Αφθώδης πυρετός: αυξημένη επιφυλακή μετά την εστία στην Κύπρο και την επιδημιολογική εικόνα στην Τουρκία

Άρθρο του Αθανάσιου Σ. Σαρόπουλου, Δρ. Γεωπόνος – Πρόεδρος της Δ.Ε. του Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.) και Αν. Προϊστάμενος της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας και Αλιείας Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, μιλάει για τα προβλήματα καταγραφής του ζωικού κεφαλαίου και για τη νέα «τεχνική λύση» που εφάρμοσε το ΥπΑΑΤ και αναφέρει τα εξής:

«Στα τέλη Μαΐου του 2025 όλη η Ελλάδα έκπληκτη πληροφορήθηκε από τα ΜΜΕ ότι στην Κρήτη έχουν δηλωθεί περίπου 8 εκατομμύρια αιγοπρόβατα. Ποια είναι, όμως, η εξέλιξη της υπόθεσης μετά από 7 μήνες άπειρων δημοσιευμάτων και συζητήσεων στο πρώτο θέμα δημοσιότητας στην πατρίδα μας;

Στις 1/1/2025 ήταν δηλωμένα στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής (Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στην Κρήτη συνολικά 7.861.291 αιγοπρόβατα.

Στις 22/12/2025, μετά την επίσημη ετήσια απογραφή του Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου (κατά δήλωση των κτηνοτρόφων), είναι δηλωμένα στην ίδια επίσημη βάση δεδομένων μόλις 6.877.554 αιγοπρόβατα!

Δηλαδή, με άλλα λόγια, μετά το συνεχές «ράλι» ανόδου των αιγοπροβάτων από το 2018 μέχρι την 1/1/2025 και μόλις μέσα σε σχεδόν ένα χρόνο, το δηλωμένο ζωικό κεφάλαιο της Κρήτης μειώθηκε κατά 983.737 αιγοπρόβατα, σχεδόν ένα εκατομμύριο ζώα!

Μετά το «σπάσιμο» της κτηνοτροφικής «φούσκας» της Κρήτης από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, στις 20/5/2025 (ημερομηνία του περίφημου δελτίου τύπου), ένα «limit-down» διαδέχθηκε τα απανωτά κτηνοτροφικά «limit-up»...

Επισημαίνεται, όμως, ότι ο αριθμός των δηλωμένων κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων στην Κρήτη δεν μειώθηκε παράλληλα, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά αυξήθηκε ελαφρά, από 28.032 στις 1/1/2025 στις 28.376 αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις στις 22/12/2025!

Το περίεργο είναι ότι στην Ηπειρωτική Ελλάδα θανατώθηκαν περίπου 433.000 αληθινά αιγοπρόβατα από τα μέτρα για την εκρίζωση της ευλογιάς και ακόμη ακούγεται ο κλαυθμός και ο οδυρμός των δύστυχων κτηνοτρόφων που ξαφνικά βρέθηκαν δίχως ζώα να πεινούν.

Στην Κρήτη δεν παρατηρήθηκε τίποτα σχετικό μέχρι σήμερα.

Ευλογιά ανακοινώθηκε μόνο σε δύο (2) κτηνοτροφικές μονάδες στο Ηράκλειο (η μεγάλη μείωση των αιγοπροβάτων καταγράφηκε, όμως, στο Ρέθυμνο, όπου δηλώθηκαν 733.689 ζώα λιγότερα), άλλη επιζωοτία ή φυσική καταστροφή δεν ακούσθηκε...

Η μείωση των παραγωγικών ενήλικων θηλυκών ζώων στην Κρήτη φέτος ήταν στις 387.412 αιγοπρόβατα. Υπάρχουν αντίστοιχα στοιχεία σφαγών; Τι έγιναν τόσες εκατοντάδες χιλιάδες ζώων, θάφτηκαν;

Ελέγχθηκε τι έγιναν αυτά τα ζώα και από ποιες μονάδες μειώθηκαν;

Κατά πάσα πιθανότητα, τα αιγοπρόβατα που μειώθηκαν τη φετινή χρονιά στην Κρήτη, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν υπήρξαν ποτέ, αέρας ήταν (πιθανώς καλά επιδοτούμενος!), αέρας έγιναν...

Αυτές οι οξύμωρες και ανεξήγητες αλλαγές του ζωικού κεφαλαίου που καταγράφηκαν στην τελευταία απογραφή στην Κρήτη, με μικρή αύξηση των αιγοπροβατοτροφικών εκμεταλλεύσεων, αλλά με μεγάλη μείωση, κατά περίπου ένα εκατομμύριο αιγοπρόβατα, του ζωικού κεφαλαίου, αποτελούν πιθανόν αντανάκλαση της στρεβλής λειτουργίας της νέας ΚΥΑ Τσιάρα για την «τεχνική λύση» (υπ΄ αρ. 3378/2025 – ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025).

Δεδομένης, λοιπόν, της προβληματικής «εξίσωσης Τσιάρα» (άρθρο 4, παράγραφος 5 και πίνακες ΚΑΔ του Παραρτήματος της ΚΥΑ 3378/2025), οι περίπου 17.000 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις της Κρήτης που δεν παράγουν - παραδίνουν ή μεταποιούν το γάλα και συγκεκριμένα όσες από αυτές δεν παράγουν ούτε κρέας, δηλαδή όσες δεν παράγουν τίποτα, και φέτος μπορούσαν να δικαιολογήσουν την ύπαρξη ζώων (παραγωγικά και πιθανότατα και βιολογικά ανύπαρκτων), ώστε να τους δοθούν δημόσια βοσκοτόπια και να ενεργοποιήσουν βοσκοτοπικά δικαιώματα, εισπράττοντας επιδοτήσεις, προφανώς παράνομα με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, στην περίπτωση που δεν υπάρχει ζωικό κεφάλαιο...

Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής είναι σε λειτουργία και μπορεί να ζητήσει από τον ΟΠΕΚΕΠΕ – ΑΑΔΕ να προσκομίσει στοιχεία για την εφαρμογή της νέας «τεχνικής λύσης».

Πόσα ΑΦΜ στην Κρήτη πληρώθηκαν βοσκοτοπικά δικαιώματα το 2024 και πόσα φέτος το 2025 και εάν μειώθηκαν, ποιοι ήταν οι λόγοι;

Για πόσα ΑΦΜ συνολικά χρησιμοποιήθηκε η 5η παράγραφος του άρθρου 4 της ΚΥΑ υπ΄ αρ. 3378/2025 (ΦΕΚ Β΄ 6327/26-11-2025) και πόσα από αυτά βρίσκονται στην Κρήτη;

Κατανεμήθηκαν εκτάσεις βοσκοτόπων εκτός όμορου νομού ή εκτός Κρήτης για τους Κρητικούς;

Εφαρμόστηκε μέχρι σήμερα η προβληματική 20η παράγραφος του 6ου άρθρου της ΚΥΑ και εάν όχι, πότε προβλέπεται να εφαρμοστεί;

Αυτά κι άλλα ερωτήματα για τις καταβληθείσες πληρωμές, αλλά και για τις μελλοντικές συμπληρωματικές πληρωμές του 2025 είναι κρίσιμα, εάν θέλουμε να αλλάξουμε σελίδα και να μη συνεχίσουμε αμετανόητοι τις ίδιες πρακτικές…

Κι επειδή εκτιμάται πως δεν θα εφαρμοστεί τελικά η τοποθέτηση στομαχικών βόλων και η επιτόπια καταμέτρηση των ζώων το 2026 ή δεν θα εφαρμοστεί σωστά και καθολικά, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει η πολιτική βούληση, τουλάχιστον για την Κρήτη, η νέα ΚΥΑ μπορεί τελικά να μην είναι και τόσο προσωρινή, αλλά να εφαρμοστεί και για το 2026 ή και για όσα χρόνια θα απαιτηθούν για την εκπόνηση και για την εφαρμογή των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης (κατ΄ ελάχιστον τρία χρόνια)…

Σε ακόμα ένα γύρο πληρωμών προς αγρότες δικαιούχους ενισχύσεων προχώρησε την Τρίτη (23/12) ο ΟΠΕΚΕΠΕ, συνεχίζοντας τη διαδικασία καταβολής χρημάτων.

Συγκεκριμένα πληρώθηκαν μια συμπληρωματική πληρωμή οι αιγοπροβατοτρόφοι για ζωοτροφές. Συνολικά πιστώθηκαν 25,3 εκατομμύρια ευρώ στους λογαριασμούς 42.982 δικαιούχων.

Η προηγούμενη πληρωμή για ενίσχυση ζωοτροφών (de minimis) είχε γίνει στα τέλη Οκτωβρίου και αφορούσε 44.726.678 ευρώ σε 39.820 δικαιούχους. 

Παρατηρούμε σε σχέση με την προηγούμενη πληρωμή ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός δικαιούχων αλλά παράλληλα έχουν μειωθεί τα χρήματα.

Στην επίσημη ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ δεν αναφέρει τι αφορούν τα χρήματα, παρά μόνο ότι πρόκειται γενικά για «ενίσχυση για την ευλογιά και την πανώλη».

Αναλυτικότερα η ανακοίνωση αναφέρει:

• 42.982 κτηνοτρόφοι έλαβαν 25 εκατομμύρια ευρώ ως ενίσχυση για την ευλογιά και την πανώλη.

• 61 αγρότες έλαβαν 221.000 ευρώ για φερτά υλικά στους νομούς Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων και Φθιώτιδας.

• 12 αγρότες έλαβαν 22.000 ευρώ για τις καλλιέργειες σύκων, φιστικιών, μήλων και καστάνων, στους νομούς Αττικής και Λάρισας.

• 22 αγρότες έλαβαν 60.500 ευρώ για ζημιές στον νομό Καβάλας από πτώση αεροσκάφους.

Από τις 15 Οκτωβρίου, οπότε και άρχισαν οι πληρωμές ενισχύσεων με τη διαδικασία των ελέγχων, έως σήμερα, έχουν πιστωθεί 1,44 δισεκ. ευρώ στους λογαριασμούς 532.611 μοναδικών δικαιούχων αγροτών και κτηνοτρόφων.

Στις ελληνικές αιγοπροβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις, ο χειμώνας είναι περίοδος αυξημένων απαιτήσεων. Τοκετοί, γαλακτοπαραγωγή και καθημερινή φροντίδα των ζώων συνθέτουν ένα απαιτητικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο γνωστά νοσήματα εξακολουθούν να δοκιμάζουν τις αντοχές των κοπαδιών. Η λοιμώδης αγαλαξία, ή «παρμάρα» όπως τη γνωρίζουν οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: ένα νόσημα γνωστό εδώ και χρόνια, που όμως εξακολουθεί να προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην πράξη.

Ένα νόσημα με άμεσο αντίκτυπο στο κοπάδι

Η λοιμώδης αγαλαξία προσβάλλει αιγοπρόβατα και προκαλείται κυρίως από το μυκόπλασμα Mycoplasma agalactiae. Η πρώτη και πιο εμφανής συνέπεια είναι η απότομη μείωση της γαλακτοπαραγωγής, ως αποτέλεσμα φλεγμονής του μαστού. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα ζώα διακόπτουν πλήρως την παραγωγή γάλακτος και χάνουν μία ή περισσότερες γαλακτικές περιόδους, γεγονός που επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία της εκμετάλλευσης.

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στον μαστό. Το νόσημα προσβάλλει συχνά τις αρθρώσεις, προκαλώντας επώδυνες αρθρίτιδες που οδηγούν σε χωλότητες, καθώς και τους οφθαλμούς, με συμπτώματα όπως θόλωση, δακρύρροια και εκκρίσεις. Τα ζώα δυσκολεύονται να κινηθούν, να βοσκήσουν και να ακολουθήσουν το υπόλοιπο κοπάδι, χάνουν βάρος και σταδιακά αλλάζουν συμπεριφορά.

Όταν η υγεία των ζώων γίνεται οικονομικό βάρος

Οι επιπτώσεις της παρμάρας δεν σταματούν στα κλινικά συμπτώματα. Η απώλεια γάλακτος, είτε λόγω μειωμένης παραγωγής είτε λόγω ακαταλληλότητας για τη γαλακτοβιομηχανία, μεταφράζεται σε άμεση απώλεια εισοδήματος. Παράλληλα, μειώνεται ο αριθμός των αρνιών που γεννιούνται και επιβιώνουν, καθώς τα νοσούντα ζώα αδυνατούν να τραφούν και να θηλάσουν επαρκώς. Στο ήδη επιβαρυμένο αυτό πλαίσιο, προστίθεται και το κόστος της υποστήριξης των άρρωστων ζώων. Διατροφή, φάρμακα, κτηνιατρική φροντίδα και επιπλέον εργατοώρες αυξάνουν το κόστος παραγωγής και καθιστούν τη λοιμώδη αγαλαξία μια σοβαρή απειλή για τη βιωσιμότητα της εκμετάλλευσης.

Η σημασία της έγκαιρης και σωστής διάγνωσης

Η διάγνωση της νόσου βασίζεται στη λήψη παθολογικού υλικού από τα σημεία όπου εμφανίζονται συμπτώματα, όπως το μαστικό έκκριμα, το αρθρικό υγρό ή το οφθαλμικό έκκριμα, και στην εργαστηριακή εξέταση. Εκτός από τις κλασικές καλλιέργειες, χρησιμοποιούνται πλέον και σύγχρονες μοριακές τεχνικές, οι οποίες επιτρέπουν ταχύτερη και ακριβέστερη αναγνώριση του προβλήματος, ενισχύοντας σημαντικά τις δυνατότητες ελέγχου σε επίπεδο εκτροφής.

Αντιμετώπιση και πρόληψη: ένας σύνθετος δρόμος

Η διαχείριση της λοιμώδους αγαλαξίας είναι πολύπλοκη και απαιτεί συνδυασμό παρεμβάσεων. Η χορήγηση αντιβιοτικών στα νοσούντα ζώα αποτελεί μέρος της αντιμετώπισης, ωστόσο δεν είναι μια απλή διαδικασία. Η επιλογή των φαρμάκων εξαρτάται από το στάδιο παραγωγής, τα αποτελέσματα της εργαστηριακής διάγνωσης και το αντιβιόγραμμα. Η εμπειρική και ανεξέλεγκτη χρήση αντιβιοτικών όχι μόνο μπορεί να αποτύχει, αλλά εγκυμονεί και τον κίνδυνο ανάπτυξης ανθεκτικών μικροβίων, επιβαρύνοντας μακροπρόθεσμα την υγεία των κοπαδιών.

Καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση του νοσήματος έχει ο εμβολιασμός, ο οποίος εφαρμόζεται προληπτικά και συνήθως πριν από τις γέννες. Ο εμβολιασμός δεν αποτελεί θεραπεία και δεν εγγυάται την άμεση εξάλειψη του προβλήματος μετά από μία μόνο εφαρμογή. Απαιτεί σωστό χρονισμό, επανάληψη και αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου, σε συνεργασία με τον κτηνίατρο της εκτροφής, ώστε να αποφασιστεί πότε και σε ποια ζώα είναι απαραίτητος.

Ο ρόλος της περιοχής και η συλλογική ευθύνη

Ένα από τα σημαντικά ζητήματα που αναδεικνύονται είναι η έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με την ύπαρξη του νοσήματος σε γειτονικά κοπάδια. Η γνώση αυτή είναι κρίσιμη για τον σωστό σχεδιασμό των εμβολιασμών και τη συνολική διαχείριση της υγείας των ζώων, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η παρμάρα ενδημεί. Η αποφυγή κοινών βοσκοτόπων και ποτιστρών, καθώς και ο έλεγχος νέων ζώων πριν την είσοδό τους στην εκτροφή, αποτελούν βασικά μέτρα για τον περιορισμό της επαναμόλυνσης. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση δεν μπορεί να βασίζεται σε αποσπασματικές παρεμβάσεις. Απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε τοπικό επίπεδο, με ενεργό ρόλο των κτηνιάτρων εκτροφής, των δημόσιων κτηνιατρικών αρχών, αλλά και των ενώσεων παραγωγών και κτηνοτροφικών συλλόγων.

Ένα ζήτημα που αφορά το σήμερα και το αύριο της κτηνοτροφίας

Η λοιμώδης αγαλαξία εξακολουθεί να αποτελεί πραγματικότητα για πολλές ελληνικές εκτροφές. Η έγκαιρη διάγνωση, ο σωστός εμβολιασμός, η ορθολογική χρήση φαρμάκων και η οργάνωση της βοσκής δεν είναι απλώς επιπλέον έξοδα, αλλά επενδύσεις που σε βάθος χρόνου μπορούν να μειώσουν τις απώλειες και να ενισχύσουν την παραγωγή. Σε μια περίοδο που η βιωσιμότητα της κτηνοτροφίας δοκιμάζεται, η φροντίδα της υγείας των ζώων παραμένει βασικός πυλώνας για τη συνέχιση της δραστηριότητας και την προστασία του εισοδήματος του κτηνοτρόφου.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 1/2016, «Η λοιμώδης αγαλαξία (παρμάρα) στα αιγοπρόβατα», σελ. 72–74

Συνελήφθη ακόμη ένας κτηνοτρόφος για παραβίαση των μέτρων προστασίας από την ευλογιά.

Συγκεκριμένα, την Κυριακή (21/12/2025), στο Χρυσό του δήμου Εμμανουήλ Παπά Σερρών, συνελήφθη κτηνοτρόφος γιατί είχε μετακινήσει εκτός του στάβλου και της περιφραγμένης εγκατάστασης, 30 αιγοπρόβατα ιδιοκτησίας του για βόσκηση, κατά παράβαση σχε4τικής απόφασης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Στο μεταξύ, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025, αναμένεται να καταβληθεί στους αιγοπροβατοτρόφους η ενίσχυσης ήσσονος σημασίας (de minimis) για τις ζωοτροφές, σύμφωνα με το ΥπΑΑΤ. Ο προϋπολογισμός του μέτρου ανέρχεται στα 21.000.000 ευρώ.

Το ύψος της ενίσχυσης καθορίζεται ανά επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο, ανάλογα με την περιοχή, ως εξής: 6 ευρώ, 9 ευρώ, 21 ευρώ ανά ζώο, από 4 ευρώ, 6 ευρώ και 14 ευρώ, που ίσχυε προηγουμένως.

Δικαιούχοι κρατικής ενίσχυσης στο πλαίσιο της παρούσας είναι:
α) Οι παραγωγοί που διατηρούν εκμεταλλεύσεις αιγοπροβάτων και οι οποίοι παρέδωσαν γάλα σε μεταποιητικές μονάδες για το έτος 2024, σύμφωνα με τα τηρούμενα αρχεία του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ, οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία απογραφής του ζωικού κεφαλαίου της εκμετάλλευσής τους στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ) για το έτος 2024 και έχουν υποβάλλει ενιαία αίτηση ενίσχυσης (ΕΑΕ) για το ίδιο έτος.
β) Κατά παρέκκλιση της περ. α, στα νησιά όπου λόγω ελλείψεως μεταποιητικών μονάδων δεν ήταν δυνατή η παράδοση γάλακτος, δικαιούχοι είναι οι κάτοχοι αιγοπροβατοτροφικής εκμετάλλευσης, οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία απογραφής της εκμετάλλευσής τους στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κτηνιατρικής (ΟΠΣΚ) για το έτος 2024 και έχουν υποβάλλει ενιαία αίτηση ενίσχυσης (ΕΑΕ) για το ίδιο έτος.

Ο συνολικός αριθμός των προσδιορισθεισών για την πληρωμή προβατίνων ή και αιγών της εκμετάλλευσης του δικαιούχου προκύπτει λαμβάνοντας υπ’ όψη τα επιλέξιμα δηλωθέντα αιγοπρόβατα στην Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (κατοχή κατά την υποβολή της αίτησης και πρόθεση διατήρησης), την ελάχιστη αναλογία ποσότητας γάλακτος - αριθμού επιλέξιμων προβατίνων και αιγών και τα ευρεθέντα επιλέξιμα αιγοπρόβατα κατά τους διοικητικούς ή και επιτόπιους ελέγχους.

Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν δοθεί περίπου 45 εκατ. ευρώ για ζωοτροφές.

Σύμφωνα με το ΥπΑΑΤ, με τις επιπλέον καταβολές που έχουν δρομολογηθεί στο ίδιο πλαίσιο στήριξης, η συνολική ενίσχυση για ζωοτροφές αναμένεται να φτάσει περίπου τα 84 εκατ. ευρώ, προσφέροντας ουσιαστική «ανάσα» στις μονάδες που συνέχισαν να λειτουργούν υπό ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες.

Σε αναστολή των μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης για κτηνοτρόφους που έχουν πληγεί από την ευλογιά των αιγοπροβάτων προχωρά η Πολιτεία, μέσω ρύθμισης που περιλαμβάνεται σε τροπολογία του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Η τροπολογία ψηφίστηκε από τη Βουλή στο πλαίσιο νομοσχεδίου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το οποίο αφορά, μεταξύ άλλων, το Νέο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης και τη μεταφορά αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ.

Τι προβλέπει η ρύθμιση

Με τη συγκεκριμένη διάταξη προβλέπεται η αναστολή πλειστηριασμών, κατασχέσεων και αποβολών σε βάρος των κτηνοτρόφων που έχουν πληγεί από τη νόσο, προσφέροντας προσωρινή προστασία από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.

Η ρύθμιση έρχεται να προστεθεί σε όσα μέτρα έχουν ήδη ληφθεί για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, τα οποία περιλαμβάνουν αποζημιώσεις για τα θανατωθέντα ζώα, κάλυψη δαπανών για ζωοτροφές και οικονομική ενίσχυση λόγω απώλειας εισοδήματος.

Στόχος: χρόνος για αποκατάσταση της παραγωγής

Σύμφωνα με το περιεχόμενο της διάταξης, στόχος της αναστολής είναι να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος ώστε οι πληγείσες εκμεταλλεύσεις να μπορέσουν να αποκαταστήσουν σταδιακά την παραγωγική τους δραστηριότητα και να ομαλοποιηθούν οι συνθήκες στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας, σε μια περίοδο που η οικονομική πίεση παραμένει έντονη.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχώρησε σήμερα στην καταβολή αποζημιώσεων συνολικού ύψους 26.889.590 ευρώ σε κτηνοτρόφους για την απώλεια εισοδήματος που υπέστησαν λόγω της έξαρσης της ευλογιάς και της πανώλης των αιγοπροβάτων.

Η αποζημίωση για την απώλεια εισοδήματος καλύπτει τη ζημία που υφίστανται οι εκτροφείς όταν, στο πλαίσιο των υγειονομικών μέτρων, αναγκάζονται να θανατώσουν ζώα και να παραμείνουν για ένα διάστημα με μειωμένο ζωικό κεφάλαιο και παραγωγική δυνατότητα. Με τον τρόπο αυτό, το κράτος στηρίζει τους παραγωγούς ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν τη δραστηριότητά τους και να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Η ενίσχυση αφορά εκτροφείς που προέβησαν σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025 και υλοποιεί το μέτρο «απώλειας εισοδήματος» που προβλέπεται στο άρθρο 5 της ΚΥΑ 337680/3.12.2025 (Β’ 6471), στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων στήριξης που είχε ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η αποζημίωση ανέρχεται σε:

• 70 ευρώ ανά ζώο για πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών (μεγάλα ζώα)
• 35 ευρώ ανά ζώο για αρσενικά και αμνοερίφια/λοιπά ζώα (μικρά ζώα),
  όπως ορίζεται στην ΚΥΑ.

Συνολικά καλύπτονται 2.106 εκμεταλλεύσεις και 425.559 ζώα, εκ των οποίων τα «μεγάλα» ανέρχονται σε 342.715 (80,5%) και τα «μικρά» σε 82.844 (19,5%).

Από το συνολικό ποσό των 26.889.590 ευρώ, τα 23.990.050 ευρώ (89,2%) αντιστοιχούν στα «μεγάλα» ζώα και τα 2.899.540 ευρώ (10,8%) στα «μικρά» ζώα.

Υπενθυμίζεται ότι δεν είναι δικαιούχοι παραγωγοί που προέβησαν σε παράνομο εμβολιασμό ή δεν τήρησαν τα προβλεπόμενα μέτρα βιοασφάλειας, βάσει σχετικής βεβαίωσης ανά Περιφέρεια.

Οι μεγαλύτερες πιστώσεις κατευθύνθηκαν σε Θεσσαλία (10.310.720 € – 38,34%), Ανατολική Μακεδονία & Θράκη (9.014.740 € – 33,53%) και Κεντρική Μακεδονία (4.610.515 € – 17,15%).

Τονίζεται ότι στις περιπτώσεις των κτηνοτρόφων για τους οποίους δεν έχει αποσταλεί εγκαίρως το σύνολο των στοιχείων από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, θα ακολουθήσει δεύτερη πληρωμή μόλις ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη διαδικασία.

Το Δίκτυο Προστασίας Αυτόχθονων Αγροτικών Ζώων «Αμάλθεια» παρουσιάζει τα επιστημονικά δεδομένα που τεκμηριώνουν την ύπαρξη και τη μοναδικότητα των σπάνιων αυτόχθονων ελληνικών φυλών προβάτων.

Όπως αναφέρει το τελευταίο διάστημα οι αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων ήρθαν στην επικαιρότητα με αφορμή την ευλογιά και τα μέτρα εκρίζωσής της, καθώς από το μέτρο της υποχρεωτικής σφαγής δεν έχουν εξαιρεθεί ούτε τα πρόβατα των ελληνικών φυλών, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στον αφανισμό, μολονότι οι φυλές αυτές αποτελούν πυλώνα της εγχώριας αιγοπροβατοτροφίας, λόγω της προσαρμοστικότητάς τους στην ελληνική ύπαιθρο, της ανθεκτικότητάς τους σε αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες και του χαμηλού κόστους εκτροφής τους.

Υπήρξαν ήδη διαμαρτυρίες για την καθολική σφαγή χιλιάδων προβάτων και στο πλαίσιο του δημοσίου διαλόγου που ακολούθησε, εκφράστηκαν απόψεις που αμφισβητούν την ύπαρξη ορισμένων σπάνιων ελληνικών φυλών, όπως η φυλή Ρουμλουκίου, προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι η ύπαρξη της συγκεκριμένης αλλά και των υπόλοιπων σπανίων αυτοχθόνων ελληνικών φυλών δεν έχουν τεκμηριωθεί με τις σύγχρονες μεθόδους της γενετικής επιστήμης.

Για το λόγο αυτό, το Δίκτυο Αμάλθεια, ΜΚΟ που έχει ως σκοπό τη διατήρηση, διάσωση και προστασία των αυτοχθόνων ελληνικών φυλών αγροτικών ζώων, ενημερώνει το ευρύ κοινό ότι σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ζωοτεχνίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ludwig Maximilian University of Munich εκπονείται επιστημονική έρευνα για την γενετική ταυτοποίηση 35 αυτοχθόνων φυλών προβάτων της Ελλάδας και της Κύπρου, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η φυλή Ρουμλουκίου καθώς και άλλες σπάνιες ελληνικές φυλές όπως π.χ. Ορεινή Ηπείρου, Κατσικά Ιωαννίνων, Καταφυγίου, Πελαγονίας, Σαρακατσάνικη, Καλαρρύτικη κ.ά.

Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας αυτής έχουν ανακοινωθεί στο πρόσφατο 39ο Συνέδριο της Ελληνικής Ζωοτεχνικής Εταιρείας, που έλαβε χώρα στις 15-17/10/2025, στα Ιωάννινα, από τα οποία προκύπτει ότι οι φυλές αυτές διαφέρουν γενετικά από 87 γνωστές φυλές της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.

Ειδικότερα η φυλή Ρουμλουκίου, που μονοπώλησε πρόσφατα το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης, αναφέρεται σε ζωοτεχνικά βιβλία από την προπολεμική περίοδο (Χατζήολος, 1941, «Το πρόβλημα της Κτηνοτροφίας εν Ελλάδι»). Η συγκεκριμένη φυλή θεωρείτο εξαφανισμένη ήδη από τη δεκαετία του 1990, ωστόσο το 2013 η «Αμάλθεια» και το Κέντρο Ζωικών Γενετικών Πόρων (ΚΖΓΠ) Ν. Μεσημβρίας Θεσσαλονίκης, εντόπισαν την εκτροφή του κ. Θεοφίλου, στο Μ. Μοναστήρι Θεσσαλονίκης και επέλεξαν τα πιο αντιπροσωπευτικά πρόβατα της φυλής Ρουμλουκίου, δηλαδή όσα είχαν τα πλήρη φαινοτυπικά (μορφολογικά) χαρακτηριστικά της φυλής και στη συνέχεια συγκρότησαν ένα δεύτερο πυρήνα εκτροφής που ανέλαβε κτηνοτρόφος στην Κρύα Βρύση Γιαννιτσών.

Από τα ζώα αυτά απομονώθηκε DNA στο πλαίσιο της προαναφερθείσας έρευνας, και διαπιστώθηκε ότι το γενετικό τους προφίλ διαφοροποιείται από άλλες αυτόχθονες φυλές.

Λίγο πριν ξεσπάσει η επιδημία της ευλογιάς, επειδή ο εν λόγω κτηνοτρόφος αδυνατούσε να συνεχίσει την εκτροφή τους, με την παρέμβαση και την οικονομική συμβολή των μελών της Αμάλθειας, της Ένωσης Βραχυκερατικής Φυλής Βοοειδών και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, τα πρόβατα αυτά μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα όπου και διατηρούνται ασφαλή μέχρι σήμερα.

Επισημαίνεται ότι η αναγνώριση των αυτοχθόνων φυλών προϋποθέτει μία σειρά αλληλένδετων διαδικασιών όπως η συστηματική καταγραφή των ζώων, η φαινοτυπική τεκμηρίωση με βάση τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά και τις αποδόσεις τους, η εγγραφή τους σε γενεαλογικά βιβλία και η παρακολούθησή τους. Επίσης απαραίτητη είναι και η γενετική τεκμηρίωση με μεθόδους που βασίζονται στο DNA (SNPs, μικροδορυφόροι, αλληλουχίες DNA κ.α.), για να διερευνηθεί η γενετική δομή και ποικιλομορφία κάθε φυλής, καθώς και οι γενετικές αποστάσεις της από άλλες φυλές, ώστε να είναι εφικτή η καλύτερη διαχείριση των εκτροφών της.

Πολλές από τις παραπάνω διαδικασίες εφαρμόζονται στη χώρα μας με αποσπασματικό τρόπο και χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.

Τα Κέντρα Ζωικών Γενετικών Πόρων (ΚΖΓΠ) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) τηρούν τα στοιχεία γενεαλογίας των αυτοχθόνων ελληνικών φυλών και είναι επιφορτισμένα με την εγγραφή και την τήρηση των γενεαλογικών βιβλίων τους.

Ωστόσο απαιτείται η έκδοση επίσημων κανονισμών που να διασφαλίζουν την ομοιόμορφη τήρηση των γενεαλογικών βιβλίων για τις ελληνικές φυλές αγροτικών ζώων.

Επίσης, καλό θα ήταν το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να υιοθετήσει τις γενετικές μελέτες που έχουν εκπονηθεί από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία με το Δίκτυο «Αμάλθεια» και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της αλλοδαπής, καθώς προσφέρουν αντικειμενικούς τρόπους ταυτοποίησης των αυτοχθόνων αγροτικών ζώων.

Πέρα από την προαναφερθείσα μελέτη που αφορά τα πρόβατα, η οποία θα είναι πολύ σύντομα διαθέσιμη, αντίστοιχες μελέτες έχουν εκπονηθεί για τα βοοειδή και τα ιπποειδή και έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. (Agriculture 2024, 14 με τίτλο «Indigenous Greek horse breeds: genetic structure and the influence of foreign breeds» και Genetics Selection Evolution 2020 52:43 με τίτλο «Genomic diversity and population structure of the indigenous Greek and Cypriot cattle populations».

Δυστυχώς, φαίνεται πως για τη διαφύλαξη των αυτοχθόνων ελληνικών φυλών, την προστασία και διαχείριση της αγροτικής βιοποικιλότητας ο δρόμος είναι μακρύς.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να χαραχτεί ένα Εθνικό Πρόγραμμα διαφύλαξης και διάσωσης των αυτόχθονων ελληνικών φυλών, που να μην εξαρτάται από τις Κοινοτικές επιδοτήσεις.

Για την επιτυχία ενός τέτοιου προγράμματος απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες από τις δομές και υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ, τα ΚΓΖΠ, τα Πανεπιστήμια και τους κτηνοτροφικούς συνεταιρισμούς.

Στην 5η κατανομή αποζημιώσεων για κτηνοτρόφους, των οποίων τα ζώα θανατώθηκαν λόγω της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, προχώρησε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία.

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κατανομής, ποσό ύψους 26.026.943,28 ευρώ διατέθηκε στις πληγείσες Περιφέρειες, προκειμένου να δρομολογηθούν οι προβλεπόμενες πληρωμές προς τους κτηνοτρόφους.

Η Θεσσαλία συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της κατανομής, με το 33% του συνολικού ποσού (10.913.930,12 ευρώ), εκ των οποίων τα 8.677.020,10 ευρώ αφορούν τη Λάρισα.

Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη αντιστοιχεί το 22% του συνολικού ποσού (6.215.158,26 ευρώ), με τις Περιφερειακές Ενότητες Ξάνθης (3.499.979,10 ευρώ) και Ροδόπης (2.477.899,78 ευρώ) να συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσά της περιοχής.

Αντίστοιχα, στην Κεντρική Μακεδονία κατανέμεται ποσοστό 19%, που αντιστοιχεί σε 5.412.862 ευρώ, με κύριους αποδέκτες τις Σέρρες (2.899.254 ευρώ) και την Πιερία (1.847.058 ευρώ). Στη Δυτική Ελλάδα κατανέμεται ποσοστό 9% του συνολικού ποσού, ύψους 2.662.920 ευρώ.

Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, η αποζημίωση ανά θανατωμένο ζώο μπορεί να ανέλθει έως και τα 250 ευρώ.

Αναλυτικά, η 5η κατανομή αποζημιώσεων ανά Περιφερειακή Ενότητα έχει ως εξής:

Στην Αιτωλοακαρνανία κατανέμονται 1.317.984 ευρώ (5,1%).
Στην Αχαΐα κατανέμονται 975.392 ευρώ (3,7%).
Στη Δράμα κατανέμονται 54.475,38 ευρώ (0,2%).
Στην Ηλεία κατανέμονται 369.544 ευρώ (1,4%).
Στην Καβάλα κατανέμονται 182.804 ευρώ (0,7%).
Στην Καρδίτσα κατανέμονται 1.029.194 ευρώ (4,0%).
Στην Κεφαλληνία κατανέμονται 54.740 ευρώ (0,2%).
Στην Κοζάνη κατανέμονται 179.271,90 ευρώ (0,7%).
Στη Λάρισα κατανέμονται 8.677.020,10 ευρώ (33,3%).
Στη Μαγνησία κατανέμονται 644.777 ευρώ (2,5%).
Στη Μεσσηνία κατανέμονται 2.605 ευρώ (0,0%).
Στην Ξάνθη κατανέμονται 3.499.979,10 ευρώ (13,4%).
Στην Πέλλα κατανέμονται 666.550 ευρώ (2,6%).
Στην Πιερία κατανέμονται 1.847.058 ευρώ (7,1%).
Στη Ροδόπη κατανέμονται 2.477.899,78 ευρώ (9,5%).
Στις Σέρρες κατανέμονται 2.899.254 ευρώ (11,1%).
Στα Τρίκαλα κατανέμονται 562.939,02 ευρώ (2,2%).
Στη Φθιώτιδα κατανέμονται 47.682 ευρώ (0,2%).
Στη Φωκίδα κατανέμονται 537.774 ευρώ (2,1%).

Το συνολικό ποσό της 5ης κατανομής ανέρχεται σε 26.026.943,28 ευρώ.

Τα ποσά μεταφέρθηκαν από το ΥΠΑΑΤ στις Περιφέρειες, βάσει των στοιχείων που αυτές υπέβαλαν σχετικά με τις αποζημιώσεις των κτηνοτρόφων. Η καταβολή των αποζημιώσεων προς τους δικαιούχους αναμένεται να πραγματοποιηθεί από τις αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες στο επόμενο χρονικό διάστημα.

Έξτρα ενίσχυση στον πρωτογενή τομέα, ύψους 160 εκατομμύρια ευρώ, ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στη Βουλή, στη συζήτηση για την κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2026.

Όπως ανέφερε το ποσό αυτό βρέθηκε από την εξοικονόμηση πόρων που είχαμε με το νέο τρόπο καταβολής των αγροτικών επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (άρα είναι χρήματα της ΚΑΠ).

Από το κονδύλι αυτό τα 80 εκατομμύρια θα πάνε στους κτηνοτρόφους και υπόλοιπα 80 εκατομμύρια θα πάνε στους σιτοπαραγωγούς και στους βαμβακοπαραγωγούς, οι οποίοι όπως είπε αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται από χαμηλές τιμές.

Επίσης ανέφερε ότι σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ αναζητεί ψηφιακό τρόπο για να μπορεί να επιστρέφει ουσιαστικά ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) την ώρα που μπαίνει το πετρέλαιο στο τρακτέρ, με τρόπο όμως που θα εξασφαλίζει απόλυτη διαφάνεια.

Ακόμη έκανε πρόσκληση στα κόμματα της αντιπολίτευσης για σύσταση μίας διακομματικής επιτροπής, με διακομματικό προεδρείο, για να εξετάσουν τα προβλήματα του πρωτογενή τομέα και να συμφωνήσουν στις απαραίτητες αλλαγές που θα δεσμεύουν και τις επόμενες κυβερνήσεις.

Ειδικότερα στην ομιλία του ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στον αγροτικό τομέα δήλωσε τα εξής:

Μία τέτοια μεταρρύθμιση προωθείται τώρα και στον πρωτογενή τομέα, όπου είναι αλήθεια ότι εδώ και 40 χρόνια οι ευθύνες βαραίνουν όλο το πολιτικό σύστημα, τουλάχιστον όλους όσοι κυβέρνησαν, τα κόμματα που κυβέρνησαν, ανάμεσά τους προφανώς και το δικό μας, τα κόμματα που πέρασαν και από την αντιπολίτευση, που και αυτά πλειοδότησαν συνένοχα στο λάθος, αλλά και ένα μέρος των ίδιων των αγροτών οι οποίοι, ας το παραδεχτούμε, είτε αδράνησαν, είτε συμβιβάστηκαν, είτε βολεύτηκαν μέσα σε ένα «άρρωστο» σύστημα.

Με αιχμή κάποιες προκλητικές εκτροπές αυτή η «φούσκα» έσκασε και, έχοντας εξαντλήσει η κυβέρνηση τα περιθώρια, θέλησε να κόψει τον γόρδιο δεσμό. Οι έλεγχοι ήδη οδηγούν στη Δικαιοσύνη, όπως βλέπετε, πολλές ανοιχτές υποθέσεις. Ενώ, με τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποφασίσαμε να πιάσουμε το νήμα από την αρχή, να εντοπιστούν οι παράνομοι, να αποκατασταθεί επιτέλους μία διαφανής διαδικασία που θα αξιοποιεί δίκαια και σωστά τα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Αργήσαμε; Αργήσαμε. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να δράσουμε έστω και τώρα.
Ευθυνόμαστε; Πρώτος εγώ το έχω πει. Αλλά μεγαλύτερος υπεύθυνος είναι αυτός ο οποίος αρνείται να αλλάξει ένα καθεστώς το οποίο είναι αποδεδειγμένα σάπιο.
Γι’ αυτό και εκείνο που έχει σημασία δεν είναι να αναμασάμε ερωτήματα που όλοι, κ. Ανδρουλάκη, τα ήξεραν στα κόμματα και στα χωριά χωρίς να τολμούν να απαντήσουν, όσο να δίνουμε λύσεις.

Η δική μας λύση, λοιπόν, είναι μια τολμηρή εξυγίανση και μεταρρύθμιση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με την ενσωμάτωση του στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Και μέσα σε αυτή την ιδιαίτερη συγκυρία ξέσπασαν αγροτικές κινητοποιήσεις, με αποκλεισμούς δρόμων, λιμανιών, αεροδρομίων. Θα έλεγα με μια διάθεση, τουλάχιστον μέχρι χθες, για έλλειψη διαλόγου.

Θέλω να θυμίσω ότι και στο παρελθόν όλες οι κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν αγροτικές κινητοποιήσεις. Και εμείς είχαμε αγροτικές κινητοποιήσεις πριν από δύο χρόνια. Καθίσαμε στο ίδιο τραπέζι, δώσαμε λύσεις σε μια σειρά από σημαντικά προβλήματα, όπως το κόστος παραγωγής και η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, η μείωση του ΦΠΑ στις ζωοτροφές, στα λιπάσματα, στα αγροτικά μηχανήματα. Όλα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά.

Και ναι, γνωρίζαμε από την πρώτη στιγμή ότι η μετάπτωση εν κινήσει του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ θα σήμαινε και κάποιες μικρές καθυστερήσεις στις καταβολές των αποζημιώσεων. Αλλά θέλω να θυμίσω ότι οι δηλώσεις ΟΣΔΕ έκλεισαν στις 20 Οκτωβρίου και οι πρώτες πληρωμές άρχισαν τον Νοέμβριο. Έγινε μια τιτάνια προσπάθεια, την οποία θέλω να αναγνωρίσω, και από τα δυο συναρμόδια Υπουργεία και από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, για να μπορέσουν τελικά να γίνουν οι πληρωμές.

Και πόσες θα είναι οι πληρωμές, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στο τέλος της χρονιάς; 3,8 δισεκατομμύρια το 2025 έναντι 3,2 δισεκατομμυρίων το 2024.

Αλλά το σημαντικότερο δεν είναι αυτό. Το σημαντικότερο είναι ότι το σύστημα των πληρωμών εκσυγχρονίζεται οριστικά. Όπως ανέφερε και ο κ. Αντιπρόεδρος, η κυβέρνηση έχει έτοιμο ένα πλαίσιο το οποίο αντιμετωπίζει δικαιολογημένα αιτήματα του πρωτογενούς τομέα.

Σε συνεννόηση με τη ΔΕΗ όσο το δυνατόν καλύτερες τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Σε συνεννόηση με την ΑΑΔΕ έναν ψηφιακό τρόπο για να μπορεί να επιστρέφει ουσιαστικά ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης την ώρα που μπαίνει το πετρέλαιο, με τρόπο όμως που θα εξασφαλίζει απόλυτη διαφάνεια. Γιατί δεν φαντάζομαι ότι υπάρχουν κάποιοι σε αυτή την αίθουσα που να φαντάζονται ότι δεν μπορεί το σύστημα αυτό να τύχει κατάχρησης.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ο νέος αυτός τρόπος καταβολής των επιδοτήσεων οδήγησε σε εξοικονόμηση πόρων. Πόση εξοικονόμηση πόρων; Τώρα τη γνωρίζουμε πια. Σίγουρα 160 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία δεν δόθηκαν σε αυτούς που πολύ απλά δεν τα δικαιούνται. Αυτά τα χρήματα, λοιπόν, 80 εκατομμύρια, θα πάνε στους κτηνοτρόφους και 80 εκατομμύρια θα πάνε στους σιτοπαραγωγούς και στους βαμβακοπαραγωγούς, οι οποίοι αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται από χαμηλές τιμές.

Αυτό, όμως -επειδή θα έχουμε και τη συζήτηση μεθαύριο στην Εθνική Αντιπροσωπεία-, το οποίο δεν πρόκειται να συζητηθεί, είναι η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Γιατί αυτό αποτελεί την «καρδιά» της μεταρρύθμισης και το πρώτο βήμα για τον εκσυγχρονισμό και την απελευθέρωση του αγροτικού κόσμου από τα δεσμά ενός κακού παρελθόντος, ώστε τα κοινοτικά κονδύλια να ενισχύουν πράγματι την εθνική παραγωγή και τελικά, όπως αποδεικνύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε στην πράξη, οι έντιμοι επαγγελματίες παραγωγοί να εισπράττουν τελικά μεγαλύτερα ποσά.

Καταλαβαίνω ότι αυτή η τολμηρή απόφαση ξεβόλεψε αρκετούς που είχαν μάθει να δρουν εκμεταλλευόμενοι πολλά κενά και δυσλειτουργίες του παλιού συστήματος. Είναι, όμως, καιρός -απευθύνομαι ειδικά σε εσάς, κ. Ανδρουλάκη- να ανατραπεί αυτή η διακομματική παθογένεια των τελευταίων 40 ετών. Διότι, εν πάση περιπτώσει, αν δύο κόμματα έχουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης σε αυτή την κατάσταση είναι το δικό μας και το δικό σας, διότι κανείς δεν ξεχνάει τη δική σας «συνεισφορά» στους αγροτικούς συνεταιρισμούς και τον τρόπο με τον οποίο και εσείς διαχειριστήκατε τις αγροτικές επιδοτήσεις.

Εδώ βέβαια, τα κόμματα, είναι λίγο αντιφατική η στάση σας. Από τη μία καταγγέλλετε τον προβληματικό ΟΠΕΚΕΠΕ και από την άλλη όταν πάει αυτός να αλλάξει αρνείστε να συμμετέχετε σε αυτή την προσπάθεια.
Γι’ αυτό, λοιπόν, τα πράγματα είναι πολύ απλά: την Πέμπτη η Νέα Δημοκρατία θα ζητήσει ονομαστική ψηφοφορία για τη μεταρρύθμιση αυτή και να δούμε, κ. Ανδρουλάκη, πώς θα τοποθετηθείτε, με την ψήφο σας αυτή τη φορά.

Από πλευράς Νέας Δημοκρατίας, να το ξεκαθαρίσω, εγώ δεν πρόκειται να απολογηθώ ποτέ για καμία παρανομία κανενός καιροσκόπου και το ίδιο ζητώ και από τα άλλα κόμματα. Γιατί γνωρίζετε πολύ καλά ότι τα «παράσιτα» πάντα αναζητούν την ευκαιρία να προσκολληθούν σε οργανισμούς εξουσίας. Κυρίως, όμως, σας ζητώ να ξαναδούμε εξ αρχής, μαζί με τους αγρότες, τον γενικότερο προσανατολισμό του πρωτογενή τομέα. Έχουμε κάνει πολλά για τους αγρότες, μπορούμε να κάνουμε περισσότερα.

Απευθύνω, λοιπόν, πρόσκληση στα κόμματα της αντιπολίτευσης: τέσσερις μήνες, μία διακομματική επιτροπή με διακομματικό προεδρείο, να εξετάσουμε τα προβλήματα του πρωτογενή τομέα και ελάτε να συμφωνήσουμε στις απαραίτητες αλλαγές που θα δεσμεύουν και τις επόμενες κυβερνήσεις.

Να δούμε τα προβλήματα στην παραγωγή, στη διαχείριση των προϊόντων, να δούμε λύσεις. Γιατί δεν μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους αγρότες μας; Γιατί η παραγωγικότητά μας είναι τόσο χαμηλή; Θέλετε να συμμετέχετε; Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν. Διακομματική επιτροπή, διακομματικό προεδρείο. Να δούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε πραγματική υπεραξία.

Κύριοι συνάδελφοι, η Ελλάδα δεν πρόκειται να ταυτίζεται με έναν τόπο τον οποίο τον σκιάζουν σκοτεινές εξαιρέσεις και βαρίδια του παρελθόντος. Είμαστε μια αισιόδοξη χώρα, είμαστε βασισμένοι στις εμπειρίες του 2025, θα ταξιδέψουμε στο 2027. Έχουμε σχέδιο για την Ελλάδα του 2030.
Με ένα σχέδιο ανά μήνα, το οποίο περιέγραψα, το 2026, το οποίο θα διατηρεί την ανάπτυξη στην οικονομία, θα στηρίζει την κοινωνία απέναντι στα αυξημένα καθημερινά έξοδα, ιδίως όμως θα στηρίζει την οικογένεια και τη μεσαία τάξη, τη νέα γενιά και την ελληνική περιφέρεια.

Μέχρι το τέλος της εβδομάδας αναμένεται να γίνει η πληρωμή στους κτηνοτρόφους για τις αποζημιώσεις από τις θανατώσεις των ζώων τους.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥπΑΑΤ, οι πόροι θα μεταφερθούν στις Περιφέρεις για να γίνουν οι πληρωμές, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 28,5 εκ. ευρώ.

Η αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος αποτελεί νέο μέτρο ενίσχυσης και ορίζεται σε 70 ευρώ για θανατωμένα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών και σε 35 ευρώ για αμνούς ή ερίφια έως 6 μηνών και κριούς ή τράγους αναπαραγωγής άνω των 6 μηνών.

Η συνολική αποζημίωση ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται με βάση τον συνολικό αριθμό θανατωμένων ζώων και η καταβολή της αποζημίωσης για απώλεια εισοδήματος καταβάλλεται απευθείας στους κτηνοτρόφους.

Η αποζημίωση αυτή είναι συμπληρωματική και αφορά αποκλειστικά το διαφυγόν εισόδημα, καθώς οι κτηνοτρόφοι έχουν ήδη λάβει αποζημίωση για την αξία των θανατωθέντων ζώων.

Δικαιούχοι είναι οι κτηνοτρόφοι που διατηρούν εκμεταλλεύσεις εκτροφής αιγοπροβάτων, των οποίων το ζωικό κεφάλαιο πλήττεται από την επιζωοτία της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών και οι οποίοι:

α) Έχουν προβεί σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025 λόγω επιβολής κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου της χώρας που αφορούν στις προαναφερόμενες ασθένειες,

β) υφίστανται απώλεια εισοδήματος εξαιτίας της έξαρσης της επιζωοτίας και της απαγόρευσης ανασύστασης του ζωικού τους κεφαλαίου που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο δημοσίου προγράμματος ή μέτρου έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1747/386028/2023 απόφαση (στοιχείο προοιμίου υπ’ αρ. 14) και

γ) είναι δικαιούχοι αποζημίωσης σύμφωνα τις υπ’ αρ. 4308/315328/2024 (Β’ 5788) και 59322/26923/2025 (Β’ 1011) κοινές υπουργικές αποφάσεις,

δ) είναι ΜΜΕ κατά την έννοια του Παραρτήματος του ΕΚ 2472/2022,

ε) δεν είναι προβληματικές επιχειρήσεις κατά την έννοια του σημείου 18 του άρθρου 2 του ΕΚ 651/2014, ως ισχύει, εκτός εάν κατέστησαν προβληματικές λόγω απωλειών ή ζημιών που προκλήθηκαν από τις ανωτέρω ασθένειες και

στ) δεν εκκρεμεί σε βάρος τους εντολή ανάκτησης παράνομης και ασυμβίβαστης κρατικής ενίσχυσης δυνάμει προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Αποκλείονται ρητά από την αποζημίωση οι παραγωγοί που προέβησαν σε παράνομο εμβολιασμό των ζώων τους ή δεν τήρησαν τα προβλεπόμενα μέτρα βιοασφάλειας.

Παράταση μίας ημέρας δόθηκε στην προθεσμία υποβολής δηλώσεων απογραφής ζωικού κεφαλαίου για τους κτηνοτρόφους της χώρας, σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ:

«Δίνεται παράταση μίας ημέρας στην υποβολή δηλώσεων απογραφής ζωικού κεφαλαίου από τους κτηνοτρόφους της χώρας μας, δηλαδή μέχρι σήμερα, 16η Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 23:59:59 μμ, λόγω τεχνικού προβλήματος στις ψηφιακές υπηρεσίες απογραφής για το 2025».

Η παράταση αφορά το σύνολο των κτηνοτρόφων και κρίθηκε αναγκαία, καθώς οι τεχνικές δυσκολίες που παρουσιάστηκαν στις ψηφιακές υπηρεσίες απογραφής δυσχέραναν την έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας από τους παραγωγούς.

Υπενθυμίζεται ότι η απογραφή ζωικού κεφαλαίου είναι υποχρεωτική και πραγματοποιείται με ευθύνη του κατόχου της εκμετάλλευσης, υπό την επίβλεψη των αρμόδιων Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να διαθέτουν ενημερωμένο μητρώο εκμετάλλευσης, στο οποίο να έχουν καταγραφεί όλες οι μεταβολές του ζωικού κεφαλαίου (γεννήσεις, αγορές, πωλήσεις, θάνατοι κ.λπ.), διαφορετικά, η απογραφή δεν θα γίνεται δεκτή. 

Η απογραφή μπορεί να υποβληθεί και ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας του ΥΠΑΑΤ, με την ηλεκτρονική διαδικασία να έχει την ίδια ισχύ με τη φυσική παρουσία στις Υπηρεσίες, εφόσον τα στοιχεία είναι ορθά. Η μη τήρηση της προθεσμίας ή η ανακριβής απογραφή ενδέχεται να επιφέρει διοικητικές κυρώσεις και προβλήματα στις δηλώσεις ΟΣΔΕ.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων παρουσίασε, σε συνέντευξη Τύπου, την επικαιροποιημένη επιδημιολογική εικόνα της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στη χώρα, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει περιθώριο χαλάρωσης των μέτρων, ιδιαίτερα ενόψει της εορταστικής περιόδου και της αυξημένης κινητικότητας. Στο πλαίσιο της παρουσίασης, μέσω της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ), παρουσιάστηκαν τα ισχύοντα μέτρα πρόληψης και βιοασφάλειας, η πορεία των ελέγχων, καθώς και τα οικονομικά μέτρα στήριξης.

Η επικαιροποιημένη επιδημιολογική εικόνα

Σύμφωνα με τα συγκεντρωτικά και επικαιροποιημένα δεδομένα που αφορούν το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 έως και τις 11 Δεκεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.911 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς αιγοπροβάτων, τα οποία αφορούν 2.365 εκτροφές σε όλη τη χώρα. Ο αριθμός των ζώων που θανατώθηκαν στο πλαίσιο των μέτρων εκρίζωσης της νόσου ανέρχεται σε 441.273 αιγοπρόβατα, γεγονός που αποτυπώνει το μέγεθος της απώλειας για την ελληνική κτηνοτροφία 

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν τα στοιχεία του πρόσφατου διαστήματος, καθώς μόνο από την 1η έως τις 11 Δεκεμβρίου 2025 καταγράφηκαν 77 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα σε 95 εκτροφές, σε διάφορες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας. Τα δεδομένα αυτά καταδεικνύουν ότι η νόσος εξακολουθεί να βρίσκεται σε ενεργή φάση και να εμφανίζεται ακόμη και σε περιοχές που μέχρι πρότινος θεωρούνταν «καθαρές».

Εορταστική περίοδος και αυξημένος κίνδυνος

Η ΕΕΕΔΕΕ τόνισε με έμφαση ότι η περίοδος των εορτών συνδέεται παραδοσιακά με αυξημένες μετακινήσεις ζώων και εντονότερη δραστηριότητα στα σφαγεία, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο διασποράς της νόσου. Για τον λόγο αυτό, το μήνυμα των αρμόδιων αρχών είναι σαφές: καμία παρέκκλιση από τα ισχύοντα μέτρα και αυστηρή εφαρμογή όλων των κανόνων βιοασφάλειας σε κάθε στάδιο της παραγωγικής αλυσίδας.

Μετακινήσεις ζώων και λειτουργία σφαγείων

Οι μετακινήσεις αιγοπροβάτων επιτρέπονται αποκλειστικά και μόνο για σφαγή, υπό την προϋπόθεση της έκδοσης άδειας από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή και της ύπαρξης των προβλεπόμενων υγειονομικών εγγράφων. Σε ζώνες όπου ισχύουν περιοριστικά μέτρα, η μετακίνηση επιτρέπεται μόνο προς το πλησιέστερο σφαγείο και συνοδεύεται από αρνητικό αποτέλεσμα PCR σε δείγμα σιέλου.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο γεγονός ότι κάθε μετακίνηση αφορά μία εκτροφή και ένα δρομολόγιο, χωρίς συλλογή ζώων από διαφορετικές εκμεταλλεύσεις, ενώ η σφαγή αιγοπροβάτων πραγματοποιείται σε προκαθορισμένη ημέρα. Παράλληλα, παραμένει σε ισχύ η απαγόρευση εισαγωγής ζώντων αιγοπροβάτων από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, ως μέτρο αποτροπής νέων εισαγόμενων εστιών.

Βιοασφάλεια και διακίνηση ζωοτροφών

Η διακίνηση ζωοτροφών επιτρέπεται σε πανελλαδικό επίπεδο, ωστόσο πραγματοποιείται αποκλειστικά υπό αυστηρούς όρους βιοασφάλειας. Οι ζωοτροφές πρέπει να προέρχονται από χώρους χωρίς παρουσία αιγοπροβάτων, ενώ οι μεταφορές οφείλουν να ακολουθούν κεντρικές οδικές αρτηρίες, αποφεύγοντας τη διέλευση από περιοχές με εκτροφές. Δεν επιτρέπονται στάσεις ή εκφορτώσεις μέχρι τον τελικό προορισμό και είναι υποχρεωτικός ο καθαρισμός και η απολύμανση των οχημάτων τόσο κατά τη φόρτωση όσο και κατά την εκφόρτωση. Οι οδηγοί και οι μεταφορείς υποχρεούνται να διαθέτουν μέσα ατομικής προστασίας μίας χρήσης, φορητό εξοπλισμό απολύμανσης, καθώς και πλήρες αρχείο απολυμάνσεων και παραστατικών εντός του οχήματος ή της επιχείρησης, όπως προβλέπεται από τις οδηγίες της ΕΕΕΔΕΕ.

Εντατικοί έλεγχοι και αυστηρή επιβολή του νόμου

Στο πλαίσιο της επιτήρησης, καταγράφεται συνεργασία των κτηνιατρικών υπηρεσιών με τις αστυνομικές και λιμενικές αρχές. Για το διάστημα από τον Αύγουστο του 2024 έως και τις 11 Δεκεμβρίου 2025 έχουν πραγματοποιηθεί 10.330 έλεγχοι, έχουν βεβαιωθεί 41 παραβάσεις, ενώ προχώρησαν και 36 συλλήψεις.

Οικονομική στήριξη των κτηνοτρόφων

Παράλληλα με τα περιοριστικά μέτρα, παρουσιάστηκε το πλαίσιο οικονομικής στήριξης των πληγέντων κτηνοτρόφων, με το σύνολο των οικονομικών μέτρων να ανέρχεται σε 187 εκατ. ευρώ. Το πακέτο περιλαμβάνει ενισχύσεις για ζωοτροφές, αποζημιώσεις για τα θανατωμένα ζώα, κάλυψη λειτουργικών δαπανών των Περιφερειών, καθώς και ειδικό μέτρο για την απώλεια εισοδήματος, με στόχο τη στήριξη της βιωσιμότητας των εκμεταλλεύσεων.

Δηλώσεις των αρμόδιων

Ο Σπύρος Πρωτοψάλτης, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δήλωσε:

«Η μάχη με την ευλογιά κρίνεται στην καθημερινή εφαρμογή των μέτρων. Ενισχύουμε τους ελέγχους και στηρίζουμε έμπρακτα τους κτηνοτρόφους, ώστε οι πόροι να φτάνουν γρήγορα και δίκαια εκεί που πρέπει. Καλούμε όλους σε απόλυτη συμμόρφωση – ειδικά ενόψει των εορτών – γιατί κάθε παράνομη μετακίνηση θέτει σε κίνδυνο μια ολόκληρη περιοχή».

Ο Καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Πρόεδρος της ΕΕΕΔΕΕ δήλωσε:

«Η βιοασφάλεια δεν είναι σύσταση, είναι προϋπόθεση για να περιοριστεί η νόσος. Η έγκαιρη δήλωση ύποπτων περιστατικών, η αυστηρή τήρηση των κανόνων σε μετακινήσεις, σφαγεία και διακίνηση ζωοτροφών, και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων είναι ο μόνος δρόμος για να προστατεύσουμε την κτηνοτροφία και να επανέλθουμε σταδιακά στην κανονικότητα».

Σε πολλές περιοχές της χώρας, η προβατοτροφία παραμένει μια δουλειά που δεν αφήνει περιθώρια για εφησυχασμό. Η καθημερινότητα στη στάνη είναι γεμάτη μικρές αποφάσεις, που συχνά καθορίζουν την υγεία των ζώων και τη συνολική εικόνα της μονάδας. Λάθη που μοιάζουν ασήμαντα μπορούν να έχουν συνέπειες με διάρκεια στον χρόνο, ιδιαίτερα όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα. Σ’ ένα ορεινό χωριό της Ηπείρου, ο Κοσσυβάκης Κ., ο νεότερος μιας οικογένειας που ασχολείται διαχρονικά με την κτηνοτροφία, συνεχίζει μια πραγματικότητα γνώριμη σε πολλούς συναδέλφους του.

Όπως λένε οι ίδιοι οι κτηνοτρόφοι, και όπως προκύπτει από τη δική του καθημερινή εμπειρία στη στάνη, όσα κάνουν τη διαφορά δεν βρίσκονται πάντα στα βιβλία, αλλά χτίζονται μέσα από την εμπειρία, την παρατήρηση και την πρόληψη. Με βάση την εμπειρία τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του, αναδεικνύονται ορισμένα ζητήματα που απασχολούν διαχρονικά την καθημερινότητα στη στάνη.

Η βιοασφάλεια ξεκινά από την πόρτα της μονάδας

Ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι προβατοτροφικές μονάδες είναι η διαχείριση του μικροβιακού φορτίου. Σε σύγχρονες εγκαταστάσεις, όπου τα ζώα περνούν από κοινά σημεία, όπως οι αρμεκτικές μηχανές και οι ταΐστρες, η μετάδοση μικροοργανισμών μπορεί να γίνει πολύ εύκολα. Για τον λόγο αυτό, η είσοδος ξένων ζώων χωρίς έλεγχο θεωρείται από τους έμπειρους κτηνοτρόφους ένα από τα μεγαλύτερα ρίσκα. Ζώα που προέρχονται από διαφορετικές μονάδες κουβαλούν το δικό τους μικροβιακό φορτίο, το οποίο μπορεί να διαταράξει την ισορροπία μιας εκμετάλλευσης και να ανοίξει τον δρόμο σε ιώσεις και σοβαρές ασθένειες.

Η βιοασφάλεια όμως δεν σταματά στα ζώα. Ακόμη και η είσοδος ανθρώπων στη μονάδα χρειάζεται προσοχή, καθώς η μεταφορά μικροβίων μπορεί να γίνει μέσω των παπουτσιών. Γι’ αυτό και εφαρμόζονται πρακτικές απολύμανσης στην είσοδο, ως ένα βασικό αλλά κρίσιμο μέτρο πρόληψης.

Το γάλα απαιτεί καθαρούς χειρισμούς

Η ποιότητα του γάλακτος κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο που αυτό συλλέγεται και διαχειρίζεται μέσα στη μονάδα. Η άμεση μεταφορά του από την αρμεκτική μηχανή μέσω κατάλληλων σωληνώσεων, χωρίς ανθρώπινη επαφή, μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο επιμολύνσεων. Η διήθηση και η σωστή ψύξη αποτελούν βασικά στάδια, ενώ εξίσου σημαντική είναι και η υγιεινή του μαστού, που πρέπει να απολυμαίνεται μετά το άρμεγμα. Λεπτομέρειες σαν κι αυτές, που συχνά θεωρούνται αυτονόητες, είναι εκείνες που καθορίζουν την ποιότητα του τελικού προϊόντος.

Αναπαραγωγή και αντικατάσταση: λεπτές ισορροπίες στη μονάδα

Σε μια προβατοτροφική μονάδα, η παραγωγή δεν ακολουθεί ευθεία γραμμή. Τα παραγωγικά ζώα έχουν έναν συγκεκριμένο κύκλο ζωής και η αντικατάστασή τους δεν μπορεί να γίνεται αποσπασματικά, αλλά απαιτεί σταθερό προγραμματισμό. Η εμπειρία δείχνει ότι δεν διατηρούνται όλα τα ζώα για αναπαραγωγή, αλλά μόνο εκείνα που παρουσιάζουν καλή υγεία και ικανοποιητική παραγωγή. Ζώα με προβλήματα, είτε στον μαστό είτε στην απόδοση, απομακρύνονται εγκαίρως, ώστε να διατηρείται η ισορροπία και η βιωσιμότητα της μονάδας.

Μέσα σε αυτόν τον σχεδιασμό εντάσσεται και ένα ζήτημα που συχνά υποτιμάται: η αιμομιξία. Παρότι τα ζώα που προέρχονται από αιμομιξία μπορεί να μην εμφανίζουν εμφανή εξωτερικά σημάδια, οι αποδόσεις τους, ιδιαίτερα στο γάλα, είναι μειωμένες. Γι’ αυτό και ο έλεγχος της αναπαραγωγής, καθώς και η σωστή διαχείριση των κριαριών, αποτελούν βασικά εργαλεία για την αποφυγή ενός προβλήματος που δεν φαίνεται άμεσα, αλλά μπορεί να κοστίσει μακροπρόθεσμα.

Η μαστίτιδα φαίνεται πρώτα στα χέρια

Στις παραγωγικές μονάδες, η μαστίτιδα παραμένει μια από τις πιο συχνές απειλές. Η πρόληψη ξεκινά από τη σωστή ρύθμιση του αρμεκτικού εξοπλισμού, ώστε να αποφεύγονται τραυματισμοί στον μαστό. Όμως καθοριστικό ρόλο παίζει και ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο εργάτης που αρμέγει πρέπει να είναι σε θέση να αντιληφθεί έγκαιρα τα πρώτα σημάδια, ακόμη και από τη θερμοκρασία του μαστού, πριν το πρόβλημα εξελιχθεί.

Στρωμνή και υγρασία: οι σιωπηλοί εχθροί

Τέλος, η κατάσταση του χώρου όπου ζουν τα ζώα επηρεάζει άμεσα την υγεία τους. Η υγρασία στο έδαφος και η ακατάλληλη στρωμνή ευνοούν την ανάπτυξη μυκητιάσεων. Η συχνή αλλαγή της στρωμνής δεν είναι απλώς θέμα καθαριότητας, αλλά βασικό προληπτικό μέτρο για την ευζωία του κοπαδιού.

Όταν η εμπειρία γίνεται οδηγός

Η προβατοτροφία δεν συγχωρεί την αμέλεια. Όσα εφαρμόζονται καθημερινά στη στάνη δεν είναι πολύπλοκα ούτε ιδιαίτερα τεχνικά. Είναι πρακτικές που βασίζονται στην παρατήρηση, στην πρόληψη και στη γνώση ότι κάθε μικρή λεπτομέρεια μετρά. Για τον κτηνοτρόφο, η φροντίδα των ζώων δεν είναι απλώς παραγωγή· είναι ευθύνη που δοκιμάζεται κάθε μέρα, από το πρώτο άρμεγμα μέχρι το τελευταίο κλείδωμα της πόρτας.

Δυσκολίες αναμένεται να αντιμετωπίσει η εφαρμογή της εξαγγελίας του πρωθυπουργού περί αποζημίωσης χαμένου εισοδήματος των κτηνοτρόφων που έχουν χάσει τα κοπάδια τους από τις ζωοονόσους.

Το πρόβλημα αφορά την απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ που απαιτεί από τους κτηνιάτρους του δημοσίου να βεβαιώσουν ότι οι κτηνοτρόφοι που θα αποζημιωθούν δεν έχουν κάνει «παράνομους εμβολιασμούς». Αυτό αναφέρει σε επιστολή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ).

Ο ΑγροΤύπος μίλησε με τον πρόεδρο του ΣΕΚ, Δημήτρη Μόσχο, ο οποίος μας τόνισε ότι συμφωνεί με την επιστολή και μάλιστα την προσυπογράφει γιατί δεν μπορεί να διαχωριστεί το εμβολιακό στέλεχος του ιού από το φυσικό (όπως λέει και το ίδιο το ΥπΑΑΤ).

Επίσης ο κ. Μόσχος, που είναι και μέλος της διοίκησης της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας, τονίζει ότι το κυβερνητικό αφήγημα λέει ότι αν γίνει στην χώρα μας εμβολιασμός των προβάτων θα υπάρξει πρόβλημα στις εξαγωγές της φέτας. Όμως όταν η ηγεσία του ΥπΑΑΤ δηλώνει δημοσίως ότι έχουν εμβολιαστεί παράνομα 1 εκατομμύριο αιγοπρόβατα δεν δημιουργεί προβλήματα στις εξαγωγές της φέτας;

Η πρόβλεψή μου είναι ότι μετά το τέλος της ευλογιάς θα έρθουν οι επενδυτές και θα φτιάξουν νέους στάβλους που θα τηρούν όλα τα μέτρα βιοασφάλειας».

Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

«Αμετανόητη η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ οδηγεί τους κτηνοτρόφους της χώρας σε νέο αδιέξοδο. Η με πολύ στόμφο εξαγγελία του πρωθυπουργού περί αποζημίωσης χαμένου εισοδήματος των κτηνοτρόφων που έχουν χάσει τα κοπάδια τους από τις ζωοονόσους, οδηγείται σε φιάσκο με ευθύνη των διορισμένων δήθεν σωτήρων της επιστημονικής επιτροπής και της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ που απαιτούν από τους κτηνιάτρους να βεβαιώσουν ότι οι κτηνοτρόφοι που θα αποζημιωθούν δεν έχουν κάνει «παράνομους εμβολιασμούς».

Με ποιον τρόπο ακριβώς μπορούν να το διαπιστώσουν οι κτηνίατροι, όταν σε όλους τους τόνους το Υπουργείο δηλώνει ότι δεν μπορεί να διαχωριστεί το εμβολιακό στέλεχος του ιού από το φυσικό;

Εκτός και αν ο πρόεδρος της επιτροπής που με μεγάλη επιπολαιότητα υιοθέτησε φήμες και ανέφερε σε δημόσια τοποθέτηση ότι έχουν εμβολιαστεί παράνομα 1 εκατομμύριο αιγοπρόβατα έχει τα στοιχεία. Τότε υποχρεούται να τα διαβιβάσει στις κτηνιατρικές υπηρεσίες για να μην πληρωθούν οι παράνομοι.

Απαιτούμε άμεσα το ΥΠΑΑΤ να αποπέμψει τον επικίνδυνο πρόεδρο της επιτροπής και να βγάλει διευκρινιστική εγκύκλιο για την ΚΥΑ σύμφωνα με την επιστημονική πρακτική, ώστε να ολοκληρωθεί η πληρωμή. Οι κινητοποιήσεις των αγροτών, δυστυχώς δεν έκαναν κανέναν σοφότερο στο Υπουργείο, που συνεχίζει να επιδεικνύει τραγική ανεπάρκεια, που οδηγεί την ελληνική κτηνοτροφία στην καταστροφή».

Πάντως η ΠΟΓΕΔΥ δηλώνει ότι σε περίπτωση που δεν υπάρξει λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα  απόλυτος υπεύθυνος για την μη πληρωμή των κτηνοτρόφων θα είναι ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ η προσαύξηση κατά 50% της ενίσχυσης ζωοτροφών λόγω της επέκτασης της ευλογιάς κατά το β’ εξάμηνο του 2025.

Όπως αναφέρει το ΥπΑΑΤ, αύξηση της συνολικής αποζημίωσης στα 84 εκατ. ευρώ για το κόστος των ζωοτροφών στους αιγοπροβατοτρόφους που επλήγησαν από την ευλογιά προβλέπει νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων.

Με τη νέα απόφαση τροποποιείται η υπ’ αριθμ. 208989/1.8.2025 ΚΥΑ για τη χορήγηση ενίσχυσης ήσσονος σημασίας (de minimis) στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας.

Η τροποποίηση αφορά τη στήριξη των κτηνοτρόφων για το αυξημένο κόστος διατροφής (ζωοτροφές), που προέκυψε από τη χρονική επέκταση της ευλογιάς κατά το β’ εξάμηνο του 2025 σε ορισμένες Περιφερειακές Ενότητες και τη συνέχιση των περιοριστικών μέτρων μετακινήσεων.

Για τον σκοπό αυτό, προβλέπεται πρόσθετη χρηματοδότηση 21.000.000 ευρώ, σε σχέση με τα αρχικά 63.000.000 που είχαν ήδη εγκριθεί με την αρχική απόφαση και 56.000.000 που ήταν η επικαιροποιημένη εκτίμηση της δαπάνης, ενισχύοντας το πλαίσιο στήριξης κατά +50%.

Κλιμακωτή ενίσχυση ανά επιλέξιμο ζώο

Το ύψος της ενίσχυσης καθορίζεται ανά επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο, ανάλογα με την περιοχή, ως εξής: 6 €, 9 €, 21 € ανά ζώο, από 4 €, 6 € και 14 €, που ίσχυε προηγουμένως.

Η κλιμάκωση επιτρέπει την περισσότερο στοχευμένη στήριξη στις εκτροφές που βρέθηκαν για μεγαλύτερο διάστημα υπό καθεστώς απαγορεύσεων και συνεπώς υπέστησαν μεγαλύτερη επιβάρυνση στο κόστος διατροφής του ζωικού κεφαλαίου.

Στήριξη στην πράξη για το κόστος ζωοτροφών

Υπενθυμίζεται ότι μέχρι σήμερα έχουν δοθεί περίπου 45 εκατ. ευρώ για ζωοτροφές. Με τις επιπλέον καταβολές που έχουν δρομολογηθεί στο ίδιο πλαίσιο στήριξης, η συνολική ενίσχυση για ζωοτροφές αναμένεται να φτάσει περίπου τα 84 εκατ. ευρώ, προσφέροντας ουσιαστική «ανάσα» στις μονάδες που συνέχισαν να λειτουργούν υπό ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες.

Στο ΦΕΚ αναφέρει τα εξής:

Άρθρο 1
Τροποποίηση του της παρ. 2 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 208989/1.8.2025 (Β’ 4202) κοινής υπουργικής απόφασης
Η παρ. 2 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 208989/1.8.2025 (Β’ 4202) κοινής υπουργικής απόφασης, αντικαθίσταται ως ακολούθως:
Το ύψος του ποσού ενίσχυσης ήσσονος σημασίας (de minimis) καθορίζεται ως ακολούθως:
α) Για τους δικαιούχους της παρ. 1 του άρθρου 2 σε:
α) 6 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται στις περιφερειακές ενότητες της χώρας, οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ.
Β) 9 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται στις περιφερειακές ενότητες της χώρας, οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα ΙV.
Γ) 21 ευρώ/ επιλέξιμο ενήλικο θηλυκό αιγοπρόβατο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις αιγοπροβάτων που βρίσκονται σε περιφερειακές ενότητες της χώρας οι οποίες παρατίθενται στο Παράρτημα V.

Διαβάστε το ΦΕΚ

Η πρόσφατη ΚΥΑ 337680/3.12.2025 (ΦΕΚ Β’ 6471) ενεργοποιεί τον μηχανισμό αποζημίωσης για τους παραγωγούς που υπέστησαν απώλειες εισοδήματος λόγω της επιζωοτίας της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών. Με το νέο πλαίσιο προβλέπεται η καταβολή οικονομικής ενίσχυσης σε όσους αναγκάστηκαν σε θανατώσεις ζώων τα έτη 2024 και 2025, με τις Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές να αναλαμβάνουν κρίσιμο ρόλο στη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων που απαιτούνται για την πληρωμή. 

Οι οδηγίες υποβολής και το ψηφιακό αρχείο Excel

Σύμφωνα με την επείγουσα ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ, τις επόμενες ημέρες θα αναρτηθούν στον ιστότοπο του Υπουργείου αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης και αποστολής των απαραίτητων εντύπων. Το ειδικό ψηφιακό αρχείο Excel, το οποίο έχει ήδη αποσταλεί στις υπηρεσίες σε τελική μορφή, αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα αποτυπωθούν τα στοιχεία των δικαιούχων, ο αριθμός των ζώων που θανατώθηκαν και το ποσό που αντιστοιχεί σε κάθε εκμετάλλευση. Το αρχείο αυτό πρέπει να συμπληρωθεί αυστηρά με βάση τις επικείμενες οδηγίες του Υπουργείου, καθώς θα χρησιμοποιηθεί για την εκκαθάριση των πληρωμών και τη μεταβίβαση των στοιχείων στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών.

Ενδεικτικά, στο αρχείο καταχώρισης που θα συμπληρώσουν οι υπηρεσίες περιλαμβάνονται κατηγορίες όπως η «Υπηρεσία Ελέγχου», όπου αναγράφεται η αρμόδια Περιφέρεια, καθώς και τα «Στοιχεία εγκατάστασης και κτηνοτρόφου», στα οποία συμπληρώνονται ο ΕΛ της εγκατάστασης, το ΑΦΜ του κτηνοτρόφου, το επώνυμο ή η επωνυμία της επιχείρησης και το όνομα του δικαιούχου όταν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο. Στα «Στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού δικαιούχου» καταγράφονται το ΙΒΑΝ και η τράπεζα του δικαιούχου, ενώ στα «Στοιχεία πρακτικού θανάτωσης ζώων» δηλώνονται ο αριθμός πρωτοκόλλου του πρακτικού, το έτος θανάτωσης, η ασθένεια που οδήγησε στη θανατώση, καθώς και ο αριθμός μικρών και μεγάλων ζώων.

Διπλή αποστολή: ψηφιακή και έντυπη διαδικασία

Μετά τη συμπλήρωσή του, το αρχείο Excel θα διαβιβαστεί ψηφιακά, όπως θα προσδιοριστεί από το Υπουργείο, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αποσταλεί και σε έντυπη μορφή. Μαζί με το αρχείο θα υποβάλλεται και η απαιτούμενη Βεβαίωση του άρθρου 5, υπογεγραμμένη από τον αρμόδιο Διευθυντή της Περιφέρειας. Το υπόδειγμα της βεβαίωσης, όπως έχει κοινοποιηθεί, επιβεβαιώνει ότι τα στοιχεία του ψηφιακού αρχείου ταυτίζονται πλήρως με εκείνα που έχουν υποβληθεί μέσω του ιστότοπου του ΥΠΑΑΤ, ότι η διαδικασία εφαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 της ΚΥΑ και ότι για τους καταγεγραμμένους δικαιούχους δεν συντρέχει περίπτωση παράνομου εμβολιασμού ή μη τήρησης μέτρων βιοασφάλειας. 

Η αποστολή του έντυπου αρχείου και της βεβαίωσης πραγματοποιείται στην ηλεκτρονική διεύθυνση gdoy@minagric.gr, ώστε να μπορούν οι οικονομικές υπηρεσίες να προχωρήσουν στη συγκέντρωση και επεξεργασία των στοιχείων πριν από την έναρξη των πληρωμών.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι υπηρεσίες και οι δικαιούχοι αυτή τη στιγμή

Μέχρι να αναρτηθούν οι επίσημες οδηγίες, οι Περιφερειακές Κτηνιατρικές Αρχές καλούνται να προετοιμάσουν τα απαιτούμενα δεδομένα, αξιοποιώντας τους φακέλους των θανατώσεων των προηγούμενων ετών και διασταυρώνοντας τις πληροφορίες για κάθε παραγωγό. Το βάρος της διαδικασίας πέφτει κυρίως στις υπηρεσίες, ωστόσο οι παραγωγοί καλό είναι να βρίσκονται σε ετοιμότητα σε περίπτωση που ζητηθούν διευκρινίσεις ή συμπληρωματικά στοιχεία, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην τελική καταβολή.

Τι ακολουθεί

Η ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ σηματοδοτεί το πρακτικό ξεκίνημα της διαδικασίας αποζημίωσης, με τις υπηρεσίες να αναλαμβάνουν άμεσα τη συγκέντρωση και πιστοποίηση των στοιχείων. Η επιτυχία της διαδικασίας θα εξαρτηθεί από την ορθή συμπλήρωση του ψηφιακού αρχείου και την τήρηση των οδηγιών που αναμένεται να δημοσιευθούν, ώστε οι πληρωμές να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις και οι πληγέντες κτηνοτρόφοι να λάβουν την ενίσχυση που δικαιούνται.

Μια σημαντική υπόθεση λαθρεμπορίου επικίνδυνων κτηνιατρικών εμβολίων αποκάλυψαν οι ελεγκτές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Συγκεκριμένα, αυτοκίνητο προερχόμενο από την Τουρκία εντοπίστηκε στο Τελωνείο Κήπων να μεταφέρει κάτω από τη ρεζέρβα και μέσα σε προσωπικές αποσκευές, συνολικά 8.000 εμβόλια με τις ενδείξεις POXDOLL και POXVAC.

Σε συνεργασία με κτηνιατρικοί ελεγκτές του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για λυοφιλοποιημένο ζωντανό ελαττωμένης λοιμογόνου δύναμης εμβόλιο, που χρησιμοποιείται για την προστασία κατά της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, τουρκικής προέλευσης. Η εισαγωγή και εμπορία αυτού του σκευάσματος απαγορεύεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγου αυξημένου κινδύνου διασποράς της νόσου.  

Οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ κατάσχεσαν τα επικίνδυνα εμβόλια και το αυτοκίνητο και συνέλαβαν έναν επιβάτη, ο οποίος οδηγείται στον Εισαγγελέα για τις περαιτέρω ενέργειες κατά το νόμο.

Η Κομισιόν ρίχνει ευθύνες στην κυβέρνηση για ευλογιά αιγοπροβάτων

Απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκθέτει την Κυβέρνηση για την αδράνεια στην αντιμετώπιση της ευλογιάς, μετά από ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου.

Στην επίσημη απάντησή της (ΕL E-003706/2025), η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι τα κράτη μέλη —άρα και η Ελλάδα— διαθέτουν πολλαπλά χρηματοδοτικά, θεσμικά και τεχνικά εργαλεία για την πρόληψη και την αντιμετώπιση ζωονόσων όπως η ευλογιά των αιγοπροβάτων. Ωστόσο, η ίδια η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η χώρα μας δεν έχει ενεργοποιήσει κρίσιμες δυνατότητες, αφήνοντας χιλιάδες κτηνοτρόφους εκτεθειμένους.

Τι αποκαλύπτει η Επιτροπή

Η απάντηση του Επιτρόπου Γεωργίας και Τροφίμων, Cristophe Hansen, εκ μέρους της Κομισιόν «καρφώνει» την Eλληνική κυβέρνηση σε τρία επίπεδα:

1. Δεν έχει ενεργοποιήσει διαθέσιμα εργαλεία της ΚΓΠ
Καμία αξιοποίηση του μέτρου M23 στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης.
Καμία χρήση δράσεων για βιοασφάλεια, risk management και αποκατάσταση αγροτικού δυναμικού.

2. Περιορισμένη χρήση κρατικών ενισχύσεων
Η μόνη ενέργεια που αναφέρεται είναι το καθεστώς SA.118530 μέσω ΚΑΚΓ – ένα εργαλείο χρήσιμο αλλά απολύτως ανεπαρκές για την έκταση του προβλήματος.

3. Καμία ενεργοποίηση μέτρων έκτακτης στήριξης αγοράς (ΚΟΑ/CMO)
Παρά το εύρος των ζημιών και τους περιορισμούς μετακινήσεων, η Κυβέρνηση δεν υπέβαλε ούτε μία αίτηση για έκτακτη ευρωπαϊκή παρέμβαση.

Η Κομισιόν «αδειάζει» την Αθήνα

Η Επιτροπή δηλώνει ξεκάθαρα ότι οι διαθέσιμες λύσεις υπάρχουν, η τεχνική βοήθεια παρέχεται συνεχώς, όμως η απόφαση εφαρμογής ανήκει αποκλειστικά στα κράτη μέλη. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα δεν είναι η Ευρώπη. Είναι η αμέλεια της Κυβέρνησης.

Ο κ. Αρναούτογλου με δήλωσή του υπογραμμίζει: «Η Κομισιόν επιβεβαιώνει πλήρως όσα φωνάζουμε μήνες τώρα: η Ελλάδα έχει στα χέρια της εργαλεία για να στηρίξει τους κτηνοτρόφους και δεν τα χρησιμοποιεί. Δεν ενεργοποιεί τα μέτρα του ΠΑΑ, δεν αξιοποιεί το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΓΠ, δεν ζητά έκτακτη ευρωπαϊκή βοήθεια. Η ευλογιά των αιγοπροβάτων δεν αντιμετωπίζεται με επικοινωνία, αλλά με πολιτική βούληση. Οι κτηνοτρόφοι δεν μπορούν να περιμένουν άλλο. Η Κυβέρνηση οφείλει να σταματήσει τις δικαιολογίες και να ενεργοποιήσει άμεσα όλα τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά εργαλεία, πριν οι απώλειες στην παραγωγή γίνουν μόνιμες».

Ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ θα επανέλθει με νέες παρεμβάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στην Επιτροπή, ώστε:

• να πιεστεί η Κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το σύνολο των ευρωπαϊκών μηχανισμών,
• να υπάρξει πραγματική οικονομική στήριξη στους παραγωγούς,
• να διασφαλιστεί η επιβίωση του πρωτογενούς τομέα σε περιοχές που ήδη δοκιμάζονται.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της απάντησης και της ερώτησης:

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-003706/2025 προς την Επιτροπή

Θέμα: Χρήση των διαθέσιμων ενωσιακών εργαλείων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων
Η Επιτροπή, με βάση τις απαντήσεις της σε πρόσφατες ερωτήσεις, έχει επισημάνει ότι τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους πολλαπλά εργαλεία για την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων ζωονόσων όπως η ευλογιά των αιγοπροβάτων, μεταξύ άλλων: α) το μέτρο Μ23 στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης, β) τις προβλέψεις των στρατηγικών σχεδίων ΚΓΠ για επενδύσεις βιοασφάλειας, risk management και αποκατάσταση αγροτικού δυναμικού, γ) τα σχήματα κρατικών ενισχύσεων και τον κανονισμό de minimis, δ) τα έκτακτα μέτρα στήριξης αγοράς στο πλαίσιο της ΚΟΑ (CMO). Ωστόσο, δεν είναι σαφές σε ποιον βαθμό τα κράτη μέλη —και συγκεκριμένα η Ελλάδα— έχουν προχωρήσει σε ενεργοποίηση αυτών των εργαλείων.

Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Μπορεί να παραθέσει, για κάθε εργαλείο που αναφέρεται ανωτέρω, ποια κράτη μέλη το έχουν ενεργοποιήσει και σε ποιον βαθμό;
2. Μπορεί να διευκρινίσει αν η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα ενεργοποιήσει τα εν λόγω εργαλεία και, εάν όχι, ποιες δυνατότητες παραμένουν αχρησιμοποίητες;
3. Πώς σκοπεύει η Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα διαθέσιμα αυτά μέσα αξιοποιούνται αποτελεσματικά και εγκαίρως, ώστε να προστατεύεται ο πρωτογενής τομέας και να αποφεύγονται μόνιμες απώλειες στην παραγωγή;

Απάντηση του κ. Hansen εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (5/12/2025)

1. Επί του παρόντος δεν υπάρχει διαθέσιμος λεπτομερής κατάλογος των δράσεων για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων (ΣΣΑ) σε όλα τα κράτη μέλη. Τα προληπτικά μέτρα μπορούν να υποστηριχθούν μέσω των διαθέσιμων στο κοινό στρατηγικών σχεδίων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Επιπλέον, μπορεί να χορηγηθεί έκτακτη στήριξη από την ΕΕ για την κάλυψη της ζημίας που υφίστανται οι κτηνοτρόφοι των περιοχών που υπόκεινται σε περιορισμούς μετακίνησης λόγω κτηνιατρικών μέτρων. Στήριξη μπορεί επίσης να χορηγηθεί βάσει του κανονισμού για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στον γεωργικό τομέα, βάσει του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα (ΚΑΚΓ) ή των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό τομέα.

2. Οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή, στο πλαίσιο της SA.118530 (2025/XA), καθεστώς κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του ΚΑΚΓ, βάσει της υπουργικής απόφασης 59322/26923/5-3-2025 που αφορά επίσης το ΣΣΑ. Η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει σχετικές αιτήσεις για το μέτρο 23 του ΣΣΑ στο πλαίσιο του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης ή για έκτακτα μέτρα στήριξης της αγοράς στο πλαίσιο της κοινής οργάνωσης αγοράς. Επιπλέον, η διαχείριση κινδύνων, οι επενδύσεις στη βιοπροφύλαξη και η αποκατάσταση της γεωργίας στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΓΠ αποτελούν εργαλεία που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμη από την Ελλάδα για την αντιμετώπιση του ΣΣΑ.

3. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και έγκαιρη χρήση των προαναφερθέντων μέσων, η Επιτροπή παρέχει συνεχώς καθοδήγηση και τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη μέσω τακτικής επικοινωνίας. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τη διαθέσιμη χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων για την ΚΓΠ και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, με σκοπό την προστασία του γεωργικού τομέα και την πρόληψη μόνιμων απωλειών παραγωγής. Ωστόσο, η τελική απόφαση σχετικά με την κατανομή και την εφαρμογή των εν λόγω εργαλείων εναπόκειται στα κράτη μέλη.

Σοβαρές καταγγελλίες έχουμε στον ΑγροΤύπο σχετικά με την κατανομή των βοσκοτόπων αλλά και την πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης στους κτηνοτρόφους.

Από την άλλη ο ΟΠΕΚΕΠΕ περιορίζεται να αναφέρει τα συνολικά ποσά και τον αριθμό δικαιούχων αλλά δεν έχει ακόμη ανακοινώσει κάποια επίσημη ανακοίνωση για όσους δεν κρίθηκαν επιλέξιμοι και δεν εισέπραξαν τα χρήματα.

Υπάρχουν κτηνοτρόφοι που από την πρόσφατη κατανομή πήραν βοσκότοπο αλλά στην συνέχεια φαίνεται ότι δεν είναι επιλέξιμος.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε η κατανομή γίνεται για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων της βασικής και για τα προγράμματα του ΠΑΑ. Μόνο οι νέοι κτηνοτρόφοι θα πάρουν βοσκοτόπια με βάση τον αριθμό των ζώων.

Για τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων.

Πάντως το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν κάποιοι κτηνοτρόφοι που αν και έχουν θανατωθεί τα πρόβατά τους λόγω πανώλης και ευλογιάς δεν τους πλήρωσε ο ΟΠΕΚΕΠΕ λόγω ανωτέρας βίας.

Ο κ. Χρήστος Ζιώγας, κτηνοτρόφος από την Λάρισα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «όσοι κτηνοτρόφοι έχουν χάσει τα ζώα τους λόγω των ζωονόσων έχουν μεγάλο οικονομικό πρόβλημα. Αυτοί θα έπρεπε να πληρωθούν πρώτα από τους υπόλοιπους. Αντίθετα βλέπουμε να μην έχουν πληρωθεί ακόμη την συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024».

Στις 30/5/2025, με ανακοίνωσή το ΥπΑΑΤ γνωστοποίησε ότι κατέβαλε τη συνδεδεμένη ενίσχυση του 2024 στους κτηνοτρόφους που εκτρέφουν αιγοπρόβατα, χωρίς όμως να διευκρινίζει αν εξαιρούσε τους κτηνοτρόφους που θανάτωσαν τα κοπάδια τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, τα προβλήματα στις πληρωμές έγιναν επειδή ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είχε τα στοιχεία από τις θανατώσεις των ζώων λόγω ζωονόσων.

Στην συνέχεια έγινε η κατανομή των βοσκοτόπων με το νέο σύστημα αλλά αυτοί έχασαν τα βοσκοτόπια που είχαν και δεν πήραν καινούργια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην έχουν πληρωθεί την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης και ούτε πρόκεται να πληρωθούν την εξόφληση.

Επίσης οι συγκεκριμένοι κτηνοτρόφοι δεν έχουν τιμολόγια να καταθέσουν, οπότε δεν θα πληρωθούν ούτε στην συμπληρωματική πληρωμή που ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ.

Ανωτέρα βία

Είναι παράνομο που δεν εφαρμόζεται η ανωτέρα βία για την πληρωμή των κτηνοτρόφων που έχασαν τα ζώα λόγω ζωονόσων.

Η ΚΥΑ για την ανωτέρα βία υπογράφτηκε, στις 22 Μαρτίου του 2019, από τους Αραχωβίτη, Κόκκαλη και Τελιγιορίδου, δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 3 Απρίλη του 2019 και έχει τον τίτλο: «Λεπτομέρειες εφαρμογής των άρθρων 4 και 32 του κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 και του άρθρου 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, όσον αφορά τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες αναγνώρισης των γεγονότων ανωτέρας βίας και εξαιρετικής περίστασης και των φυσικών περιστατικών σε βοοειδή και σε αιγοπρόβατα».

Στο άρθρο 2 αναφέρει τα εξής:
Περιπτώσεις γεγονότων ανωτέρας βίας εξαιρετικής περίστασης

1. «Ανωτέρα βία–Εξαιρετική περίσταση» συνιστά κάθε απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο δε θα μπορούσε να αποτραπεί, μολονότι επιδείχθηκε κάθε δυνατή επιμέλεια εκ μέρους του κτηνοτρόφου, καθώς και κάθε περίπτωση ασυνήθιστου γεγονότος που εκφεύγει του ελέγχου του κτηνοτρόφου. Η «ανωτέρα βία – εξαιρετική περίσταση» καθιστά αιτιολογημένη τη μη συμμόρφωση των κτηνοτρόφων στα κριτήρια επιλεξιμότητας και στις λοιπές υποχρεώσεις τους για τη χορήγηση άμεσων ενισχύσεων που σχετίζονται με το ζωικό κεφάλαιο ή επηρεάζονται από αυτό. Ο κτηνοτρόφος διατηρεί το δικαίωμά του να λάβει άμεσες ενισχύσεις για την έκταση ή τα ζώα που ήταν επιλέξιμα κατά τον χρόνο που προέκυψαν τα γεγονότα ανωτέρας βίας ή εξαιρετικής περίστασης.

2. Ως γεγονότα ανωτέρας βίας δύναται να χαρακτηριστούν οι παρακάτω περιπτώσεις:

α) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω νοσημάτων και ειδικότερα:
(αα) ο θάνατος ή η υποχρεωτική θανάτωση μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης λόγω των παρακάτω νοσημάτων:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Αφθώδης πυρετός, Πανώλη των βοοειδών, Πυρετός της κοιλάδας του Rift, Λύσσα.
Βοοειδή: Οζώδης δερματίτιδα, Φυσαλιδώδης στοματίτιδα, Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια βοοειδών (ΣΕΒ).
Αιγοπρόβατα: Ευλογιά, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue), Πανώλη των μικρών μηρυκαστικών, Κλασική τρομώδης νόσος.
(αβ) η υποχρεωτική σφαγή μέρους ή του συνόλου των ζώων της εκμετάλλευσης στο πλαίσιο εφαρμογής προγραμμάτων για τα παρακάτω νοσήματα:
Βοοειδή και αιγοπρόβατα: Βρουκέλλωση.
Βοοειδή: Φυματίωση, Ενζωοτική Λεύκωση, Καταρροϊκός πυρετός (Bluetongue).
Αιγοπρόβατα: Λιστερίωση, Πυρετός Q, Λεπτοσπείρωση.

β) Η μείωση του πλήθους των ζώων της εκμετάλλευσης χωρίς δυνατότητα αντικατάστασής τους. Η περίπτωση αυτή συντρέχει όταν κανένα από τα ζώα της εκμετάλλευσης δεν έχει προσβληθεί από νοσήματα της υποπερίπτωσης αα της παρούσας παραγράφου, ούτε από Καταρροϊκό Πυρετό (Bluetongue) στα βοοειδή, αλλά η εκμετάλλευση αυτή βρίσκεται σε οριοθετημένη ζώνη επιβολής περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των εν λόγω νοσημάτων.

γ) Η διακοπή λειτουργίας της εκμετάλλευσης λόγω:
(γα) θανάτου του δικαιούχου,
(γβ) μακροχρόνιας ανικανότητας του δικαιούχου προς εργασία».

Εγκύκλιο εξέδωσε το ΥπΑΑΤ για τις μετακινήσεις αιγοπροβάτων ενόψει της εορταστικής περιόδου στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης της ευλογιάς.

Συγκεκριμένα, ενόψει των αυξημένων αναγκών της εορταστικής περιόδου και κατόπιν σχετικής εισήγησης της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη Διαχείριση και τον Έλεγχο της Ευλογιάς, η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εξέδωσε εγκύκλιο με οδηγίες για την ορθή οργάνωση των μετακινήσεων αιγοπροβάτων (αμνοί και ερίφια) προς σφαγή κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, για την αποτροπή της επιδείνωσης της επιζωοτίας της ευλογιάς.

Επισημαίνεται ότι η πραγματοποίηση των σφαγών - ώστε να μην υπάρχει διαταραχή στην αλυσίδα παραγωγής του κρέατος - δεν θα πρέπει να έχει επιπτώσεις στην ήδη δυσμενή επιδημιολογική εικόνα της επιζωοτίας και  για το λόγο αυτό ισχύουν τα εξής:

1. Οι μετακινήσεις προς σφαγή πραγματοποιούνται μόνο εφόσον έχει δοθεί άδεια από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή, η οποία εκδίδει υγειονομικό πιστοποιητικό - έγγραφο κυκλοφορίας το οποίο συνοδεύει το φορτίο.

2. Απαγορεύεται η εισαγωγή ζώντων αιγοπροβάτων από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, ενώ η εισαγωγή από άλλα κράτη μέλη συνοδεύεται από συγκεκριμένα εμπορικά έγγραφα-υγειονομικά πιστοποιητικά.

3. Στις απαγορευμένες ζώνες (εικόνα 2) δεν επιτρέπονται μετακινήσεις παρά μόνο για άμεση σφαγή στο πλησιέστερο κατά το δυνατό σφαγείο, κατόπιν αρνητικού αποτελέσματος test pcr στο σίελο.

• Η μετακίνηση αφορά μία μόνο εκτροφή, δηλαδή ο οδηγός δεν παραλαμβάνει ζώα από διαφορετικές εκτροφές αλλά κάνει μια μόνο μετακίνηση από την εκτροφή, με κωδικό εκμετάλλευσης EL ο οποίος αναγράφεται στο έγγραφο κυκλοφορίας προς το σφαγείο (επίσης αναγράφεται) που έχει προγραμματιστεί η σφαγή του φορτίου.
• Ο οδηγός οφείλει να τηρεί αρχείο με τη διαδρομή που ακολουθεί.
• Η σφαγή πραγματοποιείται σε συγκεκριμένη ημέρα σφαγής όπου σφάζονται μόνο αιγοπρόβατα.
• Τηρούνται αυστηρά τα μέτρα βιοασφάλειας:
  Α. Τα μέσα μεταφοράς ζώντων ζώων έχουν καθαριστεί και απολυμανθεί με το κατάλληλο απολυμαντικό που τεκμηριώνεται από τον έλεγχο των παραστατικών αγοράς, ενώ παράλληλα υπάρχει και η σχετική βεβαίωση καθαρισμού του αυτοκινήτου.
  Β. Ο οδηγός έχει έγγραφη βεβαίωση διέλευσης από σταθμό απολύμανσης (εφόσον διέρχεται από αυτόν)
  Γ. Ο οδηγός εισέρχεται στην εκμετάλλευση εφόσον προσκομίσει την βεβαίωση καθαριότητας-απολύμανσης-διέλευσης από σταθμό απολύμανσης και εφόσον φέρει ιματισμό και ποδονάρια μιας χρήσης.

Μετά την εκφόρτωση το όχημα καθαρίζεται και απολυμαίνεται στον ειδικό χώρο του σφαγείου με τα κατάλληλα απολυμαντικά και χορηγείται βεβαίωση καθαριότητας - απολύμανσης.

4. Από τις ελεύθερες περιοχές προς τις περαιτέρω απαγορευμένες ζώνες (ροζ χρώμα στην εικόνα 2) τα αιγοπρόβατα μπορούν να μετακινηθούν μόνο για άμεση σφαγή.

5. Απαγορεύονται οι μετακινήσεις των αιγοπροβάτων από τις ζώνες προστασίας επιτήρησης και περαιτέρω προς τις ελεύθερες περιοχές.

6. Στις περιπτώσεις που ο ελεγκτικός μηχανισμός (Αστυνομία, Λιμενικό, κλπ.) σταματά διερχόμενο όχημα που μεταφέρει αιγοπρόβατα, επικοινωνεί με την αρμόδια κτηνιατρική αρχή της περιοχής και της αποστέλλει τα συνοδευτικά έγγραφα.

7. Η εισαγωγή εμβολίων της ευλογιάς των αιγοπροβάτων είναι παράνομη, καθώς δεν δεν έχει εγκριθεί οποιοδήποτε σχετικό σκεύασμα. Σύμφωνα με τον Νόμο 5184/2025  (ΦΕΚ Α' 34/06.03.2025), ένα σκεύασμα (όπως το εμβόλιο της ευλογιάς) θεωρείται παράνομο και η διακίνηση του επιφέρει κυρώσεις όταν διατίθεται με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς την άδεια κυκλοφορίας που απαιτείται από την κείμενη νομοθεσία. Στη χώρα μας, δεν έχουν εγκριθεί-αδειοδοτηθεί κτηνιατρικά ανοσολογικά σκευάσματα (εμβόλια) για την ευλογιά. Στην εικόνα 3 υπάρχει κατάλογος εμβολίων ευλογιάς που χρησιμοποιούνται σε τρίτες χώρες.

8. Το κρέας αιγοπροβάτων που διακινείται στην αγορά είναι απολύτως ασφαλές για τον καταναλωτή.

Διαβάστε την εγκύκλιο

Γίνεται προσπάθεια ώστε η βασική ενίσχυση να εξοφληθεί πριν από τα Χριστούγεννα, όπως και οι εκκρεμότητες προηγούμενου έτους, ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.

Παράλληλα, «οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ θα πληρωθούν για πρώτη φορά εντός του ίδιου έτους και όχι του επόμενου», με συνολικό ποσό 120 εκατ. ευρώ. «Είναι ποσά που θα ξεπεράσουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ» τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι στόχος είναι «να μπούμε σε μια περίοδο ομαλοποίησης όλων των προβλημάτων του προηγούμενου διαστήματος».

Σε ό,τι αφορά την παρακράτηση υπέρ ΕΛΓΑ, εξήγησε ότι «όλοι οι παραγωγοί που είδαν παρακράτηση, έχουν υπογράψει προκειμένου να γίνει», ενώ όσοι δεν υπέγραψαν «καλούνται να πληρώσουν την ασφαλιστική τους εισφορά μέχρι τις 30/03/2026». Τόνισε ακόμη ότι  τα χρήματα που παρακρατήθηκαν κατά την καταβολή της βασικής ενίσχυσης επιστρέφουν άμεσα στους αγρότες για τις πληρωμές των 120 εκατ. ευρώ.

Αναφερόμενος στο πρόγραμμα ΓΑΙΑ, επισήμανε ότι λόγω της ανησυχίας που εκφράστηκε από τον αγροτικό κόσμο «ο Πρωθυπουργός ζήτησε να εξετάσουμε την παράταση της δεσμευμένης τιμής», μια διαδικασία που «θα εξεταστεί συνολικά από την κυβέρνηση».

Σε ό,τι αφορά στην επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ο Υπουργός ανέφερε πως «η κυβέρνηση έκανε κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στο παρελθόν. Νομοθέτησε την επιστροφή χωρίς πλαφόν στο ποσό. Η κυβέρνηση επιστρέφει τα χρήματα στους αγρότες και ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε στην επιστροφή συν 50%», αυξάνοντας το αρχικό πλαφόν. Προσέθεσε δε, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «η προσπάθεια της ΑΑΔΕ να θεραπεύσει ζητήματα με αγρότες που δεν έλαβαν την επιστροφή».

Όσον αφορά τους 13.421 κτηνοτρόφους οι οποίοι, από τη φετινή διαδικασία κατανομής βοσκοτόπων δεν κατέστη δυνατόν να πάρουν επιδοτήσεις, λόγω του ότι δεν εφαρμόστηκε «η γνωστή τεχνική λύση», ο υπουργός ΑΑΤ τόνισε ότι πρόκειται για κτηνοτρόφους πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας, και συγκεκριμένα των Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Μαγνησίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, οι οποίοι λόγω του μαθηματικού τύπου για τους βοσκοτόπους έμειναν εκτός ενισχύσεων. 

Ο κ. Τσιάρας ανέφερε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε μία συμπληρωματική πληρωμή, μετά την καταβολή του 70% της βασικής ενίσχυσης που πραγματοποιήθηκε.

Αυτή η συμπληρωματική πληρωμή θα γίνει με βάση τα αντικειμενικά στοιχεία, δηλαδή τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, και αγοράς ζωοτροφών, λαμβάνοντας υπόψη το ευμενέστερο για τους ίδιους κριτήριο, ώστε να μην αδικηθούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων περιοχών.

Νέα πληρωμή ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ που αφορά τους κτηνοτρόφους για τις αποζημιώσεις από τις θανατώσεις των ζώων του λόγω της ευλογιάς.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΥπΑΑΤ, οι πόροι θα μεταφερθούν στις Περιφέρεις εντός της επόμενης εβδομάδας για να γίνουν οι πληρωμές.

Η αποζημίωση που δίνεται στους κτηνοτρόφους, ανά θανατωμένο ζώο με βάση τη μοναδιαία αξία, φθάνει έως και τα 250 ευρώ και αποτελεί την υψηλότερη στην ΕΕ.

Υπενθυμίζεται από το ΥπΑΑΤ ότι μέχρι σήμερα έχουν ήδη μεταφερθεί στις Περιφέρειες 48 εκ. ευρώ για αποζημιώσεις κτηνοτρόφων για θανατωμένα ζώα και λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών.

Σημειώνεται, δε, ότι η καταβολή της αποζημίωσης για θανατωμένα ζώα καταβάλλεται απευθείας στους κτηνοτρόφους από τις Περιφέρειες, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός της νέας κατανομής ανέρχεται σε 19,6 εκ. ευρώ για αποζημιώσεις κτηνοτρόφων και 2 εκ. για λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών. 

Στοιχεία για την πορεία της ευλογιάς στη χώρα (εβδομάδα αναφοράς 24-30 Νοεμβρίου)

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της ευλογιάς των αιγοπροβάτων δίνουν σήμερα στη δημοσιότητα επικαιροποιημένα συγκεντρωτικά στοιχεία για την πορεία της νόσου στη χώρα, όπως προκύπτουν από τα δεδομένα των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, για το διάστημα από τον Αύγουστο 2024 έως και τις 30 Νοεμβρίου 2025:

• έχουν καταγραφεί 1.834 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς αιγοπροβάτων,
• σε 2.270 εκτροφές σε όλη τη χώρα,
• ενώ έχουν θανατωθεί 433.229 ζώα, στο πλαίσιο εφαρμογής των προβλεπόμενων υγειονομικών πρωτοκόλλων.

Για την τελευταία εβδομάδα αναφοράς (24–30 Νοεμβρίου 2025) καταγράφηκαν 80 νέα κρούσματα σε δεκαεπτά (17) Περιφερειακές Ενότητες, βάσει των αποτελεσμάτων των εργαστηριακών ελέγχων. Πρόκειται για τις Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, Ν. Αχαΐας, Δράμας, Έβρου, Ηλείας, Ημαθίας, Μητροπολιτικής Ενότητας Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας & Σποράδων, Ξάνθης, Πέλλας, Πιερίας, Ροδόπης, Σερρών και Τρικάλων.

Ο μεγαλύτερος αριθμός νέων κρουσμάτων την εβδομάδα 24–30 Νοεμβρίου καταγράφηκε στην Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας (37), ενώ σημαντικός αριθμός κρουσμάτων παρατηρήθηκε επίσης στις Π.Ε. Λάρισας, Ηλείας, Ν. Αχαΐας, Ξάνθης, Σερρών και Ροδόπης.

Αναλυτικά, βάσει της ημερομηνίας επιβεβαίωσης των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, την ίδια εβδομάδα καταγράφηκαν:

• 31 κρούσματα στις 26/11/2025,
• 22 κρούσματα στις 27/11/2025,
• 27 κρούσματα στις 28/11/2025.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή συνεχίζουν την εφαρμογή του σχεδίου διαχείρισης της νόσου, με έμφαση:

• στην αυστηρή τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας στις εκτροφές,
• στην ενίσχυση και στο συντονισμό των κτηνιατρικών και ελεγκτικών υπηρεσιών,
• στη στενή συνεργασία με τις Περιφέρειες και τις αρμόδιες αρχές,
• και στη στήριξη των κτηνοτρόφων που πλήττονται.

Τα στοιχεία για την πορεία της ευλογιάς επικαιροποιούνται διαρκώς, με βάση την αποστολή των τελικών δεδομένων από τις Περιφερειακές Ενότητες, και θα δημοσιοποιούνται τακτικά από το ΥΠΑΑΤ για την πλήρη και έγκυρη ενημέρωση των παραγωγών και της κοινής γνώμης.
 

Πήρε ΦΕΚ η απόφαση για άμεση στήριξη των κτηνοτρόφων που έχουν προβεί σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025, καθώς υφίστανται σημαντική απώλεια εισοδήματος λόγω των περιορισμών που απαγορεύουν την ανασύσταση του ζωικού τους κεφαλαίου.

Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 28,5 εκ. ευρώ, με τις πληρωμές να ολοκληρώνονται εντός Δεκεμβρίου.

Η αποζημίωση για απώλεια εισοδήματος αποτελεί νέο μέτρο ενίσχυσης και ορίζεται σε 70 ευρώ για θανατωμένα πρόβατα και αίγες άνω των 6 μηνών και σε 35 ευρώ για αμνούς ή ερίφια έως 6 μηνών και κριούς ή τράγους αναπαραγωγής άνω των 6 μηνών. 

Η συνολική αποζημίωση ανά κτηνοτρόφο υπολογίζεται με βάση τον συνολικό αριθμό θανατωμένων ζώων και η καταβολή της αποζημίωσης για απώλεια εισοδήματος καταβάλλεται απευθείας στους κτηνοτρόφους από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. 

Η αποζημίωση αυτή είναι συμπληρωματική και αφορά αποκλειστικά το διαφυγόν εισόδημα, καθώς οι κτηνοτρόφοι έχουν ήδη λάβει αποζημίωση για την αξία των θανατωθέντων ζώων.

Δικαιούχοι είναι οι παραγωγοί που διατηρούν εκμεταλλεύσεις εκτροφής αιγοπροβάτων, των οποίων το ζωικό κεφάλαιο πλήττεται από την επιζωοτία της ευλογιάς των αιγοπροβάτων και της πανώλης των μικρών μηρυκαστικών και οι οποίοι:

α) Έχουν προβεί σε θανατώσεις ζώων κατά τα έτη 2024 και 2025 λόγω επιβολής κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου της χώρας που αφορούν στις προαναφερόμενες ασθένειες,

β) υφίστανται απώλεια εισοδήματος εξαιτίας της έξαρσης της επιζωοτίας και της απαγόρευσης ανασύστασης του ζωικού τους κεφαλαίου που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο δημοσίου προγράμματος ή μέτρου έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε από την αρμόδια κτηνιατρική αρχή, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 1747/386028/2023 απόφαση (στοιχείο προοιμίου υπ’ αρ. 14) και

γ) είναι δικαιούχοι αποζημίωσης σύμφωνα τις υπ’ αρ. 4308/315328/2024 (Β’ 5788) και 59322/26923/2025 (Β’ 1011) κοινές υπουργικές αποφάσεις,

δ) είναι ΜΜΕ κατά την έννοια του Παραρτήματος του ΕΚ 2472/2022,

ε) δεν είναι προβληματικές επιχειρήσεις κατά την έννοια του σημείου 18 του άρθρου 2 του ΕΚ 651/2014, ως ισχύει, εκτός εάν κατέστησαν προβληματικές λόγω απωλειών ή ζημιών που προκλήθηκαν από τις ανωτέρω ασθένειες και

στ) δεν εκκρεμεί σε βάρος τους εντολή ανάκτησης παράνομης και ασυμβίβαστης κρατικής ενίσχυσης δυνάμει προηγούμενης απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Αποκλείονται ρητά από την αποζημίωση οι παραγωγοί που προέβησαν σε παράνομο εμβολιασμό των ζώων τους ή δεν τήρησαν τα προβλεπόμενα μέτρα βιοασφάλειας.

Ύψος αποζημίωσης

Το ύψος της αποζημίωσης καθορίζεται σε:

α) εβδομήντα (70) ευρώ για θανατωθέντα πρόβατα και αίγες άνω των έξι (6) μηνών και

β) πενήντα τοις εκατό (50%) του ποσού της περ. α για θανατωθέντες αμνούς ή ερίφια έως έξι (6) μηνών και κριούς ή τράγους αναπαραγωγής ηλικίας άνω των έξι (6) μηνών. Το τελικό ποσό ανά δικαιούχο υπολογίζεται ως το γινόμενο του αριθμού των θανατωθέντων ζώων επί του αντίστοιχου ποσού αποζημίωσης.

Φορολογική μεταχείριση

Η αποζημίωση είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, μη εφαρμοζόμενης της παρ. 1 του άρθρου 47 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167) σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής τους, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Διαδικασία καταβολής

Αρμόδιος φορέας για την καταβολή ορίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Εντός πέντε ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης, η κτηνιατρική αρχή κάθε Περιφέρειας υποχρεούται να συμπληρώσει ηλεκτρονικά (σε μορφή excel) και να εκδώσει έντυπη βεβαίωση που περιλαμβάνει αναλυτική κατάσταση δικαιούχων με τα πλήρη στοιχεία τους, τον αριθμό IBAN, το είδος και τον αριθμό των θανατωθέντων ζώων, καθώς και δήλωση ότι δεν συντρέχει περίπτωση παράνομου εμβολιασμού ή μη τήρησης μέτρων βιοασφάλειας.
Η πληρωμή πραγματοποιείται μέσω της ΔΙΑΣ Α.Ε., με χρέωση του λογαριασμού του Ελληνικού Δημοσίου και πίστωση των τραπεζικών λογαριασμών των δικαιούχων. Για τις αποτυχούσες πληρωμές προβλέπεται ειδική διαδικασία ενημέρωσης των δικαιούχων και συμπερίληψής τους σε επόμενη πληρωμή.

Διαβάστε το ΦΕΚ

Στις εκτροφές αιγοπροβάτων, ορισμένα προβλήματα εμφανίζονται αθόρυβα αλλά εξελίσσονται γρήγορα σε πηγή σημαντικής οικονομικής ζημιάς. Ένα από αυτά είναι η ουρολιθίαση, ένα μεταβολικό νόσημα στενά συνδεδεμένο με τη διατροφή και την πρόσληψη νερού. Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στα παχυνόμενα ζώα και ιδιαίτερα στα αρσενικά, επηρεάζοντας την υγεία τους και τη λειτουργία της εκμετάλλευσης. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο στα ζώα και να εξελιχθεί ακόμη και σε θανατηφόρο περιστατικό.

Πώς δημιουργείται το πρόβλημα και ποια ζώα κινδυνεύουν περισσότερο

Η ουρολιθίαση οφείλεται στον σχηματισμό ουρολίθων που φράζουν ή τραυματίζουν την ουρήθρα, εμποδίζοντας τη φυσιολογική αποβολή των ούρων. Οι πέτρες αυτές δημιουργούνται όταν το σιτηρέσιο είναι πλούσιο σε ανόργανα στοιχεία όπως ασβέστιο, φώσφορο και μαγνήσιο, ειδικά όταν δεν συνοδεύεται από επαρκή κατανάλωση νερού. Ζώα που λαμβάνουν πολλούς καρπούς και μίγματα σε σχέση με χονδροειδείς ζωοτροφές είναι πιο επιρρεπή, όπως και εκείνα που πίνουν νερό χαμηλής ποιότητας ή νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα.

Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα αρσενικά αιγοπρόβατα και ακόμη περισσότερο τα ευνουχισμένα, λόγω των ανατομικών τους ιδιαιτεροτήτων. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε εποχή όταν η διατροφή δεν είναι ισορροπημένη, αλλά πιο συχνά κάνει την εμφάνισή της τον χειμώνα, όταν τα ζώα καταναλώνουν λιγότερο νερό και περισσότερες συμπυκνωμένες ζωοτροφές. Στα παχυνόμενα αρσενικά το πρόβλημα είναι τόσο συχνό ώστε να φτάνει έως και το 20% του πληθυσμού, προκαλώντας σημαντικές απώλειες.

Συμπτώματα και διάγνωση της ουρολιθίασης

Η ουρολιθίαση συνήθως εκδηλώνεται μία έως δύο εβδομάδες μετά την κατανάλωση του σιτηρεσίου που ευθύνεται για την εμφάνιση της νόσου. Στην αρχή τα ζώα παρουσιάζουν ανησυχία, άγχος ή και κοιλιακό πόνο, ενώ στη συνέχεια δυσκολεύονται να ουρήσουν, σηκώνουν συχνά την ουρά και χτυπούν την κοιλιά τους από τη δυσφορία. Όταν καταφέρνουν να ουρήσουν, τα ούρα μπορεί να έχουν κόκκινη απόχρωση λόγω της παρουσίας αίματος. Σε προχωρημένα στάδια παρατηρείται μειωμένη όρεξη, τάση απομόνωσης και, στις αίγες, έντονο βέλασμα και συστροφή της ουράς. Αν δεν υπάρξει θεραπευτική παρέμβαση, η νόσος μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Παρότι τα συμπτώματα δίνουν μια πρώτη ένδειξη, η διάγνωση που βασίζεται μόνο στην παρατήρησή τους είναι δύσκολη και συχνά αβέβαιη. Για πιο ασφαλή επιβεβαίωση απαιτούνται εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα, ακτινογραφίες, καθώς και χημικές και βιοχημικές αναλύσεις αίματος και ούρων των ζώων που θεωρείται ότι νοσούν. Σε περίπτωση θανάτου, η διάγνωση μπορεί να ολοκληρωθεί με νεκροψία.

Τι μπορεί να γίνει για την πρόληψη

Η πρόληψη στοχεύει κυρίως στον έλεγχο της διατροφής και της ποιότητας του νερού. Η αναλογία ασβεστίου προς φώσφορο πρέπει να είναι κατάλληλη – για παράδειγμα, το ασβέστιο να είναι διπλάσιο του φωσφόρου στο σιτηρέσιο. Όταν αυτό δεν επιτυγχάνεται, υπάρχει δυνατότητα ενσωμάτωσης ουσιών στα μίγματα, όπως χλωριούχο αμμώνιο (0,5%) ή χλωριούχο κάλιο (4–5%), πάντα με σύμφωνη γνώμη κτηνιάτρου ή γεωπόνου.

Στα ζώα που βόσκουν, το πρόβλημα συχνά σχετίζεται με κατανάλωση χώματος. Η χορήγηση αλατιού και η παροχή άφθονου καθαρού νερού βοηθούν στην αποβολή των αλάτων και στη μείωση του κινδύνου σχηματισμού ουρολίθων. Η επαρκής ποσότητα νερού καλής ποιότητας –με συχνή αλλαγή στις ποτίστρες ή χρήση αυτόματων συστημάτων– αποτελεί βασικό μέτρο πρόληψης. Το καλοκαίρι, η τοποθέτηση των ποτίστρων σε σκιά μπορεί να ενισχύσει την πρόσληψη νερού.

Θεραπευτικές επιλογές ανάλογα με το στάδιο

Η θεραπεία εξαρτάται από το σημείο όπου βρίσκεται ο ουρόλιθος και το μέγεθός του. Στα αρχικά στάδια, όταν δεν υπάρχει τραυματισμός της ουρήθρας, μπορεί να εφαρμοστεί αγωγή με τεστοστερόνη και στη συνέχεια μυοχαλαρωτικά ή διουρητικά, ώστε ο ουρόλιθος να αποβληθεί με τα ούρα. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό, εξετάζεται η χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με την περίπτωση και τις δυνατότητες αντιμετώπισης.

Ένα ζήτημα που απαιτεί προσοχή

Η ουρολιθίαση δεν είναι ένα περιστατικό που «ξεπερνιέται» εύκολα, μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα και να κοστίσει τόσο σε ζώα όσο και στο εισόδημα της εκμετάλλευσης. Όσο πιο άμεσα αντιληφθεί ο κτηνοτρόφος τις αλλαγές στη συμπεριφορά των ζώων του και όσο πιο προσεκτικά διαχειριστεί τις καθημερινές τους ανάγκες, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αποφύγει τις δύσκολες συνέπειες της νόσου.

Η έγκαιρη επικοινωνία με τον κτηνίατρο, η σταθερή παρακολούθηση του κοπαδιού και οι σωστές πρακτικές στη διατροφή και την παροχή νερού παραμένουν οι πιο αποτελεσματικοί σύμμαχοι. Με αυτά τα εργαλεία, ο παραγωγός μπορεί να προστατεύσει τα ζώα του και να κρατήσει την εκμετάλλευση σε ομαλή λειτουργία, ακόμη και σε περιόδους που ο κίνδυνος εμφάνισης του προβλήματος είναι μεγαλύτερος.

Πηγή: Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 4/2018, Τ. Χατζηγεωργίου, σελ. 79–80