα

«Δεν νοείται παραγωγή σε κανένα επίπεδο και σε καμία, θα έλεγα, διάσταση όταν δεν υπάρχει αρδευτικό νερό. Άρα, λοιπόν, είναι ζωτικά συνδεδεμένο το να έχουμε αρδευτικό νερό με την πραγματική παραγωγή», είπε ο κ. Τσιάρας, επισημαίνοντας ότι η ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική που αναπτύσσεται στηρίζεται σε τρεις άξονες:

• Τη δημιουργία περιφερειακών Οργάνων Διαχείρισης των υδάτινων πόρων
• Την υλοποίηση του προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0 ύψος 4 δισ. ευρώ
• Την ορθολογική διαχείριση των πόρων της ΚΑΠ με την κατασκευή κομβικών εγγειοβελτιωτικών έργων.

Όπως τόνισε, «για πρώτη φορά και εδώ νομίζω ότι είναι το κρίσιμο, δεν αντιμετωπίζουμε το νερό ως πρόβλημα, αλλά ως βασική υποδομή ανάπτυξης».

Ο κ. Τσιάρας ανέδειξε τη μετάβαση της κυβερνητικής στρατηγικής από την αποσπασματική αντιμετώπιση στην ολιστική διαχείριση του νερού, με αφετηρία τη διαπίστωση που αναδείχθηκε μετά την καταστροφική κακοκαιρία Daniel: το κύριο πρόβλημα της Θεσσαλίας και της χώρας δεν είναι οι πλημμύρες, αλλά η έλλειψη νερού.

Νέοι Περιφερειακοί Οργανισμοί Διαχείρισης Υδάτων

Ο Υπουργός αναφέρθηκε στη σύσταση ενιαίων Οργανισμών Διαχείρισης Υδάτων σε κάθε Περιφέρεια, υπενθυμίζοντας ότι ήδη η αρχή έγινε από τη Θεσσαλία, με τη σύσταση του ΟΔΥΘ. Οι οργανισμοί αυτοί συγκεντρώνουν αρμοδιότητες που έως σήμερα ήταν διασκορπισμένες σε ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ και άλλους τοπικούς φορείς, δημιουργώντας ένα ενιαίο, επαγγελματικό και αναπτυξιακό πλαίσιο.
Όπως τόνισε:

• Απλοποιείται το σημερινό πολύπλοκο σύστημα,
• Βελτιώνεται η συντήρηση και η επιχειρησιακή ετοιμότητα των υποδομών,
• Προωθείται η συνεργασία με Δήμους, Περιφέρειες, ΔΕΥΑ και ΕΥΔΑΠ/ΕΥΑΘ.
• Μετά τη Θεσσαλία, ανάλογοι οργανισμοί θα συσταθούν στην Κρήτη, την Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα.

«Με αυτόν τον τρόπο θα δώσουμε τη δυνατότητα δημιουργίας περιφερειακών κεντρικών οργανισμών διαχείρισης του αρδευτικού νερού, για να υπάρχει μια ολιστική αντιμετώπιση και για να μπορούμε με αυτόν τον τρόπο να έχουμε ακόμη μεγαλύτερο αποτέλεσμα», είπε ο ΥπΑΑΤ.

Πρόγραμμα «Ύδωρ 2.0» - Επένδυση 4 δισ. ευρώ

Ο κ. Τσιάρας έδωσε έμφαση στην εξοικονόμηση υδάτινων πόρων μέσα από την ορθολογική διαχείρισή τους και σημείωσε ότι με την υλοποίηση του προγράμματος «Ύδωρ 2.0», ύψους 4 δισ. ευρώ μέσω ΣΔΙΤ, κατασκευάζονται και υπόγεια δίκτυα άρδευσης υψηλής απόδοσης, «είναι έργα τα οποία αυξάνουν την απόδοση, μειώνουν τις απώλειες, βεβαίως περιορίζουν το κόστος παραγωγής για τους αγρότες μας, γιατί αυτό είναι και το βασικό ζητούμενο το οποίο μας αφορά», σημείωσε ο κ. Τσιάρας.

Ο Υπουργός παρουσίασε, επίσης, δράσεις προς την ίδια κατεύθυνση, οι οποίες εντάσσονται στο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ και στην ορθολογική χρήση των πόρων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής:

• 500 εκατ. ευρώ σε μεγάλες υποδομές άρδευσης με δικαιούχους τις Περιφέρειες (η πρόσκληση έχει ήδη δημοσιευθεί),
• Πρόγραμμα μικρών εγγειοβελτιωτικών έργων σε συνεργασία με Δήμους (προκήρυξη το φθινόπωρο 2025).

«Γίνεται πραγματικά ένας πολύ σημαντικός σχεδιασμός σε συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και με το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, με στόχο την ολοκλήρωση ημιτελών έργων ή να κάνουμε κάποια έργα απολύτως λειτουργικά. Το τελευταίο χρονικό διάστημα ξεδιπλώνεται μια στρατηγική και υλοποιείται ένας σχεδιασμός ο οποίος τα επόμενα χρόνια θα δώσει τη δυνατότητα της διασφάλισης ικανοποιητικών πόρων για το αρδευτικό νερό και βεβαίως τη βιωσιμότητα που θέλουμε για τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος απορροφά το 80% - 85% των υδάτινων πόρων», συμπλήρωσε ο κ. Τσιάρας.

Ψηφιοποίηση, καινοτομία και βιωσιμότητα στην άρδευση

Ο κ. Τσιάρας περιέγραψε τις βασικές κατευθύνσεις για την ψηφιακή και τεχνολογική μετάβαση της διαχείρισης νερού, με:
Εκσυγχρονισμό και υπογειοποίηση αρδευτικών δικτύων,
Ψηφιακή παρακολούθηση κατανάλωσης,
Επαναχρησιμοποίηση νερού από ΚΕΛ (π.χ. Ανατολική Αττική),
Τεχνικές όπως η στάγδην άρδευση και οι μικροί ψεκαστήρες,
Τεχνητή νοημοσύνη και ανάλυση δεδομένων για πρόληψη φαινομένων.

Μέλημα της κυβέρνησης, τόνισε ο Υπουργός, είναι «να κάνουμε συγκεκριμένα βήματα προκειμένου, αφενός μεν να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα και την αρδευτικότητα χωρίς, ωστόσο, να θυσιάσουμε την παραγωγικότητα».

Έμφαση σε απομακρυσμένες περιοχές και νησιά

Παράλληλα ο κ. Τσιάρας αναφέρθηκε στον ενισχυμένο ρόλο της Εθνικής Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων και στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό που υπάρχει και ο οποίος, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:

• Συνεργασίες μεταξύ ΕΥΔΑΠ/ΕΥΑΘ και ΔΕΥΑ ή περιφερειακών οργανισμών,
• Επέκταση των έργων ύδρευσης στα νησιά και τις ορεινές περιοχές,
• Ανάπτυξη μονάδων αφαλάτωσης με επαναχρησιμοποίηση λυμάτων.
• Ευρωπαϊκή στρατηγική και επενδύσεις

Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την ασφάλεια του νερού:

• Με στόχο βελτίωση της αποδοτικότητας κατά 10% έως το 2030,
• Με συμμετοχή στο επενδυτικό πλαίσιο της ΕΤΕπ για έργα ύδατος ύψους 15 δισ. ευρώ ως το 2027.

Σε αυτήν την προσπάθεια σημαντικός είναι ο ρόλος του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ο οποίος ενισχύεται με στόχο να προσφέρει:

• Εκπαίδευση αγροτών στη χρήση «έξυπνων» αρδευτικών συστημάτων,
• Υποστήριξη βιώσιμων μεθόδων καλλιέργειας με λιγότερες εισροές,
• Μετάδοση τεκμηριωμένων δεδομένων στο σχεδιασμό αγροτικής πολιτικής.

Παράλληλα, επεκτείνεται η παρουσία του ΕΛΓΟ σε περιοχές με αυξημένες κλιματικές προκλήσεις.

Στρατηγική ανθεκτικότητας και πρόβλεψης

Τέλος, ο Υπουργός επισήμανε την ανάγκη χρήσης προηγμένων μοντέλων πρόγνωσης και climate analytics για την αντιμετώπιση παρατεταμένων ξηρασιών και πλημμυρικών φαινομένων.

«Το πώς θα διαχειριστούμε το αρδευτικό νερό καταναλώνοντας το λιγότερο δυνατό με την ίδια ή και με ακόμη μεγαλύτερη απόδοση παραγωγής, είναι ένα μεγάλο ζητούμενο και το μεγάλο στοίχημα της εποχής μας», τόνισε ο Υπουργός, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση διαθέτει πλέον την πολιτική βούληση, τα εργαλεία και την ευθύνη να υλοποιήσει αυτό το σχέδιο με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

Η Κομισιόν ενέκρινε την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, η οποία στοχεύει στην αποκατάσταση και προστασία του κύκλου του νερού, στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού για όλους και στη δημιουργία μιας βιώσιμης, ανθεκτικής, έξυπνης και ανταγωνιστικής οικονομίας νερού στην Ευρώπη.
ο νερό είναι το κλειδί για την ύπαρξή μας, αλλά σήμερα δεν μπορούμε πλέον να το θεωρούμε δεδομένο.

Όπως τονίζει η Κομισιόν, η Ευρώπη έχει πληγεί από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταστροφικές πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες και δασικές πυρκαγιές. Με τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Αυτό επηρεάζει τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις, με επιπτώσεις στην υγεία, διαταραχές στην παροχή ενέργειας, τροφίμων και πόσιμου νερού, και αυξανόμενες οικονομικές απώλειες σε ολόκληρη την ΕΕ. Πέντε από τους δέκα κορυφαίους παγκόσμιους κινδύνους για τις επιχειρήσεις σχετίζονται με το νερό.

Σήμερα, η ανθεκτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της ατζέντας μας, ώστε να ενισχύσουμε την ασφάλεια της ΕΕ σύμφωνα με τα κλιματικά σενάρια και να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις μας πιο ανταγωνιστικές και καινοτόμες, καθώς και την Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις. Πρόκειται για μια ευκαιρία για τους Ευρωπαίους ερευνητές και εταιρείες που βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση να ηγηθούν, καθώς αντιπροσωπεύουν το 40% των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τεχνολογίες ύδρευσης παγκοσμίως.

Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Το νερό είναι ζωή. Η ανθεκτικότητα στο νερό είναι το κλειδί για τους πολίτες, τους αγρότες, το περιβάλλον και τις επιχειρήσεις μας. Η Στρατηγική της Επιτροπής για την Ανθεκτικότητα στο Νερό χαράσσει μια πορεία προς μια βιώσιμη, ανθεκτική, έξυπνη και ανταγωνιστική οικονομία νερού. Πρέπει να δράσουμε τώρα για να προστατεύσουμε αυτόν τον σπάνιο πόρο».

Καθορισμός ενός κοινού ευρωπαϊκού οράματος για την ανθεκτικότητα στο νερό

Η Στρατηγική επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς στόχους για κοινή δράση.

Πρώτον, θα αποκαταστήσει και θα προστατεύσει τον κύκλο του νερού , από την πηγή μέχρι τη θάλασσα. Για τον σκοπό αυτό, η αποτελεσματική εφαρμογή του ήδη υφιστάμενου πλαισίου της ΕΕ για το γλυκό νερό, συμπεριλαμβανομένης της Οδηγίας-Πλαισίου για τα Ύδατα και της Οδηγίας για τη Διαχείριση των Πλημμυρών, είναι καθοριστικής σημασίας και πρέπει να επικεντρώνεται τόσο στην ποσότητα όσο και στην ποιότητα του νερού. Επιπλέον, πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τη βελτίωση της συγκράτησης του νερού στην ξηρά, την αποτελεσματική πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων και την αντιμετώπιση των ρύπων στο πόσιμο νερό, συμπεριλαμβανομένων των PFAS.

Δεύτερον, η Στρατηγική στοχεύει στην οικοδόμηση μιας οικονομίας που να χρησιμοποιεί έξυπνα το νερό, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση της βιομηχανίας ύδρευσης της ΕΕ . Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι απαραίτητο να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των υδάτων και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα επίσης μια Σύσταση για την Αποδοτικότητα των Υδάτων , παρέχοντας κατευθυντήριες αρχές για τη μείωση της κατανάλωσης νερού. Θέτει ως στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας των υδάτων στην ΕΕ κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030 και συνιστά στα κράτη μέλη να θέσουν τους δικούς τους στόχους για την αποδοτικότητα των υδάτων, με βάση τις εδαφικές και εθνικές τους συνθήκες. Σε αυτό το πλαίσιο, καθώς τα εθνικά επίπεδα διαρροών ποικίλλουν από 8% έως 57%, είναι επίσης σημαντικό να μειωθούν οι διαρροές στους σωλήνες και να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές ύδρευσης μέσω δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης και υιοθέτησης ψηφιακών λύσεων.

Τέλος, η Στρατηγική θα βοηθήσει στην εξασφάλιση καθαρού και οικονομικά προσιτού νερού και αποχέτευσης για όλους . Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Στρατηγική υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην εξοικονόμηση νερού στο σπίτι ή στην εργασία. Ως εκ τούτου, η Στρατηγική προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την ευαισθητοποίηση του κοινού και των τομέων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Στρατηγική ενισχύει τον ρόλο της ΕΕ στην προώθηση της ανθεκτικότητας των υδάτων παγκοσμίως μέσω διεθνών συνεργασιών και συνεργασίας. Δίνοντας το παράδειγμα, η ΕΕ θα προωθήσει μια παγκόσμια ατζέντα για το νερό με διεθνείς εταίρους και τρίτες χώρες, ιδίως μέσω της Παγκόσμιας Πύλης.

Όλοι οι παράγοντες της κοινωνίας πρέπει να συμμετάσχουν για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής.

Για την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής και την υποστήριξη των κρατών μελών, των πολιτών, των τοπικών αρχών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, η Επιτροπή προτείνει εμβληματικές δράσεις σε πέντε τομείς διευκόλυνσης.

Διακυβέρνηση και εφαρμογή

Για την επιτάχυνση της εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ για τα ύδατα, θα διοργανωθούν Δομημένοι Διάλογοι με όλα τα κράτη μέλη, καθώς και τακτικές ανταλλαγές με περιφέρειες, πόλεις και αρχές ύδρευσης για την προώθηση βέλτιστων πρακτικών, τον εντοπισμό προκλήσεων εφαρμογής και προτεραιοτήτων επιβολής, την ενθάρρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα των υδάτων και την απλούστευση και τον εξορθολογισμό των κανόνων της ΕΕ όπου είναι δυνατόν.

Επενδύσεις

Για να διασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση και να κινητοποιηθούν τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές επενδύσεις, η Επιτροπή θα αυξήσει τα διαθέσιμα κονδύλια της πολιτικής συνοχής για το νερό και θα εγκρίνει έναν χάρτη πορείας για τις πιστώσεις για τη φύση. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα δρομολογήσει επίσης ένα νέο Πρόγραμμα για το Νερό και ένα Συμβουλευτικό Μηχανισμό για τα Βιώσιμα Νερά, σε συνεργασία με την Επιτροπή, και θα διαθέσει πάνω από 15 δισεκατομμύρια ευρώ σε προγραμματισμένη χρηματοδότηση κατά την περίοδο 2025-2027. Οι ιδιωτικές επενδύσεις διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στο νερό και πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά.

Επιτάχυνση της ψηφιοποίησης και της Τεχνητής Νοημοσύνης

Ένα πανευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την ψηφιοποίηση στον τομέα του νερού θα αποκαλύψει όλα τα οφέλη της ψηφιοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης, στη διαχείριση των υδάτων και τη βιώσιμη χρήση του νερού. Η έξυπνη ψηφιακή μέτρηση προσφέρει σημαντικές δυνατότητες βελτίωσης των ανιχνεύσεων διαρροών και τα δορυφορικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόβλεψη, για παράδειγμα.

Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας

Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, τη βιομηχανία και τις δεξιότητες θα ενισχύσουν επίσης την ανταγωνιστικότητα του τομέα των υδάτων. Τοποθετώντας τους ανθρώπους στο επίκεντρο της αλλαγής, η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την Ανθεκτικότητα στο Νερό και μια Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νερού, μεταξύ άλλων δράσεων.

Ασφάλεια και ετοιμότητα

Τέλος, η συλλογική ανθεκτικότητα στο νερό απαιτεί ασφάλεια και ετοιμότητα. Η Επιτροπή θα ενισχύσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο της ΕΕ για πλημμύρες και ξηρασίες με ενισχυμένους δεσμούς μεταξύ ευρωπαϊκού, εθνικού και τοπικού επιπέδου.
Σήμερα, συμπληρώνοντας τη Στρατηγική για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δημοσιεύει μια έκθεση σχετικά με τις δυνατότητες εξοικονόμησης νερού και τα πιθανά μέτρα.

Επόμενα Βήματα

Η Επιτροπή θα ξεκινήσει την εφαρμογή εμβληματικών δράσεων όπως ορίζονται στη Στρατηγική και θα παρακολουθεί την πρόοδο της Σύστασης για την αποδοτικότητα του νερού.

Από τον Δεκέμβριο του 2025, η Επιτροπή θα συγκαλεί, κάθε δύο χρόνια, ένα Φόρουμ για την Ανθεκτικότητα στο Νερό, παρέχοντας έναν χωρίς αποκλεισμούς διάλογο με τα ενδιαφερόμενα μέρη της ΕΕ για την προώθηση της εφαρμογής της Στρατηγικής.

Επιπλέον, το 2027, η Επιτροπή θα διενεργήσει ενδιάμεση αξιολόγηση της προόδου που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή των δράσεων που περιλαμβάνονται στην παρούσα Στρατηγική.

Η ημερομηνία έναρξης ηλεκτρονικής υποβολής των προτάσεων στο ΟΠΣΚΑΠ (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027), είναι η 10/06/2025 και η ημερομηνία λήξης είναι η 05/09/2025.

Πόροι ύψους 500 εκατ. ευρώ αναμένεται να διατεθούν για αρδευτικά έργα από το ΣΣ ΚΑΠ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μέσω Περιφερειών, σε εφαρμογή της πρόσκλησης για την υποβολή αιτήσεων στήριξης στο πλαίσιο της παρέμβασης Π3-73-1.1: «Έργα Υποδομών Εγγείων Βελτιώσεων» - Δράση 2: «Έργα ταμίευσης και αρδευτικών δικτύων για νέα έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων» του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ελλάδας 2023-2027, που υπεγράφη, ύστερα από συνεργασία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, με τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Δημήτρη Παπαγιαννίδη.

Η δράση, για την οποία εκδόθηκε η πρόσκληση με αρ. πρωτ. 151222 (Α.Δ.Α. Ψ7ΩΥ4653ΠΓ-ΟΝΩ), συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ελληνικό Δημόσιο με ποσοστό 100%.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της παρέμβασης ανέρχεται σε 169.000.000 ευρώ, ενώ με τη δυνατότητα υπερδέσμευσης πόρων αναμένεται να διατεθούν, αναλογικά με τη ζήτηση, 500.000.000 ευρώ περίπου.

Δικαιούχοι για την υποβολή των σχετικών προτάσεων είναι:

• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Γενική Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης, Δ/νση Εγγείων Βελτιώσεων και Εδαφοϋδατικών Πόρων.
• Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Γενική Δ/νση Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, Δ/νση Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων.
• Περιφέρειες (Αρμόδιες υπηρεσίες οι οποίες έχουν την ευθύνη, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, για το σχεδιασμό και την κατάρτιση του προγράμματος των σχετικών έργων).

Με τις πιστώσεις της πρόσκλησης θα χρηματοδοτηθούν έργα τα οποία αφορούν:

• Εκσυγχρονισμό υπαρχόντων δικτύων άρδευσης, καθώς και των σχετικών υποστηρικτικών τους υποδομών.
• Ανακαίνιση και αντικατάσταση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
• Έργα ταμίευσης νερού και συνοδά αρδευτικά δίκτυα.
• Έργα εξοικονόμησης ενέργειας στην άρδευση.
• Προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων τηλεμετρίας και γεωργίας ακριβείας.
• Χρήση ανακυκλωμένων υδάτων.
• Έργα τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων υδάτων σε ανακαίνιση δικτύου από γεωτρήσεις.

Η παρέμβαση εφαρμόζεται στις αγροτικές περιοχές όλης της Χώρας.

Ως ελάχιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 5.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).
Ως μέγιστος προϋπολογισμός της αίτησης στήριξης πράξης ορίζεται το ποσό των 105.000.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Με τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν ενισχύεται η αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία μέσω παρεμβάσεων για τη συγκράτηση των χειμερινών απορροών και παρεμβάσεων που στοχεύουν στη μείωση των απωλειών ύδατος.

Η πρόσκληση της παρέμβασης Π3-73-1.1: «Έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων» - Δράση 2: «Έργα ταμίευσης και αρδευτικών δικτύων για νέα έργα υποδομών εγγείων βελτιώσεων», κοινοποιείται στους δικαιούχους για την υποβολή των σχετικών προτάσεων και αναρτάται στις ιστοσελίδες του ΥπΑΑΤ.

H αίτηση στήριξης υποβάλλεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΟΠΣΚΑΠ),συνοδευόμενη από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά/έγγραφα.

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, δήλωσε: «Η πρόσκληση ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ για νέα εγγειοβελτιωτικά έργα, σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια σύγχρονη, βιώσιμη και ανθεκτική αγροτική παραγωγή. Μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027 και σε στενή συνεργασία με τις Περιφέρειες και όλους τους αρμόδιους φορείς, επενδύουμε ουσιαστικά στις υποδομές του πρωτογενούς τομέα, δίνοντας προτεραιότητα στην ορθολογική διαχείριση των υδάτων και στην ενεργειακή αποδοτικότητα. Στόχος μας είναι η εξασφάλιση της επάρκειας φυσικών πόρων, η μείωση του κόστους παραγωγής, η αύξηση των αρδευσίμων εκτάσεων της χώρας και, τελικά, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Έλληνα αγρότη. Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή με μακροπρόθεσμα οφέλη για την αγροτική ανάπτυξη και την εθνική οικονομία».