Κυβέρνηση σε αμηχανία - Κρητικοί παραγωγοί στο στόχαστρο – Στήριξη αγροτών κι από δημάρχους

Έχουμε μεγάλη κλιμάκωση των αγροτικών κινητοποιήσεων, με αποκλεισμούς δρόμων, τελωνείων, λιμανιών και αεροδρομίων σε κομβικά σημεία.

Σε όλη τη χώρα, σε Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Ήπειρο, Πελοπόννησο και Κρήτη, όλο και περισσότερα τρακτέρ βγαίνουν στους δρόμους.

Στο μεταξύ συνεχόμενες συσκέψεις πραγματοποιούνται στο κυβερνητικό επιτελείο για τη διαμόρφωση ενός «πακέτου» για τη συνολική διαπραγμάτευση με τους αγροτοσυνδικαλιστές, οι οποίοι όμως σκληραίνουν τη στάση τους.

Η κυβέρνηση, όπως φαίνεται μέχρι σήμερα, χρησιμοποιεί σαν «διαπραγματευτικό χαρτί» τις πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Όπως αναφέρει μέχρι το τέλος του έτους τα ποσά της πληρωμής των αγροτικών επιδοτήσεων θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ. Στην ουσία μιλάει για τα κονδύλια της ΚΑΠ που ανήκουν στους αγρότες και τα έχουν ήδη πληρωθεί οι συνάδελφοί τους στην ΕΕ. Η Ελλάδα κάνει διαχείριση των κοινοτικών κοινοτικών κονδυλίων που προέρχονται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Θεωρεί επιτυχία η κυβέρνηση ότι πλήρωσε μετά από ένα χρόνο τις αυτόχθονες φυλές του ... 2024.

Στο τραπέζι είναι επίσης το ενδεχόμενο του επαναπροσδιορισμού ποσοτήτων αγροτικού πετρελαίου ανά καλλιέργεια και η επέκταση του προγράμματος «Γαία».

Το Μαξίμου δεν συζητά το αγροτικό αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο στην αντλία που ζητούν οι αγρότες. Παραμένει στη διαδικασία της επιστροφής του ΕΦΚ.

Σχετικά με το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τις καλλιέργειες, που έχει οριστεί στη χαμηλή τιμή των 9,2 λεπτών του ευρώ ανά Κwh, οι αγρότες ζητούν να πέσει στα 7 λεπτά του ευρώ ανά KWh αλλά από την κυβέρνηση κρίνεται ως ασύμφορη, καθώς όπως υποστηρίζει, το κόστος είναι κατά μέσο όρο στα 9 λεπτά του ευρώ ανά Kwh.

Ένα σημαντικό κομμάτι των αγροτών έχει να αντιμετωπίσει - πέρα από τις καθυστερήσεις στην καταβολή των επιδοτήσεων - και τις χαμηλές τιμές παραγωγού. Ζητούν λοιπόν να ισχύσουν ελάχιστες κατώτατες τιμές για τους παραγωγούς, κάτι που στην κυβέρνηση θεωρείται ως ένα ανεδαφικό αίτημα.

Όσον αφορά την αλλαγή του Κανονισμού του ΕΛΓΑ και να κάνει αποδεκτό το αίτημα των αγροτών θέλει πολύ χρόνο για να το εφαρμόσει (πάνω από 25 χρόνια μελετά την αλλαγή Κανονισμού Ασφάλισης).

Στην ουσία η κυβέρνηση δεν έχει κανένα σχέδιο για μείωση του κόστους παραγωγής αγροτικών προϊόντων για να παρουσιάσει στους αγρότες.

Ωστόσο ακόμη και να δώσει κάποια «ψίχουλα» για να σταματήσουν οι αγροτικές κινητοποιήσεις το Μαξίμου γνωρίζει ότι με τόσο υψηλές τιμές στα τρόφιμα από το ΦΠΑ θα έχει δεκαπλάσια έσοδα στα ταμεία του κράτους.

Για την μείωση της αγροτικής παραγωγής στην χώρα μας το αφήγημα της κυβέρνησης - αλλά και της Κομισιόν - είναι ότι θα αναπληρωθεί από τις αδασμολόγητες εισαγωγές από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής με την συμφωνία ΕΕ με Mercosur.

Πάντως η επόμενη εβδομάδα θεωρείται κρίσιμη για την επίτευξη ενός συμβιβασμού που θα σταματήσει τα μπλόκα, καθώς θα ακολουθήσει η εορταστική περίοδος με χιλιάδες μετακινήσεις των αστών σε όλη την Ελλάδα.

Νέο μπλόκο στη Νάουσα – Συμβολικός αποκλεισμός της Εθνικής Οδού Βέροιας–Σκύδρας

Οι αγρότες της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ημαθίας παρατάχθηκαν σήμερα στη διασταύρωση του Σιδηροδρομικού Σταθμού Νάουσας, στήνοντας το αγροτικό μπλόκο και προχωρώντας σε συμβολικό αποκλεισμό της Εθνικής Οδού Βέροιας–Σκύδρας.

Η κινητοποίηση αποτελεί μέρος του πανελλαδικού αγώνα που συντονίζεται από την Πανελλαδική Επιτροπή Μπλόκων, απέναντι στην εκρηκτική κατάσταση που πλήττει τους μικρομεσαίους παραγωγούς.

Αιτήματα της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ημαθίας

• «Εδώ και τώρα την καταβολή όλων των χρωστούμενων από την κυβέρνηση καθώς και της βασικής ενίσχυσης που έπρεπε ήδη να μας έχουν καταβληθεί»
• Κατώτερες εγγυημένες τιμές που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής και να αφήνουν βιώσιμο εισόδημα για να καλύψουμε τις βιοποριστικές ανάγκες και τα έξοδα καλλιέργειας.
• Μείωση του κόστους παραγωγής.
• Αφορολόγητο πετρέλαιο στην αντλία, πλαφόν στην τιμή του αγροτικού ρεύματος στα 7 λεπτά/Kwh και κατάργηση του
• Χρηματιστηρίου Ενέργειας, επιδότηση και κατάργηση του ΦΠΑ στα μέσα και εφόδια.
• Να αλλάξει ο κανονισμός του ΕΛΓΑ ώστε να ασφαλίζει και να αποζημιώνει την παραγωγή και το κεφάλαιο στο 100% από όλους τους φυσικούς κινδύνους και νόσους, σε όλα τα στάδια της παραγωγής, με επαρκή κρατική χρηματοδότηση.
• Αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος για το 2025 σε όλα τα προϊόντα που έχουν καταρρεύσει οι τιμές τους κάτω από το κόστος παραγωγής.
• Σύνδεση της επιδότησης με την παραγωγή στη γεωργία και με το ζωικό κεφάλαιο στην κτηνοτροφία. Όσοι παράγουν και είναι πραγματικοί αγρότες και κτηνοτρόφοι, αυτοί να παίρνουν τις επιδοτήσεις και να είναι ακατάσχετες.
• Να γίνουν τα αναγκαία έργα υποδομής που το αγροτικό κίνημα διεκδικεί σε κάθε περιοχή (π.χ. άρδευση, αντιπλημμυρική/αντιπυρική θωράκιση, αγροτική οδοποιία κλπ).
• Να υπάρξει πάγωμα των οφειλών σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, ΚΕΑΟ, ΔΟΥ, τράπεζες, ΔΕΗ.
• Να μην υπάρξει μείωση των πόρων της ΚΑΠ για την πολεμική προετοιμασία όπως ήδη συζητάνε να προχωρήσουν σε περικοπή.

Ξεχωρίζουν δυο φλέγοντα ζητήματα:

1. Ευλογιά στην κτηνοτροφία:

• εμβολιασμός των ζώων,
• πλήρης αποζημίωση για τα θανατωμένα ζώα,
• αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος,
• δωρεάν ανασύσταση των κοπαδιών,
• στήριξη όλων των υπολοίπων αιτημάτων των κτηνοτρόφων,
• αποζημίωση για τον καταρροϊκό πυρετό.

2. Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ:

• Να επιστραφούν και να μοιραστούν τα χρήματα που κλάπηκαν στους πραγματικούς δικαιούχους,
• Δεν θα πληρώσουμε εμείς τα πρόστιμα,
• Να αποδοθούν πολιτικές και ποινικές ευθύνες,
• Να δοθούν τα ονόματα στη δημοσιότητα.

Η Ενωτική Ομοσπονδία Αγροτικών Συλλόγων Ημαθίας καλεί όλους τους αγρότες της περιοχής να ενισχύσουν το μπλόκο, να δώσουν δύναμη και συνέχεια στον δίκαιο αγώνα που δίνεται ενιαία σε όλη τη χώρα.

Σύσκεψη αγροτών στο Τρίλοφο: Αποφασίστηκε κλιμάκωση των κινητοποιήσεων

Σε κλιμάκωση των κινητοποιήσεών τους προχωρούν οι αγρότες και κτηνοτρόφοι, με αποφάσεις που περιλαμβάνουν αποκλεισμούς σε κρίσιμες υποδομές, όπως το διυλιστήριο Καλοχωρίου, το κτίριο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Οι αποφάσεις ελήφθησαν στη σημερινή σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 20 αγροτοκτηνοτροφικά μπλόκα, που εκτείνονται από τις Μικροθήβες και τη Λάρισα μέχρι την Ξάνθη και την Κομοτηνή, ενώ συμμετείχαν και εκπρόσωποι μπλόκων της Θεσσαλονίκης. Στη συνάντηση συγκροτήθηκε Συντονιστική Επιτροπή, η οποία σημείωσε ότι δεν αποκλείεται η προοπτική διαλόγου με τον πρωθυπουργό και μέλη της κυβέρνησης, ωστόσο αυτός θα γίνει υπό όρους και προϋποθέσεις.

Μέχρι αυτή την στιγμή τα ενεργά μπλόκα είναι:

Νίκαια – Εθνική Οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης (Θεσσαλία)
Ε65 – Καρδίτσα και Διόδια Λόγγου (Τρίκαλα, Θεσσαλία)
Κόμβος Μικροθηβών (Μαγνησία, Θεσσαλία)
Κόμβος Ξυνιάδας – Δομοκός / Ε65 (Φθιώτιδα, Στερεά Ελλάδα)
Κόμβος Δερβενίου (Θεσσαλονίκη, Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Γυψοχωρίου (Πέλλα, Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Φιλώτα – Κοζάνη-Φλώρινα (Δυτική Μακεδονία)
Τελωνείο Νίκης (Φλώρινα, Δυτική Μακεδονία)
Τελωνείο Ευζώνων (Κιλκίς, Κεντρική Μακεδονία)
Τελωνείο Προμαχώνα (Σέρρες, Ανατολική Μακεδονία)
Τελωνείο Κήπων (Έβρος, Θράκη)
Κόμβος Ορμενίου (Βόρειος Έβρος, Θράκη)
Κόμβος Μουσθένης – Εγνατία Οδός (Ανατολική Μακεδονία)
Κάστρο Βοιωτίας – Εθνική Οδός (Στερεά Ελλάδα)
Ορχομενός – Είσοδος πόλης (Στερεά Ελλάδα)
Κιάτο – Πλευρικά Διόδια (Πελοπόννησος)
Μεσσήνη – Παλαιός Σταθμός ΟΣΕ (Πελοπόννησος)
Παγκρήτιο Στάδιο Ηρακλείου (Κρήτη)
Κόμβος Σούδας – Χανιά (Κρήτη)
Αεροδρόμιο Χανίων (Ι. Δασκαλογιάννης, Κρήτη)
Λιμάνι Ηρακλείου (Κρήτη)
Αεροδρόμιο Ηρακλείου (Ν. Καζαντζάκης, Κρήτη)
Κόμβος Νέων Κερδυλίων – Σέρρες (Κεντρική Μακεδονία)
Λούρος – Πρέβεζα (Ήπειρος)
Λιμάνι Μυτιλήνης (Βόρειο Αιγαίο)
Κόμβος Κάτω Αχαΐας – Εθνική Οδός Πατρών – Πύργου (Δυτική Ελλάδα)
Κόμβος Κουρλαμπά – Εθνική Οδός Πατρών – Τριπόλεως (Δυτική Ελλάδα)
Κόμβος Αγγελοκάστρου – Αιτωλοακαρνανία (Δυτική Ελλάδα)
Διόδια Σιάτιστας – Εγνατία Οδός (Δυτική Μακεδονία)
Κόμβος Άρνισσας – Πέλλα (Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Καλπακίου – Ιωάννινα (Ήπειρος)
Λεχαινά – Δήμος Ανδραβίδας-Κυλλήνης (Δυτική Ελλάδα)
Ερυθρές (Κριεκούκι, Αττική)
Κόμβος Μπράλου (Φθιώτιδα, Στερεά Ελλάδα)
Γέφυρα Σελινούντα – Αίγιο (Δυτική Ελλάδα)
Τελωνείο Εξοχής – Δράμα (Ανατολική Μακεδονία)
Κόμβος Καστανεών – Βόρειος Έβρος (Θράκη)
Ιτέα – Φωκίδα (Στερεά Ελλάδα)
Τούνελ Κατερίνης – Πιερία (Κεντρική Μακεδονία)
Διόδια Ακτίου – Βόνιτσα (Δυτική Ελλάδα)
Τρία Μοναστήρια – Ρέθυμνο (Κρήτη)
Μεγάλα Χωράφια – Χανιά (Κρήτη)
Χαλκηδόνα – Θεσσαλονίκη (Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Πύργου – Ηλεία (Δυτική Ελλάδα)
Κόμβος Μαλαχιά – Άργος (Πελοπόννησος)
Γέφυρα Ευρώτα – Σπάρτη (Πελοπόννησος)
Παχιά Άμμος – Λασίθι (Κρήτη)
Κόμβος Κουλούρας – Ημαθία (Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Νησελίου – Ημαθία (Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Πεζών – Ηράκλειο (Κρήτη)
Διασταύρωση Βαγίων – Παλαιά Εθνική Οδός (Στερεά Ελλάδα)
Διασταύρωση Μαυρολεύκης – Δράμα (Ανατολική Μακεδονία)
Διασταύρωση Κοκκινογείων (Προσοτσάνη) – Δράμα (Ανατολική Μακεδονία)
Κόμβος Τρίγλιας – Χαλκιδική (Κεντρική Μακεδονία)
Φίλιπποι – Καβάλα (Ανατολική Μακεδονία)
Χρυσούπολη – Καβάλα (Ανατολική Μακεδονία)
Γέφυρα Άρτας – Άρτα (Ήπειρος)
Γέφυρα Ξηροπήγαδου – Ναυπακτία (Δυτική Ελλάδα)
Κόμβος Αταλάντης – Φθιώτιδα (Στερεά Ελλάδα)
Χανδρινού – Μεσσηνία (Πελοπόννησος)
Γερακάρι (Αγιόκαμπος) – Λάρισα (Θεσσαλία)
Διασταύρωση Πυργετού – Δέλτα Πηνειού (Θεσσαλία)
Γέφυρα Ευήνου – Αιτωλοακαρνανία (Δυτική Ελλάδα)
Κόμβος Θήβας – Εθνική Οδός (Στερεά Ελλάδα)
Ελασσόνα – Λάρισα (Θεσσαλία)
Άγιος Μάμας – Χαλκιδική (Κεντρική Μακεδονία)
Κομπότι – Άρτα (Ήπειρος)
Ιστιαέα – Βόρεια Εύβοια (Στερεά Ελλάδα)
Κήρινθος – Μαντούδι (Στερεά Ελλάδα)
Αεροδρόμιο Ιωαννίνων (Βασιλεύς Πύρρος, Ήπειρος)
Διόδια Μαλγάρων – Εθνική Οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης (Κεντρική Μακεδονία)
Κόμβος Δυτικής Κομοτηνής – Εγνατία (Θράκη)

Σε όλη την Ευρώπη, η εικόνα είναι κοινή: οι αγρότες γερνούν, τα χωράφια δυσκολεύονται να αλλάξουν χέρια και οι νέοι που θέλουν να μπουν στη γεωργία συναντούν περισσότερα εμπόδια απ’ όσα μπορούν να διαχειριστούν. Πίσω από τις πιέσεις των αγορών και την υποχώρηση της ζωής στην ύπαιθρο, αναδεικνύεται ένα κρίσιμο ερώτημα για το μέλλον της παραγωγής: ποιος θα καλλιεργεί τη γη τα επόμενα χρόνια;

Η πρόσβαση στη γη — το πρώτο και πιο βασικό βήμα για οποιονδήποτε θέλει να γίνει αγρότης — εξελίσσεται σε έναν από τους δυσκολότερους γρίφους της ευρωπαϊκής γεωργίας. Και η διαπίστωση αυτή δεν βασίζεται σε εντυπώσεις. Επιβεβαιώνεται με απόλυτη σαφήνεια στη μεγάλη μελέτη Assessment of generational renewal strategies across EU Member States του EU CAP Network, η οποία εξετάζει τα εμπόδια, τις τάσεις και τις στρατηγικές που εφαρμόζουν όλα τα κράτη-μέλη για την ανανέωση των γενεών.

Η έρευνα δείχνει ότι οι δυσκολίες εισόδου των νέων δεν περιορίζονται σε έναν παράγοντα. Αντίθετα, προκύπτουν από ένα σύνολο οικονομικών, κοινωνικών και θεσμικών εμποδίων — από τις υψηλές τιμές γης και την έλλειψη χρηματοδότησης, μέχρι τις περίπλοκες διαδικασίες διαδοχής. Την ίδια στιγμή όμως, εντοπίζει και εκείνες τις πρακτικές που ήδη αποδίδουν στην πράξη, δείχνοντας έναν ρεαλιστικό δρόμο για το αύριο της ευρωπαϊκής γεωργίας.

Η Γήρανση των Αγροτών: Ένα Χρόνιο και Βαθύ Πρόβλημα

Η ανανέωση των γενεών παραμένει για δεκαετίες ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή γεωργία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, τα περισσότερα κράτη-μέλη έχουν πολύ λιγότερους νέους σε σχέση με τους μεγαλύτερης ηλικίας αγρότες. Σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία, ο λόγος νέων προς αγρότες άνω των 65 ετών είναι κάτω από 1 — μια εικόνα που δείχνει ξεκάθαρα τις ανισορροπίες στο παραγωγικό δυναμικό.

Ακόμη και τα κράτη που εμφανίζουν κάποια σημάδια βελτίωσης, όπως η Αυστρία, η Γερμανία και η Τσεχία, δεν καταφέρνουν να αλλάξουν τη γενικότερη τάση. Στις ορεινές, μικρές ή οικονομικά ασθενέστερες περιοχές, το πρόβλημα φαίνεται ακόμη πιο έντονο: οι εκμεταλλεύσεις συρρικνώνονται, οι νέοι εγκαταλείπουν και η αγροτική ζωή φθίνει.

Η Γη: Το Μεγαλύτερο Εμπόδιο για Μια Νέα Αρχή

Η πρόσβαση στη γη αναδεικνύεται στη μελέτη ως το σοβαρότερο και πιο συστηματικό εμπόδιο για τους νέους αγρότες. Οι τιμές γης αυξάνονται σταθερά, η διαθέσιμη γη μειώνεται και μεγάλο μέρος της συγκεντρώνεται σε λίγους παραγωγούς ή επιχειρηματικά σχήματα. Σε χώρες όπως η Μάλτα, η Ολλανδία και η Ουγγαρία, η αστικοποίηση και η κερδοσκοπία επιτείνουν ακόμη περισσότερο την πίεση.

Παράλληλα, οι νομοθεσίες πολλών χωρών ευνοούν τις ενδοοικογενειακές μεταβιβάσεις, κάτι που περιορίζει τις ευκαιρίες για όσους δεν έχουν γεωργική γη στην οικογένειά τους. Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη σε κράτη όπου κυριαρχεί ο κατακερματισμός των αγροτεμαχίων — όπως η Βουλγαρία, η Ιταλία, η Λετονία και η Ρουμανία — αλλά και σε εκείνα όπου οι μισθώσεις γίνονται συχνά άτυπα, χωρίς σταθερότητα και μακροπρόθεσμη ασφάλεια.

Έτσι, το ζήτημα της γης δεν αφορά μόνο το κόστος. Αφορά κυρίως τη δομή της αγοράς και τον τρόπο με τον οποίο η γη αλλάζει χέρια — ή παραμένει δεσμευμένη για χρόνια.

Χρηματοδότηση: Όταν η Έλλειψη Γης Γίνεται Φραγμός για Όλα

Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο εμπόδιο για τους νέους που θέλουν να ξεκινήσουν από το μηδέν. Η μελέτη αναφέρει ότι όσοι δεν διαθέτουν ιδιόκτητη γη δυσκολεύονται να λάβουν δάνεια, καθώς οι τράπεζες ζητούν εμπράγματες εγγυήσεις που οι νέοι, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν έχουν. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι νεοεισερχόμενοι αγρότες — ειδικά όσοι δεν προέρχονται από αγροτικές οικογένειες — βρίσκονται σε δυσμενή θέση σε χώρες όπως η Τσεχία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιρλανδία.

Ακόμη και όπου υπάρχουν ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία, παραμένουν τα εμπόδια της γραφειοκρατίας και των αυστηρών προϋποθέσεων. Η συνέπεια είναι σαφής: οι νέοι δεν μπορούν να επενδύσουν, δυσκολεύονται να αναπτυχθούν και εγκαταλείπουν ευκολότερα μέσα στα πρώτα δύσκολα χρόνια.

Θεσμικές Δυσκολίες και Καθυστερήσεις στη Διαδοχή

Οι διαδικασίες μεταβίβασης, οι φορολογικές ρυθμίσεις και το συνταξιοδοτικό πλαίσιο αποτελούν ένα ακόμη σύνολο εμποδίων. Η μελέτη επισημαίνει ότι σε χώρες όπως η Γαλλία, η Μάλτα και η Ρουμανία, οι περίπλοκες κληρονομικές διαδικασίες και η απουσία ξεκάθαρων κανόνων καθυστερούν σημαντικά τη διαδοχή των εκμεταλλεύσεων. Ακόμη και σε κράτη όπου το ζήτημα δεν θεωρείται τόσο έντονο — μεταξύ αυτών η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία — καταγράφονται δυσλειτουργίες που επηρεάζουν ιδιαίτερα όσους δεν έχουν οικογενειακό υπόβαθρο στη γεωργία.

Πρακτικές Λύσεις Που Ήδη Αποδίδουν στην Ευρώπη

Παρά τα προβλήματα, η μελέτη παρουσιάζει μια σειρά από λύσεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλά κράτη-μέλη. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν:

Οι τράπεζες γης και οι ψηφιακές πλατφόρμες αντιστοίχισης, που βοηθούν να εντοπιστεί και να αξιοποιηθεί γη που διαφορετικά θα έμενε αδρανής.

Τα σχέδια διαδοχής, που δίνουν κίνητρα για έγκαιρη μεταβίβαση και προσφέρουν σταθερότητα τόσο σε όσους αποχωρούν όσο και σε όσους εισέρχονται.

Τα συνεταιριστικά και συνεργατικά μοντέλα, που μειώνουν το κόστος εισόδου και ενισχύουν την ανταλλαγή γνώσης.

Τα στοχευμένα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως εγγυήσεις και ειδικά δάνεια για αγορά ή μίσθωση γης.

Αυτές οι πρωτοβουλίες αποτελούν παραδείγματα πολιτικών που μπορούν να προσαρμοστούν και να εφαρμοστούν ευρύτερα.

Η Ευρώπη Σχεδιάζει Το Επόμενο Βήμα

Η μελέτη καταλήγει στην ανάγκη για μια νέα στρατηγική μετά το 2027, με μέτρα που θα ενισχύσουν τη διαφάνεια στην αγορά γης, θα επιταχύνουν τις μεταβιβάσεις και θα στηρίξουν στην πράξη τους νεοεισερχόμενους αγρότες. Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνονται μηχανισμοί παρακολούθησης της αγοράς, απλούστευση των διαδικασιών διαδοχής, αξιοποίηση εγκαταλελειμμένης γης και χρηματοδοτικά εργαλεία που θα επιτρέψουν στους νέους να αποκτήσουν ή να μισθώσουν γη με βιώσιμους όρους.

Το μέλλον θα κριθεί στη γη

Η ανανέωση των γενεών στη γεωργία δεν είναι ένα τεχνικό θέμα πολιτικής· είναι ο δείκτης που θα κρίνει αν οι ευρωπαϊκές αγροτικές περιοχές θα συνεχίσουν να παράγουν και να ζουν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα εμπόδια για τους νέους παραμένουν πολλά και σύνθετα — από την πρόσβαση στη γη και τη χρηματοδότηση, μέχρι τις θεσμικές δυσκολίες και τις κοινωνικές ανισότητες.

Το ζητούμενο πλέον είναι αν η Ευρώπη και τα κράτη-μέλη θα αξιοποιήσουν αυτά τα δεδομένα για μια νέα, πιο αποτελεσματική στρατηγική μετά το 2027. Γιατί το μέλλον της γεωργίας θα κριθεί από εκείνους που θέλουν να μπουν ή να μείνουν στο επάγγελμα — και από το πόσο εύκολα θα μπορέσουν να βρουν τη γη, τα μέσα και την εμπιστοσύνη για να το κάνουν.

Πηγή: EU CAP Network

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε ένα σημαντικό βήμα για το μέλλον των καλλιεργειών, καθώς Συμβούλιο και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε μια προσωρινή συμφωνία για τους νέους κανόνες που θα διέπουν τις γονιδιακές τεχνικές στα φυτά. Η ρύθμιση αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα, στη διασφάλιση ίσων όρων για όλους τους παραγωγούς και στην ενδυνάμωση της ασφάλειας των τροφίμων και της βιωσιμότητας στην Ευρώπη. Εφόσον εγκριθεί, το νέο πλαίσιο θα επιτρέψει την ανάπτυξη φυτικών ποικιλιών πιο ανθεκτικών στις σύγχρονες περιβαλλοντικές πιέσεις και με μειωμένες ανάγκες σε λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά, παρέχοντας στους Ευρωπαίους αγρότες πρόσβαση σε εργαλεία που μέχρι σήμερα δεν ήταν διαθέσιμα.

Τι Είναι οι Νέες Γονιδιακές Τεχνικές (NGTs)

Οι NGTs περιγράφουν μια σειρά τεχνολογιών που επιτρέπουν την προσαρμογή του γενετικού υλικού ενός φυτού με τρόπους που μπορούν να συμβούν και στη φύση ή μέσω συμβατικών μεθόδων βελτίωσης. Με αυτές τις τεχνικές, οι επιστήμονες μπορούν να αναπτύξουν γρηγορότερα νέες ποικιλίες με πιο στοχευμένα χαρακτηριστικά, όπως αντοχή στην ξηρασία ή στις πλημμύρες, καθώς και μειωμένες ανάγκες σε λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Η Επιτροπή τονίζει ότι οι τεχνολογίες αυτές δεν υπήρχαν το 2001, όταν θεσπίστηκε η υφιστάμενη νομοθεσία για τα Γενετικά Τροποποιημένα και γι’ αυτό τα NGT φυτά αντιμετωπίζονταν μέχρι σήμερα με το ίδιο ακριβώς πλαίσιο.

Κατηγορία 1: Φυτά Ισοδύναμα με Συμβατικά

Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται φυτά που, σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, θεωρούνται ισοδύναμα με συμβατικά φυτά. Οι εθνικές αρχές θα πρέπει να επιβεβαιώνουν την κατάταξή τους στην Κατηγορία 1, χωρίς όμως να απαιτείται επανέλεγχος για τις επόμενες γενιές των ίδιων φυτών. Μια βασική αλλαγή είναι ότι τα προϊόντα αυτών των φυτών δεν θα φέρουν ειδική επισήμανση, με εξαίρεση τα σπόρια και άλλο αναπαραγωγικό υλικό, τα οποία θα πρέπει να επισημαίνονται. Αυτό αποσκοπεί στο να διατηρηθεί η αρχή της ισοδυναμίας με τα συμβατικά φυτά, ενώ ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς να διασφαλίσουν μια αλυσίδα παραγωγής απαλλαγμένη από NGT υλικό, εφόσον το επιθυμούν. Σημαντικό είναι επίσης ότι αποκλείονται από την Κατηγορία 1 φυτά που έχουν σχεδιαστεί για αντοχή σε ζιζανιοκτόνα ή για παραγωγή γνωστής εντομοκτόνου ουσίας· τέτοια φυτά θα εντάσσονται αυτόματα στη δεύτερη κατηγορία με αυστηρότερο καθεστώς.

Κατηγορία 2: Τι Ισχύει για τα Φυτά με πιο Σύνθετες Τροποποιήσεις

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει φυτά με πιο περίπλοκες ή λιγότερο «φυσικού τύπου» γενετικές τροποποιήσεις. Για αυτά, η νέα συμφωνία διατηρεί το υφιστάμενο καθεστώς των ΓΤΟ, με υποχρεωτική αξιολόγηση, άδεια κυκλοφορίας, επισήμανση και ιχνηλασιμότητα. Αν μια ετικέτα αναφέρει τα τροποποιημένα χαρακτηριστικά, θα πρέπει να καλύπτει όλα τα σχετικά γνωρίσματα ώστε οι καταναλωτές να έχουν πλήρη πληροφόρηση. Επιπλέον, τα κράτη μέλη διατηρούν το δικαίωμα να αποκλείσουν την καλλιέργεια φυτών της Κατηγορίας 2 στο έδαφός τους, ενώ μπορούν, αν το επιθυμούν, να λάβουν μέτρα για την αποφυγή ακούσιας παρουσίας αυτών των φυτών σε άλλες καλλιέργειες.

Πνευματική Ιδιοκτησία και Διαφάνεια στις Πατέντες

Ένα σημαντικό μέρος της συμφωνίας αφορά το καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας. Παρότι οι πατέντες διέπονται από την υφιστάμενη ευρωπαϊκή οδηγία για τη βιοτεχνολογία, η νέα ρύθμιση ζητά από εταιρείες και βελτιωτές που καταχωρούν φυτά Κατηγορίας 1 να δηλώνουν κάθε σχετική ή εκκρεμή πατέντα σε δημόσια βάση δεδομένων. Η προαιρετική δήλωση προθέσεων για παραχώρηση άδειας χρήσης ενισχύει περαιτέρω τη διαφάνεια. Παράλληλα, δημιουργείται ομάδα ειδικών που θα εξετάζει τις επιπτώσεις των πατεντών στον κλάδο, ενώ η Επιτροπή θα δημοσιεύσει εντός ενός έτους μελέτη για την πρόσβαση των αγροτών σε σπόρους και την ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού τομέα φυτοβελτίωσης, με δυνατότητα λήψης νομοθετικών μέτρων ανάλογα με τα ευρήματα.

Η προσωρινή συμφωνία δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ. Χρειάζεται τυπική έγκριση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν υιοθετηθεί επίσημα. Εφόσον εφαρμοστεί, θα αποτελέσει το πρώτο ξεχωριστό πλαίσιο για τα NGT φυτά στην Ευρώπη, διατηρώντας παράλληλα ανέπαφο το υπάρχον πλαίσιο για τους ΓΤΟ.

Η Συνέχεια της Διαδικασίας

Η ΕΕ επιχειρεί να συνδυάσει την ανάγκη για νέες, πιο ανθεκτικές ποικιλίες με τη διατήρηση υψηλών προτύπων προστασίας για την υγεία και το περιβάλλον. Οι νέες γονιδιακές τεχνικές υπόσχονται ταχύτερη ανάπτυξη φυτών που μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις κλιματικές πιέσεις, ενώ το προτεινόμενο πλαίσιο θέτει σαφείς κανόνες ώστε η εφαρμογή τους να παραμένει ελεγχόμενη και ασφαλής. Το επόμενο διάστημα θα δείξει πώς θα κινηθούν το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο για την οριστική έγκριση της συμφωνίας, αλλά και πώς θα διαμορφωθεί στην πράξη η νέα αυτή εποχή για τους Ευρωπαίους παραγωγούς.

Πηγή: Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πολιτικός «αγροτικός» πυρετός για την κυβέρνηση, που σαν να μην της έφταναν τα μπλόκα και τα πυρά της αντιπολίτευσης, δέχτηκε βέλη από δυο πρώην πρωθυπουργούς από τα σπλάχνα της.

Πιο επικριτικός ήταν ο Αντώνης Σαμαράς αλλά δεν έλλειψαν οι αιχμές για την αγροτική κυβερνητική πολιτική κι από τον Κώστα Καραμανλή.

Παρά τις κυβερνητικές προσπάθειες, οι αγρότες κλιμακώνουν και οι δυνάμεις στα μπλόκα ενισχύοντα και στην Κρήτη. Αυτή την εβδομάδα – αν δεν αλλάξει κάτι - πρόκειται να καταθέσει ο Γιώργος Ξυλούρης ή «Φραπές» στην Εξεταστική Επιτροπή.

Κι αυτό συμβαίνει ενώ δεν έχει κοπάσει ακόμη ο κουρνιαχτός από τα βίντεο και τα ανέκδοτα από τις περίφημες καταθέσεις του ζεύγους Μαγειρία – Σεμερτζίδου. Οι απαντήσεις του ζεύγους, ήταν στην κυριολεξία μία «αποκάλυψη» για τους βουλευτές, που μετέχουν στην Εξεταστική Επιτροπή κι εξέθεσαν την κυβερνητική παράταξη.

ΚΑΙΕΙ Η ΕΝΙΑΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ

Λάδι ρίχνουν στη φωτιά οι συνεχιζόμενες θανατώσεις των κοπαδιών, που είχαν ως αποτέλεσμα ο παραγωγός Κώστας Θεοφίλου, που εξέτρεφε τη σπάνια φυλή από το Ρουμλούκι να καταρρεύσει και να οδηγηθεί με συμπτώματα εγκεφαλικού στο νοσοκομείο Γιαννιτσών Πέλλας. Παρότι ο κτηνοτρόφος συνήλθε, το γεγονός αυτό εξόργισε ακόμη περισσότερο τους παραγωγούς που τον γνώριζαν. Είδαν την απόγνωσή του και ήρθαν στη θέση του. Το βίντεο με τον συγκεκριμένο παραγωγό και την οικογένειά του έγινε viral κι έφερε σε ακόμη πιο δύσκολη θέση την κυβερνητική παράταξη. Επιπλέον, είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, που οδηγείται σε θανάτωση φυλή που είναι σπάνια. Κτηνοτρόφοι και κτηνίατροι διερωτώνται για τη διαχείριση αρμόδιων διευθύνσεων του ΥΠΑΑΤ κι οργανισμών του, διότι ενώ τα ζώα αυτά διατηρήθηκαν χιλιάδες χρόνια δεν υπήρξε μέριμνα ούτε καν για να χωριστούν σε δυο – τρία κοπάδια, ενόσω είναι στο φόρτε της η ευλογιά.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΜΠΛΟΚΩΝ

Το κύμα οργής συνεχίζεται μετά τις πληρωμές και τα χρήματα που πήρε ο ΕΛΓΑ από τους λογαριασμούς. Στη σύσκεψη χθες στη Νίκαια της Λάρισας, η απόφαση ήταν για κλιμάκωση και πλέον ο αγροτικός αγώνας επεκτείνεται, εκτός των τελωνείων και σε άλλες κρίσιμες υποδομές, όπως είναι τα αεροδρόμια και λιμάνια. Στα μπλόκα συμμετέχουν άνθρωποι όλων των ηλικιών κι όλων των κομματικών αποχρώσεων, με εντυπωσιακή και την παρουσία νέων ανθρώπων.
Επομένως, δεύτερος πονοκέφαλος για την κυβέρνηση είναι πως αφενός δυσκολεύεται να τα βάλει και με τα δικά της παιδιά και συνδικαλιστές, που μετέχουν στα μπλόκα, αφετέρου ενώ στόχευε στην αντιπαράθεση με άλλες κοινωνικές ομάδες, που χρησιμοποιούν τις εθνικές οδούς, μέχρι στιγμής απέτυχε. Κοινωνικές ομάδες, που σε άλλες φάσεις ήταν ουδέτερες ή κι απέναντι, όπως οι οδηγοί ταξί, ορισμένοι οδηγοί φορτηγών κ.ά. σήμερα κατεβαίνουν σε κοινές δράσεις στην Κουλούρα Ημαθίας. Το περασμένο Σαββατοκύριακο, μετά το ξύλο με τα ΜΑΤ, η παρουσία της Αστυνομίας ήταν έντονη αλλά πιο διακριτική, προκειμένου να μην ανοίξει και δεύτερο μέτωπο, ενώ ήταν σε εξέλιξη οι εκδηλώσεις στη μνήμη του Αλέξη Γρηγορόπουλου.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΝΑ ΠΕΣΟΥΝ ΟΙ ΤΟΝΟΙ  

Κυβερνητικοί και κομματικοί παράγοντες της ΝΔ επιχείρησαν να κατεβάσουν τους τόνους ενώ θέση πήρε κι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που άφησε να εννοηθεί πως θα εξαντληθούν τα περιθώρια, για να δοθεί ό,τι μπορεί στους αγρότες, μιλώντας σε εκδήλωση στο Μαρκόπουλο. «Οι αγρότες να έρθουν συντεταγμένα, με συγκεκριμένη εκπροσώπηση και συγκεκριμένα αιτήματα και είμαστε εδώ να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά σημείωσε ότι οι διαμαρτυρίες θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΙ, υποστήριξε ότι το ΥΠΑΑΤ και η κυβέρνηση είναι ανοικτοί στον διάλογο, αλλά για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να προσέλθει στο τραπέζι και η άλλη πλευρά. «Αν κάποιος δεν προσέλθει, αναλαμβάνει το μέρος της ευθύνης που του αναλογεί».
Έκκληση στους παραγωγούς απηύθυνε και ο γενικός γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ και βουλευτής Λάρισας, Μάξιμος Χαρακόπουλος για τις κρίσιμες υποδομές της χώρας, ώστε να μη χάσουν το δίκιό τους. Χαρακτήρισε το διάστημα μέχρι το τέλος του χρόνου «ως ναρκοπέδιο για τις αγροτικές επιδοτήσεις». Υποστήριξε ότι «μετά την Πρωτοχρονιά θα ανοίξει ένας νέος ενάρετος κύκλος στο σύστημα καταβολής των αγροτικών επιδοτήσεων, ώστε να μην υπάρχει κανένα ερώτημα, να μην υπάρχει καμία σκιά, να μην μπορεί κανένας "Φραπές" να λαμβάνει επιδοτήσεις που δεν δικαιούται σε βάρος των πραγματικών αγροτών και κτηνοτρόφων».

ΠΥΡΑ ΑΠΟ ΣΑΜΑΡΑ, ΑΙΧΜΕΣ ΑΠΟ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Κοντά σε όλα αυτά όμως η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ν΄ αντιμετωπίσει και τα πυρά δυο πρώην πρωθυπουργών του Αντώνη Σαμαρά που με γραπτή του δήλωση αναφέρθηκε στα «δίκαια αιτήματα των παραγωγών» αλλά και του Κώστα Καραμανλή, που μιλώντας σε εκδήλωση για τη ΣΕΚΕ έκανε εκτενή αναφορά στα αγροτικά προβλήματα.
«Οι αγρότες δεν διαμαρτύρονται μόνο για τις καθυστερήσεις και τα απίστευτα σκάνδαλα. Διαμαρτύρονται κυρίως για το αβέβαιο μέλλον της παραγωγής τους. Δηλαδή για το μέλλον των παιδιών τους. Που βλέπουν απέναντί τους και την αφόρητη γραφειοκρατία του δικού μας «δήθεν» επιτελικού κράτους, αλλά και τις Βρυξέλλες! Γι’ αυτό και οι πρωτοφανείς αγροτικές κινητοποιήσεις που σαρώνουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η κυβέρνηση έπρεπε να αντισταθεί. Όχι να τα κάνει χειρότερα. Και να στρέφει τη μία κοινωνική ομάδα εναντίον της άλλης», ανέφερε στη γραπτή του δήλωση ο Αντώνης Σαμαράς, παρεμβαίνοντας ξανά μέσα σε λίγο διάστημα για το αγροτικό ζήτημα.  
«Οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι και δεκτικοί απέναντι στους Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους, να ακούμε τη φωνή τους, να καταλαβαίνουμε την αγωνία τους», τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, πρόεδρος του ομίλου εταιριών ΣΕΚΕ, μιλώντας στο δημοτικό θέατρο Ξάνθης. Ο ίδιος επισήμανε ότι «η επαπειλούμενη ερήμωση της υπαίθρου συνιστά μείζονα εθνική απειλή».

ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ ΚΑΙ ΜΠΛΟΚΑ

Συναντήσεις με παραγωγούς και στα Μάλγαρα αλλά και στη Χαλάστρα είχε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος αυτήν την εβδομάδα και συναντήσεις με παραγωγούς στα μπλόκα είχαν και βουλευτές (Παναγιωτόπουλος, Ψυχογιός, Ζαμπάρας κ.ά.). Μάλιστα ο Σωκράτης Φάμελλος κατέθεσε ερώτηση στον πρωθυπουργό για το αγροτικό ζήτημα. Η Κουμουνδούρου με χθεσινή ανακοίνωσή της ανέφερε πως «ο κ. Μητσοτάκης επιμένει  να εξοργίζει, ξεκινώντας με τους αγρότες, που πρώτα τους έκλεψαν με τον ΟΠΕΚΕΠΕ των «Φραπέδων» και των «Χασάπηδων», μετά τους εξαπάτησαν με υποσχέσεις, μετά τους απείλησαν και τους έδειραν και τώρα τους κοροϊδεύουν ξανά».

Το περασμένο Σάββατο ήρθε στο μπλόκο της Νίκαιας, ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος είχε συνάντηση και με τον δήμαρχο Τυρνάβου Λάρισας και συνομίλησε με παραγωγούς τονίζοντας πως χρειάζεται «ν΄ ανοίξει μια προοπτική γι’ αυτόν εδώ τον τόπο, γιατί ρημάζει, γιατί διώχνει τον Έλληνα αγρότη, τον βιοπαλαιστή από τη γη του». Συνοδευόμενος από τον αντιπρόεδρο της Βουλής και βουλευτή Λάρισας του ΚΚΕ, Γιώργο Λαμπρούλη και τον βουλευτή Μαγνησίας Βασίλη Μεταξά και μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Επίσκεψη ο κ. Κουτσούμπας πραγματοποίησε χθες Κυριακή και στον Ε65, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Καρδίτσας, Κώστα Τζέλλα και Γιάννη Τσιούτρα.

Κλιμάκιο του ΠΑΣΟΚ μετέβη το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Νίκαια με τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Πάρη Κουκουλόπουλο και συναντήθηκε με παραγωγούς.

Στα Μάλγαρα βρέθηκε και ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος που τόνισε πως θα κατατεθεί τροπολογία ώστε να μην διωχθούν για παρακώλυση συγκοινωνιών οι αγρότες για τις κινητοποιήσεις τους και κάλεσε και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης να την υπερψηφίσουν. 

Μια σημαντική συμφωνία για το μέλλον του ευρωπαϊκού αμπελοοινικού τομέα πέτυχαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, δίνοντας «ανάσα» στους παραγωγούς που πιέζονται από την αγορά, τις κλιματικές συνθήκες και τις νέες τάσεις κατανάλωσης. Το νέο «πακέτο οίνου» επιχειρεί να προσφέρει σαφέστερους κανόνες, περισσότερη ευελιξία και ενισχυμένα εργαλεία προώθησης.

Νέοι όροι για τα αποαλκοολωμένα κρασιά

Ένα από τα βασικά σημεία της συμφωνίας αφορά την αποσαφήνιση των κανόνων για τα κρασιά μειωμένου αλκοόλ. Προβλέπεται ότι ο όρος «αλκοόλ-ελεύθερο» θα μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο όταν ο τίτλος αλκοόλης δεν ξεπερνά το 0,05%, συνοδευόμενος από την ένδειξη «0.0%». Παράλληλα, προϊόντα με τουλάχιστον 0,5% αλκοόλη και μείωση τουλάχιστον 30% σε σχέση με το αρχικό κρασί θα χαρακτηρίζονται ως «μειωμένης αλκοόλης». Η ρύθμιση αυτή στοχεύει στη διαφάνεια απέναντι στον καταναλωτή και στη διευκόλυνση της εμπορίας μιας αυξανόμενης κατηγορίας προϊόντων.

Περισσότερη ευελιξία και στήριξη στους παραγωγούς

Σημαντική πρόβλεψη αποτελεί η δυνατότητα παράτασης ενός έτους για την αναφύτευση αμπελώνων που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, ακραία καιρικά φαινόμενα, ασθένειες ή παρουσία επιβλαβών οργανισμών. Παράλληλα, συμφωνήθηκε η χρήση ευρωπαϊκών πόρων για εκρίζωση αμπελιών στο πλαίσιο μέτρων κρίσης.

Επιπλέον, το ανώτατο όριο εθνικής χρηματοδότησης για απόσταξη κρίσης και πράσινο τρύγο ορίζεται πλέον στο 25% των διαθέσιμων πόρων ανά κράτος-μέλος, ενίσχυση που μπορεί να λειτουργήσει ως «δίχτυ ασφαλείας» σε περιόδους διαταραχής της αγοράς.

Ενίσχυση του οινοτουρισμού και της προώθησης στις διεθνείς αγορές

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στον οινοτουρισμό, καθώς οι οργανώσεις παραγωγών που διαχειρίζονται ΠΟΠ και ΠΓΕ θα μπορούν να αξιοποιήσουν πρόσθετη στήριξη για δράσεις που ενισχύουν την τοπική ταυτότητα και επισκεψιμότητα.

Παράλληλα, οι νέοι κανόνες βελτιώνουν το πλαίσιο χρηματοδότησης εκστρατειών προώθησης ευρωπαϊκών κρασιών σε τρίτες χώρες. Η συνεισφορά της ΕΕ θα φτάνει έως 60%, ενώ τα κράτη-μέλη θα μπορούν να προσθέτουν έως 30% για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και έως 20% για μεγαλύτερες. Οι δράσεις —όπως διαφημίσεις, εκδηλώσεις, εκθέσεις και μελέτες— θα μπορούν να χρηματοδοτούνται για τρία χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης έως και δύο φορές, φτάνοντας συνολικά τα εννέα χρόνια.

Ένα πακέτο που στοχεύει στη σταθερότητα του κλάδου

Όπως τόνισε η εισηγήτρια Esther Herranz García, ο νέος κανονισμός επιχειρεί να απαντήσει στη «βαθιά κρίση» που βιώνει ο τομέας, παρέχοντας εργαλεία για εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης, προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων στις διεθνείς αγορές. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε είναι προσωρινή και θα πρέπει τώρα να εγκριθεί τυπικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, πριν τεθούν οι νέοι κανόνες σε ισχύ.

Μετά την τυπική έγκριση από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ, οι νέοι κανόνες θα μπορέσουν να εφαρμοστούν, διαμορφώνοντας το πλαίσιο για τα επόμενα βήματα του ευρωπαϊκού αμπελοοινικού τομέα. Τα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, παρακολουθούν τη διαδικασία, αναμένοντας την οριστική ολοκλήρωση του θεσμικού σκέλους και την έναρξη εφαρμογής των νέων ρυθμίσεων στην πράξη.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Προσπάθεια διάσπασης του μετώπου των αγροτών, με παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, μετά το φιάσκο με τα ΜΑΤ στην Λάρισα και τις δηλώσεις στελεχών της ΝΔ, όπως του βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης, Στράτου Σιμόπουλου, που έριξαν λάδι στη φωτιά.

Η κυβερνητική παράταξη περιμένει να ξεφουσκώσει το κύμα οργής και αγανάκτησης και οι αγρότες να κουραστούν.
Ποντάρει στις νέες πληρωμές ως το τέλος του χρόνου και βάζει μπροστά τον κομματικό μηχανισμό της, ώστε να φρενάρει την πολιτική ζημιά.

Όμως, τα νέα στοιχεία, που ήρθαν χθες το απόγευμα για το φαγοπότι στον ΟΠΕΚΕΠΕ, σύμφωνα με πληροφορίες, σε e-mail ορισμένων βουλευτών, εδραιώνουν την πεποίθηση πως η κυβέρνηση και γνώριζε - σε υψηλότατο επίπεδο - για την προβληματική κατάσταση στον οργανισμό αλλά έκανε τα στραβά μάτια στο θέμα της διαφθοράς, διότι ήταν στη μέση, γαλάζια τέκνα, που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή σε προεκλογικές εκστρατείες και δείπνα.

ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΚΑΙ ΤΣΙΠΡΑΣ

Η κυβερνητική παράταξη θεώρησε πως προς το παρόν έχει χαθεί η μπάλα στον ΟΠΕΚΕΠΕ και θέλει χρόνο να επανέλθει το αρνητικό κλίμα. Επιμένει να προσπαθεί να βάλει στο κάδρο της διαφθοράς και πράσινα στελέχη, όχι πάντως με ιδιαίτερη επιτυχία. Θεώρησε  πως παίζει χωρίς αντίπαλο, αφού οι δημοσκοπήσεις έδειχναν φθορά αλλά διαφορά στις δημοσκοπήσεις από το δεύτερο κόμμα. Έτσι, χθες το βράδυ δεν είδε με καλό μάτι να συσπειρώνονται πολυδιασπασμένες δυνάμεις της Αριστεράς, για να παραστούν στην παρουσίαση του βιβλίου «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα. Ο τέως πρωθυπουργός μίλησε για «εκτεταμένη διαφθορά», φωτογραφίζοντας εμμέσως πλην σαφώς τις αγροτικές ενισχύσεις και το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Μίλησε για την ανάγκη συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων και προανήγγειλε ουσιαστικά τη δημιουργία νέου κομματικού σχηματισμού.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΝΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΑΡΝΗΤΙΚΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ

Σε αυτό το πολιτικό πλαίσιο και προκειμένου να προλάβουν τις εξελίξεις έγινε νωρίτερα κυβερνητική σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό, για να μαζευτεί η πολιτική ζημιά. Έτσι, η κυβερνητική παράταξη επιχειρεί να διαχωρίσει τους αγρότες σε «έντιμους» και «διεφθαρμένους» βάζοντας αγκάθια και μεταξύ των παραγωγών. Δεύτερον, να φέρει σε αντιπαράθεση τους παραγωγούς με άλλες κοινωνικές ομάδες. Τρίτον να δώσει «υποσχετικές» για χρήματα έως το τέλους του χρόνου και τέταρτον ν΄ αναλάβει πρωτοβουλίες για ορεινές και νησιωτικές περιοχές, ώστε να μην κατέβουν κι άλλοι σε δρόμους, πλατείες και λιμάνια και να μην τσαλακώσει κι άλλο την εικόνα της.

Στον αγροτικό χώρο, όμως, η κατάσταση είναι εξαιρετικά τεταμένη, κι όσα ακούστηκαν μετά τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής υπό τον πρωθυπουργό, δεν ανησύχησαν μόνο τους αγρότες αλλά και τους ιδιώτες γεωτεχνικούς, που περίμεναν κι εκείνοι να πληρωθούν αλλά τα λιγοστά χρήματα εξανεμίστηκαν, εξαιτίας παρακρατήσεων από τον ΕΛΓΑ. Στον γαλάζιο χώρο των αγροτών ξεχειλίζει η οργή μετά το ξύλο στον Χρήστο Σιδερόπουλο ενώ αλγεινή εντύπωση προκάλεσε κι ο τρόπος που συμπεριφέρθηκαν τα ΜΑΤ σε παραγωγό, που του σκότωσαν το κοπάδι λόγω ευλογιάς και συνελήφθη.

Ο φόβος των μικρομεσαίων παραγωγών είναι πως τελικά με την πολιτική που ακολουθείται οι μικρομεσαίοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι, θα ξεκληριστούν, προς όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων. Ο φόβος είναι διπλός, διότι ρευστό στην αγορά δεν υπάρχει, τα funds κι οι τράπεζες απειλούν με κατασχέσεις κι υπάρχει ζήτηση για φθηνή γη κυρίως για ανεμογεννήτριες σε βοσκοτόπια ή για τη δημιουργία μεγάλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Το θέμα για την τοποθέτηση ανεμογεννητριών, αντί για βοσκοτόπια, από επιχειρηματικό όμιλο, έχει δημιουργήσει έντονη δυσαρέσκεια και στην Κρήτη.

ΥΠΟΣΧΕΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής σημείωσε πως η Ελλάδα έχει πάρει το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την πληρωμή των αγροτικών επιδοτήσεων με το νέο σύστημα και η κυβέρνηση προχωρά με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα. Είπε ότι «ως τα τέλη Δεκεμβρίου η φιλοδοξία μας είναι να καταβληθούν ενισχύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ». Καθώς τα μπλόκα διαρκώς ενισχύονται ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε ότι από τα 3,1 δισεκατομμύρια το 2024, οι συνολικές πληρωμές φέτος θα φτάσουν τα 3,7 δισεκατομμύρια». Ωστόσο, αντί το μέτωπο να σπάσει χθες ένωσαν δυνάμεις και οι ταξιτζήδες.

ΠΟΙΟΙ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΑΝΑΜΕΝΟΝΤΑΙ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Σε ό, τι αφορά στις πληρωμές ο πρωθυπουργός έδωσε έμφαση στην καταβολή του Μέτρου 23 λέγοντας ότι η κυβέρνηση έχει προτεραιοποιήσει το συγκεκριμένο μέτρο. Διαχώρισε «τους αγρότες και κτηνοτρόφους οι οποίοι μπορεί να μην έχουν ακόμα πληρωθεί γιατί γίνονται διασταυρωτικοί έλεγχοι» και σ΄αυτούς που «δεν δικαιούνται την επιδότηση». Σημείωσε πως  προτεραιότητα αποτελούν και οι παλαιότερες οφειλές της βιολογικής κτηνοτροφίας, η συμπληρωματική ενίσχυση σε κτηνοτρόφους σε πέντε Περιφερειακές Ενότητες, η καταβολή της έκτακτης ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους οι οποίοι απώλεσαν ζωικό κεφάλαιο λόγω της ευλογιάς και η πληρωμή της εξισωτικής αποζημίωσης για τις ορεινές και τις μειονεκτικές περιοχές.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΝΑ ΠΕΣΟΥΝ ΟΙ ΤΟΝΟΙ ΜΕ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΡΕΥΜΑ - ΕΡΓΑ

Η κυβερνητική παράταξη άφησε να εννοηθεί πως έχει το περιθώριο, λόγω της κατάστασης, να δώσει κάτι παραπάνω στο αγροτικό ρεύμα. Ο πρωθυπουργός ανέφερε πως «με τον Αντιπρόεδρο (Κωστή Χατζηδάκη) θα συζητήσουμε και τρόπους περαιτέρω ενδεχομένως παράτασης της χαμηλής τιμής του ρεύματος. Αν αυτό είναι κάτι το οποίο είναι εφικτό, είναι κάτι το οποίο θα το διερευνήσουμε».  Ο πρωθυπουργός τόνισε πως η κυβέρνηση είναι πάντα ανοιχτή για συντεταγμένο διάλογο, αλλά ότι ακραίες ενέργειες «δεν βοηθούν την προσπάθειά τους. Προξενούν προβλήματα σε άλλες κοινωνικές ομάδες». Προς την ίδια κατεύθυνση συζητήθηκε η Εθνική Στρατηγική για την Περιφερειακή και Τοπική Ανάπτυξη με πρωταγωνιστή τον Θανάση Κοντογεώργη, υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ Θανάση Κοντογεώργη επισημαίνοντας ότι  στην ελληνική περιφέρεια, υλοποιούνται περισσότερα από 8.000 μικρά και μεγάλα έργα, ενώ το 2026 και το 2027 θα παραδοθούν περισσότερα από 330 εμβληματικά έργα.

ΓΑΛΑΖΙΑ ΤΕΚΝΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ

Παρά ταύτα το θέμα της συνέπειας σκοντάφτει στην πραγματικότητα. Έτσι ένα νέο ηλεκτρονικό μήνυμα, που έφτασε, σύμφωνα με πληροφορίες, στα χέρια βουλευτών δείχνει με φωτογραφίες, πόσο στενές σχέσεις είχε κορυφαίο πρώην κυβερνητικό στέλεχος με τον Χρήστο Μαγειρία, σύντροφο της Πόπης Σεμερτζίδου αλλά και με άλλο γαλάζιο τέκνο, που έχει φάρμα με αγελάδες στην περιοχή της Θεσσαλίας. Για το συγκεκριμένο κορυφαίο πρώην κυβερνητικό στέλεχος μάλιστα, ήδη έχει ειπωθεί πως υπάρχει δικογραφία εις βάρος του, που επίκειται να έρθει στη Βουλή.

«Οι πόρτες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είναι πάντα ανοιχτές», τόνισε σε δηλώσεις του ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, προσθέτοντας: «Πιστεύω ότι όλα τα προβλήματα λύνονται πάντα με διάλογο».

Αναφερόμενος στις πληρωμές που βρίσκονται σε εξέλιξη, υπογράμμισε ότι «με τις καταβολές που θα γίνουν αυτήν την εβδομάδα θα προσεγγίσουμε τα 500 εκατομμύρια». 

Το Σαββατοκύριακο, όπως είπε, πληρώθηκαν η νιτρορύπανση, το Κομφούζιο, το πρόγραμμα σπάνιων φυλών και μέρος της βιολογικής γεωργίας. Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται η πληρωμή του Μέτρου 23, το οποίο «για πρώτη φορά ενεργοποιείται στην Ελλάδα». Το ύψος του προγράμματος στο σύνολό του φτάνει τα 178 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, ακολουθούν οι πληρωμές για τα παλαιά βιολογικά, η εξόφληση της βασικής ενίσχυσης, η εξισωτική αποζημίωση, οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ ύψους 120 εκατ. ευρώ, καθώς και η προκαταβολή για την ανασύσταση φυτικού κεφαλαίου από τον «Ντάνιελ». «Οι πόροι έως το τέλος του έτους θα ξεπεράσουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ», τόνισε.

Σε ό,τι αφορά στην ευλογία, ο κ. Τσιάρας ανέφερε ότι έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες για την πληρωμή του υπολοίπου των αποζημιώσεων για τα θανατωθέντα ζώα. Επιπλέον, υπενθύμισε ότι ήδη έχει ανακοινωθεί από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη η περαιτέρω ενίσχυση κατά 50% για τις ζωοτροφές.

Όσον αφορά την φετινή προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, ο υπουργός τόνισε ότι ανήλθε στα 363 εκατ. ευρώ έναντι 476 εκατ. ευρώ πέρσι, επισημαίνοντας πως υπάρχουν τρεις κατηγορίες δικαιούχων παραγωγών που για διαφορετικούς λόγους δεν κατάφεραν να δουν τα χρήματα τα οποία περίμεναν.

Όπως ανέφερε, περίπου 44.000 παραγωγοί βρίσκονται σε έλεγχο λόγω διαφόρων ζητημάτων, ενώ υπήρξαν προβλήματα με το monitoring,  που είχε ως αποτέλεσμα αρκετοί αγρότες να «βγαίνουν εκτός επιδοτήσεων αυτή τη στιγμή». Και στις δύο κατηγορίες θα υπάρχει δυνατότητα ενστάσεων ή προσκόμισης επί πλέον στοιχείων προκειμένου να γίνουν οι πληρωμές.

Η τρίτη κατηγορία αφορά περίπου 13.000 κτηνοτρόφους σε πέντε νομούς της χώρας, οι οποίοι, όπως είπε, από τη νέα διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων «δεν πήραν κατανομή για να πάρουν επιδοτήσεις». Σημείωσε ότι εφέτος δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», αλλά αντίθετα δόθηκε «η δυνατότητα κατανομής βοσκοτόπων μόνο στο συγκεκριμένο νομό που υπήρχε η κτηνοτροφική εγκατάσταση αλλά και σε όμορους νομούς». Στους συγκεκριμένους κτηνοτρόφους θα αποδοθούν βοσκότοποι και θα γίνουν πληρωμές.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα το πρώτο πλήρες αποτύπωμα της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές – μια εξέλιξη που έρχεται σε μια περίοδο έντονης πίεσης για τους αγρότες σε όλη την ΕΕ και, φυσικά, στην Ελλάδα. Οι συμβάσεις, οι τιμές και οι διαχρονικές ανισορροπίες στην αλυσίδα τροφίμων εξακολουθούν να περιορίζουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη, ενώ τα στοιχεία της Επιτροπής δείχνουν ότι, παρότι το θεσμικό πλαίσιο έχει αρχίσει να λειτουργεί, η αγορά παραμένει άνιση. Κεντρικό σημείο της έκθεσης είναι το ζήτημα της πώλησης κάτω του κόστους, όπου η Επιτροπή θεωρεί ότι απαιτείται περαιτέρω ενίσχυση των κανόνων. Γι’ αυτό και έχει ήδη ξεκινήσει την προετοιμασία για την αναθεώρηση της Οδηγίας, όπως ανακοινώθηκε στο πρόσφατο State of the Union 2025.

Ένας μηχανισμός που αρχίζει να λειτουργεί, αλλά δεν αρκεί

Η αξιολόγηση δεν καταλήγει ακόμη σε σαφή συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της Οδηγίας, κυρίως λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος εφαρμογής της. Παρ’ όλα αυτά, το κλίμα στην αλυσίδα αγροδιατροφής δείχνει να αλλάζει. Οι έλεγχοι πολλαπλασιάστηκαν και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης φαίνεται να δημιουργεί ένα πιο υπεύθυνο επιχειρηματικό περιβάλλον. Παρά τις διαφορές μεταξύ κρατών-μελών ως προς την εφαρμογή, το μήνυμα είναι καθαρό: η Οδηγία παραμένει απολύτως σχετική με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι μικροί προμηθευτές, οι οποίοι παραδοσιακά έχουν ασθενέστερη θέση στη διαπραγμάτευση.

Τέσσερα χρόνια, 4.500 έρευνες και 41,9 εκατ. ευρώ πρόστιμα

Μεταξύ 2021 και 2024, οι εθνικές αρχές ξεκίνησαν πάνω από 4.500 έρευνες για αθέμιτες πρακτικές. Ένα στα τρία περιστατικά όπου η διαδικασία ολοκληρώθηκε οδήγησε σε επιβεβαίωση παράβασης, με συνολικά 754 υποθέσεις να καταλήγουν σε πρόστιμα ύψους 41,9 εκατ. ευρώ την περίοδο 2022–2024. Η τάση είναι ανοδική, δείχνοντας ότι οι αρχές μπαίνουν πιο αποφασιστικά στο παιχνίδι. Την ίδια στιγμή, όμως, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι αγρότες δηλώνουν πολύ λιγότερες περιπτώσεις σε σχέση με την πραγματικότητα, κυρίως από φόβο αντιποίνων. Για τον λόγο αυτόν, τονίζεται ο κρίσιμος ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι οργανώσεις παραγωγών, οι συνεταιρισμοί και οι συλλογικοί φορείς προμηθευτών.

Τα κενά του συστήματος: χαμηλή ενημέρωση και ελάχιστοι προληπτικοί έλεγχοι

Παρότι το θεσμικό πλαίσιο δείχνει ότι μπορεί να λειτουργήσει, η Επιτροπή αναγνωρίζει σημαντικές αδυναμίες. Οι παραγωγοί και οι μικροί προμηθευτές εξακολουθούν να γνωρίζουν ελάχιστα τα δικαιώματά τους, ενώ οι πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους είναι συχνά ασαφείς. Κρίσιμη θεωρείται και η περιορισμένη χρήση των προληπτικών, αυτεπάγγελτων ελέγχων, που σε πολλές χώρες παραμένουν ουσιαστικά ανενεργοί. Αντίθετα, οι ανώνυμες καταγγελίες αναδεικνύονται ως πολύτιμο εργαλείο, τροφοδοτώντας σημαντικό αριθμό υποθέσεων. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε ένα πλαίσιο που είναι ακόμη νέο και εξελίσσεται.

Διασυνοριακές υποθέσεις και διαφορετικές εφαρμογές: ένα ευρωπαϊκό παζλ

Η αξιολόγηση δείχνει ότι η συνεργασία των κρατών-μελών σε διασυνοριακές περιπτώσεις χρειάζεται ενίσχυση. Παρότι δεν εντοπίστηκαν συγκρούσεις με άλλες πολιτικές της ΕΕ και η Οδηγία αποδεικνύεται συνεκτική με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις, οι διαφορετικοί τρόποι εφαρμογής ανά χώρα δημιουργούν προκλήσεις για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περισσότερα κράτη. Παρ’ όλα αυτά, για τους αγρότες και τους μικρούς προμηθευτές το αποτέλεσμα είναι θετικό, αφού εξασφαλίζεται μια ελάχιστη ευρωπαϊκή γραμμή προστασίας απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται.

 Το επόμενο βήμα: αναθεώρηση του πλαισίου για προστασία από τιμές κάτω του κόστους

Το σημαντικότερο μήνυμα της Επιτροπής είναι ότι τα στοιχεία της αξιολόγησης θα χρησιμοποιηθούν άμεσα ως βάση για την επικείμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες πρακτικές. Η κεντρική προτεραιότητα είναι σαφής: να ενισχυθεί θεσμικά η θέση των αγροτών και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της συστηματικής πώλησης κάτω του κόστους, ένα ζήτημα που πλήττει τόσο τους παραγωγούς όσο και τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας. Η Επιτροπή έχει ήδη καταθέσει πρόταση για ενίσχυση της διασυνοριακής επιβολής, η οποία έχει λάβει πολιτική συμφωνία στα ευρωπαϊκά όργανα.

Τι μένει για την επόμενη μέρα

Η πρώτη αξιολόγηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες πρακτικές δεν είναι απλώς μια τεχνική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι ένα σήμα ότι το ευρωπαϊκό πλαίσιο αλλάζει, και ότι ο αγρότης βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της αλλαγής. Τα στοιχεία δείχνουν πως έγιναν βήματα, αλλά και ότι η απόσταση που απομένει είναι μεγάλη. Με την επικείμενη αναθεώρηση της Οδηγίας και με στόχο την προστασία από τιμές κάτω του κόστους, η συζήτηση για τη δίκαιη λειτουργία της αλυσίδας τροφίμων αναμένεται να ανοίξει ξανά, αυτή τη φορά με μεγαλύτερη ένταση. Για τους παραγωγούς, η εξέλιξη αυτή μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για πιο καθαρούς κανόνες και μια πιο ισορροπημένη αγορά που δεν θα στηρίζεται στην αδυναμία του μικρού κρίκου.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σε δηλώσεις του ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, ανέφερε ότι με το νέο σύστημα πληρωμών η χώρα δεν θα χάσει ούτε ένα ευρώ, αλλά θα γίνει μια εσωτερική ανακατανομή υπέρ των ειλικρινέστερων δηλώσεων, «ώστε τελικά να υπάρχει και ένα κοινωνικό πρόσημο στην προσπάθεια που κάνουμε».

Και πρόσθεσε: «Κατανοώ απολύτως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, ειδικά ορισμένες κατηγορίες που έχουν υποστεί πρόσθετη πίεση φέτος. Και η πόρτα μας ήταν και παραμένει ανοιχτή για διάλογο, ανά πάσα στιγμή.

Τα στοιχεία που δίνουμε είναι απολύτως ακριβή και ως προς τα ποσά που θα καταβληθούν και ως προς την αλλαγή του συστήματος. Το κράτος φέτος, έως τις 31 Δεκεμβρίου θα έχει δώσει συνολικά περισσότερα λεφτά στους αγρότες από τον πρώτο και δεύτερο πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής σε σύγκριση με πέρυσι. Στο τέλος, όλοι θα αντιληφθούν ότι δημιουργείται ένα σύστημα αξιόπιστο, δικαιότερο και με τη σφραγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

«Η κυβέρνηση αυτή είναι που θέσπισε χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ για τα λιπάσματα και τα αγροτικά μηχανήματα, θέσπισε την ειδική ρύθμιση για το αγροτικό ρεύμα και την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο. Όλα αυτά είναι αποφάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επειδή αναγνωρίζουμε ότι υπήρχαν συγκεκριμένα προβλήματα σε επιμέρους κλάδους της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Και γι’ αυτό το λόγο, το ποσό που θα καταβληθεί στον αγροτικό τομέα φέτος θα φθάσει στα 3,7 δισ. ευρώ, από 3,1 δισ. πέρυσι», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης.

Ακόμη ανέφερε ότι το Δεκέμβριο θα καταβληθούν συνολικά 1,2 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την στήριξη για το Μέτρο 23 (ενισχύσεις για παραγωγούς, που υπέστησαν ζημιές λόγω φυσικών καταστροφών), οι οποίες για πρώτη φορά καταβάλλονται στην Ελλάδα, την εξισωτική αποζημίωση για ορεινές και προβληματικές περιοχές, την συμπληρωματική πληρωμή για κτηνοτρόφους σε 5 νομούς, που αδικήθηκαν από τον μαθηματικό τύπο κατανομής, προγράμματα βιολογικής γεωργίας, αναδιάρθρωσης καλλιεργειών, καθώς και την εξόφληση της βασικής ενίσχυσης.

«Αν σπεύδαμε να πληρώσουμε χωρίς να έχουμε πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα ήταν χειρότερο και για τον προϋπολογισμό και για τους ίδιους τους αγρότες. Γιατί τα λεφτά που θα δίναμε χωρίς ελέγχους και χωρίς συμφωνία με τις Βρυξέλες θα τα ζητούσε πίσω η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή θα απαγόρευε περαιτέρω επιδοτήσεις», τόνισε.

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 αποτελεί το βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να διασφαλίσει ότι συγκεκριμένα αγροτικά και δασικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην ευρωπαϊκή αγορά δεν συνδέονται με αποψίλωση ή υποβάθμιση δασών. Με τον κανονισμό αυτό διαμορφώνεται ένα ενιαίο πλαίσιο κανόνων και υποχρεώσεων, που επηρεάζει όλους τους φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας και εντάσσεται στους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ. Αυτήν την ίδια περίοδο, βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση για πιθανές απλουστεύσεις στην εφαρμογή του πλαισίου, χωρίς όμως να έχουν διαμορφωθεί ακόμη δεσμευτικές αλλαγές.

Το σκεπτικό του Κανονισμού

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΕΕ εισήγαγε επί δεκαετίες σημαντικές ποσότητες αγροτικών προϊόντων που σχετίζονται με την αποψίλωση, επηρεάζοντας κρίσιμα οικοσυστήματα σε παγκόσμια κλίμακα. Ο Κανονισμός στοχεύει στη μείωση αυτού του αποτυπώματος, προωθώντας την κυκλοφορία προϊόντων που δεν προέρχονται από εκτάσεις που έχουν αποψιλωθεί ή υποβαθμιστεί. Το νομικό κείμενο εντάσσει την προσέγγιση αυτή στη συνολικότερη στρατηγική της ΕΕ για την κλιματική δράση, την προστασία των δασών και τη διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων.

Τι ορίζει ο Κανονισμός για τα προϊόντα και τις πρώτες ύλες

Ο Κανονισμός καλύπτει συγκεκριμένες κατηγορίες «σχετικών εμπορευμάτων» και «σχετικών προϊόντων». Πρόκειται για προϊόντα που περιέχουν, παράγονται από ή έχουν τραφεί με βασικές πρώτες ύλες όπως βοοειδή, κακάο, καφέ, φοινικέλαιο, καουτσούκ, σόγια και ξύλο. Το επίσημο κείμενο καθορίζει ρητά ότι τα προϊόντα αυτά μπορούν να κυκλοφορήσουν στην αγορά της ΕΕ μόνο αν είναι «αποψιλωμένα-μηδενικά» και έχουν παραχθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας παραγωγής. Η έννοια «deforestation-free» ορίζεται με σαφή χρονικό όριο: η γεωργική δραστηριότητα δεν πρέπει να έχει επεκταθεί σε δασικές εκτάσεις μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020.
Υποχρεώσεις για τους φορείς της αγοράς

Το ρυθμιστικό πλαίσιο εισάγει ένα ολοκληρωμένο σύστημα δέουσας επιμέλειας για όλους τους οικονομικούς φορείς που διαθέτουν προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά ή τα εξάγουν από αυτήν. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να συγκεντρώνουν συγκεκριμένα στοιχεία για την προέλευση των προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της γεωγραφικής τοποθεσίας των εκτάσεων παραγωγής. Με βάση αυτά τα δεδομένα διενεργείται εκτίμηση κινδύνου και, όπου απαιτείται, λαμβάνονται μέτρα μετριασμού ώστε να διασφαλίζεται ότι το προϊόν δεν συνδέεται με αποψίλωση ή παραβίαση της τοπικής νομοθεσίας. Όπως προβλέπεται στο κεφάλαιο για τη δέουσα επιμέλεια, κανένα προϊόν δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά αν δεν τεκμηριώνεται ότι υπάρχει μόνο «αμελητέος κίνδυνος» μη συμμόρφωσης.

Ο ρόλος των κρατών-μελών και των ελέγχων

Η εφαρμογή του Κανονισμού στηρίζεται σε ένα σύστημα ελέγχων που διενεργείται από τα κράτη-μέλη. Οι αρμόδιες αρχές είναι υπεύθυνες για την εποπτεία της αγοράς και πραγματοποιούν τακτικούς ελέγχους σε προϊόντα και επιχειρήσεις, αξιοποιώντας εργαλεία ανάλυσης κινδύνου και το ευρωπαϊκό πληροφοριακό σύστημα που δημιουργείται για τον σκοπό αυτό. Το επίσημο κείμενο περιγράφει πλήρεις διαδικασίες εποπτείας, από την προσωρινή αναστολή διάθεσης προϊόντων έως την επιβολή κυρώσεων, για να διασφαλιστεί ότι προϊόντα που δεν συμμορφώνονται δεν θα παραμένουν στην αγορά.

Στόχος: προστασία δασών και βιοποικιλότητας

Η νομική πράξη υπογραμμίζει ότι η προστασία των δασών αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την κλιματική ισορροπία και για τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας. Το πλαίσιο ευθυγραμμίζεται με διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ, όπως η Συμφωνία του Παρισιού και η Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα, αναγνωρίζοντας ότι η αποψίλωση συνδέεται τόσο με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όσο και με την απώλεια ειδών. Μέσω του Κανονισμού, η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει την επίδραση της κατανάλωσής της στη διεθνή αποψίλωση και να δώσει κίνητρα για πιο βιώσιμες γεωργικές πρακτικές σε παγκόσμιο επίπεδο.

Εξελίξεις για πιθανές τροποποιήσεις και απλουστεύσεις

Παράλληλα με την εφαρμογή του Κανονισμού, σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται σε εξέλιξη μια συζήτηση γύρω από το ενδεχόμενο απλουστεύσεων, με στόχο την ομαλότερη μετάβαση των επιχειρήσεων στο νέο πλαίσιο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει τη διαπραγματευτική του θέση, προτείνοντας παράταση των προθεσμιών συμμόρφωσης και μείωση του διοικητικού φόρτου για μικρούς φορείς, τονίζοντας ότι η προσαρμογή απαιτεί λειτουργικά εργαλεία και επαρκή χρόνο. Οι προτάσεις αυτές θα εξεταστούν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο, χωρίς να αποτελούν ακόμη θεσμοθετημένες αλλαγές. Η συζήτηση ωστόσο υπογραμμίζει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αναζητούν τρόπους να διευκολύνουν την εφαρμογή του κανονισμού, διατηρώντας αμετάβλητο τον βασικό του στόχο: την προστασία των δασών και τον περιορισμό της αποψίλωσης.

Τι σηματοδοτεί η επόμενη μέρα

Ο Κανονισμός που εφαρμόζεται από το 2023 έχει ήδη διαμορφώσει τη βάση για το πώς τα αγροτικά προϊόντα φτάνουν στην ευρωπαϊκή αγορά, φέρνοντας τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο της παραγωγής και του εμπορίου. Καθώς η συζήτηση για πιθανές απλουστεύσεις συνεχίζεται, παραμένει ανοιχτό το πώς θα διαμορφωθεί τελικά η εφαρμογή του πλαισίου τα επόμενα χρόνια. Το βέβαιο είναι ότι ο στόχος της ΕΕ για ουσιαστική προστασία των δασών και περιορισμό της αποψίλωσης παραμένει σταθερός και καθορίζει την κατεύθυνση των εξελίξεων.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή   

Με το βλέμμα στραμμένο στον θεσσαλικό κάμπο η κυβέρνηση προσπαθεί ν’ αλλάξει την πολιτική ατζέντα με συγκεκριμένες κινήσεις και να στρέψει τα βλέμματα και των παραγωγών και της κοινής γνώμης μακριά από «Φραπέδες» και «Χασάπηδες» και την αγρότισσα Πόπη Σεμερτζίδου με τον σύντροφο με την πόρσε.

Παρόλα αυτά η περίπτωση Ξυλούρη, που έμεινε εξαφανισμένος από την επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, η κατάθεση Στρατάκη με τα τυχερά παιχνίδια που κέρδιζε η κόρη του και τα χαΐρια της υποψήφιας βουλευτίνας Κοζάνης της ΝΔ σχολιάζονται με αρνητικό ή σκωπτικό τρόπο παντού. Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», έχει επιδεινώσει το κλίμα, καθώς το 66,4% δηλώνει ότι η εμπιστοσύνη του προς την κυβέρνηση έχει τρωθεί.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ ΝΑ ΚΛΕΙΣΕΙ ΜΕΤΩΠΑ

Η κυβέρνηση στρυμωγμένη για τα καλά και με το θέμα της ευλογιάς επιχειρεί:

• Να δώσει ό, τι μπορεί στους αγρότες μέχρι το τέλος του μηνός Νοεμβρίου 2025, προκειμένου να μην κλείσουν οι παραγωγοί, δρόμους και λιμάνια εν όψει της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Σε αυτό το πλαίσιο έχει επιστρατευθεί εδώ και μήνες ο αντιπρόεδρος Κωστής Χατζηδάκης ενώ έκανε ανακοινώσεις από τον ΣΚΑΪ κι ο Κώστας Τσιάρας πως μπαίνει η προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης αλλά εξακολουθούν να είναι υπό έλεγχο 45.000 ΑΦΜ.
• Να κλείσει μέτωπα με άλλες κοινωνικές ομάδες. Πρόκειται να μοιράσει επίδομα σε συνταξιούχους λόγω Χριστουγέννων και κάποιες παροχές κυρίως σε στρατιωτικούς. Παράλληλα φέρνει και νομοσχέδιο με μειώσεις φόρων αλλά με μακρύ χρονικό ορίζοντα.
• Επιχειρεί να κλείσει τις πληγές με την Κοινότητα, διότι λόγω της παρατεταμένης αδυναμίας πληρωμών με δική της υπαιτιότητα, μειώνονται τα ποσά που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση στους αγρότες και πρέπει μέρος τους να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Κάνει «μαλάξεις» σε δικούς της αγροτοσυνδικαλιστές ώστε να μείνουν μακριά από τις κινητοποιήσεις διασπώντας το αγροτικό μέτωπο.
• Αφήνει να εξελιχθεί η συζήτηση για το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα «Ιθάκη», ώστε να στραφεί αλλού το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης από τα προβλήματα των παραγωγών.
• Επιχειρεί ν΄ αντιστρέψει το κλίμα ώστε να ρίξει τα φώτα προς το ΠΑΣΟΚ σε μια προσπάθεια συμψηφισμού με τις καταθέσεις του αντιπεριφερειάρχη Κρήτης, Σταύρου Τζεδάκη και του προέδρου της ΝΕ. ΠΑΣΟΚ, Ηρακλείου Λάμπρου Αντωνόπουλου, που επέστρεψε τα λεφτά για το πρόγραμμα Νέων Γεωργών, όταν είδε τα δημοσιεύματα να πληθαίνουν εναντίον του.

ΤΑ ΑΜΑΡΤΩΛΑ ΚΥΔ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΕΗ ΣΤΗΝ ΚΣΟΣ

Η υπόθεση Ξυλούρη εξακολουθεί να ταλανίζει τη ΝΔ. Ανάμεσα στα αμαρτωλά ΚΥΔ φέρεται να λανσάρεται και του Γιώργη Ξυλούρη, που σύμφωνα με την κυριακάτικη εφημερίδα «Documento», ο ίδιος δάνειζε τον εαυτό του μέσα από την Κεντρική Συνεταιριστική Οργάνωση Σουλτανίνας, στην οποία μετείχε κι ο Ανδρέας Στρατάκης. Αυτή τη στιγμή η ΚΣΟΣ, σύμφωνα με την εφημερίδα, είναι καταχρεωμένη κατά 37,5 εκ. ευρώ. Μεταξύ αμαρτωλών ΚΥΔ στη Θεσσαλία αποκαλύφθηκε πως εμπλέκονταν υψηλόβαθμα κομματικά και μεσαία στελέχη της ΝΔ, κάποια εκ των οποίων καταδικάστηκαν πρόσφατα πρωτοδίκως.

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ ΟΠΕΚΕΠΕ

Ενδεικτική της κυβερνητικής αμηχανίας με τους παραγωγούς και τον ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν η στάση του υπουργού Υγείας, Άδωνη Γεωργιάδη στον τηλεοπτικό σταθμό, OPEΝ: «Πρόεδρος των κτηνοτρόφων Κρήτης, το να έχει ψηφιστεί μόνο από Νεοδημοκράτες, αν το ισχυρίζεστε αυτό, το θεωρώ γελοίο. Η Κρήτη ήταν μια ζωή πράσινη και ροζ. Έγινε ξαφνικά μπλε; Εμένα δεν με ενδιαφέρουν αυτά. Εγώ είμαι υπουργός Υγείας. Έχετε να μου πείτε κάτι σοβαρό για την υγεία;», ανέφερε παρότι του υπενθύμισαν πως είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και ως εκ τούτου παίρνει κι ο ίδιος μερίδιο της ευθύνης.

ΕΚΝΕΥΡΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΑΛΑΖΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΕΣ

Την περασμένη Κυριακή η αίθουσα στη Νίκαια της Λάρισας γέμισε ασφυκτικά, θυμίζοντας άλλες παλαιότερες εποχές αγροτικών συνελεύσεων και μάλιστα υπήρξε συμμετοχή κι από ανθρώπους, που άλλες φορές δεν μετείχαν σε κινητοποιήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση από πλευράς τουλάχιστον τριών βουλευτών της ΝΔ, για να πέσουν οι τόνοι. Κυρίως μητσοτακικά στελέχη πείστηκαν να μην εμφανιστούν στη σύσκεψη της Νίκαιας αλλά η εκπροσώπηση των αγροτών ήταν πολυπληθής και πλέον το κλίμα αλλάζει και στα χωριά.

ΠΟΙΑ ΝΕΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΕΘΕΣΑΝ ΟΙ ΑΓΡΟΤΕΣ

Εκτός από τα πάγια αιτήματα της μείωσης του κόστους παραγωγής, αποζημιώσεις στο 100% από τον ΕΛΓΑ, διαχείριση των τιμών στα αγροτικά εφόδια και τις ζωοτροφές, που έχουν πάρει την ανήφορα, οι παραγωγοί ήταν αγανακτισμένοι και στα εξής νέα ζητήματα:

• Θέλουν σαφείς απαντήσεις για τις καθυστερήσεις στο θέμα των πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τι θα συμβεί τη μετά ΑΑΔΕ, εποχή.
• Διαφωνούν με την πολιτική διαχείριση της κυβερνητικής παράταξης για την ευλογιά, που έχει αποδεκατίσει εκατοντάδες χιλιάδες ζώα.
• Ζητούν να δημοσιοποιηθούν τα ονόματα όσων εμπλέκονται στο σκάνδαλο, γιατί και οι ίδιοι έχουν βρεθεί ν΄ απολογούνται για πράγματα που δεν έχουν κάνει.  
• Ταυτόχρονα θέτουν και τοπικά προβλήματα, που έχουν προκύψει π.χ. με τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές στο βαμβάκι, προβλήματα στην άρδευση  λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας κ.ά.
• Αναφορά έγινε και για το ζήτημα του σχεδιασμού και των πόρων της νέας ΚΑΠ, διότι τα κονδύλια για την επόμενη προγραμματική περίοδο με τα μέχρι στιγμής δεδομένα μειώνονται δραστικά.

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΣΙΑΡΑ – ΚΟΥΡΕΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΙΑ

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ήδη ν΄ αντιπαρατεθεί και με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Δημήτρη Κουρέτα που ζήτησε την παραίτηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα για τους χειρισμούς στο θέμα της ευλογιάς. Βουλευτές της ΝΔ από την επαρχία δέχονται διαρκώς παράπονα από παραγωγούς. Έτσι, η κυβερνητική αμηχανία έγινε ακόμη πιο έντονη, μετά τις δηλώσεις του προέδρου της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Ν. Λάρισας, Ρίζου Μαρούδα.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ

Το περασμένο Σαββατοκύριακο το ΠΑΣΟΚ έκανε συγκέντρωση στην Πάτρα με τον Νίκο Ανδρουλάκη να μιλά για «σκοτεινό σύστημα διαφθοράς του Κυριάκου Μητσοτάκη» στην Περιφερειακή Σύσκεψη της Δυτικής Ελλάδας. Το ΠΑΣΟΚ έχει βάλει στο κάδρο της ΝΔ, στο θέμα της κουμπαριάς του αδερφού του Γιώργου Ξυλούρη με την οικογένεια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η κυβερνητική πλευρά διέψευσε πως έχουν κουμπαριά με τον Γιώργο Ξυλούρη, αλλά δεν διέψευσε πως η οικογένεια του πρωθυπουργού έχει παντρέψει τον αδερφό του. Μερική στροφή στο θέμα Ξυλούρη έκανε η ΝΔ, δια του εισηγητή της Μακάριου Λαζαρίδη, προκειμένου να εξηγηθούν τα δηλωμένα χωράφια πράσινου στελέχους στην Τήνο, μέσω του ΚΥΔ, που ήταν μέτοχος ο Γ. Ξυλούρης.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΑΡΑΠΛΑΝΑ ΛΕΕΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ΓΙΑ ΤΟ ACTION PLAN 2

Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ ανέβασε κι αυτός τους τόνους δια του ευρωβουλευτή, Κώστα Αρβανίτη σε συνεργασία με τον κοινοβουλευτικό τομεάρχη Αγροτικού Βασίλη Κόκκαλη. Υποστήριξαν πως  η κυβέρνηση παραπλανά για τις αγροτικές πληρωμές, διότι η καταβολή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης του 2025 και των οφειλών του 2024 δεν σχετίζεται με την έγκριση του αναθεωρημένου σχεδίου δράσης για τις αγροτικές επιδοτήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλευρά ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ δίνει χέρι στους αγρότες και αναμένεται να έχει αλλεπάλληλες συσκέψεις με παραγωγούς τις επόμενες μέρες.

ΚΚΕ: ΓΑΛΑΖΙΟ ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ

«Γαλάζιο» έχει χαρακτηρίσει το σκάνδαλο εξαιτίας της εμπλοκής υψηλόβαθμων αλλά και χαμηλόβαθμων στελεχών της ΝΔ, το ΚΚΕ. Το δίδυμο Καραθανασόπουλου - Μανωλάκου κρατά αποστάσεις από τα κόμματα, που κυβέρνησαν, θεωρώντας πως έχουν σημαντικές ευθύνες γιατί κινήθηκαν στον ίδιο άξονα για την τεχνική λύση και συνδικαλιστές του ΚΚΕ και μέλη συμμετέχουν ενεργά στις κινητοποιήσεις.

ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ

Στο πλευρό των αγροτών και η αρχηγός της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, που μετείχε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, αν και γαλάζια στελέχη λόγω των παρεμβάσεών της, μίλησαν για «σόου» κι έλλειψη σεβασμού. Η κ. Κωνσταντοπούλου θεωρεί πως στοχοποιείται, διότι επιχειρεί να βάλει στο κάδρο των ευθυνών τον ίδιο τον πρωθυπουργό, ο οποίος είχε επαφές και σχέσεις με γαλάζια στελέχη, που λυμαίνονταν τον οργανισμό με αποκορύφωμα τον Νίκο Χλύκα, που, όπως ανέφερε, ενώ ήταν υπόδικος για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τελικά καταδικάστηκε, εμφανίστηκε να παίρνει μέρος στον διαγωνισμό για να φτιάξει τη μελέτη για τα θαλάσσια πάρκα.

Οι φετινές παγκόσμιες διαπραγματεύσεις για το κλίμα στη Βραζιλία ολοκληρώθηκαν με μια αίσθηση περιορισμένης προόδου. Παρά τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις υψηλές προσδοκίες που είχε δημιουργήσει η βραζιλιάνικη Προεδρία, το τελικό αποτέλεσμα του COP30 κρίθηκε από τους επικεφαλής της ευρωπαϊκής αποστολής κατώτερο των απαιτήσεων που υπαγορεύει η κλιματική κρίση.

Τι είναι η COP και ποιο ρόλο εξυπηρετεί;

Η COP (Conference of the Parties) είναι η ετήσια Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών στη Σύμβαση-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Πρόκειται για το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της Σύμβασης και συγκεντρώνει σχεδόν όλες τις χώρες του πλανήτη, καθώς και την Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο τον συντονισμό της παγκόσμιας δράσης απέναντι στην κλιματική κρίση.

Στις συνεδριάσεις της COP, τα κράτη αξιολογούν την πρόοδο που έχει γίνει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συζητούν μέτρα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και λαμβάνουν αποφάσεις για τη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών. Από τις διασκέψεις αυτές προέκυψαν και οι σημαντικότερες διεθνείς συμφωνίες, όπως το Πρωτόκολλο του Κιότο και η Συμφωνία του Παρισιού.

Η COP λειτουργεί ως η βασική πλατφόρμα όπου κυβερνήσεις, οργανισμοί, επιστήμονες και κοινωνικοί φορείς προσπαθούν να βρουν κοινό έδαφος για την επιτάχυνση της κλιματικής δράσης. Παρότι οι διαπραγματεύσεις συχνά είναι δύσκολες και οι προόδους αργές, η διαδικασία παραμένει το μοναδικό παγκόσμιο φόρουμ όπου λαμβάνονται συλλογικές δεσμεύσεις για το κλίμα.

Η “ατζέντα” της  COP

Στις ετήσιες διασκέψεις COP, οι χώρες εξετάζουν την παγκόσμια πρόοδο στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συζητούν τρόπους ενίσχυσης της προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και διαπραγματεύονται τη χρηματοδότηση που θα στηρίξει ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες χώρες. Στο τραπέζι βρίσκονται επίσης ζητήματα εφαρμογής και παρακολούθησης των διεθνών συμφωνιών, όπως η Συμφωνία του Παρισιού, αλλά και τεχνικά θέματα σχετικά με μηχανισμούς αγοράς άνθρακα, χρονοδιαγράμματα υποβολής εθνικών δεσμεύσεων και διαδικασίες διαφάνειας. Αν και κάθε COP έχει τις δικές της πολιτικές δυναμικές, όλα έχουν ως κοινό στόχο τον συντονισμό της διεθνούς προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Μια COP σε δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία

Η επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Lídia Pereira, περιέγραψε τις διαπραγματεύσεις ως έναν συνεχόμενο αγώνα απέναντι σε μια ενιαία BRICS–Αραβική στάση, αλλά και σε μια προεδρία του COP που «δεν θέλησε να αγγίξει το επίπεδο φιλοδοξίας» της ΕΕ.

Παρά τα εμπόδια, η ΕΕ πέτυχε την αναγνώριση της ανάγκης να καλυφθεί το έλλειμμα εκπομπών, ενώ προχώρησε και στη δρομολόγηση μιας συζήτησης υψηλού επιπέδου για την εφαρμογή των δεσμεύσεων. Παράλληλα καταγράφηκε πρόοδος μέσω της αποστολής Belém 1.5°C, του Global Implementation Accelerator και μιας πλουραλιστικής πρωτοβουλίας για τη μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα. Στο σκέλος της προσαρμογής, διασφαλίστηκε η προστασία της χρηματοδότησης στο πλαίσιο του νέου συλλογικού ποσοτικοποιημένου στόχου για την κλιματική χρηματοδότηση (NCQG), ενώ υιοθετήθηκε και σύσταση για τουλάχιστον τριπλασιασμό της υποστήριξης έως το 2035.

«Πολύ λίγα, πολύ αργά»

Ο αντιπρόεδρος της αντιπροσωπείας, Mohammed Chahim, υπογράμμισε ότι το αποτέλεσμα του COP30 «εξασφαλίζει μόνο μια ελάχιστη βάση για παγκόσμια κλιματική δράση», καθώς το χάσμα ανάμεσα στη φιλοδοξία και τις πραγματικές μειώσεις εκπομπών παραμένει μεγάλο και οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί έχουν πλέον μεταβληθεί. Όπως σημείωσε, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο αναγκάστηκαν να «κωπηλατήσουν κόντρα στο ρεύμα» προκειμένου να διασωθεί ό,τι ήταν δυνατόν από το επίπεδο της διεθνούς φιλοδοξίας. Η ανησυχία του Chahim επικεντρώνεται και στη διπλωματική απομόνωση της Ευρώπης, καθώς οι παραδοσιακοί της σύμμαχοι στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων εμφανίζονται ολοένα και λιγότερο.

Ποιος ήταν ο ρόλος της ΕΕ στην COP30

Η επίσημη αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμμετείχε στο COP30 από τις 17 έως τις 21 Νοεμβρίου, διάστημα κατά το οποίο διοργάνωσε δύο παράλληλες εκδηλώσεις αφιερωμένες στο μέλλον της ευρωπαϊκής κλιματικής πολιτικής και στην αποτίμηση των δέκα ετών από τη Συμφωνία του Παρισιού. Στο ίδιο πλαίσιο, τα μέλη της αντιπροσωπείας είχαν σειρά συναντήσεων με υπουργούς, βουλευτές, εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και ηγετικά στελέχη διεθνών κλιματικών οργανισμών. Η κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Επίτροπο για το Κλίμα, την Κλιματική Ουδετερότητα και την Καθαρή Ανάπτυξη, Wopke Hoekstra, ανέδειξε την ανάγκη η Ευρώπη να συνεχίσει να διαδραματίζει ρόλο καθοδήγησης, παρά τις αντίξοες συνθήκες που χαρακτηρίζουν τις διεθνείς διαπραγματεύσεις.

Τι σημαίνει για την κλιματική κρίση;

Το COP30 μπορεί να μην προσέφερε τη μεγάλη τομή που πολλοί ανέμεναν, ωστόσο επιβεβαίωσε ότι, παρά τις πιέσεις και τις γεωπολιτικές αντιστάσεις, η πολυμερής διαδικασία παραμένει ενεργή και λειτουργική. Το αποτέλεσμα αφήνει ανοιχτό το ζήτημα της ταχύτητας και του βαθμού εφαρμογής των δεσμεύσεων, σε μια περίοδο κατά την οποία η κλιματική κρίση επιταχύνεται και οι επιστημονικές προειδοποιήσεις γίνονται όλο και πιο επιτακτικές. Η απόσταση ανάμεσα στη φιλοδοξία και στις πραγματικές μειώσεις εκπομπών εξακολουθεί να προβληματίζει, υπογραμμίζοντας ότι η διεθνής κοινότητα χρειάζεται πιο συντονισμένη και πιο άμεση δράση.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Ευρώπη καλείται όχι μόνο να διατηρήσει το επίπεδο φιλοδοξίας της, αλλά και να αναζητήσει νέους τρόπους σύμπραξης, ώστε οι επόμενες διαπραγματεύσεις να μη διεξαχθούν μέσα σε συνθήκες απομόνωσης ή ασύμμετρων συσχετισμών—ιδίως σε μια συγκυρία όπου οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης αγγίζουν πλέον όλο και μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Κάθε κτηνοτρόφος έχει δικαίωμα στην κατανομή και χρήση βοσκοτόπου, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις κατανομής και υποβληθεί η ετήσια Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ).

Σε κάθε περίπτωση ο επιλέξιμος βοσκότοπος που κατανέμεται, δηλώνεται στο ΟΣΔΕ του έτους κατανομής.

Στους νέους και νεοεισερχόμενους κτηνοτρόφους γίνεται κατανομή βοσκότοπου, προκειμένου να τους χορηγηθούν δικαιώματα εθνικού αποθέματος, δεδομένου ότι δεν διαθέτουν στοιχεία παραδόσεων γάλακτος ή σφαγών, ωστόσο το εθνικό απόθεμα ειδικά για τους κατόχους εκμετάλλευσης αιγοπροβάτων οριστικοποιείται το επόμενο έτος με βάση τα κριτήρια παραγωγικότητας. Οι κτηνοτρόφοι που υποβάλλουν πρώτη φορά Ενιαία Αίτησης Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) το έτος κατανομής και είναι εν δυνάμει υποψήφιοι κατανομής εθνικού αποθέματος δικαιωμάτων, λαμβάνουν βοσκότοπο σύμφωνα με την πυκνότητα βόσκησης προς την επιλέξιμη έκταση βοσκοτόπων της χώρας.

Οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι λαμβάνουν βοσκότοπο τόσο στην κύρια όσο και στη σταβλική εγκατάσταση μετακίνησης αντίστοιχα. Σε περίπτωση που ένας κτηνοτρόφος δεν έχει κύριο στάβλο σε ορεινές, με φυσικούς περιορισμούς εκτός ορεινών, με ειδικά μειονεκτήματα περιοχές, αλλά είναι μετακινούμενος σε αυτές τις περιοχές, λαμβάνει αντίστοιχο βοσκότοπο σύμφωνα με την περιοχή μετακίνησης.

Αναλογία κατανομής βοσκοτόπων

Η αναλογία κατανομής βοσκοτόπων (πυκνότητα βόσκησης) ορίζεται ο αριθμός Μονάδων Μεγάλων Ζώων (ΜΜΖ) που μπορούν να βοσκήσουν σε ένα (1) εκτάριο (1 εκτάριο = 10 στρέμματα) βοσκότοπου, προκειμένου να γίνεται ορθολογική χρήση και αξιοποίηση της έκτασης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής και του εκτρεφόμενου είδους ζώου.

Η αντιστοίχιση των μονάδων ζώων σε MMZ έχει ως εξής:
α) Ένα (1) πρόβατο ή αίγα ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου = 0,15 ΜΜΖ.
β) Ένα (1) βοοειδές κάτω των 6 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,40 ΜΜΖ.
γ) Ένα (1) βοοειδές από 6 έως 24 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 0,6 ΜMΖ.
δ) Ένα (1) βοοειδές άνω των 24 μηνών ανεξαρτήτως φύλου = 1,0 ΜMΖ.
ε) Μία (1) χοιρομητέρα = 0,5 ΜΜΖ.
στ) Ένας (1) κάπρος = 0,3 ΜΜΖ.

Οι κατηγορίες ε) και στ) αφορούν σε ζώα εγχώριου χοίρου που είναι εγγεγραμμένα σε γενεαλογικά βιβλία που τηρούνται από τα Κέντρα Ζωικών Γενετικών Πόρων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Οι ΜΜΖ καθορίζονται βάσει των προσδιορισθέντων στοιχείων που έχουν καταγραφεί στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του προηγούμενου έτους ενίσχυσης από αυτό της κατανομής και προκύπτουν μετά τη διενέργεια των μηχανογραφικών διασταυρωτικών ελέγχων.

Η απαίτηση σε κατανομή παραγωγικού βοσκοτόπου ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται βάσει της ελάχιστης απαιτούμενης βοσκοφόρτωσης 0,7 ΜΜΖ/ha.

Στην περίπτωση που ο συντελεστής βοσκοφόρτωσης είναι μικρότερος από 0,7 ΜΜΖ/ha, τότε κατανέμεται αναλογικά ο αντίστοιχος βοσκότοπος, ώστε να τηρείται η ελάχιστη βοσκοφόρτωση (του 0,7 ΜΜΖ/ha).

Σε μια συγκυρία όπου η αναζήτηση πιο βιώσιμων και ασφαλών λύσεων αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία για την γεωργία, η συζήτηση γύρω από τα βιολογικά μέσα καταπολέμησης έχει έρθει ξανά στο προσκήνιο. Με την πίεση για πιο υπεύθυνες πρακτικές φυτοπροστασίας να αυξάνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναδεικνύει την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών έγκρισης των βιολογικών παραγόντων. Με συντριπτική πλειοψηφία (590 υπέρ, 28 κατά, 32 αποχές), εγκρίθηκε έκθεση που ζητά αναθεώρηση του κανονιστικού πλαισίου και ενίσχυση των αρμόδιων αρχών, ώστε οι αγρότες να αποκτήσουν πιο γρήγορα πρόσβαση σε ασφαλείς και αποτελεσματικές λύσεις.

Πιο γρήγορες εγκρίσεις για τα βιολογικά μέσα 

Το Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι τα βιολογικά μέσα καταπολέμησης μπορούν να μειώσουν σημαντικά την εξάρτηση από τα συμβατικά φυτοπροστατευτικά, προσφέροντας μια πιο ασφαλή και βιώσιμη εναλλακτική για τον αγροτικό τομέα. Για τον λόγο αυτό, ζητείται μια στοχευμένη αναθεώρηση του Κανονισμού (ΕΚ) 1107/2009, ώστε να διαμορφωθεί ένας σαφής νομικός ορισμός για τους βιολογικούς παράγοντες και να θεσπιστούν ταχύτερες διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης. Παράλληλα, το Κοινοβούλιο καλεί τα κράτη-μέλη να αξιοποιούν συστηματικότερα την αμοιβαία αναγνώριση των εγκρίσεων, προκειμένου να αποφεύγεται ο κατακερματισμός της αγοράς και να ενισχύεται η διαθεσιμότητα των βιολογικών λύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι ευρωβουλευτές, ωστόσο, υπογραμμίζουν ότι η επιτάχυνση των διαδικασιών δεν μπορεί να οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις για τα συμβατικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα, ενώ τονίζουν ότι και τα βιολογικά μέσα οφείλουν να αξιολογούνται με αυστηρή επιστημονική τεκμηρίωση, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους.

Ανάγκη για μεγαλύτερη στήριξη και χρηματοδότηση 

Οι εισηγητές της έκθεσης τονίζουν ότι τόσο τα κράτη-μέλη όσο και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) χρειάζονται ουσιαστική ενίσχυση σε προσωπικό και υποδομές, προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης των βιολογικών παραγόντων. Για τον σκοπό αυτό προτείνεται η δημιουργία ειδικών «fast track» διαδρομών με ξεχωριστή χρηματοδότηση, καθώς και η εντατικοποίηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα. Παράλληλα, επισημαίνεται η ανάγκη ανάπτυξης εκπαιδευτικών δράσεων και πρακτικών οδηγιών για τους αγρότες, ώστε η χρήση των βιολογικών μέσων να γίνεται αποτελεσματικά και με βάση επιστημονικά τεκμηριωμένες πρακτικές. Το Κοινοβούλιο υπογραμμίζει ότι οι παραγωγοί δεν πρέπει να μείνουν χωρίς αξιόπιστα και οικονομικά προσιτά εργαλεία προστασίας των καλλιεργειών τους, ζήτημα που αποκτά ιδιαίτερη σημασία για χώρες με αυξημένη πίεση εχθρών και ασθενειών.

Το μήνυμα των εισηγητών 

Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο Alexander Bernhuber (ΕΛΚ, Αυστρία) υπογράμμισε ότι οι αγρότες χρειάζονται «μια ευρεία και ισορροπημένη εργαλειοθήκη» για την αποτελεσματική προστασία των καλλιεργειών τους, επισημαίνοντας ότι η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού των βιολογικών λύσεων απαιτεί ταχύτερες εγκρίσεις και επαρκή χρηματοδότηση των αρμόδιων αρχών. Αντίστοιχα, η Anna Strolenberg (Πράσινοι, Ολλανδία) ανέφερε ότι η ευρεία στήριξη που συγκέντρωσε η έκθεση αποδεικνύει πως το Ευρωκοινοβούλιο είναι έτοιμο να προχωρήσει προς έναν πιο καινοτόμο και βιώσιμο αγροδιατροφικό τομέα. Όπως σημείωσε, η μετάβαση σε ένα μοντέλο με μειωμένη χρήση χημικών φυτοπροστατευτικών προϋποθέτει την εξασφάλιση ασφαλών, αποτελεσματικών και εύκολα διαθέσιμων βιολογικών επιλογών για όλους τους παραγωγούς.

Τι ισχύει σήμερα – Πού εντοπίζονται τα κενά 

Στην παρούσα φάση, τα βιολογικά μέσα καταπολέμησης εντάσσονται στις διαδικασίες έγκρισης του Κανονισμού 1107/2009, γεγονός που τα τοποθετεί στο ίδιο πλαίσιο αξιολόγησης με τα συμβατικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Ωστόσο, οι βιολογικοί παράγοντες που βασίζονται σε ασπόνδυλους οργανισμούς δεν καλύπτονται από ενιαία ευρωπαϊκή νομοθεσία, με αποτέλεσμα κάθε κράτος-μέλος να εφαρμόζει τη δική του εθνική διαδικασία. Η έλλειψη αυτή οδηγεί σε σημαντικές διαφοροποιήσεις και γραφειοκρατικές ανισότητες μεταξύ των χωρών, περιορίζοντας την ομοιογενή κυκλοφορία και αξιοποίηση των βιολογικών λύσεων στην ΕΕ. Το Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να κλείσει αυτό το θεσμικό κενό, διαμορφώνοντας ένα ενιαίο και σταθερό πλαίσιο που θα προσφέρει σαφήνεια και θα ενισχύει την απρόσκοπτη χρήση των συγκεκριμένων παραγόντων σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή αγορά.

Η επόμενη μέρα για τις βιολογικές λύσεις

Σε μια περίοδο όπου οι πιέσεις από εχθρούς και ασθένειες εντείνονται, η ύπαρξη ενός ευέλικτου και σταθερού πλαισίου εγκρίσεων μπορεί να προσφέρει στους παραγωγούς ασφαλείς και αποτελεσματικές επιλογές για την προστασία των καλλιεργειών τους. Το μήνυμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ξεκάθαρο: η ταχύτερη πρόσβαση στις βιολογικές λύσεις αποτελεί βασική προϋπόθεση για έναν πιο βιώσιμο και ανταγωνιστικό αγροτικό τομέα στην Ευρώπη. Η συνέχεια πλέον βρίσκεται στα χέρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία καλείται να διαμορφώσει ένα πλαίσιο που θα ενθαρρύνει την καινοτομία, θα εγγυάται την ασφάλεια και θα στηρίζει ουσιαστικά τον αγρότη στο νέο, πιο απαιτητικό περιβάλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας.

Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Μια σημαντική εξέλιξη έρχεται από τη Βουλγαρία, όπου η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) προχώρησε πριν λίγες ημέρες σε εκτεταμένες έρευνες και κατασχέσεις στο πλαίσιο διερεύνησης υπόθεσης ενδεχόμενης απάτης με αγροτικές επιδοτήσεις. Η υπόθεση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον αγροτικό κόσμο της ΕΕ, καθώς εμπλέκει δημόσιους λειτουργούς και μια εταιρεία-δικαιούχο ευρωπαϊκών πόρων.

Στο επίκεντρο οι δηλώσεις ενισχύσεων 2023–2025

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η EPPO, η έρευνα αφορά την πιθανή υποβολή ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών σε αιτήσεις οικονομικής ενίσχυσης από ευρωπαϊκά προγράμματα για αγρότες, κατά την περίοδο 2023–2025. Με βάση το διαθέσιμο υλικό, μια δικαιούχος εταιρεία φέρεται να υπέβαλε ανακριβή δεδομένα στο Δημοτικό Γραφείο Αγροτικής Ανάπτυξης του Μπουργκάς, με τη φερόμενη συμμετοχή υψηλόβαθμων δημόσιων αξιωματούχων που είχαν ρόλο στην πιστοποίηση των πληροφοριών στα πληροφοριακά συστήματα του Υπουργείου Γεωργίας.

Έρευνες σε δημόσιες υπηρεσίες και ιδιωτικούς χώρους

Οι βουλγαρικές αρχές, υπό την καθοδήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Εθνικής Αστυνομίας, προχώρησαν σε σειρά συντονισμένων ερευνών που κάλυψαν τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές εγκαταστάσεις. Οι έφοδοι πραγματοποιήθηκαν στα γραφεία της Περιφερειακής Υπηρεσίας Γεωργίας, στο επιχειρηματικό γραφείο της εταιρείας-δικαιούχου, καθώς και στην κατοικία ενός υψηλόβαθμου δημόσιου λειτουργού. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων κατασχέθηκαν έγγραφα, ψηφιακά δεδομένα και κινητά τηλέφωνα, υλικό που θεωρείται κρίσιμο για την αποτύπωση της πιθανής μεθόδευσης γύρω από τη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων.

Οικονομική ζημιά εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ

Παρότι το συνολικό ύψος της ζημιάς βρίσκεται ακόμη υπό εκτίμηση, τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι οι ύποπτες πρακτικές θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει απώλειες εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ ετησίως, επιβαρύνοντας τόσο τον ευρωπαϊκό όσο και τον εθνικό προϋπολογισμό της Βουλγαρίας. Η EPPO διερευνά επιπλέον την πιθανότητα ύπαρξης οργανωμένης εγκληματικής ομάδας, στην οποία φαίνεται να συμμετείχαν δημόσιοι λειτουργοί και ιδιώτες συνδεδεμένοι με τη δικαιούχο εταιρεία.

Τι δηλώνει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία υπογραμμίζει ότι όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα τελούν υπό το τεκμήριο της αθωότητας, καθώς η διερεύνηση της υπόθεσης παραμένει αρμοδιότητα των βουλγαρικών δικαστικών αρχών. Παράλληλα, υπενθυμίζει τον δικό της θεσμικό ρόλο, που αφορά την εξέταση, τη δίωξη και την παραπομπή υποθέσεων σχετικών με παραβιάσεις των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι σημαίνει για τον ευρωπαϊκό αγροτικό χώρο;

Η υπόθεση που διερευνάται στη Βουλγαρία υπενθυμίζει ότι οι αγροτικές ενισχύσεις αποτελούν ένα σύστημα που χρειάζεται συνεχή έλεγχο και διαφάνεια, ώστε τα χρήματα να φτάνουν σε όσους πραγματικά τα δικαιούνται. Για τους παραγωγούς σε όλη την Ευρώπη, τέτοιες εξελίξεις δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να τηρούνται οι κανόνες και να αποφεύγονται πρακτικές που τελικά ζημιώνουν τον κλάδο και δημιουργούν καθυστερήσεις ή δυσπιστία γύρω από τα προγράμματα στήριξης.

Καθώς η έρευνα παραμένει ανοιχτή, το ύψος της ζημιάς και η κατάληξη της υπόθεσης θα καθορίσουν και το πώς θα κινηθούν οι αρμόδιες αρχές στο επόμενο διάστημα. Για τον αγροτικό κόσμο, το ζητούμενο είναι πάντα το ίδιο: ένα σύστημα ενισχύσεων καθαρό, σταθερό και αξιόπιστο, που να στηρίζει πραγματικά τη δουλειά στο χωράφι.

Πηγή: EPPO

Μετά από σοβαρές διαπιστώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα συστήματα ελέγχου και διαχείρισης των άμεσων ενισχύσεων, ο ΟΠΕΚΕΠΕ τέθηκε σε διαδικασία επιτήρησης. Τι ακριβώς εντοπίστηκε, ποιες διορθώσεις ζητήθηκαν για τα επόμενα έτη και τι σημαίνει αυτό για τους παραγωγούς; Όταν οι ευρωπαϊκοί έλεγχοι συναντούν την ελληνική πραγματικότητα, το αγροτικό εισόδημα βρίσκεται στο επίκεντρο.

Το 2024 αποτέλεσε το σημείο καμπής: τη χρονιά στην οποία συσσωρεύτηκαν οι διαπιστώσεις για τα έτη ΟΣΔΕ 2022–2023, επιβλήθηκαν οι μεγάλες δημοσιονομικές διορθώσεις και ενεργοποιήθηκε η διαδικασία επιτήρησης που οδηγεί στο Σχέδιο Δράσης του 2025. Τα επίσημα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – από την ετήσια απολογιστική έκθεση της DG AGRI έως την εκτελεστική απόφαση για τον αποκλεισμό δαπανών – σκιαγραφούν μια περίοδο αυξημένης πίεσης και στενής παρακολούθησης για τον ελληνικό Οργανισμό Πληρωμών.

Χωρίς υπερβολές και χωρίς εντυπωσιασμούς, τα ευρήματα της Κομισιόν δείχνουν ότι η σχέση της DG AGRI με τις ελληνικές αρχές εισήλθε σε μια νέα φάση αυστηρής εποπτείας. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο η τεχνική συμμόρφωση, αλλά η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σε ένα σύστημα που διαχειρίζεται δισεκατομμύρια αγροτικών πληρωμών.

Γιατί ο ΟΠΕΚΕΠΕ τέθηκε σε επιτήρηση

Ο λόγος που ο ΟΠΕΚΕΠΕ τέθηκε σε επιτήρηση δεν είναι ένας. Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα της DG AGRI, οι ευρωπαϊκοί έλεγχοι εντόπισαν μια σειρά από «σοβαρές ελλείψεις» στα θεμελιώδη συστήματα του Οργανισμού. Οι ελλείψεις αυτές αφορούσαν τόσο τη συμμόρφωση με τα κριτήρια διαπίστευσης της ΕΕ, όσο και τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι έλεγχοι και οι διαδικασίες για τις άμεσες ενισχύσεις.

Στο επίκεντρο βρέθηκε το LPIS – το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων – όπου καταγράφηκαν προβλήματα στην επικαιροποίηση των χαρτογραφικών δεδομένων, στη μέγιστη επιλεξιμότητα βοσκότοπων και στη διαχείριση περιοχών με φυσικούς περιορισμούς. Παράλληλα, διαπιστώθηκαν κενά στα διοικητικά και επιτόπια εργαλεία ελέγχου, στο σύστημα κυρώσεων, στη ρήτρα παράκαμψης και στους ορισμούς που επηρεάζουν τη γεωργική δραστηριότητα και την επιλεξιμότητα.

Η συσσώρευση αυτών των προβλημάτων οδήγησε την DG AGRI στην ενεργοποίηση της διαδικασίας επιτήρησης τον Σεπτέμβριο του 2024. Πρόκειται για μια διαδικασία αυξημένης ευρωπαϊκής παρακολούθησης, η οποία δεν συνιστά αξιολόγηση ή κατάταξη χωρών, αλλά στοχεύει αποκλειστικά στη διασφάλιση ότι τα συστήματα ελέγχου λειτουργούν σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

Αν δει κανείς τη συνολική εικόνα που προκύπτει από τα επίσημα έγγραφα, τα ευρήματα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά το 2024. Ξεκινούν από τους ελέγχους των ετών ΟΣΔΕ 2022 και 2023 και σταδιακά συγκεντρώνονται, τεκμηριώνονται και κορυφώνονται το 2024, οπότε και η Επιτροπή επιβάλλει τη μεγάλη δημοσιονομική διόρθωση και ενεργοποιεί την επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Οι ελλείψεις που εντόπισε η DG AGRI

Οι διαπιστώσεις της DG AGRI δεν αφορούσαν μία μόνο πτυχή της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά ένα σύνολο κρίσιμων μηχανισμών που αποτελούν τη βάση των ελέγχων και της διαχείρισης των άμεσων ενισχύσεων. Από το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων έως τις διαδικασίες κυρώσεων, η Επιτροπή εντόπισε δομικές αδυναμίες που, σύμφωνα με τα επίσημα κείμενα, είχαν άμεσο αντίκτυπο στη νομιμότητα και κανονικότητα των πληρωμών.

Στο LPIS, οι ευρωπαϊκοί έλεγχοι ανέδειξαν καθυστερήσεις στην ενημέρωση των χαρτογραφικών δεδομένων, ζητήματα σχετικά με τα ανώτατα όρια επιλεξιμότητας των βοσκότοπων και δυσκολίες στη διαχείριση περιοχών με φυσικούς περιορισμούς. Παράλληλα, στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου καταγράφηκαν προβλήματα που αφορούσαν τα διοικητικά και επιτόπια εργαλεία, τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος κυρώσεων, τον ορισμό της γεωργικής δραστηριότητας και τη συνολική συνέπεια των μηχανισμών διασταύρωσης στοιχείων.

Όπως επισημαίνει η DG AGRI, το σύνολο αυτών των ελλείψεων ήταν αρκετά ουσιαστικό ώστε να επηρεάσει την ποιότητα των ελέγχων και να οδηγήσει στην επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας αυξημένης ευρωπαϊκής εποπτείας.

Η δημοσιονομική διόρθωση των 392,2 εκατ. ευρώ

Η σημαντικότερη οικονομική συνέπεια των διαπιστώσεων της DG AGRI αποτυπώθηκε στην εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, με την οποία επιβλήθηκε στην Ελλάδα καθαρή δημοσιονομική διόρθωση 392,2 εκατ. ευρώ. Η διόρθωση αφορά δαπάνες που κρίθηκαν μη επιλέξιμες μετά τους ευρωπαϊκούς ελέγχους, κυρίως στο σκέλος των άμεσων ενισχύσεων, αλλά και σε τομεακά προγράμματα όπως ο οίνος, η μελισσοκομία, τα επιχειρησιακά προγράμματα των οργανώσεων παραγωγών και δράσεις αγροτικής ανάπτυξης με υψηλότερα ποσοστά σφάλματος.

Η Επιτροπή διευκρινίζει ότι η δημοσιονομική διόρθωση δεν αποτελεί «κύρωση», αλλά τυπικό μηχανισμό διασφάλισης ότι τα κοινοτικά κονδύλια καταβάλλονται μόνο για επιλέξιμες δαπάνες. Ωστόσο, το τελικό ποσό της διόρθωσης αντικατοπτρίζει το εύρος και τη σοβαρότητα των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου.

Το Σχέδιο Δράσης (Action Plan) για το 2025

Η ενεργοποίηση της επιτήρησης συνοδεύτηκε από την απαίτηση της DG AGRI για ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, το οποίο θα αποκαθιστά τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν στους ελέγχους. Το Action Plan αφορά μια σειρά παρεμβάσεων: ενίσχυση των μηχανισμών διαχείρισης και ελέγχου, αναβάθμιση των χαρτογραφικών δεδομένων (LPIS), βελτίωση της εφαρμογής των κανόνων επιλεξιμότητας και πρόληψη νέων περιπτώσεων μη κανονικών πληρωμών.

Για το 2025, η Επιτροπή έχει ξεκαθαρίσει ότι θα παρακολουθεί στενά την πρόοδο των ελληνικών αρχών, ενώ τυχόν καθυστερήσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πρόσθετες ενέργειες ή δημοσιονομικές συνέπειες. Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα, το Σχέδιο Δράσης βρίσκεται ήδη στο στάδιο έγκρισης και εφαρμογής, αποτελώντας βασική υποχρέωση της χώρας για την έξοδο από την επιτήρηση.

Πού οδηγεί η διαδικασία

Τα ευρήματα της DG AGRI συγκλίνουν σε ένα σαφές συμπέρασμα: το σύστημα ελέγχων και διαχείρισης του ΟΠΕΚΕΠΕ χρειάζεται ουσιαστική αναδιοργάνωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν συγκρίνει κράτη-μέλη ούτε κατατάσσει οργανισμούς πληρωμών – ενεργοποιεί όμως διαδικασίες αυξημένης εποπτείας όταν θεωρεί ότι η ποιότητα των ελέγχων δεν διασφαλίζει τη νομιμότητα των δαπανών.

Από το 2025 και έπειτα, το βάρος πέφτει στην πλήρη εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης: στην ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου, στη βελτίωση της αξιοπιστίας των δεδομένων (όπως το LPIS), και στην ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων επιλεξιμότητας. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν περιορίζεται σε ένα έτος, αφορά την επαναφορά της σταθερότητας και της εμπιστοσύνης σε έναν οργανισμό που βρίσκεται στον πυρήνα της αγροτικής πολιτικής της χώρας.

Το διακύβευμα για την επόμενη μέρα

Τα μηνύματα της DG AGRI είναι ξεκάθαρα: η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περίοδο ουσιαστικών αλλαγών στη διαχείριση των αγροτικών πληρωμών. Η επιτήρηση, οι δημοσιονομικές διορθώσεις και το Σχέδιο Δράσης δεν είναι τιμωρητικά εργαλεία, αλλά ένας μηχανισμός που στοχεύει στην ενίσχυση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας.

Η πρόκληση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ – από το 2025 και έπειτα – είναι να μετατρέψει την αυξημένη εποπτεία σε σταθερότητα: σε ένα σύστημα που λειτουργεί με συνέπεια, προστατεύει τους πόρους και προσφέρει στους παραγωγούς αυτό που ζητούν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, βεβαιότητα!

Αν το στοίχημα αυτό κερδηθεί, τα επόμενα χρόνια μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία για μια πιο ασφαλή και προβλέψιμη πορεία για ολόκληρη την αγροτική οικονομία.

Πηγές:
 Commission Implementing Decision CEB-2024-050 – Exclusion of Expenditure for Greece
 DG AGRI – Compliance / Certification Body Findings for GR01-OPEKEPE 
 DG AGRI – Annual Activity Report 2024

Εδώ και δύο δεκαετίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζει ένα από τα πιο ολοκληρωμένα πλαίσια για την προστασία των υδάτων. Η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία καθορίζει πώς πρέπει να προστατεύονται και να διαχειρίζονται τα ποτάμια, οι λίμνες και τα υπόγεια νερά, με στόχο να διατηρούνται ή να επανέρχονται σε «καλή κατάσταση». Δεν πρόκειται για μια απλή περιβαλλοντική κατευθυντήρια γραμμή, αλλά για δεσμευτικό πλαίσιο που απαιτεί σχεδιασμό, παρακολούθηση και ουσιαστικά αποτελέσματα. Για τον αγροτικό τομέα, αυτό σημαίνει ότι η διαχείριση του νερού – από την άρδευση έως την προστασία των υδροφορέων – εντάσσεται ολοένα και περισσότερο σε συγκεκριμένους κανόνες και διαδικασίες.

Παρότι η WFD δεν θέτει αυτόνομη προθεσμία για το 2027, η χρονιά αυτή χρησιμοποιείται συχνά στη δημόσια συζήτηση επειδή βρίσκεται στο μέσο του νέου εξαετούς κύκλου 2024–2030. Σε αυτό το σημείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί την πρόοδο των κρατών μελών, ζητά προσαρμογές όπου χρειάζεται και ενισχύει τις συστάσεις της για την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Έτσι, το 2027 λειτουργεί περισσότερο ως χρονικός «δείκτης πορείας» παρά ως επίσημη καταληκτική ημερομηνία, αποτυπώνοντας το πόσο αποτελεσματικά εξελίσσεται η εφαρμογή της οδηγίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Τι είναι η Οδηγία για τα Νερά (WFD) και ποιοι οι βασικοί της στόχοι

Η Water Framework Directive (WFD), σε ισχύ από το 2000, είναι το κεντρικό ευρωπαϊκό πλαίσιο για την προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδάτων. Στόχος της είναι να περιορίσει τη ρύπανση, να διασφαλίσει επαρκείς υδατικούς πόρους και να προστατεύσει την οικολογική ισορροπία των ποταμών, λιμνών, παράκτιων και υπόγειων νερών. Η διαχείριση γίνεται σε επίπεδο λεκάνης απορροής, ώστε τα κράτη που μοιράζονται τα ίδια υδάτινα σώματα να συνεργάζονται με κοινά κριτήρια και στόχους.

Με βάση το άρθρο 4, τα κράτη μέλη οφείλουν, μέσω των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής (RBMPs) και των Προγραμμάτων Μέτρων (PoMs), να προστατεύουν και να αποκαθιστούν τα υδάτινα σώματα ώστε να επιτυγχάνεται «καλή κατάσταση» – τόσο χημική όσο και οικολογική. Τα σχέδια αυτά ανανεώνονται κάθε έξι χρόνια, έπειτα από δημόσια διαβούλευση, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων.

Η νομοθεσία πίσω από την οδηγία

Η WFD αποτελεί το βασικό νομικό πλαίσιο της ΕΕ για τα ύδατα και συνοδεύεται από δύο θυγατρικές οδηγίες που ρυθμίζουν την ποιότητα των επιφανειακών και των υπόγειων νερών. Το πλαίσιο καθορίζει προθεσμίες, δυνατότητες εξαιρέσεων και τεχνικές απαιτήσεις για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των υδάτινων σωμάτων, καθώς και για το περιεχόμενο των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής. Στο Παράρτημα X περιλαμβάνονται οι ουσίες προτεραιότητας, για τις οποίες τα ποιοτικά πρότυπα καθορίζονται στην Οδηγία Περιβαλλοντικών Ποιοτικών Προτύπων (EQSD), ενώ η οδηγία απαιτεί και πρότυπα για ρύπους εθνικού ενδιαφέροντος. Οι κατάλογοι αυτοί, όπως και εκείνοι της Οδηγίας για τα Υπόγεια Νερά (GWD), αναθεωρούνται κάθε έξι χρόνια ώστε να αντανακλούν τις απαιτήσεις προστασίας της χημικής και ποσοτικής κατάστασης των υδάτων.

Αξιολόγηση – Τι έδειξε ο έλεγχος καταλληλότητας 

Το 2019 η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε έναν συνολικό έλεγχο καταλληλότητας της νομοθεσίας για τα ύδατα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν το πλαίσιο εξακολουθεί να εξυπηρετεί τους στόχους για τους οποίους δημιουργήθηκε. Η αξιολόγηση έδειξε ότι η νομοθεσία είναι συνολικά «κατάλληλη για τον σκοπό της», ενώ εντοπίστηκαν τομείς όπου απαιτείται βελτίωση, όπως οι επενδύσεις, η εφαρμογή στην πράξη, η αντιμετώπιση της χημικής ρύπανσης, η ενσωμάτωση του νερού σε άλλες πολιτικές και η ανάγκη για διοικητική απλοποίηση και ψηφιοποίηση. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι οδηγίες έχουν ήδη οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα προστασίας των υδάτινων σωμάτων και σε καλύτερη διαχείριση του κινδύνου πλημμύρας, ενώ οι στόχοι τους παραμένουν εξίσου – αν όχι περισσότερο – επίκαιροι και συμβάλλουν στην επίτευξη ευρύτερων στόχων βιώσιμης ανάπτυξης.

Πώς εφαρμόζεται στην πράξη

Η εφαρμογή της WFD είναι σύνθετη, καθώς καλύπτει τόσο τις εθνικές όσο και τις διεθνείς λεκάνες απορροής, οι οποίες συχνά εκτείνονται πέρα από διοικητικά ή κρατικά σύνορα και απαιτούν κοινή, συντονισμένη διαχείριση. Κεντρικό εργαλείο αποτελούν τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, τα οποία συντάσσονται μετά από δημόσια διαβούλευση και έχουν εξαετή ισχύ, με σχετικές εκθέσεις εφαρμογής να δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σχέδια έχουν εκδοθεί για σημαντικές διεθνείς λεκάνες, όπως του Δούναβη, του Ρήνου, του Έλβα, του Έμς, της Σχέλντης και του Σάβου. Για την αντιμετώπιση κοινών τεχνικών ζητημάτων, τα κράτη μέλη, η Νορβηγία και η Επιτροπή υιοθέτησαν την Κοινή Στρατηγική Εφαρμογής (CIS), στο πλαίσιο της οποίας λειτουργούν τεχνικές ομάδες εργασίας και ομάδα στρατηγικού συντονισμού που αναπτύσσουν οδηγούς και θεματικά έγγραφα.

Τι σημαίνει για την ελληνική γεωργία

Παρότι η WFD δεν αναφέρεται ονομαστικά στη γεωργία, οι απαιτήσεις της για μείωση της ρύπανσης και προστασία της ποσοτικής και χημικής κατάστασης των υδάτων επηρεάζουν άμεσα τις πολιτικές που αφορούν τον πρωτογενή τομέα. Η τήρηση ποιοτικών προτύπων για ουσίες προτεραιότητας και ρύπους εθνικού ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με την εξαετή επανεξέταση των σχετικών καταλόγων, δημιουργεί ένα πλαίσιο στο οποίο οι πρακτικές άρδευσης, λίπανσης και γενικότερα χρήσης εισροών συνδέονται με την επίτευξη «καλής κατάστασης» των υδάτων. Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, που αποτελούν υποχρεωτικό εργαλείο πολιτικής, περιλαμβάνουν μέτρα που επηρεάζουν άμεσα τις αγροτικές περιοχές, από τη διαχείριση των υδατικών πόρων μέχρι περιορισμούς σε συγκεκριμένες ουσίες, διαμορφώνοντας το περιβάλλον μέσα στο οποίο η ελληνική γεωργία καλείται να προσαρμοστεί.

Το ζητούμενο από εδώ και πέρα

Η ευρωπαϊκή πολιτική για τα νερά συνεχίζει να εξελίσσεται και να θέτει υψηλές απαιτήσεις για όλα τα κράτη μέλη. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει πιο στοχευμένη προστασία των υδάτινων πόρων και προσεκτικότερο σχεδιασμό στη χρήση τους, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η γεωργία εξαρτάται άμεσα από την επάρκεια και την ποιότητα του νερού. Καθώς ο νέος εξαετής κύκλος εφαρμογής βρίσκεται σε εξέλιξη, με το 2027 να λειτουργεί ως ενδιάμεσο σημείο αξιολόγησης της προόδου, η συνέχεια θα κριθεί από το πόσο αποτελεσματικά θα εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα μέτρα και από τον συντονισμό που απαιτείται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, δείχνοντας πώς —και αν— η χώρα μας μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού πλαισίου για την προστασία των υδάτων.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Water Framework Directive

Η συζήτηση για την απλοποίηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής επέστρεψε σήμερα δυναμικά στις Βρυξέλλες, καθώς η Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την προσωρινή συμφωνία που στοχεύει στη μείωση των διοικητικών βαρών για τους αγρότες. Η σημερινή απόφαση αποτελεί το πιο πρόσφατο βήμα σε μια διαδικασία που ξεκίνησε επίσημα τον Μάιο του 2025 με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απλοποίηση της ΚΑΠ και προχώρησε σημαντικά στις αρχές Νοεμβρίου (10/11), όταν Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο κατέληξαν στην πρώτη πολιτική συμφωνία για ένα πακέτο εκτεταμένων αλλαγών στις απαιτήσεις της ΚΑΠ.

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να συνθέσει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, όπως προκύπτουν από τα επίσημα έγγραφα και τις ανακοινώσεις της ΕΕ, ώστε να αποτυπωθεί με σαφήνεια τι αλλάζει και ποια είναι τα επόμενα βήματα.

Τι αποφασίστηκε σήμερα στην Επιτροπή AGRI

Σύμφωνα με το σημερινό δελτίο Τύπου, η Επιτροπή AGRI του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε με 34 ψήφους υπέρ, 3 κατά και 1 αποχή την προσωρινή συμφωνία που προέκυψε από τις διαπραγματεύσεις του Κοινοβουλίου με την Προεδρία του Συμβουλίου. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη στήριξη στο πακέτο απλούστευσης, το οποίο στοχεύει στην ελάφρυνση των κανονιστικών και διοικητικών υποχρεώσεων των αγροτών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. Μεταξύ των βασικών αλλαγών βρίσκεται η διατήρηση της καλλιεργησιμότητας γης χωρίς την υποχρέωση οργώματος ανά πενταετία ή επταετία καθώς και η εφαρμογή της αρχής του «μία φορά τον χρόνο» για τους επιτόπιους ελέγχους, ώστε να αποφεύγονται πολλαπλές επισκέψεις σε μια μόνο εκμετάλλευση. 

Η επιτροπή υπενθυμίζει πως η συμφωνία δεν έχει ακόμη ισχύ νόμου. Απαιτείται έγκριση από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στη συνέχεια από το Συμβούλιο, προτού τεθεί σε εφαρμογή.

Πώς φτάσαμε στη σημερινή εξέλιξη

Το σημερινό βήμα εντάσσεται στη διαδικασία που είχε ήδη ξεκινήσει από τις αρχές Νοεμβρίου του 2025, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε μια αρχική συμφωνία για την απλοποίηση της ΚΑΠ. Στο δελτίο Τύπου της 10ης Νοεμβρίου, αποσαφηνίστηκαν οι πρώτες μεγάλες προσεγγίσεις: περισσότερη ευελιξία στη διατήρηση της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση, μόνον ένας επιτόπιος έλεγχος τον χρόνο και αυξημένη στήριξη στις μικρές εκμεταλλεύσεις. Εκεί εξήχθη και η συμφωνία για αναβάθμιση των ορίων οικονομικής ενίσχυσης προς μικρούς παραγωγούς, καθώς και για απλούστευση των κανόνων για τους βιοκαλλιεργητές, οι οποίοι θα θεωρούνται αυτομάτως συμμορφούμενοι με ορισμένα πρότυπα της ΚΑΠ. 

Το χρονοδιάγραμμα των ευρωπαϊκών διαδικασιών, όπως αποτυπώνεται στον φάκελο της διαδικασίας 2025/0236(COD), δείχνει ότι η σχετική νομοθετική πρόταση δημοσιεύθηκε στις 14 Μαΐου 2025 και πέρασε από σειρά θεσμικών σταδίων: παραπομπή στην Επιτροπή AGRI τον Ιούνιο, ψηφοφορία επί της έκθεσης τον Σεπτέμβριο και πρώτη συζήτηση στην Ολομέλεια τον Οκτώβριο. Μετά την πρώτη ανάγνωση, το κείμενο επέστρεψε στην Επιτροπή για διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, έως ότου προκύψει η συμφωνία που εγκρίθηκε σήμερα σε επίπεδο Επιτροπής. 

Το περιεχόμενο της μεταρρύθμισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Το πακέτο απλούστευσης αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας που περιγράφεται λεπτομερώς στην ανάλυση της Υπηρεσίας Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EPRS). Σύμφωνα με το σχετικό briefing, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε τροποποίηση της ΚΑΠ ύστερα από σωρευμένες διαμαρτυρίες αγροτών και προτάσεις κρατών-μελών για μείωση της γραφειοκρατίας. Κεντρικός στόχος, όπως αναφέρεται, είναι η μεγαλύτερη ευελιξία στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις, η λιγότερη επιβάρυνση για τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς και η απλοποίηση των διαδικασιών τόσο για τους αγρότες όσο και για τις εθνικές διοικήσεις.

Η ανάλυση εξηγεί πως οι αλλαγές αφορούν ένα φάσμα υποχρεώσεων: από την προσαρμογή των κανόνων GAEC (ιδίως στα μόνιμα λιβάδια και στους υγροτόπους), έως την απλούστευση των ελέγχων και την ενίσχυση των εργαλείων διαχείρισης κρίσεων για παραγωγούς που πλήττονται από φυσικές καταστροφές. Επιπλέον, σημειώνεται η αυξημένη βαρύτητα που δίνεται στη χρήση ψηφιακών εργαλείων και στην αρχή “αναφέρω μία φορά – χρησιμοποιείται πολλαπλές φορές”, η οποία επιδιώκει να περιορίσει τη διπλή υποβολή των ίδιων πληροφοριών από τους αγρότες. 

Ποιες αλλαγές ξεχωρίζουν για τους παραγωγούς

Από τη σύνθεση όλων των επίσημων εγγράφων προκύπτουν ορισμένες βασικές αλλαγές που θα επηρεάσουν πρακτικά τον αγροτικό κόσμο της Ευρώπης:

Πρώτον, η γη που θεωρείται καλλιεργήσιμη μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2026 θα διατηρεί αυτό το καθεστώς ακόμα και αν δεν έχει οργωθεί ή σπαρθεί τα τελευταία χρόνια. Η ρύθμιση αυτή έχει στόχο να προστατεύσει τη βιοποικιλότητα αλλά και να αποτρέψει περιττές επεμβάσεις στο έδαφος που αυξάνουν το κόστος για τους παραγωγούς.

Δεύτερον, η εφαρμογή της αρχής του ενός ελέγχου ανά έτος θα περιορίσει τις επαναλαμβανόμενες επισκέψεις και θα εξορθολογήσει τις διαδικασίες επιβεβαίωσης συμμόρφωσης.

Τρίτον, η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για ευρύτερη αναγνώριση της συμμόρφωσης των βιοκαλλιεργητών με βασικά περιβαλλοντικά πρότυπα, μειώνοντας έτσι το βάρος των επιπλέον ελέγχων.

Τέταρτον, η προηγούμενη συμφωνία του Νοεμβρίου εισήγαγε βελτιώσεις στη στήριξη των μικρών εκμεταλλεύσεων, ανεβάζοντας το ανώτατο όριο ετήσιας ενίσχυσης στα 3.000 ευρώ και αυξάνοντας το μέγιστο ύψος του εφάπαξ ποσού για ανάπτυξη μικρών επιχειρήσεων στις 75.000 ευρώ. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται στη συνολική εικόνα απλοποίησης που συνεχίζεται και σήμερα. 

Επόμενα θεσμικά βήματα

Η σημερινή επικύρωση σε επίπεδο Επιτροπής AGRI αποτελεί καθοριστικό ενδιάμεσο στάδιο, όχι όμως και το τελικό. Το τροποποιημένο κείμενο θα τεθεί προς ψήφιση σε προσεχή Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ στη συνέχεια θα χρειαστεί και την επίσημη έγκριση του Συμβουλίου των Υπουργών. Βάσει του χρονοδιαγράμματος που έχει δημοσιευθεί στον φάκελο της διαδικασίας, η τελική υιοθέτηση των κανόνων αναμένεται πριν το τέλος του 2025, ώστε οι νέες ρυθμίσεις να μπορούν να εφαρμοστούν από το 2026.

Τι σημαίνει η μεταρρύθμιση στην πράξη

Η έγκριση της συμφωνίας απλοποίησης από την Επιτροπή AGRI αποτελεί ένα σαφές σήμα ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί κινούνται προς μία πιο λειτουργική και λιγότερο γραφειοκρατική ΚΑΠ. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι οι αλλαγές στοχεύουν στην ενίσχυση της καθημερινότητας των παραγωγών, με περιορισμό των ελέγχων, μεγαλύτερη ευελιξία στους περιβαλλοντικούς κανόνες και βελτιωμένες δυνατότητες στήριξης για τις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις. Αναμένεται πλέον η τελική στάση της Ολομέλειας και του Συμβουλίου, που θα κρίνουν τον χρόνο και τον τρόπο εφαρμογής της νέας πολιτικής από το 2026.

Πηγές:
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Δελτίο Τύπου 20/11/2025
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Δελτίο Τύπου 10/11/2025
Procedure file 2025/0236(COD)
CAP Simplification Package – Briefing

Η Ελλάδα χαιρέτισε την προσπάθεια της Επιτροπής να κατευθύνει τους πόρους της ΚΑΠ προς τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες.

Κομβικό εργαλείο για τη διατήρηση του γεωργικού εισοδήματος, τη στήριξη των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας, χαρακτήρισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), κατά τη διάρκεια των παρεμβάσεών του στις εργασίες του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας & Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (AGRIFISH).

Παράλληλα, ο κ. Τσιάρας χαιρέτισε την προσπάθεια της Επιτροπής να κατευθύνει τους πόρους προς τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, επισημαίνοντας ότι η στόχευση αυτή ενισχύει την αποτελεσματικότητα της ΚΑΠ.

Υπενθύμισε ωστόσο ότι οι μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις - που αποτελούν τον κανόνα στη χώρα μας - προστατεύονται ούτως ή άλλως από το υφιστάμενο πλαίσιο.

Τόνισε ακόμη ότι τα ποσά που εξοικονομούνται μέσω της φθίνουσας στήριξης και του ανώτατου ορίου πρέπει να παραμένουν εντός της ΚΑΠ και να κατευθύνονται σε τομείς προτεραιότητας, όπως:

• περιοχές με φυσικούς περιορισμούς,
• καλλιέργειες κρίσιμες για την επισιτιστική ασφάλεια,
• νέους γεωργούς και ανανέωση γενεών,
• εργαλεία διαχείρισης κινδύνου.

Παράλληλα, υπογράμμισε ότι η κατάργηση της αναδιανεμητικής ενίσχυσης καθιστά επιτακτική την ανάγκη για πραγματική απλοποίηση στη νέα αρχιτεκτονική της ΚΑΠ. «Για εμάς είναι σαφές ότι θα διατηρηθεί τουλάχιστον σταθερό το επίπεδο των άμεσων ενισχύσεων, ότι θα εξασφαλιστούν επαρκείς και δεσμευμένοι πόροι για την αγροτική ανάπτυξη και τις επενδύσεις και ότι κρίσιμες υποδομές, όπως η άρδευση και τα εγγειοβελτιωτικά έργα, θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της ΚΑΠ», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.

Την ίδια ώρα, ο Υπουργός εξέφρασε την ανησυχία  του για τη μείωση της χρηματοδότησης, τονίζοντας ότι μια τέτοια εξέλιξη, ενέχει τον κίνδυνο της περιθωριοποίησης της αγροτικής ανάπτυξης.

«Η Ελλάδα πιστεύει ότι η ΚΑΠ μετά το 2027 πρέπει να παραμείνει μια πραγματικά κοινή, ισχυρή και δίκαιη πολιτική, ικανή να εγγυάται την επισιτιστική ασφάλεια, να στηρίζει το εισόδημα των γεωργών, να κρατά ζωντανές τις αγροτικές περιοχές και να κάνει πράξη την υπόσχεση ότι κανένας γεωργός και καμία περιφέρεια δεν θα μείνει πίσω», πρόσθεσε.

Ταυτόχρονα, ο Υπουργός τόνισε ότι η ΕΕ χρειάζεται μια εμπορική πολιτική που συνδυάζει φιλοδοξία με ρεαλισμό και προστατεύει τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα σε τρία σημεία στην προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων σε όλες τις διαπραγματεύσεις.

Σχετικά με την αναθεώρηση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, στήριξε τη δήλωση επτά κρατών μελών και ζήτησε ταχεία έναρξη της αναθεώρησή της, για μια πιο σύγχρονη και βιώσιμη πολιτική που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παράκτιων κοινοτήτων.

Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν επί του ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2026.

Περιλαμβάνει 53,3 δισεκατομμύρια ευρώ για την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και 0,8 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας.

Όπως αναφέρει η Ευρωπαική Επιτροπή, ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους θα επικεντρωθεί στην υλοποίηση των προτεραιοτήτων της Ένωσης και στην αντιμετώπιση των τρεχουσών προκλήσεων. Θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα, θα ενισχύσει την αμυντική ετοιμότητα και ετοιμότητα της Ευρώπης, θα παράσχει υποστήριξη για ανθρωπιστική βοήθεια και θα αντιμετωπίσει τις μεταναστευτικές πιέσεις.

Ο προϋπολογισμός του 2026 ανέρχεται σε 192,8 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνολικές αναλήψεις υποχρεώσεων και 190,1 δισεκατομμύρια ευρώ σε συνολικές πληρωμές. 

Στον ετήσιο προϋπολογισμό του 2026, τα ακόλουθα ποσά θα διατεθούν στις διάφορες προτεραιότητες της ΕΕ (σε αναλήψεις υποχρεώσεων):

• 53,3 δισεκατομμύρια ευρώ για την Κοινή Γεωργική Πολιτική και 0,8 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους αγρότες και τους αλιείς της Ευρώπης, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροδιατροφικών και αλιευτικών τομέων και για την παροχή του απαραίτητου περιθωρίου για τη διαχείριση κρίσεων.
• 42,1 δισεκατομμύρια ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και συνοχή με σκοπό την υποστήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και για υποδομές που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση και τα έργα προτεραιότητας της Ένωσης.
• 14,5 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη επενδύσεων στους ανθρώπους μας και στην κοινωνική συνοχή μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+) .
• 15,6 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη των εταίρων και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, 10,2 δισεκατομμύρια ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη (NDICI — Παγκόσμια Ευρώπη), 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ για τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (IPA III) και 0,5 δισεκατομμύρια ευρώ για τον Μηχανισμό Ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια , καθώς και 2,0 δισεκατομμύρια ευρώ για Ανθρωπιστική Βοήθεια (HUMA).
• Επιπλέον, 3,9 δισεκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν σε επιχορηγήσεις στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για την Ουκρανία , ενώ θα συμπληρωθούν από 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια.
• 14,1 δισεκατομμύρια ευρώ για έρευνα και καινοτομία, εκ των οποίων κυρίως 13,0 δισεκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» , το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης. Το σχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού νόμου για τα τσιπ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και μέσω ανακατανομής από άλλα προγράμματα.
• 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων, για παράδειγμα, 3,0 δισεκατομμύρια ευρώ για τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών, 1 δισεκατομμύριο ευρώ για το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» για τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης και 298,6 εκατομμύρια ευρώ για το InvestEU .
• 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ για δαπάνες αφιερωμένες στο διάστημα, κυρίως για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα , το οποίο θα συγκεντρώσει τη δράση της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
• 15,1 δισεκατομμύρια ευρώ για την ανθεκτικότητα και τις αξίες, εκ των οποίων 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ Erasmus+ για τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, 397,0 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και 333,6 εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών.
• 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, εκ των οποίων 813,6 εκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα LIFE για την υποστήριξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης , ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση λειτουργεί για όλους.
• 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ για την προστασία των συνόρων μας, εκ των οποίων 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ για το Ταμείο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Συνόρων (IBMF) και 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ (συνολική συνεισφορά της ΕΕ) για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex).
• 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση, εκ των οποίων 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη μεταναστών και αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.
• 2 δισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση αμυντικών προκλήσεων, εκ των οποίων κυρίως 1,0 δισεκατομμύριο ευρώ για την υποστήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), 621,3 εκατομμύρια ευρώ για το νεοσύστατο Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Αμυντικής Βιομηχανίας και 261,3 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη της Στρατιωτικής Κινητικότητας.
• 1 δισεκατομμύριο ευρώ για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 624,0 εκατομμυρίων ευρώ για το Πρόγραμμα Ενιαίας Αγοράς και 207,2 εκατομμυρίων ευρώ για εργασίες στον τομέα της καταπολέμησης της απάτης, της φορολογίας και των τελωνείων.

Συνεχείς ενδείξεις παραπλάνησης και νοθείας εξακολουθούν να αναδύονται μέσα από το ευρωπαϊκό δίκτυο επισήμων ελέγχων, αποκαλύπτοντας πως η αγροδιατροφική αλυσίδα παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποιεί πλέον κάθε μήνα τις πληροφορίες που διακινούνται στο Alert and Cooperation Network για υποψίες απάτης, βάσει του Κανονισμού IMSOC. Οι αναφορές αυτές συγκεντρώνουν «μη συμμορφώσεις με ενδείξεις νοθείας» που έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα και προέρχονται από τα τρία δίκτυα του ACN: RASFF, AAC και FFN.

Στην έκθεση του Σεπτεμβρίου 2025 καταγράφονται 164 ύποπτες περιπτώσεις μέσα από 695 σχετικές ειδοποιήσεις του iRASFF, αποτυπώνοντας μια αγορά που εξακολουθεί να δοκιμάζεται από παραπλανητικές πρακτικές και προσπάθειες απόκρυψης στοιχείων.

Τι περιλαμβάνει η έκθεση

Η μηνιαία αναφορά καταρτίζεται σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/1715 και βασίζεται στις πληροφορίες που ανταλλάσσονται στο Alert and Cooperation Network. Το ACN συγκεντρώνει διασυνοριακές «μη συμμορφώσεις με ενδείξεις απάτης» από τα τρία επιμέρους συστήματά του: το RASFF, το δίκτυο Διοικητικής Συνδρομής και Συνεργασίας (AAC) και το Agri-Food Fraud Network (FFN).

Οι περιπτώσεις που περιλαμβάνονται δεν είναι επιβεβαιωμένες απάτες, αλλά περιστατικά με στοιχεία που δημιουργούν υπόνοια παραπλανητικών πρακτικών. Η δημοσιοποίησή τους επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ενημερώνονται έγκαιρα και να προσανατολίζουν τους ελέγχους τους όπου χρειάζεται.

Τρεις βασικές κατηγορίες παρατυπιών

Στη μηνιαία καταγραφή, οι υποθέσεις οργανώνονται σε τρεις κύριες ομάδες, ώστε να αποδίδεται καθαρά το είδος της ύποπτης πρακτικής. Η πρώτη αφορά παρεμβάσεις ή αλλοιώσεις στο ίδιο το προϊόν (Product Tampering). Η δεύτερη σχετίζεται με παραποίηση ή χειρισμό εγγράφων και συνοδευτικών στοιχείων (Record Tampering). Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται λοιπές μη συμμορφώσεις που φέρουν ενδείξεις πρόθεσης παραπλάνησης (Other Non-Compliances). Η ταξινόμηση αυτή αποκαλύπτει ένα τοπίο όπου η προσπάθεια εξαπάτησης δεν περιορίζεται σε μία μόνο μορφή, αλλά συχνά συνοδεύεται από πρακτικές που στοχεύουν να καλύψουν την πραγματική φύση ή σύνθεση των προϊόντων.

Ενδεικτικές υποθέσεις: από το ελαιόλαδο μέχρι τα γαλακτοκομικά

Μια σειρά από χαρακτηριστικές περιπτώσεις που εμφανίζονται στη μηνιαία αναφορά σκιαγραφούν το εύρος των ύποπτων πρακτικών στη διακίνηση τροφίμων. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται περιστατικά νοθείας σε ελαιόλαδα που δηλώνονταν ως extra virgin, ενώ ανιχνεύθηκαν ίχνη άλλων φυτικών ελαίων. Στο ίδιο πλαίσιο, η Ελλάδα εμφανίζεται σε υποθέσεις όπου η ονομασία προϊόντων αποδείχθηκε παραπλανητική, όπως η χρήση της ένδειξης Kalamata σε παρτίδες που δεν ανταποκρίνονταν στις προδιαγραφές ΠΟΠ.

Σημαντικό μέρος των υποθέσεων αφορά επίσης γαλακτοκομικά προϊόντα με αλλοιωμένη σύνθεση, όπως «φέτα» με περιεκτικότητα 55,4% γιλινού γάλακτος, ποσοστό που υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια της ενωσιακής νομοθεσίας. Στην ίδια κατηγορία εντοπίζονται και περιπτώσεις χρήσης μη εγκεκριμένων ουσιών, όπως το διοξείδιο του τιτανίου (E171) σε γλυκίσματα και αρτοσκευάσματα.

Τέλος, η έκθεση καταγράφει ευρήματα κτηνιατρικών υπολειμμάτων, μεταξύ των οποίων νιτροφουράνια σε γαρίδες από την Ινδία και σε αυγά από την Ουκρανία, με υπερβάσεις των επιτρεπόμενων ευρωπαϊκών ορίων (MRLs). Τα περιστατικά αυτά αφορούν τόσο προϊόντα που κυκλοφορούν εντός ΕΕ όσο και εισαγωγές, όπου η παραπλανητική ταξινόμηση ή η προσπάθεια παράκαμψης των ελέγχων φαίνεται να εμφανίζεται συχνότερα.

Σύνορα και έλεγχοι: η πρώτη γραμμή άμυνας

Οι έλεγχοι στα σύνορα εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμο σημείο για την αποτροπή παραπλανητικών πρακτικών. Στη μηνιαία έκθεση καταγράφονται περιπτώσεις παράνομων φορτίων ζωικής προέλευσης, αλλά και περιστατικά όπου πλοία επιχειρούν να παρακάμψουν τις διαδικασίες με λανθασμένη δήλωση της κατηγορίας τους. Παράλληλα, εντοπίζονται προϊόντα που δεν διαθέτουν επαρκή στοιχεία ιχνηλασιμότητας, γεγονός που δυσχεραίνει την αξιολόγηση της πραγματικής τους προέλευσης. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι τέτοιες υποψίες λειτουργούν ως μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για τα κράτη-μέλη, βοηθώντας τις αρμόδιες αρχές να προσανατολίσουν τους ελέγχους τους και να ανιχνεύσουν έγκαιρα νέα μοτίβα κινδύνου.

Ένα περιβάλλον που αλλάζει όσο αλλάζουν και οι πρακτικές απάτης

Η εικόνα που προκύπτει από τη μηνιαία έκθεση δείχνει πόσο σύνθετη είναι η αντιμετώπιση των παραπλανητικών πρακτικών. Μια φαινομενικά απλή αστοχία στη σήμανση μπορεί να υποκρύπτει σοβαρότερη απόκλιση, ενώ ένα λάθος σε συνοδευτικά έγγραφα είναι ικανό να λειτουργήσει ως μέσο παράκαμψης της νομοθεσίας. Σε μια ενιαία αγορά με έντονη κινητικότητα προϊόντων, η αξιοπιστία του συστήματος ελέγχων στηρίζεται στη συνεργασία των τελωνειακών αρχών, των υπηρεσιών επίσημων ελέγχων των κρατών-μελών, αλλά και των ίδιων των επιχειρήσεων του κλάδου. 

Σε κάθε περίπτωση, τα μηνιαία δεδομένα του ACN δεν είναι απλώς αριθμοί. Αποτελούν έναν καθρέφτη των αδυναμιών της αγοράς και ταυτόχρονα ένα σήμα προς τις αρχές ότι η εγρήγορση παραμένει κρίσιμη. Η νοθεία εξελίσσεται – και οι έλεγχοι πρέπει πάντα να τρέχουν πιο γρήγορα.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2027, η επισιτιστική ασφάλεια και στόχευση της ενίσχυσης των αγροτών, ήταν τα βασικά θέματα συζήτησης στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας, που έγινε στις 17 Νοεμβρίου 2025.

Οι υπουργοί της ΕΕ είχαν την ευκαιρία να μοιραστούν τις απόψεις τους σχετικά με το κατά πόσον η προτεινόμενη στήριξη εισοδήματος για την κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) μετά το 2027 θα μπορούσε να επιτύχει τον στόχο της ενίσχυσης της επισιτιστικής ασφάλειας. Αντάλλαξαν επίσης απόψεις σχετικά με το ποιοι κίνδυνοι επισιτιστικής ασφάλειας θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από τα αποθέματα γεωργικών προϊόντων, διατηρώντας παράλληλα μια κοινή γεωργική πολιτική προσανατολισμένη στην αγορά.

Υπήρξε ευρεία υποστήριξη για τη διασφάλιση ευελιξίας για τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή των άμεσων πληρωμών.
Πολλές αντιπροσωπείες ήταν επιφυλακτικές ως προς την εισαγωγή ανώτατου ορίου (πλαφόν) αλλά και της σταδιακής μείωσης των άμεσων ενισχύσεων. Πολλές έκριναν ότι οι άμεσες πληρωμές θα πρέπει να στοχεύουν τους αγρότες των οποίων η παραγωγή τροφίμων αποτελεί κύρια πηγή εισοδήματος, ενώ άλλες έβλεπαν την ανάγκη να παρέχεται τέτοια υποστήριξη και σε αγρότες μερικής απασχόλησης.

Οι αντιπροσωπείες εξέφρασαν επίσης γενική υποστήριξη σε σχέση με τα αποθέματα τροφίμων για να διασφαλιστεί η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρίσεων, τονίζοντας παράλληλα την ανάγκη διασφάλισης της ορθής λειτουργίας της αγοράς.

Το Συμβούλιο συζήτησε επίσης την πρόταση από την Ιταλία, την οποία υποστήριξαν η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Πορτογαλία και η Σλοβακία, σχετικά με μια μεταρρύθμιση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής που θα στοχεύει καλύτερα στην αντιμετώπιση μελλοντικών προκλήσεων της αγοράς.

Επιπλέον, οι αντιπροσωπείες σημείωσαν το ανεπίσημο έγγραφο της Επιτροπής σχετικά με την προσαρμογή της πρότασης για τη μελλοντική Κοινή Γεωργική Πολιτική και τη δομή του προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα προτάσεις, η Κομισιόν προσανατολίζεται σε τέσσερις κεντρικές παρεμβάσεις:

• Μείωση του συνολικού αγροτικού προϋπολογισμού. Ο νέος προϋπολογισμός τοποθετείται στα 293,7 δισ. ευρώ, σημαντικά χαμηλότερα από τα 386,6 δισ. ευρώ της τρέχουσας περιόδου. Η μείωση αυτή, αν δεν συνοδευτεί από προσαρμογές στον τρόπο κατανομής, θα ασκήσει πίεση στο εισόδημα των παραγωγών, ειδικά σε χώρες με μικρή κλίμακα εκμεταλλεύσεων.
• Ενίσχυση μικροκαλλιεργητών. Η αύξηση της κατ’ αποκοπή ενίσχυσης στα 3.000 ευρώ αποτελεί την πιο απτή αλλαγή. Για την Ελλάδα, όπου πάνω από το 70% των εκμεταλλεύσεων είναι μικρές ή πολύ μικρές, το μέτρο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία.
• Πιο αυστηρή «πράσινη» στόχευση. Περίπου το 43% των πόρων αναμένεται να κατευθυνθεί σε περιβαλλοντικές δράσεις.
• Απλοποίηση και ψηφιοποίηση των ελέγχων. Οι προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν περιορισμό των επιτόπιων ελέγχων σε έναν ανά έτος, καθώς και μεγαλύτερη αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων για την τεκμηρίωση της συμμόρφωσης. Το μέτρο εκτιμάται ότι θα μειώσει το διοικητικό βάρος για τους παραγωγούς και τις εθνικές Αρχές.

Στο προσκήνιο επανέρχεται και το σενάριο της πλήρους εξωτερικής σύγκλισης, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες έως και 30% των άμεσων ενισχύσεων για τους Έλληνες παραγωγούς.

Οι θεματικές συζητήσεις για τη μελλοντική ΚΓΠ θα συνεχιστούν στην επόμενη σύνοδο του Συμβουλίου, στις 11-12 Δεκεμβρίου 2025, όπου το θέμα αναμένεται να είναι η καινοτομία και η απλούστευση.

Ως τακτικό θέμα συζήτησης στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου, οι υπουργοί Γεωργίας συζήτησαν θέματα που σχετίζονται με το εμπόριο και τις πρόσφατες εξελίξεις. Ενόψει της πρόσφατης έναρξης ισχύος της επικαιροποιημένης «συμφωνίας για μια εις βάθος και ολοκληρωμένη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών με την Ουκρανία», η Προεδρία πρότεινε να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ζήτημα των στενότερων σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας.

Το ζήτημα του εμπορίου με την Ουκρανία εξετάζεται σε τακτική βάση στο Συμβούλιο από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας το 2022. Οι αντιπροσωπείες χαρακτήρισαν την Ουκρανία ως σημαντικό εξαγωγέα τροφίμων και ζωοτροφών προς την ΕΕ.

Το Συμβούλιο αντάλλαξε επίσης απόψεις σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στο εμπόριο γεωργικών προϊόντων διατροφής και στις εμπορικές συμφωνίες και διαπραγματεύσεις της ΕΕ, τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο. Πολλοί υπουργοί τόνισαν την ανάγκη για επαρκή μέτρα διασφάλισης με επίκεντρο τα ευαίσθητα αγροτικά προϊόντα.

Οι αντιπροσωπείες σχολίασαν το εμπόριο με τις ΗΠΑ με στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά για προϊόντα της ΕΕ, όπως το κρασί, τα οινοπνευματώδη ποτά και το ελαιόλαδο.

Όσον αφορά τη Mercosur, οι αντιπροσωπείες αναφέρθηκαν στην ανάγκη αποτελεσματικής εφαρμογής του μηχανισμού διασφάλισης που ανακοίνωσε η Επιτροπή.

Στην ενότητα «Διάφορα», το Συμβούλιο σημείωσε επίσης τα σημεία που έθεσαν η Ιταλία και το Βέλγιο σχετικά με το μέλλον του τομέα του ρυζιού της ΕΕ και την κινεζική έρευνα αντιντάμπινγκ για το ευρωπαϊκό χοιρινό κρέας, αντίστοιχα.

«Οι σημερινές συζητήσεις υπογραμμίζουν τρεις προτεραιότητες: Πρέπει να επικεντρωθούμε στην επισιτιστική ασφάλεια και στη στόχευση της στήριξης, χρειαζόμαστε ενίσχυση στο εμπόριο αγροτικών προϊόντων με την Ουκρανία και χρειαζόμαστε πραγματική απλούστευση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα τρόφιμα», δήλωσε ο κ. Γιάκομπ Γιένσεν, Υπουργός Τροφίμων, Γεωργίας και Αλιείας της Δανίας.

Η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) επανέρχεται δυναμικά στο ζήτημα της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου, καθώς –σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται– περισσότεροι από 160.000 επαγγελματίες αγρότες παραμένουν απλήρωτοι, παρά την ολοκλήρωση της καλλιεργητικής περιόδου.

Η Ένωση επισημαίνει ότι, παρά τις δύο τμηματικές καταβολές, ένα σημαντικό μέρος των δικαιούχων δεν έχει ακόμα λάβει την επιστροφή που δικαιούται. Η εκκρεμότητα αποδίδεται σε προβλήματα συσχέτισης των αγορών Diesel από την ΑΑΔΕ, γεγονός που έχει προκαλέσει αναστάτωση σε παραγωγούς και συνεταιρισμούς, ενώ αυξάνεται η πίεση ενόψει της 4ης καταβολής που αναμένεται έως τις 30/12/2025.

Πέρα από το θέμα του ΕΦΚ, η ΕΘΕΑΣ προαναγγέλλει ότι προετοιμάζει και ξεχωριστή συνάντηση για το ζήτημα των ψηφιακών δελτίων αποστολής, τα οποία –όπως αναφέρει– δημιουργούν σημαντικά γραφειοκρατικά προβλήματα σε γεωργούς και κτηνοτρόφους. Η Ένωση ζητά επαναξιολόγηση του τρόπου εφαρμογής τους πριν το νέο σύστημα τεθεί πλήρως σε ισχύ.

Ακολουθεί το πλήρες περιεχόμενο της επιστολής που απέστειλε η ΕΘΕΑΣ: 

«Αξιότιμοι Κύριοι,

Επανερχόμενοι στην επιστολή μας με αριθμ. πρωτ. 143/4.8.2025 και θέμα «Προβλήματα με την επιστροφή Ε.Φ.Κ. πετρελαίου στους επαγγελματίες αγρότες μετά και την 2η τμηματική καταβολή – Άμεση συνάντηση για την επίλυση τους» και με την παρούσα επιστολή, αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Συνεταιρισμοί και οι παραγωγοί – μέλη μας, θα θέλαμε να επανέλθουμε στο φλέγον ζήτημα της επιστροφής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης πετρελαίου στους επαγγελματίες αγρότες.

Η οριστική κατάσταση που έχει σταλεί από το ΜΑΑΕ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, περιλαμβάνει 274.000 επαγγελματίες αγρότες. Σύμφωνα με την ενημέρωση του Αντιπρόεδρου της κυβέρνησης, κ. Κωστή Χατζηδάκη, έχουν πληρωθεί 113.000 μοναδιαία ΑΦΜ, συνεπώς υπολείπονται άλλοι 161.000 αγρότες οι οποίοι όπως φαίνεται, δεν έχουν εισπράξει τον ΕΦΚ που δικαιούνται, ενώ έχει ολοκληρωθεί η ετήσια καλλιεργητική περίοδος.  

Έπειτα από ενδελεχή έρευνα και επικοινωνία με πρατηριούχους, τους λογιστές τους, καθώς και με τους λογιστές των αγροτών, διαπιστώσαμε ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στην αδυναμία συσχέτισης του καυσίμου (Diesel) από την ΑΑΔΕ, χωρίς όμως να μπορούμε να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι λόγοι της αδυναμίας αυτής που οδηγεί στο να μην περιλαμβάνονται στις λίστες πληρωμών δικαιούχοι που πληρούν τις προϋποθέσεις.

Ως θεσμικός φορέας και στο πλαίσιο της υποχρέωσής μας για την προάσπιση των συμφερόντων των αγροτών ζητούμε συνάντηση μαζί σας, με την παρουσία των τεχνικών της ΑΑΔΕ που είναι αρμόδιοι για το ζήτημα της πληρωμής του ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης στους αγρότες, καθώς και όσων άλλων προσώπων κρίνετε εσείς απαραίτητο να παρευρίσκονται.

Σκοπός και στόχος μας είναι να εντοπίσουμε που βρίσκεται το πρόβλημα και να προχωρήσουμε από κοινού στην άμεση ενημέρωση των εμπλεκομένων, ώστε να επιλυθεί.

Είναι η πρώτη φορά που γίνεται η προσπάθεια αυτόματης πληρωμής του ΕΦΚ πετρελαίου και αντιλαμβανόμαστε ότι είναι λογικό να υπάρχουν κάποιες τεχνικές αστοχίες. Ωστόσο, καθώς οδεύουμε στο τέλος του έτους και, όντας σε εκκρεμότητα μόλις δύο από τις πέντε (5) συνολικά πληρωμές, είναι πλέον εμφανής και αδιαμφισβήτητη, η δυσχερής θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι δικαιούχοι αγρότες.

Θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό, η συνάντηση να πραγματοποιηθεί εντός του τρέχοντος μήνα, ώστε οι απαραίτητες διορθώσεις να ολοκληρωθούν πριν την 4η πληρωμή που αναμένεται να γίνει εντός του επόμενου μήνα και έως τις 30/12/25. Με τον τρόπο αυτό, θα καταστεί εφικτή η καταβολή της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου και στους λοιπούς δικαιούχους παραγωγούς.

Παράλληλα, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι προετοιμαζόμαστε και για ξεχωριστή συνάντηση, η οποία θα αφορά το ζήτημα των ψηφιακών δελτίων αποστολής, όσον αφορά τους γεωργούς και κτηνοτρόφους στους οποίους δημιουργεί εκ του προβλεπόμενου τρόπου εφαρμογής, σημαντικότατα γραφειοκρατικά προβλήματα και πιστεύουμε ότι αποτελεί ένα θέμα που απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση, πριν την εφαρμογή του.

Ευχαριστούμε εκ των προτέρων, ενώ αναμένοντας τον ορισμό της συνάντησης για το ζήτημα που σας θέσαμε, παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνιση χρειαστείτε, προσδοκώντας τη θετική σας ανταπόκριση».

Πηγή: ΕΘΕΑΣ