Η γρίπη των πτηνών συνεχίζει να απασχολεί έντονα τις υγειονομικές αρχές της Γερμανίας, καθώς τα πρόσφατα δεδομένα δείχνουν αναζωπύρωση του ιού H5N1 σε άγρια πτηνά και πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Το Ινστιτούτο Friedrich-Loeffler (FLI), επίσημος ερευνητικός φορέας για την υγεία των ζώων, ανακοίνωσε ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης του υψηλής παθογένειας στελέχους H5N1 έχει ανέβει στο επίπεδο «υψηλού κινδύνου», καθώς τα νέα κρούσματα πολλαπλασιάζονται.
Η Γερμανία βρίσκεται για ακόμη μία φορά αντιμέτωπη με τη γρίπη των πτηνών, καθώς το FLI επιβεβαίωσε νέα εστία του ιού σε άγρια πτηνά, κυρίως γερανούς, σε κρατίδια της βόρειας και ανατολικής χώρας όπως το Mecklenburg-Δυτική Πομερανία, το Brandenburg, η Saxony-Anhalt και η Thuringia.
Ένα παθογόνο που εξαπλώνεται γρήγορα
Πρόκειται για έναν ιό που επανεμφανίζεται με ιδιαίτερη ένταση στη φετινή φθινοπωρινή περίοδο, προκαλώντας ανησυχία στους ειδικούς. Η γρίπη των πτηνών, γνωστή και ως avian influenza, είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια που μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα για πολλά είδη πουλερικών και άγριων πτηνών.
Οι πρόσφατες αναλύσεις του Ινστιτούτου Friedrich-Loeffler (FLI) δείχνουν ότι πρόκειται για παραλλαγή του στελέχους H5N1, η οποία έχει κυριαρχήσει στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.
Η αυξημένη δραστηριότητα των μεταναστευτικών πτηνών, και ειδικά των γερανών που διέρχονται από τη Γερμανία προς τις νοτιότερες περιοχές, έχει επιτείνει τον κίνδυνο. Το Ινστιτούτο εκτιμά ότι η μετάδοση θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες, ενώ ήδη έχει παρατηρηθεί απότομη αύξηση των κρουσμάτων σε πτηνοτροφεία.
Οι γερανοί, οι πρώτοι «δείκτες κινδύνου»
Για πρώτη φορά, οι γερανοί βρίσκονται στο επίκεντρο της εξάπλωσης της γρίπης των πτηνών. Τα πτηνά αυτά —σύμβολο των φθινοπωρινών μεταναστεύσεων— καταγράφουν αυξημένη θνησιμότητα, σύμφωνα με τα γερμανικά κρατίδια και τα εργαστήρια του Ινστιτούτου (FLI).
Αντίθετα, άλλα άγρια υδρόβια πτηνά, όπως πάπιες και χήνες, φαίνεται να παρουσιάζουν ηπιότερα συμπτώματα, πιθανόν χάρη σε μερική ανοσία που έχει αναπτυχθεί από προηγούμενες εκθέσεις στον ιό.
Κίνδυνος για τις πτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις
Η εικόνα προκαλεί έντονη ανησυχία στον αγροτικό κόσμο. Ο ιός H5N1 έχει αποδειχθεί ικανός να μεταδίδεται εύκολα από άγρια σε εκτρεφόμενα πτηνά — ακόμη και χωρίς άμεση επαφή, μέσω μολυσμένων επιφανειών, περιττωμάτων ή σταγονιδίων στον αέρα.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει ότι αρκεί ένα μόνο κρούσμα σε πτηνοτροφείο για να οδηγήσει σε μαζική θανάτωση χιλιάδων ζώων, με τεράστιο οικονομικό και ηθικό κόστος για τους παραγωγούς. Η ανησυχία εντείνεται, καθώς το FLI παρατηρεί ήδη απότομη αύξηση κρουσμάτων σε εκτροφές πουλερικών τις τελευταίες εβδομάδες.
Μέτρα πρόληψης και βιοασφάλειας
Το Ινστιτούτο (FLI) συστήνει αυστηρά μέτρα βιοασφάλειας για όλες τις μονάδες πουλερικών, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού H5N1. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται η ανάγκη για:
περιορισμό της πρόσβασης άγριων πτηνών σε τροφή και νερό,
συστηματική απολύμανση εξοπλισμού και εγκαταστάσεων,
και άμεση αναφορά κάθε ύποπτου περιστατικού.
Η απομάκρυνση νεκρών ή άρρωστων άγριων πτηνών πραγματοποιείται αποκλειστικά από ειδικευμένα συνεργεία, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση του ιού σε άλλα είδη, όπως κοράκια, θαλασσαετούς ή αλεπούδες.
Το κοινό προτρέπεται να μην αγγίζει νεκρά ή τραυματισμένα πουλιά, αλλά να ενημερώνει άμεσα τις τοπικές αρχές.
Μια απειλή που επεκτείνεται
Η εξάπλωση της γρίπης των πτηνών δεν περιορίζεται πλέον στη Γερμανία. Παρόμοια κρούσματα H5N1 έχουν επιβεβαιωθεί σε Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο και Γαλλία, με τις κυβερνήσεις να θέτουν τα πτηνοτροφεία σε καθεστώς «υψηλού κινδύνου».
Όπως επισημαίνει το Ινστιτούτο Friedrich-Loeffler (FLI), το στέλεχος που κυριαρχεί στη Γερμανία είναι παραλλαγή του ίδιου ιού που επικρατεί στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.
Η εικόνα αυτή δείχνει ότι η γρίπη των πτηνών δεν είναι πια εποχικό φαινόμενο, αλλά ένας μόνιμος βιολογικός παράγοντας πίεσης για την ευρωπαϊκή πτηνοτροφία.
Οι επιπτώσεις για τον πρωτογενή τομέα είναι ήδη αισθητές:
ελλείψεις αυγών και πουλερικών, αύξηση τιμών και πιέσεις στις ζωοτροφές δημιουργούν νέα δεδομένα στην αγορά. Πολλοί Γερμανοί πτηνοτρόφοι κάνουν λόγο για «χαμένες χρονιές» και μονάδες σε απόγνωση, ενώ αντίστοιχη ανησυχία εκφράζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η εξάπλωση του H5N1 έρχεται να υπενθυμίσει ότι οι επιδημίες ζωονόσων μπορούν να πλήξουν όχι μόνο την υγεία των εκτροφών, αλλά και τη σταθερότητα ολόκληρης της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
Η σημασία της έγκαιρης ενημέρωσης
Η περίπτωση της Γερμανίας λειτουργεί ως προειδοποίηση για όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης — και φυσικά για την Ελλάδα, όπου η παρουσία αποδημητικών ειδών κάθε φθινόπωρο δημιουργεί αυξημένο επιδημιολογικό ενδιαφέρον.
Η έγκαιρη ανίχνευση, η άμεση αναφορά ύποπτων περιστατικών και η ενημέρωση των πτηνοτρόφων αποτελούν το κλειδί πρόληψης απέναντι σε έναν ιό που μπορεί να πλήξει όχι μόνο τις εκτροφές, αλλά και ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα.
