Προβλέψεις για καλές τιμές φέτος στα ακτινίδια, πρόβλημα όμως οι πρόωρες κοπές και το σύνδρομο κατάρρευσης (moria)

Με ομαλούς ρυθμούς έχει ξεκινήσει η συγκομιδή της φράουλας στις θερμοκηπιακές μονάδες της Ηλείας, όπου η παραγωγή αναμένεται να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα με την περσινή χρονιά. Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο εκπρόσωπος του  συνεταιρισμού παραγωγών και επιχειρηματιών, της Hellenic Coop, δεν υπάρχουν μεγάλες διαφοροποιήσεις ούτε σε ποσότητες ούτε σε ποιότητα.

Έχει ήδη ξεκινήσει η συγκομιδή της θερμοκηπιακής φράουλας στις πρώιμες ποικιλίες, σε περιορισμένες ποσότητες. Το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται αυτή την περίοδο από τα υδροπονικά θερμοκήπια, ενώ τα συμβατικά μπαίνουν σταδιακά στη διαδικασία. Οι ποσότητες θα αυξάνονται προοδευτικά τις επόμενες εβδομάδες, με κορύφωση της παραγωγής από τον Φεβρουάριο. Σε χρονοδιάγραμμα ξεκινάει απο «τώρα και πάει μεχρι των Απρίλιο γι όλες τις ποικιλίες ».

Οι βασικές ποικιλίες που δουλεύει ο συνεταιρισμός είναι οι Camarosa, Fortuna και Victory. Στο σύνολο των 180 στρεμμάτων που διαχειρίζεται ο συνεταιρισμός, περίπου 20 είναι υδροπονικά, με τα υπόλοιπα να καλλιεργούνται σε συμβατικά θερμοκήπια.

Η ζήτηση αυτή την περίοδο είναι ιδιαίτερα υψηλή, λόγω μειωμένης ποσότητας. «Γενικά το 90–95% της παραγωγής διοχετεύεται σε εξαγωγές», αναφέρουν απο τον συνεταιρισμό, με κύριους προορισμούς τη Ρωσία και αλλά και σε  ευρωπαϊκές χώρες. Μικρό μέρος καταλήγει στην ελληνική αγορά μέσω συνεργασίας με αλυσίδα super market.

Το κόστος παραγωγής αποτελεί και φέτος βασικό παράγοντα πίεσης. «Έχει αυξηθεί το κόστος σε όλα τα επίπεδα, πόσο μάλλον σε ένα θερμοκήπιο υδροπονικού τύπου, αλλά και στο συμβατικό». Στα σύγχρονα θερμοκήπια, το ενεργειακό κόστος είναι υψηλό, ωστόσο όπως τονίζουν, εξισορροπείται από τη σταθερή ζήτηση του εξωτερικού για ποιοτική ελληνική φράουλα. Τα υδροπονικά συστήματα επιτρέπουν πλήρη έλεγχο θερμοκρασίας, υγρασίας, φωτισμού, θρέψης και άρδευσης, κάτι που οδηγεί σε ομοιόμορφο και σταθερό καρπό.

Αντίθετα, στα συμβατικά θερμοκήπια η θρέψη γίνεται στο έδαφος και συχνά χρησιμοποιούνται ορμόνες μεγέθυνσης ώστε να επιτευχθεί το εμπορικό μέγεθος που ζητά η αγορά. «Οι υπερμεγέθεις φράουλες που βλέπουμε συχνά οφείλονται σε αυτές τις ορμόνες», σημειώνουν, τονίζοντας ότι στην υδροπονία τέτοιες πρακτικές δεν εφαρμόζονται και το μέγεθος γινεται σχεδόν ομοιοόμορφο μέσω της ελεγχόμενης θρέψης.

Στη φάση που βρισκόμαστε, οι ποσότητες είναι ακόμη μικρές. «Τώρα έχουμε 1–2 παλέτες την ημέρα, αργότερα, Φλεβάρη–Μάρτη, μιλάμε για 3–4 φορτηγά όταν θα ανοίξουν και οι φράουλες στα συμβατικά θερμοκήπια». Οι τιμές στον παραγωγό, αυτή την πρώιμη περίοδο, είναι ιδιαίτερα υψηλές λόγω χαμηλής ποσότητας , περίπου 6–6,50 € τωρα που μιλάμε, ενώ στη full season κυμαίνονται γύρω στο 1,70–2,00 ευρώ/κιλό, ανάλογα με το μέγεθος και τον χρωματισμό του καρπού.

Η συγκομιδή παραμένει το πιο απαιτητικό κομμάτι. Η φράουλα είναι «πολύ εύθραυστο φρούτο» και απαιτεί καρπό-καρπό συλλογή, καθώς δεν ωριμάζουν όλοι οι καρποί ταυτόχρονα. Συλλέγεται απευθείας στο τελικό κυπελλάκι των 500 γραμμαρίων – «δεν μπορεί να μπει σε κλούβα όπως άλλα φρούτα, γιατί θα συνθλιβεί». Αυτό αυξάνει σημαντικά τον απαιτούμενο αριθμό εργατικών χεριών, ιδιαίτερα μέσα στην άνοιξη.

Παρά το υψηλό κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας, ο συνεταιρισμός βλέπει προοπτική. «Είναι μια καλλιέργεια με μέλλον. Η Μανωλάδα για παράδειγμα, το έχει αποδείξει αυτά τα χρόνια, και πλέον οι μονάδες υδροπονίας κερδίζουν έδαφος λόγω της συνέπειας της παραγωγής». Όπως επισημαίνει, τέτοιες μονάδες είναι δύσκολες και κοστοβόρες για έναν μεμονωμένο παραγωγό, αλλά ρεαλιστικές σε επίπεδο ομάδας παραγωγών ή συνεταιρισμού, όπου μοιράζεται το κόστος και η τεχνογνωσία.

Η φετινή σεζόν ξεκινά με καλές ενδείξεις, αλλά και με το γνώριμο βάρος του κόστους και των απαιτητικών χειρωνακτικών εργασιών. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν η παραγωγή θα ανταποκριθεί στη ζήτηση και στις προκλήσεις της αγοράς, για ένα από τα  εύγευστα φρούτα — τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Από τις 2 έως τις 7 Νοεμβρίου 2025 πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας επίσκεψη κλιμακίου τριών εμπειρογνωμόνων της Φυτοϋγειονομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Γεωργίας του Βιετνάμ, με σκοπό την αξιολόγηση του φυτοϋγειονομικού καθεστώτος της παραγωγής ελληνικού ακτινιδίου και την προετοιμασία για το άνοιγμα της βιετναμέζικης αγοράς στα ελληνικά προϊόντα.

Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος εξαγωγικών φορέων της χώρας και σε συνέχεια της κατάθεσης τεχνικού φακέλου από τη Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και της ολοκλήρωσης των τεχνικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των αρμόδιων αρχών των δύο χωρών.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η βιετναμέζικη αντιπροσωπεία πραγματοποίησε επιτόπιους ελέγχους και επισκέψεις σε οπωρώνες και συσκευαστήρια ακτινιδίων οργανώσεων παραγωγών και ιδιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να διαπιστωθεί η επαρκής εφαρμογή των φυτοϋγειονομικών προτύπων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας — από τον οπωρώνα έως το τελικό στάδιο συσκευασίας.

Το κλιμάκιο συνοδεύτηκε από εκπροσώπους:

του Τμήματος Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του ΥΠΑΑΤ,

του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου, και

των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) των Περιφερειακών Ενοτήτων Θεσσαλονίκης, Ημαθίας, Πιερίας και Λάρισας.

Η επιτυχής ολοκλήρωση της αποστολής στηρίχθηκε από τις Φυτοϋγειονομικές Υπηρεσίες της χώρας, τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας, την Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και τους Έλληνες εξαγωγείς.

Το προσεχές διάστημα αναμένεται η έκθεση αξιολόγησης των βιετναμέζικων αρχών, που θα ανοίξει τον δρόμο για τις πρώτες εξαγωγές ελληνικού ακτινιδίου στη χώρα.

Πρόκειται για μια εξέλιξη που ενισχύει τις εξαγωγικές προοπτικές του προϊόντος και αναδεικνύει τη δυναμική της ελληνικής αγροτικής παραγωγής στο εξωτερικό.

Ξεκίνησε αυτές τις ημέρες η συγκομιδή αβοκάντο της ποικιλίας Fuerte, με την παραγωγή να είναι μειωμένη αλλά και τις τιμές παραγωγού να κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με πέρσι λόγω εισαγωγών.

Η ελληνική παραγωγή αβοκάντο κατευθύνεται κυρίως προς εγχώρια κατανάλωση αλλά γίνονται και εξαγωγές (κυρίως της ποικιλίας Hass).

Ο κ. Γιώργος Κορναράκης, παραγωγός και υπεύθυνος του τμήματος Εμπορίου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Χανίων, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι υπάρχει αυτή την εποχή μεγάλο πρόβλημα με τα εισαγόμενα αβοκάντο που φτάνουν στην ελληνική αγορά με χαμηλές τιμές (συσκευασμένα στα 2,10 ευρώ το κιλό). Αυτό έχει φέρει μια «πίεση» τιμών στα εγχώρια που ξεκίνησαν την φετινή εμπορική περίοδο με χαμηλότερες τιμές σε σχέση με πέρσι. Έτσι ενώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο τα αβοκάντο ξεκίνησαν με τιμή παραγωγού στα 2,50 ευρώ το κιλό, φέτος έχουμε τιμή στα 2,40 ευρώ το κιλό. Ένα μεγάλο πρόβλημα για το προϊόν είναι οι «ελληνοποιήσεις» που συνεχίζονται γιατί δεν γίνονται έλεγχοι.  
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως πράσινα και λιγότερο μαύρα αβοκάντο. Σε μια καλή χρονιά η συγκομιδή ξεκινά από τον Οκτώβριο και μπορεί να φτάσει για τις όψιμες ποικιλίες (μεγαλόκαρπα Lamb Hass κ.α.) μέχρι και τον Ιούνιο ακόμη και τον Ιούλιο με τις κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες. Στόχος μας είναι θα πρέπει να είναι να ξεκινήσει η συγκομιδή πριν τον Οκτώβριο και να προσπαθήσουμε να έχουμε παραγωγή για όλο το έτος. 
Σύμφωνα με τις μετρήσεις που κάνει ο συνεταιρισμός μας στα χωράφια των παραγωγών βλέπουμε ότι υπάρχουν κάποιες περιοχές που έχουν ωριμάσει τα αβοκάντο της ποικιλία Fuerte και είναι κατάλληλα για συγκομιδή. Συνεχίζουμε τις αναλύσεις ξηράς ουσίας με σκοπό την αποφυγή παραλαβής καρπών που δεν θα ωριμάσουν φυσιολογικά.

Όπως δηλώνει στον Αγροτύπο ο κ. Μανόλης Ντουντουνάκης, παραγωγός από τα Χανιά, «φέτος είναι μια όψιμη χρονιά για την καλλιέργεια, με μειωμένη παραγωγή και χαμηλές τιμές. Οι τιμές παραγωγού είναι σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με τα περσινά στα 2,40 ευρώ το κιλό, αν και δεν θα έπρεπε αυτό να γίνει γιατί έχουμε φέτος μια μειωμένη παραγωγή. Φέτος είχαμε προβλήματα με την άρδευση και επηρεάστηκε η παραγωγή. Γενικότερα είναι μια δύσκολη χρονιά με πιο όψιμη παραγωγή και μειωμένη σε σχέση με την περσινή (που ήταν και αυτή μειωμένη).
Από την Κυριακή (9/11) ξεκίνησα να συγκομίζω την ποικιλία Fuerte και είδα ότι ακόμη έχουν μικρά μεγέθη. Αυτό σημαίνει ότι φέτος θα έχουμε λιγότερα κιλά και μειωμένη παραγωγή (η τιμολόγηση γίνεται με βάση το μέγεθος). Οι ποικιλίες Hass πάνε κυρίως για εξαγωγή και η συγκομιδή τους θα ξεκινήσει από τα τέλη Ιανουαρίου. Ένα ακόμη πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί είναι η έλλειψη ρευστότητας λόγω των προβλημάτων με τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ακόμη η καθυστέρηση στο ΟΣΔΕ έχει σαν αποτέλεσμα να μην έχει βγάλει ακόμη ο ΕΛΓΑ τις ασφαλιστικές εισφορές με αποτέλεσμα να μην κάνει εκτιμήσεις ζημιάς. 

Όπως τονίζει στον ΑγροΤύπο ο κ. Γεώργιος Κάτσουρας, που είναι υπεύθυνος πωλήσεων στην εταιρεία Creta Taste στην Αγιά Χανίων, έχει ξεκινήσει από μέσα Οκτωβρίου και συνεχίζεται η συγκομιδή. Αυτή την περίοδο ξεκίνησε και η βασική ποικιλία αβοκάντο τα Fuerte που φέτος έχουν μειωμένες αποδόσεις λόγω προβλημάτων μετά την καρπόδεση. Ωστόσο έχουμε υπάρχουν διαρκώς νέες φυτεύσεις οπότε δεν θα έχουμε προβλήματα με τις ποσότητες. Αυτή την περίοδο έχουμε εισαγωγές αβοκάντο από την Ισπανία, που φτάνουν στην αγορά της Αθήνας σε πολύ χαμηλές τιμές. Η τιμή παραγωγού αυτή την εποχή στην Κρήτη είναι στα 2,40 ευρώ το κιλό, ενώ τα εισαγόμενα από Ισπανία έχουν 40 έως 50 λεπτά χαμηλότερτη τιμή (2 έως 1,90 ευρώ το κιλό). Αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα στην αγορά που εκτιμώ ότι θα διαρκέσει περίπου ένα μήνα. Τα αβοκάντο θα μείνουν στην αγορά μέχρι τον Απρίλιο. Η ελληνική παραγωγή κατευθύνεται κυρίως προς εγχώρια κατανάλωση. 

Ο κ. Γεώργιος Μπεντής, από την «Agrocreta» στο Βατόλακκο Χανίων, που ασχολείται με την εμπορία αβοκάντο, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησαν να συγκομίζονται οι πρώιμες ποικιλίες (Zutano, Bacon κ.α.) με την φετινή παραγωγή να κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα. Η συγκομιδή της κύριας ποικιλία Fuerte φέτος θα ξεκινήσει από την επόμενη εβδομάδα. Σύμφωνα με όσα μας αναφέρουν οι παραγωγοί, με τους οποίους συνεργαζόμαστε, η ποικιλία Fuerte αναμένεται να έχει μειωμένη παραγωγή λόγω καιρικών συνθηκών. Οι υπόλοιπες ποικιλίες δεν αναμένεται όμως να έχουν κάποιο πρόβλημα, ενώ η Hass, που αναμένεται να ξεκινήσει από τον Ιανουάριο, φείνεται να κυμαίνεται σε κανονικά επίπεδα, παρά την έντονη καρπόπτωση που παρατηρήθηκε κατά τόπους, κυρίως τον Αύγουστο.

Με τη συγκομιδή του ακτινιδίου να έχει ολοκληρωθεί ήδη σε αρκετές περιοχές της χώρας και να οδεύει προς το τέλος της σε άλλες, η προσοχή των παραγωγών στρέφεται στις εργασίες που ακολουθούν πριν και κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η μετασυλλεκτική περίοδος θεωρείται καθοριστική για την υγεία του πρέμνου και την προετοιμασία της νέας βλαστικής περιόδου. Για τις απαραίτητες φροντίδες, τα σωστά στάδια και τα σημεία προσοχής, μιλά στον ΑγροΤύπο ο γεωπόνος κ. Παναγιώτης Δρούγας από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Νεάπολης Αγρινίου.

Μετασυλλεκτική λίπανση: αποθήκη θρεπτικών για την επόμενη χρονιά

Η πρώτη και σημαντικότερη εργασία μετά τη συγκομιδή είναι η μετασυλλεκτική λίπανση, η οποία πρέπει να γίνεται βάσει εδαφολογικής ανάλυσης και φυλλοδιαγνωστικής, ώστε να εντοπίζονται με ακρίβεια οι ελλείψεις του φυτού. Προστίθενται τόσο μακροστοιχεία όσο και ιχνοστοιχεία, ανάλογα πάντα με τις ανάγκες κάθε χωραφιού, αλλά και με το ιστορικό που μπορεί να διαθέτει ή να παρουσιάζει.

Όπως εξηγεί ο κ. Παναγιώτης, ανάλογα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης γίνονται διαφυλλικές ή ριζικές επεμβάσεις, ώστε να δημιουργηθούν αποθέματα θρεπτικών στοιχείων που θα αξιοποιηθούν την άνοιξη, όταν το έδαφος παραμένει ακόμη ψυχρό και η απορρόφηση από τις ρίζες είναι περιορισμένη. «Όσο καλύτερη αποθήκη έχουμε, τόσο καλύτερη βλάστηση θα έχουμε», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.

Κλάδεμα: μόνο όταν πέσει ο λήθαργος

Το κλάδεμα αποτελεί τη δεύτερη βασική εργασία μετά τη συγκομιδή και απαιτεί σωστό χρονισμό και υπομονή.
Όπως εξηγεί ο κ. Δρούγας, το κλάδεμα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο όταν το φυτό έχει μπει σε λήθαργο, καθώς «δεν γίνεται να πάμε να κλαδέψουμε πράσινα δέντρα». Σύμφωνα με τον γεωπόνο, η κλιματική αστάθεια καθιστά τον σωστό χρόνο ακόμη πιο κρίσιμο, αφού μια ζεστή εβδομάδα μέσα στον χειμώνα μπορεί να προκαλέσει νέα βλάστηση και να μειώσει την παραγωγή.

Η τήρηση του σωστού χρόνου κλαδέματος είναι καθοριστική για την ομαλή είσοδο του φυτού στη νέα βλαστική περίοδο και την αποφυγή απωλειών στην παραγωγή, ενώ ο ακριβής χρονισμός διαφέρει ανά περιοχή· στο Αγρίνιο, για παράδειγμα, γίνεται τον Ιανουάριο, ενώ σε πιο ψυχρές περιοχές, όπως η Κατερίνη, τέλος Νοεμβρίου, μετά τη φυλλόπτωση.

Φυτοπροστασία: όλο το χρόνο, όχι στο τέλος

Η φυτοπροστασία στο ακτινίδιο δεν είναι μια εργασία που γίνεται μόνο τον χειμώνα, αλλά μια διαρκής διαδικασία που απαιτεί συνέπεια και προγραμματισμό. Η πρόληψη παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς όταν εμφανιστεί ένα πρόβλημα – όπως βακτηριώσεις, αλτερνάρια ή κοκκοειδή – η αντιμετώπισή του γίνεται πολύ πιο δύσκολη.

Η προσοχή ξεκινά από την άνοιξη, με στόχο να διατηρείται καθαρός ο ακτινιδιώνας σε όλη τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου και να συνεχίζεται η φροντίδα ακόμη και μετά το κλάδεμα. Οι ψεκασμοί σε φύλλωμα και ξύλο, αποτελούν βασικά μέτρα πρόληψης για την αποφυγή εστιών μόλυνσης, κατά τη διάρκεια και έπειτα από τη συγκομιδή, με κατάλληλα εγκεκριμένα σκευάσματα. Όπως επισημαίνει ο γεωπόνος, «όταν δημιουργούνται πληγές και δεν ψεκάζουμε χαλκό ή κάποιο μυκητοκτόνο, ανοίγουμε την πόρτα στη μόλυνση».

Παγετός: δύσκολος αντίπαλος

Η προστασία από τον παγετό παραμένει ένα από τα πιο απαιτητικά ζητήματα για τους καλλιεργητές ακτινιδίου, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές στους οφθαλμούς και στους νεαρούς βλαστούς. Όπως αναφέρει ο κ.  Δρούγας, «στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ιταλία, χρησιμοποιούν εστίες φωτιάς, ανεμομίκτες και τεχνητή ομίχλη. Υπάρχουν και σκευάσματα που βοηθούν, αλλά μόνο μέχρι τους -2°C – πιο κάτω δεν προστατεύουν». Πέρα από τα διαθέσιμα μέσα, η αντιμετώπιση του παγετού απαιτεί οργάνωση, επένδυση και εμπιστοσύνη του ίδιου του παραγωγού. «Όλα αυτά χρειάζονται κεφάλαιο και απόφαση από τον παραγωγό», επισημαίνει ο ίδιος.

Πολλοί παράγοντες – μία αρχή: συνέπεια

Ακόμα κι όταν όλες οι φροντίδες εφαρμοστούν σωστά, η παραγωγή του ακτινιδίου εξαρτάται από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες — από τις καιρικές συνθήκες έως την καλλιεργητική διαχείριση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φετινή χρονιά, όπως μας λέει ο γεωπόνος, όπου σε περιοχές όπως η Καβάλα, οι ισχυροί άνεμοι κατά την ανθοφορία προκάλεσαν μικροκαρπία, παρά τη σωστή προετοιμασία των φυτών.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, ορισμένοι παραγωγοί επιλέγουν να αφήσουν περισσότερο καρπό πάνω στο φυτό, προσπαθώντας να “ισοφαρίσουν” τις απώλειες. Ωστόσο, αυτή η πρακτική οδηγεί συχνά σε υποβαθμισμένο προϊόν, καθώς οι μικροί καρποί κάτω των 65–70 γραμμαρίων δεν διαθέτουν εμπορική αξία.

Η εμπειρία δείχνει πως η επιτυχία του ακτινιδιώνα δεν τελειώνει με τη συγκομιδή, αλλά απαιτεί συνεχή φροντίδα όλο το έτος και σωστές αποφάσεις σε κάθε στάδιο. Όπως τονίζει ο κ.  Δρούγας, «η καλλιέργεια χρειάζεται συνέπεια και προγραμματισμό, όχι κινήσεις της τελευταίας στιγμής».

Ένα “ήσυχο” φυτό με ανάγκη για συνεχή φροντίδα

Το ακτινίδιο μπορεί να φαίνεται αδρανές τον χειμώνα, όμως η ζωή μέσα του συνεχίζεται. Κάτω από τον φλοιό, το φυτό αποθηκεύει ενέργεια και προετοιμάζεται για την επόμενη βλαστική περίοδο. Αυτή η φάση δεν είναι περίοδος ξεκούρασης για τον παραγωγό, αλλά ευκαιρία για σωστή φροντίδα και πρόληψη. Η ισορροπημένη λίπανση, το κλάδεμα τη σωστή στιγμή, η προληπτική προστασία από ασθένειες και η προσοχή στις καιρικές συνθήκες είναι τα στοιχεία που καθορίζουν την επιτυχία της επόμενης χρονιάς. Το ακτινίδιο είναι ένα “ήσυχο” φυτό, αλλά ζητά σταθερότητα, συνέπεια και μάτι πάνω του όλο τον χρόνο. Όποιος το προσέχει, θα το δει να τον ανταμείβει.

Βρισκόμαστε στην ολοκλήρωση συγκομιδής της αραχίδας, που είχε φέτος προβλήματα λόγω των βροχοπτώσεων.

Η καλλιέργεια της αραχίδας ή αράπικο φιστίκι έχει παράδοση στις περιοχές Μπούκα της Μεσσήνης και Μπουρνιά της Καλαμάτας στην Μεσσηνία.

Η σπορά γίνεται τέλη Απριλίου, ενώ η συλλογή ξεκινάει τέλη Σεπτέμβρη αρχές Οκτωβρίου. Το φιστίκι που συλλέγεται έχει αποξηρανθεί αρχικά στο χωράφι και έπειτα περνάει μία περίοδο αφύγρανσης πριν την πώληση.

Το εισαγόμενο φιστίκι δημιουργεί πρόβλημα στην τιμή. Ωστόσο τα ελληνικά φιστίκια υπερτερούν κατά πολύ σε γεύση και τα προτιμούς οι καταναλωτές.

Ο κ. Γιώργος Δούβας, έμπειρος παραγωγός αραχίδας από τον Μπουρνιά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ακόμη γίνεται η συγκομιδή της αραχίδας στην Μεσσηνία. Οι βροχοπτώσεις τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο δημιούργησαν προβλήματα στην συγκομιδή. Η μεγαλύτερη απόδοση που μπορεί να έχει η καλλιέργεια στην περιοχή - αν όλα πάνε καλά και βοηθήσουν οι καιρικές συνθήκες - είναι τα 450 κιλά το στρέμμα. Οι τιμές παραγωγού φέτος κυμάνθηκαν από 1,35 έως 1,60 ευρώ το κιλό, με μια μέση τιμή στα 1,50 ευρώ. Από την άλλη τα έξοδα του παραγωγού κυμαίνονται στα 580 ευρώ το στρέμμα. Μόνο το νοίκι του χωραφιού φτάνει στα 300 ευρώ το στρέμμα. Ο αγροτικός κλήρος στην Μεσσηνία είναι μικρός. Ο μέσος όρος του κλήρου κυμαίνεται από 35 έως 40 στρέμματα ανά παραγωγό. Επίσης το μεροκάματο έχει ξεπεράσει τα 50 ευρώ. Με αυτές τις συνθήκες για να έχει ένα εισόδημα ο παραγωγός από την αραχίδα θα έπρεπε η τιμή στο χωράφια να ήταν γύρω στα 2 ευρώ το κιλό.

Το υψηλό κόστος της καλλιέργειας έχει οδηγήσει σε μεγάλη μείωση των στρεμμάτων. Από τα 7.000 στρέμματα με αραχίδα που είχαμε στην Μεσσηνία όταν ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια τώρα έχει μειωθεί γύρω στα 700 στρέμματα. Και θα μειωθεί και άλλο αν δεν πάρουν μέτρα στήριξης. Σε λίγα χρόνια δεν θα βρίσκουν οι καταναλωτές ελληνικό φιστίκι αλλά θα είναι όλα εισαγόμενα. Για τη διαφορά της τιμής από το χωράφι στο ράφι οι παραγωγοί ζητούμε από την πολιτεία να θεσμοθετήσει την αρχική και την τελική τιμή στα σούπερ μάρκετ. Αλλά όταν μιλάμε για την αρχική τιμή αναφερόμαστε στην τιμή στο χωράφι. Έτσι θα φανεί η πραγματική διαφορά της τιμής και ποιοι έχουν τα μεγάλα κέρδη.

Από την πλευρά του ο κ. Γεώργιος Γκούμας, παραγωγός και ιδιοκτήτης της Agrexpo Γεωργικά Εφόδια, που είναι από την περιοχή του Μπουρνιά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος δεν είναι καλή χρονιά για την αραχίδα. Είμαστε προς το τέλος της συγκομιδής και οι αποδόσεις φέτος δεν ήταν καλές. Κυμάνθηκαν από 250 έως 300 κιλά το στρέμμα, ενώ πολλοί λίγοι παραγωγοί έφτασαν τα 450 κιλά το στρέμμα. Οι βροχοπτώσεις που είχαμε το προηγούμενο διάστημα, κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, υποβάθμισαν την ποιότητα του προϊόντος. Οι τιμές παραγωγού φέτος κυμάνθηκαν από 1,40 έως 1,50 ευρώ το κιλό. Αυτή η τιμή δεν αφήνει εισόδημα στον παραγωγό και δεν είναι ενθαρρυντική για το μέλλον της καλλιέργειας στην περιοχή. 

Η καλλιέργεια του φιστικιού στην περιοχή μας έχει ξεκινήσει τη δεκαετία του 70. Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 80 αποτελούσε μια πολύ επικερδή καλλιέργεια για τους παραγωγούς. Από τη στιγμή που ξεκίνησαν οι μεγάλες εισαγωγές του προϊόντος από την Κίνα υπήρξε μείωση της καλλιέργειας, που έπεσε και κάτω από 1.000 στρέμματα. Βασικό πρόβλημα για τους παραγωγούς παραμένει η έλλειψη πιστοποιημένου σπόρου που θα φέρει υψηλές αποδόσεις και βιωσιμότητα της καλλιέργειας. 

Ο κ. Νίκος Κουνταξής, που εμπορεύεται αραχίδα στις Σέρρες, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι είναι απαραίτητο τα ωμά αράπικα φιστίκια να είναι εξαρχής στεγνά. Φέτος όμως κατά την συγκομιδή είχαμε βροχοπτώσεις, που δημιούργησαν προβλήματα λόγω της υγρασίας στην παραγωγή και την ποιότητα του. Η Αμμουδιά Σερρών είναι το «Φιστικοχώρι» του σερραϊκού κάμπου.  καλλιέργεια του φιστικιού στην Αμμουδιά και κατ’ επέκταση στην υπόλοιπη περιοχή του νομού Σερρών υπάρχει από τη δεκαετία του 1950 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η τιμή παραγωγού φέτος για την αραχίδα κυμάνθηκε από 2,5 έως 2,5 ευρώ το κιλό (ανάλογα το μέγεθος). Πάντως οι καταναλωτές τα τελευταία χρόνια στην αγορά οι καταναλωτές ζητούν το ελληνικό φιστίκι και ας πληρώσουν κάτι παραπάνω σε σχέση με τα εισαγόμενο. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα προϊόν με καλές προοπτικές ανάπτυξης, καθώς η αγορά ξηρών καρπών σταθερά αυξάνεται τα τελευταία χρόνια, με την εγχώρια κατανάλωση να εμφανίζει σταθερό ρυθμό αύξησης χρόνο με τον χρόνο. Η δε καλλιέργεια του φιστικιού θεωρείται εύκολη, χωρίς ιδιαίτερες καλλιεργητικές φροντίδες. 

Καθώς απομένουν περίπου 2 εβδομάδες για την ελληνική σοδειά, εκτιμάται πως η παραγωγή θα κινηθεί σε όγκο με ελαφρά άνοδο από πέρυσι. Στην Ελλάδα υπάρχουν διαρκώς νέες φυτεύσεις  ενώ οι τιμές στην αγορά παραγωγού παράγοντες της αγοράς εκτιμούν, πως αναμένεται να κυμανθούν μεταξύ 2 έως 3 ευρώ. Αξίζει να θυμίσουμε πως το αβοκάντο δεν υπάγεται σε κάποιο καθεστώς ενίσχυσης.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Η παγκόσμια παραγωγή αβοκάντο το 2023 εκτιμήθηκε σε 10.466.560  τόνους, αυξημένη δηλαδή κατά 9.534.798 τόνους, συγκριτικά με το 2022.  Το Μεξικό παρέμεινε ο κορυφαίος παραγωγός, συνεισφέροντας πάνω από το 28% του παγκόσμιου συνόλου με παραγωγή 2.973.344 τόνους. Ακολούθησε από μακριά η Κολομβία με 1.085.765 τόνους, και η Δομινικανή Δημοκρατία με 1.016.834 τόνους.

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Τα αβοκάντο (επιστημονική ονομασία: Persea americana) ταξινομούνται σε 4 βασικούς τύπους: Γουατεμάλας, Μεξικού, Δυτικών Ινδιών και υβρίδια.

ΠΡΑΣΙΝΑ ΚΑΙ ΜΑΥΡΑ ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως πράσινα και λιγότερο μαύρα αβοκάντο. Η ελληνική παραγωγή αβοκάντο κατευθύνεται κυρίως προς εγχώρια κατανάλωση. Κυριαρχεί η ποικιλία Hass αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν στραφεί οι παραγωγοί και προς την καλλιέργεια Lamb Hass (μεγαλόκαρπα). Έχει αντοχή και υπάρχουν διαθέσιμες νέες ποικιλίες Hass, όπως οι Lavi Hass, Lamb Hass και Gem Hass. Αυτές οι υποποικιλίες Hass βοηθούν στην παράταση της περιόδου εφοδιασμού.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Σύμφωνα με τον Αντώνη Κοκκαλάκη από την «Agrocreta», που ασχολείται συστηματικά με την παραγωγή αβοκάντο στα Χανιά, ακόμη δεν τίθεται θέμα τιμών στην αγορά, παρότι μεμονωμένοι παραγωγοί έχουν ήδη συλλέξει. 
«Έχουν εμφανιστεί την αγορά, τα πρώτα αβοκάντο νέας σοδειάς από την Κρήτη. Συνεχίζουμε τις αναλύσεις ξηράς ουσίας με σκοπό την αποφυγή παραλαβής καρπών που δεν θα ωριμάσουν φυσιολογικά. Η εκτίμησή μας  είναι ότι τη διακίνηση συμβατικών αλλά και βιολογικών αβοκάντο θα ξεκινήσει την 45η εβδομάδα, δηλαδή αρχές Νοεμβρίου», μας ανέφερε. 
Η αναμενόμενη παραγωγή, όπως μας εξήγησε, φαίνεται:

• φυσιολογική για την ποικιλία Zutano,
• αρκετά μειωμένη για την ποικιλία Fuerte,
• ελαφρώς αυξημένη για την ποικιλία Hass, παρά την έντονη καρπόπτωση που παρατηρήθηκε κατά τόπους, κυρίως τον Αύγουστο.

«Η φετινή χρονιά – και πιθανώς και οι επόμενες – θα μας φέρουν αντιμέτωπους με τις προκλήσεις/συνέπειες της διαχείρισης των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού άρδευσης. Είναι απαραίτητο να δρομολογηθούν άμεσα μέτρα που θα εξασφαλίσουν επαρκείς  ποσότητες νερού και θα επιτρέψουν την ομαλή και βιώσιμη καλλιέργεια του είδους», μας είπε ο κ. Αντώνης Κοκκαλάκης.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Στο εσωτερικό της Ε.Ε. η Ελλάδα φιγουράρει στην πρώτη πεντάδα παραγωγής αβοκάντο. Με βάση τα στοιχεία του 2023, οι χώρες με την υψηλότερη παραγωγή αβοκάντο στην Ευρώπη είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Γαλλία. Η Ολλανδία είναι ένας σημαντικός διανομέας, αλλά όχι σημαντικός καλλιεργητής.
Το αβοκάντο (Persea americana) καλλιεργείται παραδοσιακά στην Κεντρική Αμερική, ενώ πλέον η καλλιέργειά του έχει επεκταθεί σε Ισπανία, Ισραήλ και Νότια Αφρική. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΛΓΟ «ΔΗΜΗΤΡΑ», η οργανωμένη καλλιέργεια ξεκίνησε από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων στα τέλη της δεκαετίας του ΄60. Έγιναν τα πρώτα πειραματικά δεδομένα για την καλλιέργειά του στον ελλαδικό χώρο, και οι Χανιώτες ασχολήθηκαν σε ποσοστό άνω του 90% με την καλλιέργεια, που έχει ιδιαιτερότητες, κυρίως σε ό, τι αφορά στο θέμα της άρδευσης και των κλιματολογικών συνθηκών. Από τις πιο σημαντικές περιοχές παραγωγής αβοκάντο είναι τα περίχωρα του Πλατανιά Χανίων αλλά υπάρχουν φυτεύσεις και σε άλλες περιοχές είτε περιαστικές είτε αγροτικές.

ΠΟΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΜΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Ισπανία: Παράγει περίπου 111,94 χιλιάδες μετρικούς τόνους. Θεωρείται ο μεγαλύτερος παραγωγός και προμηθευτής αβοκάντο στην Ευρώπη. Το αβοκάντο ευδοκιμεί κυρίως στις νότιες περιοχές της Ανδαλουσίας, ιδιαίτερα στη Μάλαγα και τη Γρανάδα.

Πορτογαλία: Παράγει περίπου 30,31 χιλιάδες μετρικούς τόνους. Η περιοχή του Αλγκάρβε είναι από τις πιο γνωστές περιοχές καλλιέργειας.

Ελλάδα: Παράγει περίπου 15,48 χιλιάδες μετρικούς τόνους. Πάνω από το 90% των αβοκάντο της χώρας καλλιεργείται στην περιοχή των Χανίων της Δυτικής Κρήτης ενώ μικρές ποσότητες παράγονται στο Ρέθυμνο και  πολύ μικρές ποσότητες στην περιοχή της Μεσαράς Ηρακλείου ενώ γίνεται προσπάθεια να μπει η καλλιέργεια και στην Πελοπόννησο.

Κύπρος: Παρήγαγε 1,43 χιλιάδες μετρικούς τόνους κυρίως στην επαρχία της Λεμεσού.

Γαλλία: Παρήγαγε 1,1 χιλιάδες μετρικούς τόνους. Η εγχώρια παραγωγή της είναι πολύ μικρότερη από τον όγκο των εισαγωγών της, διότι θεωρείται από τις κύριες χώρες κατανάλωσης. Σ΄ αυτήν την αγορά συνδράμει με εξαγωγές και η Ελλάδα, που στέλνει και στη Γερμανία.

ΠΟΙΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΠΑΡΑΓΟΥΝ Η ΠΡΟΜΗΘΕΥΟΥΝ ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Περού: Τα περουβιανά αβοκάντο, αν κι έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λάδι από του Μεξικού, παράγονται από τον Μάιο έως τον Αύγουστο. Κύρια χώρα εξαγωγής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το Μεξικό ήταν ο κύριος τροφοδότης της αγοράς της Αμερικής, κυρίως από την περιοχή Μιτσοακάν, το οποίο παράγει από τον Αύγουστο έως τον Μάιο. Το Περού τα τελευταία χρόνια στρέφεται εκτός από το συμβατικό και στο βιολογικό αβοκάντο.

Ολλανδία: Βασικός κόμβος για την επανεξαγωγή αβοκάντο σε άλλες χώρες. Προμηθεύεται αβοκάντο κυρίως από χώρες της Λατινικής Αμερικής αλλά πλέον κι από χώρες της Αφρικής. Η Ολλανδία είναι από τις σημαντικές χώρες κατανάλωσης με κύριες εμπορικές ποικιλίες Hass και  Fuerte. Οι καταναλωτές της προτιμούν τα πρασινόφλουδα. Το αβοκάντο έχει πάρα πολύ υψηλή ζήτηση στην Ολλανδία κι οι κύριες χώρες εισαγωγής είναι το Περού, η Κολομβία, η Κένυα αλλά τελευταία και το Μαρόκο κάνει το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο.

Κολομβία: Σημαντικός και ταχέως αναπτυσσόμενος προμηθευτής αβοκάντο. Η Κολομβία είχε στραφεί στην αγορά των ΗΠΑ αλλά τώρα οι σχέσεις των δυο χωρών περνούν κρίση. Πρόκειται για μία σημαντική αγροτοβιομηχανία της χώρας, που απασχολεί περίπου 80.000 εργαζόμενους. Η Κολομβία συλλέγει αβοκάντο δυο φορές τον χρόνο, τον Μάιο και τον Ιούνιο και από τον Σεπτέμβριο ως τον Φεβρουάριο, με μέγιστη διαθεσιμότητα τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο.

Ισραήλ: Ταχέως αναπτυσσόμενος προμηθευτής στην ευρωπαϊκή αγορά. Καλλιεργούνται πάνω από 70.000 στρέμματα που αποδίδουν περισσότερους από 115.000 τόνους φρούτων. Κύριες περιοχές καλλιέργειας από το Ρος Χανίκρα στο Βορρά μέχρι την περιοχή της ζώνης της Γάζας, εκτός από τις περιοχές της ενδοχώρας του Ισραήλ, όπως η κοιλάδα του Ιορδάνη και η Άνω Γαλιλαία (Ανατολικές Κοιλάδες). Κατά μήκος της ακτογραμμής καλλιεργείται περίπου το 70%, ενώ το υπόλοιπο 30% καλλιεργείται στις Ανατολικές Κοιλάδες. Η συντριπτική πλειοψηφία των φυτειών αβοκάντο βρίσκονται σε κιμπούτς, τους λεγόμενους και συλλογικούς οικισμούς, ενώ ένα μικρότερο ποσοστό καλλιεργείται από τα Μοσαβίμ, τα λεγόμενα συνεταιριστικά χωριά.

Χιλή: Σημαντικός προμηθευτής, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες αλλά η παραγωγή της μειώνεται. Η Χιλή συνεχίζει να καλλιεργεί άλλες ποικιλίες που διατίθενται στην εγχώρια αγορά, όμως πάνω από το 99% των αβοκάντο που εξάγονται είναι Hass. Τα χιλιανά αβοκάντο είναι διαθέσιμα από τον Σεπτέμβριο έως τον Μάρτιο. Τα ¾ των χιλιανών αβοκάντο κατευθύνονται για εξαγωγές στις χώρες της Ευρώπης και μόλις το 13,8% χώρες της Λατινικής Αμερικής. Από 134.586 τόνους την περίοδο 2013-14, κατέβηκε η παραγωγή στους 73.184 την περίοδο 20-21.

Νότια Αφρική: Βασικός προμηθευτής της Ευρώπης, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Με ετήσια παραγωγή άνω των 120.000 τόνων και κύρια ποικιλία το Hass η Νότια Αφρική παραμένει βασικός παίκτης της αγοράς. Καλλιεργούνται επίσης και άλλα είδη όπως το Fuerte, το GEM, το Lamb Hass, το Maluma και το Ryan. Παράγεται κυρίως στη βόρεια πλευρά της χώρας, κι η μισή της περίπου παραγωγή εξάγεται στην Ευρώπη. Ο κύριος όγκος πωλείται στην αγορά του νωπού αλλά υπάρχει και μεταποίηση σε λάδι και πολτό.

Μαρόκο: Σημαντικός προμηθευτής πια και στην ευρωπαϊκή αγορά. Tο Μαρόκο ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός αβοκάντο στην Αφρική το 2024, με παραγωγή 118.666 τόνων και εξαγωγές που έφτασαν τους 100.000 τόνους. Ωστόσο, η παραγωγή για το 2025-26 θα μπορούσε να μειωθεί έως και 30% λόγω της ζέστης και της έλλειψης υδάτινων πόρων, καθώς υπήρξε τεράστιο πρόβλημα με τις αρδεύσεις. Το εκτιμώμενο δυναμικό είναι περίπου 80.000 τόνοι. Η φυτεμένη έκταση έχει τριπλασιαστεί, από 4.000 εκτάρια το 2018 σε 12.000 εκτάρια την πιο πρόσφατη σεζόν.

Κένυα: Σημαντικός προμηθευτής, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, της Ολλανδίας, που κάνει επανεξαγωγές. Η Κένυα είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αβοκάντο στον κόσμο, με 3.000 έως 4.000 εμπορευματοκιβώτια-ψυγεία του φρούτου, που φεύγουν από το λιμάνι της Μομπάσα. Κάθε χρόνο, η περίοδος εξαγωγής αβοκάντο της Κένυας ξεκινά στα τέλη Φεβρουαρίου και διαρκεί μέχρι τον Οκτώβριο, ανάλογα με την ποικιλία των αβοκάντο. Καθώς, πάνω από το 90% όλων των αβοκάντο  ακολουθούν τη θαλάσσια οδό μέσω Ερυθράς Θάλασσας, έτσι η πρόσβαση στις πιο σημαντικές αγορές στην Ευρώπη είναι περιορισμένη, μολονότι η Νότια Αφρική παραμένει κύριος προμηθευτής της Ολλανδίας  και κυρίως των χωρών της Μέσης Ανατολής.

Η επιλογή της σωστής χρονικής στιγμής για τη συγκομιδή του ακτινιδίου είναι από τους πιο κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας στην παραγωγή. Η συγκομιδή πραγματοποιείται σε ένα χέρι· επομένως, μια λανθασμένη εκτίμηση μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση ή ακόμη και απώλεια της παραγωγής. Ο καρπός πρέπει να έχει φτάσει σε ελάχιστο στάδιο ανάπτυξης και να έχει αποκτήσει τον λεγόμενο κλιμακτηρικό χαρακτήρα – την ικανότητα να παράγει αιθυλένιο και να ωριμάζει μετά τη συγκομιδή. Έτσι, ενώ συγκομίζεται άγουρος, μπορεί να διατηρηθεί σε θαλάμους ψυχροσυντήρησης και να ωριμάσει αργότερα, αποκτώντας την επιθυμητή ποιότητα για την αγορά.

Κριτήρια ωριμότητας: πότε ένα ακτινίδιο θεωρείται έτοιμο για συγκομιδή

Η ωριμότητα των ακτινιδίων αξιολογείται μέσα από τέσσερα βασικά μετρήσιμα χαρακτηριστικά, τα οποία χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της φυσιολογικής κατάστασης του καρπού και της καταλληλότητάς του για συγκομιδή.

 Επίσημα δεσμευτικά κριτήρια 

Σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,
οι μοναδικοί δείκτες που ελέγχονται διοικητικά και επιφέρουν συνέπειες (δέσμευση, αποδέσμευση, καταστροφή) είναι:

Διαλυτά στερεά συστατικά (°Brix): καθορίζουν τον βαθμό ωρίμανσης του καρπού.
Ο έλεγχος ωρίμανσης ξεκινά από αυτόν τον δείκτη· εάν ο βαθμός είναι μικρότερος των 6,2 °Brix,
οι παρτίδες δεσμεύονται και υποβάλλονται σε περαιτέρω έλεγχο.

Μέση περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία: χρησιμοποιείται για την επαλήθευση της ωριμότητας.
Αν η ξηρά ουσία είναι κάτω του 15 %, η παρτίδα καταστρέφεται ή οδηγείται σε άλλη χρήση.
Αν είναι ≥ 15 %, επιτρέπεται η αποδέσμευση ή, αν τα ακτινίδια είναι ακόμη άωρα,
η φυσιολογική ωρίμανσή τους σε χώρους συντήρησης μέχρι να φτάσουν τουλάχιστον 9,5 °Brix.

Τα δύο αυτά κριτήρια είναι τα μόνα που προβλέπονται ρητά από τη νομοθεσία
και αποτελούν τη βάση των επίσημων ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές.

 Συμπληρωματικοί δείκτες ποιότητας (τεχνικής φύσεως)

Εκτός από τα νομικά δεσμευτικά κριτήρια, οι γεωπόνοι και οι ομάδες παραγωγών αξιοποιούν και άλλες μετρήσεις
που βοηθούν στην ολοκληρωμένη εκτίμηση της ωριμότητας, χωρίς να έχουν ρυθμιστικό χαρακτήρα:

Αντίσταση της σάρκας στην πίεση: δείκτης σκληρότητας και συνεκτικότητας του καρπού.
Συμβάλλει στην πρόβλεψη της συμπεριφοράς κατά τη συντήρηση και μεταφορά.

Οξύτητα του χυμού: σχετίζεται με τη γεύση και τη διάρκεια ζωής του προϊόντος,
αλλά δεν αποτελεί αντικείμενο επίσημου ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές.

Στην πράξη, οι παραπάνω δείκτες χρησιμοποιούνται συμπληρωματικά από τους τεχνικούς και τους γεωπόνους
για να επιλέξουν με ακρίβεια το ιδανικό στάδιο συγκομιδής,
ενώ οι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους βασίζονται αποκλειστικά στα °Brix και στη ξηρά ουσία.

Εργαλεία μέτρησης στο χωράφι

Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει ακριβείς και γρήγορες μετρήσεις απευθείας στο χωράφι, δίνοντας τη δυνατότητα στους παραγωγούς να γνωρίζουν τη φυσιολογική κατάσταση των καρπών τους πριν από τη συγκομιδή.

Διαθλασίμετρο

Μετρά τους βαθμούς Brix, δηλαδή την περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά συστατικά.
Υπάρχουν δύο τύποι:

Οπτικό, που απαιτεί μηδενισμό και ρύθμιση πριν από κάθε μέτρηση.

Ψηφιακό, με αυτόματη προσαρμογή στη θερμοκρασία (10–40 °C) και προειδοποιήσεις σφάλματος.

Ο χυμός λαμβάνεται από ολόκληρο καρπό ή από φετούλα κατά μήκος του άξονά του.

Πενετρόμετρο (ή δυναμόμετρο)

Μετρά την αντίσταση της σάρκας στην πίεση και χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του βαθμού ωρίμανσης.

Αναλογικό μοντέλο (0–13 kg) με ακίδες 8 και 11 mm.

Ψηφιακό μοντέλο (0–15 kg) με δυνατότητα αποθήκευσης και υπολογισμού μέσου όρου.
Για το ακτινίδιο, η μέτρηση γίνεται με έμβολο 8 mm, δύο φορές σε αντίθετες πλευρές του καρπού.

NIR σπεκτροφωτόμετρο

Μέσω ακτινοβολίας 700–1100 nm, εκτιμά τη ξηρά ουσία χωρίς να καταστρέφει το δείγμα.
Οι φορητές συσκευές επιτρέπουν επιτόπιες μετρήσεις σε καρπούς πάνω στο φυτό, ωστόσο λόγω κόστους χρησιμοποιούνται κυρίως από εξειδικευμένους γεωτεχνικούς.

Τι ισχύει σήμερα: Το νομικό πλαίσιο 

Η πιο πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΑ 1401/272759/2020) τροποποιεί την ΥΑ 9475/136897/10.10.2018 και αποτελεί σήμερα το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο για την εμπορία και διακίνηση των ακτινιδίων.

Οι ρυθμίσεις αυτές εφαρμόζονται σε όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής — από τη συγκομιδή και την αποθήκευση, έως τα τυποποιητήρια, τις εξαγωγές και τη διάθεση στην εγχώρια αγορά.
Η τήρηση των ορίων ωριμότητας (°Brix και ξηρά ουσία) ελέγχεται από τις ΔΑΟΚ και τα ΠΚΠΦΠ & ΦΕ, εξασφαλίζοντας ενιαία αντιμετώπιση και ποιότητα του ελληνικού ακτινιδίου σε όλες τις περιοχές παραγωγής.
Η συμμόρφωση με τα όρια ωριμότητας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διάθεση των ακτινιδίων στην αγορά. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, οι παρτίδες δεσμεύονται και αποσύρονται από την εμπορία, ύστερα από ελέγχους των αρμόδιων υπηρεσιών.

Τι κρατάμε; 

 Η παραγωγή ακτινιδίων υψηλής ποιότητας δεν είναι θέμα τύχης, αλλά αποτέλεσμα συνέπειας, γνώσης και σωστού χρόνου. Η παρακολούθηση των δεικτών °Brix και ξηράς ουσίας πριν από τη συγκομιδή, σε συνδυασμό με την εμπειρία του παραγωγού και την καθοδήγηση των γεωπόνων, εξασφαλίζει ότι ο καρπός θα αντέξει στη συντήρηση και θα φτάσει στην αγορά με τη σωστή γλυκύτητα και υφή.

Οι μετρήσεις στο χωράφι —είτε με το διαθλασίμετρο είτε με πιο σύγχρονα μέσα— δεν είναι απλώς αριθμοί· είναι ο οδηγός για να κοπεί ο καρπός τη στιγμή που πρέπει. Γιατί κάθε σωστή συγκομιδή δεν σημαίνει μόνο ένα καλό εισόδημα, αλλά και ένα ελληνικό ακτινίδιο που φτάνει στον καταναλωτή με όνομα, γεύση και φήμη που αντέχει.

Πηγή: 
Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 7/2014, Δ. Λυδάκης & Μ. Καλογήρου, σελ. 24–26.
Υπουργική Απόφαση 1401/272759/2020 (ΦΕΚ Β’ 4271/01.10.2020), Τροποποίηση της υπ’ αρ. 9475/136897/10.10.2018 (ΦΕΚ Β’ 4728), «Ρυθμίσεις θεμάτων εμπορίας και διακίνησης των ακτινιδίων».

Ξεκίνησε η συγκομιδή ακτινιδίων της ποικιλίας Χέιγουορθ (Hayward) σε όλη τη χώρα, ενώ ως ημερομηνία έναρξης της περιόδου εμπορίας στην εγχώρια αγορά έχει οριστεί η 1η Νοεμβρίου.

Τα ακτινίδια μεταφέρονται από τους τόπους παραγωγής τους προς εγκαταστάσεις τυποποιητηρίων και συσκευαστηρίων.

Φέτος φαίνεται να υπάρχει αυξημένη ζήτηση και οι προβλέψεις κάνουν λόγο για αύξηση των τιμών παραγωγού.

Ο πρόεδρος της ΕΑΣ, Κωνσταντίνος Λεπίδας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι είχαμε κάποιες ζημιές στην παραγωγή από τον παγετό της Άνοιξης. Γενικά όμως αναμένουμε μια καλή παραγωγή φέτος στα ακτινίδια. Στην Ευρώπη είμαστε στη δεύτερη θέση όσον αφορά την παραγωγή ακτινιδίων αλλά για την ποικιλία Χέιγουορθ είμαστε η μεγαλύτερη χώρα παραγωγής και κάνουμε εξαγωγές σε πολλές χώρες του κόσμου. Από σήμερα 15/10/2025 ξεκινά η συγκομιδή στα Χέιγουορθ αλλά ακολουθεί η επεξεργασία για να αποκτήσουν καλή ωρίμανση και να πάνε στον καταναλωτή. Προσέχουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ακτινιδίων και για αυτό τα προϊόντα μας έχουν μια καλή φήμη στο εξωτερικό. Μέχρι στιγμής η εμπορική ζήτηση για τα ακτινίδια φαίνεται να είναι αυξημένη και προβλέπω μια αύξηση της τιμής κατά 10% σε σχέση με πέρσι.

Από την Πιερία ο παραγωγός και μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού (ΑΣ) ΠΕΣΚΟ, Ηλίας Γκρίνιας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησαν από σήμερα Τετάρτη (15/10) τα ακτινίδια Χέιγουορθ. Δεν είχαμε πολλές ζημιές και ελπίζουμε να έχουμε καλές αποδόσεις. Η ζήτηση φέτος είναι αυξημένη όπως και οι τιμές, που κυμαίνονται από 1 έως 1,35 ευρώ το κιλό. Η συγκομιδή αναμένεται να διαρκέσει περίπου ένα μήνα και υπάρχει μεγάλο πρόβλημα από την έλλειψη εργατών γης.        

Ο κ. Άγγελος Ξυλογιάννης, μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Εκμετάλλευσης Ακτινιδίων Άρτας (ΑΣΕΑ), αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος αναμένουμε μια μειωμένη παραγωγή. Ξεκίνησε η συγκομιδή Χέιγουορθ σε κάποια νεόφυτα που πληρούν τις κατάλληλες προδιαγραφές ωριμότητας (δηλαδή βαθμούς ωρίμανσης 6,2ο Brix, μέση περιεκτικότητα ξηράς ουσίας 15%, που προβλέπεται από την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία). Στην περιοχή μας η καλλιέργεια δεν είχε τις απαιτούμενες ώρες ψύχους. Στις βόρειες περιοχές της χώρας η παραγωγή είναι μειωμένη λόγω του παγετού.

Ακόμη δεν γνωρίζουμε πως θα κινηθούν οι φετινές εξαγωγές αλλά το θετικό είναι ότι υπάρχει αυξημένη διάρκεια εμπορίας αφού τα ελληνικά ακτινίδια θα εξάγονται μέχρι τον Ιούνιο. Ένα πρόβλημα που αφορά το διεθνές εμπόριο είναι ότι αναπτύσσονται μεγάλες πολυεθνικές στην εμπορία των ακτινιδίων. Πάει να γίνει κάτι αντίστοιχο με το εμπόριο της μπανάνας και τα επόμενα χρόνια θα φανούν τα προβλήματα στην χώρα μας.

Στα πλαίσια του ετήσιου συνεδρίου του International Kiwifruit Organization (IKO), που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο, στην Ισπανία, στο οποίο παρευρέθηκε η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ), εκτιμήθηκε ότι η φετινή παραγωγή ακτινιδίων της χώρας μας αναμένεται να φτάσει τους 367.000 τόνους, αυξημένη, κατά 7%, σε σχέση με πέρσι.  

Από την πλευρά του ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησε από σήμερα η συγκομιδή της ποικιλίας Χέιγουορθ, ενώ η εμπορία της στην εγχώρια αγορά θα ξεκινήσει από την 1η Νοεμβρίου. Υπάρχουν όμως καταγγελίες ότι ήδη γίνεται διακίνηση των Χέιγουορθ στην ελληνική αγορά, τα οποία δεν έχουν την σωστή ωρίμανση. Αυτό θα αναγκάσει τους καταναλωτές να στραφούν στα εισαγόμενα ακτινίδια.

Oμαλά πάντως εξελίσσεται η καλλιέργεια ακτινιδίων στις κύριες παραγωγικές περιοχές. Αναμένουμε μια καλή παραγωγή περίπου 345.000 τόνους και καλής ποιότητας, με κάποια προβλήματα με μικρά μεγέθη.

Οι περσινές εξαγωγές ακτινιδίων (την εμπορική περίοδο 2024/2025) ανήλθαν σε αξία τα 338,9 εκατ. ευρώ και ποσοτικά ξεπέρασαν τους 216.170 τόνους.

Εντύπωση πάντως προκαλεί η εισαγωγή ακτινιδίων στην χώρα μας. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων, το εννιάμηνο του 2025 έγιναν εισαγωγές 2.322 τόνων ακτινιδίων, προερχόμενα κυρίως από την Ιταλία (47%) και ακολουθούν Χιλή, Ολλανδία κ.α. 

Έχουμε ακόμη εισαγωγή ακτινιδίων από Ρουμανία και Βουλγαρία, που κατά πάσα πιθανότητα είναι από επιστροφές εξαχθέντων ελληνικών ακτινιδίων, αφού αυτές οι χώρες δεν παράγουν το προϊόν. Πιστεύουμε ότι αυτές οι ποσότητες, εφόσον είναι επιστροφές, θα έχουν ελεγχθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ. 

Σημαντικά ήταν τα συμπεράσματα του ετήσιου συνεδρίου του International Kiwifruit Organization (IKO), που πραγματοποιήθηκε φέτος στο Vigo της Ισπανίας (22-25/09/25), συγκεντρώνοντας τις κυριότερες χώρες παραγωγής ακτινιδίων παγκοσμίως.

Αντικείμενο του συνεδρίου αποτέλεσε η παρουσίαση των εξελίξεων στον κλάδο και οι προβλέψεις για τη νέα εμπορική σεζόν 2025 - 2026.

Το IKO αποτελεί διεθνή οργανισμό που εκπροσωπεί χώρες - κλειδιά στην παγκόσμια παραγωγή ακτινιδίου, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Νέα Ζηλανδία, η Χιλή, οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και η Νότια Αφρική, η Τουρκία και η Κίνα.

Την Ελλάδα εκπροσώπησε για μία ακόμη φορά η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ) μέσω του Προέδρου της κ. Χρήστου Κολιού (ΟΜΙΛΟΣ ΚΟΛΙΟΥ ΑΒΕΕ) και του μέλους της ΕΔΟΑ κ. Ζήση Μανώση (ΖΕΥΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ ΑΕ).

Το CSO Italy, που εκπροσωπεί θεσμικά τον ιταλικό κλάδο οπωροκηπευτικών, συμμετείχε στο συνέδριο μαζί με εκπροσώπους κορυφαίων ιταλικών εταιρειών, όπως οι Naturitalia, Jingold, Apo Conerpo και OP Kiwi Sole.

Ισχυρή η φετινή σεζόν για την Ευρώπη

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, η συνολική ευρωπαϊκή παραγωγή ακτινιδίων (όλων των ποικιλιών) αναμένεται να φτάσει τους 844.500 τόνους, σημειώνοντας αύξηση 15% σε σχέση με την περσινή σεζόν (2024–2025). Η άνοδος αυτή αποδίδεται στην αποκατάσταση των αποδόσεων μετά την περσινή χρονιά, στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, καθώς και στην επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων.

Ιταλία: Ανάπτυξη σε όλες τις ποικιλίες

Η Ιταλία προβλέπεται να φτάσει συνολικά τους 341.000 τόνους, αυξημένη κατά 17%. Αναλυτικά:

• 208.000 τόνοι πράσινων ακτινιδίων (ποικιλία Hayward) – αύξηση 11%
• 128.000 τόνοι κίτρινων ακτινιδίων – αύξηση 27%
• Πάνω από 4.000 τόνοι κόκκινων ακτινιδίων – αύξηση 10%

Η παραγωγή επωφελείται από την καλή καρποφορία και τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, κυρίως στη βόρεια Ιταλία.

Παράλληλα, σημειώνεται συνεχιζόμενη μείωση των εκτάσεων πράσινων ποικιλιών, ενώ αναπτύσσονται δυναμικά νέες κίτρινες και “club” ποικιλίες, καθώς και οι κόκκινες ποικιλίες με σημαντικές προοπτικές για τα επόμενα χρόνια.

Ελλάδα: Σταθερή άνοδος με προκλήσεις

Η Ελλάδα συνεχίζει την ανοδική της πορεία, με την παραγωγή να αναμένεται να φτάσει τους 367.000 τόνους, αυξημένη κατά 7% σε σχέση με πέρυσι. Παρόλο που περισσότερα από 15.000 εκτάρια μπαίνουν πλέον σε παραγωγή, καταγράφεται:

• Μείωση στην απόδοση ανά εκτάριο
• Ελαφρώς μικρότερο μέγεθος καρπών

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα, ενώ ενδέχεται να περιορίσει την περαιτέρω ανάπτυξη της καλλιέργειας τα επόμενα χρόνια. Παρ' όλα αυτά, η χώρα διατηρεί ισχυρή θέση στον ευρωπαϊκό χάρτη του ακτινιδίου.

Ιβηρική Χερσόνησος και Γαλλία: Σημαντική ανάκαμψη

Η Πορτογαλία, μετά από μια δύσκολη περσινή χρονιά, καταγράφει σημαντική άνοδο με προβλεπόμενη παραγωγή 47.000 τόνων, δηλαδή αύξηση 50%.

Αντίστοιχα, η Ισπανία αναμένεται να ξεπεράσει τους 33.000 τόνους, αυξημένους κατά 42%.

Στη Γαλλία, η παραγωγή προβλέπεται να φτάσει τους 55.000 τόνους, με αύξηση 10%, κατανεμημένη μεταξύ πράσινων και κίτρινων ποικιλιών.

Συμπέρασμα

Η νέα σεζόν ακτινιδίων για το 2025–2026 διαμορφώνεται ιδιαίτερα ενθαρρυντική για την Ευρώπη, με αυξημένες ποσότητες, βελτιωμένη ποιότητα και νέες ποικιλίες να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Παράλληλα, η προσαρμογή στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για τη βιωσιμότητα και τη στρατηγική ανάπτυξης των χωρών παραγωγής.

Η ακτινιδιά αποτελεί μια από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες δενδρώδεις καλλιέργειες της χώρας μας, με σταθερά αυξανόμενη εξαγωγική πορεία. Η προσαρμοστικότητά της σε διαφορετικά μικροκλίματα και η υψηλή διατροφική αξία των καρπών της, έχουν καταστήσει το φυτό στρατηγικής σημασίας για πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η ποικιλότητα των ειδών της οικογένειας Actinidiaceae προσφέρει στον παραγωγό και τον καταναλωτή μια μεγάλη γκάμα επιλογών – από τις παραδοσιακές πρασινόσαρκες, έως τις κιτρινόσαρκες και κοκκινόσαρκες ποικιλίες.

Το φυτό της ακτινιδιάς

Η ακτινιδιά (Actinidia deliciosa) είναι αναρριχώμενο, φυλλοβόλο και δίοικο καρποφόρο φυτό. Το είδος A. deliciosa είναι το πιο διαδεδομένο διεθνώς, καθώς από αυτό προέρχεται η γνωστή ποικιλία Hayward, που αποτέλεσε τη βάση της εμπορικής καλλιέργειας. Τα τελευταία χρόνια, αυξημένο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και άλλα είδη του γένους Actinidia, όπως τα A. chinensis, A. arguta και A. rufa, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία νέων ποικιλιών και για βελτιωτικά προγράμματα.

Πρασινόσαρκες ποικιλίες – Η παραδοσιακή βάση της καλλιέργειας

Η ποικιλία Hayward, προερχόμενη από το είδος Actinidia deliciosa, αποτέλεσε για δεκαετίες τη βάση της παγκόσμιας καλλιέργειας χάρη στη σταθερή απόδοση και την καλή συντηρησιμότητα των καρπών. Το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα της σάρκας οφείλεται στην παρουσία χλωροφύλλης, η οποία, χάρη στο μαγνήσιο και τις φυτικές ίνες που περιέχει, δρα ευεργετικά στον ανθρώπινο οργανισμό, προσφέροντας φυσική αποτοξίνωση και ήπια καθαρτική δράση. Παράλληλα, οι πρασινόσαρκες ποικιλίες είναι πλούσιες σε λουτεΐνη, ένα καροτινοειδές με έντονη αντιοξειδωτική δράση που προστατεύει τα κύτταρα και συμβάλλει στην υγεία των ματιών.

Ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε χλωροφύλλη, λουτεΐνη και β-καροτένιο παρουσιάζουν οι μικρόκαρπες ποικιλίες των ειδών A. rufa και A. arguta (Baby kiwi), οι οποίες ήδη καλλιεργούνται στη Νέα Ζηλανδία και άλλες χώρες. Στο ίδιο είδος, η Koryoku ξεχωρίζει για τα αυξημένα επίπεδα καροτινοειδών, ενώ η ελληνική ποικιλία «Τσεχελίδης» εμφανίζει διπλάσια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C σε σχέση με την Hayward. Η ποικιλιακή αυτή ποικιλότητα καθιστά τις πρασινόσαρκες ένα πολύτιμο γενετικό υλικό για βελτιωτικά προγράμματα και για τη συνέχιση της δυναμικής της καλλιέργειας.

Κιτρινόσαρκες ποικιλίες – Ο “χρυσός” της βιταμίνης Α

Οι κιτρινόσαρκες ποικιλίες του είδους Actinidia chinensis αντιπροσωπεύουν τη νέα εποχή της καλλιέργειας. Με λαμπερό χρώμα, λεία επιδερμίδα και υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες A, C και E, προσελκύουν ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο. Η βιταμίνη Α, που βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα, αποτελεί το κύριο διατροφικό τους πλεονέκτημα. Τόσο η Α όσο και η Ε είναι λιποδιαλυτές βιταμίνες, και για να αξιοποιηθούν πλήρως από τον ανθρώπινο οργανισμό χρειάζονται τη συνοδεία τροφών που περιέχουν λιπαρά.

Ανάμεσα στις γνωστότερες ποικιλίες συγκαταλέγονται οι Jin Tao, Golden King, Hort16A (Zespri Gold) και η Soreli, που έχει ήδη ενταχθεί στην ελληνική παραγωγή, κυρίως σε περιοχές με ήπιους χειμώνες. Οι κιτρινόσαρκες ποικιλίες ξεχωρίζουν για την ευχάριστη, γλυκύτερη γεύση τους και την υψηλή βιταμινική τους αξία, καθιστώντας τες μια σημαντική προσθήκη στη διεθνή αγορά ακτινιδίων.

 Κοκκινόσαρκες ποικιλίες – Το χρώμα της αντιοξειδωτικής ισορροπίας

Οι κοκκινόσαρκες ποικιλίες προέρχονται κυρίως από τα είδη Actinidia deliciosa και A. chinensis και ξεχωρίζουν για την παρουσία ανθοκυανινών, φυσικών χρωστικών που προσδίδουν το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα στη σάρκα των καρπών. Στο A. deliciosa η χρωστική συγκεντρώνεται γύρω από τους σπόρους σχηματίζοντας έναν κόκκινο δακτύλιο, ενώ στο A. chinensis εκτείνεται περισσότερο προς το εσωτερικό της σάρκας.

Οι ανθοκυανίνες, πέρα από την αισθητική διαφοροποίηση, συμβάλλουν σε μια μέτρια αλλά ουσιαστική αντιοξειδωτική δράση, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό και προστατεύοντας τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες. Έτσι, οι κοκκινόσαρκες ποικιλίες αποτελούν έναν φυσικό συνδυασμό γεύσης και υγείας, προσφέροντας διαφοροποίηση στην αγορά και ενδιαφέρουσες προοπτικές για την περαιτέρω αξιοποίηση του είδους.

Διατροφικά στοιχεία των ακτινιδίων

Τα ακτινίδια αποτελούν έναν από τους πιο πλήρεις καρπούς σε θρεπτικά και βιοενεργά συστατικά. Περιέχουν σημαντικές ποσότητες χλωροφύλλης, καροτινοειδών και βιταμινών Α, C και Ε, συνδυάζοντας αντιοξειδωτική προστασία και ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Η χλωροφύλλη, υπεύθυνη για το πράσινο χρώμα, είναι πλούσια σε μαγνήσιο και φυτικές ίνες, συμβάλλοντας στη φυσική αποτοξίνωση και στην καλή λειτουργία του εντέρου. Τα καροτινοειδή, όπως η λουτεΐνη και το β-καροτένιο, προστατεύουν τα κύτταρα από το οξειδωτικό στρες και ενισχύουν την υγεία των ματιών. Παράλληλα, η βιταμίνη C βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα σε πολλές ποικιλίες, προσφέροντας ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ενώ οι βιταμίνες Α και Ε συμβάλλουν στη δερματική και καρδιαγγειακή υγεία.

Η ποικιλία στη χημική σύσταση των καρπών ανάμεσα στα είδη A. deliciosa, A. chinensis, A. rufa και A. arguta καθιστά την ακτινιδιά μια καλλιέργεια με εξαιρετική διατροφική δυναμική και πεδίο περαιτέρω αξιοποίησης.

Διαφορές ανάμεσα στα είδη και τη διατροφική τους αξία

Ερευνητικά δεδομένα που έχουν πραγματοποιηθεί σε διάφορα είδη και ποικιλίες ακτινιδιάς δείχνουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στη χημική σύσταση των καρπών. Οι ποικιλίες του Actinidia deliciosa περιέχουν συνήθως μικρότερες ποσότητες βιταμίνης C σε σχέση με εκείνες του A. chinensis, στις οποίες τα επίπεδα είναι σχεδόν διπλάσια. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις, όπως η ελληνική ποικιλία «Τσεχελίδης», που παρουσιάζει διπλάσια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C σε σχέση με την Hayward.

Η ποικιλία Koryoku ξεχωρίζει για τα υψηλά επίπεδα χλωροφύλλης, λουτεΐνης και β-καροτενίου, τα οποία ενισχύουν τη διατροφική της αξία. Αντίθετα, οι ποικιλίες του A. chinensis εμφανίζουν χαμηλή περιεκτικότητα σε χλωροφύλλη και λουτεΐνη, αλλά υπερέχουν στις βιταμίνες A, C και E, συνδυάζοντας γλυκιά γεύση με πλούσια θρεπτικά στοιχεία. Οι μικρόκαρπες ποικιλίες των ειδών A. rufa και A. arguta παρουσιάζουν τις υψηλότερες τιμές σε χλωροφύλλη και καροτενοειδή, συμβάλλοντας σε ένα ιδιαίτερα ευεργετικό αντιοξειδωτικό προφίλ.

Η ποικιλιακή αυτή διαφοροποίηση προσφέρει πολύτιμες δυνατότητες για τη βελτίωση των φυτών και την ανάπτυξη νέων ποικιλιών με υψηλότερη διατροφική αξία, ανθεκτικότητα και εμπορικό ενδιαφέρον, στηρίζοντας έτσι τη δυναμική της καλλιέργειας τα επόμενα χρόνια.

 Το μέλλον της ακτινιδιάς είναι πολύχρωμο

Πέρα από τα ποικιλιακά και διατροφικά χαρακτηριστικά, το μέλλον της ακτινιδιάς προδιαγράφεται ιδιαίτερα δυναμικό. Ο πολύτιμος αυτός καρπός, μέσα από τη συνεχή βελτίωση των ποικιλιών, μπορεί να εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της σύγχρονης δενδροκομίας.

Η αυξανόμενη ζήτηση στις διεθνείς αγορές, η δυνατότητα καλλιέργειας σε ευρύ φάσμα εδαφοκλιματικών συνθηκών και οι υψηλές αποδόσεις που επιτυγχάνονται σε πολλές περιοχές της χώρας καθιστούν την ακτινιδιά μια από τις πιο αποδοτικές και βιώσιμες επιλογές για τον Έλληνα παραγωγό.

Η επιστημονική γνώση και η στοχευμένη βελτίωση των ειδών δίνουν σήμερα στους παραγωγούς και τους καταναλωτές τη δυνατότητα να γνωρίσουν καλύτερα τη διατροφική πολυμορφία ενός καρπού που έχει πλέον καθιερωθεί στην ελληνική γεωργία – και δείχνει πως έχει ακόμη πολλά να προσφέρει.

Πηγή:
Στυλιανίδης Δ.Κ., Σωτηρόπουλος Θ.Ε., Σιμώνης Α.Δ. και Παπαδοπούλου Ε. (2010). Ποικιλίες ακτινιδιάς με πράσινο, κίτρινο και κόκκινο χρώμα σάρκας καρπού. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 4/2010.

Συνεχίζονται οι κοπές νωπών σύκων στην Αττική, τα οποία αυτή την περίοδο πάνε κυρίως προς τις αγορές του εξωτερικού.

Από την άλλη ολοκληρώθηκε η συγκομιδή και προχωρά η διαδικασία της ξήρανσης και της εμπορίας των ξερών σύκων σε Πελοπόννησο και Εύβοια.

Ο κ. Αλέξανδρος Κολιαβασίλης, συκοπαραγωγός και αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μαρκόπουλου, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ολοκληρώθηκε η συγκομιδή των βασιλικών σύκων και βρίσκεται σε εξέλιξη η συγκομιδή μαύρων σρτην ευρύτερη περιοχή του Μαρκοπούλου Μεσογαίας. Φέτος έχουμε μια μέτρια παραγωγή σύκων. Στις 10 Απριλίου είχαμε έναν παγετό που επηρέασε τα όψιμα σύκα, ο οποίος είχε σαν αποτέλεσμα να έχουμε μείωση του όγκου παραγωγής, προβλήματα ποιότητας και μικροκαρπία. Από την άλλη τα πρώιμα σύκα αν και είχαν παραγωγή υπήρξαν προβλήματα ωρίμανσης και δεν είχαν καλή ροή στην συγκομιδή τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να πάνε προς τα πίσω οι κοπές. Αρκεί να αναφέρουμε ότι τώρα είμαστε στο 50% της παραγωγής (άλλες χρονιές είχαμε συγκομίσει το 70%) και όπως φαίνεται θα συγκομίζουμε μέχρι και το Νοέμβριο. Πάντως τον Οκτώβριο έχουμε κανονικούς ρυθμούς συγκομιδής και έχουμε μια ομαλότητα στη ροή των εξαγωγών. Η βασική αγορά που εξάγονται τα νωπά σύκα της Αττικής είναι ο Καναδάς.

Όσον αφορά τις τιμές στα νωπά σύκα όπως κάθε χρονιά ξεκίνησαν από υψηλά επίπεδα τα βασιλικά με τιμή παραγωγού από 10 έως 12 ευρώ το κιλό (μικτά). Στην συνέχεια όμως όταν έπεσαν πολλές ποσότητες στην αγορά η τιμή τους μειώθηκε στα 3 ευρώ. Από την άλλη τα μαύρα σύκα που πάνε για εξαγωγή έχουν τιμή από 3 έως 3,5 ευρώ το κιλό, ενώ τα σύκα που πάνε στην εγχώρια αγορά έχουν μια μέση τιμή στα 2,5 έως 3 ευρώ το κιλό. 

Ο κ. Δημήτρης Στολίδης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Συκοπαραγωγών Ταξιάρχη Ευβοίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι ολοκληρώθηκε η συγκομιδή του σύκου και προχωρά η διαδικασία της ξήρανσης και της τυποποίησης και από τα μέσα Σεπτεμβρίου έχει ξεκινήσει η εμπορία ξηρών σύκων. Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζει ο συνεταιρισμός  από την έλλειψη εργατών στην τυποποίηση με αποτέλεσμα να έχουμε καθυστερήσεις στις παραδόσεις των σύκων.

Όσον αφορά την φετινή παραγωγή σύκων στην Εύβοια αν και οι αρχικές εκτιμήσεις έδειχαν ότι θα είχαμε ένα ρεκόρ παραγωγής τελικά με το ξεκίνημα της συγκομιδής είχαμε μια δυνατή βροχόπτωση και υψηλή υγρασία με αποτέλεσμα να έχουμε απώλειες στις αποδόσεις και προβλήματα στην ποιότητα που έκαναν μεγάλο αριθμό σύκων μη εμπορεύσιμο. Προβλέπουμε ότι φέτος έχουμε μια παραγωγή στο 30% έως 35% μιας καλής χρονιάς στην περιοχή μας. Η εκτίμηση είναι ότι φέτος θα έχουμε περίπου 2.500 έως 2.600 τόνους σύκων.

Όσον αφορά τις τιμές παραγωγού είναι η πρώτη φορά ιστορικά που οι τιμές παραγωγού στα σύκα της Εύβοιας είναι σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με της  Πελοποννήσου. Συγκεκριμένα η μέση τιμή φέτος κυμαίνεται στα 2 ευρώ το κιλό.

Καλύτερη σε σχέση με πέρσι είναι η φετινή παραγωγή σύκων στην Πελοπόννησο. Θυμίζουμε ότι πέρσι η παραγωγή έπεσε κάτω από 1.000 τόνους (500 τόνους).

Η ΣΥΚΙΚΗ πάντα δίνει προκαταβολή και στη συνέχεια εκκαθάριση στους παραγωγούς. Οι τιμές παραγωγού φέτος που ανακοίνωσε είναι αυξημένες έως και 37%, σε σχέση με τις περσινές.

Ειδικότερα οι τιμές που ανακοινώθηκαν για το 2025 στα συμβατικά σύκα είναι:

• για την Α ποιότητα 4,50 ευρώ
• για την Β ποιότητα 3,70 ευρώ
• για την Γ ποιότητα 2,50 ευρώ
• για την Δ ποιότητα 2,10 ευρώ.

Στα βιολογικά οι τιμές είναι:

• για την Α ποιότητα 4,70 ευρώ
• για την Β ποιότητα 3,80 ευρώ
• για την Γ ποιότητα 2,60 ευρώ
• για την Δ ποιότητα 2,40 ευρώ.

Αυτές τις ημέρες ξεκίνησε η συγκομιδή για την ποικιλία λωτού Hana fuyu, η οποία όμως έχει ποσότητες πολύ περιορισμένες.

Θα ακολουθήσουν οι βασικές ποικιλίες Jiro και Rojo Brillante. Η φετινή παραγωγή αναμένεται να είναι μειωμένη λόγω των παγετών της περασμένης άνοιξης.

Ο κ. Σάββας Παστόπουλος, γεωπόνος με κατάστημα γεωργικών εφοδίων στο Νέο Μυλότοπο Πέλλας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι μετά τις 10 Οκτωβρίου αναμένεται να ξεκινήσει η συγκομιδή της ποικιλίας Rojo Brillante, ενώ από τις 15 Οκτωβρίου ξεκινά η ποικιλία Jiro.

Οι λωτοί της ποικιλίας Jiro μετά την συγκομιδή από τα δέντρα είναι έτοιμοι για κατανάλωση. Για τους Rojo Brillante χρειάζεται να γίνει μια διαδικασία αποστυφοποίησης πριν πάει στην κατανάλωση.

Η παραγωγή φέτος αναμένεται να είναι πολύ μειωμένη σε σχέση με άλλες χρονιές κάτι που θα φέρει αυξημένη ζήτηση και υψηλότερες τιμές.

Πολλοί ροδακινοπαραγωγοί εγκαταλείπουν στην περιοχή την καλλιέργεια πυρηνόκαπρων και στρέφονται στα ακτινίδια και τους λωτούς. Αυτό όμως που θα πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί είναι ότι το ακτινίδιο έχει μεγάλο κόστος άρδευσης, ενώ ο λωτός έχει λιγότερες απαιτήσεις.

Από την πλευρά του ο κ. Τάσος Χαλκίδης, έμπειρος παραγωγός από τη Βέροια, που ασχολείται εδώ και χρόνια με την παραγωγή λωτού, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι αυτές τις ημέρες ξεκίνησαν οι πρώιμες ποικιλίες λωτού. Η παραγωγή φέτος είναι μειωμένη και η ζήτηση αυξημένη. Αυτό φέρνει προσδοκίες στους παραγωγούς για καλύτερες τιμές σε σχέση με πέρσι, που κυμάνθηκαν από 40 έως 45 λεπτά.

Το θετικό στην καλλιέργεια λωτού είναι ότι δεν έχει πολλά καλλιεργητικά και σχεδόν καθόλου φυτοπροστατευτικά έξοδα, ενώ έχει καλές τιμές για τον παραγωγό. Ο λωτός έχει πολύ λιγότερους ψεκασμούς σε σχέση με τα ροδάκινα.

Όταν γίνεται νέα φύτευση ο παραγωγός από τον τρίτο ή τέταρτο χρόνο αρχίζει να έχει παραγωγή. Σε μια καλή χρονιά οι αποδόσεις μπορεί να κυμανθούν από 80 έως 100 κιλά το δέντρο.

Στην περιοχή μας μετά το ακτινίδιο η καλλιέργεια του λωτού είναι η πιο δημοφιλή εναλλακτική πρόταση για όσους θέλουν να φύγουν από την καλλιέργεια πυρηνόκαρπων. 

Έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή της πρώιμης ποικιλίας Acco που έχει μικρές ποσότητες και ξεκινά η συγκομιδή για το ρόδι Ερμιόνης, ενώ τις επόμενες ημέρες αναμένεται η συγκομιδή της ποικιλίας Wonderful, που είναι η βασική ποικιλία ροδιών στην χώρα μας.

Η παραγωγή ροδιών φέτος είναι μειωμένη σε όλες τις ποικιλίες λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν την άνοιξη. Προβλέπεται μια αύξηση στις τιμές κατά 30% σε σχέση με πέρσι.

Ο κ. Παναγιώτης Αθανασιάδης, διευθυντής και υπεύθυνος πωλήσεων του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ομάδας Παραγωγών (ΑΣΟΠ) Αγίου Αθανασίου της Δράμας, έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή της πρώιμης ποικιλίας Acco που έχει μικρές ποσότητες. Από 10 Οκτωβρίου ξεκινά η συγκομιδή της «Wonderful» που είναι η βασική ποικιλία στην χώρα μας (90% της παραγωγής).

Υπάρχει φέτος μια μικρή οψιμότητα της καλλιέργειας (κανονικά η συγκομιδή ξεκινούσε από 6 Οκτωβρίου). Η εικόνα της καρπόδεσης φέτος είναι καλή και έχουμε μεγάλη ακαρπία. Αυτό οφείλεται στους παγετούς που είχαμε τέλη Μαρτίου και στους έντονους ανέμους που υπήρξαν κατά την πρώτη ανθοφορία τον Μάιο. Φέτος αναμένεται να έχουμε αρνητικό ρεκόρ 20ετίας μειωμένης παραγωγής ροδιού.

Η μείωση της φετινής παραγωγής οφείλεται και στην έλλειψη οικονομικής ρευστότητας που έχουν οι παραγωγοί και δεν μπορούν να κάνουν τις απαραίτητες καλλιεργητικές φροντίδες. Επίσης έχουμε καθέ χρόνο μείωση των εκτάσεων καλλιέργειας λόγω εγκατάλειψης εξαιτίας του υψηλού κόστους παραγωγής. Ο ΑΣΟΠ από το 2005 σε πανελλαδικό επίπεδο ξεκίνησε συνεργασία με παραγωγούς που καλλιεργούν 8.000 στρέμματα με ρόδια. Από αυτά τα 1.500 στρέμματα είναι με βιολογική καλλιέργεια. Το 60% του χυμού που παράγουμε πάει για εξαγωγή. Υπάρχει αυξημένη ζήτηση στο εξωτερικό για χυμό βιολογικού ροδιού.

Οι τιμές παραγωγού που έχουμε ανακοινώσει για φέτος είναι:

• Βιολογικά για πρώτη ποιότητα (βρώσιμα) 60 λεπτά και για δεύτερη ποιότητα (χυμό) 26 λεπτά το κιλό
• Συμβατικά για πρώτη ποιότητα (βρώσιμα) 55 λεπτά και για δεύτερη ποιότητα (χυμό) 23 λεπτά το κιλό

Ο συνεταιρισμός με την συγκομιδή δίνει μια προκαταβολή 60% και η εξόφληση γίνεται σε δύο μήνες. Πρέπει να μειωθεί όμως το κόστος της καλλιέργειας στην χώρα μας, μέσα από την χρηματοδότηση και τα συνεταιριστικά σχήματα για να καταφερει να γίνει βιώσιμη. 

Μεγάλος ανταγωνιστής μας στη διεθνή αγορά είναι η Τουρκία γιατί είναι μια χώρα που έχει εθνικό σχεδιασμό για όλες τις καλλιέργειες. Στο μέλλον φοβόμαστε ότι δεν θα έχουμε ποσότητες ροδιών για να καλύψουμε την εμπορική ζήτηση που υπάρχει. Επίσης δεν υπάρχει νέα γενιά για να ασχοληθεί με την παραγωγή γιατί υπάρχει έλλειψη ενδιαφέροντος από τους νέους για την αγροτική παραγωγή. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση αναμένεται τα επόμενα χρόνια να αντιμετωπίση η χώρα μας επισιτιστική κρίση.

Ο παραγωγός, Δημήτρης Κόντος, από τα Βιολογικά Κτήματα της Οικογένειας Κόντου στην Ερμιόνη, έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή της πρώιμης ποικιλίας Acco, που έχει μικρές ποσότητες και είναι ένα ρόδι που πάει κυρίως για χυμοποίηση. Ακολουθεί η ποικιλία «ρόδι Ερμιόνης» που από το 2020 είναι στο μητρώο Προστατευόμενων Ονομασιών Προέλευσης (ΠΟΠ), που έχει κατά 70% βρώσιμη χρήση, ενώ η δεύτερη ποιότητα πάει για χυμοποίηση. Φέτος η παραγωγή ροδιού είναι μειωμένη κατά 20% έως 30% λόγω των παγετών της άνοιξης και προβλημάτων στην ανθοφορία. Δεν έχουμε καλή καρπόδεση στα περισσότερα χωράφια. Στην Αργολίδα έχουμε μια παραγωγή της τάξης των 3.000 τόνων για την ποικιλία ροδιού Ερμιόνη. Κυρίως πάει στην εγχώρια αγορά αλλά μικρές ποσότητες καταφέρνουν να πάνε για εξαγωγή. Αν και έχει καλά γευστικά χαρακτηριστικά και μαλακή υφή δεν έχει καλή διατηρησιμότητα στα ψυγεία. Πάντως όσοι έχουν καταφέρει να κάνουν εξαγωγές βλέπουν ότι υπάρχει πολύ αυξημένη ζήτηση και το προϊόν φεύγει στην αγορά.

Πέρσι οι τιμές παραγωγού για τα ρόδια κυμάνθηκε για την καλή ποιότητα κυμάνθηκαν από 50 έως και 70 λεπτά το κιλό για πρώτη ποιότητα που είναι για βρώσιμη χρήση και από 30 έως 40 λεπτά το κιλό για την δεύτερη ποιότητα που είναι για χυμοποίηση. Για τους παραγωγούς αυτές οι τιμές είναι σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την αύξηση του κόστους παραγωγής. Θα πρέπει να περιμένουμε την συγκομιδή για να δούμε που θα κινηθούν φέτος οι τιμές.

Το κόστος συγκομιδής έχει αυξηθεί σε υψηλά επίπεδα γιατί δεν βρίσκουμε εργάτες γης. Την περίοδο που συγκομίζουμε ρόδια γίνεται συγκομιδή και σε άλλες καλλιέργειες, με αποτέλεσμα να έχει διπλασιαστεί το κόστος των εργατικών. Αυτό έχει αναγκάσει πολλούς παραγωγούς να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια. Δουλεύεις ένα ολόκληρο χρόνο και όταν φτάνεις στην συγκομιδή δεν ξέρεις αν καταφέρεις να πάρεις την παραγωγή σου από τα δέντρα. 

Πριν από έντεκα χρόνια εγκατέλειψε την Αθήνα για να πάει στην Φίλια της Λέσβου, όπου δημιούργησε μια επιτυχημένη οικοτεχνία τροφίμων και καλλυντικών.

Σήμερα η Ελένη Σιβρή καλλιεργεί βιολογικά σε αναβαθμίδες, σύκα, αμπέλια και τριαντάφυλλα και στην συνέχεια παράγει με παραδοσιακές μεθόδους, πετιμέζι σύκου και πετιμέζι σταφυλιού με εκχύλισμα αρμπαρόριζας, λευκό ξύδι από σταφύλι με τριαντάφυλλο, ροδόνερο και το μοναδικό ροδόσταγμα.

Το 2025 το ροδόσταγμα που παράγει βραβεύτηκε σε διεθνή διαγωνισμό μεσογειακών προϊόντων στο Λονδίνο, επειδή είναι ένα μοναδικό προϊόν με διπλή χρήση. Είναι καλλυντικό αλλά και χρησιμοποιείται σαν αρωματικό στα τρόφιμα.

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο, «γεννήθηκα στην Φίλια ένα χωριό της Λέσβου και από μικρή παρακολουθούσα την γιαγιά μου να παράγει ροδόσταγμα από την τοπική ποικιλία τριανταφυλλιάς (RosaDamascena). Στην συνέχεια σπούδασα στην Αθήνα και εργάστηκα για 14 χρόνια σε ιδιωτική τράπεζα. Μετά αποφάσισα να επιστρέψω με την οικογένειά μου στην Λέσβο και να ασχοληθώ με την αγροτική παραγωγή. Σήμερα καλλιεργώ βιολογικά ένα χωράφι 7,5 στρέμματα με αναβαθμίδες και παράλληλα έστησα μια μικρή οικοτεχνία».

Συνεργάζεται με τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ δίνει μοσχεύματα και πολλαπλασιαστικό υλικό και της δίνουν έτοιμα φυτά. Το ροδόσταγμα, όπως εξηγεί, παράγεται με τον παραδοσιακό τρόπο με ήπια συνθλιψη, όπου πρεσσάρουν τα ροδοπέταλα για πολλές ώρες σε ήπια θερμοκρασία, για να αρχίσουν να στάζουν και να βγάζουν από μέσα τον χυμό τους. Σε συνεργασία που είχε με μηχανολόγους κατάφερε να κάνει «εκβιομηχάνιση της παραγωγής», κάτι που έφερε μια καλύτερη διαχείριση των ροδοπέταλων και στην συνέχεια κάνει τυποποίηση σε φιάλες 30 ml. Κάπως έτσι η οικοτεχνία της, Filia Rose, πήρε μορφή και σήμερα είναι επισκέψιμη την άνοιξη, ενώ γίνεται προσπάθεια να γίνει όλο τον χρόνο.

Δεν ήταν φυσικά όλα στρωμένα με ροδοπέταλα

Όπως τονίζει στον ΑγροΤύπο «υπάρχουν πολλές δυσκολίες και καμιά βοήθεια για έναν άνθρωπο που θέλει να παράγει στην ύπαιθρο. Κατάφερα να έχω μια χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά» με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Αυτό με βοήθησε να αγοράσω τον απαραίτητο μηχανολογικό εξοπλισμό (αποστακτήρα). Εκτός όμως από αυτά τα 2.500 ευρώ δεν είχα καμιά άλλη οικονομική βοήθεια από κανένα επενδυτικό πρόγραμμα, αν και παράγω προϊόντα μεγάλης αξίας και ποιότητας.

Κατάθεσα αίτηση για ένταξη στα Σχέδια Βελτίωσης αλλά μου είπαν ότι κόπηκα για μισό μόριο. Βλέπετε είχε περισσότερα μόρια η ελαιοκαλλιέργεια από την καλλιέργεια αρωματικών φυτών στο νησί.

Κάνω βιολογική καλλιέργεια που σημαίνει αυξημένο κόστος. Χρησιμοποιώ για λίπανση κομπόστ που παράγω μόνη μου. Επίσης διαθέτω αρδευτικά συστήματα για την ορθολογική διαχείριση του νερού, επειδή υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την άρδευση στην περιοχή. Όλα αυτά γίνονται με δικά  μου έξοδα.

Υπάρχει μια μεγάλη γραφειοκρατία και αδιαφορία. Ταλαιπωρήθηκα με συνεχόμενες αιτήσεις γιατί ήθελα να στρωθεί με άσφαλτο ο δρόμος που φτάνει στην οικοτεχνία. Ούτε για την συντήρηση των αναβαθμίδων δεν έχω κάποια οικονομική στήριξη.

Πληρώνω ασφάλιστρα στον ΕΛΓΑ κάθε χρόνο αλλά όταν έπαθα ζημιά στην καλλιέργεια δεν με αποζημίωσαν γιατί μου είπαν ότι δεν δικαιούμαι λόγω μικρού κλήρου.

Ακόμη και το εμπόριο είναι δύσκολο λόγω μεγάλου κόστους μεταφοράς. Επίσης τα υλικά τυποποίησης έρχονται από την υπόλοιπη Ελλάδα στην Λέσβο και για αυτό έχουν υψηλό κόστος. Πάντως το θετικό είναι ότι όσο περνάει ο καιρός έχω και περισσότερους πελάτες και με ενδιαφέρει να κάνω εξαγωγές.

Η κινόα, το γνωστό «ψευδοδημητριακό» που έχει μπει δυναμικά στη διατροφή των καταναλωτών τα τελευταία χρόνια, καλλιεργείται ήδη σε αρκετές περιοχές της χώρας μας, όπως στη Θεσσαλία και τη Θράκη. Με αφορμή την πρόσφατη ολοκλήρωση της συγκομιδής, αξίζει να γίνει μια συνολική αποτίμηση της καλλιέργειας: τα θετικά της στοιχεία, οι δυσκολίες που παραμένουν, αλλά και οι προοπτικές που ανοίγονται. Οι πρώτες συγκομιδές δείχνουν θετικά σημάδια, ωστόσο η καλλιέργεια βρίσκεται ακόμη σε μεταβατικό στάδιο, με πλεονεκτήματα αλλά και αρκετές προκλήσεις που προβληματίζουν τους παραγωγούς.

Πού βρίσκεται σήμερα η καλλιέργεια

Η συγκομιδή πραγματοποιείται το καλοκαίρι, με αποδόσεις που σε πειραματικά αγροτεμάχια φτάνουν τα 250–300 κιλά το στρέμμα. Παράλληλα, η ζήτηση για κινόα στην αγορά αυξάνεται σταθερά, τόσο από την εγχώρια βιομηχανία τροφίμων όσο και από εξαγωγικές επιχειρήσεις. Η ένταξή της σε συμβολαιακά σχήματα δίνει πρόσβαση στους παραγωγούς σε μια σίγουρη αγορά.

Πέρα από τη Θεσσαλία, όπου συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής, καλλιέργειες έχουν δοκιμαστεί και σε περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης, με ενθαρρυντικά αλλά ακόμη πειραματικά αποτελέσματα. Ωστόσο, η έλλειψη ισχυρής μεταποιητικής βάσης στη χώρα οδηγεί μέρος της παραγωγής να κατευθύνεται στο εξωτερικό για καθαρισμό και τυποποίηση, αφήνοντας ένα κενό στην εγχώρια αλυσίδα αξίας.

Πού καλλιεργείται και τι αποδόσεις δίνει 

Η καλλιέργεια της κινόα δείχνει ενδιαφέρον οικονομικό προφίλ. Ο σπόρος κοστίζει περίπου 7–10 ευρώ το κιλό και χρειάζονται 3–5 κιλά ανά στρέμμα, ανεβάζοντας το κόστος σπόρου στα 25–40 ευρώ. Μαζί με τις καλλιεργητικές εργασίες, το συνολικό κόστος παραγωγής κυμαίνεται στα 60–90 ευρώ το στρέμμα. Οι αποδόσεις ποικίλλουν, με εμπορικές καλλιέργειες να δίνουν από 200 έως και 350 κιλά το στρέμμα, ανάλογα με τις συνθήκες. Στη συμβολαιακή γεωργία, η τιμή παραγωγού κυμαίνεται από 0,80 έως 1,20 ευρώ το κιλό, πράγμα που σημαίνει ότι τα ακαθάριστα έσοδα για έναν παραγωγό μπορεί να φτάσουν τα 240–360 ευρώ το στρέμμα. Συγκριτικά με σιτάρι ή καλαμπόκι, η κινόα έχει υψηλότερη δυναμική κέρδους, αλλά και μεγαλύτερο ρίσκο λόγω ασταθών αποδόσεων και έλλειψης σταθερής αγοράς.

Η φετινή συγκομιδή κινόα ολοκληρώθηκε στη Θεσσαλία, όπου συγκεντρώνεται και το μεγαλύτερο μέρος της καλλιέργειας. Οι αποδόσεις κυμάνθηκαν γύρω στα 250–300 κιλά το στρέμμα, με διαφοροποιήσεις ανάλογα με την περιοχή και τις καλλιεργητικές πρακτικές. Το εισόδημα για τους παραγωγούς θεωρείται ανταγωνιστικό σε σχέση με καλλιέργειες όπως το σιτάρι και το βαμβάκι, κυρίως λόγω της υψηλότερης τιμής παραγωγού.

Παράλληλα, μικρότερες εκτάσεις καλλιεργούνται και σε άλλες περιοχές, όπως στη Θράκη και στη Μακεδονία, όπου η κινόα δοκιμάζεται τα τελευταία χρόνια είτε σε συμβολαιακή βάση είτε μέσω πειραματικών προγραμμάτων. Ωστόσο, παραμένουν άλυτα ζητήματα που αφορούν τη μεταποίηση, τον εξοπλισμό και την εξειδικευμένη τεχνογνωσία, τα οποία προς το παρόν περιορίζουν τις δυνατότητες ευρύτερης ανάπτυξης της καλλιέργειας.

Αγορά, ζήτηση και συμβολαιακή γεωργία

Η ζήτηση για κινόα στην Ελλάδα αυξάνεται, κυρίως μέσα από την αγορά προϊόντων υγιεινής διατροφής και τις εξαγωγικές δυνατότητες. Καθοριστικό ρόλο παίζει η συμβολαιακή γεωργία, με εταιρείες τροφίμων και τυποποίησης να προσφέρουν συμβόλαια σε παραγωγούς κυρίως στη Θεσσαλία και στη Θράκη. Τα συμβόλαια εξασφαλίζουν απορρόφηση του προϊόντος και σταθερή τιμή, μειώνοντας τον κίνδυνο. Ωστόσο, ένα από τα εμπόδια στην αλυσίδα αξίας είναι η μεταποίηση. Ο σπόρος κινόα πρέπει να καθαριστεί από σαπωνίνες, διαδικασία που απαιτεί ειδικό εξοπλισμό. Στη χώρα μας οι διαθέσιμες μονάδες είναι περιορισμένες, με αποτέλεσμα μέρος της παραγωγής να χρειάζεται συνεργασίες με εξωτερικές εγκαταστάσεις ή ακόμη και εξαγωγή για επεξεργασία.

Επιδοτήσεις και στήριξη

Η κινόα μπορεί να ενταχθεί σε επιδοτούμενα σχήματα της νέας ΚΑΠ 2023–2027, κυρίως ως πρωτεϊνούχα καλλιέργεια. Στα οικολογικά σχήματα, η συμβατική καλλιέργεια λαμβάνει ενίσχυση που κυμαίνεται γύρω στα 60 €/στρ., ενώ η βιολογική στα 69,4 €/στρ. Υπάρχει επίσης ειδικό πρόγραμμα μείωσης αποτυπώματος άνθρακα με ενίσχυση 42,2 €/στρ. Σε παλαιότερες πιλοτικές δράσεις είχαν καταγραφεί επιδοτήσεις περίπου 58,8 €/στρ. με αποδόσεις γύρω στα 300 κιλά. Ωστόσο, υπάρχουν συχνά ασυμβατότητες με προηγούμενα μέτρα, αλλά και καθυστερήσεις στις πληρωμές, κάτι που χρειάζεται προσεκτική εκτίμηση από τους παραγωγούς πριν την ένταξη.

Δυσκολίες και προβληματισμοί

Παρά τα θετικά, η καλλιέργεια συνοδεύεται από αρκετές δυσκολίες. Η έλλειψη εξειδικευμένων μηχανημάτων σημαίνει ότι οι θεριζοαλωνιστικές που χρησιμοποιούνται προκαλούν απώλειες σπόρου, που φτάνουν ακόμη και το 10–15%. Οι αποδόσεις είναι ασταθείς λόγω κλιματικών παραγόντων και ελλιπούς τεχνογνωσίας, ενώ η συγκομιδή εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλο «αγκάθι», με τις απώλειες να μειώνουν σημαντικά το τελικό εισόδημα.

Οι παραγωγοί στηρίζονται κυρίως σε καλλιεργητικές πρακτικές, όπως το σκαλιστήρι ή ακόμη και χειρωνακτικές επεμβάσεις με τσαπί, για τον έλεγχο των ζιζανίων, αφού δεν υπάρχουν ακόμη εγκεκριμένα σκευάσματα. Η κινόα δεν περιλαμβάνεται με σαφήνεια στους καταλόγους φυτοπροστατευτικών του ΥΠΑΑΤ, γεγονός που αφήνει κενό στους παραγωγούς και περιορίζει τη δυνατότητα ορθής και ασφαλούς διαχείρισης. Παράλληλα, καταγράφονται συχνά προσβολές από λίγκο, αφίδες και τζιτζικάκι. Μπορεί να μην είναι πάντα καταστροφικές, ωστόσο αυξάνουν το κόστος και τη δυσκολία της καλλιέργειας. Όπως τονίζει στον Αγροτύπο ο γεωπόνος Κ. από την Καρδίτσα, οι πρώτες εγκρίσεις ζιζανιοκτόνων αναμένονται το 2026, κάτι που δημιουργεί προσδοκίες για μεγαλύτερη σιγουριά στη διαχείριση της καλλιέργειας.

Ένας συχνός προβληματισμός αφορά την αμειψισπορά: η κινόα μπορεί να μπει σε σχήματα με σιτηρά, καλαμπόκι ή βαμβάκι, βελτιώνοντας τη δομή του εδάφους. Επίσης, αρκετοί ρωτούν για τη βιολογική κινόα, όπου η ζήτηση είναι αυξανόμενη, αλλά η αγορά παραμένει περιορισμένη και δέχεται πίεση από τις εισαγωγές. Η συγκομιδή εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλη πρόκληση, με τις απώλειες να μειώνουν το τελικό εισόδημα, ακόμα κι όταν οι αποδόσεις στο χωράφι είναι καλές.

Η άλλη όψη της κινόα

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα οικογένειας παραγωγών στη Θεσσαλία, Καρδίτσα, με 40 στρέμματα κινόα, η οποία λόγω έντονης παρουσίας ζιζανίων και εντομολογικών προσβολών – κυρίως από λίγκο, αφίδες και τζιτζικάκι – δεν κατάφερε να συγκομίσει τη φετινή παραγωγή.

«Μετά τον Ιούλιο η καλλιέργεια γέμισε ζιζάνια και έντομα· δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Στο τέλος, δεν μπήκαμε καν για συγκομιδή», αναφέρει στον ΑγροΤύπο, γεωπόνος και παραγωγός της περιοχής.

Η περίπτωση αυτή δείχνει πως, παρά τα συμβόλαια και τις καλές τιμές παραγωγού, η κινόα παραμένει καλλιέργεια με υψηλό ρίσκο. Όταν η πίεση από ζιζάνια και εχθρούς δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι η πλήρης απώλεια του εισοδήματος. Αυτό το στοιχείο λειτουργεί αποτρεπτικά για νέους παραγωγούς, ενώ αναδεικνύει την ανάγκη για ουσιαστική στήριξη σε επίπεδο φυτοπροστασίας και τεχνογνωσίας.

Πού βαδίζει η κινόα στην Ελλάδα

Η κινόα δείχνει ότι μπορεί να αποτελέσει μια καλλιέργεια με ενδιαφέρον για όσους παραγωγούς θέλουν να διαφοροποιηθούν και να αξιοποιήσουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία της νέας ΚΑΠ. Ωστόσο, η έλλειψη εξοπλισμού, η αβεβαιότητα στην αγορά και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές δημιουργούν εμπόδια.

Για να μπορέσει η κινόα να βρει μόνιμη θέση στον ελληνικό καλλιεργητικό χάρτη, χρειάζονται επενδύσεις σε μηχανικό εξοπλισμό, σταθερές υποδομές μεταποίησης και ουσιαστική στήριξη των παραγωγών που αποφασίζουν να ρισκάρουν με μια νέα, αλλά ελπιδοφόρα καλλιέργεια. Μια πιο ξεκάθαρη πολιτική γύρω από τη φυτοπροστασία και η διάχυση τεχνογνωσίας μέσω συνεργασιών με ερευνητικά ιδρύματα και συνεταιρισμούς θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά. Με τέτοια βήματα, η κινόα θα πάψει να αντιμετωπίζεται ως «πειραματική» και θα μπορέσει να εξελιχθεί σε μια σταθερή και βιώσιμη επιλογή για τον Έλληνα παραγωγό.

Το πιο γρήγορο ανέκδοτο στην χώρα μας είναι οι «έλεγχοι» που κάνει το ΥπΑΑΤ.

Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο ρεπορτάζ του ΑγροΤύπου πωλούνται ελληνικά ακτινίδια στην αγορά της Ολλανδίας αλλά στην Ελλάδα δεν έχουν καταγραφεί εξαγωγές για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Σε συνέχεια του ρεπορτάζ σας αναφέρουμε ότι σήμερα πωλούνται στην Ολλανδία ακτινίδια της ποικιλίας Χέιγουορντ (Kiwi hayward) που είναι η κύρια πράσινη ποικιλία ακτινιδίων που παράγει η χώρα μας.

Μάλιστα οι τιμές χονδρικής, στις 17 Σεπτεμβρίου 2025, στην ολλανδική αγορά, για τα ελληνικά ακτινίδια της ποικιλίας Χέιγουορντ κυμαίνονται στα 2,55 ευρώ το κιλό. Αντίστοιχα τα ακτινίδια ποικιλίας Τσεχελίδη κυμαίνονται από 2,35 έως 2,25 ευρώ το κιλό.

Η Ολλανδία που είναι μια ευρωπαϊκή χώρα κάνει πλήρη καταγραφή των εισαγωγών και εξαγωγών. Από την άλλη η Ελλάδα δεν γνωρίζει ακόμη ότι γίνονται εξαγωγές ακτινιδίων.   

Αναφερόμαστε στην ποικιλίας Χέιγουορντ γιατί υπάρχει νομοθεσία, με την απόφαση του πρώην Γενικού Γραμματέα του ΥπΑΑΤ (Αντώνογλου) για την ρύθμιση θεμάτων εμπορίας ακτινιδίων, την οποία υπογράφει ο πρώην ΥπΑΑΤ, Σταύρος Αραχωβίτης, που αναφέρει ότι η ημερομηνία συγκομιδής τους είναι η 15η Οκτωβρίου και της εμπορίας τους η 1η Νοεμβρίου. Είναι επίσης γνωστό ότι σε περίπτωση που η συγκομιδή γίνει νωρίτερα τα ακτινίδια δεν θα ωριμάσουν φυσιολογικά στην μετασυλλεκτική τους πορεία, θα αφυδατωθούν έχοντας ξινή και στυφή γεύση.

Διαβάστε το ΦΕΚ με την απόφαση

Αφού δεν έχει υπογραφεί νέα απόφαση θα πει ότι ισχύει η συγκεκριμένη νομοθεσία. Αλλά για να εφαρμοστεί μια νομοθετική ρύθμιση θα πρέπει να συνοδεύεται από ελέγχους και καταγραφή των ελληνικών εξαγωγών από το ΥπΑΑΤ.

Αν δεν μπορεί ο Τσιάρας να κάνει ελέγχους στις κοπές των Χέιγουορντ δεν υπάρχει λόγος να προχωρήσει σε νέα νομοθετική ρύθμιση για ορισμό ημερομηνίας κοπής και για την ποικιλία Τσεχελίδη, την οποία ζητάνε φορείς του κλάδου.

Θυμίζουμε ότι η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ) κρούει και φέτος, για μια ακόμη χρονιά, τον κώδωνα του κινδύνου για την πρόωρη κοπή (με χαμηλά σάκχαρα) και παράνομη διακίνηση ατυποποίητων ακτινιδίων στις διεθνείς αγορές.

Θα πρέπει να υπάρξει διαφύλαξη της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας του ακτινιδίου από τις παράνομες πρόωρες κοπές που γίνονται στην χώρα μας, αναφέρει και η ΕΘΕΑΣ, που ζητάει από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και των ΔΑΟΚ, να σταματήσουν, μέσω ελέγχων, αυτές τις πρακτικές, που υπονομεύουν τον μέλλον του ελληνικού ακτινιδίου, που με τόσο μακροχρόνιο κόπο και προσπάθειες κατακτήθηκε.

Στο μεταξύ φέτος αναμένεται να είναι μειωμένη η παραγωγή ακτινιδίων αλλά θα έχει καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Όμως επειδή κάθε χρόνο νέα δέντρα εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία, αναμένεται να αναπληρώσουν μέρος της απώλειας της παραγωγής.

Την περσινή εμπορική περίοδο (2024/2025) τα ακτινίδια κατέγραψαν ρεκόρ εξαγωγών σε αξία, ύψους 340 εκατ. ευρώ, κατατάσσοντας το προϊόν στην πρώτη θέση των εξαγομένων νωπών οπωροκηπευτικών μας προϊόντων. 

Πωλούνται ελληνικά ακτινίδια στην αγορά της Ολλανδίας αλλά στην Ελλάδα δεν έχουν καταγραφεί εξαγωγές για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (μέχρι μέσα Σεπτεμβρίου).

Το ερώτημα είναι δεν θα έπρεπε να δήλωναν οι εξαγωγείς στις αρμόδιες ελέγκτικές αρχές της χώρας μας τα φορτία που εξήχθησαν προς την Ολλανδία.

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, καταγράφεται, μέχρι 12/9/2025, κατά εκτίμηση εξαγωγή ακτινιδίων 450 τόνων (αντίστοιχες περσινές εξαγωγές ανήλθαν σε 757 τόνους). Αναμένουμε την ανακοίνωση ότι τα εξαχθέντα ακτινίδια είχαν μετρηθεί σε επίσημα εργαστήρια και πληρούσαν τις προδιαγραφές, όταν με βάση πληροφορίες επιχειρείται η συγκομιδή και εξαγωγή ακτινιδίων ποικιλίας Χέιγουορθ (Hayward), που η ημερομηνία συγκομιδής τους είναι η 15η Οκτωβρίου και της εμπορίας τους η 1η Νοεμβρίου. 

Σημειώνεται ότι μετρήσεις σακχάρων κατά ποικιλία έχουν διαβιβασθεί στην αρμόδια Δ/νση του ΥπΑΑΤ (δεν υπερβαίνουν τα 5,5 Brix) παρά ταύτα ακτινίδια ποικιλίας Τσεχελίδης, για 5η εβδομάδα, πωλούνται στην αγορά της Ολλανδίας (χωρίς οι αρμόδιες υπηρεσίες να έχουν εντοπίσει τους παραβάτες «εμπόρους» που τα αποστέλουν)

Η συγκομιδή του καρπού νωρίτερα, χωρίς να πληροί τις κατάλληλες προδιαγραφές ωριμότητας, (δηλαδή βαθμούς ωρίμανσης 6,2 Brix, μέση περιεκτικότητα ξηράς ουσίας 15%), που προβλέπεται από την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, είναι μια πραγματική απερισκεψία και εμφανής ανευθυνότητα, η οποία μπορεί να καταστρέψει τη νέα εμπορική περίοδο, αποθαρρύνοντας τους πελάτες μας, για επαναλαμβανόμενες αγορές, με ότι θα σημάνει αυτό για την ελληνική οικονομία (το ακτινίδιο είναι ένα καθαρά εξαγώγιμο προϊόν). 

Η ΕΘΕΑΣ απέστειλε επιστολή προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και τον ΕΛΓΑ, ζητώντας την ένταξη του συστήματος υποστύλωσης τύπου «κρεβατίνα» στα μέτρα αντιχαλαζικής προστασίας για την καλλιέργεια ακτινιδίου. 

Ο κ. Σάββας Αργυράκης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΑΣ Καβάλας και της ΕΘΕΑΣ, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ζητάμε να διευκρινιστεί ότι είναι επιλέξιμο και αυτό το είδος της καλλιέργειας ακτινιδίου, που έχει κάνει την εμφάνισή του από τη δεκαετία του 80.

Ζητάμε να τροποποιήσουν τους όρους επιλεξιμότητας του προγράμματος, ώστε να μπορούν να ενταχθούν στο μέτρο και οι παραγωγοί που χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο σύστημα υποστύλωσης, το οποίο είναι κυρίαρχο σε πολλές περιοχές της χώρας.

Επισημαίνεται ότι η καλλιέργεια του ακτινιδίου αναπτύσσεται δυναμικά στη χώρα μας, με εξαγωγικό προσανατολισμό και σημαντική συμβολή στο αγροτικό εισόδημα.

Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

Η καλλιέργεια των φυτών ακτινιδίου στην χώρας μας  έχει δυναμική ανάπτυξη και εξελίσσεται σε μία από τις καλλιέργειες με καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό στηρίζοντας την οικονομία. Τα τελευταία χρόνια εγκαθίσταται με επιτυχία σε πολλές περιοχές, μεταξύ των οποίων ενδεικτικά αναφέρουμε την Περιφερειακή Ενότητα Δράμας, με σημαντική συμβολή στο γεωργικό εισόδημα και στην τοπική ανάπτυξη.

Στην μεγάλη πλειονότητα των νέων φυτεύσεων, η υποστύλωση γίνεται με το σύστημα «κρεβατίνα», το οποίο ανταποκρίνεται στις ανάγκες της καλλιέργειας και υιοθετείται ευρέως από τους παραγωγούς. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήσαμε στην αγορά, είναι απολύτως εφικτή η εγκατάσταση αντιχαλαζικών συστημάτων προστασίας και σε αυτόν τον τύπο υποστύλωσης, με πλήρη κάλυψη των προδιαγραφών του ΕΛΓΑ.

Κατόπιν των ανωτέρω, ζητούμε στην επόμενη πρόσκληση για μέτρα ενεργητικής προστασίας να τροποποιηθούν οι όροι επιλεξιμότητας, και ειδικότερα να τροποποιηθεί η αποκλειστική αναφορά στο σύστημα «παλμέτα» ως προϋπόθεση για την καλλιέργεια ακτινιδιάς, για να είναι επιλέξιμο και το σύστημα υποστύλωσης «κρεβατίνα». Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατή η ένταξη στο μέτρο και των παραγωγών που χρησιμοποιούν το σύστημα «κρεβατίνα», οι οποίοι αποτελούν πολύ μεγάλο ποσοστό στις περιοχές Πιερίας, Άρτας, Καβάλας, Ξάνθης, Δράμας και άλλες.

Η προσαρμογή αυτή είναι καθοριστικής σημασίας, ώστε να προστατευθεί το εισόδημα των παραγωγών και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα μιας καλλιέργειας με ιδιαίτερη σημασία για την εξωστρέφεια της Ελλάδας.

Με επείγουσα επιστολή της στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ) κρούει για μία ακόμη χρονιά τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει η πρόωρη κοπή (με χαμηλά σάκχαρα) και η παράνομη διακίνηση ατυποποίητων ακτινιδίων.

Η ΕΔΟΑ ζητά και πάλι την εντατικοποίηση των ελέγχων, από τις αρμόδιες Αρχές του ΥπΑΑΤ και των Περιφερειών της χώρας, σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ, με μικτά συνεργεία σε όλα τα επίπεδα (συνοδευτικά πιστοποιητικά, οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, ποικιλίες ακτινιδίων, μέσα συσκευασίας, νόμιμα φορολογικά παραστατικά, κλπ), στους συνοριακούς σταθμούς, στα λιμάνια και στο εσωτερικό της χώρας (οπωρώνες, τυποποιητήρια - συσκευαστήρια, ψυγεία, εθνικές οδούς, κλπ) και την επιβολή των προβλεπομένων κυρώσεων στους παραβάτες.

Η ραγδαία ανάπτυξη της καλλιέργειας και αντίστοιχα της παραγωγής του ακτινιδίου στην χώρα μας και μάλιστα με άναρχο τρόπο επιδεινώνει κάθε χρόνο το χρονίζον και κρίσιμο αυτό ζήτημα που έρχεται από τη μια σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία και από την άλλη καταστρέφει την εικόνα των ελληνικών ακτινιδίων στο εξωτερικό, υποβαθμίζοντας σοβαρά την ποιότητα και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του φρούτου.

Η ΕΔΟΑ ζήτησε επίσης τον ορισμό ημερομηνίας κοπής και για την ποικιλία Τσεχελίδη, μέτρο που θα συμβάλλει στον περιορισμό του παραπάνω προβλήματος.

Όπως αναφέρουν οι εξαγωγείς, πράξη υπονόμευσης αποτελεί η παράνομη κοπή και πώληση ανώριμων ακτινιδίων, ενός προϊόντος, το οποίο και φέτος κατέγραψε ρεκόρ σε αξία, κατατάσσοντάς το στην κορυφή των εξαγωγών στα φρούτα και λαχανικά.

Ειδικότερα, όπως καταγγέλλει ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, σύμφωνα με πληροφορίες του για ακόμη μια χρονιά κάποιοι «έμποροι» συγκόμισαν και ήδη διακίνησαν – εξήγαγαν ακτινίδια ποικιλίας Τσεχελίδης, ενώ οι «κοπές» συνεχίζονται σε δυο παραγωγικές περιφέρειες, παρά το γεγονός ότι αυτή την περίοδο δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις ωριμότητας ή εμπορικής ποιότητας, παραβιάζοντας και την υφιστάμενη ΚΥΑ.

Και προσθέτει: «Αυτή η πρόωρη συγκομιδή είναι μια πράξη ανευθυνότητας, η οποία απειλεί έως και «υπονομεύει»  τις προοπτικές μιας προσπάθειας προώθησης των εξαγωγών των ακτινιδίων, που ήδη την εμπορική περίοδο 2024/25 κατέγραψε, για μια ακόμη σεζόν, ρεκόρ σε αξία ύψους 340 εκατ. ευρώ, κατατάσσοντας το προϊόν στην πρώτη θέση των εξαγομένων νωπών οπωροκηπευτικών μας προϊόντων».

«Η συγκομιδή του καρπού νωρίτερα χωρίς να πληροί τις κατάλληλες προδιαγραφές ωριμότητας, (δηλαδή βαθμούς ωρίμανσης 6,2ο Brix, μέση περιεκτικότητα ξηράς ουσίας 15%, που προβλέπεται από την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία), είναι μια πραγματική απερισκεψία και εμφανής ανευθυνότητα, η οποία μπορεί να καταστρέψει την εν όψει εμπορική περίοδο αποθαρρύνοντας τους πελάτες μας για επαναλαμβανόμενες αγορές με ότι θα σημάνει αυτό για την ελληνική οικονομία», εξηγεί ο κ. Πολυχρονάκης.

Οι ελληνικές εξαγωγές φρέσκων φρούτων και λαχανικών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μικρές, με μόνο 26,421 εκατομμύρια ευρώ στην περίοδο Ιανουαρίου - Μάϊου του τρέχοντος έτους (2025) βάσει στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ.

Όπως αναφέρει ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, αυτός ο τζίρος αντιπροσωπεύει το 2,7% του συνόλου των εξαγωγών οπωροκηπευτικών.

Όμως προσθέτει ότι «υπάρχει ανησυχία μεταξύ των εταιρειών που πωλούν σε αυτήν την αγορά, ειδικά στον τομέα των ακτινιδίων, μετά την πρόσφατη συμφωνία βάσει της οποίας οι εξαγωγές της ΕΕ θα υπόκεινται σε δασμό 15%.

Ενώ οι λεπτομέρειες της συμφωνίας και το κατά πόσον οι γεωργικές εξαγωγές της ΕΕ θα υπόκεινται σε αυτόν τον δασμό είναι ακόμη άγνωστα, οι παραγωγοί ακτινιδίου αναμένεται να είναι μεταξύ των επηρεαζόμενων κλάδων στην χώρα μας.

Το ακτινίδιο είναι το προϊόν με τις περισσότερες πωλήσεις στον τομέα των φρέσκων φρούτων και λαχανικών στις ΗΠΑ, με 11.325 τόνους, να έχουν εξαχθεί από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2025, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 83% όλων των εξαγωγών, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι οποίες ανήλθαν σε 13.646 τόνους.

Σε αξία, οι εξαγωγές ακτινιδίου ανήλθαν σε 21,83 εκατομμύρια ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 82,6% των συνολικών εξαγωγών της χώρας μας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι οποίες ανήλθαν σε 26,421 εκατομμύρια ευρώ.

Οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές φρέσκων φρούτων και λαχανικών προς τις ΗΠΑ, από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2025, έφτασαν τους 13.646 τόνους, σημειώνοντας αύξηση 2,2% σε σχέση με πέρσι».

Ξεκίνησε η συγκομιδή σύκων στις πρώιμες περιοχές της χώρας. Μετά από αρκετά χρόνια με προβλήματα μειωμένης παραγωγής φέτος φαίνεται να έχουμε μια καλή χρονιά στην παραγωγή.

Ωστόσο οι υψηλές θερμοκρασίες των προηγούμενων ημερών φαίνεται να έχουν επηρεάσει σε κάποιο βαθμό τα σύκα, κυρίως στις περιοχές της Κορινθίας και της Αττικής.

Όπως δηλώνει στον ΑγροΤύπο ο Πρόεδρος της «ΣΥΚΙΚΗΣ», Παναγιώτης Παπαγεωργίου, φέτος φαίνεται ότι έχουμε μια καλή παραγωγή σύκων στην Πελοπόννησο. Είχαμε καλό χειμώνα, ενώ οι βροχοπτώσεις και υγρασίες έφεραν μια καλή βλάστηση. Αυτή την εβδομάδα ωριμάζουν τα σύκα και μέχρι τις 10 Αυγούστου θα ξεκινήσει η συγκομιδή. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε συνεχώς μειωμένες παραγωγές σύκων λόγω καιρικών συνθηκών. Πριν μια δεκαετία είχαμε μια παραγωγή περίπου 3.000 έως 4.000 τόνων ξηρών σύκων. Πέρσι η παραγωγή έπεσε κάτω από 1.000 τόνους (500 τόνους). Αν τελικά φέτος καταφέρουμε να έχουμε καλή χρονιά από πλευράς συγκομιδής, τότε θα έχουμε μια καλή χρονιά και στις εξαγωγές. Πέρσι οι τιμές που έδωσε η ΣΥΚΙΚΗ για τα καλής ποιότητας σύκα ήταν στα συμβατικά 4,60 ευρώ/κιλό και στα βιολογικά στα 4,80 ευρώ/κιλό. Φέτος ο συνεταιρισμός αποφάσισε να χορηγήσει μια προκαταβολή στους παραγωγούς για να ξεκινήσουν την συγκομιδή και με την ολοκλήρωση της παράδοσης του προϊόντος θα καταβληθεί και η εξόφληση.

Ο κ. Δημήτρης Στολίδης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Συκοπαραγωγών Ταξιάρχη Ευβοίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας στους συκοπαραγωγούς γιατί δεν έχουν ακόμη πληρωθεί τις ενισχύσεις του Μέτρου 23. Πέρσι είχαμε μια μεγάλη μείωση της παραγωγής για αυτό τα σύκα της Εύβοιας εντάχθηκαν στο Μέτρο 23. Είναι πολύ άσχημη εξέλιξη να μην έχουν ρευστότητα οι συκοπαραγωγοί σε μια χρονιά που φαίνεται να έχουμε - μετά από πέντε χρόνια - επιτέλους μια καλή καρπόδεση στους συκεώνες της Εύβοιας. Είχαμε καλές θερμοκρασίες τον φετινό χειμώνα και τις απαραίτητες βροχοπτώσεις που βοήθησαν τα δέντρα. Επίσης φέτος δεν είχαμε τα περσινά προβλήματα στην γονιμοποίηση. Έχει ξεκινήσει η συγκομιδή στα πρώιμα σύκα της περιοχής. Η ζήτηση είναι αυξημένη στην εγχώρια αγορά αλλά και στις διεθνείς αγορές. Σε μια καλή χρονιά η περιοχή έχει μια παραγωγή περίπου 4.000 τόνους ξηρών σύκων. Πέρσι ήταν μια καταστροφική χρονιά με μια παραγωγή 1.500 τόνων και οι τιμές κυμάνθηκαν για τα καλής ποιότητας ξερά σύκα στα 6,30 ευρώ το κιλό. Φέτος προβλέπουμε μια παραγωγή περίπου 3.200 τόνους ξερών σύκων. Μέχρι τέλος του Αυγούστου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή στην Εύβοια.

Από την πλευρά του ο εξαγωγέας νωπών σύκων στην περιοχή του Μαρκόπουλου της Αττικής κ. Δημήτρης Μπάρτζης, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι έχουν ξεκινήσει εδώ και μια εβδομάδα περίπου οι συγκομιδές της ποικιλίας των βασιλικών σύκων στα πρώιμα χωράφια. Όμως η συγκομιδή λόγω των καιρικών συνθηκών φαίνεται να έχει πάει πίσω και οι ποσότητες είναι ακόμη μικρές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην έχουν ακόμη ξεκινήσει ακόμη οι εξαγωγές των νωπών σύκων της περιοχής. Πάντως οι πρώτη εικόνα δείχνει ότι στα βασιλικά σύκα θα έχουμε μια καλή παραγωγή. Αντίθετα στα μαύρα σύκα αναμένεται οι ποσότητες να είναι μειωμένες, κατά 40%, λόγω των καιρικών συνθηκών.

Ο κ. Αλέξανδρος Κολιαβασίλης, συκοπαραγωγός και αντιπρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Μαρκόπουλου, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησε η συγκομιδή πρώιμων σύκων εδώ και μια εβδομάδα. Φαίνεται όμως ότι ο καύσωνας δημιούργησε πρόβλημα στην παραγωγή κάτι που θα φανεί το επόμενο 10ήμερο. Τώρα συγκομίζουμε κυρίως τα πρώιμα βασιλικά και πολύ λίγα μαύρα σύκα. Οι τιμές νωπών σύκων στην χονδρική πώληση αυτή την περίοδο κυμαίνονται από 9 έως 10 ευρώ το κιλό. Μέχρι τέλος της εβδομάδας θα δούμε τις ποσότητες που θα έχου συγκομιδή και αν είναι μεγάλες τότε θα προχωρήσουμε σε εξαγωγές. Πάντως οι όψιμοι συκεώνες της περιοχής φαίνεται να έχουν απώλειες στην παραγωγή λόγω του παγετού της άνοιξης.

Όπως αναφέρει στον ΑγροΤύπο η κ. Ελένη Ρέπα, παραγωγός νωπών σύκων από την Κορινθία, ακόμη δεν γνωρίζουμε πως έχει επηρεάσει ο καύσωνας την παραγωγή σύκων της περιοχής. Υπήρξε και πρόβλημα φέτος στην γονιμοποίηση λόγω της περσινής ξηρασίας. Καλλιεργούμε την ποικιλία Mission που είναι κατάλληλη για εξαγωγές επειδή είναι χοντρόφλουδη και ανθεκτική. Αν δεν υπάρχουν όμως μεγάλες ποσότητες τα νωπά σύκα θα απορροφηθούν μόνο από την εγχώρια αγορά. Αν βοηθήσουν οι καιρικές συνθήκες η συγκομιδή σύκων στην περιοχή θα ξεκινήσει σε περίπου 10 ημέρες. 

Φέτος αναμένεται να είναι μειωμένη η παραγωγή ακτινιδίων, σε σχέση με πέρσι, σύμφωνα με την πρώτη εικόνα της καρπόδεσης.

Δεν ξέρουμε όμως την ακριβή ποσότητα της παραγωγής γιατί κάθε χρόνο νέα δέντρα εισέρχονται στην παραγωγική διαδικασία, τα οποία επηρεάζουν το μέγεθος της παραγωγής στην χώρα μας.

Πάντως το ακτινίδιο συνεχίζει να κάνει ρεκόρ εξαγωγής στην Ελλάδα. Οι ικανοποιητικές τιµές που απολαµβάνει το προϊόν τα τελευταία χρόνια έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον για την καλλιέργειά του.

Ένα πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια η ακτινιδιά θα είναι η άρδευση, γιατί πρόκειται για μια καλλιέργεια που έχει μεγάλες ανάγκες νερού.

Ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ακτινιδίου (ΕΔΟΑ), κ. Χρήστος Κολιός, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι από την πρώτη εικόνα της καρπόδεσης φαίνεται ότι θα έχουμε μια μείωση της παραγωγής σε σχέση με πέρσι. Ωστόσο θα πρέπει να περιμένουμε τα δέντρα που θα ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία για να δούμε που θα κυμανθεί αυτή η μείωση. Επίσης φαίνεται μέχρι στιγμής να έχουμε καλή εικόνα στα μεγέθη των ακτινιδίων. Θα πρέπει όμως να δούμε πόσο επηρεάστηκε η καλλιέργεια από τις υψηλές θερμοκρασίες των προηγούμενων ημερών.

Όσον αφορά την εμπορία δεν αναμένεται να επηρεαστούν οι εξαγωγές από τους δασμούς Τραμπ. Το ελληνικό ακτινίδιο έχει καλή φήμη στις διεθνείς αγορές. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η είσοδος του ελληνικού ακτινιδίου σε νέες αγορές, καθώς η ποιότητα των ελληνικών ακτινιδίων είναι ιδιαίτερα υψηλή και ευρέως αναγνωρίσιμη.

Ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι ομαλά μέχρι στιγμής εξελίσσεται η καλλιέργεια ακτινιδίων στην χώρα μας. Από την πρώτη εικόνα της καρπόδεσης φαίνεται ότι αναμένουμε μια καλή και ποιοτική παραγωγή. Οι εξαγωγές ακτινιδίων την εμπορική περίοδο 2024/2025 ξεπέρασαν σε αξία τα 340 εκατ. ευρώ και ποσοτικά ξεπέρασαν τους 200.000 τόνους, έναντι 176.039 τόνων την προηγούμενη περίοδο, που σημαίνει αύξηση κατά 14,26%.  

Ο κ. Σάββας Αργυράκης, παραγωγός ακτινιδίων και μέλος της διοίκησης της ΕΑΣ Καβάλας και της ΕΘΕΑΣ, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι είχαμε ζημιές στην παραγωγή από τον παγετό της Άνοιξης. Προβλέπουμε μια μείωση της παραγωγής στην Καβάλα κατά 25% έως 30%. Όμως μειωμένη αναμένεται να είναι η παραγωγή ακτινιδίων σε όλη την χώρα λόγω των καιρικών συνθηκών. Δεν γνωρίζουμε ακόμη πως θα επηρεαστεί η παραγωγή από τις υψηλές θερμοκρασίες. Πάντως μέχρι στιγμής φαίνεται να έχουμε καλά μεγέθη. Παρά τις νέες φυτεύσεις φαίνεται να έχουμε κάποιες ζημιές στην παραγωγή κάθε χρόνο. Αυτό βοηθάει όμως στην εμπορία του προϊόντος. Θα πρέπει να γίνουν επενδύσεις στην χώρα μας για μακρά αποθήκευση των ακτινιδίων, κάτι που θα βοηθήσει να εξάγονται μεγάλες ποσότητες.

Από την Πιερία ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού (ΑΣ) ΠΕΣΚΟ, Ηλίας Γκρίνιας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι από την καρπόδεση και την εξέλιξη της καλλιέργειας αναμένουμε φέτος μια καλή ποιότητα. Οι αποδόσεις και οι ποσότητες αναμένεται να είναι μειωμένες. Μένει να δούμε πως θα επηρεαστεί η καλλιέργεια από τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Πάντως βλέπουμε ότι υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον από τώρα για τα ακτινίδια. Αυτό αποτελεί ένα θετικό μήνυμα για τη διαμόρφωση της φετινής τιμής παραγωγού.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Επισκοπής από την Ημαθία, Δημήτρης Λογγιζίδης, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι μέχρι στιγμής φαίνεται να έχουμε μια μείωση στην παραγωγή ακτινιδίων κατά 25% έως 30%. Τις επόμενες εβδομάδες θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα για τα μεγέθη του καρπού. Τα ακτινίδια της ποικιλίας Τσεχελίδη αναμένεται να έχουν μια μείωση της παραγωγής κατά 40%. Τα δέντρα έπαθαν θερμικό σοκ από τον καύσωνα και θα πρέπει να δούμε κατά πόσο θα επηρεαστεί η παραγωγή. Ωστόσο έχουν αυξημένες ανάγκες άρδευσης. Η περιοχή μας διαθέτει νερά από γεωτρήσεις και είναι μεγάλο πρόβλημα η άρδευση της καλλιέργειας. Επίσης πρέπει να περιμένουμε την παραγωγή από τα νέα παραγωγικά δέντρα για να δούμε πόσο τελικά θα κυμανθεί φέτος η μείωση της παραγωγής.

Ο κ. Άγγελος Ξυλογιάννης, μέλος του Αγροτικός Συνεταιρισμός Εκμετάλλευσης Ακτινιδίων Άρτας (ΑΣΕΑ), αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι φέτος αναμένουμε μια μειωμένη παραγωγή. Η καλλιέργεια δεν είχε τις απαιτούμενες ώρες ψύχους. Επίσης επηρεάστηκε από τον παγετό του Απριλίου. Ένα ακόμη πρόβλημα που αφορά όλη την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αφορά την γονιμοποίηση και οφείλεται στην μείωση των κυψελών στην χώρα μας. Σήμερα δεν έχει προβλήματα άρδευσης η περιοχή της Άρτας. Στο μέλλον όμως θα αποκτήσει και για αυτό χρειάζεται να δημιουργηθεί μια στρατηγική για την άρδευση της καλλιέργειας. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην χρήση νερού για άρδευση. Αναμένουμε επίσης να δούμε πως θα επηρεαστεί η καλλιέργεια από τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού.