Για καταλυτικής σημασίας ύπαρξη αποθεμάτων νερού στο έδαφος, κάνει λόγο ο ΣΕΟ, έπειτα από έρευνα που εκπόνησε η Vinetum Oινική Επικοινωνία.
Σύμφωνα με τον ΣΕΟ, η αμπελουργική χρονιά 2020 – 2021, που επηρέασε την εσοδεία 2021, παρουσίασε καιρικές ακρότητες σε όλη την Ελλάδα και η σταφυλική παραγωγή (ποσοτικά μειωμένη), επηρεάστηκε από τα δύο μεγάλα κύματα καύσωνα: αρχικά τον Ιούνιο και στη συνέχεια προς το τέλος Ιουλίου με αρχές Αυγούστου.
Ο πρώτος καύσωνας ήταν λιγότερο τραυματικός, αφήνοντας σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστα τα αμπέλια. Στη συντριπτική πλειονότητά τους αξιοποίησαν τους διαθέσιμους υδατικούς πόρους που χρειάζονταν για να ολοκληρώσουν τη βλάστηση χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.
Ο δεύτερος καύσωνας, ωστόσο, δημιούργησε προβλήματα, ανάλογα βέβαια και με την ποικιλία, πρώιμη ή όψιμη, ειδικά με τη φάση στην οποία βρέθηκαν τα φυτά. Οι πρώιμες ποικιλίες, π.χ. μαλαγουζιά και σαρντονέ, ζημιώθηκαν περισσότερο, καθώς ο καύσωνας συνέπεσε με τα τελευταία στάδια της ωρίμασης και τον τρύγο του καρπού.
Οι όψιμες ποικιλίες, όμως, όπως για παράδειγμα το ξινόμαυρο και το μοσχοφίλερο, επηρεάστηκαν πολύ λιγότερο, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις εκείνες όπου υπήρχαν στο έδαφος αποθέματα νερού ή, ακόμα καλύτερα, η δυνατότητα άρδευσης. Τα αποθέματα νερού και η διαθεσιμότητά τους αποτέλεσαν μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα κατά την εν λόγω αμπελουργική χρονιά σε όλη την Ελλάδα.
Εν κατακλείδι, για τη φετινή εσοδεία θα μπορούσαμε να πούμε πως ισχύει η ρήση «ουδέν κακόν αμιγές καλού», αφού σε αρκετές περιπτώσεις ένα μη επιθυμητό καιρικό φαινόμενο βγήκε, τελικά, σε καλό. Π.χ. οι χαμηλές θερμοκρασίες της άνοιξης μπορεί να καθυστέρησαν την έναρξη της βλαστικής περιόδου της αμπέλου, αλλά προφύλαξαν από παγετούς· ο χαμένος χρόνος της αρχικής οψίμισης ανακτήθηκε λόγω υψηλών θερμοκρασιών· η μείωση της παραγωγής λόγω χαμηλού υδατικού αποθέματος και υψηλών θερμοκρασιών δημιούργησε το εφέ πράσινου τρύγου, αν και δεν έλειψαν περιοχές που πραγματικός πράσινος τρύγος κρίθηκε απαραίτητος, ώστε να μειωθεί η ποσότητα παραγωγής στο επιθυμητό.
Η άποψη του Ινστιτούτου Αμπέλου: «Στη βλαστική περίοδο του 2021 παρατηρήθηκαν έντονες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των καιρικών συνθηκών και των υπόλοιπων παραγόντων που συγκροτούν το τερουάρ των αμπελώνων της χώρας. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της έντονης διαφοροποίησης χαρακτηριστικών του ελληνικού αμπελώνα, όπως η γεωγραφική θέση, η τοπογραφία, η γειτνίαση με μεγάλους υδάτινους όγκους, η ικανότητα αποθήκευσης νερού στο έδαφος, το σύστημα διαμόρφωσης των φυτών και η ποικιλία αμπέλου.
Μελετώντας για κάθε μήνα του 2021 την απόκλιση των τιμών της θερμοκρασίας από τις αντίστοιχες μέσες τιμές τριακονταετίας και τη χωρική τους διακύμανση στον ελλαδικό χώρο διαπιστώνουμε μια ισχυρή αντίθεση: ψυχρή κατά το μεγαλύτερο μέρος άνοιξη και ιδιαίτερα θερμό θέρος, με επεισόδια καύσωνα μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου. Σημειώνεται ότι σε σχετικό δελτίο της ΕΜΥ, το επεισόδιο καύσωνα 27 Ιουλίου με 5 Αυγούστου χαρακτηρίζεται κυρίως από την εκτεταμένη διάρκειά του και, παρότι οι μέγιστες τιμές θερμοκρασίας ήταν ψηλές, οι απολύτως μέγιστες ξεπεράστηκαν μόνο σε τμήματα της ηπειρωτικής χώρας.
Τελικά, η διαδοχή ψυχρής άνοιξης από θερμό θέρος προκάλεσε σημαντική χρονική μετατόπιση των βλαστικών σταδίων, ανάλογα και με την ποικιλία αμπέλου και την περιοχή. Αυτή η μετατόπιση, μαζί με την υδατική κατάσταση των φυτών, εξηγεί σε σημαντικό βαθμό την απόκριση των αμπελώνων στα κύματα καύσωνα. Ως αποτέλεσμα, ανάλογα με την περιοχή καταγράφεται ικανοποιητική έως εξαιρετική ποιότητα, με λιγότερο ή περισσότερο μειωμένη παραγωγή, σε μια χρονιά με εξαιρετικά θερμό θέρος.»
Δρ. Δημήτρης Τάσκος
Ινστιτούτο Αγροτικής Έρευνας, Τμήμα Αμπέλου
Λυκόβρυση Αττικής
Η ποιότητα των οίνων
Η γενική εικόνα των ελληνικών κρασιών εσοδείας 2021 συνοψίζεται ως εξής: Τα κόκκινα ευνοήθηκαν περισσότερο από τα λευκά, με εκείνα κάποιων ποικιλιών, όπως π.χ. ξινόμαυρο και μαυροδάφνη Κεφαλληνίας, να αναμένονται εξαιρετικά και με ισχυρό δυναμικό παλαίωσης. Τα κρασιά από όψιμες ποικιλίες αμπέλου αναμένονται, γενικώς, καλύτερα από εκείνα των πρώιμων. Τα κρασιά από γηγενείς ποικιλίες αμπέλου, με καλύτερη προσαρμογή σε ξηροθερμικά καιρικά φαινόμενα, είναι πιο ωφελημένα από εκείνα άλλων ποικιλιών. Τα κρασιά από τις βόρειες περιφέρειες της χώρας εμφανίζονται ωφελημένα σε σχέση με εκείνα των νοτιότερων, τόσο της νησιωτικής, όσο και της ηπειρωτικής χώρας. Από οργανοληπτικής πλευράς, τα ερυθρά κρασιά του 2021, ιδίως εκείνα που προέρχονται από τις πιο όψιμες ποικιλίες, αναμένεται να έχουν βαθύ χρώμα, ισχυρό τανικό προφίλ (ίσως και σκληρό όπου υπήρξε υπερβολικό υδατικό στρες), υψηλό αλκοολικό τίτλο και μάλλον μέτρια προς χαμηλή οξύτητα. Τα ισορροπημένα εξ αυτών θα έχουν δυναμικό βαθιάς παλαίωσης. Τα λευκά κρασιά αναμένεται να έχουν τυπικά για τις ποικιλίες τους αρώματα, όχι απαραίτητα υψηλής έντασης, με μέτρια γενικώς οξύτητα και σχετικά υψηλούς αλκοολικούς τίτλους. Με εξαιρέσεις, θα είναι οίνοι άμεσης και μεσοπρόθεσμης κατανάλωσης.
ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ & ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Βόρεια Ελλάδα
Θράκη: Μειωμένη παραγωγή, ικανοποιητικό αρωματικό δυναμικό και άφθονες χρωστικές είχε το θρακιώτικο σταφύλι του 2021.
Ως φυσιολογική περιγράφεται η άνοιξη 2021 για την περιοχή της Θράκης, όσον αφορά τις καιρικές συνθήκες της, με τον ετήσιο κύκλο της αμπέλου να ξεκινά ορθόδοξα και ομαλά. Ωστόσο, οι καύσωνες του καλοκαιριού οδήγησαν την τελική ωρίμαση να διεξαχθεί εν μέσω ξηροθερμικών συνθηκών που δυσκολεύουν και στρεσάρουν το αμπέλι. Οι ίδιες συνθήκες συνεχίστηκαν και κατά τον τρύγο ο οποίος, όπως ήταν αναμενόμενο, έδωσε αρκετά μειωμένη ποσότητα παραγωγής, κατά περίπου 25% σε σχέση με την εσοδεία του 2020. Ωστόσο, το σταφύλι είχε αρκετό άρωμα, οπότε αντίστοιχα αρωματικά αναμένονται τα κρασιά της Θράκης, κυρίως τα λευκά, ενώ οι ερυθροί οίνοι εκτιμάται πως θα έχουν ικανοποιητικό βάθος και καλή ένταση χρώματος, αφού οι σκουρόχρωμες ποικιλίες έδωσαν σταφύλι με ισχυρό χρωστικό δυναμικό.
Δράμα: ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι, χαλάζι, μειωμένη παραγωγή, αρωματική ένταση, φρεσκάδα και καλή οξύτητα.
Ο χειμώνας στην περιοχή της Δράμας ξεκίνησε με ψηλές θερμοκρασίες και ανομβρία. Τον Ιανουάριο, την έναρξη του κλαδέματος συνόδευσαν χαμηλές θερμοκρασίες και αρκετές βροχοπτώσεις, που προσέφεραν τα απαραίτητα υδατικά εφόδια στους αμπελώνες. Ο Μάρτιος ήταν επίσης βροχερός με αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό συνέβαλλε στη φυσιολογική ανάπτυξη των οφθαλμών στις αρχές Απριλίου. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτήθηκε στη φυτοπροστασία των αμπελιών εξ αιτίας των σποραδικών βροχοπτώσεων που σημειώθηκαν τους επόμενους μήνες. Η άνοιξη, εκτός από αρκετές βροχές, με ελάχιστες εξαιρέσεις σε περιοχές που ο καιρός ήταν πιο ξηρός, είχε και χαλάζι κατά τόπους. Όλα αυτά συνετέλεσαν σε μία καθυστέρηση στις φάσεις της άνθισης και της καρπόδεσης.
Οι καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας ήταν ψυχρότερες από άλλες χρονιές, επηρεάζοντας περισσότερο τις πρώιμες ποικιλίες. Κατά την περίοδο του Μαΐου σημειώθηκαν κατά τόπους βροχοπτώσεις, χωρίς να σημειωθεί έντονη απειλή από μυκητιακές προσβολές. Ο Ιούνιος ήταν δροσερός για τα δεδομένα της περιοχής, με τις συνηθισμένες, πλέον, βροχοπτώσεις που δημιούργησαν πίεση για φυτοπροστασία και αύξησαν την ανάγκη επαγρύπνησης στον αμπελώνα.
Ο εξαιρετικά άνυδρος Ιούλιος, με σχεδόν μηδενικά χιλιοστά βροχής και μόνο τοπικά φαινόμενα έντονης κακοκαιρίας παρουσίασε τις υψηλότερες θερμοκρασίες των τελευταίων ετών, που σκαρφάλωσαν μέχρι τους 45°C. Ευτυχώς, οι παρατεταμένης διάρκειας αυξημένες θερμοκρασίες και η λειψυδρία δεν έπληξαν σημαντικά την υγεία των σταφυλιών. Στις αρχές του Αυγούστου μία δυνατή χαλαζόπτωση στο ανατολικό τμήμα του νομού Δράμας και ισχυροί άνεμοι χτύπησαν σημαντικό μέρος των αμπελώνων της περιοχής. Σε ορισμένα αμπέλια η καταστροφή ήταν της τάξης του 30% με 50% και έτσι η συνολική παραγωγή σταφυλιών μειώθηκε κατά 50% σε σύγκριση με εκείνη του 2020.
Ο τρύγος στην περιοχή της Δράμας ξεκίνησε όπως πάντα με τα σοβινιόν μπλαν, αμέσως μετά την χαλαζόπτωση στα μέσα Αυγούστου. Ακολούθησαν οι υπόλοιπες διεθνείς ποικιλίες, όπως σαρντονέ, μερλό, σεμιγιόν, σιρά, καμπερνέ φραν και οι γηγενείς, μαλαγουζιά, λημνιό, μοσχόμαυρο και αγιωργίτικο. Η ολοκλήρωση του τρύγου έγινε τον Σεπτέμβριο με το ασύρτικο και το καμπερνέ σοβινιόν. Στα τέλη Σεπτεμβρίου τρυγήθηκαν και οι πιο ορεινοί αμπελώνες του νομού. Ο καιρός κατά το υπόλοιπο του Αυγούστου αλλά και το μεγαλύτερο μέρος του Σεπτεμβρίου ήταν αίθριος, γεγονός που συνεισέφερε στην αρμονική εξέλιξη του τρύγου. Οι ηλιόλουστες ημέρες και οι δροσερές νύχτες ευνόησαν την ομαλή φαινολική ωρίμαση και την ολοκληρωμένη έκφραση του αρωματικού δυναμικού των ποικιλιών.
Το 2021 αναμένεται να χαρακτηριστεί για τη Δράμα ως εσοδεία οίνων υψηλής ποιότητας, με αρωματική ένταση, φρεσκάδα και καλή οξύτητα. Ειδικότερα οι ερυθροί οίνοι του 2021 χαρακτηρίζονται από πλούσιο αρωματικό δυναμικό φρέσκων φρούτων, καλή ένταση χρώματος, συμπύκνωση στο στόμα και υψηλό δυναμικό παλαίωσης.
Καβάλα: δύσκολες καιρικές συνθήκες και καύσωνας δεν πτόησαν την οινοπαραγωγή που έδωσε κρασιά υψηλής ποιότητας. Η έναρξη της βλαστικής περιόδου των αμπελιών στους πρόποδες του Παγγαίου έγινε στα μέσα Απριλίου, 5-10 ημέρες αργότερα σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές. Τους υπόλοιπους μήνες της άνοιξης και μέχρι το μήνα Ιούνιο ο καιρός ήταν πολύ δροσερός, με αρκετές βροχές. Έτσι, τα φυτά εξασφάλισαν την απαραίτητη ποσότητα νερού για να αναπτυχθούν επαρκώς, ευτυχώς χωρίς ιδιαίτερη πίεση ασθενειών.
Μέχρι τότε η χρονιά διαφαινόταν όψιμη, με τον ήπιο καιρό να συνεχίζεται μέχρι τα τέλη Ιουνίου. Ωστόσο, οι εξαιρετικά ψηλές θερμοκρασίες του Ιουλίου και η απουσία βροχοπτώσεων ανέτρεψαν τα δεδομένα. Έτσι, η ωρίμαση των λευκών ποικιλιών ξεκίνησε προς τα τέλη Ιουλίου με την ποικιλία σοβινιόν μπλαν να ανοίγει τον χορό στις 14 Αυγούστου και να δίνει τη σκυτάλη στο βιδιανό και στο σεμιγιόν τα οποία ακολούθησε, τελευταία από τις λευκές στα μέσα Σεπτεμβρίου, η ποικιλία ασύρτικο. Η έντονα ζεστή περίοδος του Ιουλίου επέβαλλε αυξημένους ρυθμούς επαγρύπνησης στον αμπελώνα. Η αποφυγή ξεφυλλίσματος, όπου υιοθετήθηκε, προσέφερε την αναγκαία και απαραίτητη προστασία των σταφυλιών από τον έντονο ήλιο. Έτσι, οι λευκοί οίνοι του 2021 είναι αρωματικοί, με καλή οξύτητα και δομή.
Ο τρύγος των ερυθρών ποικιλιών ξεκίνησε με τη συγκομιδή της ποικιλίας πινό νουάρ στις 13 Αυγούστου και συνεχίστηκε στις 25 Αυγούστου με το μερλό. Ακολούθησαν το σιρά, το καμπερνέ σοβινιόν και το αγιωργίτικο, με ολοκλήρωση στα μέσα Σεπτεμβρίου. Οι ερυθροί οίνοι αναμένονται αρωματικοί και φρουτώδεις, με έντονο χρώμα και υψηλή παρουσία φαινολικών συστατικών, βελούδινη αίσθηση, εξαιρετική δομή και μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης.
Εν γένει, η εσοδεία 2021 προϊδεάζει για οίνους υψηλής ποιότητας, στην ευρύτερη περιοχή της Καβάλας, με πλούσια, αρωματική και βελούδινη γεύση, αποτυπώνοντας την ομαλή ωρίμαση των σταφυλιών και τη χαμηλή στρεμματική απόδοση. Η ποσότητα κυμάνθηκε στα ίδια με την περυσινή χρονιά επίπεδα. Έτσι, το 2021 αποτελεί μία καλή χρονιά για την περιοχή του Παγγαίου, παρά τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, δηλαδή την έντονη και μακρά περίοδο ζέστης.
Χαλκιδική: ήπιος χειμώνας, ψηλές θερμοκρασίες κατά τον τρύγο, μειωμένη παραγωγή, εξαιρετική φαινολική ωρίμαση.
H χρονιά του 2021 στη Χαλκιδική χαρακτηρίστηκε από έντονες μεταβολές των καιρικών συνθηκών. Ο ήπιος χειμώνας οδήγησε σε όψιμη έκπτυξη οφθαλμών, γεγονός που λειτούργησε ως ασπίδα προστασίας από τους παγετούς. Οι τυπικές για την εποχή θερμοκρασίες που επικράτησαν την άνοιξη και οι κατά τόπους βροχοπτώσεις ευνόησαν την όψιμη κατεύθυνση της χρονιάς, συγκριτικά με το μέσο όρο των τελευταίων ετών. Τον Αύγουστο επικράτησαν ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, απουσία βροχοπτώσεων και οι συνήθεις θερμοκρασιακές μεταβολές ημέρας και νύχτας της περιοχής, λόγω του ορεινού όγκου της Αρναίας.
Ο τρύγος ξεκίνησε με το σοβινιόν μπλαν το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, την ίδια ημέρα με την εσοδεία του 2020 και η υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών ήταν άριστη. Ο Σεπτέμβριος κύλισε στο μεγαλύτερο μέρος του με ξηροθερμικές συνθήκες, ευνοώντας την πλήρη τεχνολογική και φαινολική ωρίμαση, ειδικότερα στις ερυθρές ποικιλίες. Η παραγωγή παρουσίασε μικρή μείωση σε σχέση με εκείνη του 2020. Τα κρασιά της φετινής εσοδείας προμηνύουν μία εξαιρετική χρονιά με ιδιαίτερα αρωματικά χαρακτηριστικά, πολύ καλή οξύτητα στα λευκά και εξαιρετική φαινολική ωρίμαση στα ερυθρά.
Γουμένισσα: ακραίες καιρικές συνθήκες, ισχυρό κύμα κακοκαιρίας, παρατεταμένο κύμα καύσωνα, μειωμένη παραγωγή. Η χρονιά 2021 στη Γουμένισσα χαρακτηρίστηκε από ακραίες καιρικές συνθήκες. Ο χειμώνας ήταν ήπιος, με ψηλές για την περιοχή θερμοκρασίες και ιδιαίτερα περιορισμένες βροχοπτώσεις, παράγοντες που δεν βοήθησαν στην εξάλειψη του μικροβιακού φορτίου της προηγούμενης χρονιάς. Η άνοιξη ήταν επίσης θερμή με λίγες βροχοπτώσεις. Περί τα μέσα του Ιουνίου σημειώθηκε ένα ισχυρό κύμα κακοκαιρίας: μέσα σε μία εβδομάδα, από τις 8 έως τις 14 Ιουνίου, έριξε 120 χιλιοστά βροχής, με ενδιάμεσο χαλάζι στις 12 του μηνός. Όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησαν προβλήματα με μυκητιακές ασθένειες, κυρίως περονόσπορο και ωίδιο. Ο Ιούλιος εξελίχθηκε με ψηλές θερμοκρασίες, αλλά σε λογικά για την εποχή επίπεδα.
Το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου παρουσιάστηκε παρατεταμένο κύμα καύσωνα με μέγιστη θερμοκρασία 42°C. Αυτό και οι ελάχιστες χειμερινές βροχοπτώσεις οδήγησαν τα φυτά σε υπερβολικό υδατικό στρες, το οποίο δυσχέρανε την ανάπτυξη των σακχάρων με συνέπεια τη μείωση της ποσότητας, κυρίως στις λευκές ποικιλίες και ειδικά τις διεθνείς. Προς το τέλος του Αυγούστου σημειώθηκαν δύο ακόμα ημέρες καύσωνα. Ο Σεπτέμβριος εξελίχθηκε σχετικά ομαλά, με λίγες βροχοπτώσεις τη δεύτερη εβδομάδα. Μετά το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου παρατηρήθηκε μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας, κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες.
Ως προς την ποσότητα, το 2021 σημειώθηκε μείωση της παραγωγής στα ξερικά αμπελοτεμάχια, της τάξεως του 20%. Σε εκείνα όπου υπήρχε δυνατότητα άρδευσης, οι ποσότητες κυμάνθηκαν στα επίπεδα της προηγούμενης χρονιάς. Ο παρατεταμένος καύσωνας οδήγησε τα φυτά σε ακραίο υδατικό στρες. Στα σταφύλια των λευκών ποικιλιών, τόσο των αρδευόμενων όσο και των μη αρδευόμενων αμπελοτεμαχίων, παρατηρήθηκε πτώση της ολικής οξύτητας και αύξηση του pH. Στις ερυθρές ποικιλίες η ποιότητα ήταν πολύ καλή. Η επιθυμητή φαινολική ωρίμαση επιτεύχθηκε ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου και έτσι η ημερομηνία του τρύγου καθορίστηκε με βάση τη στιγμή που τα σταφύλια συγκέντρωσαν την επιθυμητή ποσότητα σακχάρων.
Νάουσα: ήπιος χειμώνας, ιδιαίτερα ζεστό καλοκαίρι, εξαιρετικά επίπεδα ωρίμασης για το ξινόμαυρο. Ο χειμώνας 2020 - 2021 ήταν σχετικά ζεστός στη Νάουσα, με τις βροχοπτώσεις να περιορίζονται κυρίως στον Ιανουάριο. Οι πρώτοι δύο μήνες της άνοιξης ήταν ψυχροί και με λίγες βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα η έκπτυξη των οφθαλμών να γίνει κατά 15 περίπου ημέρες οψιμότερα. Ο ζεστός και σχετικά ξηρός Μάιος απέτρεψε την εμφάνιση του περονοσπόρου. Τον Ιούνιο οι θερμοκρασίες ήταν σχετικά ψηλές και οι αρκετές βροχοπτώσεις συνέβαλλαν στην έντονη βλαστική ανάπτυξη των φυτών και σε αυξημένο μέγεθος σταφυλιών. Η οψιμότητα που παρατηρήθηκε στην έκπτυξη των οφθαλμών και στην άνθηση συνεχίστηκε και κατά τον περκασμό. Το καλοκαίρι που ακολούθησε ήταν ιδιαίτερα ζεστό, με παρατεταμένες περιόδους αυξημένων θερμοκρασιών ημέρας και νύχτας και μειωμένες βροχοπτώσεις, που δημιούργησαν συνθήκες στρες στα φυτά και καθυστέρησαν την ωρίμασή τους. Ο Σεπτέμβριος, μέχρι τα μέσα του μήνα, ήταν ιδανικός για την ωρίμαση των όψιμων ποικιλιών, συμβάλλοντας στην επιτάχυνση του ρυθμού της. Από τα μέσα του μήνα και μετά, η νυκτερινή θερμοκρασία κατέβηκε σε αρκετά χαμηλά επίπεδα ενώ οι πρώτες φθινοπωρινές βροχοπτώσεις έκαναν την εμφάνισή τους, με ευεργετική επίδραση στα φυτά. Ο τρύγος ήταν κατά λίγες ημέρες πιο όψιμος για όλες τις ποικιλίες συγκριτικά με τις συνήθεις ημερομηνίες των προηγούμενων ετών. Το ξινόμαυρο ήταν η τελευταία ποικιλία που τρυγήθηκε, πριν τις παρατεταμένες βροχές που ξεκίνησαν στη Νάουσα μετά τις 5 Οκτωβρίου. Η παραγωγή στις περισσότερες ποικιλίες κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με εκείνη της προηγούμενης χρονιάς. Σε κάποιους αμπελώνες με ξινόμαυρο απαιτήθηκε αραίωση φορτίου, ώστε να επιτευχθούν οι κανονικές αποδόσεις για τη ζώνη της Νάουσας.
Κοζάνη: ήπιος χειμώνας, καλά υδατικά αποθέματα, αύξηση παραγωγής, χαλάζι, καύσωνας, απουσία ασθενειών και ερυθρά κρασιά με μεγάλο δυναμικό παλαίωσης. Ο χειμώνας 2020 - 2021 ήταν ήπιος στην περιοχή της Κοζάνης, αλλά κάποιες όψιμες παγωνιές ήρθαν νωρίς την άνοιξη, κάνοντας το βλαστικό κύκλο να ξεκινήσει με καθυστέρηση. Ευτυχώς, οι βροχές που σημειώθηκαν στις αρχές Μαΐου έδωσαν καλά υδατικά αποθέματα. Οι συνθήκες κατά το δέσιμο του καρπού ήταν ευνοϊκές και οδήγησαν σε αύξηση της παραγωγής σε ποσοστό έως και 30%, κυρίως στις ερυθρές ποικιλίες, σε σχέση με την περασμένη εσοδεία. Στη συνέχεια, μία διπλή χαλαζόπτωση μέσα στον Αύγουστο στην ευρύτερη περιοχή της ζώνης του Βελβεντού οδήγησε σε αναγκαστική αραίωση των πρώιμων λευκών ποικιλιών, με αποτέλεσμα τα σταφύλια που έμειναν στα φυτά να τρυγηθούν με υψηλές συγκεντρώσεις σακχάρων και χαμηλή οξύτητα. Ο παρατεταμένος καύσωνας προς τα τέλη του καλοκαιριού και η έλλειψη υγρασίας συνέβαλαν στην παραλαβή κόκκινων σταφυλιών με εξαιρετικά επίπεδα ωρίμασης, ενώ η απουσία ασθενειών και προσβολών οδήγησε στην εξαιρετική υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών. Η εσοδεία 2021 γεννά μεγάλες προσδοκίες για την τελική ποιότητα των παραγόμενων οίνων στην περιοχή της Κοζάνης και ιδιαίτερα ισχυρό δυναμικό παλαίωσης για τα ερυθρά κρασιά.
Τα σταφύλια όλων των ποικιλιών ήταν ιδιαίτερα εύγευστα. Για το ξινόμαυρο ιδιαίτερα, οι συνθήκες της φετινής εσοδείας συνέβαλαν στην ιδανική ωρίμασή του. Το 2021 ήταν μία από τις λίγες χρονιές που ο χρωματισμός των σταφυλιών ήταν έντονος και ομοιόμορφος και τόσο ο φλοιός όσο και η σάρκα, μέχρι και τα κουκούτσια, ήταν απόλυτα γευστικά. Τα παραγόμενα κρασιά έχουν τον ίδιο αλκοολικό τίτλο ―ίσως ελαφρώς χαμηλότερο σε κάποιες ποικιλίες―, χαμηλότερη οξύτητα, ενώ αυτά των πιο όψιμων ποικιλιών έχουν καλύτερη χρωματική ένταση και πιο πλούσια αρωματική έκφραση.
Αμύνταιο: ζεστή και ιδιαίτερη εσοδεία, άνυδρη, με όψιμη έναρξη του βλαστικού κύκλου και αισθητά μειωμένη παραγωγή. Ο χειμώνας 2020 - 2021 ήταν σε γενικές γραμμές ζεστός σε σύγκριση με των προηγούμενων ετών. Το Μάρτιο σημειώθηκαν δυο χιονοπτώσεις και αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες, που συνεχίστηκαν μέχρι και τις αρχές Απριλίου, καθυστερώντας την έναρξη της βλαστικής περιόδου. Η όψιμη αυτή έναρξη του βλαστικού κύκλου προστάτεψε το αμπέλι από τους παγετούς του πρώτου δεκαημέρου του Απριλίου και έτσι η περιοχή, σε αντίθεση με πολλές αμπελοοινικές περιοχές της Ευρώπης, δεν ζημιώθηκε από την έλευση κύματος παγετού.
Ειδικότερα για το ξινόμαυρο, η έκπτυξη οφθαλμών στις περιοχές του Ξινού Νερού, του Φανού και των Πετρών, καταγράφηκαν στα μέσα του Απριλίου. Ο συνήθης βροχερός Μάιος ήταν σχεδόν άνυδρος το 2021 και η ελάχιστη βροχόπτωση των 8 χιλιοστών, σε συνάρτηση με τις ψηλές θερμοκρασίες βοήθησαν να ανακτηθεί σε σημαντικό βαθμό η αρχική οψίμιση. Αντίθετα, οι πολλές και έντονες βροχοπτώσεις ―ευτυχώς χωρίς χαλαζοπτώσεις― του Ιουνίου, σε συνδυασμό με τις ψηλές θερμοκρασίες, έδωσαν μεγάλη ώθηση στη βλαστική ανάπτυξη της αμπέλου.
Το καλοκαίρι 2021 ήταν το πιο ζεστό που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη, με θερμοκρασίες-ρεκόρ κυρίως κατά τον Αύγουστο. Τα καιρικά δεδομένα όπως καταγράφονται από τους μετεωρολογικούς σταθμούς της ζώνης του Αμυνταίου κατέδειξαν πολύ σημαντική υστέρηση σε βροχοπτώσεις για το σύνολο της βλαστικής περιόδου του αμπελιού. Συνδυαστικά με το παρατεταμένο διάστημα ψηλών θερμοκρασιών καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, το αμπέλι υπέπεσε σε κατάσταση έντονου στρες. Κρίσιμο παράγοντα ποιότητας αποτέλεσε η διασφάλιση της δυνατότητας άρδευσης σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές του βιολογικού του κύκλου.
Έτσι, η εσοδεία του 2021 για τη ζώνη του Αμυνταίου χαρακτηρίστηκε ως ζεστή και ιδιαίτερη άνυδρη στο σύνολό της και η παραγωγή επηρεάστηκε σημαντικά από τη δυνατότητα ή μη άρδευσης των αμπελοτεμαχίων. Το ξινόμαυρο, ποικιλία ιδιαίτερα ευαίσθητη στην ξηρασία, στις περιπτώσεις όπου βοηθήθηκε με μικρές ποσότητες νερού έδωσε εξαιρετικά αποτελέσματα, τόσο φυσιολογικής όσο και αρωματικής ωρίμασης. Αποδεικνύεται, για ακόμη μία φορά, πως η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάσει και θετικά, τόσο τις αμπελουργικές όσο και τις οινολογικές επιδόσεις του ξινόμαυρου στο Αμύνταιο. Μάλιστα, το 2021 ήταν χρονιά που παρατηρήθηκε σημαντική ενιαιοποίηση της ωριμότητας σε όλη τη ζώνη και, ταυτόχρονα, σύγκλιση των στρεμματικών αποδόσεων των διαφόρων υποζωνών της περιοχής με αυτές του μέσου όρου της ζώνης.
Ο τρύγος των διεθνών λευκών ποικιλιών, π.χ. σοβινιόν μπλαν και σαρντονέ, άρχισε στα τέλη Αυγούστου και ολοκληρώθηκε το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Στο μήνα αυτό ακολούθησε ο τρύγος των πιο όψιμων λευκών ποικιλιών, των ελληνικών, όπως η μαλαγουζιά, το ασύρτικο και ο ροδίτης, με αυτήν τη σειρά, ολοκληρώνοντας την ωρίμασή τους μέχρι το τέλος του. Χαρακτηριστικό στοιχείο των γλευκογραφικών συστατικών τους ήταν οι υψηλές συγκεντρώσεις τρυγικού οξέος και οι αρκετά χαμηλές συγκεντρώσεις μηλικού οξέος. Ωστόσο, η αυξημένη εκχύλιση (συγκέντρωση) καλίου σε σχέση με την ελαφριά υπερωρίμαση, όπου αυτή ήταν επιθυμητή, έδωσε γλεύκη με πολύ ισορροπημένη οξύτητα.
Ήπειρος/Μέτσοβο: Μία από τις πλέον ευνοημένες περιοχές της φετινής εσοδείας, τόσο για τα ερυθρά όσο και για τα λευκά κρασιά. Σε μία από τις πιο ορεινές αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδας (900-1.050μ.), με μεγάλες κλίσεις εδάφους, οι καιρικές συνθήκες είναι συχνά ακραίες και ο χειμώνας συνήθως βαρύς, όπως ήταν και αυτός του 2020 - 2021. Η διαφοροποίησή του, όμως, σε σχέση με τον προηγούμενό του ήταν οι περισσότερες βροχές και οι κάπως περισσότερες χιονοπτώσεις, αν και οι τελευταίες λιγότερες του μέσου όρου. Παρόμοια ήταν τα πρώτα 2/3 της άνοιξης του 2021, οπότε το κρύο καθυστέρησε την έναρξη της βλάστησης της αμπέλου. Ωστόσο, από το Μάιο και μετά το σκηνικό άλλαξε δραματικά. Οι θερμοκρασίες ανέβηκαν σταδιακά, με τους καλοκαιρινούς μήνες να καθίστανται από τους πλέον θερμούς των τελευταίων ετών, κάτι που σε συνδυασμό με τις μειωμένες βροχοπτώσεις οδήγησε τα αμπέλια στην ανάκτηση του χαμένου χρόνου και όχι μόνο. Η ωρίμαση επήλθε κατά συνέπεια αρκετά πιο πρώιμα σε σχέση με το κανονικό και έτσι ο τρύγος ξεκίνησε με το τραμίνερ στις 14 Σεπτεμβρίου ―σχεδόν 10 ημέρες νωρίτερα από εκείνον του 2020― και συνεχίστηκε με το πινό νουάρ 10 ημέρες αργότερα. Στις αρχές του επόμενου μήνα άρχισε ο τρύγος καμπερνέ σοβινιόν και μερλό. Με άλλα λόγια, περίπου 8 με 12 ημέρες νωρίτερα για όλες τις ποικιλίες και χαρακτηρίστηκε, εκτός από την άριστη υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών, από την υψηλή για την περιοχή σακχαροπεριεκτικότητα και οξύτητα του καρπού. Αλλά και η ποσότητα παραγωγής ήταν ελαφρά αυξημένη σε σχέση με αυτήν του 2020.
Συνεπώς, εξαιρετική αναμένεται για τα κρασιά του Μετσόβου η εσοδεία 2021, με ερυθρά που εκτιμώνται με πλούσιο φαινολικό δυναμικό και καλή οξύτητα και λευκά με ιδιαίτερο αρωματικό πλούτο και εκφραστικό στόμα.
Κεντρική & Στερεά Ελλάδα
Ραψάνη: Μάλλον οι θεοί του Ολύμπου δρόσισαν τη Ραψάνη, οπότε το 2021, αντίθετα με πολλές περιοχές της Ελλάδας, είναι για τα κρασιά της εξαιρετική εσοδεία.
Ήπιες χαρακτηρίζονται οι καιρικές συνθήκες της αμπελουργικής χρονιάς 2020 - 2021 για την περιοχή της Ραψάνης. Σε αντίθεση, μάλιστα, με τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, κατά τη διάρκεια της ωρίμασης του σταφυλιού οι θερμοκρασίες της νύχτας ήταν αξιοσημείωτα χαμηλότερες από εκείνες της ημέρας που, και εδώ, κινήθηκαν σε υψηλά επίπεδα. Κατά τον τρύγο οι καιρικές συνθήκες χαρακτηρίσθηκαν, γενικώς, φυσιολογικές και οδήγησαν σε σοδειά κατά τι (+5%) αυξημένη συγκριτικά με εκείνη της προηγούμενης χρονιάς. Όσον αφορά την ποιότητα, κατ’ αρχάς η υγιεινή των σταφυλιών αναφέρθηκε ως η καθαρότερη των τελευταίων ετών. Πιο συγκεκριμένα, το σταφύλι ωρίμασε εξαιρετικά, τόσο τεχνολογικά, όσο και ως προς τους φαινολικούς δείκτες που μετρήθηκαν, οδηγώντας σε προσμονή εύρωστων κρασιών με πολύ καλό δυναμικό παλαίωσης.
Μεσενικόλας: Ανώτερη ποιοτικά η εσοδεία του 2021 από εκείνη του 2020, υπόσχεται γενναιόδωρα και εύρωστα κρασιά παλαίωσης (ερυθρά). Κατά την άνοιξη του 2021 οι αμπελώνες του Μεσενικόλα, σε υψόμετρο 250-700μ., δεν χάρηκαν πολλή βροχή, ενώ το καλοκαίρι που ακολούθησε δυσκολεύτηκαν από ψηλές θερμοκρασίες, χαμηλά υδατικά αποθέματα και ανάλογη με αυτά υγρασία. Η τελική ωρίμαση και ο τρύγος έγιναν υπό συνθήκες καύσωνα. Όλα τούτα είχαν ως συνέπεια τη μείωση της απόδοσης των αμπελώνων σε ποσοστό περίπου 15%-20% σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο, η ποιότητα των σταφυλιών κρίθηκε σαφώς ανώτερη από εκείνη της εσοδείας 2020 και τουλάχιστον η τεχνολογική ωρίμαση (σάκχαρα) βρέθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του 2020. Αναμένονται κρασιά εύρωστα και μακράς παλαίωσης.
Φθιώτιδα: όψιμος τρύγος, μειωμένη ποσότητα παραγωγής· πλούσια κρασιά πολύ καλής ποιότητας. Στη Φθιώτιδα, οι παρατεταμένες βροχές της αμπελουργικής χρονιάς καθώς και οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα και κυρίως της άνοιξης είχαν ως αποτέλεσμα την οψίμιση της βλαστικής περιόδου της αμπέλου. Οι καλοκαιρινοί μήνες ήταν ιδιαίτερα θερμοί, με τρία κύματα καύσωνα και χωρίς τις απαιτούμενες βροχές. Το Σεπτέμβριο, ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες ήταν φυσιολογικές, κάτι που συνέβαλλε καθοριστικά στην επίτευξη ικανοποιητικής ποιότητας. Ο τρύγος ξεκίνησε τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου με τις λευκές ποικιλίες, αλλά με μειωμένη ποσότητα παραγωγής. Συνεχίστηκε ομαλά με τις ερυθρές, μέχρι να ολοκληρωθεί, τελικά, οψιμότερα το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Η υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών που τρυγήθηκαν ήταν πολύ καλή, το ίδιο και η ποιότητα των κρασιών. Οι στρεμματικές αποδόσεις στα πρώιμα λευκά σταφύλια κυμάνθηκαν σε σημαντικά χαμηλά επίπεδα, κάτι που συνεχίστηκε τόσο στα λευκά που ακολούθησαν, όσο και στα ερυθρά, αλλά λιγότερο, πάντα συγκριτικά με τις προηγούμενες χρονιές.
Ανατολική Αττική: χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις, κρασιά με έντονο άρωμα και πλούσιο, καλοδομημένο σώμα. Οι φθινοπωρινοί μήνες του 2020 με ήπιες θερμοκρασίες και ελάχιστες βροχές οδήγησαν σε έναν αρκετά ψυχρό χειμώνα με ικανοποιητικές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις προς τα μέσα Φεβρουαρίου. Κατά την άνοιξη σημειώθηκαν οι συνήθεις για την εποχή θερμοκρασίες, χωρίς παγετούς, που οδήγησαν σε πρωιμότερη έκπτυξη των οφθαλμών κατά 3-4 ημέρες· όλα τα φαινολογικά στάδια (δηλαδή οι φάσεις ανάπτυξης της αμπέλου) εξελίχθηκαν, επίσης, στις συνήθεις ημερομηνίες, με απόκλιση 2-3 ημερών από το μέσο όρο. Ακολούθησε ένα ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι, με θερμοκρασίες της τάξεως των 42°C κατά το πρώτο κύμα καύσωνα, που είχε ως αποτέλεσμα ξηράνσεις ραγών σε ποσοστό 20-30%, κυρίως για το σαββατιανό και το ασύρτικο. Κατά το δεύτερο κύμα καύσωνα, από 29 Ιουλίου έως 6 Αυγούστου (η ένταση και η διάρκεια του οποίου είναι ανάλογη με εκείνη του 1987), σημειώθηκαν απόλυτα μέγιστες θερμοκρασίες από 37,7°C μέχρι 42,9°C, που είχαν αποτέλεσμα την επίσπευση του τρύγου των πρώιμων ποικιλιών, π.χ. σοβινιόν μπλαν και μαλαγουζιά, καθώς βρίσκονταν στο τελικό στάδιο ωρίμασης. Οι όψιμες ποικιλίες επηρεάστηκαν λιγότερο. Οι ψηλές αυτές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την ανομβρία των θερινών μηνών είχαν αποτέλεσμα το σταφίδιασμα μεγάλου αριθμού ραγών και τη μείωση της παραγωγής. Το συνολικό ύψος βροχής από το Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Αύγουστο του 2021 ήταν 336,4 χιλιοστά, σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο όρο της περιοχής, που κυμαίνεται στα 517 χιλιοστά. Στο διάστημα, μάλιστα, Απρίλιου - Αυγούστου οι βροχοπτώσεις ύψους 40,2mm δεν ήταν αρκετές για την κάλυψη των αναγκών των φυτών, που βοηθήθηκαν σημαντικά όπου υπήρχε δυνατότητα άρδευσης. Οι συνθήκες που επικράτησαν καθ’ όλη τη βλαστική περίοδο οδήγησαν σε σταφύλια ελεύθερα μυκητολογικών προσβολών, ενώ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά οι πληθυσμοί ευδεμίδας ήταν ασήμαντοι και δεν χρειάστηκε να γίνουν επεμβάσεις για την αντιμετώπισή της. Ο τρύγος ξεκίνησε την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου με την ποικιλία σοβινιόν μπλαν, με σταφύλια που υποδήλωναν οργανοληπτικά έντονο τροπικό χαρακτήρα. Στο επόμενο δεκαήμερο ακολούθησε η μαλαγουζιά, δίνοντας αρωματικό καρπό, με προδιαγραφές για ψηλό αλκοολικό τίτλο. Ο ροδίτης τρυγήθηκε στα μέσα Αυγούστου, με 10 ημέρες πρωίμιση και εξαιρετική υγιεινή κατάσταση και αμέσως μετά το σιρά, με πλούσιο χρώμα και σώμα και το ασύρτικο, με μεγάλη μείωση στην ποσότητα παραγωγής. Το σαββατιανό, όπως κάθε χρόνο, ήταν η τελευταία ποικιλία που τρυγήθηκε και εκείνη που έδωσε, συγκριτικά, τα καλύτερα αποτελέσματα. Η συνολική παραγωγή ήταν μειωμένη τουλάχιστον κατά 13% σε σχέση με το 2020 και 20% σε σχέση με τον μέσο όρο των 20 τελευταίων ετών. Η υγιεινή κατάσταση των σταφυλιών ήταν πολύ καλή και οι χαμηλότερες στρεμματικές αποδόσεις οδήγησαν στην παραγωγή οίνων με έντονο άρωμα και πλούσιο και καλά δομημένο σώμα.
Βόρεια Αττική: χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις (και λόγω επιδρομών άγριων ζώων!), συμπύκνωση και βελούδο. Αν και η αμπελουργική χρονιά εσοδείας 2021 ξεκίνησε με ιδιαίτερα καιρικά φαινόμενα (κύμα ψύχους «Μήδεια»), στη συνέχεια εξελίχθηκε ομαλά, με ανοιξιάτικες βροχές που βοήθησαν την ανάπτυξη των βλαστών και χωρίς ιδιαίτερες προσβολές από ασθένειες. Το καλοκαίρι κύλισε χωρίς βροχές, με τις εξάρσεις της θερμοκρασίας να επηρεάζουν, ωστόσο, την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Αξιοσημείωτες ήταν οι διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας, που άγγιξαν τους 17°C στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης του Μαραθώνα. Γενικώς, στη βόρεια Αττική η ξηρασία και οι ψηλές θερμοκρασίες οδήγησαν την έναρξη του τρύγου στις αρχές Σεπτεμβρίου, στις ίδιες ημερομηνίες με το 2019 και λίγο νωρίτερα από το 2020. Η συλλογή των σταφυλιών ξεκίνησε με το καμπερνέ σοβινιόν και το αγιωργίτικο, σε συνήθη ποσοτικά επίπεδα, ενώ στο σιρά παρατηρήθηκε μείωση. Οφείλεται τόσο στον καύσωνα όσο και στα άγρια ζώα, τα οποία μετανάστευσαν στην περιοχή λόγω των πυρκαγιών. Το ποιοτικό προφίλ του καρπού παρέμεινε σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα. Ειδικότερα τα κρασιά από σιρά είναι φρουτώδη, με βελούδινες τανίνες και μεγαλύτερη φρεσκάδα από τη συνηθισμένη, τα αγιωργίτικα έχουν έντονο φρούτο και μεγαλύτερη συμπύκνωση σε σχέση με άλλες χρονιές, ενώ τα καμπερνέ σοβινιόν είναι πλούσια σε τανίνες και έχουν καλό δυναμικό παλαίωσης.
Νήσοι Ιονίου/Κεφαλονιά: Ακραίες καιρικές συνθήκες, με πάγο, χαλάζι και καύσωνα, είχαν ως αποτέλεσμα αλλεπάλληλες επεμβάσεις στον αμπελώνα και μειωμένη παραγωγή. Εξαιρετική κρίνεται η χρονιά για τη μαυροδάφνη. Σε όλα τα οινοπαραγωγικά νησιά του Ιονίου πελάγους η εσοδεία 2021 στιγματίστηκε από ακραίες καιρικές συνθήκες κατά την αμπελουργική χρονιά της, παρότι αυτή ξεκίνησε ευοίωνα με ήπια καιρικά φαινόμενα από τον Οκτώβριο του 2020 ως το Μάρτιο του 2021 και θερμοκρασίες στα προβλεπόμενα για κάθε εποχή επίπεδα, που δεν κατέβηκαν ποτέ κάτω από τους 8-10°C. Στην Κεφαλονιά, για παράδειγμα, ο πάγος έκανε την εμφάνισή του την τελευταία ημέρα του Απριλίου, καίγοντας τις ταξιανθίες που είχαν σχηματιστεί στα πρέμνα και χτυπώντας κυρίως τις ρομπόλες στο οροπέδιο του νησιού (σε υψόμετρο 650μ., που θεωρείται ο «πεδινός» αμπελώνας της Κεφαλονιάς), αφήνοντας σχεδόν άθικτα τα αμπέλια στις πλαγιές. Για να πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, το κλάδεμα ξεκίνησε προς τα τέλη Φεβρουαρίου και ολοκληρώθηκε έως τα μέσα Μαρτίου. Ένα μήνα αργότερα ακολούθησε η έκπτυξη οφθαλμών. Στη συνέχεια, στις 15 Μαΐου, ακολούθησε ένα καταστροφικό χαλάζι που χτύπησε άσχημα τις ευαίσθητες ακόμα βέργες των φυτών. Οι δυσκολίες συνεχίστηκαν με τους δύο καύσωνες που σημειώθηκαν στις αρχές του Ιουνίου και στο τέλος του Ιουλίου. Κατά τη διάρκειά τους, η ωρίμαση σχεδόν σταμάτησε στο μεγαλύτερο μέρος των αμπελώνων, λόγω των ψηλών θερμοκρασιών που επικράτησαν. Συνεχίστηκε όταν υποχώρησαν, αλλά με πολύ περίεργο και ιδιαίτερο ρυθμό. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη ρομπόλα, παρατηρήθηκε κάτι σαν δεύτερη ανθοφορία στις ήδη υπάρχουσες βέργες των λαίμαργων βλαστών, που οδήγησε στο σχηματισμό νέων τσαμπιών, τα οποία και τρυγήθηκαν σε κάποιες περιπτώσεις στα τέλη Σεπτεμβρίου. Η συνολική βροχόπτωση για όλο το χρόνο άγγιξε τα 1.200 χιλιοστά νερού.
Η περιπετειώδης αυτή χρονιά αποτυπώνεται στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των κρασιών ως πολύ καλή για τα λευκά, αρκετά καλή για τα ροζέ και ίσως η καλύτερη εσοδεία των τελευταίων ετών για τα ερυθρά. Η Μαυροδάφνη, μάλιστα, είχε μικρότερο σταφύλι, πολύ μεγάλη συμπύκνωση και ευνοήθηκε ιδιαίτερα από την οψίμιση, αποκαλύπτοντας για μία ακόμη χρονιά τον ανθεκτικό χαρακτήρα της. Οι αποδόσεις σε όλους τους αμπελώνες ήταν εξαιρετικά χαμηλές και αφορούν αμπέλια που κατάφεραν να επιβιώσουν, εφόσον έτυχαν της απαραίτητης για τις ανάγκες της χρονιάς συνεχούς φροντίδας. Μεγάλο μέρος των αμπελώνων του νησιού καταστράφηκε ολοσχερώς.
Πελοπόννησος
Ηλεία: Καρπός ιδιαίτερα υγιής αλλά σε μικρότερη ποσότητα από το μέσο όρο και κρασιά με χαμηλή οξύτητα. Ο χειμώνας 2020 - 2021 στην Ηλεία ήταν ήπιος, με βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου, οι οποίες μειώθηκαν περαιτέρω μετά το Μάρτιο του 2021, για να περιοριστούν σε ελάχιστες κατά τη θερινή περίοδο. Όλα αυτά, μαζί με τον παρατεταμένο καύσωνα του Ιουλίου, είχαν ως αποτέλεσμα την πρωίμιση του τρύγου κατά μερικές ημέρες σε σχέση με το 2020. Λόγω ξηρασίας και καύσωνα η σταφυλική παραγωγή μειώθηκε σε ποσοστό 20%-30% ιδίως όπου δεν υπήρχε άρδευση. Ευτυχώς, οι ζημιές από έκτακτα καιρικά φαινόμενα, όπως χαλαζοπτώσεις και παγετοί, ήταν τοπικές και περιορισμένες. Μάλιστα, η αμπελουργική χρονιά χαρακτηρίσθηκε από τη χαμηλή παρουσία φυτασθενειών: ωίδιο σε μικρή έκταση, ελάχιστος περονόσπορος, απουσία σαπίσματος. Οπότε, εξαιρετική ήταν κατά τον τρύγο η υγιεινή των σταφυλιών, τα οποία σε γενικές γραμμές είχαν χαμηλή οξύτητα και υψηλό pH.
Λακωνία: Μία μάλλον ασυνήθιστη εσοδεία υπόσχεται πιο ελαφριά σε αλκοόλ κρασιά από το σύνηθες. Ψυχρότερος και πιο βροχερός ήταν ο χειμώνας της αμπελουργικής χρονιάς 2020 - 2021 στη Λακωνία σε σχέση με τον προηγούμενο. Στο ίδιο ευεργετικό πλαίσιο όσον αφορά το υδατικό προφίλ συνεχίστηκε και το πρώτο μισό της άνοιξης του 2021, η οποία από το δεύτερο μισό της γινόταν όλο και ξηρότερη. Ωστόσο, ενδιαμέσως των βροχών υπήρχε χρόνος για παρεμβάσεις φυτοπροστασίας, συνεπώς πρόληψη κατά μυκητιακών ασθενειών. Το ξηρό και ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι είχε κάποιες παρατεταμένες περιόδους καύσωνα, με αυτή των αρχών του Αυγούστου να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για την τελική φάση της ωρίμασης και τον τρύγο, αφού μέχρι και οι θερμοκρασίες της νύχτας ήταν ψηλές, χωρίς να πέφτουν. Αυτό επέδρασε επιβραδυντικά στην ωρίμαση των ποικιλιών και δη των οψιμότερων, ενώ προκλήθηκαν και κάποια ηλιοεγκαύματα, ευτυχώς σε μικρό ποσοστό σταφυλιών.
Η παραγωγή αυξήθηκε περίπου κατά 20% σε σχέση με αυτήν της προηγούμενης εσοδείας, ενώ η ποιότητα του σταφυλιού ήταν καλή, αλλά με χαμηλότερους δυναμικούς αλκοολικούς τίτλους, τουλάχιστον για τα δεδομένα της περιοχής, όπως και μέτρια οξύτητα και pH.
Μαντινεία: Μεγάλες δυσκολίες λόγω καύσωνα, ακόμα και στη Μαντινεία, αλλά, τελικά, κρασιά με καλά αρώματα και ψηλό αλκοόλ. Τον ιδιαίτερα ήπιο, χωρίς παγετούς και ξηρό χειμώνα διαδέχτηκε μία επίσης ξηρή άνοιξη, που επιφύλαξε έναν πρώιμο παγετό, ευτυχώς χωρίς ιδιαίτερες ζημιές. Αναλόγως και ακόμα περισσότερο ξηρό ήταν και το καλοκαίρι του 2021, κατά το οποίο σημειώθηκαν πολύ ψηλές θερμοκρασίες. Με την εξαίρεση 10 ψυχρών ημερών στις αρχές Σεπτεμβρίου, τις καιρικές συνθήκες κατά την ωρίμαση και τον τρύγο τής εσοδείας 2021 στη Μαντινεία χαρακτήρισαν η ζέστη και η ξηρασία, με αποτέλεσμα την έντονη πρωίμιση. Την αρχική εκτίμηση για αρκετά αυξημένη παραγωγή σε σχέση με εκείνη του 2020 φίλτραραν οι προαναφερθείσες ακραίες συνθήκες. Εκτός αυτού, η μικροραγία που παρατηρήθηκε οδήγησε και σε χαμηλές αποδόσεις γλεύκους. Από την άλλη μεριά, η ευχέρεια τεχνολογικής ωρίμασης του σταφυλιού επιβεβαιώθηκε από τα ιδιαίτερα αυξημένα σάκχαρά του, με συνέπεια το υψηλό δυναμικό αλκοολικών βαθμών, με μειωμένη, όμως, την οξύτητα, τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις. Όσον αφορά τα αρώματα, το δυναμικό τους κρίνεται καλό, σίγουρα πάνω από το μέσο όρο.
Νεμέα: Λίγο νερό και ζέστη προμηνύουν τανικά και βαθύχρωμα κρασιά, αλλά αρκετά μειωμένη ποσότητα παραγωγής. Άνυδρες ήταν και οι τρεις εποχές που ακολούθησαν αυτήν του τρύγου του 2020 στη Νεμέα. Ψηλές ήταν οι θερμοκρασίες από τον ήπιο χειμώνα μέχρι και το καλοκαίρι του 2021, ο οποίος είχε αρκετούς καύσωνες. Τη δε άνοιξη (Απρίλιος) ένας παγετός έκανε σημαντική ζημιά στους οφθαλμούς πριν καν ανοίξουν, κάτι που καθόρισε τη μειωμένη παραγωγή της εν λόγω χρονιάς. Με την εξαίρεση 10 ψυχρών ημερών στις αρχές του Σεπτεμβρίου, το σκηνικό ζέστης και ξηρασίας συνεχίστηκε και κατά την τελική ωρίμαση του καρπού και τον κάπως πρώιμο και άνυδρο τρύγο της εσοδείας 2021 στη Νεμέα. Με άλλα λόγια, το υψηλό υδατικό στρες και οι λοιπές συνέπειες των συνεχόμενων καυσώνων ήταν δεδομένα σε μεγάλο κομμάτι των αμπελώνων της Νεμέας, κυρίως των ξηρικών, με ποικίλα αποτελέσματα. Ανάμεσά τους, εκτός από τη μείωση της παραγωγής, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για μεγαλύτερη ποσότητα σε σχέση με του 2020, καθώς και οι μικρές, ευτυχώς μη σταφιδιασμένες αλλά με λίγη ποσότητα χυμού, ρώγες σταφυλιών, με συνέπεια τη χαμηλή απόδοσή τους σε γλεύκος. Ποιοτικά, η τεχνολογική ωρίμαση είχε καλή πορεία. Καλά ήταν και τα αρώματα του σταφυλιού, αλλά η οξύτητα κρατήθηκε χαμηλά και κατά περιπτώσεις ιδιαίτερα χαμηλά. Μεγάλης έντασης ήταν το χρώμα και γενικότερα το φαινολικό δυναμικό, που προμηνύει κρασιά με έκδηλο τανικό χαρακτήρα, που θα εκφραστεί ποικιλοτρόπως, ανάλογα με τον τρόπο οινοποίησης.
Νήσοι Αιγαίου
Λέσβος: Καλύτερα κρασιά από το 2020, παρά τον πρωτοφανή ζεστό Αύγουστο του 2021. Στη Λέσβο, η έκπτυξη των οφθαλμών της αμπέλου έγινε στις αρχές Μαΐου 2021. Αυτό που στιγμάτισε την αμπελουργική χρονιά ήταν η πρωτοφανής ζέστη των 42°C κατά την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου. Θερμοκρασία που, δυστυχώς, «καψάλισε» μέρος της σταφυλικής παραγωγής. Ευτυχώς, όμως, κατά τις ημέρες του τρύγου, που ξεκίνησε στις 25 του ιδίου μήνα και διήρκεσε μέχρι τις αρχές του επόμενου, οι καιρικές συνθήκες δεν απείχαν από τις φυσιολογικές και αναμενόμενες για την εποχή. Έτσι, η ποσότητα παραγωγής του λεσβιακού σταφυλιού οινοποίησης κυμάνθηκε στα επίπεδα της προηγούμενης εσοδείας, ενώ η ποιότητα του καρπού κρίνεται, συνολικά, καλύτερη.
Σάμος: Εξαιρετική από άποψη ποιότητας ήταν η εσοδεία 2021, χωρίς προβλήματα και με αύξηση της παραγωγής. Τα κύρια χαρακτηριστικά της εσοδείας 2021 για την αμπελοοινική Σάμο είναι η αύξηση της σταφυλικής παραγωγής κατά 15% και η εκλεκτή ποιότητα των σταφυλιών. Με άλλα λόγια, οι ακραίες, λόγω καύσωνα, καλοκαιρινές θερμοκρασίες δεν φάνηκαν να επηρεάζουν την παραγωγή, καθώς τα δροσερά μελτέμια του Αιγαίου και η επαρκής υγρασία του εδάφους λειτούργησαν αντισταθμιστικά. Συνεπώς, τα σταφύλια είχαν ικανοποιητικό βαθμό σακχάρων, που ευνοεί την οινοποίηση των περίφημων γλυκών οίνων του νησιού. Αλλά και η οξύτητα του καρπού, σημαντική τόσο για αυτά όσο και για τα ξηρά κρασιά ήταν ικανοποιητική. Αυτό, όμως, που κρίθηκε εξαιρετικό δεν είναι άλλο από το αρωματικό δυναμικό τους, με σπάνιους χαρακτήρες. Όλα αυτά όσον αφορά τα κρασιά από σταφύλια συμβατικής, βιολογικής ή και βιοδυναμικής γεωργίας, αφού όλες οι σχετικές τεχνικές υφίστανται στο νησί και εφαρμόζονται από τους αμπελουργούς του.
Κυκλάδες/Σαντορίνη: Ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες, καύσωνας, μειωμένη παραγωγή σταφυλιού, αλλά εξαιρετική ποιότητα κρασιών. Οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερες καθ’ όλη τη διάρκεια της αμπελουργικής χρονιάς 2020 - 2021 στις Κυκλάδες, κάνοντάς την να ξεφεύγει από τα συνήθη δεδομένα. Οι βροχοπτώσεις ήταν λιγοστές και έλαβαν χώρα μόνο κατά τους χειμερινούς μήνες. Η άνοιξη ήταν ασταθής, κυρίως στα κρίσιμα σημεία της βλαστικής περιόδου, όπως αυτά της έκπτυξης οφθαλμών και της ανάπτυξης νεαρών βλαστών, διότι τότε επικράτησαν δυνατοί άνεμοι. Το καλοκαίρι ήταν θερμό, με δύο καύσωνες που σημειώθηκαν Ιούνιο και Ιούλιο, με τον δεύτερο να επικρατεί παρατεταμένα στην ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή της ωρίμασης του καρπού. Τόσο αυτοί, όσο και η ανομβρία του χειμώνα επηρέασαν την ποσότητα των σταφυλιών, χωρίς να αφήσουν αλώβητη την ποιότητα, αφού σε πολλούς αμπελώνες παρουσιάστηκε ανομοιομορφία στην ωρίμαση του καρπού. Στο σαντορινιό αμπελώνα ειδικότερα, η χρονιά ήταν δύσκολη όσον αφορά τις καιρικές συνθήκες, με την ποσότητα παραγωγής να παρουσιάζει πτώση της τάξης του 25%-30% σε σχέση με τη χρονιά του 2020. Ο χειμώνας ήταν ήπιος με ελάχιστες βροχοπτώσεις, οι οποίες έφτασαν μόλις τα 190 χιλιοστά από τον Οκτώβριο του 2020 μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2021. Η άνοιξη ήταν ζεστή, με έντονους ανέμους, ενώ το καλοκαίρι ιδιαίτερα θερμό, με τα δροσερά μελτέμια να επικρατούν από τις αρχές του τρύγου. Όλα αυτά συνετέλεσαν στην πρωίμιση της ωρίμασης των σταφυλιών σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, αλλά και στη δυσκολία ωρίμασης των λευκών ποικιλιών, που εμφάνισαν μέχρι και καμένα τσαμπιά, καθώς και μικροραγία, οπότε μειωμένη απόδοση και σε γλεύκη. Ωστόσο, οι ερυθρές ποικιλίες έδωσαν εξαιρετικής ποιότητας καρπό, όπως η μανδηλαριά, που απέδειξε και φέτος την ανθεκτικότητά της στις ξηροθερμικές συνθήκες που επικρατούν στο νησί. Ο τρύγος στη Σαντορίνη ξεκίνησε περί τις 6 Αυγούστου με αθήρι και ασύρτικο. Λίγες ημέρες μετά τρυγήθηκαν το μαυροτράγανο και η μανδηλαριά και στα τέλη Αυγούστου το αηδάνι. Οργανοληπτικά, η αξιολόγηση των κρασιών Σαντορίνης εσοδείας 2021 παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Στην πλειονότητά τους έχουν πλούσιο αρωματικό προφίλ, καλή οξύτητα, ενδιαφέρουσα δομή, τυπική ορυκτότητα και μακρά επίγευση.
Κως/Ρόδος: Δύσκολη χρονιά, πρωτοφανή φαινόμενα θερμοπληξίας, πρωίμιση του τρύγου, μειωμένη παραγωγή. Η φετινή εσοδεία στα Δωδεκάνησα χαρακτηρίζεται από πρωίμιση του τρύγου κατά τουλάχιστον 12 ημέρες, συγκριτικά με το 2020. Σε γενικές γραμμές, παρατηρήθηκε επιτάχυνση των βλαστικών σταδίων της αμπέλου, ειδικότερα σε εύρωστες, ζωηρές ποικιλίες σταφυλιών και σε φυτά νεαρής ηλικίας, όπου η πίεση από το ωίδιο αυξήθηκε. Χαμηλά ήταν τα συνολικά επίπεδα βροχόπτωσης, από το Νοέμβριο του 2020 έως και τον τρύγο του 2021, με μόλις 200 χιλιοστά στην Κω και λίγο λιγότερα από 400 χιλιοστά στη Ρόδο. Καταλυτικής σημασίας ήταν, επίσης, το απότομο κύμα πρώιμης ζέστης, που συνοδεύτηκε από νότιους ανέμους, ξεκίνησε προς τα τέλη του Απριλίου και διήρκεσε περίπου 15 μέρες. Ανάλογης σημασίας ήταν και τα δύο κύματα καύσωνα συνολικής διάρκειας 10 περίπου ημερών, τον Ιούνιο και στις αρχές Ιουλίου, περίοδοι κατά τις οποίες οι μέγιστες ημερήσιες θερμοκρασίες σκαρφάλωναν στους 40°C. Τρίτο κύμα καύσωνα χτύπησε και το τελευταίο πενθήμερο του Ιουλίου, διάρκειας 10 ημερών, μέχρι και τις αρχές Αυγούστου, με θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους 41°C ημερησίως. Ο υπόλοιπος Αύγουστος παρέμεινε ξηροθερμικός, με μέγιστες θερμοκρασίες που άγγιζαν τους 35°C. Στον Έμπωνα Ρόδου, ειδικότερα, η άφιξη του Σεπτέμβριου επανέφερε πλήρως την κανονικότητα, κυρίως σε ό,τι αφορά τις φυσιολογικές για την περίοδο θερμοκρασίες, με μέγιστες αυτές των 29-30°C. Επανεμφάνιση έκαναν και τα φυσιολογικά επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας, σε ποσοστά 55% κατ’ ελάχιστο και 85% το μέγιστο. Ολιγοήμερη παράταση σημειώθηκε στον τρύγο της μανδηλαριάς, επίσης λόγω των 10-15 χιλιοστών βροχόπτωσης στις 09 Σεπτεμβρίου. Σε ό,τι αφορά στην ποσότητα, μείωση παρατηρήθηκε τόσο στις λευκές όσο και τις ερυθρές ποικιλίες, μεγαλύτερη στις πρώτες. Στην Κω, οι πρώιμες και μικρόραγες ποικιλίες εμφάνισαν τη μεγαλύτερη μείωση, οι μεσοπρώιμες και μεγαλόραγες λιγότερη, ενώ οι ερυθρές ποικιλίες τη μικρότερη. Στη Ρόδο και ειδικότερα στην ποικιλία μανδηλαριά, η κατά 16% περίπου μείωση της ποσότητας παραγωγής λειτούργησε ιδιαιτέρως ευεργετικά, αναβαθμίζοντας την οργανοληπτική εικόνα του τελικού προϊόντος. Η εσοδεία 2021 χαρακτηρίζεται συνολικά ως δύσκολη, με καθοριστικό σημείο τον εξαιρετικά ταχύ ρυθμό τεχνολογικής ωρίμασης και την αδυναμία αναμονής σε ό,τι αφορά την ημερομηνία τρύγου, ώστε να ολοκληρωθούν η αρωματική και φαινολική ωρίμαση των σταφυλιών. Ευτυχώς, οι εχθροί της αμπέλου και οι ασθένειες δεν καθόρισαν το ποιοτικό αποτύπωμα της εσοδείας· τα προβλήματα από την ευδεμίδα ήταν μηδενικά και η πίεση από το ωίδιο δημιούργησε μόνο μικρής κλίμακας ανησυχίες. Ωστόσο, τα ορατά στα τσαμπιά φαινόμενα θερμοπληξίας ήταν πρωτοφανή, γεγονός που δημιουργεί ανησυχίες για την ένταση και τη διάρκεια του αρωματικού προφίλ των παραγόμενων κρασιών. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον αναμένεται στη δομή και ειδικότερα στη συμπύκνωση των κρασιών, καθώς και στη διάρκεια και στην πολυπλοκότητα της επίγευσής τους. Εν κατακλείδι, οι πρώιμες ποικιλίες αμπέλου δεν ευνοήθηκαν, ενώ τα αποτελέσματα των όψιμων ποικιλιών, όπως η μανδηλαριά (αμοργιανό), αναμένεται να είναι εξαιρετικά.
Κρήτη: Καύσωνας και ανομβρία οδήγησαν, τελικά, σε κρασιά με μεσογειακές και πλούσιες γεύσεις. Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της αμπελουργικής χρονιάς 2020-21 στην Κρήτη χαρακτηρίζονται κυρίως από τις ασυνήθιστα απότομες διακυμάνσεις θερμοκρασίας, τόσο κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όσο και της άνοιξης. Σύντομες αλλά ραγδαίες βροχοπτώσεις σημειώθηκαν κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Η ανοδική τάση της θερμοκρασίας κορυφώθηκε κατά το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, με καταγραφή ημερήσιων θερμοκρασιών της τάξης των 39°C στον πρώτο καύσωνα, δηλαδή τον μικρό. Το καλοκαίρι συνεχίστηκε η έντονη ανομβρία, με παρατεταμένα ψηλές θερμοκρασίες ημέρας και νύχτας, στις αρχές Ιουνίου, στα τέλη Ιουλίου και κατά το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου. Σε συνδυασμό με την ανομβρία, απαίτησε από τους αμπελουργούς μεγάλες διαχειριστικές ικανότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσιμης περίοδου ωρίμασης των σταφυλιών. Τελικά, ο τρύγος του 2021 ξεκίνησε στις 7 Αυγούστου, κατά 10 ημέρες πρωιμότερα από εκείνον του 2020. Η ποσότητα εμφανίζεται γενικά μειωμένη κατά 20% σε σύγκριση με πέρυσι.
Η προσαρμοστικότητα των γηγενών ποικιλιών του νησιού στις αντίξοες καιρικές συνθήκες και στην κλιματική αλλαγή που καταγράφεται στο μεσογειακό οικοσύστημα επιβεβαιώθηκε για άλλη μια χρονιά, όπως συνέβη και τα τελευταία τέσσερα έτη. Οι αντοχές των λευκών όσο και των ερυθρών ποικιλιών στην ξηρασία και στους παρατεταμένους καύσωνες, σε συνάρτηση, βέβαια, με το υψόμετρο και τον προσανατολισμό των αμπελώνων, είναι αξιοσημείωτη. Τα λευκά κρασιά εσοδείας 2021 είναι ισορροπημένα με αρώματα μέτριας έντασης, ενώ τα ερυθρά έχουν έντονα μεσογειακό χαρακτήρα, με πλούσια αρώματα ώριμων φρούτων, γεμάτο σώμα και βαθύ χρώμα.
Σημαντική σύναψη συνεργασίας μεταξύ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ.
Η δημιουργία αμπελώνα στον χώρο του αγροκτήματος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών εγκαινιάζει τη συμφωνία.
Μια σημαντική σύμπραξη της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ υπεγράφη την Τετάρτη, 10 Απριλίου, στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος στην Κοζάνη, παρουσία του Πρύτανη του Ιδρύματος Καθηγητή Θεόδωρου Θεοδουλίδη, και του Οινοποιού και Διευθύνοντος Συμβούλου του Κτήματος Στέλλιου Μπουτάρη.
Στόχος, η εγκαθίδρυση ενός πλαισίου που θα προσφέρει στην ακαδημαϊκή κοινότητα της Σχολής επιπλέον σύγχρονα εκπαιδευτικά και ερευνητικά εργαλεία στον τομέα της αμπελουργίας και της οινοποίησης.
Η δημιουργία του αμπελώνα στον χώρο του αγροκτήματος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών είναι το πρώτο βήμα της συμφωνίας, με το έργο φύτευσης να ξεκινά άμεσα.
Παράλληλα, το μνημόνιο συνεργασίας περιλαμβάνει και επιμέρους άξονες, προβλέποντας από κοινού δράσεις των δύο φορέων όσον αφορά στη διοργάνωση σεμιναρίων, ημερίδων, συνεδρίων και workshops πάνω σε θέματα που απασχολούν τη σύγχρονη επιστήμη της αμπελουργίας και οινοποίησης, μπροστά στις προκλήσεις της αειφόρου ανάπτυξης και της κλιματικής αλλαγής.
Επιπλέον, θα προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής άσκησης των φοιτητών / τριών της Σχολής στην ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ, καθώς και της εκπαίδευσής τους στις εγκαταστάσεις του Κτήματος στη Νάουσα και το Αμύνταιο.
Η εκπόνηση Βιομηχανικών Διδακτορικών με σκοπό τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την επίλυση προβλημάτων στον παραγωγικό τομέα μέσα από την εστιασμένη βιομηχανική έρευνα, η αξιοποίηση του θεσμού του «Επισκέπτη Καθηγητή», αλλά και οι ευκαιρίες που προκύπτουν και για τους δύο φορείς μέσω της υποστήριξης «Επώνυμης Έδρας» σε θέματα αμπελουργίας και οινοποίησης από το Κτήμα ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ, ήταν μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν στη συνάντηση που ακολούθησε την υπογραφή του μνημονίου αναδεικνύοντας το ουσιαστικό ενδιαφέρον των δύο πλευρών ώστε αυτή η σύμπραξη να εξελίσσεται με μακροπρόθεσμη στρατηγική.
Η συγκεκριμένη συμφωνία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και του Κτήματος ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗ αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά τη δυναμική της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών και του ερευνητικού έργου που αυτή παράγει, συμβάλλοντας στην κατεύθυνση της προσέλκυσης φοιτητών/τριών, τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη ευκαιριών για την τοπική κοινωνία.
Να γίνει άμεσα καταγραφή των καταστροφών στα αμπέλια από τον ΕΛΓΑ και να αποζημιωθούν οι αγρότες ζητά ο Πανσαμιακός Αγροτικός Σύλλογος.
Με φαινόμενα ισχυρών ανέμων ήρθαν αντιμέτωποι, χθες και προχθές, οι αμπελοκαλλιεργητές στη Σάμο με αποτέλεσμα πολλά αμπέλια να υποστούν μεγάλες καταστροφές ιδιαίτερα στις περιοχές Πλάτανου, Υδρούσσα, Κοντακέικα, Βουρλιώτες, Άμπελο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανσαμιακού Αγροτικού Συλλλογου από την πρώτη στιγμή ήρθε σε επαφή με συναδέλφους αμπελοκαλλιεργητές, ούτως ώστε να σχηματίσει εικόνα για τις καταστροφές.
Επίσης, επικοινώνησε με τον ανταποκριτή του ΕΛΓΑ για να έχουμε ενημέρωση πώς θα προχωρήσουν οι διαδικασίες. Αναμένεται ανακοίνωση από την υπηρεσία όπως και από την ΕΟΣΣ.
Ο κ. Γιώργος Λάφης, πρόεδρος στον Πανσαμιακό Αγροτικό Σύλλογο, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «οι ισχυροί άνεμοι στην περιοχή είχαν σαν αποτέλεσμα να πέσουν στο έδαφος πολλά αμπέλια. Ζητάμε να γίνει εδώ και τώρα η καταγραφή των ζημιών και να αποζημιωθούν έγκαιρα και στο 100% της ζημιάς οι παραγωγοί.
Ο ανταποκριτής του ΕΛΓΑ μας δήλωσε ότι πρόκειται για φυσική καταστροφή και αποζημιώνονται από τον Κανονισμό.
Περιμένουμε τις επόμενες ημέρες να ξεκινήσει η καταγραφή των ζημιών από τους γεωπόνους του ΕΛΓΑ.
Πάγιο αίτημα του Συλλόγου μας είναι να αποζημιώνονται οι παραγωγοί σε όλες τις καταστροφές που έρχονται αντιμέτωποι, γιατί πληρώνουμε πολύ μεγάλα ποσά στον ΕΛΓΑ.
Θυμίζουμε την περσινή χρονιά στην Σάμο είχαμε ζημιές στα αμπέλια από περονόσπορο και στην ελιά ποικιλίας Θρούμπα που είχε ακαρπία. Και για τις δύο καλλιέργειες δεν λάβαμε καμιά αποζημίωση».
Όπως αναφέρει ο ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου), με απεριόριστη θλίψη, περισυλλογή αλλά και ευγνωμοσύνη για το τεράστιο και πολυσχιδές έργο της, ο αμπελοοινικός κόσμος πάνδημος, αποχαιρετά την πιο εμβληματική προσωπικότητα της πρόσφατης ιστορίας μας, την Σταυρούλα Κουράκου.
Την ώρα αυτή αναλογιζόμαστε, όσοι είχαμε την τύχη να την γνωρίσουμε, να συνεργαστούμε ή και να συναναστραφούμε μαζί της, να μάθουμε για αυτήν από διηγήσεις άλλων ή από το έργο της, το μέγεθος της συνεισφοράς, τις παρακαταθήκες και το παράδειγμα που μας αφήνει και οδηγούμε έτσι τη σκέψη μας να την συνοδεύσει με αγάπη στον τελευταίο της δρόμο, την οδό της αναπαύσεως.
Η επιδραστική - ηγετική συμμετοχή της στα δρώμενα του κλάδου για πάνω από μισό αιώνα έχει διαμορφώσει από τα θεμέλια το οικοδόμημα της σύγχρονης οινικής Ελλάδας, ενώ η θητεία της στον OIV και τις επιτροπές της ΕΕ ήταν εξίσου σημαντική.
Με σπουδές και σημαντικό ερευνητικό έργο στο γνωστικό της αντικείμενο που ήταν η οινολογία, διακρίθηκε για την ευρύτητα των ενδιαφερόντων της και την επιστημονική της ευρυμάθεια. Εκτός όμως από την πλούσια μόρφωση, διακρίθηκε και για το ήθος και την ακεραιότητα του χαρακτήρα της, την απλότητα και την ευγένειά της.
Η τιμή στο όνομα και τη μνήμη της αποτελεί για τον ΣΕΟ ύψιστη υποχρέωση όπως και η ανάδειξη και αξιοποίηση της κληρονομιάς που μας αφήνει.
Ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ αναφέρει τα εξής:
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, για την απώλεια της Σταυρούλας Κουράκου-Δραγώνα, δήλωσε τα εξής:
Χθες έφυγε από τη ζωή η Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα, η «Κυρά των Αμπελιών», η μεγάλη κυρία του ελληνικού κρασιού.
Μια λαμπρή επιστήμονας που ανέδειξε την ιστορία του ελληνικού κρασιού, πρωτοστατώντας με την αρθρογραφία της αλλά και το σπουδαίο επιστημονικό και συγγραφικό έργο της.
Η βαρύνουσα και συνάμα ηγετική συμμετοχή της στα δρώμενα του αμπελοοινικού κλάδου για πάνω από μισό αιώνα ήταν αυτή που διαμόρφωσε το οικοδόμημα της σύγχρονης οινικής Ελλάδας.
Το εμβληματικό έργο της είναι δύσκολο να περιγραφεί μέσα σε λίγες λέξεις. Η πρώτη γυναίκα με δίπλωμα οινολόγου στην Ευρώπη, διετέλεσε, μεταξύ άλλων - και αφού εξελέγη παμψηφεί- Πρόεδρος του Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου, Διευθύντρια επί 20 έτη του Ινστιτούτου Οίνου στην Ελλάδα, Πρόεδρος Επιτροπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα αμπελοοινικής νομοθεσίας.
Με βαθιά θλίψη αποχαιρετούμε την εμβληματική αυτή προσωπικότητα του ελληνικού κρασιού, η οποία αφήνει πίσω της μια σπουδαία κληρονομιά ήθους, αφοσίωσης και αγάπης στην έρευνα και στη γνώση για τον οίνο που τόσο λάτρεψε.
Το 2023 ο κλάδος της ελληνικής ποτοποιίας/αποσταγματοποιίας ξεχώρισε εμφανίζοντας άνοδο των εξαγωγών του, κατά 9,4%, ξεπερνώντας το φράγμα των 100 εκ. ευρώ.
Όπως προκύπτει από τα προσωρινά στοιχεία της EUROSTAT, που επεξεργάσθηκε ο ΣΕΑΟΠ (Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων & Αλκοολούχων Ποτών), το 2023 η εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών αλκοολούχων ποτών ενισχύεται περαιτέρω και ξεπερνά κατά πολύ σε αξία τα προ πανδημίας επίπεδα.
Ειδικότερα, σε σύγκριση με το 2022, σημειώθηκε συνολική αύξηση (εντός ΕΕ 27 & σε Τρίτες Χώρες) σε αξία € κατά 9,4% (+9,12 εκ. € σε απόλυτες τιμές).
Σε αντίθεση με την συνολική αξία, οι εξαγωγές σε ποσότητα, των ελληνικών αλκοολούχων ποτών εμφανίζουν πτώση, καταγράφοντας μείωση -5,02% (-2 εκ. κιλά σε απόλυτες τιμές).
Αυξητική καταγράφεται το 2023 και η εξέλιξη της μέσης τιμής μονάδος, ανά εξαγόμενο κιλό ποτού όπου εμφανίζει αύξηση, κατά 15,2%.
Σε σύγκριση με την τελευταία 5ετία (2023-2019) ο κλάδος της ελληνικής παραγωγής αλκοολούχων ποτών, καταγράφει διαχρονική αύξηση των εξαγωγών του, σε αξία κατά +39,3%, αλλά και σε ποσότητα κατά +5,2%.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η πτώση του συνόλου των εξαγωγών των ελληνικών αλκοολούχων ποτών προς Τρίτες Χώρες το 2023, ευθύνεται κατά μεγάλο μέρος στη μείωση των εξαγωγών προς το Ιράκ, όπου το 2023 εφαρμόστηκε ο Νόμος περί απαγόρευσης εισαγωγής και πώλησης αλκοολούχων ποτών. Η αρνητική αυτή μεταβολή, έπληξε ιδιαίτερα τις ελληνικές εξαγωγές αλκοολούχων καθώς το Ιράκ αποτελεί την δεύτερη σημαντικότερη χώρα προορισμού των ελληνικών αλκοολούχων ποτών.
Η μείωση του της ποσότητας των εξαγωγών «συμβάλλει» στην άνοδο της μέσης τιμής πώλησης (€/Kg) των ελληνικών αλκοολούχων ποτών η οποία καταγράφει ανοδική πορεία καθώς το 2023 αυξήθηκε +15,2 % (19,2 % σε Τρίτες Χώρες & 14,5 % εντός ΕΕ 27), σε σύγκριση με το 2022.
Ως προς τους εξαγωγικούς προορισμούς, σύμφωνα με τα στοιχεία, τα Κράτη Μέλη της ΕΕ-27, αποτελούν σταθερά τους σημαντικότερους προορισμούς των ελληνικών αποσταγμάτων, με ποσοστό 76% σε αξία δηλαδή 80,7 εκ. € και 78% σε ποσότητα δηλαδή 28,4 εκ κιλά.
Το ελληνικό ούζο αποτελεί τον μεγάλο πρωταγωνιστή και βρίσκεται στην κορυφή αναφορικά με τις εξαγωγές ελληνικών αλκοολούχων ποτών. Παρ’ όλο που έχει να ανταγωνιστεί αντίστοιχα ποτά από χώρες όπως η Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, κλπ., έχει καθιερωθεί διεθνώς λόγω της υψηλής ποιότητάς του. Αποτελεί διαχρονικά το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν της ελληνικής ποτοποιίας, καταλαμβάνοντας το τελευταίο έτος (2023) το 58% της αξίας και το 68% της ποσότητας του συνόλου των εξαγωγών των ελληνικών αποσταγμάτων
Το 2023 καταγράφεται αύξηση της αξίας των εξαγωγών του ούζου διεθνώς η οποία ποσοστιαία μεταφράζεται κατά 4% (+2,3 εκ €), ενώ σε ποσότητα εμφανίζει πτώση κατά -7,3% (σχεδόν -2 εκ. Kg).
Οι εξαγωγές του ούζου εντός ΕΕ-27 το 2023, παρουσιάζουν σημαντική αύξηση σε αξία κατά 13,5% , ενώ σε ποσότητα εμφανίζουν μείωση κατά -1,8%, σε σύγκριση με το 2022. Σε αντίθεση με την ΕΕ, οι εξαγωγές του σε Τρίτες Χώρες εμφανίζουν μεγάλη μείωση και σε αξία και σε ποσότητα, για την οποία ευθύνεται η μείωση των εξαγωγών του προς το Ιράκ. Ειδικότερα, η ποσοστιαία μείωση σε αξία είναι -13% και η ποσοστιαία μείωση σε ποσότητα -19%.
Ως προς τις σημαντικότερες χώρες εξαγωγής του ούζου, την πρώτη θέση κατέχει η Γερμανία με 46,5 % του συνόλου σε αξία και 50,8 % σε ποσότητα, ακολουθεί το Ιράκ με 23,3% σε αξία και 21,9% σε ποσότητα και στην τρίτη θέση βρίσκεται η Βουλγαρία με 13 % σε αξία και 10,7 % σε ποσότητα.
Οι εξαγωγές του τσίπουρου/τσικουδιάς αν και αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρό μερίδιο (2% σε αξία & 1% σε ποσότητα) του συνόλου των εξαγωγών, καταγράφουν σταθερή άνοδο.
Ειδικότερα, οι εξαγωγές εντός ΕΕ-27 το 2023, σε σύγκριση με το 2022, εμφάνισαν αύξηση +22% σε αξία και μείωση -1,5% σε ποσότητα. Όσον αφορά τις Τρίτες Χώρες εμφανίζεται αύξηση σε αξία +15% και πτώση σε ποσότητα -13%.
Σε σύγκριση με το 2020 (όπου για πρώτη φορά η EUROSTAT το περιγράφει σε ξεχωριστό TARIC code) η συνολική αύξηση είναι 61,2% σε αξία (+0,89 εκ. €) και 50% σε ποσότητα (+0,11 εκ.Kg)
Η Γερμανία βρίσκεται στην πρώτη θέση προορισμού του τσίπουρο με μερίδιο 44,1%, του συνόλου σε αξία €, στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Κύπρος με 10,8% και στην τρίτη θέση οι ΗΠΑ με 10,1%.
Το καθεστώς των Αδειών Φύτευσης (που αντικατέστησε το καθεστώς των Δικαιωμάτων Φύτευσης σύμφωνα με το οποίο το Δικαίωμα φύτευσης μπορούσε να γίνει αυτοτελώς αντικείμενο αγοραπωλησίας), έχει αρχίσει να εφαρμόζεται σε όλη την ΕΕ - από 1/1/2016 - και προβλέπει την αύξηση των αμπελουργικών εκτάσεων, το ανώτερο κατά 1% ετησίως, επί των υφιστάμενων εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας κάθε Κράτους Μέλους.
Όπως επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ, οι Άδειες Φύτευσης μπορούν να μεταβιβάζονται με την προϋπόθεση και την μεταβίβαση της έκτασης που αφορούν.
Στη χώρα μας τα πρώτα έτη εφαρμογής του μέτρου και συγκεκριμένα τα έτη 2016, 2017, 2018 και 2019, η χορήγηση των Αδειών Φύτευσης, πραγματοποιήθηκε σε Εθνικό Επίπεδο, ενώ σήμερα η χορήγηση νέων Αδειών Φύτευσης, πραγματοποιείται σε επίπεδο Περιφερειών, μερικές από τις οποίες, συναποτελούν μικρή ομάδα Περιφερειών (Αττική + Στερεά Ελλάδα) και (Ιόνια Νησιά + Β. Αιγαίο + Ν. Αιγαίο + Κρήτη + Ήπειρο), ενώ οι υπόλοιπες Περιφέρειες αντιμετωπίζονται ως αυτοτελείς περιφέρειες. Η χορήγηση των Αδειών Φύτευσης από το 2016 έως το 2019, σε Εθνικό Επίπεδο, δημιούργησε άνιση χορήγηση Αδειών Φύτευσης, σε σύγκριση με το 1% με βάση την Περιφερειακή κατανομή, και γι αυτό αντικαταστάθηκε.
Η διάκριση των Περιφερειών πλέον σχετίζεται και με την διαφοροποίηση των κριτηρίων προτεραιότητας στη χορήγηση Αδειών, κριτήρια που ενεργοποιούνται, όταν τα ετήσια αιτήματα για χορήγηση Αδειών Φύτευσης υπερβαίνουν σε έκταση το 1% των κατ' έτος φυτεμένων εθνικών εκτάσεων.
Το σημαντικότερο κριτήριο προτεραιότητας στην ισχύουσα απόφαση, που δίνει τη μεγαλύτερη μοριοδότηση (35%) είναι αυτό της διεύρυνσης του μεγέθους των υφιστάμενων αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων και ισχύει από την έναρξη εφαρμογής του μέτρου. Η διάρκεια ισχύος του συστήματος χορήγησης Αδειών Φύτευσης εκπνέει το 2045, όπως αποφασίστηκε με την ψήφιση της ΚΑΠ 2023-2027.
Από το 2016 έως το 2023 στη χώρα μας έχουν χορηγηθεί 48.584,28 στρέμματα μέσω νέων Αδειών Φύτευσης, παραμένει όμως μέχρι σήμερα άγνωστο, το ποσοστό πραγματικών φυτεύσεων (εκτός του 2016 ποσοστό που ανερχόταν στο 61% περίπου), λαμβανομένου υπόψιν και του ότι η υποχρέωση φύτευσης του αμπελώνα μπορεί να πραγματοποιηθεί έως και τρία χρόνια μετά τη χορήγηση της Άδειας Φύτευσης (με εξαίρεση τα έτη της πανδημίας).
Σύμφωνα με επεξεργασία των στοιχείων των Αδειών Φύτευσης, στην οποία προέβη η ΚΕΟΣΟΕ, πρώτη Περιφέρεια στην χορήγηση Αδειών Φύτευσης, κατατάσσεται η Περιφέρεια της Πελοποννήσου με χορηγήσεις 7.868,64 στρεμμάτων για την περίοδο 2016-2023. Πρέπει να τονισθεί όμως ότι η Περιφέρεια Πελοποννήσου κατατάσσεται πρώτη και ως προς την υφιστάμενη έκταση αμπελώνων σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Με κριτήριο την περιφερειακή κατανομή των Αδειών Φύτευσης, ως μοντέλο κατανομής, που σημαίνει ότι κάθε Περιφέρεια λαμβάνει Άδειες Φύτευσης ίσες σε έκταση με το 1% της φυτεμένης με αμπέλια σε αυτή έκταση (απολύτως αναλογικό κριτήριο, για όλες τις Περιφέρειες) από το 2016 και μετά, παρατηρείται ότι, κατά σειρά οι Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Αν. Μακεδονίας - Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας, έχουν λάβει Άδειες Φύτευσης, σημαντικά αυξημένες σε έκταση σε σύγκριση με το 1% των ήδη φυτεμένων εκτάσεων με αμπέλια σε αυτές και αυτό όπως προαναφέρθηκε οφείλεται στη χορήγηση Αδειών Φύτευσης από το 2016 έως το 2019, σε Εθνικό Επίπεδο.
Αντίθετα στην Αττική, στα Ιόνια Νησιά, στη Δυτική Ελλάδα, στο Βόρειο και Νότιο Αιγαίο και στην Πελοπόννησο, οι χορηγηθείσες Άδειες Φύτευσης υπολείπονται σε σύγκριση με το 1% επί των ήδη φυτεμένων εκτάσεων σε αυτές με αμπελώνες, όπως εμφαίνεται στον παρακάτω πίνακα.
Να επισημάνουμε ότι σε αρκετές Περιφέρειες που εμφανίζουν, μειωμένη χορήγηση εκτάσεων, αυτή οφείλεται σε αιτήματα που η αιτούμενη έκταση νέων φυτεύσεων είναι μικρότερη από αυτήν που αναλογεί στην Περιφέρεια, βάσει του 1% της φυτεμένης σε αυτή έκτασης με αμπέλια.
H Βόρεια Ελλάδα, εμφανίζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για νέες φυτεύσεις μέσω περισσότερων αιτημάτων για μεγάλες εκτάσεις επειδή:
- Καταβάλλονται συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα μεγαλύτερες τιμές σταφυλιών
- Υπάρχει επάρκεια εκτάσεων για φυτεύσεις σε σύγκριση με τα νησιά , την Αττική κλπ
- Ανέκαθεν στη Βόρεια Ελλάδα διαμορφωνόταν διαφορετική κουλτούρα για το κρασί και παρατηρούνται σχετικά λιγότερα φαινόμενα παραοικονομίας
- Δραστηριοποιείται μαζικά στην παραγωγή αποσταγμάτων ,γεγονός που ενισχύει το αμπελουργικό εισόδημα.
- Όταν εφαρμόσθηκε η κατανομή Αδειών Φύτευσης σε Εθνικό επίπεδο η Δ. Μακεδονία πριμοδοτήθηκε αποκλειστικά με το κριτήριο της εγκατάστασης αμπελώνα σε υψόμετρο άνω των 500 μ ,με αποτέλεσμα να ικανοποιούνται όλα τα αιτήματα.
- Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι σχετικά μικρότερες στη Βόρεια Ελλάδα
Το κρασί πρωταγωνιστής στην κοινωνικοοικονομική και αγροτική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Οργάνωση Οίνων, Comite Européen des Enterprises Vins (CEEV), της οποία ιδρυτικό μέλος αποτελεί ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), παρουσίασε χθες Πέμπτη, στο Ευρωκοινοβούλιο τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε από την PwC και έχει ποσοτικοποιήσει την εντυπωσιακή κοινωνικοοικονομική και περιβαλλοντική συμβολή του αμπελοοινικού τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η μελέτη απέδειξε ξεκάθαρα τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει ο αμπελοοινικός κλάδος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κοινωνικοοικονομική βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών της ΕΕ συνεισφέροντας 130 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΑΕΠ της ΕΕ το 2022 το οποίο αντιστοιχεί στο 0,8% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ και σχεδόν 3 εκ θέσεις εργασίας», ανέφερε ο Πρόεδρος του ΣΕΟ, Δρ Γιάννης Βογιατζής και πρόσθεσε ότι:
«Οι αμπελοοινικές περιοχές της ΕΕ όπως και της Ελλάδας στηρίζουν την ανάπτυξη της υπαίθρου και αποτελούν μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρομονιάς και Ευρωπαϊκού τρόπου ζωής».
Στόχος της έκθεσης ήταν να ποσοτικοποιηθεί η οικονομική συνεισφορά του αμπελοοινικού τομέα στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη κάθε στάδιο της αλυσίδας παραγωγής και εμπορικής διακίνησης και αναγνωρίζοντας τον αντίκτυπό του σε Έρευνα & Καινοτομία, Κοινωνία, Πολιτισμό και Περιβάλλον.
Η έκθεση δείχνει ξεκάθαρα πώς ο αμπελοοινικός τομέας της ΕΕ κατέχει ηγετική θέση σε διάφορους τομείς:
Σε διεθνές επίπεδο, ηγείται της παγκόσμιας αγοράς κρασιού, αντιπροσωπεύοντας το 62% της παγκόσμιας παραγωγής και εμπορίου κρασιού. Με εξαγωγές ύψους 17,9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2022 και θετικό εμπορικό ισοζύγιο 15,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, το κρασί διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος της ΕΕ κατά 3,7%.
Ο αμπελοοινικός τομέας συνεισφέρει σημαντικά στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι αμπελοοινικές περιοχές τείνουν να παρουσιάζουν μικρότερη δημογραφική κάμψη και σε οικονομικό επίπεδο, οι αμπελώνες είναι 37% πιο κερδοφόροι από άλλες μόνιμες καλλιέργειες.
Ο αμπελοοινικός τομέας της ΕΕ αποτελεί αξιοσημείωτη πηγή θέσεων εργασίας, κυρίως σε αγροτικές περιοχές, αντιπροσωπεύοντας το 1,4% της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ.
Η συμβολή του αμπελοοινικού τομέα σε φορολογικά έσοδα ανήλθε σχεδόν σε 52 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022, που αντιστοιχεί στο 0,7% των κρατικών δαπανών της ΕΕ
Το κρασί έχει αναδειχθεί σε μεγάλο πόλο έλξης τουριστών, αποτελώντας, ως εκ τούτου, βασικό οικονομικό καταλύτη σε πολλές αγροτικές περιοχές της ΕΕ και δημιουργώντας έσοδα 15 δισεκατομμυρίων ευρώ από τον Οινοτουρισμό
Από περιβαλλοντικής πλευράς, η έκθεση δείχνει πώς τα περισσότερα από 3,2 εκατομμύρια εκτάρια αμπελώνων της ΕΕ συμβάλλουν στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα της ΕΕ με πολλούς τρόπους, όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας, ο περιορισμός της διάβρωσης του εδάφους, η βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων και η παροχή πυροπροστασίας.
«Η συνολική επίδραση του κρασιού στην Ευρωπαϊκή κοινωνία είναι εντυπωσιακή και σαφώς θετική», δήλωσε ο κ. Ignacio Sánchez Recarte, Γενικός Γραμματέας του CEEV. «Αυτό όμως το εντυπωσιακό παράδειγμα επιτυχίας παραμένει ευάλωτο και χρειάζεται υποστήριξη με την περαιτέρω προσαρμογή του περίπλοκου νομικού πλαισίου που ισχύει για το κρασί, ώστε να ανταποκριθεί στις επιθέσεις εκείνων που προσπαθούν να το δαιμονοποιήσουν. Μία επίθεση στο κρασί της ΕΕ είναι επίθεση στον πολιτισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Κοινωνία και στην Οικονομία της ΕΕ», πρόσθεσε.
Διαβάστε την έκθεση στα αγγλικά (εδώ)
Ολοκληρώθηκε το φετινό Οινόραμα, που διεξήχθη 2, 3 και 4 Μαρτίου στο Ζάππειο Μέγαρο. Γιορτάζοντας τα 30 χρόνια του επιβεβαίωσε πως είναι η μεγαλύτερη και η πιο σημαντική οινική εκδήλωση της Ελλάδας και βέβαια η μεγαλύτερη έκθεση ελληνικού κρασιού στον κόσμο. Εκτός των Ελλήνων οινόφιλων και επαγγελματιών του ευρύτερου οινικού κλάδου, το Οινόραμα συγκεντρώνει τα βλέμματα κάθε γωνιάς της υφηλίου, παρουσιάζοντας το κρασί της Ελλάδας με ιδανική ισορροπία.
Πράγματι, όπως έγινε φανερό ίσως καλύτερα από κάθε άλλη χρονιά, το Οινόραμα, μετά από διάφορες καινοτομίες και παραμετροποιήσεις που έγιναν στη μακρόχρονη πορεία του, έχει καταφέρει να προβάλει όσα αφορούν το ελληνικό κρασί και το κρασί στην Ελλάδα εν γένει, απόλυτα ισορροπημένα: Γιατί οι κορυφαίοι καθιερωμένοι οινοποιοί δεν παραλείπουν να βρίσκονται στους κόλπους του, όπως συνέβη και φέτος, ενώ νέοι και πρωτοεμφανιζόμενοι ή μικρής παραγωγής συνάδελφοί τους επιλέγουν το Οινόραμα για να ξεκινήσουν την ευρύτερη προβολή τους (π.χ. στην αίθουσα «Οινικές Αποκαλύψεις»). Όλοι μαζί ξεπέρασαν φέτος τους 250, ανάμεσά τους 18 από την Κύπρο και 5 από το Λίβανο, με τους οινοποιούς παρόντες. Νέες κυκλοφορίες και ετικέτες (στην «Πλατεία Γευσιγνωσίας» και όχι μόνο), καθώς και κρασιά της νέας εσοδείας ξεκίνησαν στο Οινόραμα το ταξίδι τους στις οινικές αγορές Ελλάδας και εξωτερικού, αφού την έκθεση επισκέφθηκαν πολλές δεκάδες αγοραστές και δημοσιογράφοι από μεγάλο αριθμό χωρών. Ειδική μεταχείριση υπήρξε και φέτος για κάθε νέα ή σύγχρονη τάση και άποψη περί οίνου (όπως στο Wine Βar των Οινικών Αποκαλύψεων). Ξένα κρασιά από τους πιο σημαντικούς εισαγωγείς στην Ελλάδα συμπλήρωσαν, ως συνήθως, το πακέτο, πλάι σε δεκάδες εκ των καλύτερων ελληνικών αποσταγμάτων.
Με αφορμή τα 30 χρόνια Οινόραμα, επίσημα εγκαίνια διοργανώθηκαν την παραμονή της πρώτης μέρας της έκθεσης, η οποία βρισκόταν, όμως, σε πλήρη λειτουργία για τους προσκεκλημένους της, μέλη της πολιτικής, της επιχειρηματικής και της δημοσιογραφικής κοινότητας. Άλλωστε, το Οινόραμα 2024 τίμησαν, μάλλον, οι περισσότεροι από ποτέ πολιτικοί, όπως ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Ελευθέριος Αυγενάκης, που ως απεσταλμένος του πρωθυπουργού τέλεσε τα εγκαίνια της έκθεσης, χοροστατούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Φθιώτιδος Συμεών, που παρέστη αντί του Αρχιεπίσκοπου Αθηνών Ιερώνυμου Β΄. Έξι ακόμα υπουργοί και υφυπουργοί (Μάκης Βορίδης, Σοφία Ζαχαράκη, Όλγα Κεφαλογιάννη, Ιωάννης Παππάς, Έλενα Ράπτη και Διονύσης Σταμενίτης), ο Αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Στέφανος Κασσελάκης, ο πρόεδρος Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς κ. Αλέξης Χατίτσης, η Πρόεδρος του ΕΟΤ κα Άντζελα Γκερέκου, ευρωβουλευτές και βουλευτές διαφόρων κομμάτων, γενικοί γραμματείς υπουργείων, Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι και πρώην υπουργοί έδωσαν το «παρών» στην έκθεση και ξεναγήθηκαν σε αυτήν.
Οι επισκέπτες στο Οινόραμα 2024, οινόφιλοι και επαγγελματίες, έσπασαν για πρώτη φορά το επί ετών φράγμα των 10.000 περίπου, με αύξηση κατά 20%, φτάνοντας τις 12.000. Είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν ανάμεσα σε περίπου 2.500 προϊόντα και, βέβαια, να αντιληφθούν βιωματικά γιατί το μότο της έκθεσης «το κρασί είναι παντού και πάντα στο Οινόραμα» είναι πέρα για πέρα αληθές!
Ιστορική πτώση της ελληνικής οινοπαραγωγής το 2023/2024, με μείωση κατά 35,14%, δημιουργεί θέματα επάρκειας στην αγορά οίνου, επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ.
Συγκεκριμένα στα 1.379.433 hl (χιλιόλιτρα) καταγράφηκε, ο όγκος της παραγωγής οίνου στη χώρα μας την αμπελοοινική περίοδο 2023/2024, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του αρμόδιου τμήματος του ΥπΑΑΤ, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όγκος που είναι χαμηλότερος όλων των εποχών.
Η οριστική και βασισμένη στις Δηλώσεις Παραγωγής των οινοποιείων και των μεταποιητών παραγωγή οίνου, εμφανίζεται μειωμένη κατά 35,14% το 2023/2024 σε σύγκριση με την παραγωγή 2022/2023 (2.126.844 hl), ενώ η πρόβλεψη οινοπαραγωγής που κατατέθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023 (1.598.344 hl), εμφάνιζε και αυτή ιδιαίτερα σημαντική πτώση, της τάξης του 24,8%, γεγονός που συνάδει με τις εκτιμήσεις των ΔΑΟΚ. Μειωμένη επίσης κατά 40,2% εμφανίζεται η ελληνική οινοπαραγωγή σε σύγκριση με το μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας.
Η κατακόρυφη πτώση της οινοπαραγωγής, οφείλεται κυρίως στα ακραία καιρικά φαινόμενα που επέδρασαν την περασμένη άνοιξη και το καλοκαίρι (συνεχείς βροχοπτώσεις, διαδοχικοί καύσωνες Ιουλίου) και στις ασθένειες (περονόσπορος) και τις ζημιές που προηγήθηκαν εξαιτίας τους. Παρατηρώντας τα στοιχεία οινοπαραγωγής της τελευταίας δεκαετίας, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η ελληνική οινοπαραγωγή, απέχει πλέον μακράν από το μέσο όρο της προηγούμενης από τη δεκαετία αυτή, εικοσαετία (1993-2013), που σε μέσο όρο ανερχόταν στα 3.588.000 hl, αφού επιπλέον εκτός των ακραίων κλιματικών φαινομένων, επιδρά έντονα στο ύψος της, η μείωση των εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας.
Η μείωση οφείλεται κυρίως στην μείωση της παραγωγής σε μεγάλες αμπελουργικές περιοχές με το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης σε απόλυτα και σχετικά μεγέθη, να αφορά οίνους χωρίς Γεωγραφική Ένδειξη.
Επί του συνόλου της οινοπαραγωγής το μερίδιο των οίνων με ΠΟΠ ανέρχεται σε 9,97% (137.504 hl), των οίνων με ΠΓΕ σε 27,03% (372.859 hl), των ποικιλιακών οίνων σε 17,48% (241.112 hl), των οίνων χωρίς ΓΕ σε 45,33% (625.288 hl) και των άλλων οίνων σε 0%, ποσοστά που υποδηλώνουν την κατά το ήμισυ παραγωγή οίνων για μαζική κατανάλωση, έναντι της παραγωγής οίνων με Γεωγραφική Ένδειξη. Το γεγονός αυτό αποτελεί στοιχείο για προβληματισμό, αφού στις αντίστοιχες οινοπαραγωγές χώρες της ΕΕ, οι οίνοι με ΓΕ αντιπροσωπεύουν ποσοστά πολλές φορές άνω του 80%.
Ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει από την επεξεργασία των δεδομένων από την ΚΕΟΣΟΕ είναι η ποσοστιαία σύνθεση των οίνων σύμφωνα με την παραγωγή λευκών και ερυθρών και ερυθρωπών οίνων.
Στο σύνολο της οινοπαραγωγής οι λευκοί οίνοι αντιπροσωπεύουν το 59,66% (822.970 hl), ενώ οι ερυθροί και οι ερυθρωποί το 40,34% (344.319 hl).
Μικρή αύξηση, της τάξης του 0,73% σε αξία (98.972.279 €/2022 – 99.692.240 €/2023), αλλά μείωση της τάξης του -3,40% σε ποσότητα (29.870 τόνοι/2022 – 28.853 τόνοι/2023), παρουσιάζουν τα εξαγωγικά μεγέθη του ελληνικού κρασιού το 2023, έναντι του 2022, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΚΕΟΣΟΕ.
Βέβαια θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το 2022 οι εξαγωγές αυξήθηκαν σημαντικά κατά 16,75% έναντι του 2021, εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας covid 19, που επέδρασε μειώνοντας σημαντικά τις εξαγωγές του 2020 και του 2021.
Τα εξαγωγικά μεγέθη του 2023 σε σχέση με το 2022, παρουσιάζουν άνοδο επίσης σε επίπεδο μέσου όρου πενταετίας σε αξία, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 19,68%, ενώ ελαφρά μείωση παρουσιάζει το 2023 και όσον αφορά τις ποσότητες σε σύγκριση με τον Μ.Ο. 5ετίας, σε ποσοστό -0,38%.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν μετά την ανάρτηση των προσωρινών στοιχείων εξαγωγών οίνου από την ΕΛΣΤΑΤ και την επεξεργασία τους από την ΚΕΟΣΟΕ, επεξεργασία που καταγράφει, αύξηση των επιδόσεων των αποστολών οίνων σε αξία και μείωση των αποστολών σε ποσότητα προς την ΕΕ, μεταβολές που διακυμαίνονται με το ίδιο πρόσημο και στις αποστολές προς τις Τρίτες Χώρες.
Ειδικότερα σε γενικό επίπεδο η περαιτέρω ανάλυση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση –2,99% των αποστολών ως προς την ποσότητα ελληνικών κρασιών προς χώρες της Ε.Ε. (21.291 τόνοι/2023 – 21.948 τόνοι/2022), παράλληλα όμως μείωση παρατηρείται κατά 6,61% και σε σύγκριση με το μέσο όρο 5ετίας. Η αρνητική αυτή μεταβολή αποδίδεται στην μετατόπιση του χαρακτηρισμού του Ηνωμένου Βασιλείου από χώρα της ΕΕ σε Τρίτη Χώρα, από το 2023.
Σε αξία οι ελληνικές αποστολές οίνων προς χώρες της Ε.Ε. το 2023 παρουσιάζουν ανεπαίσθητη αύξηση της τάξης του 0,53% (57.006.872 € /2023 – 56.707.869 €/2022), ενώ συνεχίζουν να παρουσιάζουν αύξηση της τάξης του 7,49% σε σχέση με το μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας.
Τέλος για την κατηγορία αυτή (αποστολές οίνων σε ΕΕ) βελτιωμένη παρουσιάζεται και η μεταβολή της μέσης τιμής πώλησης των ελληνικών οίνων προς τις χώρες της Ε.Ε. κατά +3,63% (2,68 €/κιλό/2023 –2,58 €/κιλό/2022). Ώθηση στην αύξηση αποστολών οίνου το 2023 έδωσαν ως προς την αξία και την τιμή μονάδος η Γαλλία, η Κύπρος, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Πολωνία.
Η εικόνα των αντίστοιχων μεγεθών εξαγωγών ελληνικού οίνου προς Τρίτες χώρες καταγράφει σχετική σταθερότητα σε αξία, λαμβανομένου όμως υπ' όψιν ότι το έτος 2023 τα προβλήματα logistics στην αγορά των ΗΠΑ, που προήλθαν από την εκδήλωση της πανδημίας της covid 19, αποκαταστάθηκαν.
Συγκεκριμένα, μείωση της τάξης του 4,54% κατέγραψαν οι ελληνικές εξαγωγές οίνου ως προς την ποσότητα προς Τρίτες Χώρες, (7.562 tn/2023 - 7.922 tn/2022), ενώ αύξηση καταγράφεται κατά 22,69% σε σχέση με το μέσο όρο της προηγούμενης 5ετίας.
Σε επίπεδο αξίας τα μεγέθη, ενώ κινήθηκαν με σημαντικά θετικό ρυθμό επιδόσεων το 2022 (+1,12%) ,το 2023 παρατηρείται ανεπαίσθητη αύξηση των εξαγωγών σε αξία προς Τρίτες Χώρες που ανέρχεται σε ποσοστό 1,00% (42.685.238 €/2023 - 42.264.410 €/2022).
Η σύγκριση του εξαγωγικού μεγέθους της αξίας το 2023 σε σχέση με το μέσο όρο 5ετίας (2018 – 2022) αποδεικνύει εκτός των άλλων και την προηγούμενη δυναμική του ελληνικού κρασιού στις αγορές των Τρίτων Χωρών, αφού καταγράφεται μέση αύξηση κατά 41,02%.
Τέλος αυξητική καταγράφεται, η εξέλιξη της μέσης τιμής μονάδος, ανά εξαγόμενο κιλό οίνου. Το 2023 παρουσιάζει αύξηση κατά 5,8% (5,64 €/κιλό/2023 - 5,34 €/κιλό/2022), ενώ η αυξητική τάση της μέσης τιμής μονάδος καταγράφεται σε σχέση και με την προηγούμενη 5ετία που ανέρχεται σε 15,49% (Μέσος Όρος τιμής 5ετίας 4,89 €/κιλό).
Με σχετική απόφασή του, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΚΕΟΣΟΕ καλεί τους αμπελουργούς της χώρας και τα μέλη των 27 οινοποιητικών συνεταιρισμών οργανώσεων που την απαρτίζουν, να συμμετέχουν στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας των Ελλήνων αγροτών που γίνεται την Τρίτη (20 Φεβρουαρίου) στην Αθήνα και σκοπό έχει να υπερασπιστεί τα ζωτικής σημασίας αιτήματα του κόσμου της πρωτογενούς παραγωγής και κυρίως να ανατρέψει την αδιέξοδη αγροτική πολιτική όπως αυτή εκφράζεται από την ισχύουσα ΚΑΠ 2023 – 2027.
Ιδιαίτερα για τον πολύπαθο αμπελοοινικό τομέα διεκδικούμε:
- Την πάταξη της παραοικονομίας, της παράτυπης οινοποίησης και των ελληνοποιήσεων, που ναρκοθετούν τις συνθήκες ανταγωνισμού
- Την διασφάλιση ικανού αμπελουργικού εισοδήματος μέσα από το κλείσιμο της απαράδεκτης ψαλίδας των τιμών παραγωγού - καταναλωτή
- Την μείωση και συγκράτηση των τιμών των συντελεστών παραγωγής, μα κυρίως ζητάμε την ακύρωση του σχεδίου επιβολής ενός παραγωγικού μοντέλου που θέλει τον Ευρωπαίο αγρότη, εργάτη γης στις εκτατικές αγροτικές επιχειρήσεις φορέων, που δεν έχουν σχέση με τον πρωτογενή τομέα.
Αγωνιζόμαστε για ένα παραγωγικό μοντέλο βιώσιμης και ανταγωνιστικής γεωργίας οικογενειακού τύπου, που θα παράγει προϊόντα φυσικά μακριά από τις επικίνδυνες διαδικασίες παραγωγής των μεταλλαγμένων, που θα σέβεται το περιβάλλον και την υγεία των καταναλωτών. Για άλλη μια φορά δηλώνουμε απερίφραστα πως για την Ευρώπη και τους λαούς της, ένας δρόμος υπάρχει, ο δρόμος της αγροτοδιατροφικής ανεξαρτησίας και της επισιτιστικής επάρκειας .
Η Ομάδα Παραγωγών (ΟΠ) Επιτραπέζιων Σταφυλιών «Μακεδονικοί Αμπελώνες» εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρει τα εξής:
Κατά την εφαρμογή της συναφθείσης σύμβασης μεταξύ της «Μακεδονικοί Αμπελώνες» που εδρεύει στην Τέρπυλλο Κιλκίς και των εταιρειών:
1. Luribay Business INC, 2. POLAR FRUIT EUROPA SL BARCELONA SPAIN,
έχει απαγορευτεί η παραγωγή και η διακίνηση επιτραπέζιων σταφυλιών της ποικιλίας A C S V 01 – PRISTINE (όπως αυτή εμφανίζεται στον Ευρωπαϊκό και τον Ελληνικό κατάλογο προστατευμένων ποικιλιών) όπως και άδεια χρήσης της ονομασίας PRISTINE-BLANC SEEDLESS στην Ελλάδα.
Προειδοποιούμε αυστηρά:
Τους παραγωγούς φυτών (ΦΥΤΩΡΙΑ), τους παραγωγούς σταφυλιών, τους χονδρεμπόρους και όλα τα καταστήματα διάθεσης φρούτων, συμπεριλαμβανομένων των υπεραγορών (super market) να μην προβούν σε οποιαδήποτε παράνομη αναπαραγωγή, καλλιέργεια, διακίνηση και εμπορία φυτών ή προϊόντων - φρούτων της ποικιλίας ACSV-PRISTINE.
Η παραγωγή και η διακίνηση της παραπάνω ποικιλίας ανήκει αποκλειστικά στην «Μακεδονικοί Αμπελώνες».
Επιφυλασσόμαστε παντός νόμιμου δικαιώματός μας για την προάσπιση των περιουσιακών μας συμφερόντων και της φήμης της εταιρείας μας.
Σύσκεψη οινοποιητικών συνεταιρισμών της χώρας, υπό την ΚΕΟΣΟΕ, πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 13 Φεβρουαρίου 2024, με θέμα: «Μια άλλη αγροτική πολιτική, για την αμπελουργία που βρίσκεται σε κίνδυνο» και αντικείμενο τα χρόνια προβλήματα του κλάδου, που έχουν οδηγήσει σε πρωτοφανή συρρίκνωση τον ελληνικό αμπελώνα.
Στη συνέχεια η ΚΕΟΣΟΕ και οι παρευρισκόμενοι πρόεδροι και στελέχη των οινοποιητικών συνεταιρισμών εξέδωσαν την ακόλουθη ανακοίνωση:
Οι πρωτόγνωρες αγροτικές κινητοποιήσεις στο σύνολο της ΕΕ που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, για τις χώρες του Νότου ήταν λίγο ως πολύ αναμενόμενες λόγω των πολιτικών αστοχιών και των ανισοτήτων στις ρυθμίσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), που εφαρμόσθηκαν την τελευταία δεκαετία και έχουν στόχο την αλλαγή του μοντέλου παραγωγής.
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις είναι αποτέλεσμα κυρίως της πολιτικής θυσίας της πρωτογενούς παραγωγής και των αγροτικών εκμεταλλεύσεων οικογενειακού τύπου της ΕΕ, απέναντι στην επικράτηση της κερδοφορίας των πολυεθνικών της γηραιάς ηπείρου, μετά τον απαράδεκτο συμβιβασμό στις συνομιλίες για το παγκόσμιο εμπόριο.
Η σημερινή κρίση ούτε τυχαία είναι ούτε συγκυριακή και προκαλείται από το επιδιωκόμενο μοντέλο συγκέντρωσης της αγροτικής παραγωγής, που συμπιέζει αφόρητα τον παραγωγό και αυξάνει τα κέρδη των ενδιάμεσα εμπλεκομένων στην εμπορία των αγροτικών προϊόντων, αποδεικνύοντας εν τέλει ότι η «αυτορρυθμιζόμενη ελεύθερη αγορά» δεν λειτουργεί υπέρ του παραγωγού και του καταναλωτή.
Στο ίδιο περιβάλλον με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, οι Έλληνες αγρότες βρίσκονται σε ακόμα πιο δυσμενή θέση, εξαιτίας εγγενών αδυναμιών και των χρόνιων στρεβλώσεων που διατρέχουν ολόκληρο το φάσμα της αγροτικής οικονομίας, από την παραγωγή έως την κατανάλωση.
Οι αλληλοδιάδοχες κρίσεις με κύρια αυτήν της δημοσιονομικής εκτροπής, είχε δραματικές επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα, παγιώνοντας τις συνθήκες της οξύτατης περιθωριοποίησης της πλειοψηφίας της αγροτικής τάξης. Ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής γης και σημαντικός αριθμός παραγωγικών μονάδων των συνεταιρισμών, είναι υποθηκευμένο στις συστημικές τράπεζες και οι εισπρακτικές εταιρείες στις οποίες έχουν περιέλθει τα κόκκινα δάνεια, δεσμεύουν σημαντικούς παραγωγικούς πόρους.
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, των επιπτώσεων της covid-19 και του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, τις συνέπειες του οποίου φαίνεται ότι θα απορροφήσει μόνο η ΕΕ, αποτελούν τη θηλιά γύρω από τον λαιμό των Ευρωπαίων και Ελλήνων αγροτών. Πρόκειται συνεπώς για αγώνα επιβίωσης της αγροτικής τάξης και για το λόγο αυτό, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια επιφανειακών διευθετήσεων.
Όσον αφορά τον αμπελοοινικό τομέα της χώρας μας τα συσσωρευμένα προβλήματα του χώρου της πρωτογενούς παραγωγής που αφορούν την αμπελοκαλλιέργεια σταφυλιών οινοποιίας, έχουν διατυπωθεί εδώ και χρόνια σε όλες τις πολιτικές ηγεσίες, χωρίς ουσιαστικά να υιοθετούνται πολιτικές επίλυσης τους, με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη εκτάσεων, εξαιτίας της οικονομικά ασύμφορης καλλιέργειας.
Η ΚΕΟΣΟΕ έχει θέσει επανειλημμένως τα ζητήματα του πρωτογενούς, του μεταποιητικού τομέα και της αγοράς, διαχρονικά σε όλες τις πολιτικές ηγεσίες, ζητήματα των οποίων απαιτείται άμεσα η αντιμετώπιση και έχουν σχέση με το κόστος παραγωγής, την παραοικονομία και εν τέλει με το αμπελουργικό εισόδημα.
Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η πρόσφατη απόφαση του Γάλλου υπουργού Γεωργίας, Marc Fesneau, για προσωρινή ή οριστική εγκατάλειψη 1.000.000 στρεμμάτων αμπελώνων, σαν αποτέλεσμα του πολιτικού αυτοχειριασμού της ΕΕ, αφού στον ρευστό διαμορφούμενο πολυπολικό κόσμο η ΕΕ από τη μία αδυνατεί να αποκτήσει ισχυρό γεωπολιτικό αποτύπωμα και από την άλλη πλήττει ακατανόητα τον πρωτογενή της τομέα και την ανταγωνιστικότητά της στην οικονομία.
Πριν να αρχίσουμε να εξετάζουμε παρόμοιες πολιτικές επιδοτούμενων εκριζώσεων και για την χώρα μας, επαναφέρουμε για μία ακόμη φορά τα θέματα προτεραιότητας, που θεωρούμε ότι θα ανασχέσουν τη συρρίκνωση του ελληνικού αμπελώνα και τον αφανισμό χιλιάδων αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων.
Το κυρίαρχο θέματα που απασχόλησε τη σύσκεψη των οινοποιητικών συνεταιρισμών ήταν η απροθυμία των αμπελουργών, σε πολλές περιοχές της χώρας να ξεκινήσουν φέτος τις καλλιεργητικές φροντίδες και η πρόθεσή τους να εγκαταλείψουν την αμπελοκαλλιέργεια.
Οι τάσεις εγκατάλειψης των αμπελώνων μονιμοποιούνται πλέον, αρκεί να επισημανθεί ότι από το 1990, ο ελληνικός αμπελώνας συρρικνώθκε κατά 30%.
Προκειμένου να ανασταλούν οι ραγδαίοι ρυθμοί εγκατάλειψης είναι επιτακτικό να ληφθούν μέτρα στην κατεύθυνση προστασίας του πρωτογενούς τομέα που αφορούν:
1) Την αντιμετώπιση της χρόνιας παθογένειας του κλάδου, που προκαλείται από την παραοικονομία, οι παρενέργειες της οποίας στρεβλώνουν τον υγιή ανταγωνισμό και πλήττουν κυρίως τη βιωσιμότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, αφού την επηρεάζουν ευθέως διαμορφώνοντας ζημιογόνα αποτελέσματα σε αυτές, ενώ επίσης πλήττουν την βιωσιμότητα και των νόμιμων οινοποιείων.
2) Την αντιμετώπιση του ζητήματος των παράτυπων εισαγωγών οίνων και των ελληνοποιήσεων.
3) Την αντιμετώπιση των φαινομένων αισχροκέρδειας που υποδηλώνει η χαοτική διαφορά τιμών της σταφυλικής παραγωγής με τις τιμές που καταβάλλει ο καταναλωτής, κυρίως στα σημεία εστίασης.
Την αναγκαιότητα πλέον της δημιουργίας Κεντρικού ελεγκτικού φορέα, υπό την ευθύνη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με στόχευση στους ελέγχους κατά την διάρκεια του τρυγητού, αλλά και τους ελέγχους των οινοποιείων
4) Την επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν οι αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις της χώρας, που δεν ενισχυθήκαν μέχρι σήμερα από τις επιπτώσεις της πανδημίας, της αύξησης του κόστους καλλιέργειας, του Ρωσοουκρανικου πολέμου και της κλιματικής κρίσης.
5) Τον έλεγχο των διαδικασιών καθορισμού τιμών και των ανατιμήσεων στην αγορά των εισροών στον αγροτικό τομέα και ειδικά των λιπασμάτων, των φυτοφαρμάκων, της ενέργειας, του κόστους των καυσίμων και των ξηρών υλικών (φιάλες, υλικά συσκευασίας κλπ), με σκοπό την καταστολή των φαινομένων κερδοσκοπίας που αυξάνουν δραματικά το κόστος παραγωγής και θέτουν σε κίνδυνο την αμπελοκαλλιέργεια και τα οινοποιεία, που δεν μπορούν να επιρρίψουν τις αυξήσεις στον καταναλωτή.
Τον εξορθολογισμό των κριτηρίων κατανομής των Αδειών Φύτευσης, μέσω της κάθετης χορήγησης ανά νόμο, σύμφωνα με το δυναμικό παραγωγής του.
6) Την αντιμετώπιση, με βάση τις προτάσεις της ΕΘΕΑΣ, του ασφυκτικού κλοιού που έχουν δημιουργήσει οι διαχειριστές (servicers) και οι αγοραστές πιστώσεων (funds), σε πολλές συνεταιριστικές οργανώσεις, με προφανή την προοπτική οικονομικής τους εξόντωσης.
7) Την αντιμετώπιση των μείζονος σημασίας θεμάτων που άπτονται με τις πολιτικές γης, το δίκαιο διαδοχής και το χωροταξικό χρήσεων γης, θέματα που σχετίζονται με τον κατακερματισμό του αγροτικού κλήρου.
Την άμεση επίλυση του θέματος που αφορά την ενωσιακή ενίσχυση του μέτρου: «Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων» του Εθνικού Προγράμματος Στήριξης, που η ΑΑΔΕ και ο ΟΠΕΚΕΠΕ αντιμετωπίζουν ως εισοδηματική ενίσχυση και όχι ως επένδυση, με αποτέλεσμα την άδικη επιβάρυνση των αμπελουργών με υπέρογκα πρόστιμα και δυσβάσταχτα διαχειριστικά κόστη.
8) Την ένταξη σε χρηματοδότηση από πόρους της ΕΕ των αμπελοκαλλιεργητών, των περιοχών που επλήγησαν από τον περονόσπορο και από δυσμενή κλιματικά φαινόμενα και την άμεση καταβολή αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ , των αγροτών που επλήγησαν από τις πρόσφατες πλημμύρες και πυρκαγιές.
9) Τη διαφοροποίηση των όρων χρηματοδότησης των αγροτών και των συνεταιριστικών οργανώσεων, προκειμένου να καταστούν ανταγωνιστικοί και να επιτελέσουν τον παραγωγικό τους ρόλο.
10) Την επαναδιαπραγμάτευση της ΚΑΠ 2023-2027, με στόχο την επανεξέταση της λεγόμενης πράσινης συμφωνίας (Green Deal), που δεν αποτελεί μια ευρύτερη δεσμευτική συμφωνία, αλλά είναι απλά μονομερής ευρωπαϊκή πολιτική δήλωση της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050. Η στόχευση αυτή μέσω της ισχύουσας ΚΑΠ, στέρησε σημαντικό μέρος από τις άμεσες ενισχύσεις των Ευρωπαίων και Ελλήνων αγροτών.
11) Την απόρριψη του σχεδίου, που ψήφισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο καταργεί τις περισσότερες απαιτήσεις για ελέγχους ασφαλείας μιας νέας κατηγορίας μεταλλαγμένων φυτών που παράγονται με τις νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGTs)
12) Την υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδιασμού για την βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής αμπελουργίας, μέσω και της διενέργειας εξειδικευμένου συνεδρίου.
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις τόσο στις χώρες της ΕΕ, όσο και στη χώρα μας, μόνο «κεραυνός εν αιθρία» δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν, αναφέρει ανακοίνωση της ΚΕΟΣΟΕ. Και προσθέτει:
Τα συσσωρευμένα προβλήματα του χώρου της πρωτογενούς παραγωγής στην Ελλάδα και ειδικότερα του τομέα της αμπελοκαλλιέργειας, έχουν διατυπωθεί εδώ και χρόνια σε όλες τις πολιτικές ηγεσίες, χωρίς ουσιαστικά να υιοθετούνται πολιτικές επίλυσης τους, με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη εκτάσεων, εξ αιτίας της οικονομικά ασύμφορης καλλιέργειας.
Η ΚΕΟΣΟΕ έχει θέσει επανειλημμένως τα ζητήματα του πρωτογενούς, του μεταποιητικού τομέα και της αγοράς, των οποίων απαιτείται άμεσα η αντιμετώπιση και έχουν σχέση με το κόστος παραγωγής, την παραοικονομία και εν τέλει με το αμπελουργικό εισόδημα, διαχρονικά σε όλες τις πολιτικές ηγεσίες.
Δεδομένου του ασφυκτικά πιεστικού πλαισίου εντός του οποίου δραστηριοποιούνται οι αμπελοκαλλιεργητές και οι οινοποιητικοί συνεταιρισμοί, εξαιτίας των διαχρονικών προβλημάτων που παραμένουν άλυτα, η ΚΕΟΣΟΕ συγκαλεί σύσκεψη των οινοποιητικών συνεταιρισμών μελών της, την Τρίτη (13 Φεβρουαρίου 2024) και ώρα 13:00 με θέμα: «Μια άλλη αγροτική πολιτική, για την αμπελουργία που βρίσκεται σε κίνδυνο».
Σειρά σημαντικών επαφών για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αγροτική παραγωγή, θα έχει ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, στις Βρυξέλλες, από σήμερα Δευτέρα (22/1) μέχρι και την Τετάρτη (24/1).
Σήμερα Δευτέρα, στις 10:00 ώρα Βρυξελλών, θα έχει διαδικτυακή σύσκεψη με μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Θα ακολουθήσει καθιερωμένη συνάντηση του ΥπΑΑΤ με μέλη της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το απόγευμα, στις 18:00 θα πραγματοποιηθεί δεξίωση της Βέλγικης Προεδρίας στο Egmont Palace.
Αύριο, Τρίτη (23 Ιανουαρίου), στις 10:00 θα ξεκινήσει το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας με τη συμμετοχή και του Έλληνα Υπουργού, ο οποίος στις 13:30 θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Γάλλο Υπουργό Γεωργίας κ. Marc Fesneau.
Την Τετάρτη (24 Ιανουαρίου), στις 08:00, ύστερα από ελληνική πρωτοβουλία, θα πραγματοποιηθεί, η πρώτη συνεδρίαση για θέματα γεωργίας της ομάδας EUMED-9, την οποία αποτελούν οι χώρες του νότου της ΕΕ (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα, Σλοβενία και Κροατία), προκειμένου να συζητήσουν και να ακολουθήσουν μια ενιαία στάση σε κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Επί τάπητος θα τεθούν, μεταξύ άλλων:
- Η κλιματική κρίση και τι πρέπει να βελτιώσει η ΕΕ για να είναι αποτελεσματική σε περιπτώσεις όπως η Θεσσαλία.
- Το πρόβλημα της ακαρπίας και του περονόσπορου.
- Το πρόβλημα των ψαριών εισβολέων (λαγοκέφαλο και λεοντόψαρο), που αφορά όλες τις μεσογειακές χώρες.
Στις 11:00 - 16:30 θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με θέμα: «Βιο ασφάλεια και εμβολιασμός: σημαντικά εργαλεία στην πρόληψη, στον έλεγχο και στην εκρίζωση των ασθενειών στα ζώα».
Συνάντηση με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, με 5 βασικά αιτήματα, ζητούν οι παραγωγοί βιομηχανικής ντομάτας και σταφίδας της Ηλείας.
Συγκεκριμένα, στην επιστολή την οποία υπογράφει ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών «Εύφορη Γη», Χρήστος Βαλιανάτος, τονίζονται τα εξής:
Μετά τη συγκέντρωση των παραγωγών που έγινε στο Εργατικό Κέντρο Αμαλιάδας, στις 12/1/2024, επισημάνθηκαν τα παρακάτω:
1. Πορίσματα από ζημιές (καύσωνα, βροχοπτώσεις, χαλάζι)
Βιομηχανική τομάτα
Η οργάνωσή μας είχε με τα εργοστάσια ΚΥΚΝΟΣ - ΜΙΝΕΡΒΑ συμβάσεις 42.000.000 κιλά. Λόγω των καιρικών συνθηκών παρέδωσαν 35.552.740 κιλά. Η διαφορά είναι 6.447.260 κιλά, δηλαδή έχουμε μία απώλεια 9.670.890 ευρώ. Τα πορίσματα που ήρθαν είναι απαράδεκτα και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Κορινθιακή σταφίδα
Παρότι το χαλάζι που έριξε και έπληξε τους σταφιδοπαραγωγούς ήταν πρώτο θέμα στα μέσα ενημέρωσης τον περασμένο Απρίλιο, είδαμε και πάλι με μεγάλη έκπληξη απαράδεκτα πορίσματα.
Πρέπει να μειωθούν στο ελάχιστο τα απαιτούμενα κιλά των 150 ώστε να πάρουν οι παραγωγοί τουλάχιστον τη στρεμματική ενίσχυση. Σας γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή χάνουν την αξία του προϊόντος, χάνουν την αποζημίωση ας πάρουν τουλάχιστον τη στρεμματική ενίσχυση.
2. Μείωση επιδοτήσεων
Αγανακτισμένοι παραγωγοί ζητούν ενημέρωση για τα χρήματα που θα πάρουν μέχρι το 2027. Αναλαμβάνουμε τη διοργάνωση μιας ημερίδας στο νομό μας.
Ζητάνε από το Υπουργείο να μας στείλει ομιλητές και να βοηθήσει στην πραγματοποίηση της δράσης αυτής μιας και ο Νομός Ηλείας είναι ένας νομός που το κυριότερο εισόδημα προέρχεται από αγρότες.
3. ΤΟΕΒ - ΓΟΕΒ
Ζητάμε να δοθεί άμεσα λύση στο πρόβλημα διότι τον Απρίλιο θα δούμε πάλι τη ΔΕΗ να κατεβάζει τους διακόπτες όταν οι καλλιέργειες Θα είναι μέσα στο χωράφι, πράγμα που θα έχει άμεσες συνέπειες στους παραγωγούς.
4. Κτίρια συνεταιριστικών οργανώσεων
Είναι απαράδεκτο, επί 15 χρόνια να συνεχίζεται η εκκαθάριση στα κτίρια των συνεταιριστικών οργανώσεων και οι ομάδες παραγωγών που λειτουργούν να μην έχουν δικαίωμα στη χρήση και στη συντήρησή τους.
Για όλα αυτά ζητάμε άμεση συνάντηση με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης.
Τελευταία στιγμή αποφασίστηκε από το ΥπΑΑΤ να δοθεί παράταση στην παράδοση της κορινθιακής σταφίδας, μετά από πιέσεις των βουλευτών των παραγωγικών περιοχών, για να μην χάσουν την συνδεδεμένη ενίσχυση οι παραγωγοί.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης συναντήθηκε, το απόγευμα του Σαββάτου (16/12), στη Βουλή, με βουλευτές των νομών Αχαΐας, Ζακύνθου, Ηλείας, Κορινθίας και Μεσσηνίας, που παράγουν σταφίδα, μετά από συλλογικό αίτημά τους, προκειμένου να συζητήσουν ζητήματα που αφορούν την σταφίδα.
Στη σύσκεψη συζητήθηκαν ενδελεχώς τα προβλήματα που υπάρχουν στην παραγωγή και εμπορία του προϊόντος, τα αίτια των στρεβλώσεων της αγοράς καθώς και ο ρόλος και οι ευθύνες όλων των εμπλεκομένων.
Αποφασίσθηκε να δοθεί παράταση έως τις 10 Ιανουαρίου 2024, προκειμένου να παραδώσουν οι σταφιδοπαραγωγοί στους μεταποιητές το προϊόν τους, για να ενεργοποιήσουν το μέτρο της συνδεδεμένης ενίσχυσης για την κορινθιακή σταφίδα.
Παράλληλα οι βουλευτές ανάλαβαν την ευθύνη να πάρουν πρωτοβουλίες για τη σύσταση Διεπαγγελματικής Οργάνωσης για τη Σταφίδα, που αποτελεί θεσμοθετημένο συλλογικό όργανο μέσω ευρωπαϊκού κανονισμού και εκπροσωπεί το σύνολο των εμπλεκομένων με το προϊόν, παραγωγούς, μεταποιητές, εμπόρους, μεταφορείς, εξαγωγείς, ώστε να υπάρχει άμεση και επίσημη επαφή και διαβούλευση με το σύνολο του κλάδου.
Στη συνάντηση έλαβαν μέρος οι βουλευτές Αχαΐας, Χριστίνα Αλεξοπούλου και Ιάσων Φωτήλας, Κορινθίας, Χρ. Δήμας, Νικ. Ταγαράς, Μαρία – Ελένη Σούκουλη – Βιλιάλη, Ηλείας, Διονυσία Αυγερινοπουλου, Μεσσηνίας, Μιλτιάδης Χρυσομάλης και Περικλής Μαντάς και Ζακύνθου Διον. Αχτύπης, καθώς και ο ΓΓ του ΥπΑΑΤ Γιώργος Στρατάκος και ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος.
Στη σύσκεψη μετείχε και εκπρόσωπος του βουλευτού Ηλείας, Δημ. Αβραμόπουλου, ενώ ο υπουργός Λευτέρης Αυγενάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τους βουλευτές της ΝΔ που δεν μπόρεσαν να παραστούν στη σύσκεψη.
Τα επίπεδα ποσοτικής και ποιοτικής ζημιάς στις αμπελοκαλλιέργειες, εξαιτίας του περενόσπορου της αμπέλου, καθώς και τους παράγοντες που ευνόησαν την εκδήλωση της μυκητολογικής ασθένειας, για την καλλιεργητική περίοδο 2023, στην Π.Ε. Πέλλας, διερεύνησε Ομάδα Εργασίας, η οποία συστάθηκε με απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη κ. Ιορδάνη Τζαμτζή.
Ως περιοχή μελέτης ορίστηκαν ο Δήμος Αλμωπίας και η ΔΚ Κρύας Βρύσης. Με βάση τα συμπεράσματα των μελών της Ομάδας Εργασίας, το ποσοστό ζημιάς στα επιτραπέζια σταφύλια ανέρχεται, κατά μέσο όρο, σε 89,33% ενώ στα οινοποιήσιμα σταφύλια η μέση τιμή ποσοστού ζημιάς υπολογίζεται σε 63,38%.
Όλα τα στοιχεία της έρευνας εστάλησαν από τον κ. Τζαμτζή στον Υπουργό ΑΑΤ κ. Λευτέρη Αυγενάκη, στον Υφυπουργό ΑΑΤ κ. Διονύση Σταμενίτη, στον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Ανδρέα Λυκουρέντζο και στον ΕΛΓΑ Βέροιας, με την επισήμανση ότι παρά τις πολλαπλές επεμβάσεις φυτοπροστασίας, οι παραγωγοί δεν κατάφεραν να προστατεύσουν την καλλιέργεια, λόγω των καιρικών συνθηκών που ευνόησαν την ανάπτυξη του μύκητα.
Από την Τεχνική Έκθεση προκύπτει ότι το έτος 2023 υπήρξε μεγάλη πίεση προσβολής της αμπελοκαλλιέργειας από τη μυκητολογική ασθένεια περενόσπορος, η οποία τεκμηριώνεται:
1) Από το ιστορικό προσβολών στη μελετώμενη περιοχή.
2) Από τα κλιματολογικά δεδομένα στα ευαίσθητα στάδια της προσβολής
3) Από τα επίσημα στοιχεία γεωργικών προειδοποιήσεων των Περιφερειακών Κέντρων Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Θεσσαλονίκης και Καβάλας.
Όλες οι καλλιεργούμενες ποικιλίες προσβλήθηκαν εξίσου από την ασθένεια ενώ το ποσοστό προσβολής ίδιων ποικιλιών, μεταξύ των παραγωγών, ήταν διαφορετικό εξαιτίας παραγόντων όπως:
1) Το μικροκλίμα της κάθε περιοχής
2) Οι συνθήκες εφαρμογής των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και ιδιαίτερα εάν ακολούθησε βροχή μετά την εφαρμογή.
3) Το επίκαιρο των εφαρμογών σε σχέση με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες.
4) Η οικονομική δυνατότητα των παραγωγών να προβαίνουν σε διαρκείς εφαρμογές φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Όπως επισημαίνεται στην Τεχνική Έκθεση, οι καθημερινές βροχοπτώσεις, την τελευταία εβδομάδα του Μαϊου 2023, σε συνδυασμό με τις θερμοκρασίες δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για την προσβολή των σταφυλιών (άνθη, μίσχοι, άξονες, ράγες). Οι καθημερινές βροχοπτώσεις και η υψηλή σχετική υγρασία δεν άφηναν περιθώριο για εφαρμογές φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Επί πλέον οι κλιματολογικές συνθήκες ευνόησαν την ανάπτυξη δευτερογενών μολύνσεων ενώ δεν υπήρχε δυνατότητα να γίνουν ψεκασμοί λόγω των διαρκών βροχοπτώσεων.
Πέρασε η 30η Νοέμβριου, που ήταν η ημερομηνία που θα έπρεπε να είχαν παραδώσει οι σταφιδοπαραγωγοί στους μεταποιητές και εξαγωγείς το προϊόν τους, για να εισπράξουν την συνδεδεμένη ενίσχυση κορινθιακής σταφίδας. Δεν δόθηκε παράταση από το ΥπΑΑΤ με αποτέλεσμα να χάνουν την ενίσχυση οι παραγωγοί.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Χανδρινού Μεσσηνίας και σταφιδοπαραγωγός κ. Κώστας Αποστολόπουλος, «για ακόμα μια χρόνια προσπαθούν με διάφορα τεχνάσματα να αρπάξουν σε εξευτελιστικές τιμές τον κόπο μας. Πιέζαμε όλο το προηγούμενο διάστημα να δοθεί μια παράταση στην ημερομηνία παράδοσης της σταφίδας αλλά τελικά δεν το έκανε το ΥπΑΑΤ.
Πέρυσι η συνδεδεμένη ήστα στα 47 ευρώ το στρέμμα και ήταν μια μικρή βοήθεια για τους παραγωγούς. Με τη νέα ΚΑΠ μειώθηκαν τα ποσά αλλά μπορεί φέτος να μην έχουμε μείωση της ενίσχυσης γιατί θα μείνουν εκτός πληρωμής όσοι δεν παράδοσαν το προϊόν τους. Περιμένουμε να δούμε τώρα ποια θα είναι η εξέλιξη των τιμών».
Από την πλευρά του ο κ. Χρήστος Βαλιανάτος, πρόεδρος της ομάδας παραγωγών Αμαλιάδας δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «περίπου το 50% - 60% της κορινθιακής σταφίδας στην Ηλεία δεν έχει παραδοθεί στους εμπόρους. Όλοι αυτοί οι παραγωγοί μένουν χωρίς συνδεδεμένη ενίσχυση. Και μιλάμε για μια χρονιά που θα μπορούσαν να έχουν μια καλή τιμή λόγω της μειωμένης φετινής παραγωγής.
Επίσης έχουμε μεγάλες ζημιές από τον περονόσπορο και σε πολλούς παραγωγούς η ζημιά είναι στο 100%. Άμεσα θα πρέπει να υπάρξει μείωση του πλαφόν για να καταφέρουν οι σταφιδοπαραγωγοί να εισπράξουν την συνδεδεμένη ενίσχυση».
Στα 1,20 έως 1,40 ευρώ το κιλό είναι φέτος η τιμή παραγωγού που δίνουν οι μεταποιητές για την κορινθιακή σταφίδα.
Ωστόσο η φετινή παραγωγή είναι πολύ μειωμένη, σύμφωνα με όσα αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Χανδρινού Μεσσηνίας και σταφιδοπαραγωγός κ. Κώστας Αποστολόπουλος και προσθέτει:
«Μας αναγκάζουν να παραδώσουμε στους μεταποιητές εξαγωγείς μέχρι 30 Νοέμβριου το προϊόν για να μπορέσουμε να εισπράξουμε την συνδεδεμένη ενίσχυση. Όμως επειδή είναι μειωμένη η παραγωγή αναμένεται το επόμενο διάστημα να έχουμε αύξηση της τιμής. Για αυτό θα έπρεπε να είχαν δώσει ήδη μια παράταση της προθεσμίας και να μην το κάνουν τελευταία στιγμή. Έτσι θα σταματήσει ο εκβιασμός των παραγωγών από τους έμπορους που με την στήριξη της κυβέρνησης για ακόμα μια χρόνια προσπαθούν με διάφορα τεχνάσματα να αρπάξουν σε εξευτελιστικές τιμές τον κόπο μας. Δίνοντας έτσι μια ακόμα βοήθεια στους έμπορους να καθορίσουν την τιμή που αυτοί θέλουν.
Ζητάμε ακόμα να υπάρξει σημαντική μειώσει στα κιλά που πρέπει να παραδώσουμε στους μεταποιητές γιατί με τις τεράστιες ζημίες από τον περονόσπορο και άλλες ασθένειες, που ο ΕΛΓΑ δεν καλύπτει, παρά πολλοί σταφιδοπαραγωγοί δεν θα φτάσουν το όριο τον 150 κιλών το στρέμμα, που πρέπει να παραδώσουν και θα χάσουν την συνδεδεμένη ενίσχυση. Πέρυσι οι σταφιδοπαραγωγοί έκαναν ψεκασμούς κατά του περονόσπορου αλλά οι καιρικές συνθήκες και οι συνεχόμενες βροχοπτώσεις δεν έφεραν αποτελέσματα.
Επιμένουμε επίσης στην πάγια θέση μας ότι το σύνολο των επιδοτήσεων πρέπει να δοθεί σε αυτούς που πραγματικά δουλεύουν και παράγουν και όχι στους διάφορους κηφήνες, επιτήδειους, αγροτικές επιχειρήσεις κ.α. που λυμαίνονται βασική ενίσχυση και συνδεδεμένες ενισχύσεις της ΚΑΠ. Να δίνονται όλες οι επιδοτήσεις με βάση την παραγωγή στα προϊόντα. Συνεχίζουμε τον αγώνα μας, καλούμε τους αγρότες να συσπειρωθούν στους Συλλόγους, τις Ομοσπονδίες και να οργανώσουμε την πάλη για την επιβίωση μας, για να παραμείνουμε στα χωριά και το επάγγελμα».
Από την πλευρά του ο κ. Χρήστος Βαλιανάτος, πρόεδρος της ομάδας παραγωγών Αμαλιάδας δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «σε λίγες ημέρες τελειώνει η προθεσμία για να παραδοθεί η κορινθιακή σταφίδα στους μεταποιητές. Φέτος είναι μειωμένη ποσότητα και όλοι πιστεύουν ότι θα υπάρξει αύξηση της τιμής. Αυτή την περίοδο η παραγωγή είναι στις αποθήκες των σταφιδοπαραγωγών και θα πρέπει άμεσα να δοθεί παράταση της προθεσμίας που λήγει σε λίγες ημέρες.
Επίσης έχουμε μεγάλες ζημιές από τον περονόσπορο και σε πολλούς παραγωγούς η ζημιά είναι στο 100%. Άμεσα θα πρέπει να υπάρξει μείωση του πλαφόν για να καταφέρουν οι σταφιδοπαραγωγοί να εισπράξουν την συνδεδεμένη ενίσχυση. Φέτος η ομάδα παραγωγών κατάφερε να συγκεντρώσει μόλις 172 τόνους, από 800 τόνους που συγκέντρωνε στο παρελθόν».
Η Κωνσταντίνα Σπυροπούλου ορίστηκε νέα πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ).
Αυτό αποφασίστηκε στη Γενική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε χθες Πέμπτη (23/11). Ως εκπρόσωπος του ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου) αναλαμβάνει για την επόμενη διετία την προεδρία της οργάνωσης.
Η κ. Σπυροπούλου είναι η πρώτη γυναίκα που τίθεται επικεφαλής της Διεπαγγελματικής Αμπέλου και Οίνου στα 22 χρόνια της λειτουργίας της, «πρωτιά» που αφορά και όλες τις Διεπαγγελματικές.
Παραδίδοντας την σκυτάλη της προεδρίας, ο απερχόμενος πρόεδρος, Κώστας Ευσταθίου, ευχήθηκε στην κ. Σπυροπούλου μια γόνιμη και δημιουργική θητεία, σημειώνοντας τον αναντικατάστατο ρόλο που έχει η ΕΔΟΑΟ για την ελληνική αμπελουργία και το κρασί.
Πριν από τη Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε εκδήλωση- συζήτηση, με αντικείμενο κρίσιμης σημασίας θέματα του κλάδου και εισηγητές κορυφαία στελέχη του ΣΕΟ, της ΚΕΟΣΟΕ και του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Την Γενική Συνέλευση τίμησαν με την παρουσία τους ο Υφυπουργός ΑΑΤ κ. Διονύσιος Σταμενίτης, ο Γενικός Γραμματέας ΑΑΤ κ. Κωνσταντίνος Μπαγινέτας, η Σύμβουλος της Ελληνικής Προεδρίας κα Χριστιάννα Καλογήρου και ο εκπρόσωπος της ΕΘΕΑΣ κ. Χρίστος Τσιτσιρίγκος.
Με απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, παρατείνεται, έως τις 27 Νοεμβρίου, η προθεσμία για «καθορισμό αναγκαίων συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή της παρέμβασης Π2 58.1 «Αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων» του αμπελοοινικού τομέα, σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της περιόδους 2023 – 2024».
Οι αιτήσεις θα συνεχίσουν να υποβάλλονται έως και την 27η Νοεμβρίου, μέσω της ψηφιακής υπηρεσίας του ΥπΑΑΤ.
Το πρόγραμμα αφορά αποκλειστικά τα οινάμπελα και προβλέπει ενίσχυση για την αναδιάρθρωση υφιστάμενων αμπελώνων ή τη δημιουργία νέων (εφόσον υπάρχουν άδειες αναφύτευσης) με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων μέσω της ποιοτικής αναβάθμισης του αμπελουργικού δυναμικού, της εγκατάστασης ποικιλιών αμπέλου με αυξημένο εμπορικό ενδιαφέρον, της εισαγωγής σύγχρονων καλλιεργητικών τεχνικών και της διαφύλαξης και προστασίας του περιβάλλοντος.
Περιλαμβάνει τις παρακάτω δράσεις:
Εκρίζωση-αναφύτευση στην ίδια ή σε άλλη θέση
Φύτευση αμπελώνων βάσει άδειας αναφύτευσης
Βελτίωση τεχνικών διαχείρισης των αμπελουργικών εκτάσεων (υποστύλωση, κλπ.)
Επανεμβολιασμός (για την ποικιλιακή μετατροπή των αμπελώνων).
Το πρόγραμμα εφαρμόζεται μόνο σε εκτάσεις οι οποίες πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:
α) είναι φυτεμένες με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου σύμφωνα με τις ισχύουσες ΥΑ.
β) είναι καταχωρημένες στο Αμπελουργικό Μητρώο
γ) έχουν υποβληθεί από τους παραγωγούς γι' αυτές αλλά και για το σύνολο της αμπελουργικής τους εκμετάλλευσης, δηλώσεις συγκομιδής ή/και δηλώσεις παραγωγής όπου απαιτείται, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 24 του κανονισμού (Ε.Ε.) 2018/274, για τις δύο τουλάχιστον αμπελουργικές περιόδους που προηγούνται της περιόδου ένταξης στην Παρέμβαση. Η επιβεβαίωση της καλής υφιστάμενης καλλιεργητικής κατάστασης του αμπελώνα και η ορθή συντήρησή του πραγματοποιείται λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα του επιτόπιου προενταξιακού ελέγχου σε συνδυασμό με τις υποβληθείσες δηλώσεις συγκομιδής,.
δ) έχει υποβληθεί γι' αυτές Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης για το τρέχον ημερολογιακό έτος, ήτοι το έτος κατάθεσης της αίτησης,
ε) επιβεβαιώνεται η ταυτοποίηση των στοιχείων της αμπελουργικής εκμετάλλευσης του αιτούντα παραγωγού για την Παρέμβαση, μεταξύ του Αμπελουργικού Μητρώου και της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης,
στ) έχουν τηρηθεί οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις εθνικές και ενωσιακές διατάξεις για το σύνολο της αμπελουργικής εκμετάλλευσης,
ζ) η ελάχιστη έκταση αμπελοτεμαχίου για συμμετοχή στην Παρέμβαση καθορίζεται σε μισό (0,5) στρέμμα φυτεμένη έκταση που νοείται η έκταση βάσει του άρθρου 42 του κανονισμού (Ε.Ε.) 2022/126 ,
η) Όταν πρόκειται για αναφύτευση της ίδιας ποικιλίας στο ίδιο αμπελοτεμάχιο πρέπει να υλοποιείται αλλαγή αποστάσεων φύτευσης ή και μεταβολή στον αριθμό των πρέμνων με ελάχιστη ποσοστιαία μεταβολή 20% στις αποστάσεις ή στον αριθμό των πρέμνων, πριν και μετά την αναδιάρθρωση, εκτός άλλης μεταβολής συστήματος διαχείρισης.
Δεν εντάσσονται στην Παρέμβαση, αμπελοτεμάχια για τα οποία στις δηλώσεις συγκομιδής δηλώνεται προορισμός που δεν σχετίζεται με οινοποίηση του συγκομισθέντος προϊόντος, όπως ενδεικτικά ιδιοκατανάλωση, απόσταξη, λοιποί προορισμοί, χυμοποίηση.
«Αντιλαμβάνεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το σοβαρό ζήτημα που έχει ανακύψει με την συνδεδεμένη ενίσχυση και προσανατολίζεται να προχωρήσει σε μείωση του πλαφόν για την κορινθιακή σταφίδα», επεσήμανε ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης, Θεόδωρος Βασιλόπουλος, έπειτα από την ευρεία σύσκεψη, υπό τον υφυπουργό ΥπΑΑΤ, Διονύση Σταμενίτη, στην Ζάκυνθο.
Σε δηλώσεις που έκανε στον ΑγροΤύπο ο αντιπεριφερειάρχης δυτικής Ελλάδας κ. Βασιλόπουλος, τόνισε ότι «όπως δεσμεύτηκε ο υφυπουργός θα υπάρξει μείωση πλαφόν αλλά και παράταση στην κατάθεση τιμολογίων των σταφιδοπαραγωγών στην μεταποίηση. Επίσης το ΥπΑΑΤ εξετάζει τα πορίσματα του ΕΛΓΑ για τις ζημιές που είχαν οι σταφιδοπαραγωγοί από τον περονόσπορο με στόχο να δοθεί αποζημίωση».
Στα γραφεία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών ο υφυπουργός απαντώντας στα ερωτήματα που του τέθηκαν σε ότι αφορά τις αποζημιώσεις για τα αμπελοειδή και τις ελιές, τόνισε ότι «το υπουργείο αναζητά λύσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της κλιματικής αλλαγής για την ακαρπία της ελιάς και τον περονόσπορο, ώστε από το αποθεματικό του τρέχοντος έτους να αποζημιωθούν οι πληγέντες», ενώ πρόσθεσε ότι το επόμενο διάστημα ο υπουργός κ. Αυγενάκης θα συγκεκριμενοποιήσει τα μέτρα που θα ληφθούν.
Στην συνάντηση από τους εκπροσώπων των αγροτών και παραγωγών αλλά και θεσμικών φορέων τέθηκαν όλα τα τρέχοντα προβλήματα και οι ανάγκες που έχει ο αγροτικός κόσμος.
Μεταξύ αυτών το νομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί για τα «κόκκινα» δάνεια των συνεταιρισμών και την ανάγκη δημιουργίας επιπλέον οικονομικών εργαλείων, τα οποία θα στηρίξουν τους νέους αγρότες και τους παραγωγούς, με στόχο ο πρωτογενής τομέας να εξακολουθεί να είναι πυλώνας ανάπτυξης για την αγροτική περιφέρεια.
Την Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου, στις 12:30 το μεσημέρι, τα τρακτέρ στην κεντρική πλατεία Τυρνάβου.
Αυτό αποφασίστηκε στην σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή (19/11), στην οποία μεταξύ άλλων μίλησαν ο πρόεδρος της Ενωτικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Νομού Λάρισας (ΕΟΑΣΝΛ) Ρίζος Μαρούδας, ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου και νέος δήμαρχος Τυρνάβου Στ. Τσικριτσής και ο πρόεδρος του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Χρ. Τσιτσιρίγκος και ο πρόεδρος του Συλλόγου επαγγελματιών Γεωπόνων Λάρισας κ. Θεόδωρος Κατσής.
Όπως τόνισε στον ΑγροΤύπο ο πρόεδρος της ΕΟΑΣΝΛ, Ρίζος Μαρούδας, «υπήρξε συμμετοχή των παραγωγών στην σύσκεψη. Ο περονόσπορος δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ αλλά ούτε από κρατικές ενισχύσεις (ΚΟΕ - ΠΣΕΑ). Οι παραγωγοί έχουν πρόβλημα οικονομικό και θα πρέπει η κυβέρνηση να τους στηρίξει για την απώλεια εισοδήματος που είχαν.
Ζητάμε την αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος των αμπελουργών, μέτρα πρόληψης και προστασίας της παραγωγής από όλους τους φυσικούς κινδύνους και νόσους, καθώς επίσης και αποζημίωση στο 100% των ζημιών που πάθαμε το προηγούμενο διάστημα».