Ξεκίνησε η συγκομιδή κρεμμυδιών στην Θήβα, οι εξαγωγές βοήθησαν στην απορρόφηση της παραγωγής

Η καλλιέργεια του παντζαριού βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη αυτή την περίοδο, με κάποιους παραγωγούς να έχουν ήδη ξεκινήσει τη συγκομιδή και άλλους να ετοιμάζονται μέσα στις επόμενες ημέρες. Παρά τη σταθερή ζήτηση που παρουσιάζει το προϊόν, οι καλλιεργητές περιγράφουν μια πραγματικότητα δύσκολη — με μειωμένες εκτάσεις, αυξημένα κόστη και σοβαρές ελλείψεις σε εργατικά χέρια.

Ο ΑγροΤύπος συνομίλησε με παραγωγούς που καλλιεργούν παντζάρι, τόσο συμβατικό όσο και βιολογικό, καταγράφοντας τις δυσκολίες, τις προσαρμογές και τις ελπίδες τους για το μέλλον μιας καλλιέργειας που εξακολουθεί να «κρατάει».

Το πατζάρι θα μείνει – αλλά οι παραγωγοί λιγοστεύουν

Στον κάμπο του Μαραθώνα, η συγκομιδή του παντζαριού έχει ήδη ξεκινήσει για αρκετούς παραγωγούς, ωστόσο ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου, Νίκος Δήμος, επιλέγει να περιμένει λίγο ακόμη. Όπως λέει, «η συγκομιδή γενικώς έχει ξεκινήσει, εγώ προσωπικά δεν έχω ακόμη — θα ξεκινήσω σε περίπου είκοσι ημέρες».

Ο ίδιος εξηγεί ότι το πότε θα βγει το προϊόν εξαρτάται αποκλειστικά από το πότε έγινε η σπορά και από τον προγραμματισμό του κάθε παραγωγού: «Αναλόγως πότε το σπέρνεις, εξαρτάται και πότε θέλεις να έχεις παντζάρι, και κατ’ επέκταση να το διοχετεύσεις στην αγορά». Ο ίδιος επέλεξε να σπείρει τέλος Αυγούστου, ώστε να συγκομίσει τέλος Οκτωβρίου, όπως αναφέρει, «εσκεμμένα, για να μην υπάρξουν προβλήματα από εχθρούς και ασθένειες αυτή την εποχή».

Οι προσβολές, όταν υπάρχουν, εντοπίζονται κυρίως στα φύλλα. «Το πρόβλημα παρουσιάζεται σε όσους σπέρνουν πολύ πρώιμα. Στην αρχή αναπτύσσεται όλο το φυτό, αλλά στη συνέχεια μένει μόνο ο βολβός, γιατί τα φύλλα χαλάνε από κάποιον εχθρό», εξηγεί. Τα τελευταία χρόνια, πάντως, ο καιρός φαίνεται να ευνοεί την καλλιέργεια: «Δεν έχουμε πια χιόνια, πάγους ή χαλάζι. Το είδος το κρατάμε όλο το χειμώνα, οπότε προς το παρόν ο καιρός είναι αρκετά ευνοϊκός», σημειώνει.

Σε σχέση με πέρυσι, η παραγωγή του είναι μικρότερη. «Ποσοτικά είμαι στα μισά. Ελάττωσα την έκταση που έσπειρα, γιατί έχει μειωθεί η κατανάλωση του κοινού και τα έξοδα παραγωγής έχουν ανέβει πολύ. Τα εργατικά είναι τεράστιο θέμα — τώρα έχουμε το ένα δέκατο του προσωπικού που είχαμε πριν τρία χρόνια. Εγώ προσωπικά έχω μείνει με έναν εργάτη», αναφέρει, επισημαίνοντας πως αυτό από μόνο του περιορίζει την έκταση που μπορεί να καλλιεργήσει.

Η τιμή παραγωγού κυμαίνεται, σύμφωνα με τον ίδιο, «από 1,00 έως 1,50 ευρώ το κιλό», με διακύμανση ανάλογα με το μέγεθος του βολβού. Ωστόσο, η ισορροπία εσόδων – εξόδων είναι πλέον οριακή: «Για τον μέσο παραγωγό, που είναι και το 80% στον Μαραθώνα, τα έσοδα ίσα που καλύπτουν τα έξοδα — αν συνυπολογίσεις αρδεύσεις, λιπάνσεις, φάρμακα, ενέργεια, εργατικά. Όλα έχουν πάει σχεδόν δέκα φορές επάνω από το 2005».

Παρά τις δυσκολίες, τονίζει ότι το παντζάρι παραμένει δημοφιλές προϊόν: «Το προτιμά ο κόσμος, λόγω των ιδιοτήτων του και της θρεπτικής του αξίας». Ωστόσο, δεν κρύβει την απογοήτευσή του για την έλλειψη στήριξης: «Τα τελευταία χρόνια δεν έχουμε βοήθεια από κανέναν άλλο πέρα από τους εαυτούς μας. Η δουλειά αυτή έχει ημερομηνία λήξης. Δεν με πειράζει που είναι δύσκολη, με πειράζει που δεν πληρώνει — κι έτσι δεν μπορείς να αντεπεξέλθεις».

Το βιολογικό παντζάρι θέλει υπομονή

Στη Βόρεια Ελλάδα, ο Παναγιώτης Τσιάνιος βρίσκεται ήδη στη φάση της συγκομιδής των βιολογικών παντζαριών. «Έχουμε ξεκινήσει να βγάζουμε προϊόν, και η διαδικασία θα συνεχιστεί και τον Νοέμβριο», λέει. Όπως εξηγεί, η φετινή χρονιά κύλησε χωρίς προβλήματα από τον καιρό. «Παλιά σπέρναμε γραμμικά στο χωράφι, τώρα όμως το σπέρνουμε ένα-ένα σε θήκη 250 φυτών και μετά το μεταφυτεύουμε. Έτσι ελέγχουμε καλύτερα το χώμα, το τσάπισμα, τα χόρτα — γενικά όλη τη διαχείριση», αναφέρει. Η σπορά έγινε τον Αύγουστο, με την καλλιέργεια να εξελίσσεται ομαλά.

Παρά τα καλά αποτελέσματα, οι υγρασίες αποτελούν σταθερό πρόβλημα. «Η υγρασία προκαλεί ασθένειες στα φύλλα και, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της βιολογικής καλλιέργειας, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο χαλκό — και αυτό μόλις δύο φορές σε όλη την περίοδο», εξηγεί. Ο χαλκός, ωστόσο, «προλαβαίνει τις μυκητολογικές προσβολές που οφείλονται στην εναλλαγή θερμοκρασιών».

Σε ό,τι αφορά την παραγωγή, ο ίδιος υπολογίζει ότι θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, ενώ η τιμή του βιολογικού παντζαριού διαμορφώνεται «στα 2,00 με 2,50 ευρώ το κιλό». Η διαδικασία, ωστόσο, είναι απαιτητική: «Για να καθαριστεί το χωράφι από τα ζιζάνια, χρειάζομαι έξι μεροκάματα, αφού απαγορεύεται η χημική ζιζανιοκτονία. Όλα γίνονται στο χέρι, όπως και η συγκομιδή», σημειώνει.

Παρά τον κόπο και τον χρόνο που απαιτείται, θεωρεί το παντζάρι «μια καλή παραγωγή», αρκεί να έχει τη σωστή προσέγγιση. «Χρειάζεται καλή φροντίδα και γνώση, ειδικά στο βιολογικό κομμάτι, για να έχεις το κατάλληλο αποτέλεσμα», καταλήγει.

Ένα λαχανικό με μέλλον – αν του δώσουμε χώρο

Από τον Μαραθώνα μέχρι τη Βόρεια Ελλάδα, το παντζάρι παραμένει μια καλλιέργεια που «κρατάει» — χάρη στην αντοχή της και στους ανθρώπους που τη φροντίζουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Για άλλους το στοίχημα είναι η επιβίωση μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων εξόδων και ελλείψεων σε εργατικά χέρια· για άλλους, η φροντίδα και η γνώση που απαιτείται ώστε ένα βιολογικό χωράφι να δώσει καρπό.

Όπως λένε όσοι το καλλιεργούν, «είναι εύκολο φυτό, δύσκολη δουλειά». Κι ίσως εκεί βρίσκεται και το νόημα: το παντζάρι θα συνεχίσει να υπάρχει στα χωράφια μας — αρκεί να υπάρξουν κι εκείνοι που θα μπορούν να το καλλιεργούν με αξιοπρέπεια.

Ο αλευρώδης Bemisia tabaci είναι γνωστός στους παραγωγούς για τη χαρακτηριστική “άσπρη σκόνη” στα φύλλα. Τρέφεται απομυζώντας τους χυμούς των φυτών, προκαλεί κιτρίνισμα και καπνιά, ενώ λειτουργεί και ως φορέας ιώσεων που επηρεάζουν την παραγωγή και την ποιότητα των καρπών.

Τα φυτά μπορεί να μην μπορούν να «τρέξουν» μακριά από τους εχθρούς τους, όμως διαθέτουν ένα ολόκληρο «οπλοστάσιο» άμυνας. Σε αυτό το πλαίσιο, ερευνητές του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, αξιολόγησαν διαφορετικούς γενοτύπους πεπονιού από τη συλλογή της Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού του Οργανισμού, καθώς και ορισμένες εμπορικές ποικιλίες, για να διαπιστώσουν πόσο ευάλωτοι ή ανθεκτικοί είναι απέναντι στον αλευρώδη (Bemisia tabaci), έναν από τους σημαντικότερους εχθρούς των κολοκυνθοειδών.

Πειράματα μικρής και μεγάλης διάρκειας

Στα πειράματα μικρής διάρκειας, κάθε φυτό εκτέθηκε σε δέκα ενήλικα θηλυκά του αλευρώδη μέσα σε ειδικούς μικροκλωβούς. Μετά από πέντε ημέρες, οι ερευνητές κατέγραψαν την επιβίωση και την ωοτοκία των εντόμων. Η ανάλυση έδειξε ότι ο γενότυπος M83-06 παρουσίασε σημαντικά μικρότερη ωοτοκία σε σχέση με τις εμπορικές ποικιλίες Anana και Rugoso, καθώς και άλλους γενότυπους.
Όπως σημειώθηκε στην παρουσίαση, η διαφορά αυτή καταγράφηκε σταθερά σε όλες τις επαναλήψεις, υποδεικνύοντας ότι ο συγκεκριμένος γενότυπος επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα των θηλυκών του αλευρώδη.

Αντίστοιχα, σε πειράματα μεγάλης διάρκειας (ενός μήνα), οι πληθυσμοί του αλευρώδη εξελίχθηκαν διαφορετικά ανάλογα με την ποικιλία. Η Anana φάνηκε να φιλοξενεί μεγαλύτερους πληθυσμούς εντόμων, ενώ ο M83-06 και άλλοι παραδοσιακοί γενότυποι εμφάνισαν σαφώς μικρότερη αύξηση.
Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν ότι η ποικιλία του φυτού επηρεάζει τον ρυθμό ανάπτυξης του εντόμου.

Επιλογές και προτιμήσεις

Σε δοκιμές διπλής επιλογής, όπου τα έντομα μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ δύο φυτών, παρατηρήθηκε ότι ο αλευρώδης προτιμούσε τις πιο ευαίσθητες ποικιλίες, όπως φάνηκε και από τα προηγούμενα πειράματα. Στα ίδια πειράματα, η προτίμηση εκφράστηκε με μεγαλύτερο αριθμό ενηλίκων που εγκαταστάθηκαν στα φύλλα της Anana ήδη μέσα στις πρώτες ώρες από την έκθεση.

Ο ρόλος των μορφολογικών χαρακτηριστικών

Παράλληλα, μελετήθηκαν μορφολογικά χαρακτηριστικά των φυτών, όπως το πάχος φύλλου και βλαστού και ο αριθμός αδενωδών τριχών. Οι ερευνητές εντόπισαν σαφείς διαφορές ανάμεσα στις ποικιλίες και τους γενότυπους — με τις εμπορικές ποικιλίες να έχουν γενικά μεγαλύτερη πυκνότητα τριχών και τα παραδοσιακά υλικά να διαφέρουν ως προς το πάχος του φύλλου. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, τέτοιες διαφοροποιήσεις μπορούν να επηρεάσουν την προσκόλληση και τη διατροφή των εντόμων.

Πρακτική σημασία

Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δεν μένουν στο εργαστήριο. Ανοίγουν τον δρόμο για την αξιοποίηση ανθεκτικών γενοτύπων πεπονιού σε προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης εχθρών, όπου η γνώση της συμπεριφοράς του αλευρώδη σε κάθε ποικιλία μπορεί να καθοδηγήσει πιο στοχευμένες επιλογές.

Για τον παραγωγό, αυτό σημαίνει πρακτικά λιγότερες ανάγκες για χημικές επεμβάσεις και μικρότερο ρίσκο δευτερογενών προσβολών, χωρίς να θυσιάζεται η παραγωγή. Η ανθεκτικότητα που “κουβαλά” το ίδιο το φυτό μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη εργαλείο για πιο βιώσιμη, περιβαλλοντικά φιλική και οικονομικά αποδοτική καλλιέργεια.

Βρισκόμαστε προς τα τέλη Οκτωβρίου και το σπανάκι βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο των φθινοπωρινών καλλιεργειών. Παρά τη σταθερότητα που δείχνει τα τελευταία χρόνια, οι παραγωγοί συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις — άλλοι από τις καιρικές συνθήκες και τη λειψυδρία, άλλοι από το αυξημένο κόστος και τη δυσκολία εξεύρεσης εργατικών χεριών.

Σταθερή πορεία για το νωπό σπανάκι

Ο κ. Κωνσταντινίδης Θεόδωρος, υπεύθυνος στον «Λαχανοκήπο», περιγράφει μια καλλιέργεια που αυτή την περίοδο εξελίσσεται ομαλά. Όπως αναφέρει, η συγκομιδή του σπανακιού είναι συνεχής, με διακοπή μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες καθιστούν αδύνατη την παραγωγή.

«Η σπορά εξελίχθηκε κανονικά και τώρα συνεχίζεται ομαλά και η συγκομιδή», επισημαίνει, σημειώνοντας πως υπάρχει σταθερή ζήτηση για σπανάκι, ενώ οι αποδόσεις είναι περίπου ίδιες με την περσινή φθινοπωρινή περίοδο.

Όσον αφορά την τιμή, ο ίδιος αναφέρει πως το νωπό σπανάκι κυμαίνεται από 0,30 έως 0,50–0,60 ευρώ το κιλό, ανάλογα με τις συνθήκες και τη διαθεσιμότητα.

Παρ’ όλη τη φαινομενική σταθερότητα, η καλλιέργεια χαρακτηρίζεται από μεγάλες απαιτήσεις. «Είναι απαιτητική καλλιέργεια, μαζεύεται με το χέρι. Η συγκομιδή ίσως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά του», υπογραμμίζει, εξηγώντας πως τα εργατικά είναι και ακριβά και δυσεύρετα.

Το αυξημένο κόστος παραγωγής αποτελεί επίσης σημαντική πρόκληση. «Τα έξοδα καλλιέργειας, όπως ο σπόρος και οι επεμβάσεις, έχουν ανέβει», αναφέρει. Το αποτέλεσμα είναι «αρκετοί παραγωγοί να βρίσκονται οριακά, προσπαθώντας να ισορροπήσουν τα έξοδα με τα έσοδα».

Κλείνοντας, ο κ. Κωνσταντινίδης τονίζει τη σημασία της εμπειρίας και της συνεργασίας για τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με το προϊόν:
«Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κάποιος το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθεί και να έχει υποστήριξη από παλιούς παραγωγούς που καλλιεργούν χρόνια το προϊόν».

Δύσκολη χρονιά για το βιολογικό σπανάκι

Ο κ. Μούσμουλας Αστέριος, παραγωγός βιολογικού σπανακιού και μέλος της Ένωσης Αγροτών Βιοκαλλιεργητών Βόρειας Ελλάδας, περιγράφει μια ιδιαίτερα απαιτητική χρονιά για την καλλιέργεια. Το σπανάκι, όπως εξηγεί, σπάρθηκε τέλη και μέσα Αυγούστου και η παραγωγή αναμένεται να διαρκέσει «μέχρι και το Πάσχα».
Φέτος, όμως, «είναι πολύ χάλια χρονιά», καθώς το φύτρωμα δεν ήταν ικανοποιητικό. Η λειψυδρία επηρέασε έντονα την ανάπτυξη των φυτών, ενώ, όπως λέει, «λόγω των πρόσφατων βροχών, κάποια αρχίζουν και φυτρώνουν τώρα από τη σπορά του Αυγούστου». Παρ’ όλα αυτά, ενώ «θα έπρεπε να είμαστε στο στάδιο της συγκομιδής, βρισκόμαστε ακόμα στη φυτρωτικότητα» και μόλις «το 20–30% της παραγωγής έχει μεγαλώσει και είναι έτοιμο προς πώληση, αντί για 70–80%».

Ένα ακόμη εμπόδιο είναι τα ζιζάνια, αφού στη βιολογική καλλιέργεια «δεν μπορείς να ραντίσεις». Όπως λέει, «τα χορτάρια πνίγουν την καλλιέργεια, γιατί μεγαλώνουν πιο γρήγορα από το σπανάκι». Για να το αντιμετωπίσει, προτείνει γραμμική καλλιέργεια, ώστε να μπορεί να μπαίνει με μηχανήματα: «Αν το ρίξεις χύμα, πρέπει να τα κάνεις όλα με το χέρι». Παράλληλα, εφαρμόζει αμειψισπορές με χειμερινά σιτηρά, που «βοηθούν να πνιγούν τα βλαβερά χορτάρια».

Στη βιολογική γεωργία, όπως υπενθυμίζει, «απαγορεύονται οι ψεκασμοί για τα χορτάρια». Για προστασία από ασθένειες ή έντομα, χρησιμοποιεί «κάποιους χαλκούς που επιτρέπονται», αλλά συχνά το αποφεύγει, «γιατί είναι επιπλέον έξοδα». Η παραγωγή είναι μειωμένη σε σχέση με πέρυσι. «Ποσοστιαία δεν είμαστε ούτε στα μισά», αναφέρει, «μας πείραξε πολύ η έλλειψη νερού». Ωστόσο, η έλλειψη ποσότητας φαίνεται να ανεβάζει την τιμή, που φέτος κυμαίνεται «από 2,00 έως 3,50 ευρώ το κιλό».

Παρά τις δυσκολίες, θεωρεί πως «αξίζει η στροφή στη βιολογική καλλιέργεια, γιατί ο κόσμος τα προτιμάει». Το χαρακτηρίζει ως προϊόν που αφήνει κέρδος, αρκεί ο παραγωγός «να βρει τρόπους να κάνει τη δουλειά του πιο εύκολη μέσα στα πλαίσια του βιολογικού» και να έχει υπομονή στη συγκομιδή, «καθώς γίνεται όλη στο χέρι και είναι πολύ επίμονη δουλειά».

Κλείνοντας, επισημαίνει την ανάγκη για πιο εντατικούς ελέγχους στον κλάδο:
«Αυτοί που όντως καλλιεργούν βιολογικά να δικαιώνονται και να μην πωλείται κάτι χωρίς να είναι βιολογικό, μόνο και μόνο επειδή πουλάει».

Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις, ίδιος στόχος

Παρά τις διαφορετικές συνθήκες, το κοινό μήνυμα και των  παραγωγών είναι η ανθεκτικότητα της καλλιέργειας και η ανάγκη στήριξης των ανθρώπων που τη στηρίζουν καθημερινά.

Το σπανάκι, είτε συμβατικό είτε βιολογικό, παραμένει βασικό κομμάτι της ελληνικής παραγωγής — με τον ίδιο ζήλο, αλλά και με αυξανόμενες απαιτήσεις. Η φετινή χρονιά κυλά με αντιθέσεις: άλλοι παραγωγοί βλέπουν σταθερότητα, άλλοι απώλειες· όλοι όμως συνεχίζουν με τον ίδιο σκοπό — να κρατήσουν ζωντανή μια καλλιέργεια που παραδοσιακά τροφοδοτεί τα ελληνικά τραπέζια.

Από τις αρχές Οκτωβρίου ξεκίνησαν οι νέες φυτεύσεις στα σκόρδα και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα του Νοεμβρίου.

Οι χαμηλές τιμές παραγωγού και η αύξηση του κόστους παραγωγής έχει φέρει απογοήτευση στους παραγωγούς, με αποτέλεσμα να μειώνονται κάθε χρόνο τα στρέμματα της καλλιέργειας.

Ο παραγωγός σκόρδου στη νέα Βύσσα του Έβρου κ. Αναστάσιος Γιακμογλίδης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι από αρχές του μήνα έχουν ξεκινήσει οι νέες φυτεύσεις σκόρδων στην περιοχή και θα συνεχιστούν μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου.
Η ζήτηση για τα ξερά σκόρδα είναι μεγάλη στην εγχώρια αγορά, ενώ υπάρχει ενδιαφέρον και για εξαγωγές αλλά δεν φτάνει η παραγωγή. Καλύπτουμε τις ανάγκες μας από εισαγωγές κυρίως κινέζικων.

Το κόστος καλλιέργειας όμως είναι μεγάλο και υπάρχει έλλειψη εργατών γης. Επίσης υπάρχει απογοήτευση στους παραγωγούς από τα χαμηλά επίπεδα των τιμών. Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα να έχουμε μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας.

Η ξήρανση των σκόρδων γίνεται με φυσικό τρόπο, από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο και στην συνέχεια τα ξερά σκόρδα θα βγουν στην αγορά με τιμές 20 έως 28 λεπτά το τεμάχιο (περίπου 2 ευρώ το κιλό). Πέρσι οι τιμές παραγωγού κυμάνθηκαν από 28 έως 30 λεπτά το τεμάχιο.

Και ενώ βλέπουμε μείωση των τιμών έχουμε αύξηση του κόστους καλλιέργειας. Σήμερα το κόστος καλλιέργειας για τον παραγωγό φτάνει στα 1.500 ευρώ το στρέμμα, που είναι ένα ποσό αρκετά υψηλό. Μια καλή μέση απόδοση της καλλιέργειας, που είχαμε πέρσι, είναι στα 1.000 κιλά το στρέμμα. Ωστόσο η καλλιέργεια είναι πολύ απαιτητική στην φυτοπροστασία και χρειάζεται πολλά ποτίσματα.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πλατυκάμπου στην Λάρισα, Γιάννης Κουκούτσης, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι «αυτή την εποχή είναι η περίοδος φυτεύσεις στα σκόρδα. Ο καιρός βοήθησε στην φύτευση και οι βροχοπτώσεις που έχουμε είναι ποτιστικές.

Καλλιεργούμε σκόρδα όλων των ποικιλιών αλλά ρίχνουμε περισσότερο το βάρος μας στην τοπική ποικιλία «eNtopio» που έχει καλή ποιότητα και προχωρά η συνεργασία με την ιαπωνική εταιρεία Wakunaga Pharmaceuticals. Πρόσφατα μάλιστα έγινε βράβευση του συνεταιρισμού για τα σκόρδα eNtopio, ενώ Περιφέρεια Θεσσαλίας κατέθεσε φάκελο για να αναγνωριστεί το σκόρδο ως προϊόν ΠΟΠ. Η συγκεκριμένη τοπική ποικιλία αν και έχει καλή διατηρησιμότητα και ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι ευαίσθητη σε ασθένειες και έχει υψηλό κόστος καλλιέργειας σε σχέση με τις άλλες ποικιλίες.

Οι τιμές παραγωγού στα περσινά σκόρδα κυμάνθηκαν από 12 έως 23 λεπτά το τεμάχιο. Από την άλλη οι τιμές λιανικής αυτή την περίοδο είναι στα 70 λεπτά. Μιλάμε για μεγάλη διαφορά από το χωράφι στο ράφι. Από την άλλη τα εισαγόμενα από την Κίνα πωλούνται στα 65 λεπτά.

Στην περιοχή η καλλιέργεια σκόρδου ανέρχεται σε 1.000 στρέμματα. Όμως τα τελευταία χρόνια έχουμε μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας. Αυτό οφείλεται στο υψηλό κόστος παραγωγής που φτάνει στα 1.500 ευρώ το στρέμμα αλλά και στην έλλειψη εργατικών χεριών.

Η λύση είναι να γίνει εκμηχάνιση της καλλιέργειας αλλά αυτό θέλει επενδύσεις. Μόνο έτσι θα μειωθεί το κόστος καλλιέργειας και δεν θα έχουμε ανάγκη τα εργατικά χέρια (που έτσι και αλλιώς είναι σε έλλειψη στην χώρα μας).

Σαν συνεταιρισμός θα κάνουμε προσπάθεια να πουλάμε απευθείας στους καταναλωτές. Αν έχουμε τιμή στο χωράφι 23 λεπτά και πουλάμε στην λιανική στα 35 λεπτά κερδίζει ο συνεταιρισμός και ο καταναλωτής. Έτσι μόνο μπορεί να έχουμε μείωση των τιμών στην αγορά.

Η συγκομιδή του μπρόκολου βρίσκεται σε εξέλιξη στις περισσότερες περιοχές της χώρας, με τους παραγωγούς να δίνουν τη δική τους μάχη απέναντι σε δύο αντίθετα φαινόμενα: την υπερβολική υγρασία στον Έβρο και την ξηρασία στην Αρκαδία.

Οι συνεταιρισμοί Άρδας Ν. Έβρου και Αρκαδίας “Η Ένωση” περιγράφουν στον ΑγροΤύπο την κατάσταση από τα δύο άκρα της χώρας, αναδεικνύοντας κοινές αγωνίες αλλά και διαφορετικές προκλήσεις.

Στον Έβρο:

Δύσκολη χρονιά, το μπρόκολο υποφέρει από τον καιρό και τα εργατικά

Ο πρόεδρος του ΑΣΚΓΕ Άρδας Ν. Έβρου περιγράφει μια χρονιά γεμάτη αντίξοες συνθήκες. Όπως λέει, «εδώ και πέντε μέρες στον Έβρο έχει πέσει πολύ νερό, δεν μπορούμε να συγκομίσουμε, είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα». Οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι συνεχείς βροχοπτώσεις έχουν επιβραδύνει τη συγκομιδή, ενώ παρατηρείται μείωση στην παραγωγή λόγω των καιρικών συνθηκών.

Οι τιμές, σύμφωνα με τον ίδιο, ξεκίνησαν σχετικά ψηλά, «από 1,80 έως 2 ευρώ στην αρχή», όμως αυτή την περίοδο «βρίσκονται γύρω στο 1,40 με 1,50». Παρά τη μικρή πτώση, η αγορά κινείται ομαλά, καθώς «το προϊόν παραμένει ποιοτικό και έχει ζήτηση».

Η κύρια δυσκολία, ωστόσο, δεν είναι τόσο το εμπόριο, όσο η συγκομιδή. «Αν δεν το περπατάς το χωράφι κάθε μέρα, υποβαθμίζεις την ποιότητα», εξηγεί. Οι παραγωγοί της περιοχής συνεργάζονται μεταξύ τους, μαζεύονται κάθε μέρα σε διαφορετικά χωράφια για να βοηθούν ο ένας τον άλλον στη συγκομιδή, προσπαθώντας έτσι να καλύψουν τα κενά από την έλλειψη εργατικών χεριών.

Τα εργατικά χέρια αποτελούν μόνιμο αγκάθι. «Ο κόσμος θέλει να δουλέψει, αλλά δεν υπάρχουν χέρια.», τονίζει. Όπως επισημαίνει, οι νέοι αγρότες της περιοχής δείχνουν διάθεση, αλλά αποθαρρύνονται από το βάρος της καθημερινής εργασίας και την έλλειψη βοηθητικού προσωπικού. «Το μπρόκολο είναι δυναμικό προϊόν, είναι κρίμα να χαθούν αυτές οι καλλιέργειες λόγω καιρικών συνθηκών και έλλειψης εργατών», λέει με έμφαση.

Στην Αρκαδία:

Το μεγάλο πρόβλημα είναι το νερό – Χωρίς υποδομές άρδευσης δεν υπάρχει ανάπτυξη

Από την άλλη πλευρά της χώρας, στην Αρκαδία, το πρόβλημα δεν είναι η υγρασία και οι βροχές αλλά η ξηρασία. Ο Διευθυντής του Αγροτικού Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Αρκαδίας “Η Ένωση” τονίζει ότι «η Αρκαδία πλήττεται από ξηρασία, είναι από τους πιο άνυδρους νομούς της Ελλάδας». Όπως εξηγεί, το μπρόκολο χρειάζεται πολύ νερό, «και χωρίς υποδομές άρδευσης δεν μπορούμε να αυξήσουμε την καλλιέργεια ούτε ποσοτικά ούτε ποιοτικά».

Το ζήτημα, όπως λέει, είναι γνωστό αλλά παραμένει άλυτο εδώ και χρόνια: «Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τη λιψυδρία και κανείς δεν το ακούει. Έργα όπως το φράγμα της Στάκας τα συζητάμε 20 χρόνια και ακόμα δεν έγιναν». Οι έντονες βροχοπτώσεις του χειμώνα «κυλούν στα ρέματα και χάνονται», χωρίς να αξιοποιούνται.

Παρά τις ελλείψεις σε νερό, η ποιότητα παραμένει εξαιρετική. «Τα προϊόντα μας έχουν πολύ καλή ποιότητα και διατηρούνται για μέρες, γιατί συσκευάζονται σε φελιζόλ με πάγο», επισημαίνει. Όσον αφορά την αγορά, η τιμή παραγωγού φτάνει συνήθως «πάνω από 1 ευρώ, 1,20 καθαρά», γεγονός που δίνει κίνητρο στους παραγωγούς να παραμείνουν ενεργοί, παρά τα εμπόδια.

Ωστόσο, ένα ακόμα πλήγμα έρχεται από τις εισαγωγές. «Πιέζονται πάρα πολύ οι τιμές, γιατί μπαίνουν μπρόκολα από την Τουρκία», εξηγεί, προσθέτοντας ότι τα προϊόντα αυτά «χρησιμοποιούν φυτοπροστατευτικά που έχουν απαγορευτεί στην Ε.Ε. εδώ και δεκαετίες». Το γεγονός αυτό, λέει, αδικεί τους Έλληνες παραγωγούς που τηρούν τους κανονισμούς και έχουν υψηλό κόστος παραγωγής.

Στο θέμα των εργατικών χεριών, η εικόνα είναι κάπως ηπιότερη. «Το μπρόκολο είναι εύκολη καλλιέργεια στη συλλογή – μια οικογένεια μπορεί να τα μαζέψει μόνη της», αναφέρει. Παρ’ όλα αυτά, «το πρόβλημα με τα εργατικά χέρια συνεχίζει να υπάρχει και να περιορίζει την ανάπτυξη».

Δύο διαφορετικοί τόποι, κοινός αγώνας

Ο φετινός Οκτώβριος αποτυπώνει δύο διαφορετικές Ελλάδες της παραγωγής: στον Έβρο, η υπερβολική υγρασία και η έλλειψη εργατών δυσκολεύουν τη συγκομιδή, ενώ στην Αρκαδία, η ανομβρία και η απουσία έργων άρδευσης στερούν προοπτικές αύξησης της παραγωγής.

Κοινό σημείο και στις δύο περιπτώσεις, η αντοχή και ο κόπος των παραγωγών, που συνεχίζουν να επενδύουν σε ένα προϊόν δυναμικό αλλά απαιτητικό, συχνά χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη από υποδομές και εργατικό δυναμικό. Ο φόβος για εγκατάλειψη της καλλιέργειας πλανάται σιωπηρά, καθώς το μπρόκολο, παρά τη δυναμική του στην αγορά, φαίνεται να δοκιμάζει περισσότερο από ποτέ τα όρια της υπομονής και της επιμονής των ανθρώπων που το καλλιεργούν.

Καθώς οι φθινοπωρινές φυτεύσεις τομάτας μπαίνουν μπροστά, η υγρασία και οι ήπιες θερμοκρασίες δημιουργούν ιδανικές συνθήκες όχι μόνο για την ανάπτυξη των νεαρών φυτών, αλλά και για την εγκατάσταση της Tuta absoluta.Το φθινόπωρο είναι η περίοδος που κρίνει την ισορροπία της καλλιέργειας: αν η πρόληψη αργήσει, ο εχθρός δύσκολα ελέγχεται αργότερα. 

Ο φθινοπωρινός κύκλος 

Το έντομο έχει καθιερωθεί πλέον ως ο σοβαρότερος εχθρός της καλλιέργειας τομάτας. Επηρεάζει τόσο τις υπαίθριες όσο και τις θερμοκηπιακές φυτεύσεις, όμως αυτή την εποχή, οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι στα θερμοκήπια που μόλις μπαίνουν σε φύτευση. Οι πρώτες γενιές του εντόμου βρίσκουν ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας και εγκαθίστανται εύκολα, αν δεν ληφθούν μέτρα από την αρχή.

Οι προνύμφες του εντόμου δημιουργούν στοές στα φύλλα, στους βλαστούς και στους καρπούς, μειώνοντας σημαντικά την εμπορεύσιμη παραγωγή. Αν το έντομο εγκατασταθεί, η αντιμετώπιση είναι δαπανηρή και συχνά ανεπαρκής γι’ αυτό η έμφαση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη και τον έγκαιρο έλεγχο.

Προληπτική θωράκιση του θερμοκηπίου

Η μάχη με την Tuta absoluta κρίνεται πριν καν φυτευτεί το πρώτο φυτό. Ένα «καθαρό ξεκίνημα» μειώνει δραστικά τις πιθανότητες να εγκατασταθεί το έντομο μέσα στο θερμοκήπιο.

Ο σχολαστικός καθαρισμός του χώρου είναι βασικός: τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται, όχι να συγκεντρώνονται έξω από το θερμοκήπιο. Τα ζιζάνια-ξενιστές γύρω από τον περίβολο πρέπει επίσης να εκριζώνονται, γιατί συχνά φιλοξενούν τα πρώτα στάδια του εντόμου.

Παράλληλα, ο παραγωγός χρειάζεται να «σφραγίσει» το θερμοκήπιο: προθάλαμος με διπλές πόρτες, εντομοστεγή δίχτυα στα ανοίγματα και χρήση υγιών φυταρίων με φυτοϋγειονομικό διαβατήριο. Τέλος, πρέπει να αποφεύγεται η εγκατάσταση νέας καλλιέργειας δίπλα σε παλιά, που μπορεί να λειτουργήσει ως δεξαμενή μόλυνσης. Όσο πιο καθαρά ξεκινά ένα θερμοκήπιο, τόσο λιγότερες επεμβάσεις χρειάζεται αργότερα.

Παρακολούθηση και έλεγχος πληθυσμού

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της Tuta absoluta ξεκινά πάντοτε από τη σωστή παρακολούθηση. Οι παγίδες φερομόνης τύπου «Δ» τοποθετούνται περίπου δύο εβδομάδες πριν τη φύτευση, κυρίως κοντά στις εισόδους του θερμοκηπίου, και λειτουργούν ως «αισθητήρες» για τις πρώτες αφίξεις του εντόμου. Η φερομόνη ανανεώνεται κάθε λίγες εβδομάδες ώστε να εξασφαλίζεται συνεχής έλεγχος του πληθυσμού. Παράλληλα, είναι απαραίτητος ο τακτικός οπτικός έλεγχος των φυτών, ιδιαίτερα στα νεαρά φύλλα και στους πρώτους καρπούς, καθώς οι πρώτες στοές ή μικρές τρύπες αποτελούν ένδειξη εγκατάστασης του εντόμου.

Η μαζική παγίδευση ενεργοποιείται όταν συλλαμβάνονται πάνω από 3–4 άτομα ανά παγίδα την εβδομάδα. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται μαύρες κολλητικές παγίδες, ρολά ή παγίδες νερού/λαδιού με φερομόνη, ανάλογα με το σύστημα εξαερισμού και τη διάταξη του θερμοκηπίου. Η τακτική παρακολούθηση των συλλήψεων βοηθά στην κατανόηση της εξέλιξης του πληθυσμού, ωστόσο η τελική απόφαση για επέμβαση πρέπει να βασίζεται στην πραγματική κατάσταση των φυτών, δηλαδή στην παρουσία ζωντανών προνυμφών.

Παράλληλα, η παρεμπόδιση σύζευξης έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία ολοκληρωμένης διαχείρισης. Η μέθοδος εφαρμόζεται από την έναρξη της καλλιέργειας, με ανάρτηση διαχυτήρων φερομόνης στα σύρματα στήριξης των φυτών. Οι διαχυτήρες απελευθερώνουν σταθερά μικρές ποσότητες φερομόνης, «μπερδεύοντας» τα αρσενικά άτομα και μειώνοντας έτσι την επιτυχή σύζευξη και, κατά συνέπεια, τον πληθυσμό του εντόμου. Η κατανομή πρέπει να είναι ομοιόμορφη σε όλο το θερμοκήπιο, με ελαφρώς πυκνότερη τοποθέτηση περιμετρικά.

Ο συνδυασμός παρακολούθησης, μαζικής παγίδευσης και παρεμπόδισης σύζευξης δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα πρόληψης. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται η εξάρτηση από τα εντομοκτόνα και επιτυγχάνεται σταθερότερη προστασία της καλλιέργειας σε βάθος χρόνου.

Η εφαρμογή των παραπάνω μεθόδων εξαρτάται από τις δυνατότητες και τον εξοπλισμό κάθε θερμοκηπίου. Ωστόσο, ακόμη και με ορισμένα απο αυτά τα μέσα όπως οι παγίδες και η τακτική παρακολούθηση, μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση του πληθυσμού του εντόμου.

Βιολογική καταπολέμηση 

Η βιολογική καταπολέμηση είναι η καρδιά της ολοκληρωμένης διαχείρισης της Tuta absoluta. Η έγκαιρη εξαπόλυση ωφέλιμων οργανισμών μειώνει σημαντικά την πίεση του εντόμου, προστατεύοντας παράλληλα το οικοσύστημα του θερμοκηπίου.

Τα δύο αρπακτικά Macrolophus pygmaeus και Nesidiocoris tenuis χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο τόσο της Tuta όσο και του αλευρώδη, με το πρώτο να αποδίδει σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και το δεύτερο σε θερμότερες. Παράλληλα, το παρασιτοειδές Trichogramma achaeae δρα παρασιτώντας τα αυγά του εντόμου, περιορίζοντας δραστικά τους πληθυσμούς. Οι εξαπολύσεις πρέπει να γίνονται με συνέπεια, ήδη από την εμφάνιση των πρώτων προσβολών.

Επιπλέον, βιολογικά μέσα όπως ο Bacillus thuringiensis ή ο εντομοπαθογόνος μύκητας Beauveria bassiana μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα για τον έλεγχο των νεαρών προνυμφών. Όλα αυτά τα μέσα είναι αποτελεσματικά μόνο όταν χρησιμοποιούνται έγκαιρα και σε περιβάλλον που δεν επιβαρύνεται από μη εκλεκτικά εντομοκτόνα.

Η χρήση ωφελίμων οργανισμών εφαρμόζεται κυρίως σε σύγχρονα και καλά εξοπλισμένα θερμοκήπια, όπου υπάρχουν σταθερές συνθήκες και τεχνική υποστήριξη. Σε πιο παραδοσιακές ή μικρές εγκαταστάσεις, η στρατηγική επικεντρώνεται κυρίως στη μαζική παγίδευση και στη συστηματική επιτήρηση, που αποτελούν εξίσου αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης όταν εφαρμόζονται με συνέπεια.

Χημική διαχείριση με σύνεση

Η χημική αντιμετώπιση παραμένει εργαλείο, όχι λύση ρουτίνας. Οι ψεκασμοί γίνονται μόνο όταν η πίεση ξεπερνά τα οικονομικά όρια ζημιάς και πάντα με γνώμονα τη διαχείριση της ανθεκτικότητας. Η εκτεταμένη χρήση εντομοκτόνων έχει οδηγήσει σε μείωση της αποτελεσματικότητας πολλών δραστικών ουσιών, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την εναλλαγή ομάδων δράσης (MoA).

Προτιμώνται σκευάσματα φιλικά προς τα ωφέλιμα και εγκεκριμένα για χρήση στη θερμοκηπιακή τομάτα. Οι εφαρμογές πρέπει να είναι στοχευμένες και να βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα από τον αγρό. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, οι ψεκασμοί «προληπτικά» είναι δαπανηροί και συχνά αναποτελεσματικοί.

Ένα πλάνο εκκίνησης για τις φθινοπωρινές φυτεύσεις

Η επιτυχία ξεκινά πριν ακόμη φυτευτούν τα πρώτα φυτά. Ο σχολαστικός καθαρισμός του θερμοκηπίου, η απομάκρυνση υπολειμμάτων και ζιζανίων και η εγκατάσταση εντομοστεγών διχτύων δημιουργούν μια «καθαρή βάση».
Με τη μεταφύτευση, ενεργοποιούνται τα πρώτα μέτρα: παγίδες φερομόνης, καθημερινός έλεγχος και σταδιακή έναρξη της μεθόδου παρεμπόδισης σύζευξης. Στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, οι εξαπολύσεις ωφελίμων οργανισμών και η χρήση βιολογικών σκευασμάτων, όπως ο Bacillus thuringiensis, λειτουργούν προληπτικά.

Σε θερμοκήπια όπου εφαρμόζεται ολοκληρωμένη διαχείριση, οι εξαπολύσεις ωφελίμων πραγματοποιούνται συνήθως τμηματικά, ανάλογα με την πίεση και τις συνθήκες. Σε μικρότερα θερμοκήπια, η συστηματική παρακολούθηση και η μαζική παγίδευση παραμένουν η πιο αποτελεσματική άμυνα. Μόνο όταν διαπιστωθεί αυξημένη πίεση, προχωράμε σε εκλεκτικούς ψεκασμούς, τηρώντας πάντα εναλλαγή ομάδων δράσης για να αποφευχθεί η ανθεκτικότητα.

Τρία πράγματα που αξίζει να θυμάται ο παραγωγός

Στην πράξη, η επιτυχία απέναντι στην Tuta absoluta κρίνεται από τρεις απλές αλλά καθοριστικές αρχές: Η καθαρή εκκίνηση είναι η μισή νίκη — αν το έντομο δεν εγκατασταθεί νωρίς, η σεζόν κυλά ομαλότερα. Η παρακολούθηση με τα μάτια του παραγωγού είναι το κλειδί, οι παγίδες δείχνουν την τάση, αλλά η τελική απόφαση λαμβάνεται στα ίδια τα φυτά. Και τέλος, ο συνδυασμός μεθόδων είναι εκείνος που φέρνει αποτέλεσμα: πρόληψη, ωφέλιμοι οργανισμοί, παγίδες και στοχευμένες εφαρμογές όταν πραγματικά χρειάζεται.

Με συνέπεια και σωστό σχεδιασμό, η διαχείριση της Tuta absoluta μπορεί να γίνει αποτελεσματικά και με σεβασμό στο περιβάλλον, το προϊόν και τον παραγωγό.

Πηγές:

Παρασκευόπουλος, Α. (2018). θερμοκηπιακή τομάτα Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της Tuta absoluta. Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 2/2018, σελ. 60–62.

Περδίκης, Δ., Δερβίσογλου, Σ., & Παρασκευόπουλος, Α. (2020). Σύγχρονες προσεγγίσεις στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του Tuta absoluta. Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 5/2020, σελ. 46–50.

Με απόφαση της Γενικής Γραμματέως Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών, που αναρτήθηκε στην Διαύγεια, παρατείνεται έως την Τρίτη (11 Νοεμβρίου 2025) και ώρα 13:00, η υποβολή προτάσεων στην Παρέμβαση Π3-73-2.9 Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής, του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023 – 2027.

Παραμένει όμως το ίδιο θεσμικό πλαίσιο και ο «κόφτης» στην πρόσκληση που αναφέρει ότι θα πρέπει οι υποψήφιοι να έχουν υποβάλλει παραδεκτή Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΟΣΔΕ) για το έτος 2024.  

Όπως τονίζουν ιδιοκτήτες θερμοκηπίων στον ΑγροΤύπο, «μεγάλος αριθμός μονάδων να μένει εκτός επιλιξιμότητας γιατί δεν έχει καταθέσει ΟΣΔΕ το 2024 επειδή δεν είναι υποχρεωτικό για τον κλάδο. 
Οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες δεν έχουν καμιά ενίσχυση από την ΚΑΠ και για αυτό δεν είναι υποχρεωμένοι να καταθέτουν κάθε χρόνο αιτήσεις ΟΣΔΕ.
Σε επικοινωνία που είχαν αναπτυξιακές εταιρείες με την Γενική Γραμματεία Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥπΑΑΤ τους ανέφεραν ότι εφόσον το νομικό πρόσωπο διατηρούσε γεωργική εκμετάλλευση πριν τις 31/8/2024, την οποία επιθυμεί τώρα να εκσυγχρονίσει μέσω της Παρέμβασης Π3-73-2.9, είναι απαραίτητο το σύνολο της εκμετάλλευσης να έχει παραδεκτή ΕΑΕ το 2024.
Αντίθετα στην περίπτωση που νομικό πρόσωπο απέκτησε τη γεωργική εκμετάλλευση μετά τις 31.8.2024, οφείλει να υποβάλει δήλωση ΟΣΔΕ από το έτος απόκτησής της και τουλάχιστον έως την ολοκλήρωση των μακροχρονίων υποχρεώσεων, αλλά αυτό δεν εξετάζεται κατά την υποβολή των αιτήσεων στήριξης.
Δηλαδή όσα θερμοκήπια λειτουργούν πριν τον Αύγουστο του 2024 πρέπει να έχουν κάνει ΟΣΔΕ για να είναι επιλέξιμα, ενώ οι νεοεισερχόμενοι εξαιρούνται από αυτό το κριτήριο και μπορούν χωρίς ΟΣΔΕ να είναι επιλέξιμα».

Προϋπολογισμός και κατανομή κονδυλίων

Να θυμίσουμε ότι ο αιτούμενος προϋπολογισμός (Δημόσια δαπάνη και Ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά πρόσωπα, τα νομικά πρόσωπα και τα συλλογικά σχήματα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ και δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.

Η μορφή στήριξης παρέχεται με τη μορφή επιχορήγησης κεφαλαίου και το είδος ενίσχυσης αφορά εξοφλημένες δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον δικαιούχο και κρίνονται επιλέξιμες ύστερα από τον διοικητικό έλεγχο των αιτήσεων πληρωμής. Επίσης, είναι δυνατή η χορήγηση προκαταβολής υπό τις προϋποθέσεις. Ο συνολικός προϋπολογισμός της Παρέμβασης είναι ύψους 150 εκατ. ευρώ.

Η κατανομή δημόσιας δαπάνης ανά Περιφέρεια έχει ως εξής:
Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 7.500.000 ευρώ
Αττικής 10.500.000 ευρώ
Βορείου Αιγαίου 4.500.000 ευρώ
Δυτικής Ελλάδας 20.000.000 ευρώ
Δυτικής Μακεδονίας 6.000.000 ευρώ
Ηπείρου 6.000.000 ευρώ
Θεσσαλίας 20.000.000 ευρώ
Ιονίων Νήσων 4.500.000 ευρώ
Κεντρικής Μακεδονίας 20.000.000 ευρώ
Κρήτης 22.000.000 ευρώ
Νοτίου Αιγαίου 4.500.000 ευρώ
Πελοποννήσου 17.000.000 ευρώ
Στερεάς Ελλάδας 7.500.000 ευρώ

Επιλέξιµες δαπάνες

Aνέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισµός γεωργικών κατασκευών: Θερµοκήπια, δικτυοκήπια, εγκαταστάσεις φυτικής παραγωγής τύπου ΤΟΛ και κλειστοί θάλαµοι µανιταριών, κιβώτια ISO 668 κ.λπ.
Αγορά γης έως το 10% των συνολικών επιλέξιµων δαπανών.
Αγορά και εγκατάσταση νέου µηχανολογικού και λοιπού εξοπλισµού που ενσωµατώνεταιστις εγκαταστάσεις όπως υδροπονία, θέρµανση, κουρτίνες, συστήµατα θέρµανσης και ψύξης, κ.ά. Επίσης τρακτέρ, εξοπλισµός φυτικής παραγωγής (αναρτώµενα ή συρόµενα µηχανήµατα κατεργασίας εδάφους, λιπασµατοδιανοµείς κ.α.) και εξαρτήµατα αναρτώµενα (π.χ. ανυψωτικά).
Αγορά, µεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών εντός των κατασκευών.
Αγορά νέου αυτοκινήτου µε ψυκτικό θάλαµο εκµετάλλευσης παραγωγής ανθέων
Αγορά υπολογιστή και λογισµικού διαχείρισης γεωργικής µονάδας, εξοπλισµού γραφείου
Δαπάνες για την αξιοποίηση συστημάτων ΑΠΕ.

Ποσοστά χρηματοδότησης

Η χρηματοδότηση έχει ποσοστό 50%, το οποίο προσαυξάνεται στο 60% µόνο σε δαπάνες που αφορούν:
Συστήµατα υδροπονίας/αεροπονίας.
Αµιγώς ηλεκτρικά αυτοκινούµενα µηχανήµατα (ελκυστήρες, µηχανές συλλογής κ.λπ.).
Καινοτόµα συστήµατα στα οποία περιλαµβάνονται: δικτυοκήπια, εξοπλισµός θερµοκηπίων ηµίκλειστου τύπου, συστήµατα υποστήριξης λήψης αποφάσεων για έλεγχο άρδευσης-λίπανσης, συστήµατα αφαλάτωσης νερού, συστήµατα µείωσης ενεργειακών εισροών και αξιοποίησης ήπιων µορφών ενέργειας, ολοκληρωµένα συστήµατα διαχείρισης µικροκλίµατος θερµοκηπίων, αυτόµατα συστήµατα ευφυούς διαχείρισης καλλιεργητικών επεµβάσεων, αγροβολταϊκά.

Η ένταση στήριξης προσαυξάνεται κατά 10% για τους δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται

• στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους,
• στη Θεσσαλία,
• στην ΠΕ Έβρου,
• στο Δήμο Δομοκού και
• σε ηπειρωτικές περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ), δηλαδή το σύνολο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και τους Δήμους Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας και Οιχαλίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου,

Για όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις με την προϋπόθεση ότι η ανώτατη ένταση στήριξης δεν ξεπερνά:

α) Το 70% για δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται στα μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους.

β) Το 65% για δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται στη Θεσσαλία, στην ΠΕ Έβρου, στον Δήμο Δομοκού και σε ηπειρωτικές περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ).

Ανεξαρτήτως έδρας οι νέοι αγρότες λαµβάνουν προσαύξηση 10%, µε ανώτατη ένταση στήριξης το 70%.

Δείτε την πρόσκληση

Δείτε την απόφαση που δίνει παράταση

Στην πεδινή Ηλεία, εκεί όπου τα θερμοκήπια συνυπάρχουν με τις εκτάσεις υπαίθριων καλλιεργειών, οι παραγωγοί κηπευτικών βρίσκονται σε μια μεταβατική περίοδο. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός «Κήπος Ηλείας», με 42 μέλη, επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις δυσκολίες της σεζόν και στις απαιτήσεις της αγοράς.

Υπαίθρια και θερμοκηπιακά

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνεταιρισμού, κ. Νίκο Κατσανάκη, στα υπαίθρια χωράφια έχουν ολοκληρωθεί η βιομηχανική ντομάτα και το καρπούζι, ενώ τις επόμενες ημέρες ξεκινά η συγκομιδή αραχίδας και βρίσκεται σε εξέλιξη η γλυκιά κολοκύθα. Στα θερμοκήπια, αντίθετα, οι συγκομιδές έχουν κλείσει και το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στις νέες φυτεύσεις: τον Οκτώβριο μπαίνει η φράουλα, ακολουθεί η πατάτα τον Νοέμβριο–Δεκέμβριο και από τον Ιανουάριο το καρπούζι.

Μια δύσκολη σεζόν

Η καλοκαιρινή περίοδος ήταν απαιτητική. Παρά τις ήπιες καιρικές συνθήκες, οι αποδόσεις ήταν μειωμένες κατά 15–20%, ενώ το κόστος φυτοπροστασίας αυξήθηκε κατά 30–50%. Θρίπες και μυκητολογικές προσβολές δημιούργησαν πρόσθετες δυσκολίες στους παραγωγούς, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος σε μια ασταθή αγορά.

Η αγορά και τα συμβόλαια

Ο Συνεταιρισμός επιλέγει σε βασικά προϊόντα τη διάθεση μέσω συμβολαίων, για να εξασφαλίζει ποσότητες και τιμές. Στη βιομηχανική ντομάτα, στην πιπεριά και στη μελιτζάνα συνεργάζονται με βιομηχανίες με συμβόλαια, κάτι που προσφέρει σταθερότητα. Αντίθετα, στο καρπούζι και στην αραχίδα, οι τιμές εξαρτώνται από τις εισαγωγές και τη διεθνή αγορά, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητες.

Ο ρόλος του Συνεταιρισμού

Πέρα από την εμπορική διάθεση, ο «Κήπος Ηλείας» λειτουργεί και ως δίκτυο υποστήριξης για τα μέλη του. Ο Συνεταιρισμός οργανώνει συλλογικές προμήθειες, συντονίζει συμβόλαια με τη βιομηχανία και κατευθύνει τους παραγωγούς σε νέες καλλιέργειες με προοπτική. Στόχος, όπως μας ανέφερε ο κ. Κατσανάκης, είναι να αξιοποιείται η δύναμη της ομάδας ώστε οι παραγωγοί να έχουν καλύτερη διαπραγματευτική θέση και πρόσβαση σε ευκαιρίες.

Προοπτικές και σταθερά προϊόντα

Οι προσδοκίες για τον χειμώνα παραμένουν συγκρατημένες. Όπως τονίζει ο πρόεδρος,
«Η αγορά είναι αβέβαιη, γι’ αυτό κινούμαστε με μετρημένες κινήσεις. Δεν θέλουμε να ρισκάρουμε».

Τρία προϊόντα ξεχωρίζουν και δίνουν ασφάλεια στους παραγωγούς:

Η βιομηχανική ντομάτα συνεχίζει την ανοδική της πορεία διεθνώς.

Το θερμοκηπιακό καρπούζι παραμένει 100% εξαγώγιμο με καλές τιμές.

Η φράουλα κατευθύνεται κατά 95% σε ευρωπαϊκές αγορές, με σταθερή ζήτηση.

Μήνυμα στους  παραγωγούς

Κλείνοντας, ο κ. Κατσανάκης στέλνει ένα μήνυμα ποιότητας:

«Χρειάζονται μετρημένες κινήσεις και συνεργασία. Ο στόχος μας είναι οι παραγωγοί να παραμένουν βιώσιμοι και να φτάνουν στα τραπέζια των καταναλωτών προϊόντα ποιοτικά και ασφαλή».

Επίθεση κατά της κυβέρνησης που δεν ασχολείται με τα προβλήματα του κλάδου εξαπέλυσε ο Ενιαίος Αγροτικός Σύλλογος Ιεράπετρας. 

Όπως επισημαίνει «οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη ΔΕΘ 2025, δεν περιλάμβανε κανένα μέτρο στήριξης για τον πρωτογενή τομέα. Προφανώς αυτό δεν έγινε από παράλειψη αλλά σκοπίμως αφού οι προτεραιότητες για την Κυβέρνηση βρίσκονται σε άλλα πεδία.

Παρόλο που ελληνική κοινωνία βιώνει την επισιτιστική κρίση στο έπακρο, η Κυβέρνηση επιλέγει τον δρόμο των υπερεσόδων από τις αυξημένες τιμές στο ράφι, λόγω της έλλειψης αγροτικών προϊόντων και πού είναι το αποτέλεσμα της ραγδαίας εγκατάλειψης της αγροτικής παραγωγής.

Είναι όμως δυστυχία, για έναν τομέα που διαθέτει αυτή την δυναμική, να διοικείται από αυτές τις αντιλήψεις.

Είναι κρίμα που ο αγρότης, κτηνοτρόφος, μελισσοκόμος και αλιέας στην Ελλάδα να αισθάνεται όχι μόνο να παραγκωνίζεται από την Πολιτεία αλλά να δέχεται αμείλικτο πόλεμο με σκοπό τον αφανισμό τους.

Σε μια εποχή όπου όλοι οι επαγγελματίες αγρότες και κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι και αλιείς αγωνίζονται καθημερινά να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της παραγωγής, έχουν απέναντι τις αποφάσεις τις Κυβέρνησης για ανύπαρκτους ελέγχους στα εισαγόμενα προϊόντα, τις φωτογραφικές επιδοτήσεις ξένων εταιρειών παρέχοντας ακόμα και δωρεάν γη, ημιτελή ή ανύπαρκτα αρδευτικά έργα,  χείριστα οδικά δίκτυα, υπερδιπλάσιες τιμές στα αγροτικά εφόδια και ζωοτροφές, καρτέλ στις τιμές πώλησης των προϊόντων, τριπλασιασμό της τιμής τους στο ράφι, κ.α.

Ειδικότερα δε για τον κλάδο των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, είναι τουλάχιστον προκλητικό ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης κ. Άδωνις Γεωργιάδης να παρουσιάζει ως επίτευγμα, θερμοκηπιακές μονάδες στην βόρεια Ελλάδα, όπου επιδοτήθηκαν και κατασκευάστηκαν με 10πλασιο προϋπολογισμό από ότι μια τυπική μονάδα στην υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ καταλήγει να παράγει μόνο το διπλάσιο από όλες τις υπόλοιπες.

Τα ερωτήματα λοιπόν που πρέπει να απασχολήσουν τον κ. Γεωργιάδη αλλά και την Κυβέρνηση συνολικά είναι: αν έχουν νερό οι αγρότες για να καλλιεργήσουν, με ποιο εργατικό δυναμικό ξεκινάνε και ολοκληρώνουν τις καλλιέργειες τους, πως θα μειώσουν το κόστος παραγωγής, πως θα μεταφερθούν τα προϊόντα τους στις αγορές και πως θα προστατευθούν τα ελληνικά προϊόντα από τις αθρόες εισαγωγές, όπου είναι μάλιστα και αμφιβόλου ποιότητας, κ.α.

Καλούμε για μια ακόμα φορά τον Πρωθυπουργό, να ακούσει τις προτάσεις των φορέων που βιώνουν αυτά τα ζητήματα στο έπακρο και να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα δώσουν ουσιαστικές λύσεις ΣΗΜΕΡΑ.

Ίσως έτσι να σωθεί η πρωτογενής παραγωγή στην χώρα μας, έστω και την ύστατη στιγμή. Αναμένουμε πράξεις επιτέλους».

Παρατείνεται, έως την Τετάρτη, 8 Οκτωβρίου 2025 και ώρα 13:00 η προθεσμία υποβολής αιτήσεων στήριξης στο πλαίσιο της Παρέμβασης Π3-73-2.9 του Στρατηγικού Σχεδίου ΚΑΠ 2023 – 2027 με τίτλο: «Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής».

Η απόφαση για την παράταση ανακοινώθηκε κατόπιν συνεργασίας του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, με την αρμόδια Γενική Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Αργυρώ Ζέρβα.

Υπενθυμίζεται ότι στόχος της Παρέμβασης είναι η πραγματοποίηση επενδύσεων ίδρυσης και εκσυγχρονισμού θερμοκηπίων με στόχο τον εκσυγχρονισμό της καλλιέργειας των κηπευτικών με ταυτόχρονη μετατόπιση σε καλλιεργητικές πρακτικές υψηλότερης προστιθέμενης αξίας μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας της μεθόδου καλλιέργειας και την μείωση των εισροών ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος. Επιλέξιμες είναι οι αιτήσεις που υποβάλλονται από φυσικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων καθώς και από νομικά πρόσωπα και συλλογικά σχήματα του αγροτικού συνεταιριστικού δικαίου. 

Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης (δημόσια δαπάνη) ανέρχεται στα 150.000.000 ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Ελλάδα. Ο αιτούμενος προϋπολογισμός (δημόσια δαπάνη και ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 €, ενώ τα ανώτατα όρια του συνολικού προϋπολογισμού ανά επενδυτικό σχέδιο και δικαιούχο θα εξειδικευτούν στην οικεία πρόσκληση και δεν θα ξεπερνούν το 1.000.000 €.

Η ένταση στήριξης διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος της δαπάνης, τον τόπο της επένδυσης και την ιδιότητα του επενδυτή ως εξής:

1. Ένταση στήριξης 60% στις επιλέξιμες δαπάνες των ακόλουθων κατηγοριών: 
1.1. Εξοπλισμός τεχνολογίας αιχμής εντός των επιλέξιμων κατασκευών.
1.2. Συστήματα υδροπονίας / αεροπονίας.
1.3. Αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκινούμενα μηχανήματα (ελκυστήρες, μηχανές συλλογής κ.λπ.)

2. Ένταση στήριξης 50% στις υπόλοιπες επιλέξιμες δαπάνες.

3. Προσαύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, ανάλογα με την έδρα του δικαιούχου, υπό την προϋπόθεση ότι το ποσοστό της στήριξης δεν υπερβαίνει:
3.1. Το 70% για δικαιούχους, των οποίων η έδρα βρίσκεται στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους.
3.2. Το 65% για δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται στη Θεσσαλία, στην ΠΕ Έβρου και στον Δήμο Δομοκού.
3.3. Το 65% για δικαιούχους των οποίων η έδρα βρίσκεται σε ηπειρωτικές περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ).

4. Για δαπάνες που υλοποιούνται από γεωργούς νεαρής ηλικίας, ανεξαρτήτως χωροθέτησης έδρας εκμετάλλευσης, προβλέπεται προσαύξηση της έντασης στήριξης κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες με ανώτατη ένταση στήριξης το 70%.

Επισημαίνεται ότι η υποβολή αιτήσεων στήριξης είναι διαθέσιμη μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ) πατήστε εδώ

Αλλάζουν οι επιδοτήσεις για κατασκευή και εκσυγχρονισμό θερμοκηπίων με νέα τροποποίηση της υπ’ αρ. 59717/5.3.2025 απόφασης περί του «Καθορισμού πλαισίου εφαρμογής της Παρέμβασης Π3-73-2.9 Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023 2027».

Στη νέα απόφαση, για υψηλά τόλ γαλβανιζέ ή μαύρης μεταλλικής κατασκευής, οι επιλέξιμες δαπάνες κυμαίνονται πλέον από 4.100 έως 8.100 ευρώ/στρέμμα.

Στα πολλαπλά τροποποιημένα ΤΟΛ προβλέπονται επιπλέον ενισχύσεις 500 €/στρ. που αφορούν ελκυστήρες για υποστήριξη κατακόρυφων φορτίων και επιπλέον 630 €/στρ. για πλαϊνά ανοίγματα.

Συγκεκριμένα το Παράρτημα 7 τροποποιείται ως εξής:

1.1. Ο πίνακας 7.3α αντικαθίσταται ως εξής: Πίνακας 7.3α Εγκαταστάσεις Φυτικής Παραγωγής τύπου ΤΟΛ (αφορά και δικτυοκήπια)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΠΙΛΕΞΙΜΗ ΔΑΠΑΝΗ

ΥΨΗΛΑ ΤΟΛ ΤΟΞΩΤΑ (ΜΟΝΑ), ΥΨΟΥΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΑΠΟ 1,8 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΤΟΞΩΝ ΜΙΚΡΟΤΕΡΗΣ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΡΩΝ

Σκελετός μεταλλικός γαλβανιζέ με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 8,5μ.
4.500 €/στρ
Σκελετός μεταλλικός γαλβανιζέ με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 9,0μ.
4.600 €/στρ
Σκελετός μεταλλικός γαλβανιζέ με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 10,0μ.
4.800 €/στρ
Σκελετός μεταλλικός μαύρος με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 8,5μ.
4.100 €/στρ
Σκελετός μεταλλικός μαύρος με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 9,0μ.
4.200 €/στρ
Σκελετός μεταλλικός μαύρος με άνοιγμα > 5m, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1”, Μήκος Σωλήνα 10,0μ.
4.400 €/στρ

ΥΨΗΛΟ ΤΟΛ ΠΟΛΛΑΠΛΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΤΟΞΩΤΟ, ΓΑΛΒΑΝΙΖΕ, ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΤΟΞΩΝ (ΟΡΘΟΣΤΑΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΙΚΩΝ ΤΟΞΩΝ) ΜΙΚΡΟΤΕΡΗΣ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΡΩΝ

Άνοιγμα 5μ, ορθοστάτες ø 1” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1” μήκος σωλήνα 6μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 160μ.
6.600 €/στρ
Άνοιγμα 7μ, ορθοστάτες ø 1 1/4”, μήκος 1,70μ, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 9μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
8.100 €/στρ
Άνοιγμα 8μ., ορθοστάτες ø 1 1/4”, μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 10μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 96μ.
7.900 €/στρ
Άνοιγμα 5μ, ορθοστάτες ø 1” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1” μήκος σωλήνα 6μ., υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 160μ.
6.300 €/στρ
Άνοιγμα 7μ, ορθοστάτες ø 1 1/4” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 9μ., υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
7.700 €/στρ
Άνοιγμα 8μ, ορθοστάτες ø 1 1/4”, μήκος 1,70μ, τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 10μ, υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 96μ
7.500 €/στρ

ΥΨΗΛΟ ΤΟΛ ΠΟΛΛΑΠΛΟ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΤΟΞΩΤΟ, ΜΑΥΡΟ, ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΤΟΞΩΝ (ΟΡΘΟΣΤΑΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΙΚΩΝ ΤΟΞΩΝ) ΜΙΚΡΟΤΕΡΗΣ ΤΩΝ 2 ΜΕΤΡΩΝ

Άνοιγμα 5μ, ορθοστάτες ø 1” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1” μήκος σωλήνα 6μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
5.500 €/στρ
Άνοιγμα 7μ., ορθοστάτες ø 1 1/4” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 9μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
6.300 €/στρ
Άνοιγμα 8μ, ορθοστάτες ø 1 1/4”, μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 10μ., υδρορροή μεταλλική με ενδεικτικό μήκος 96μ.
6.250 €/στρ
Άνοιγμα 5μ, ορθοστάτες ø 1” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1” μήκος σωλήνα 6μ., υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
5.150 €/στρ
Άνοιγμα 7μ, ορθοστάτες ø 1 1/4” μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 9μ., υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 115μ.
6.000 €/στρ
Άνοιγμα 8μ, ορθοστάτες ø 1 1/4”, μήκος 1,70μ., τόξα (Β.T. 2mm), ø 1 1/4”, μήκος σωλήνα 10μ., υδρορροή πλαστική με ενδεικτικό μήκος 96μ.
5.950 €/στρ

Η επιλεξιμότητα των ανωτέρω κατασκευών ισχύει όταν το άνοιγμα του τόξου παραλλάσει έως 50 εκ. από τα ανωτέρω ανοίγματα.

Στα πολλαπλά τροποποιημένα ΤΟΛ που ενισχύονται με ελκυστήρες για υποστήριξη κατακόρυφων φορτίων, επιπλέον 500 €/στρ. και πλαϊνά ανοίγματα επιπλέον 630€/στρ. Δεν ενισχύονται όμως σε περίπτωση ιδιοκατασκευής.

Στον πίνακα 7.4, η γραμμή «Κεφαλή συστήματος: Περιλαμβάνει υπολογιστή, αντλία μεταφοράς νερού, φίλτρα, δεξαμενές λιπασμάτων κ.λπ. (το πόσο αυτό προστίθεται μια φορά για θερμοκήπιο μέχρι 10 στρέμματα)», αντικαθίσταται ως εξής:
Κεφαλή συστήματος: Περιλαμβάνει υπολογιστή, αντλία μεταφοράς νερού, φίλτρα, δεξαμενές λιπασμάτων κ.λπ. (το πόσο αυτό προστίθεται μια φορά για θερμοκήπιο μέχρι 10 στρέμματα)
17.500 €

Στον πίνακα 7.7 οι τελευταίες δύο γραμμές αντικαθίστανται ως εξής:

• Περίφραξη με σενάζι 25 €/μέτρο
• Περίφραξη απλή 12 €/μέτρο

Στον πίνακα 7.8 προστίθενται γραμμές ως εξής: Αυτόνομο αγροβολταϊκό με σταθερές βάσεις με ιχνηλάτες (trackers) 2.500 €/kW Αγροβολταϊκό συνδεδεμένο στο δίκτυο με σταθερές βάσεις με ιχνηλάτες (trackers) 1.600 €/kW

Στο Παράρτημα 8, στην ενότητα «Α. Γεωργικά κτίρια και κατασκευές» η παρ. 3 αντικαθίσταται ως εξής: «3. Το συνολικό κόστος ανά τ.μ. των κιβωτίων ISO 668 μαζί με όλο το συνοδό εξοπλισμό τους, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3.000 €».

Διαβάστε το σχετικό ΦΕΚ

Παράταση στην καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων φέρνει η 2η τροποποίηση της Παρέμβασης Π3-73-2.9 Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής.

Με τη νέα απόφαση ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής ορίζεται η Τετάρτη, 8 Οκτωβρίου 2025 και ώρα 13:00.

Οι αιτήσεις στήριξης γίνονται ηλεκτρονικά μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΕ).

Επειδή είχε πρόβλημα η πλατφόρμα και δεν ήταν δυνατή η κατάθεση αιτήσεων ήταν αναγκαία η παράταση της ημερομηνίας υποβολής.

Η Δημόσια Δαπάνη της παρούσας πρόσκλησης ανέρχεται σε 150.000.000 ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το ΕΓΤΑΑ.

Επιλεξιμότητα γεωργικών εκμεταλλεύσεων

Για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις των υποψηφίων νομικών προσώπων, εφόσον αυτά κατέχουν γεωργική εκμετάλλευση, και των φυσικών προσώπων κατά την ημερομηνία υποβολής αίτησης στήριξης ισχύουν τα εξής:

1. Το σύνολο της γεωργικής εκμετάλλευσης έχει περιληφθεί σε παραδεκτή Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του έτους 2024.

2. Η γεωργική εκμετάλλευση έχει ελάχιστο μέγεθος παραγωγικής δυναμικότητας (εκφρασμένη ως τυπική απόδοση) το ποσό των 12.000 ευρώ, σύμφωνα με την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του έτους 2024.

3. Η γεωργική εκμετάλλευση πληροί τα κοινοτικά πρότυπα που την αφορούν, με εξαίρεση τις εκμεταλλεύσεις των γεωργών νεαρής ηλικίας που εγκαθίστανται για πρώτη φορά και λαμβάνουν προθεσμία συμμόρφωσης.

Ο αιτούμενος προϋπολογισμός (Δημόσια δαπάνη και Ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά πρόσωπα, τα νομικά πρόσωπα και τα συλλογικά σχήματα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ και δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.

Για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, προβλέπεται χορήγηση προκαταβολής.

Μεγάλη ζήτηση και καλές τιμές, που ξεπερνούν το 1 ευρώ το κιλό, απολαμβάνουν οι παραγωγοί υπαίθριας ντομάτας στην χώρα μας.

Ο κ. Δημοσθένης Μωυσίδης, πρόεδρος του συνεταιρισμού ΓΕΟΚ από την Καστοριά αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι η συγκομιδή υπαίθριας ντομάτας έχει ξεκινήσει εδώ και μια εβδομάδα. Παρά τις υψηλές θερμοκρασίες των προηγούμενων ημερών η παραγωγή κινείται σε καλά επίπεδα για την εποχή, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Έχουμε δημιουργήσει μια ομάδα παραγωγών και τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλον ενδιαφέρον για την καλλιέργεια. Αν και γίνονται πολλές εισαγωγές ντομάτας στην χώρα μας υπάρχει αυξημένη ζήτηση για τις υπαίθριες ντομάτες αυτή την εποχή. Αυτό οφείλεται στην καλή ποιότητα αλλά και στον τουρισμό που έχουμε αυτή την εποχή. Η τιμή παραγωγού είναι αυξημένη κατά 30 έως 40 λεπτά το κιλό σε σχέση με τις θερμοκηπιακές ντομάτες. Αυτή την εποχή ξεπερνά η τιμή τα 1 ευρώ και φτάνει και στο 1,20 ευρώ το κιλό. Μάλιστα έχουμε τόσες ποσότητες που θα μπορούσαμε να κάνουμε και εξαγωγές προς τις χώρες της Μέσης Ανατολής αν δεν υπήρχαν τα προβλήματα με τις πολεμικές επιχειρήσεις. 

Αντίθετα μεγάλη μείωση στρεμμάτων καλλιέργειας έχουμε στην Μεσσηνία που η υπαίθριες ντομάτες έχουν περιοριστεί σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο (Αετός κ.α.). Ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, αναφέρει ότι «τη δεκαετία 2014-2023, η καλλιεργούμενη έκταση της υπαίθριας ντομάτας στη Μεσσηνία μειώθηκε από 3.914 σε 336 στρέμματα (μια πτώση της τάξης του 91,4%) και η παραγωγή από 13.085 τόνους σε 1.275 τόνους (μείωση 90,3%). Η υπαίθρια καλλιέργεια της ντομάτας είχε πάρα πολλά προβλήματα, όπως το έντομο Tuta absoluta, το οποίο ήταν δύσκολο να αντιμετωπισθεί και προκάλεσε πολύ μεγάλες απώλειες. Επίσης, επειδή το περιβάλλον στις υπαίθριες ντομάτες δεν είναι ελεγχόμενο, οι παραγωγοί δεν επέλεγαν προγράμματα ολοκληρωμένης φυτοπαθολογικής προστασίας και προτιμούσαν άλλους τρόπους καταπολέμησης. Σε αυτά πρέπει να προστέσουμε την καστανή ρυτίδωση της ντομάτας, τον περονόσπορο κ.ά. Εκτός από τα προβλήματα φυτοπροστασίας όμως έχουμε και το υψηλό κόστος παραγωγής, που είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το κέρδος, αφού οι τιμές που έδιναν οι έμποροι δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα».

Όσον αφορά τις εισαγωγές ντομάτας στην χώρα μας, ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι από την αρχή του 2025 έως τα τέλη Ιουλίου, ανέρχονται σε 7.200 τόνους, προερχόμενες κυρίως από Ισπανία 800 τόνους, Τουρκία 1.800 τόνους, Πολωνία 1.500 τόνους, Ολλανδία 800 τόνους, ενώ αυξημένους ρυθμούς είχαμε όλο το μήνα Ιούλιο.

Τέλος της επόμενης εβδομάδας αναμένεται να ενεργοποιηθεί η πλατφόρμα για να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να καταθέσουν αιτήσεις ένταξης στην Παρέμβαση Π3-73-2.9 που αφορά επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής.

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ, ενώ η πλατφόρμα θα έπρεπε να ανοίξει από 23/06/2025 κάτι που δεν έγινε εφικτό λόγω τεχνικών προβλημάτων.

Επίσης, εντός Σεπτεμβρίου, θα αποφασίσει το ΥπΑΑΤ αν θα υπάρξει παράταση στην τιμολόγηση επενδύσεων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων εξαιτίας των ζωονόσων (Πανώλη, Ευλογιά).

Ακόμη, αρχές του 2026 αναμένεται η επικείμενη προκήρυξη των νέων Σχεδίων Βελτίωσης για παρελκόμενα και εξοπλισμούς.

Αυτά τονίστηκαν στην συνάντηση εργασίας, που είχε η πρόεδρος και οι εκπρόσωποι της Ένωσης Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανημάτων Ελλάδος (ΕΚΑΓΕΜ) με τη νέα Γενική Γραμματέα Κοινοτικών Πόρων και Υποδομών, Αργυρώ Ζέρβα.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, οι εκπρόσωποι της ΕΚΑΓΕΜ παρουσίασαν με τεκμηριωμένο τρόπο τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μέλη της Ένωσης κατά την υλοποίηση επενδυτικών προγραμμάτων που αφορούν κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις θερμοκηπιακού τύπου.

Τόνισαν τις καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις, αλλά κυρίως τη συστηματική αδυναμία πρόσβασης στις μονάδες, λόγω των απαγορεύσεων εισόδου από τις κρατικές Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, εξαιτίας επιβεβαιωμένων ζωονόσων (Πανώλη, Ευλογιά).

Η συνεχιζόμενη έκδοση σχετικών εγκυκλίων και ο χαρακτηρισμός πολλών περιοχών ως «κόκκινες ζώνες» συνιστούν κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αντικειμενικά εμπόδια ανωτέρας βίας, καθιστώντας ανέφικτη την υλοποίηση των έργων από τις κατασκευαστικές εταιρείες, παρά τη βούληση των δικαιούχων και των κατασκευαστών.

Το αίτημα του κλάδου είναι σαφές: Να δοθεί παράταση στην τιμολόγηση έως και το τέλος του Α’ τριμήνου του 2026, προκειμένου να ολοκληρωθούν με ρεαλιστικό και δίκαιο τρόπο οι υφιστάμενες επενδύσεις.

Η Ένωση πρότεινε στη Γενική Γραμματέα να εξετάσει το ενδεχόμενο κήρυξης της επιδημίας ζωονόσων ως Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης, ώστε να υπάρξει επίσημη παρέμβαση από το Υπουργείο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τεκμηρίωση μπορεί να παρασχεθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου, χωρίς να απαιτείται η επιβάρυνση του ιδιωτικού τομέα για την καταγραφή και επιβεβαίωση των πληττόμενων περιοχών.

Από την πλευρά της Γενικής Γραμματείας, ο κ. Δημήτριος Παππάς ανέφερε τις παρατάσεις που έχουν δοθεί έως σήμερα, και παρέπεμψε την Ένωση στον νέο Γενικό Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Πρωτοψάλτη, για περαιτέρω ενέργειες. Ωστόσο, τονίστηκε η ανάγκη να υπάρξει επίσημη απάντηση στο σχετικό αίτημα εντός Σεπτεμβρίου, ώστε να προγραμματιστούν οι επόμενες κινήσεις του κλάδου εγκαίρως.

Όσον αφορά την επικείμενη προκήρυξη των νέων Σχεδίων Βελτίωσης για παρελκόμενα και εξοπλισμούς, η Γενική Γραμματέας επιβεβαίωσε ότι ο αρχικός προγραμματισμός για προκήρυξη στις αρχές του 2026 παραμένει σταθερός, διαψεύδοντας σχετικές φήμες περί αναβολής για το 2027.

Ενημερώθηκε επίσης η ΕΚΑΓΕΜ για την ενεργοποίηση του πληροφοριακού συστήματος ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων στην Παρέμβαση Π3-73-2.9.1 (θερμοκήπια) στα τέλη της επόμενης εβδομάδας.

Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με την κοινή αναγνώριση της ανάγκης συνεχούς και θεσμικής διαβούλευσης με τον κατασκευαστικό κλάδο, ώστε οι τεχνικές και διοικητικές παράμετροι των προγραμμάτων να διαμορφώνονται με ρεαλισμό, λειτουργικότητα και προοπτική.

Η Ένωση Κατασκευαστών Γεωργικών Μηχανημάτων Ελλάδος δηλώνει την πλήρη διαθεσιμότητά της για διάλογο και τεχνική υποστήριξη, με στόχο την αποτελεσματική ολοκλήρωση των υφιστάμενων σχεδίων και την προετοιμασία ενός βιώσιμου και εφικτού πλαισίου επενδύσεων για το μέλλον, εκπροσωπώντας με συνέπεια τα μέλη της.

Παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές παραγωγού στα καρπούζια, ενώ με τις υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται να υπάρξουν απώλειες στην παραγωγή.

Οι τιμές παραγωγού φέτος έπεσαν ακόμη και κάτω από τα 10 λεπτά το κιλό, ενώ πολλές ποσότητες έμειναν ασυγκόμιστες και σάπισαν στα χωράφια.

Οι υψηλές θερμοκρασίες όμως, που έχουμε αυτή την περίοδο στην χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό, αναμένεται να αυξήσουν την ζήτηση και να φέρουν μια άνοδο των τιμών.

Ο κ. Ανδρέας Βασιλόπουλος, παραγωγός καρπουζιού από την Αμαλιάδα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ολοκληρώθηκαν στις περισσότερες περιοχές της Ηλείας οι κοπές των καρπουζιών, ενώ συγκομιδές γίνονται τώρα σε κάποιες όψιμες περιοχές (Πηνεία κ.α.). Φέτος είχαμε προβλήματα στις φυτεύσεις λόγω καιρικών συνθηκών και πήγε πίσω η καλλιέργεια. Αποτέλεσμα όταν βγήκαν τα καρπούζια της περιοχής στην αγορά να έχουμε μεγάλες ποσότητες και από άλλες σκάλες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να πέσουν απότομα οι τιμές. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τα καλής ποιότητας καρπούζια είχαν τιμή στα 18 λεπτά το κιλό, όταν το μέσο κόστος παραγωγής κυμαίνεται από 800 - 1.100 ευρώ και η μέση απόδοση είναι 5 τόνοι στο στρέμμα. Τα περισσότερα καρπούζια όμως έφυγαν σε πολύ εξευτελιστικές τιμές ή σάπισαν στα χωράφια. 

Ο κ. Θανάσης Παλούκης, παραγωγός και γεωπόνος, από τη Βόνιτσα της Αιτωλοακαρνανίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι ακόμη και αυτή την περίοδο είναι σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές των καρπουζιών. Φαίνεται ότι φέτος είχαμε αύξηση των στρεμμάτων καλλιέργειας και πολλές ποσότητες αλλά και η ζήτηση δεν είναι η αναμενόμενη για την εποχή. Οι τιμές παραγωγού αυτή την περίοδο είναι στα 18 έως 20 λεπτά το κιλό. Με τόσο υψηλές θερμοκρασίες οι κοπές στα καρπούζια γίνονται νωρίς το πρωί. Επίσης έχουν μεγάλες ανάγκες άρδευσης γιατί κινδυνεύουν να πάθουν εγκαύματα και γίνονται μη εμπορεύσιμα. Από τον Μάρτιο ξεκινάω να κάνω τις φυτεύσεις (3 ετησίως) και έχω παραγωγή μέχρι και τον Σεπτέμβριο.

Ο κ. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, έμπειρος παραγωγός και έμπορος από την Τερψιθέα της Τριφυλίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι μόλις ξεκίνησα τις κοπές καρπουζιών της δεύτερης φύτευσης. Η εικόνα της αγοράς σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με το πρώιμο καρπούζι χαμηλής κάλυψης που είχαμε στην περιοχή. Οι τιμές έχουν μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι βαρέλες που πάνε κυρίως για εξαγωγή παραμένουν απούλητες. Τα στρογγυλά καρπούζια πάνε κυρίως στην εγχώρια αγορά. Γενικότερα έχουμε μειωμένη ζήτηση και τα καρπούζια κινδυνεύουν να σαπίσουν στα χωράφια.

Ο κ. Χρήστος Παπανικολάου, παραγωγός και γεωπόνος από την Λάρισα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος φαίνεται ότι είχαμε αύξηση των στρεμμάτων καλλιέργειας και της παραγωγής καρπουζιών. Οι βαρέλες πάνε κυρίως για εξαγωγή, ενώ τα στρογγυλά στην εγχώρια αγορά. Κάνω φύτευση τον Μάιο και από την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησα τις κοπές. Αναμένεται να έχω παραγωγή μέχρι και τον Σεπτέμβριο. Φέτος χάθηκαν κάποιες κρίσιμες ημέρες (λόγω απεργίας των ναυτικών) για τις εξαγωγές καρπουζιών. Αυτό έδωσε την ευκαιρία σε τρίτες χώρες (Τουρκία κ.α.) να κερδίσουν κάποιες αγορές της Ευρώπης. Ωστόσο φαίνεται ότι το τελευταίο διάστημα αλλάζει αυτή η εικόνα και άρχισαν να φεύγουν ξανά οι βαρέλες για εξαγωγές. Ήδη έφυγε το πρώτο μου φορτίο με καρπούζια για Γερμανία. Όσον αφορά τα στρογγυλά είχε μια ζήτηση για εξαγωγή προς τις χώρες των Βαλκανίων μέχρι που βγήκαν τα καρπούζια της Αλβανίας με χαμηλότερες τιμές. Οι υψηλές θερμοκρασίες θα φέρουν απώλειες στην παραγωγή αλλά παράλληλα θα τονώσουν την ζήτηση. Το επόμενο διάστημα και όσο θα μειώνονται οι ποσότητες των καρπουζιών θα υπάρξει και μια αύξηση των τιμών.

Με απόφαση Γενικού Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥπAAT, αναρτήθηκε στην «Διαύγεια» η πρώτη τροποποίηση της Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την υποβολή προτάσεων στην Παρέμβαση Π3-73-2.9 Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023 – 2027.

Υπενθυµίζεται πως η έναρξη των αιτήσεων ήταν προγραµµατισµένη για τις 23 Ιουνίου, ωστόσο το πληροφοριακό σύστηµα δεν µπορεί να υπολογίσει σωστά το ποσοστό ενίσχυσης και ως εκ τούτου, παραµένει κλειστό.

Η απόφαση προσθέτει τα αγροβολταϊκά τα οποία εντάσσονται στον υψηλό συντελεστή επιδότησης 60-70% αναλόγως την περιοχή και αν είναι ο ενδιαφερόμενος νέος αγρότης.

Όπως αναφέρει η τροποποιυητική για τα αγροβολταϊκά, πρόκειται για φωτοβολταϊκά συστήματα τα οποία εγκαθίστανται στο προσπελάσιμο στέγαστρο επιτρέποντας τη συνέχιση της καλλιέργειας εντός αυτού.

Ακόμη, με την εν λόγω απόφαση, τροποποιείται η Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος (ΑΔΑ: Ψ8ΡΕ4653ΠΓ-ΜΞ7) ως εξής:

Άρθρο 1
1. Η παρ. 1 του άρθρου 7 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις των υποψηφίων φυσικών προσώπων καθώς και για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που τυχόν κατέχονται από τα υποψήφια νομικά πρόσωπα, κατά την ημερομηνία υποβολής αίτησης στήριξης ισχύουν τα εξής:»
2. Η περ. 1.1.1 του άρθρου 9 αντικαθίσταται ως εξής: «Θερμοκήπια, δικτυοκήπια, μόνιμες εγκαταστάσεις φυτικής παραγωγής τύπου ΤΟΛ του πίνακα 7.3α του Παραρτήματος 7 της παρούσας, θάλαμοι καλλιέργειας κλειστού τύπου κιβωτίου ISO 668 (εφεξής κιβώτια ISO 668) και κλειστοί θάλαμοι μανιταριών.»

Άρθρο 2
Τροποποιήσεις Παραρτημάτων
1. Το Παράρτημα 1 τροποποιείται ως εξής:
1.1. Στην ενότητα Β, το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1, ήτοι «Για την προθεσμία προσκόμισής της ισχύουν κατ’ αντιστοιχία τα όσα ορίζονται στην παράγραφο 6 της ενότητας Γ.» διαγράφεται.
1.2. Η ενότητα Γ τροποποιείται ως εξής:
1.2.1. Μετά τον τίτλο «Ενότητα Γ. Δικαιολογητικά τεκμηρίωσης επιλεξιμότητας των αιτούμενων επενδύσεων» προστίθεται παράγραφος ως εξής: «1. Σε όλες τις περιπτώσεις που απαιτείται προσκόμιση μεταγεγραμμένου δικαιολογητικού για την απόδειξη της νόμιμης κατοχής του ακινήτου, αρκεί η προσκόμιση της αίτησης μεταγραφής του δικαιολογητικού για το εν λόγω ακίνητο. Το μεταγεγραμμένο δικαιολογητικό πρέπει να προσκομιστεί έως την υποβολή του αιτήματος πληρωμής που αφορά την εν λόγω επένδυση.»
1.2.2. Στον Πίνακα 1, στη γραμμή Δ2 «Συμμόρφωση με εθνικές προδιαγραφές», στην Περίπτωση «Για επενδύσεις σε εξοπλισμό που ενσωματώνεται εντός θερμοκηπίου, δικτυοκηπίου, θαλάμου καλλιέργειας μανιταριών και κιβώτια ISO 668», το κείμενο στη στήλη «ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΟ» αντικαθίσταται ως εξής:
«Α) Σε νέες κατασκευές βεβαίωση του οίκου κατασκευής για ύπαρξη έγκρισης τύπου της ΥΑ 2243/333582/2020 (Β΄ 5432) ή της 2244/333595/2020 (Β΄ 5430), όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν.
Β) Σε υφιστάμενες κατασκευές των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 28 της ΥΑ 2243/333582/27- 11-2020 (Β’ 5432), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 45 του άρθρου 1 της ΥΑ 82728/15-04- 2025 (Β΄ 1842), απαιτείται η σχετική βεβαίωση λειτουργίας από τη ΔΑΟΚ.»
1.2.3. Στις Διευκρινίσεις - Επεξηγήσεις Πίνακα 1 προστίθεται παρ. 9 ως εξής: «9. Για την τεκμηρίωση της συμμόρφωσης με τις εθνικές προδιαγραφές στην περίπτωση των θερμοκηπίων, δικτυοκηπίων, θαλάμων καλλιέργειας μανιταριών και κιβωτίων ISO 668, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά πρέπει να προσκομιστούν έως την υποβολή του αιτήματος πληρωμής που αφορά την εν λόγω επένδυση.»
1.2.4. Στον Πίνακα 2, στη γραμμή Δ2 «Συμμόρφωση με εθνικές προδιαγραφές», στην Περίπτωση
«Για επενδύσεις σε εξοπλισμό που ενσωματώνεται εντός θερμοκηπίου, δικτυοκηπίου, θαλάμου καλλιέργειας μανιταριών και κιβώτια ISO 668», το κείμενο στη στήλη «ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΟ» αντικαθίσταται ως εξής:
«Για επενδύσεις σε εξοπλισμό που ενσωματώνεται εντός θερμοκηπίου, δικτυοκηπίου, θαλάμου καλλιέργειας μανιταριών και κιβώτια ISO 668:
Α) Σε νέες κατασκευές, βεβαίωση του οίκου κατασκευής για ύπαρξη έγκρισης τύπου της ΥΑ 2243/333582/2020 (Β΄ 5432) ή της 2244/333595/2020 (Β΄ 5430), όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν.
Β) Σε υφιστάμενες κατασκευές των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 28 της ΥΑ 2243/333582/27-11-2020 (Β’ 5432), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 45 του άρθρου 1 της ΥΑ 82728/15-04-2025 (Β΄ 1842), απαιτείται η σχετική βεβαίωση λειτουργίας από τη ΔΑΟΚ».

Διαβάστε την απόφαση

Απαιτούμε την πλήρη διαλεύκανση του σκανδάλου από την δικαιοσύνη και πρωτίστως για τα πρόσωπα που αποκόμιζαν τα τεράστια ποσά σε ετήσια βάση, αποκαλύπτοντας συγχρόνως και όλες τις διασυνδέσεις τους με τα υψηλόβαθμα στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΥπΑΑΤ. Αυτό τονίζουν σε ανακοίνωσή τους Αγροτικοί Σύλλογοι από την Κρήτη και την Μεσσηνία που εκπροσωπούν παραγωγούς θερμοκηπιακών καλλιεργειών.

Και προσθέτουν ότι σε καμία περίπτωση δεν θα δεχθούν τον συμψηφισμό επόμενων κονδυλίων για τις αγροτικές επιδοτήσεις από την ΕΕ, για λάθη, παραλήψεις ή ενδεχομένως στοχευμένες ενέργειες από τις προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες, που οδήγησαν σε απώλεια χρημάτων από τους δικαιούχους αγρότες. 

Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

Ως εκπρόσωποι των αγροτών μας, των πραγματικών αγροτών που μοχθούν καθημερινά στο χωράφι τους, είμαστε υποχρεωμένοι να εκφράσουμε δημόσια την άποψή μας σχετικά με το μεγάλο ζήτημα που έχει προκύψει στην διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών πανελλαδικά, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με όλα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Για τους πραγματικούς αγρότες, η λέξη ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί διαχρονικά, συνώνυμο της διαφθοράς και ενός καλά στημένου κομματικού και ψηφοθηρικού μηχανισμού, όπως άλλωστε υπάρχουν και πολλοί άλλοι τέτοιοι μηχανισμοί (θα αναφερθούμε παρακάτω).

Για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες αυτή η κατηγορία αγροτών γνώριζαν και γνωρίζουν, ότι προϋπόθεση για να ενταχθεί κάποιος σε αυτό το μηχανισμό εξαπάτησης και οικονομικών ωφελημάτων, πρέπει πρώτα να συνταχθεί στον κομματικό βραχίονα της εκάστοτε Κυβέρνησης, αλλιώς δεν γίνεται.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κλάδος των θερμοκηπιακών καλλιεργειών, ένας κλάδος με επενδύσεις δεκάδων χιλιάδων ευρώ / στρέμμα, για τον οποίο κλάδο ζητούσαμε επανειλημμένα να ενταχθεί στο καθεστώς συνδεδεμένων ενισχύσεων, με ποσά αντάξια οικονομικού αποτελέσματος πού προσθέτει στο ΑΕΠ και με σκοπό να ανταπεξέλθουν οι παραγωγοί στο υψηλό κόστος καλλιέργειας.

Αντ' αυτού, υπήρξε άρνηση από όλες τις πολιτικές ηγεσίες του ΥπΑΑΤ με διάφορες προφάσεις, αλλά ο πραγματικός λόγος για αυτή την στάση τους, ήταν ότι τα 50.000 στρέμματα θερμοκηπιακών καλλιεργειών ανά την Ελλάδα αφορούσαν ένα σχετικά μικρό αριθμό ιδιοκτητών αρά και ψήφων. Και για αυτό τον λόγο δεν ικανοποιήθηκε ποτέ αυτό το αίτημα.

Επιπλέον, σήμερα γίνεται συντονισμένη προσπάθεια να εξομοιωθούν το σύνολο των Ελλήνων αγροτών με αυτό το καθεστώς διαφθοράς ενώ η πλειοψηφία όσων εμπλέκονται σε αυτό το σκάνδαλο δεν έχουν καμία σχέση με τον αγροτικό επάγγελμα, όντας είναι είτε έτερο-επαγγέλματίες, είτε συστάθηκαν με αποκλειστικό σκοπό να απομυζήσουν τις επιδοτήσεις από την ΕΕ.

Γίνεται επίσης συντονισμένη προσπάθεια να στοχοποιηθούν οι αγρότες και κτηνοτρόφοι μόνο από την περιοχή της Κρήτης ενώ είναι κοινό μυστικό ότι αυτό το κύκλωμα είχε πλοκάμια σε όλη την επικράτεια, με άρτια οργανωτική δομή όπου μοίραζε σε περιοχές ολόκληρη την Ελλάδα, για να ελέγχουν καλύτερα την διαδικασία στρατολόγησης των ψηφοφόρων. Αν βέβαια επεκταθούν οι έλεγχοι και σε άλλες παράπλευρες δραστηριότητες (βλέπε ορισμένες ΕΑΣ σε όλη την Ελλάδα από το 1980) τότε θα διαπιστωθεί ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, όταν πολλοί αγρότες ανακάλυπταν τις περιουσίες να έχουν καταπατηθεί και επιχειρούσαν να διεκδικήσουν το δίκιο τους, η απάντηση από τις Υπηρεσίες ήταν συγκεκριμένη: «Όλο αυτό γίνεται για φτάσουν τα χρήματα στην ελληνική οικονομία»,  υποβιβάζοντας ταυτόχρονα το γεγονός ότι οι τσέπες που τελικά έμπαιναν τα χρήματα δεν ήταν των δικαιούχων.

Και προφανώς όλο αυτό το σύστημα ήταν γνωστό σε όλες τις υπηρεσιακές βαθμίδες, αφού σε κάθε συνάντηση μας, διαχρονικά, εμείς ενημερώσαμε τους πάντες για αυτή τη παθογένεια του ΟΠΕΚΕΠΕ).

Άλλωστε, η πληροφορία των ελεύθερων αγροτεμαχίων ανά την επικράτεια προερχόταν άνωθεν, μεταφερόταν μέσω των εμπλεκόμενων (ΚΥΔ, κτλ) στους υποτιθέμενους αγρότες και έπειτα επέστρεφε με συμπληρωμένα τα στοιχεία τους, προς πληρωμή!

Όπως γίνεται αντιληπτό κανένας από όσους συνδιαλεγόταν με αυτό το σύστημα ΔΕΝ θα προχωρούσε σε οποιαδήποτε κίνηση εάν δεν είχε δεδομένη την ΑΝΩΤΕΡΗ πολιτική κάλυψη για αυτές τις ενέργειες.

Δυστυχώς όμως, πολλοί αγρότες έπεσαν θύμα διπλής εξαπάτησης, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία τους (ΑΦΜ, κτλ) χωρίς να έχουν γνώση για αυτό και ενημερωνόταν μόνο όταν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία πληρωμής της ενίσχυσης, για ευνόητους λόγους…

Επίσης όπως αναφέραμε προηγουμένως, αντίστοιχες πρακτικές εφαρμόζονται ακόμα και σήμερα, σε πολλούς άλλους Οργανισμούς όπως για παράδειγμα στον ΕΛΓΑ, όπου διαχρονικά υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές μόνιμοι «δότες» ασφαλιστικών εισφορών για τις καλλιέργειες τους , χωρίς ποτέ να αποζημιωθούν για καταστροφές που έχουν υποστεί, ενώ άλλες περιοχές εμφανίζονται ως μόνιμοι «λήπτες» ασφαλιστικών αποζημιώσεων, γιατί άραγε;

Από βάση τα παραπάνω,

• Απαιτούμε την πλήρη διαλεύκανση του σκανδάλου από την δικαιοσύνη και πρωτίστως για τα πρόσωπα που αποκόμιζαν τα τεράστια ποσά σε ετήσια βάση, αποκαλύπτοντας συγχρόνως και όλες τις διασυνδέσεις τους με τα υψηλόβαθμα στελέχη του Οργανισμού, Υπουργείων κ.α..
• Επίσης, να γίνει έρευνα σε βάθος πολλών ετών γιατί το σύνολο των χρημάτων που στερήθηκαν οι πραγματικοί αγρότες τα τελευταία χρόνια, είναι ιλιγγιώδη.
• Ταυτόχρονα, να σταματήσει η προσπάθεια εξομοίωσης όλων των αγροτών για αυτό το θέμα, με σκοπό να συγκαλυφθούν οι πολιτικές ευθύνες και να παραπλανήσει η κοινή γνώμη.
• Απαιτούμε επίσης, όχι μόνο την συνολική επιστροφή των υπεξαιρεμένων χρημάτων αλλά και την παραδειγματική τιμωρία όλων των εμπλεκομένων.
• Τονίζουμε δε ότι, οποιοδήποτε πρόστιμο της ΕΕ προς την χώρα μας πρέπει να πληρωθεί προσωπικά από όσους είχαν την πολιτική και διοικητική ευθύνη για την διαχείριση αυτών των χρημάτων. Σε καμία περίπτωση δεν μας αρκεί μία δήλωση μεταμέλειας ή αποτυχίας η αναγνώρισης των ευθυνών εάν δεν συνοδεύεται από  χρηματική αποζημίωση από τους ίδιους.

Κλείνοντας, αναφέρουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα δεχθούμε τον συμψηφισμό επόμενων κονδυλίων για τις αγροτικές επιδοτήσεις από την ΕΕ, για λάθη, παραλήψεις ή ενδεχομένως στοχευμένες ενέργειες από τις προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες, που οδήγησαν σε απώλεια χρημάτων από τους δικαιούχους αγρότες. Αν αυτό γίνει, θα είναι άλλη μία μελανή σελίδα για τον πρωτογενή τομέα και θα αποτελεί πραγματικά ΚΑΤΆΝΤΙΑ για την χώρα μας

Την επιστολή υπογράφουν εκ των ΔΣ
Α.Σ Ιεράπετρας Λασιθίου –  Πρ. Γαϊτάνης Ιωάννης
Α.Σ. Σητείας Λασιθίου –  Πρ. Τσιφετάκης Γεώργιος
Α.Σ. Τυμπακίου Ηρακλείου - Πρ. Ορφανουδάκης Εμμ.
Α.Σ. Καντάνου_Σελίνου Χανίων - Πρ. Βιδαλάκης Κώστας
Α.Σ Φιλιατρών Μεσσηνίας – Πρ. Κοροβίλας Ευάγγελος

Ακόμη δεν άνοιξε η πλατφόρμα για να μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να καταθέσουν αιτήσεις ένταξης, φυσικά, νομικά πρόσωπα και συλλογικά σχήματα, της Παρέμβασης Π3-73-2.9 για Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023–2027.

Ο προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 150 εκατ. ευρώ

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, παραμένουν τα τεχνικά προβλήματα, με την διαχειριστική αρχή να αναφέρει ότι πίσω η έναρξη και θα αλλάξει καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης των αιτήσεων.

Ο αιτούμενος προϋπολογισμός (Δημόσια δαπάνη και Ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά πρόσωπα, τα νομικά πρόσωπα και τα συλλογικά σχήματα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ και δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.

Η μορφή στήριξης παρέχεται με τη μορφή επιχορήγησης κεφαλαίου και το είδος ενίσχυσης αφορά εξοφλημένες δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί από τον δικαιούχο και κρίνονται επιλέξιμες ύστερα από τον διοικητικό έλεγχο των αιτήσεων πληρωμής. Επίσης, είναι δυνατή η χορήγηση προκαταβολής υπό τις προϋποθέσεις.

Κατανομή δημόσιας δαπάνης ανά Περιφέρεια

Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 7.500.000 ευρώ
Αττικής 10.500.000 ευρώ
Βορείου Αιγαίου 4.500.000 ευρώ
Δυτικής Ελλάδας 20.000.000 ευρώ
Δυτικής Μακεδονίας 6.000.000 ευρώ
Ηπείρου 6.000.000 ευρώ
Θεσσαλίας 20.000.000 ευρώ
Ιονίων Νήσων 4.500.000 ευρώ
Κεντρικής Μακεδονίας 20.000.000 ευρώ
Κρήτης 22.000.000 ευρώ
Νοτίου Αιγαίου 4.500.000 ευρώ
Πελοποννήσου 17.000.000 ευρώ
Στερεάς Ελλάδας 7.500.000 ευρώ

Ακόμη αναμένεται να αλλάξει και η καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και υποβολής της τελικής αίτησης πληρωμής, που ήταν η 15η Οκτωβρίου 2028.

Από Δευτέρα, 23 Ιουνίου, έπρεπε να ανοίξει η πρόσκληση αιτήσεων για τα θερμοκήπια, με τις διαχειριστικές αρχές να ενημερώνουν ότι τελικά δεν τους έχει παραδοθεί το σχετικό πληροφοριακό σύστημα και πως η έναρξη μετατίθεται λίγες ημέρες.

Ο αιτούμενος προϋπολογισμός (Δημόσια δαπάνη και Ιδιωτική συμμετοχή) των αιτήσεων στήριξης για τα φυσικά πρόσωπα, τα νομικά πρόσωπα και τα συλλογικά σχήματα πρέπει να είναι κατ’ ελάχιστον 30.000 ευρώ και δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ.

Αναλυτικά η σχετική ενημέρωση αναφέρει:

Σύμφωνα με το άρθρο 14 της 119311/8-5-2025 Πρόσκλησης, «η υποβολή των αιτήσεων στήριξης πραγματοποιείται ηλεκτρονικά μέσω του ΟΠΣΚΕ στην ιστοσελίδα www.opske.gr. Ως ημερομηνία έναρξης της υποβολής των ηλεκτρονικών αιτήσεων ορίζεται η Δευτέρα, 23η Ιουνίου 2025».

Ωστόσο, δεδομένου ότι το σύστημα για την υποβολή αιτήσεων δεν μας έχει παραδοθεί ακόμα από τον ανάδοχο, η προγραμματισμένη έναρξη της υποβολής αιτήσεων στήριξης για την Παρέμβαση Π3-73.2.9 (Επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την κατασκευή θερμοκηπίων και προσπελάσιμων στεγάστρων φυτικής παραγωγής του Στρατηγικού Σχεδίου (ΣΣ) Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ελλάδας 2023 - 2027) μετατίθεται λίγες ημέρες και θα ενημερωθείτε με νέο μήνυμα για τη διαθεσιμότητά του.

Παράλληλα, στο πλαίσιο της προετοιμασίας και ενημέρωσης των ενδιαφερομένων για την εν λόγω παρέμβαση, προγραμματίζονται 2 ενημερωτικές ημερίδες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Πιο συγκεκριμένα, η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Σ.Σ. ΚΑΠ του ΥΠ.Α.Α.Τ. και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας συνδιοργανώνουν, ενημερωτική τεχνική συνάντηση σχετικά με τις παρεμβάσεις Π3-77-3.1 (Ανάπτυξη Συνεργασιών) και την Π3-73-2.9 (Θερμοκήπια) με σκοπό να δοθούν διευκρινήσεις στα ερωτήματα των συναδέλφων, μελετητών και στελεχών των ΔΑΟΚ και ΔΑΟΠ.

Η πρώτη τεχνική συνάντηση της Αθήνας έγινε σήμερα Πέμπτη (26 Ιουνίου 2025), στην Αίθουσα Συνεδριάσεων της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης ΣΣ ΚΑΠ (Λ. Αθηνών 58).

Η δεύτερη τεχνική συνάντηση της Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη (3 Ιουλίου 2025), στην αίθουσα «Μανώλης Αναγνωστάκης» του Δημαρχιακού Μεγάρου Θεσσαλονίκης, από τις 10:00 έως τις 14:00 ενώ και αυτή προβλέπεται να μεταδοθεί σε ζωντανή ροή.

Ο κίνδυνος οικονομικής καταστροφής για τους καλλιεργητές καρπουζιού είναι τεράστιος, καθώς χιλιάδες τόνοι προϊόντων σαπίζουν στα χωράφια λόγω του αποκλεισμού των λιμανιών Πάτρας και Ηγουμενίτσας από την απεργία των ναυτικών.

Αυτό αναφέρει επιστολή της ΕΘΕΑΣ προς τα Υπουργεία Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ζητά την άμεση επίλυση του προβλήματος που απειλεί με κατάρρευση την αγροτική παραγωγή και την τοπική οικονομία στις περιοχές Μεσσηνίας, Ηλείας και Αχαΐας. Αυτή την περίοδο είμαστε στο τοπ της συγκομιδής καρπουζιών.

Συγκεκριμένα η επιστολή αναφέρ3ει τα εξής:

Η ΕΘΕΑΣ με την παρούσα επιστολή σας μεταφέρει την αγωνία των παραγωγών καρπουζιού της χώρας και ειδικότερα των περιφερειακών ενοτήτων: Μεσσηνίας, Ηλείας και Αχαΐας, όπου λόγω της αντιπαράθεσης πληρώματος καταστρωμάτων (ΠΕΝΕΝ) και πλοιοκτητών στα πλοία Αδριατικής, χιλιάδες παραγωγοί είναι αντιμέτωποι με το φάσμα της πτώχευσης πλέον.

Τεράστιες ποσότητες που έγιναν με κόπο σαπίζουν στα χωράφια λόγω προβλημάτων στην απορρόφηση για εξαγωγή προς Ιταλία εξαιτίας της απεργίας, τις κρίσιμες αυτές ημέρες. Κρίσιμες διότι η άνοδος της θερμοκρασίας επιβάλει την συγκομιδή των καρπουζιών, που άρχισαν πλέον να σαπίζουν στα χωράφια και η αγορά της Ιταλίας και της υπόλοιπης Ευρώπης που έχει χτιστεί με μεγάλη προσπάθεια θα χαθεί, με ότι συνεπάγεται για τα επόμενα χρόνια.

Αυτό το δυσμενέστατο και καταστροφικό αποτέλεσμα προκύπτει από την επαναλαμβανόμενη απεργία των μελών της ΠΕΝΕΝ στα πλοία Αδριατικής. Το αποτέλεσμα αυτής είναι να μην πραγματοποιούνται τα δρομολόγια προς τα λιμάνια της Ιταλίας και κατά συνέπεια τα προϊόντα να μη μπορούν να περάσουν στις αγορές της Ευρώπης, οι οποίες την εποχή αυτή, τα ζητούν και είναι ελλειμματικές. Ειδικότερα, για το καρπούζι, που βρίσκεται στο μέγιστο της συγκομιδής του, πάνω από 1000 φορτηγά είναι εγκλωβισμένα με το προϊόν και περιμένουν εδώ και μια βδομάδα στο λιμάνι της Πάτρας και της Ηγουμενίτσας ώστε να περάσουν στην Ιταλία και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η κατάσταση αυτή, που βρίσκεται σε αδιέξοδο τη δεδομένη στιγμή, προκαλεί τεράστια οικονομική ζημιά, επιβαρύνοντας ιδιαίτερα τους παραγωγούς, ειδικότερα του καρπουζιού. Το προϊόν βρίσκεται στο αποκορύφωμα της παραγωγής του, με ημερήσια αξία που αγγίζει εκατομμύρια ευρώ.

Παρ’ όλα αυτά, τουλάχιστον 5.000.000 κιλά καρπούζι παραμένουν καθημερινά στα χωράφια, γεγονός που οδηγεί στην ποιοτική και οικονομική τους υποβάθμιση. Την ίδια ώρα, ενώ υπάρχουν παραγγελίες από ευρωπαϊκές αγορές, αυτές αδυνατούν να εκτελεστούν.

Αν υπολογίσουμε ότι η μέση τιμή του προϊόντος πριν την έναρξη της απεργίας ήταν περίπου στα 0,30 λεπτά ανά κιλό, προκύπτει ότι εισόδημα ύψους 1.500.000 ευρώ ανά ημέρα σαπίζει στα χωράφια! Το παραπάνω στοιχείο αποδεικνύει το μέγεθος της ζημίας που υφίστανται οι ίδιοι οι αγρότες και η τοπική οικονομία των περιοχών της Μεσσηνίας, της Ηλείας και της Αχαΐας. Παράλληλα, πλήγμα δέχεται και η εθνική οικονομία, λόγω της τεράστιας μείωσης στην εισροή συναλλάγματος.

Παρόλο που από το Πρωτοδικείο Πειραιά υπήρξε δικαστική απόφαση που δίνει διέξοδο στην τραγική κατάσταση των παραγωγών καρπουζιού, η κατάσταση παραμένει σε αδιέξοδο γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει καμία βούληση από πλευράς απεργών, πλοιοκτητών και αρμόδιων από την πολιτεία για να ομαλοποιηθεί άμεσα η κατάσταση και να ξεκινήσουν τα δρομολόγια.

Αναμένοντας την πρωτοβουλία σας για την επίλυση του θέματος βρισκόμαστε πάντα στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνηση και στοιχεία σας είναι αναγκαία».

Μεγάλες ποσότητες καρπουζιών βγήκαν μαζεμένες στην αγορά με αποτέλεσμα τις τελευταίες ημέρες να έχουμε μεγάλη πτώση των τιμών.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑγροΤύπου, τα μποστάνα αυτή την εποχή έχουν τιμή παραγωγού στα 15 λεπτά το κιλό, τα στρογγυλά στα 20 λεπτά και οι βαρέλες από 40 λεπτά έχουν πέσει κάτω από 30 λεπτά.

Ο κ. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, έμπειρος παραγωγός και έμπορος από την Τερψιθέα της Τριφυλίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι στην περιοχή έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή για το πρώιμο καρπούζι χαμηλής κάλυψης. Φέτος ήταν μια καλή χρονιά για τους παραγωγούς της Κυπαρισσίας. Οι κοπές ξεκίνησαν από 10 Μαΐου, με τις τιμές παραγωγού στα 60 λεπτά το κιλό. Στην συνέχεια μειώθηκαν αλλά κρατήθηκαν σε καλά επίπεδα λόγω της ροής των εξαγωγών. Οι μέσες τιμές παραγωγού φέτος στα καρπούζια κυμάνθηκαν πάνω από 30 λεπτά το κιλό. Ωστόσο η αγορά τις τελευταίες ημέρες δεν είναι καλή με τις τιμές να έχουν μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Στην περιοχή ήδη ξεκινήσαμε τις νέες φυτεύσεις και η συγκομιδή αναμένεται να ξεκινήσει από τον Αύγουστο.

Ο κ. Ανδρέας Ψαχούλιας, από τα Δουναίικα της Ηλείας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος είχαμε προβλήματα στις φυτεύσεις από τις βροχοπτώσεις του Μαρτίου, με αποτέλεσμα από τη Δευτέρα (16/6) να έχουμε την συγκομιδή μεγάλων ποσοτήτων στην Ηλεία και οι τιμές έχουν ουσιαστικά καταρρεύσει. Στα προβλήματα κόστους παραγωγής από την αύξηση των εργατικών έρχονται να προστεθούν και οι μειωμένες τιμές. Αυτό που θα πρέπει να απαντήσει η κυβέρνηση είναι πως ένα καρπούζι που φεύγει από το χωράφι με τιμή γύρω στα 15 λεπτά να φτάνει στο ράφι να πουλιέται στα 95 λεπτά και με προσφορά να είναι στα 75 λεπτά. Αυτή η εικόνα ανάγκασε πολλούς παραγωγούς στην Ηλεία να αφήσουν τα καρπούζια και να στραφούν ξανά στις πατάτες. Ένα ακόμη πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν οι παραγωγοί καρπουζιού από τον επόμενο χρόνο είναι το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής που ζητά η ΑΑΔΕ στο χωράφι. Οι παραγωγοί δεν είναι επιχειρηματίες για να πληρώνουν λογιστή στο χωράφι κατά την συγκομιδή καρπουζιών. Κάποτε αυτοί που βγάζουν αυτές τις αποφάσεις θα πρέπει να γνωρίζουν τις πραγματικές συνθήκες που έχουμε στην συγκομιδή».

Ο κ. Αντώνης Πετρόπουλος, παραγωγός καρπουζιών από την Βάρδα της Ηλείας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ξαφνικά έχουμε μια μεγάλη πτώση τιμών στα καρπούζια, Οι αποδόσεις φαίνεται να κυμαίνονται σε καλά επίπεδα λόγω των καιρικών συνθηκών. Είχαμε όμως φέτος αύξηση του κόστους λόγω των εργατικών αλλά και της φυτοπροστασίας. Καλλιεργώ στρογγυλά καρπούζια και αυτή την περίοδο οι τιμές παραγωγού κυμαίνονται στα 13 έως 20 λεπτά το κιλό. Με αυτές τις τιμές δεν μπορεί να είναι βιώσιμη η καλλιέργεια.

Ο κ. Λάμπης Ανδρουτσόπουλος, παραγωγός καρπουζιών από την περιοχή της Αμαλιάδας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «καλλιεργώ όλους τους τύπους καρπουζιών. Μέχρι τέλη Μαΐου οι τιμές παραγωγού κρατήθηκαν σε καλά επίπεδα. Μετά ξεκίνησε η πτώση και τώρα είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Στην περιοχή οι κοπές θα κρατήσουν μέχρι τέλη Αυγούστου. Οι μεγάλες ποσότητες όμως θα κόβονται ακόμη για μια εβδομάδα. Με αυτές τις χαμηλές τιμές δεν μπορούν να βγουν οικονομικά οι παραγωγοί».

Ο κ. Ευστάθιος Παναγούλης, παραγωγός από τον Πύργο, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι εδώ και περίπου ένα μήνα ξεκίνησε η συγκομιδή καρπουζιών στην Ηλεία, με μέση τιμή παραγωγού στα 30 λεπτά το κιλό. Στην συνέχεια είχαμε κάθε εβδομάδα πτώση τιμών που αυτό το διάστημα έχουν φτάσει στα 15 λεπτά το κιλό. Οι καιρικές συνθήκες και η οικονομική κρίση στο εξωτερικό έχουν επηρεάσει αρνητικά την ζήτηση για εξαγωγές. Επίσης έχουν βγει δυνατά αυτή την εποχή στις αγορές και άλλες χώρες με καρπούζια, όπως η Αλβανία, με αποτέλεσμα η αγορά της Σερβίας να αφήσει την χώρα μας και να στραφεί εκεί για εισαγωγές. Εκτιμώ ότι τις επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση όσων αφορά τις τιμές. Επίσης οι υψηλές θερμοκρασίες που έχουμε αυτή την εποχή αναγκάζουν τους παραγωγούς να κάνουν μαζικές κοπές για να μην πάθουν εγκαύματα τα καρπούζια. Με την έλλειψη εργατών γης πολλά χωράφια θα μείνουν ασυγκόμιστα.

Οι συνολικές εξαγωγές καρπουζιών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, από 1/1/2025 έως 13/6/2025, ανέρχονται σε 97.376 τόνους.

Στα αζήτητα είναι αυτή την περίοδο τα αγγούρια λόγω μεγάλης προσφοράς και μειωμένης ζήτησης.

Ο κ. Δημήτρης Πλακονούρης, παραγωγός από τα Φιλιατρά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι αυτή την εποχή έχει κάνει «κοιλιά» η αγορά. Τις ημέρες του Πάσχα είχαμε καλή ζήτηση και τιμές. Αντίθετα το δίμηνο Μάιο και Ιούνιο η αγορά εμφάνισε μια πτώση της ζήτησης και μείωση των τιμών. Μέχρι τέλος του Ιουνίου θα κάνουμε κοπές αγγουριών στα θερμοκήπια της περιοχής. Μετά τις αρχές Ιουλίου θα ετοιμαστούμε για νέες φυτεύσεις αγγουριών.

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ανατολή τόνισε μιλώντας στον ΑγροΤύπο ότι στην περιοχή έχει ολοκληρωθεί ο κύριος κύκλος της καλλιέργειας αγγουριών. Υπάρχουν όμως πολλοί παραγωγοί που έχουν κάνει πρόσθετες σπορές και έχουν παραγωγή όλο τον χρόνο. Η προσφορά αυτή την εποχή είναι αυξημένη για αυτό έχουμε μεγάλη πτώση τιμών. Υπάρχουν αγγούρια που πωλούνται στα 18 έως 20 λεπτά το κιλό. Αυτές οι τιμές είναι κάτω του κόστους με αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες να μην συγκομίζονται. Περίπου 700 έως 800 κλούβες καθημερινά στον συνεταιρισμό πετιούνται γιατί οι τιμές είναι ασύμφορες.

Τα τελευταία χρόνια πολλοί παραγωγοί της Κρήτης έχουν στραφεί στην καλλιέργεια αγγουριών. Έχουν μικρό κύκλο ζωής (25 ημέρες για την συγκομιδή) και μικρό ρίσκο σε σχέση με την πιπεριά που θέλει 3 μήνες και πολλούς σπόρους και την ντομάτα που θέλει 90 ημέρες και έχει πολλά προβλήματα φυτοπροστασίας. Επίσης το αγγούρι έχει μειωμένο κόστος καλλιέργειας σε σχέση με τα άλλα προϊόντα. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι έχουν αυξηθεί οι παραγωγές αγγουριών στις γειτονικές βαλκανικές χώρες, όπως παράδειγμα στην Αλβανία που έχουν γίνει πολλές επενδύσεις για κατασκευή θερμοκηπίων. Πάντως αυτή την εποχή έχουμε μειωμένες τιμές στα αγγούρια σε όλη την Ευρώπη.

Όπως επισημαίνει στον ΑγροΤύπο ο κ. Βαγγέλης Πελεκάνης, Υπεύθυνος marketing στο τμήμα σπόρων κηπευτικών της Syngenta, τα τελευταία χρόνια έχουμε μια στροφή των παραγωγών θερμοκηπίων στην καλλιέργεια αγγουριών. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στα προβλήματα που αντιμετωπίζει από τον ιό της καστανής ρυτίδωσης η ντομάτα με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν την καλλιέργεια. Επίσης τα αγγούρια συγκομίζουν πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με τις ντομάτες. Τα στοιχεία που διαθέτουμε δείχουν ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε μια αύξηση των στρεμμάτων καλλιέργειας θερμοκηπιακών αγγουριών στην χώρα μας κατά 20%. Επίσης οι παραγωγοί να χρησιμοποιούν νέα υβρίδια αγγουριών που είναι ανθεκτικά στις ιώσεις και έχουν υψηλή παραγωγικότητα. Για αυτό εκτιμώ ότι η παραγωγή αγγουριών στην χώρα μας έχει μια αύξηση κατά 25%.

Πάντως αυτή είναι μια δύσκολη περίοδος για το εμπόριο αγγουριών λόγω της αυξημένης προσφοράς και της μειωμένης ζήτησης. Το επόμενο χρονικό διάστημα θα επανέλθει η ισορροπία στην αγορά και θα αυξηθούν οι τιμές. Το μόνο αρνητικό της καλλιέργειας είναι ότι έχει αυξημένες απαιτήσεις για άρδευση. Μάλιστα θέλει πολύ καλή ποιότητα νερών γιατί σε αντίθετη περίπτωση τα αγγούρια θα έχουν προβλήματα ποιότητας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, οι εξαγωγές αγγουριών την φετινή εμπορική περίοδο (από 1/9/2024 έως 6/6/2025) ανέρχονται σε 73.137 τόνους, έναντι 70.332 τόνων που έγιναν την αντίστοιχη περίοδο του 2023/2024, καταγράφοντας μια αύξηση ρεκόρ κατά 4%.

Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζει η καλλιέργεια του iceberg από την έλλειψη εργατικών χεριών αλλά και από τις εισαγωγές.

Επειδή είναι μια απαιτητική υπαίθρια καλλιέργεια, αν συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια το πρόβλημα με τους εργάτες γης, αναμένεται να υπάρξει εγκατάλειψη της καλλιέργειας στην χώρα μας.

Ο κ. Γεώργιος Δασκαλόπουλος, παραγωγός φυλλωδών λαχανικών στον Πύργο Ηλείας μας δίνει πληροφορίες για την καλλιέργεια του iceberg, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «αυτή την εποχή κάνουμε την τελευταία συγκομιδή. Επειδή το καλοκαίρι λόγω του τουρισμού υπάρχει αυξημένη ζήτηση για τα υπόλοιπα λαχανικά (ρόκα, κ.α.) δεν κάνουμε iceberg.

Από Σεπτέμβριο θα ξεκινήσουμε ξανά τις φυτεύσεις. Μαζί με τον πατέρα μου καλλιεργούμε γύρω στα 50 στρέμματα και κάνουμε 9 έως 10 φυτεύσεις τον χρόνο. Κάνουμε κλιμακωτή φύτευση για να έχουμε συνεχή παραγωγή iceberg.

Μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη εργατικών χεριών που αν συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ δύσκολη η καλλιέργεια. Πρόκειται για μία υπαίθρια, πολύ απαιτητική ως προς τις εδαφοκλιματικές συνθήκες καλλιέργεια. Κάνω μόνος μου τα σπορόφυτα και έχω φυτευτική μηχανή για την μεταφύτευσή τους στο χωράφι. Πριν την φύτευση κάνουμε μια καλή λίπανση για να έχουμε καλές αποδόσεις.

Την φετινή περίοδο είχαμε κάποια προβλήματα από τις βροχοπτώσεις. Επειδή το iceberg έρχεται σε επαφή με το έδαφος αν έχουμε υγρασίες δημιουργούνται ποιοτικά προβλήματα. Πάντως την περσινή χρονιά είχαμε περισσότερα προβλήματα λόγω των ραγδαίων βροχοπτώσεων.

Όσον αφορά την αγορά, το iceberg είναι ένα προϊόν που θα το ζητάει πάντα ο καταναλωτής. Υπάρχει όμως σοβαρό πρόβλημα από τις εισαγωγές που γίνονται στην χώρα μας. Ειδικά τον χειμώνα γίνονται εισαγωγές κυρίως από Αίγυπτο, με τις τιμές να είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με τα ελληνικά. Η ποιότητα των ελληνικών iceberg είναι πολύ καλύτερη από των αιγυπτιακών. Στις κομμένες σαλάτες όμως δεν ρίχνουν μεγάλο βάρος στην ποιότητα. Το 2024/2025 η μέση τιμή παραγωγού κυμάνθηκε στα 70 λεπτά το κιλό. Πάντως το καλοκαίρι αυξάνουν οι τιμές στα iceberg λόγω ζήτησης».

Από την πλευρά του ο κ. Κώστας Θεοδωρόπουλος, έμπειρος καλλιεργητής φυλλωδών λαχανικών από την περιοχή της Τερψιθέας της Τριφυλίας, μας ανέφερε ότι τα προβλήματα των τελευταίων ετών ανάγκασαν τους παραγωγούς της περιοχής να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια iceberg. Όπως ανέφερε στον ΑγροΤύπο «πάει για οριστική εγκατάλειψη η καλλιέργεια iceberg στην περιοχή. Τα προβλήματα αφορούν την έλλειψη του εργατικού δυναμικού, τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τα προβλήματα στην κατανάλωση.

Στο παρελθόν καλλιεργούσαμε 6 έως 7 εκμεταλεύσεις, με 300 στρέμματα καλλιέργειας iceberg, που συνεργαζόμασταν με την εταιρεία «Γεωργική Ανάπτυξη». Το 2024 η μέση τιμή χονδρικής παραδοτέα στην Λαχαναγορά κυμαίνονταν στα 68 λεπτά το κιλό. Αυτή είναι πολύ χαμηλή τιμή αν συγκριθεί με το 2023 που η μέση τιμή ήταν στα 98 λεπτά, το 2022 στα 90 λεπτά και το 2021 στα 92 λεπτά.

Ειδικά για την καταστροφική χρονιά που ήταν το 2024 θα πρέπει να επισημάνουμε ότι είχαμε μειωμένες παραγωγές και σε εκτάσεις και σε αποδόσεις».