Καλαμών: Ελαιοποίηση, έλλειψη εργατών και οψίμιση φέρνουν τα τονάζ στα περσινά επίπεδα

Ξεκίνησε η συγκομιδή ελαιοκάρπου στις πρώιμες περιοχές της χώρας και το επόμενο διάστημα θα συνεχιστεί και στις υπόλοιπες.

Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί με την έλλειψη εργατών γης. Έχουν γίνει όλα τα καλλιεργητικά έξοδα και τώρα που φτάσαμε στην συγκομιδή ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν εργάτες για να μαζέψουν την σοδειά τους.

Ο κ. Γιάννης Λάγγης, πρόεδρος στον Ελαιουργικό Αγροτικό Συνεταιρισμό Μεταμόρφωσης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι σε δέκα ημέρες ξεκινά η συγκομιδή στην περιοχή μας και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την έλλειψη εργατών γης. Όσοι εργάτες έρχονται νόμιμα στην χώρα μας κοιτάζουν να φύγουν στο εξωτερικό ή να πάνε στις πόλεις να εργαστούν.

Φέτος τα μεροκάματα έχουν ανέβει από 50 στα 60 ευρώ αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν νόμιμοι εργάτες για να κάνουμε συγκομιδή. Επίσης στην περιοχή μας είναι μειωμένη η παραγωγή λόγω της ξηρασίας κατά έως και 50%. Οι βροχές που είχαμε ήταν ποτιστικές και βοήθησαν τις ελιές. Όμως οι υγρασίες θα δημιουργήσουν προβλήματα με δάκο και γλοιοσπόριο. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί παραγωγοί δεν θα συγκομίσουν επειδή η μικρή παραγωγή και δεν τους αφήνει εισόδημα. Για να μπορεί να βγει φέτος ο παραγωγός πρέπει η τιμή στο ελαιόλαδο να φτάσει στα 6 ευρώ το κιλό. Τα καλλιεργητικά έξοδα φέτος είναι αυξημένα.

Επίσης η ξηρασία έχει δημιουργήσει πρόβλημα στην άρδευση και το τιμολόγιο για το ηλεκτρικό ρεύμα οι παραγωγοί καλούνται να το πληρώνουν κάθε μήνα. Η ελαιοκαλλιέργεια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα που ζητούν λύσεις αν θέλουμε να συνεχίσουμε να παράγουμε ελαιόλαδο. 

Ο κ. Γεώργιος Αλεξανδρόπουλος μέλος στο Δ.Σ. του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φιλιατρών «Τριφυλία», τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι είναι λίγοι οι εργάτες γης και οι ανάγκες για χέρια είναι μεγάλες αυτή την περίοδο. Η παραγωγή φέτος είναι μειωμένη και πολλοί ελαιώνες θα μείνουν ασυγκόμιστοι. Στην μειωμένη παραγωγή και τα υψηλά μεροκάματα θα πρέπει να προσθέσεις και τα προβλήματα με γλοιοσπόριο και δάκο που έχουμε λόγω υγρασίας.

Ένα συνεργείο με 500 ευρώ θα μαζέψει 20 σάκους (55 έως 60 κιλά ο καθένας) και ο παραγωγός θα πάρει από αυτή την ποσότητα 100 κιλά ελαιόλαδο. Με τιμή 5 ευρώ θα του φέρει ένα εισόδημα 900 ευρώ που θα είναι ίσα για να καλύψει το κόστος. Τα μεροκάματα έχουν φτάσει στα ύψη, από 60 μέχρι 80 ευρώ. Στα θερμοκήπια οι εργάτες έχουν μεροκάματο στα 40 ευρώ οπότε για να έρθουν στις ελιές ζητάνε υψηλότερο μεροκάματο.

Έχουμε πρόταση για να δουλέψουμε την συγκομιδή νόμιμα και με εργόσημο με εργάτες που δεν έχουν χαρτιά.

Όσοι ζουν στην χώρα μας χωρίς έγγραφα δεν μπορούν να εργαστούν νόμιμα στο χωράφι. Ζητούσαμε να έχουμε - στο όνομα του κάθε παραγωγού - ένα μπλόκ από την τράπεζα (όπως είναι οι επιταγές). Με αυτό να πληρώνει τον εργάτη και να αναγράφει πάνω τα στοιχεία από το διαβατήριο. Στην συνέχεια ο εργάτης θα πηγαίνει στην τράπεζα για να εισπράξει την αμοιβή του. Από την τράπεζα θα μπορεί να παρακρατηθεί η ασφαλιστική εισφορά και η φορολογία. Έτσι θα δουλεύουν οι εργάτες νόμιμα στα χωράφια και θα μπορούν να καταγραφούν οι ελαιοπαραγωγοί στα έξοδα τα μεροκάματα της συγκομιδής.

Γιατί είναι απαραίτητη η μετασυλλεκτική λίπανση στην ελιά

H συγκομιδή της ελιάς είναι μια διαδικασία που, αναλόγως της γεωγραφικής περιοχής και της ποικιλίας, έχει ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο και θα συνεχίσει ακόμα και μέχρι τον επόμενο Ιανουάριο. Είναι ένα στάδιο κατά το οποίο απομακρύνονται από τα δέντρα πόροι και θρεπτικά στοιχεία και αποτελεί ένα γεγονός κατά το οποίο τα δέντρα καταπονούνται. 

Η απομάκρυνση θρεπτικών στοιχείων μέσω των συγκομιζόμενων καρπών μειώνει τα επίπεδά τους στα δέντρα. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση σε καρπό, τόσο μεγαλύτερη και η απομάκρυνση των θρεπτικών στοιχείων. Αυτή θα ενταθεί ακόμη περισσότερο με το επερχόμενο χειμερινό κλάδεμα όπου θα αφαιρεθούν επιπλέον ποσότητες θρεπτικών στοιχείων που περιέχονται στο ξύλο.  Για αυτό χρειάζεται να αναπληρώσουμε τα χαμένα θρεπτικά στοιχεία με την εφαρμογή λιπασμάτων είτε μέσω του εδάφους είτε διαφυλλικά. Με τα αποθέματα που θα δημιουργήσουν τα δέντρα, θα αναπτύξουν τις απαραίτητες δομές οι οποίες θα υποστηρίξουν την παραγωγή της επόμενης χρονιάς, τη διαφοροποίηση οφθαλμών για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο και την εξομάλυνση της παρενιαυτοφορίας.

Ποια θρεπτικά στοιχεία θα πρέπει να εφαρμόσουμε

Ο σωστότερος τρόπος ώστε να προσδιορίσουμε τα θρεπτικά στοιχεία που χρήζουν αναπλήρωσης μετά τη συγκομιδή είναι να έχουμε διενεργήσει μια αξιόπιστη ανάλυση φύλλων κατά την καλοκαιρινή περίοδο, καθώς και να έχουμε μια καλή εκτίμηση της τρέχουσας παραγωγής. Η φυλλοδιαγνωστική ανάλυση θα μας δείξει τη θρεπτική κατάσταση των δένδρων. Είναι ένα δείκτης που μαρτυρά αν έχουμε καλύψει τις ανάγκες με την τακτική θρέψης που έχουμε ακολουθήσει ως εκείνη τη στιγμή. Η παραγωγή σε ελαιόκαρπο μας βοηθά να υπολογίσουμε την απομάκρυνση θρεπτικών στοιχείων. 

Σε πολλές περιπτώσεις τα παραπάνω δεδομένα δεν είναι διαθέσιμα. Αναγκάζονται έτσι οι παραγωγοί να ακολουθήσουν μια πιο συνηθισμένη οδό, η οποία αφορά σε προϊόντα που περιέχουν τα θρεπτικά στοιχεία που γνωρίζουμε ότι απομακρύνονται περισσότερο με τη συγκομιδή και που είναι απαραίτητο να αποθηκευτούν πριν την είσοδο των δένδρων στη χειμερινή περίοδο του ληθάργου. 

Τα πιο κρίσιμα θρεπτικά στοιχεία που απαιτούνται μετά τη συγκομιδή είναι ο φώσφορος και το κάλιο.  Και τα δύο έχουν καταναλωθεί από τα δέντρα σημαντικά κατά την ανάπτυξη των καρπών. Για αυτό απαιτείται η αναπλήρωσή τους στο έδαφος, ώστε να υποστηριχθεί η συσσώρευση αποθεμάτων στις ρίζες, στα κλαδιά και τον κορμό. Από τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία είναι σημαντικά, αλλά σε μικρότερες ποσότητες, το άζωτο, το μαγνήσιο, το βόριο και ο ψευδάργυρος. Το ασβέστιο επίσης βοηθά στη γρηγορότερη ωρίμανση των ετήσιων βλαστών.

Ο κατάλληλος χρόνος για μετασυλλεκτική λίπανση

Ιδανικά, η καλύτερη περίοδος για τη μετασυλλεκτική λίπανση των ελαιόδενδρων είναι από τον Σεπτέμβριο έως και τον Νοέμβριο, εφόσον έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή. Σε αυτή την περίοδο εκμεταλλευόμαστε την ενεργή χλωροφύλλη, τη δραστηριότητα της ρίζας και τη θερμοκρασία του εδάφους η οποία ακόμα επιτρέπει την απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων. Μετασυλλεκτικές εφαρμογές πολύ νωρίς μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη βλαστικότητα των δένδρων. Αντίθετα, καθυστερημένες εφαρμογές μπορεί να έχουν χαμηλή αποτελεσματικότητα διότι μειώνεται αρκετά η ικανότητα απορρόφησης από το ριζικό σύστημα και η δραστηριότητα των φύλλων.

Λίπανση από το έδαφος

Εφόσον οι συνθήκες και ο χρόνος συγκομιδής το επιτρέπουν, η εφαρμογή του YaraMila COMPLEX, είναι η ιδανική λύση για την αποδοτική τροφοδότηση των δένδρων από το έδαφος. Η σειρά YaraMila περιέχει την τεχνολογία P-Extend που εξασφαλίζει μεγαλύτερη διαθεσιμότητα φωσφόρου σε σχέση με τα κοινά λιπάσματα του ανταγωνισμού. Επιπρόσθετα, τα λιπάσματα YaraMila λιώνουν ταχύτατα, διασφαλίζοντας την άμεση προσέγγιση των θρεπτικών στοιχείων στις ρίζες, ακόμα και σε εδάφη με χαμηλή εδαφική υγρασία. Άλλοι τύποι που ενδείκνυνται για τη μετασυλλεκτική λίπανση της ελιάς από το έδαφος είναι τα YaraMila ELIOS και YaraMila K-MAX.

Διαφυλλική λίπανση

Στις περιπτώσεις που οι συνθήκες, η δυνατότητα των παραγωγών ή ο χρόνος συγκομιδής δεν επιτρέπουν την από εδάφους παροχή θρεπτικών στοιχείων, απαιτείται η χρήση αξιόπιστων διαφυλλικών λιπασμάτων. Τα διαφυλλικά λιπάσματα εισέρχονται στα φυτά διαμέσου των φύλλων από τα στομάτια παρέχοντάς τους τα θρεπτικά στοιχεία. Θα πρέπει να είναι αποτελεσματικά και ασφαλή για το χρήστη, την καλλιέργεια και τον τελικό καταναλωτή.
 
Η σειρά YaraVita διαθέτει διαφυλλικά λιπάσματα κύριων και δευτερευόντων θρεπτικών στοιχείων, καθώς και ιχνοστοιχείων που παρέχονται στις καλλιέργειες με ακρίβεια. Είναι συνθέσεις θρεπτικών στοιχείων, σε χημικές ενώσεις μικρού μοριακού βάρους, ώστε να διεισδύουν εύκολα στα φύλλα. Παρασκευάζονται από επιλεγμένες πρώτες ύλες αυστηρών προδιαγραφών και μέσα από μακροχρόνιες διαδικασίες έρευνας και ανάπτυξης. Σε συνδυασμό με τους υψηλής ποιότητας διαβρέκτες και προσκολλητικά συστατικά που περιέχονται, βελτιστοποιούν τη διασπορά των σταγόνων του ψεκαστικού διαλύματος στα μέρη του φυτού όπου εφαρμόζονται και μειώνουν την πιθανότητα έκπλυσης από τη βροχή.  

Τα λιπάσματα YaraVita που είναι κατάλληλα για εφαρμογή στα ελαιόδεντρα, μετασυλλεκτικά είναι τα, YaraVita BUD BOOST, YaraVita FRUTREL ή YaraVita POWERBOR Ca. Ένα από αυτά συνδυαστικά με το YaraVita AGRIPOTASH συνιστούν μια αποτελεσματική, αξιόπιστη και ασφαλή λύση για την παροχή των απαραίτητων πόρων στα δέντρα, διαφυλλικά, μετά τη συγκομιδή. Μπορούν να συνδυαστούν εύκολα με άλλα λιπάσματα, βιοδιεγέρτες ή φυτοπροστατευτικά προϊόντα της αγοράς.

Στη Yara προσεγγίζουμε ολιστικά τη θρέψη των καλλιεργειών. Εκτός από τα προϊόντα προσφέρουμε και λύσεις που αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για τους παραγωγούς, τους γεωπόνους και τους γεωργικούς συμβούλους. 

Η υπηρεσία Megalab που αφορά σε αναλύσεις φύλλων και εδάφους από τη Yara στο Pocklington της Αγγλίας είναι διαθέσιμη στους αγρότες μέσω των γεωπονικών καταστημάτων-συνεργατών μας. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/yara-megalab/

Επίσης στην ιστοσελίδα tankmix.com μπορείτε να ελέγξετε τη φυσική συμβατότητα των διαφυλλικών λιπασμάτων YaraVita με αγροχημικά σκευάσματα που εφαρμόζονται διαφυλλικά. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/tankmixit/

Στον τομέα της ψηφιακής γεωργίας και της γεωργίας ακριβείας, μέσα από την πλατφόρμα της FarmB® Digital Agriculture μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εφαρμογή YaraFX INSIGHT. Το YaraFX INSIGHT είναι ένα λειτουργικό σύστημα της Yara που προσδιορίζει τις ανάγκες των καλλιεργειών σε θρεπτικά στοιχεία με βάση το εκτιμώμενο ύψος της παραγωγής, τη σύσταση και τη γονιμότητα των εδαφών. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν προγράμματα θρέψης διασφαλίζοντας ότι οι καλλιέργειες λαμβάνουν τη σωστή ποσότητα θρεπτικών στοιχείων τη χρονική στιγμή που τα απαιτούν. Η καλλιέργεια της ελιάς συμπεριλαμβάνεται στις καλλιέργειες του Yara FX INSIGHT. https://www.yara.gr/psifiakes-epharmoges/farmb/
Συγγραφέας:
Αλέξανδρος Παναγόπουλος
Senior Agronomist – Yara Hellas

Η αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών αποτελεί για πολλούς παραγωγούς μια συνειδητή επιλογή στρατηγικής. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτιμούν να μη διαθέσουν αμέσως την παραγωγή τους, περιμένοντας πιο ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά. Η πρακτική αυτή μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα κερδοφόρα, εφόσον η αποθήκευση γίνει σωστά και το προϊόν διατηρήσει την ποιότητά του.

Η διαδικασία, αν και φαινομενικά απλή, απαιτεί προσοχή, σωστή υποδομή και τήρηση συγκεκριμένων κανόνων. Είτε πρόκειται για ελιές Καλαμών, Χαλκιδικής ή Αμφίσσης, η φιλοσοφία είναι η ίδια: ασφαλής αποθήκευση, σταθερή άλμη και προσεκτική παρακολούθηση της ζύμωσης. Η ίδια μέθοδος εφαρμόζεται τόσο στις ώριμες μαύρες όσο και στις άγουρες πράσινες ελιές, με μικρές μόνο διαφορές στο χρόνο ζύμωσης.

Επιλογή χώρου και συνθηκών

Το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα είναι η επιλογή του κατάλληλου χώρου. Η αποθήκη πρέπει να είναι καθαρή, στεγανή και δροσερή, χωρίς υγρασία, και να αερίζεται τακτικά. Ο χώρος πρέπει να πληροί βασικές προδιαγραφές συντήρησης τροφίμων, να προστατεύεται από τρωκτικά και να ελέγχεται περιοδικά για μούχλα ή διαρροές. Μια οργανωμένη, τακτοποιημένη αποθήκη εξασφαλίζει τη σταθερότητα που χρειάζεται το προϊόν για τους επόμενους μήνες.

Οι κατάλληλοι κάδοι

Οι ελιές αποθηκεύονται σε πλαστικούς κάδους ή βαρέλια κατάλληλα για τρόφιμα, τα οποία δεν επηρεάζουν τη γεύση ή το χρώμα του προϊόντος. Τα μεταλλικά δοχεία καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς ενδέχεται να αντιδράσουν με το περιεχόμενο και να προκαλέσουν αλλοιώσεις. Οι κάδοι πρέπει να σφραγίζουν καλά, ώστε να μην εισέρχεται αέρας ή σκόνη. Αν δεν υπάρχει καπάκι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα χοντρό νάιλον που εφαρμόζει καλά στο άνοιγμα του δοχείου.

Η σημασία της άλμης

Το βασικό «μυστικό» της επιτυχούς αποθήκευσης βρίσκεται στη σωστή άλμη. Πριν από την τοποθέτηση στους κάδους, οι ελιές πλένονται προσεκτικά με καθαρό νερό και, όταν είναι εφικτό, διαχωρίζονται ανάλογα με το μέγεθός τους ώστε η ζύμωση να είναι πιο ομοιόμορφη.

Μετά τη συγκομιδή, τοποθετούνται αρχικά σε νερό χωρίς αλάτι για περίπου έναν μήνα. Στη συνέχεια, προστίθεται χοντρό αλάτι ειδικό για αποθήκευση, ώστε να σχηματιστεί διάλυμα με περιεκτικότητα 7–8%. Η αλατότητα ελέγχεται με αλατόμετρο, ένα απλό αλλά αποτελεσματικό εργαλείο που δείχνει το ποσοστό άλατος στο νερό.

Καθώς οι εβδομάδες περνούν, η ελιά απορροφά μέρος του άλατος, οπότε απαιτείται περιοδική ενίσχυση της άλμης. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν τον κίνδυνο αλλοίωσης. Εφόσον οι ελιές παραμείνουν αποθηκευμένες τους θερινούς μήνες, η περιεκτικότητα σε αλάτι μπορεί να ανέλθει έως το 10%, ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα του προϊόντος.

Ζύμωση και έλεγχοι

Η ζύμωση είναι φυσική διαδικασία που επιτρέπει στις ελιές να αναπτύξουν τη χαρακτηριστική τους γεύση. Κατά τη διάρκειά της, τα καπάκια των δοχείων δεν πρέπει να είναι ερμητικά κλειστά, ώστε να υπάρχει διέξοδος για τα αέρια που παράγονται.

Ο παραγωγός πρέπει να ελέγχει τακτικά το περιεχόμενο για σημάδια μούχλας, δυσάρεστες οσμές ή πτώση της αλατότητας. Αν δεν διαθέτει εμπειρία, ο έλεγχος της ζύμωσης μπορεί να γίνει με τη συνδρομή τεχνολόγου τροφίμων, ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή εξέλιξη της διαδικασίας.

Υπομονή που αποδίδει

Η σωστή αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών δεν είναι ζήτημα τύχης, αλλά μεθοδικότητας. Όσοι παραγωγοί αφιερώνουν χρόνο και προσοχή στη διαδικασία, βλέπουν τα οφέλη στην πράξη, καθώς η ποιότητα διατηρείται και η αξία του προϊόντος παραμένει υψηλή.

Η αποθήκευση σε άλμη αποτελεί μια ασφαλή και δοκιμασμένη μέθοδο για όλες τις επιτραπέζιες ποικιλίες, αρκεί να τηρούνται οι βασικοί κανόνες: καθαρός χώρος, κατάλληλα δοχεία και συνεχής έλεγχος της αλατότητας. Η υπομονή, η συνέπεια και η γνώση αυτών των αρχών είναι τα τρία «συστατικά» που καθορίζουν την επιτυχία.

Γιατί, όπως γνωρίζουν καλά οι παλιοί, μια σωστά αποθηκευμένη ελιά… πληρώνει τον κόπο της διπλά.

Πηγή: 
Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 8/2018, σελ. 28–29.

Η συγκομιδή της ελιάς σηματοδοτεί το τέλος ενός παραγωγικού κύκλου και ταυτόχρονα την αρχή του επόμενου. Μετά τη συγκομιδή, τα ελαιόδεντρα βρίσκονται σε κατάσταση «εξάντλησης», έχοντας καταναλώσει σημαντικά αποθέματα θρεπτικών στοιχείων. Σε αυτή τη φάση χρειάζονται «ενίσχυση» για να αναπληρώσουν δυνάμεις, να αναπτύξουν νέα βλάστηση και να προετοιμαστούν για την επερχόμενη ανθοφορία.

Για να φωτίσει τη σημασία της μετασυλλεκτικής λίπανσης και τις πρακτικές που ακολουθούνται σήμερα, ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με επαγγελματίες του κλάδου, προκειμένου να καταγράψει τις απόψεις και τις προτάσεις τους σχετικά με τον σωστό προγραμματισμό της λίπανσης στην ελιά.

Γιατί είναι κρίσιμη η μετασυλλεκτική λίπανση

Η ελιά έχει υψηλές ανάγκες σε άζωτο (Ν), φώσφορο (P) και κάλιο (K). Για μια παραγωγή 60–80 κιλών καρπού ανά δένδρο, απαιτούνται περίπου 0,8–1,5 kg Ν, 0,25–0,35 kg P και 0,7–1,1 kg K. Αυτές οι ποσότητες αντιστοιχούν σε πάνω από 5 κιλά ενός σύνθετου λιπάσματος σαν το ENTEC® Bor ανά δένδρο.

Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι η ορθολογική λίπανση όχι μόνο αυξάνει την παραγωγή, αλλά και περιορίζει την παρενιαυτοφορία. Εξασφαλίζει καλύτερη ανθοφορία και καρπόδεση, καθώς τα δένδρα διαθέτουν επαρκή «αποθέματα» θρεπτικών. Παράλληλα, βελτιώνει την αντοχή τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες και βιοτικές καταπονήσεις. Με τη σωστή μετασυλλεκτική λίπανση, η ελιά «επανέρχεται» έτοιμη για το νέο κύκλο βλάστησης, άνθησης και καρποφορίας.

Πότε πρέπει να εφαρμόζεται

Η κατάλληλη εποχή εξαρτάται από παράγοντες όπως η ποικιλία, η περιοχή, η δυνατότητα άρδευσης και οι καιρικές συνθήκες.

1. Θερμοκρασία εδάφους

Η απορρόφηση θρεπτικών είναι αποτελεσματική όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι σχετικά υψηλή. Αν η λίπανση γίνει πολύ νωρίς, σε ψυχρό έδαφος (π.χ. Νοέμβριο-Δεκέμβριο στη βόρεια Ελλάδα), μπορεί η πρόσληψη να είναι περιορισμένη.

2. Βροχοπτώσεις

Η υγρασία είναι απαραίτητη για τη διάλυση και τη μεταφορά των θρεπτικών στις ρίζες. Σε ξηρές συνθήκες, η αποδοτικότητα της λίπανσης μειώνεται, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν απώλειες, κυρίως αζώτου.

3. Παγετοί και χαμηλές θερμοκρασίες

Αν ακολουθήσει παγετός μετά τη λίπανση, τα δέντρα ενδέχεται να μην αξιοποιήσουν τα θρεπτικά στοιχεία και να υποστούν ζημιές. Επομένως, σε ευπαθείς περιοχές συνιστάται η εφαρμογή μετά την υποχώρηση των χαμηλών θερμοκρασιών.

4. Κατάσταση δένδρων και κλάδεμα

Μετά από αυστηρό κλάδεμα ή χρονιά υψηλής καρποφορίας, οι ανάγκες σε θρεπτικά είναι αυξημένες. Αντίθετα, σε δέντρα με πλούσια βλάστηση και μικρή παραγωγή, η εφαρμογή μπορεί να περιοριστεί.

5. Θρεπτική κατάσταση εδάφους

Οι αναλύσεις εδάφους και φυλλώματος αποτελούν τον πιο αξιόπιστο οδηγό για το σωστό χρόνο και τη δοσολογία. Χωρίς αυτές, η λίπανση γίνεται στα «τυφλά» και συχνά αναποτελεσματικά.

6. Μορφή λιπάσματος

Τα κοκκώδη λιπάσματα εφαρμόζονται συνήθως τον χειμώνα ώστε να προλάβουν να διαλυθούν με τις βροχές, ενώ τα κρυσταλλικά ή υδατοδιαλυτά χρησιμοποιούνται αργότερα, προσφέροντας πιο άμεση δράση.

Τα λιπάσματα ENTEC® αποτελούν αξιόπιστη επιλογή, καθώς διατηρούν το άζωτο διαθέσιμο για μεγαλύτερο διάστημα και μειώνουν τις απώλειες από έκπλυση. Παρέχουν σταδιακή και σταθερή τροφοδοσία, εναρμονισμένη με τις ανάγκες της ελιάς κατά τα κρίσιμα στάδια άνθησης, καρπόδεσης και σκλήρυνσης του ενδοκαρπίου.

Ποια θρεπτικά στοιχεία είναι πιο κρίσιμα

Μακροστοιχεία

Άζωτο (N)

Είναι βασικό για την ανάπτυξη νέας βλάστησης, για το σχηματισμό ανθικών οργάνων, αλλά χρειάζεται προσοχή στην υπερδοσολογία, που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική βλαστική ανάπτυξη σε βάρος της καρποφορίας. 
Προσοχή, το άζωτο είναι ιδιαίτερα ευκίνητο στο έδαφος και υπάρχει κίνδυνος έκπλυσης.

Φώσφορος (P)

Αν και η ελιά συχνά θεωρείται ότι έχει περιορισμένες ανάγκες σε P, μελέτες έχουν δείξει ότι η επάρκεια P ενισχύει την ανθοφορία και την καρπόδεση (όταν δεν υπάρχει έλλειψη). 
Σε εδάφη όξινα ή με μεγάλη περιεκτικότητα σε ανθρακικά, η διαθέσιμη μορφή P μειώνεται, οπότε η προσθήκη P γίνεται αναγκαία.

Κάλιο (K)

Πολύ σημαντικό στην ελιά, καθώς μεγάλο ποσοστό του καλίου βρίσκεται στους καρπούς και αφαιρείται με τη συγκομιδή. Το K σχετίζεται με καλύτερη περιεκτικότητα σε λάδι, ρύθμιση νερού στους ιστούς, αντοχή σε αβιοτικές καταπονήσεις (ξηρασία, θερμότητα) αλλά και σε βιοτικά στρες. 

Ιχνοστοιχεία

Βόριο (B)

Απαραίτητο για τη γονιμοποίηση και την καρπόδεση. Η έλλειψή του είναι συχνή στην Ελλάδα και προκαλεί προβλήματα όπως νέκρωση φύλλων, μειωμένη ανθοφορία και το φαινόμενο της “σκούπας της μάγισσας”.

Μαγνήσιο (Mg)

Συστατικό της χλωροφύλλης, συμβάλλει στη φωτοσύνθεση και την ενεργειακή ισορροπία των δέντρων του ελαιώνα μας.

Ασβέστιο (Ca)

Εξασφαλίζει ανθεκτικότερες κυτταρικές δομές και καλύτερη ποιότητα καρπών. Η έλλειψη παρατηρείται συχνά σε εδάφη με χαμηλό pH ή ύστερα από μακροχρόνια χρήση θειικής αμμωνίας.

Πρακτικές προτάσεις λίπανσης για τη φετινή χρονιά

Οι καιρικές συνθήκες, η υγρασία και η κατάσταση των δέντρων καθορίζουν τη δόση και το είδος του λιπάσματος. 

Μερικές ενδεικτικές προτάσεις της EuroChem:

1. ENTEC® Bor 20-8-10 +2MgO +0,3Β ή

Nitrophoska® Bor 20-5-10 +3MgO+5S+0,3B+Fe+Zn

3–5 κιλά/δένδρο

2.  Patentkali® 0-0-30 +10MgO+18S μαζί με UTEC® 46-0-0

2–4 κιλά Patentkali® και 1 κιλό UTEC® 46/δένδρο

3.  ENTEC® 21-0-0 + 0,2B ή ENTEC® 21-0-0 + 0,2B+0,08Zn

Σε ελαιώνες που έχουν κλαδευτεί αυστηρά, ή στη βρώσιμη ελιά για να αυξήσουμε την καρπόδεση και να αποφύγουμε την καρπόπτωση κάνουμε επιφανειακή λίπανση με τις παραπάνω επιλογές.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι αναλύσεις εδάφους και φυλλώματος, μας βοηθούν να μειώσουμε το κόστος της λίπανσης, (που λόγω παγκόσμιων συγκυριών δεν είναι διόλου φθηνή στις μέρες μας), και να την κάνουμε πιο αποδοτική και αποτελεσματική.

Συνήθη λάθη μετά τη συγκομιδή

Άκαιρη ή υπερβολική λίπανση:

Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται με επαρκή υγρασία ώστε το λίπασμα να διαλυθεί χωρίς να εκπλυθεί. Οι υπερβολές οδηγούν σε βλαστομανία και μειωμένη παραγωγικότητα.

Ελλειμματική χρήση ιχνοστοιχείων:

Η αποκλειστική χρήση NPK ή αζωτούχων λιπασμάτων χωρίς βόριο και μαγνήσιο περιορίζει την καρπόδεση και την ποιότητα λαδιού.

Ασυνεπής παρακολούθηση και απουσία αναλύσεων:

Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο του να μην γίνονται αναλύσεις εδάφους/φυλλώματος, αυτό οδηγεί σε  «τυφλή» λίπανση, με υπερβολές ή υπολίπανση.

Κακή ή καθόλου ενσωμάτωση:

Αν τα λιπάσματα παραμείνουν στην επιφάνεια χωρίς βροχές ή άρδευση, μπορεί να μην «κατέβουν» προς τις ρίζες, με αποτέλεσμα να χάσουμε μέρος του λιπάσματος που δόθηκε στην καλλιέργεια.

Παράβλεψη διαφοροποιήσεων του αγρού:

Συχνά η γονιμότητα του εδάφους διαφέρει εντός του ίδιου ελαιώνα και φυσικά δεν είναι όλα τα χωράφια ίδια, για παράδειγμα οι «άκρες» μπορεί να χρειάζονται επιπλέον λίπανση, ενώ τα δυνατά χωράφια να μην χρειάζονται υπερβολές. 

Το “κλειδί”  για την νέα σοδειά

Η μετασυλλεκτική λίπανση αποτελεί επένδυση για τη νέα παραγωγική περίοδο. Ο σωστός συνδυασμός χρόνου, ποσότητας και τύπου λιπάσματος διασφαλίζει υγιή δένδρα, σταθερή καρποφορία και υψηλή ποιότητα και ποσότητα λαδιού. Η ελιά «θυμάται» τη φροντίδα που της δίνουμε μετά τη συγκομιδή — και σε αυτή τη φάση μπαίνουν τα θεμέλια της επόμενης επιτυχημένης σοδειάς.
Συγγραφέας:
Άλκης Παρασκευόπουλος
Product Manager υδ/των λιπασμάτων, Διευθυντής Τεχνικού & Εγκρίσεων Eurochem Hellas

Την 13η Οκτωβρίου 2025 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη εκπροσώπων των φορέων-μελών της Εθνικής ΔΟΕΠΕΛ από τις βασικότερες Π.Ε. καλλιέργειας επιτραπέζιων ποικιλιών ελιάς και από όλους του τομείς του κλάδου (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής), για θέματα της τρέχουσας ελαιοκομικής περιόδου 2025/26.

Με την συλλογή του πράσινου ελαιόκαρπου να είναι ακόμα σε εξέλιξη, η ποσότητα της ποικιλίας "Χαλκιδικής" που θα οδηγηθεί στην επιτραπέζια χρήση, καθ΄υπέρβαση των αρχικών εκτιμήσεων, εκτιμάται στους 200.000 τόνους, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες της κατανάλωσης και των εξαγωγών της χώρας.

Αντίστοιχα ικανοποιητική είναι και η ποσότητα του πράσινου ελαιόκαρπου της ποικιλίας "Αμφίσσης"/"Κονσερβολιά" η οποία εκτιμάται στους 45.000 τόνους.

Η ποιότητα του ελαιόκαρπου και των δυο ποικιλιών κρίνεται ικανοποιητική, με εξαιρέσεις που συνδέονται περισσότερο με τον τρόπο συγκομιδής (παρέκκλιση από τον παραδοσιακό τρόπο), που ενισχύεται και από τον λανθασμένο τρόπο παραλαβής από την μεταποίηση ("σκούπα").  

Παρά τη γενική παραδοχή για την ικανοποιητική πορεία διάθεσης του πράσινου ελαιόκαρπου από την πλευρά του πρωτογενή τομέα, ο εξαγωγικός τομέας εξέφρασε επιφυλάξεις σχετικά με την ομαλή εξέλιξη των εξαγωγών, λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες προκλήσεις και τις αυξημένες δυσχέρειες στη διεθνή αγορά. Ιδιαίτερα σε περιόδους διαταραχής της παγκόσμιας αγοράς, όπως είναι η τρέχουσα περίοδος, πρέπει ο κλάδος των επιτραπέζιων ελιών να είναι πολύ προσεκτικός στις εκτιμήσεις του πριν την έναρξη της ελαιοκομικής περιόδου.

Η ορθή εκτίμηση της ηρτημένης εσοδείας στην έναρξη της κάθε ελαιοκομικής περιόδου είναι κρίσιμη, καθώς προφυλάσσει ολόκληρο τον κλάδο από πιθανές στρεβλώσεις που οδηγούν σε μείωση της ανταγωνιστικότητας και τελικά σε ζημιές.

Όσον αφορά στην ηρτημένη εσοδεία της ποικιλίας "Καλαμών"/"Καλαμάτα", οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ελαφρώς μειωμένη παραγωγή σε σύγκριση με την περσινή. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου τεμαχισμού, δεν αναμένεται να υπάρξει προϊόν προς απόσυρση (ελαιοποίηση), με αποτέλεσμα υπό κανονικές συνθήκες το σύνολο σχεδόν της παραγωγής να κατευθυνθεί στην επιτραπέζια χρήση καλύπτοντας τις ανάγκες κατανάλωσης και των εξαγωγών της χώρας.

Ανυπέρβλητο και συνεχώς εντεινόμενο πρόβλημα αποτελεί η έλλειψη εργατών γης και κυρίως των εξειδικευμένων εργατών που είναι απαραίτητοι για την συλλογή του ελαιόκαρπου των επιτραπέζιων ποικιλιών η οποία απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό, προκειμένου να μην υποβαθμίζεται η ποιότητα του καρπού και να διασφαλίζεται η προστασία της αειφορίας των δέντρων.

Η υψηλή ποιότητα του ελαιόκαρπου των επιτραπέζιων ποικιλιών αποτελεί το σημαντικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.

Αντί όμως να προωθούνται μέτρα απλοποίησης της διαδικασίας μετάκλησης εργατών γης και άλλες διευκολύνσεις για τον παραγωγό, όπως η θέσπιση κινήτρων για τις εργασίες συλλογής, εμφανίζονται συνεχώς νέα εμπόδια και τιμωρητικές ρυθμίσεις με τις διαδικασίες που η Διοίκηση προσεγγίζει τις εργασιακές συνθήκες στον ελαιώνα, λες και πρόκειται για εστεγασμένο χώρο εργασίας.

Σε ό,τι αφορά στο Ελαιοκομικό Μητρώο και στην υποχρεωτική -από την 1η Οκτωβρίου 2026- υποβολή Δήλωσης Συγκομιδής, επισημάνθηκε ότι η συγκεκριμένη ημερομηνία θα πρέπει να διορθωθεί, καθώς δεν καλύπτει ολόκληρη την περίοδο συλλογής του ελαιοκάρπου επιτραπέζιων ποικιλιών, όπως αυτή ορίζεται και από το Διεθνές Ελαιοκομικό Συμβούλιο (ΔΕΣ).

Τονίστηκε, επίσης, ότι είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί πως οι ελαιοπαραγωγοί δεν θα επιβαρυνθούν με πρόσθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες και δαπάνες στο πλαίσιο της επανασύστασης του Ελαιοκομικού Μητρώου, διαδικασία που οφείλει να είναι λειτουργική και φιλική προς τον ελαιοπαραγωγό.

Η Εθνική ΔΟΕΠΕΛ υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη στενής συνεργασίας της Διοίκησης με την Οργάνωση, ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά τα θέματα του κλάδου. Η συνεργασία αυτή, διαφυλάσσει την ανταγωνιστικότητα και την βιωσιμότητα του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών, ενός δυναμικού και σχεδόν αποκλειστικά εξαγωγικού κλάδου της χώρας μας.

Η συγκομιδή της ελιάς είναι η κορυφαία στιγμή της ελαιοκομικής χρονιάς — και ίσως η πιο καθοριστική για την ποιότητα της ελιάς και του ελαιόλαδου. Η επιλογή του σωστού χρόνου δεν είναι θέμα ημερομηνίας, αλλά ισορροπίας: ανάμεσα στην απόδοση, την ποιότητα και τη φυσιολογία του δέντρου. Το ίδιο καθοριστική, όμως, είναι και η επιλογή της μεθόδου συγκομιδής, καθώς από τον τρόπο που θα συλλεχθεί ο καρπός εξαρτάται η τελική ποιότητα και η υγεία του ελαιώνα.

Η ωρίμανση του ελαιοκάρπου

Η ωρίμανση του ελαιοκάρπου ξεκινά με την εμφάνιση των πρώτων μωβ κηλίδων πάνω στον πράσινο καρπό και ολοκληρώνεται όταν όλοι οι καρποί αποκτήσουν το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας. Η διαδικασία αυτή δεν είναι ταυτόχρονη — εξελίσσεται σταδιακά και επηρεάζεται από την ποικιλία, την παραγωγικότητα των δέντρων και τις κλιματικές συνθήκες κάθε περιοχής.

Καθώς προχωρά η ωρίμανση, αυξάνεται η περιεκτικότητα των καρπών σε λάδι, φτάνοντας στο μέγιστο σημείο όταν πλέον δεν υπάρχουν πράσινοι καρποί στο δέντρο. Από εκεί και μετά, η συνολική ποσότητα ελαίου παραμένει πρακτικά σταθερή, αν και η απώλεια υγρασίας δημιουργεί την εντύπωση ότι η ελαιοπεριεκτικότητα αυξάνεται. Στην πραγματικότητα, η στρεμματική απόδοση δεν βελτιώνεται μετά το στάδιο της πλήρους ωρίμανσης, παρά την κοινή αντίληψη ότι η καθυστέρηση στη συγκομιδή οδηγεί σε περισσότερο λάδι.

Έχει διαπιστωθεί ότι το πιο αρωματικό ελαιόλαδο παράγεται όταν οι ελιές συγκομίζονται στα αρχικά στάδια της ωρίμανσης, δηλαδή όταν υπάρχουν ακόμη αρκετοί πράσινοι καρποί. Όσο καθυστερεί η συγκομιδή, οι οργανοληπτικές ιδιότητες του ελαιολάδου υποβαθμίζονται. Συνεπώς, ο σωστός χρόνος συγκομιδής είναι όταν ο ελαιόκαρπος έχει πλήρως ωριμάσει, χωρίς να υπάρχουν πλέον πράσινοι καρποί, ενώ για παραγωγή ελαιολάδου ανώτερης ποιότητας ενδείκνυται η συγκομιδή να πραγματοποιείται 10–20 ημέρες νωρίτερα, με αποδοχή μιας μικρής μείωσης στην ποσότητα.

Η σημασία του σωστού χρόνου συγκομιδής

Ο χρόνος συγκομιδής αποτελεί έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες για την ποιότητα του τελικού προϊόντος — είτε πρόκειται για ελαιόλαδο είτε για επιτραπέζιες ελιές.
Η επιλογή της σωστής στιγμής δεν επηρεάζει μόνο τη γεύση, το άρωμα και τη σύσταση του ελαιολάδου ή τη σταθερότητα και υφή των επιτραπέζιων ελιών, αλλά και τη μελλοντική παραγωγικότητα του ελαιώνα.

Όταν ο καρπός παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα πάνω στο δέντρο, παρατηρείται υποβάθμιση της ποιότητας και μείωση της επόμενης καρποφορίας, καθώς τα δέντρα εξαντλούνται φυσιολογικά.
Αντίθετα, η έγκαιρη συγκομιδή, σε στάδιο κατάλληλο για κάθε τύπο παραγωγής, συμβάλλει τόσο στη διατήρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών όσο και στη βελτίωση της απόδοσης της επόμενης χρονιάς.

Ο σωστός χρονισμός, επομένως, δεν αποτελεί απλώς τεχνική επιλογή, αλλά κρίσιμο παράγοντα βιωσιμότητας και ποιότητας για κάθε ελαιοπαραγωγό — ανεξάρτητα αν η καλλιέργεια προορίζεται για λάδι ή για επιτραπέζια κατανάλωση.

Πώς καθορίζεται η άριστη στιγμή συγκομιδής για τις ελιές που προορίζονται για λάδι;

Όταν ο ελαιόκαρπος προορίζεται για την παραγωγή άριστης ποιότητας ελαιολάδου, η ελαιοσυλλογή πρέπει να γίνεται όσο οι ελιές βρίσκονται ακόμα πάνω στο δέντρο — πριν αρχίσει η φυσιολογική καρπόπτωση — και έχουν φτάσει στο μέγιστο της περιεκτικότητάς τους σε καλής ποιότητας λάδι.

Για τον ακριβή προσδιορισμό της κατάλληλης χρονικής στιγμής, πέρα από την εξέλιξη του χρώματος των καρπών, συνιστάται να παρακολουθούνται και οι εξής παράγοντες:

Η αντίσταση στην απόσπαση των καρπών, η οποία μειώνεται σταδιακά όσο προχωρά η ωρίμανση.

Η ελαιοπεριεκτικότητα, που βρίσκεται στο μέγιστο κατά την πλήρη ωρίμανση.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου (άρωμα, γεύση, φρουτώδες), τα οποία τείνουν να υποβαθμίζονται με την υπερωρίμανση.

Η φυσιολογική πτώση των καρπών, η οποία αυξάνεται σημαντικά μετά την ωρίμανση.

Με τη συνδυασμένη αξιολόγηση αυτών των τεσσάρων κριτηρίων μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια η άριστη περίοδος ελαιοσυλλογής για κάθε ποικιλία και περιοχή.
Στην πράξη, ο έμπειρος καλλιεργητής μπορεί, μέσα από την παρακολούθηση της αλλαγής χρώματος, της αντοχής στην απόσπαση και της καρπόπτωσης, να καθορίσει πότε θα ξεκινήσει τη συγκομιδή και σε ποιο χρονικό διάστημα θα την ολοκληρώσει.

Ωστόσο, οι καιρικές συνθήκες αποτελούν πάντα κρίσιμο παράγοντα: παρατεταμένες βροχές ή παγετοί κατά την περίοδο συγκομιδής μπορεί να καθυστερήσουν ή να υποβαθμίσουν την παραγωγή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι προτιμότερο η έναρξη της ελαιοσυλλογής να μετατοπίζεται λίγο νωρίτερα, ώστε να προστατευθεί η ποιότητα του ελαιολάδου.

Ο κατάλληλος χρόνος συγκομιδής για τις επιτραπέζιες ελιές

Όταν ο ελαιόκαρπος προορίζεται για την παρασκευή επιτραπέζιας ελιάς, τα κριτήρια ωριμότητας διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με εκείνα των ελαιοποιήσιμων ποικιλιών.
Καθοριστικοί παράγοντες είναι η αντίσταση στην απόσπαση του καρπού, το χρώμα και η ευκολία με την οποία αποσπάται ο πυρήνας από τη σάρκα.

Για τις πράσινες ελιές, η συγκομιδή πραγματοποιείται όταν οι καρποί έχουν αποκτήσει το οριστικό τους μέγεθος, αλλά πριν αρχίσει η αλλαγή του χρώματος. Στις περισσότερες περιοχές της χώρας, αυτό συμβαίνει από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως τις αρχές Οκτωβρίου.

Οι μαύρες επιτραπέζιες ελιές, αντίθετα, συγκομίζονται αργότερα — όταν αποκτήσουν το επιθυμητό μαύρο χρώμα, αλλά προτού αρχίσουν να μαλακώνουν.

Η περιεκτικότητα των καρπών σε ζάχαρα και πηκτίνες, καθώς και η ευκολία αποκόλλησης του πυρήνα από τη σάρκα, επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα του τελικού προϊόντος και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό του χρόνου συγκομιδής.

Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή μεθόδου συγκομιδής

Η ελαιοσυλλογή γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, από τελείως χειρωνακτικές πρακτικές έως πλήρως μηχανικές λύσεις. Η επιλογή επηρεάζει το κόστος, την ταχύτητα, τους πιθανούς τραυματισμούς καρπού και δέντρων, αλλά και την τελική ποιότητα του ελαιολάδου.

Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου είναι από τις πιο απαιτητικές και δαπανηρές εργασίες της ελαιοκαλλιέργειας. Εκτός από το υψηλό κόστος, καθορίζει την ποιότητα του προϊόντος και επηρεάζει τη ζωηρότητα των δέντρων. Η σωστή επιλογή μεθόδου επομένως δεν είναι μόνο θέμα ταχύτητας, αλλά και ισορροπίας ανάμεσα σε ποιότητα, κόστος και μακροχρόνια παραγωγικότητα.

Καθοριστικοί παράγοντες είναι το μέγεθος της εκμετάλλευσης, η τοπογραφία και η διαμόρφωση των δέντρων. Οι μεγάλες εκτάσεις ευνοούν τη χρήση μηχανικών μέσων, ενώ οι μικρές οικογενειακές καλλιέργειες μπορούν να βασιστούν σε πιο χειρωνακτικές πρακτικές. Η ποικιλία και ο προορισμός του καρπού (ελαιοποιήσιμη ή βρώσιμη), η ομοιομορφία ωρίμανσης, καθώς και οι καιρικές και εδαφικές συνθήκες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

Για παράδειγμα, σε επικλινή αγροτεμάχια με δυσκολία πρόσβασης, η χρήση βαρέων μηχανημάτων είναι πρακτικά αδύνατη, ενώ σε χαμηλά, αραιά δέντρα με καλή πρόσβαση, η μηχανική συλλογή προσφέρει μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου και κόστους. Τέλος, το κόστος αγοράς και συντήρησης του εξοπλισμού, η διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού και το ποσοστό καρπού που παραμένει στο δέντρο μετά τη συγκομιδή καθορίζουν τη βιωσιμότητα της επιλογής.

Η αξιολόγηση όλων αυτών των παραμέτρων οδηγεί τελικά στην επιλογή της μεθόδου που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες κάθε ελαιώνα.

Μέθοδοι συγκομιδής ελιάς

Ανάλογα με τις συνθήκες και το σκοπό παραγωγής, η συγκομιδή πραγματοποιείται είτε με χειρωνακτικές είτε με μηχανικές μεθόδους. Κάθε επιλογή έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, που σχετίζονται κυρίως με την ποιότητα του προϊόντος, το κόστος και την ταχύτητα συλλογής.

Χειρωνακτική συγκομιδή

Περιλαμβάνει τη συλλογή με τα χέρια («άρμεγμα») ή με απλό ράβδισμα. Είναι η πιο ήπια για τον καρπό και το δέντρο, κατάλληλη ιδιαίτερα για επιτραπέζιες ποικιλίες, καθώς αποφεύγονται οι μωλωπισμοί και οι τραυματισμοί. Ωστόσο, απαιτεί περισσότερο χρόνο και υψηλό εργατικό κόστος, γεγονός που περιορίζει τη χρήση της σε μικρότερες ή οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.

Μηχανική συγκομιδή

Γίνεται με φορητά ραβδιστικά, δονητές κλαδιών ή δέντρων και αυτοκινούμενα μηχανήματα. Οι φορητοί δονητές και ραβδιστικά μειώνουν την καταπόνηση των εργατών και αυξάνουν την ταχύτητα συλλογής, αλλά χρειάζονται σωστή χρήση ώστε να αποφευχθούν πληγές και αποφυλλώσεις. Οι δονητές δέντρων με «ομπρέλα» ή τα αυτοκινούμενα συστήματα εφαρμόζονται σε πεδινές, ομοιόμορφες φυτείες με κατάλληλη διάταξη και μπορούν να επιτύχουν πολύ υψηλή παραγωγικότητα, αν και απαιτούν σημαντική αρχική επένδυση.

Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από τη μορφή και την ηλικία των δέντρων, την ποικιλία, το ανάγλυφο του εδάφους και την οικονομική δυνατότητα του παραγωγού. Ο σωστός συνδυασμός τεχνικής και χρόνου συγκομιδής εξασφαλίζει τόσο την ποιότητα του προϊόντος όσο και τη διατήρηση της ζωηρότητας του ελαιώνα.

Ο καρπός της σωστής επιλογής

Η συγκομιδή δεν είναι απλώς το τέλος της ελαιοκομικής χρονιάς, αλλά το σημείο όπου ανταμείβεται η φροντίδα του παραγωγού. Η σωστή στιγμή και ο κατάλληλος τρόπος καθορίζουν όχι μόνο την ποιότητα του ελαιολάδου ή της επιτραπέζιας ελιάς, αλλά και τη ζωηρότητα του δέντρου για την επόμενη χρονιά. Η ισορροπία ανάμεσα στην εμπειρία, την παρατήρηση και τη γνώση κάνει τη διαφορά — μετατρέποντας κάθε λιομάζωμα σε επένδυση για το μέλλον του ελαιώνα.

Πηγές:
Βαχαμίδης Π.Α. & Γιαννοπολίτης Κ.Ν. (2009). Η ελαιοσυλλογή – Καθορισμός του χρόνου και επιλογή μεθόδου και μέσων. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 6, σελ. 142–150.

Τρυφωνόπουλος Κ. (2020). Ο κατάλληλος χρόνος συγκομιδής της ελιάς. Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 11, σελ. 24–25.

InterPower ΚΥΔΩΝΑΚΗΣ

Πλήρης γκάμα εξοπλισμού ελαιοσυλλογής

Ελαιοραβδιστικές βέργες: ΣΙΚ Κυριακάκης αχινός με μοτέρ για λειτουργία από γεννήτρια ή μπαταρία και καρμπονικές βέργες των εργοστασίων ZANON, VOLPI, BLUE BIRD. Οι βέργες δουλεύουν από γεννήτριες ελαιοραβδιστικών με κινητήρες επιλογής σας INTERPOWER, HONDA, MITSUBISHI. Τα δυναμό-ελαιοραβδιστικές γεννήτριες είναι σε καροτσάκι για εύκολη μεταφορά στο κτήμα & μπορούν να λειτουργήσουν πολλές βέργες ελιάς ταυτόχρονα.

Μπαταρίες: Για τη λειτουργία ελαιοραβδιστικών 12V από μπαταρία, μπαταρίες βαθιάς εκφόρτισης, φορτιστές καθώς & καροτσάκια μεταφοράς μπαταρίας.

Κόσκινα ελιάς: Χειροκίνητα, καθώς και αποφυλλωτή βενζίνης για εύκολο διαχωρισμό του καρπού από τα φύλλα. Επίσης, υπάρχει κόσκινο-αποφυλλωτής 12V με αέρα.

Ελαιόδιχτα, πανιά και σακιά διαφόρων διαστάσεων-χρωμάτων.

Ραβδιστικοί πάγκοι ελιάς (τραπέζια συλλογής): όπου κλαδεύουμε το δέντρο και περνάμε τις κλάρες από τους περιστρεφόμενους κυλίνδρους του πάγκου. Οι πάγκοι διαθέτουν κίνηση στους τροχούς και έχουν τουρμπίνα αέρα ή κόσκινο δόνησης και σακιάζουν τις ελιές ενώ ταυτόχρονα αποφυλλώνουν, πετούν τα φύλλα εκτός σάκου.

Σκαντζόχοιροι - συλλέκτες εδάφους: Σε περίπτωση που οι ελιές έπεσαν κάτω, υπάρχουν οι «σκαντζόχοιροι» συλλέκτες εδάφους Ισπανίας Felipe Borras, με ειδικό κύλινδρο foam που συλλέγουν χωρίς να τραυματίζουν τις ελιές από το έδαφος.

Ελαιοραβδιστικά μηχανήματα αέρος, που δουλεύουν από τον αεροσυμπιεστή στο PTO του τρακτέρ ή από φορητούς αεροσυμπιεστές(κομπρεσέρ).

Θρυμματιστές κλαδιών: Τέλος στο κάψιμο των κλαδιών, απαγόρευση σε όλη την Ευρώπη ! Όλα τα κλαδιά από τις ελιές πρέπει να τα θρυμματίζοναται με θρυμματιστή κλαδιών & να γυρίζουν στον αγρό.

Μάθετε περισσότερα στο www.kidonakis.com

YAMASTIK

Ελαιοραβδιστικό YAMASTIK - Diablo 4X4

Προηγμένο ελαιοραβδιστικό με ανεξάρτητα ημισφαίρια. 
Το σύστημα κίνησης 4x4 και τα λεπτά ραβδάκια του επιτρέπουν να διεισδύει βαθιά μέσα στο δέντρο χωρίς να προκαλεί μπλέξιμο ή να ρίχνει κλαδιά. Είναι πολύ ελαφρύ και εύχρηστο, με σχεδιασμό που διευκολύνει την αλλαγή των ραβδακίων μεμονωμένα.

• Απόδοση: 160 έως 190 kg/h
• Τύπος μοτερ : BRUSHLESS
• Ισχύς: 800 Watt
• Ύψος : 2.3m - 2.8m
• Βάρος : 2.7 Kg

Μάθετε περισσότερα στο www.yamastik.gr

ΑΓΓΕΛΗΣ ΕΛΑΙΟΡΑΒΔΙΣΤΙΚΑ

Αmolivo και Asteras - Δύο σειρές, μία φιλοσοφία καινοτομίας

Η εταιρεία Αγγελής Ελαιοραβδιστικά πρωτοπορεί για περισσότερες από 50 χρόνια στον χώρο των ελαιοραβδιστικών μηχανημάτων, προσφέροντας αξιόπιστες λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία, αντοχή και εργονομία. Δύο από τις κορυφαίες σειρές της, Amolivo και Asteras, αποτελούν σήμερα σημείο αναφοράς για τον επαγγελματία παραγωγό.

Η σειρά Amolivo έχει σχεδιαστεί με γνώμονα την απόλυτη ισορροπία και την προστασία του καρπού. Ο μηχανισμός διπλής χτένας με ανθρακονήματα και διάταξη σε σχήμα V προσφέρει άνετο ραβδισμό και αποδοτικότητα που αγγίζει τα 270 kg καρπού/ώρα. Ο κινητήρας brushless 800W λειτουργεί σε 6 ταχύτητες , δίνοντας στον χρήστη τη δυνατότητα να προσαρμόζει την ταχύτητα ανάλογα με την ποικιλία και την ωρίμανση. Τα μοντέλα της σειράς – Amolivo, All Carbon, Telescopic, Telescopic All Carbon – διακρίνονται για το χαμηλό βάρος (από 2,3 kg) και την αυτονομία με μπαταρία.

Η σειρά Asteras απευθύνεται σε όσους ζητούν μέγιστη δύναμη και αντοχή σε εντατικές συνθήκες. Ο πρωτοποριακός μηχανισμός 4×4 εξασφαλίζει ανεξάρτητη κίνηση στις δύο κεφαλές με 32 ράβδους από carbon, επιτυγχάνοντας βαθύτερη διείσδυση στο φύλλωμα. Τα μοντέλα CF 4×4, All Carbon, Battery Power, Electric και MAX 6×6 καλύπτουν κάθε ανάγκη: από φορητές λύσεις με μπαταρία 12 V/400 W έως ηλεκτρικές εκδόσεις με ισχύ 1000W. Με βάρος περίπου 2,9–3,3 kg και αποδόσεις που ξεπερνούν τα 250 kg/ώρα, η σειρά Asteras έχει καθιερωθεί ως εργαλείο υψηλής απόδοσης για μεγάλες καλλιέργειες.

Οι σειρές Amolivo και Asteras συμπληρώνουν η μία την άλλη: η πρώτη με έμφαση στην εργονομία και την προστασία του καρπού, η δεύτερη στη δύναμη και την αντοχή. Μαζί αποτυπώνουν τη φιλοσοφία της Αγγελής: συνεχής καινοτομία για τον επαγγελματία ελαιοπαραγωγό.

Μάθετε περισσότερα στο Αγγελής Ελαιοραβδιστικά

ΑΥΓΕΡΟΣ

Υβριδικό τηλεχειριζόμενο Ελαιοραβδιστικό

Το Υβριδικό τηλεχειριζόμενο ελαιοραβδιστικό μηχάνημα  “ΑΙΟΛΟΣ” είναι ένα καινοτόμο μηχάνημα συλλογής ελαιοκάρπου που κατασκευάζεται από την εταιρεία ΑΥΓΕΡΟΣ.
Ο έλεγχος της λειτουργίας του μηχανήματος γίνεται με ασύρματο ηλεκτρονικό χειριστήριο. Το μηχάνημα αυτό έχει ως πλεονεκτήματα, το μεγάλο βαθμό ευελιξίας στη μετακίνηση και στη λειτουργία, τη δυνατότητα πρόσβασης και σε ανώμαλο έδαφος, την εύκολη προσέγγιση στο ελαιόδενδρο και τη μικρή ισχύ των κινητήρων, επιτυγχάνοντας χαμηλό κόστος λειτουργίας. Έτσι μειώνεται σημαντικά το κόστος συγκομιδής, ενώ με τη χρήση του μηχανήματος δεν προκαλείται ζημιά στους καρπούς, τους ανθοφόρους βλαστούς και τα κλαδιά, με αποτέλεσμα τη  δυνατότητα καρποφορίας της ελιάς κάθε χρόνο.
Ήδη διατίθεται στην αγορά το ΜΙΝΙ ΑΙΟΛΟΣ με αρκετά μικρότερο κόστος, που απευθύνεται σε μικρούς παραγωγούς.

Μάθετε περισσότερα στο www.avgeros.gr

ΠΑΝΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΕΒΕ

Αυτοκινούμενο δονητικό μηχάνημα B440XL της SICMA

Στη συγκομιδή, ο χρόνος είναι χρήμα. Και κάθε χαμένη μέρα κοστίζει. Οι παραγωγοί που επενδύουν στο B440XL, το αυτοκινούμενο δονητικό μηχάνημα νέας γενιάς, βλέπουν μέχρι και 40% αύξηση στην ταχύτητα συγκομιδής.

Γιατί να επιλέξεις B440XL SICMA;

• Κινητήρας Diesel, Kubota V3307, Turbo Common Rail, STAGE V 75.3 HP
• Δόνηση υψηλών συχνοτήτων με απόλυτο έλεγχο – ιδανικό για ελιά, καρύδι, φιστίκι και πλέον και αμύγδαλο με φλούδα – με έναν μόνο χειριστή
• Ο πιο εξελιγμένος αυτοκινούμενος δονητής της αγοράς με:
  Ομπρέλα συλλογής καρπών
  Κοχλία αποφλοίωσης για αμύγδαλα
  Καμπίνα κλειστού τύπου με A/C
  Πλήρη αυτονομία

Το B440XL δεν είναι απλώς ένα μηχάνημα. Είναι εργαλείο παραγωγής. Είναι πολυμηχάνημα! Μπορεί να εξοπλιστεί με:

• Αρπάγη
• Πιρούνια
• Κλαδευτικό
• Κουβά

Δούλεψε έξυπνα. Συγκόμισε αποτελεσματικά.

Μάθετε περισσότερα: www.panagrotiki.gr

Σοβαρά προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν στα ελαιόλαδα επιμολυντές, δηλαδή τα υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων (από ψεκασμούς), υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων (MOSH-MOHA) κλπ.

Οι επιμολυντές επιβαρύνουν σημαντικά την ποιότητα και οδηγούν σε απόρριψη ολόκληρες παρτίδες ελαιολάδων, δημιουργούνται κυρίως λόγω της χρήσης ακατάλληλων λιπαντικών στα κλαδευτικά μηχανήματα, όταν υπάρχει η πρακτική της κοπής των κλαδιών ταυτόχρονα με την ελαιοσυλλογή.

Στην ανάγκη ενημέρωσης των παραγωγών για την επικείμενη εφαρμογή ελέγχων επιμολυντών, από 1/1/2027, σε ευρωπαϊκές χώρες όπου η Ελλάδα εξάγει ελαιόλαδο, αναφέρθηκε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιάννης Ανδριανός, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας Ενημέρωσης Ελαιοτριβέων και Ελαιοπαραγωγών, που πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο (4 Οκτωβρίου), στην Τρίπολη, υπό την αιγίδα του ΥπΑΑΤ.

Στον χαιρετισμό του, ο Υφυπουργός τόνισε ότι η ελιά και το ελαιόλαδο είναι για την Ελλάδα στοιχείο ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμού και πως η διατήρηση της ποιότητας και η ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιολάδου αποτελούν σταθερή κυβερνητική προτεραιότητα.

Συγκεκριμένα ο κ. Ανδριανός αναφέρθηκε μεταξύ άλλων:

• Στην ανάγκη ενημέρωσης των παραγωγών για την επικείμενη εφαρμογή ελέγχων επιμολυντών από 1/1/2027 σε ευρωπαϊκές χώρες όπου η Ελλάδα εξάγει ελαιόλαδο,
• Στην αναβάθμιση του Ελαιοκομικού Μητρώου, που έως το 2026 θα είναι πλήρως διασυνδεδεμένο με το Κτηματολόγιο, το ΟΣΔΕ και τους δασικούς χάρτες,
• Στη μετάθεση της έναρξης της υποχρεωτικής υποβολής Δηλώσεων Συγκομιδής Ελαιοκάρπου στην επόμενη ελαιοκομική περίοδο (1η Οκτωβρίου 2026) με πρόσφατη Υπουργική Απόφαση, ώστε να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες τεχνικές προσαρμογές,
• και στη θεσμοθέτηση των επισκέψιμων ελαιοτριβείων από τον Μάρτιο του 2025, μια πρωτοβουλία που, όπως είπε, «ανοίγει νέους δρόμους για την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και την ανάδειξη του πολιτισμού της ελιάς ως αυθεντικής εμπειρίας για τον επισκέπτη».

Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι «η ελαιοκομία είναι για την Ελλάδα ένας εθνικός θησαυρός» και πως με στρατηγικό σχέδιο, συνεργασία κράτους και παραγωγών, επένδυση στην ποιότητα, την εξωστρέφεια και την τυποποίηση, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει το εισόδημα των παραγωγών και να εξασφαλίσει ένα βιώσιμο μέλλον για τις τοπικές κοινωνίες.

Η ημερίδα διοργανώθηκε από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ελαιουργείων – ΠΑΣΕΛ, το Επιμελητήριο Αρκαδίας, την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ) και την Επιστημονική Λέσχη Φίλων Ελαιολάδου & Ελιάς (ΦΙΛΑΙΟΣ).

«Αρχόμενες μυκητολογικές προσβολές ελαιοκάρπου εσοδείας 2025-2026»

Ανακοίνωση της Γενικής Διεύθυνσης Πρωτογενή Τομέα

Σε ανακοίνωση της Γενικής Διεύθυνσης Πρωτογενή Τομέα που υπογράφει ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος Κωνσταντίνος Φωτάκης, αναφέρεται σε μυκητολογικές προσβολές που έχουν εμφανιστεί σε ελαιώνες.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης:

Η Περιφέρεια Κρήτης στο πλαίσιο του αναπτυξιακού της ρόλου και συγκεκριμένα της ανάπτυξης του πρωτογενή τομέα έχει συγκροτήσει την επιστημονική-συμβουλευτική επιτροπή για θέματα φυτοπροστασίας. Στην εν λόγω επιτροπή συμμετέχουν τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του νησιού με σκοπό την παροχή εξειδικευμένης συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα φυτοπροστασίας της Περιφέρειας.

Στο πλαίσιο αυτό ενημερώνουμε τους ελαιοπαραγωγούς του νησιού, ότι το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο σε συνεργασία με τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης Π.Κ έχει  εντοπίσει από τα μέσα Σεπτεμβρίου αρχόμενες μυκητολογικές προσβολές του ελαιοκάρπου σε ελαιώνες του Ν. Χανίων και ειδικότερα στις περιοχές Γραμβούσα, Παλαιά Ρούματα και Βρύσσες Πλατανιά.

Από  τα αποτελέσματα εργαστηριακών αναλύσεων σε αντιπροσωπευτικά δείγματα ελαιοκάρπου που προσκομίστηκαν στο εργαστήριο Βιοτεχνολογικών Εφαρμογών και Φυτοπροστασίας του ΕΛΜΕΠΑ, βρέθηκαν σε υψηλή συχνότητα τα γένη μυκήτων Botryosphaeria, Pseudocercospora και Fusarium, ενώ σε μικρότερο ποσοστό διαπιστώθηκαν και άλλα γένη μυκήτων (π.χ. Cladosporium, Alternaria, Stemphyllium) που προσβάλλουν των ελαιόκαρπο.

Προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω μολύνσεις, καθώς θα ακολουθήσουν υγρές-βροχερές ημέρες, συστήνεται στους παραγωγούς:

• Να εποπτεύουν συστηματικά τα δένδρα τους για διαπίστωση τυχόν προσβολών στον ελαιόκαρπο και να προσκομίζουν δείγματα στα αρμόδια γραφεία-υπηρεσίες.
• Όπου απαιτείται, να προβούν στην  εφαρμογή κατάλληλών – εγκεκριμένων σκευασμάτων, σύμφωνα πάντα με τις Γεωργικές Προειδοποιήσεις του Περιφερειακού  Κέντρου Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου, ιδιαίτερα εάν σκοπεύουν να συγκομίσουν όψιμα. Η εκτίμηση του είδους και της έντασης της ασθένειας θα πρέπει να γίνεται από τον επιβλέποντα γεωπόνο, προκειμένου να δοθούν οι ορθές πρακτικές αντιμετώπισης. Σε κάθε περίπτωση  εφαρμόζεται η ποσότητα του σκευάσματος όπως ορίζεται από την ετικέτα ώστε να μην γίνεται υπερ-δοσολόγηση και τηρείται πιστά το διάστημα τελευταίας επέμβασης έως τη συγκομιδή, διαφορετικά υπάρχει πιθανότητά να ανιχνευτούν υπολείμματα στο προϊόν.
• Σε περίπτωση αυξημένων προσβολών, να προβούν σε έγκαιρη ελαιοσυγκομιδή ώστε να μετριαστούν οι απώλειες.
  Η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με την επιστημονική-συμβουλευτική επιτροπή για θέματα φυτοπροστασίας θα προβαίνει σε τακτά χρονικά  διαστήματα και όποτε το επιβάλλουν οι συνθήκες στην έκδοση σχετικών ενημερωτικών δελτίων.

Άμεση Παρέμβαση της Περιφέρειας Κρήτης για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων

Σε άμεσες ενέργειες για την επίλυση του σοβαρού ζητήματος που έχει προκύψει με τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.) προχωρά η Περιφέρεια Κρήτης, με πρωτοβουλία του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας, Σταύρου Τζεδάκη.
Σήμερα, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025, πραγματοποιήθηκε έκτακτη σύσκεψη στη Γενική Διεύθυνση Πρωτογενή Τομέα, υπό την προεδρία του Αντιπεριφερειάρχη και με τη συμμετοχή εκπροσώπων των Ελαιουργικών Φορέων και υπηρεσιακών παραγόντων της Περιφέρειας Κρήτης.

Αφορμή της σύσκεψης ήταν η πρόσφατη τροποποιητική Υπουργική Απόφαση, η οποία θέτει σε άμεσο κίνδυνο την εφαρμογή και χρηματοδότηση των εγκεκριμένων προγραμμάτων των Ο.Ε.Φ. Συγκεκριμένα, η απόφαση προβλέπει την απόρριψη ή την εξ ολοκλήρου ανάκτηση της στήριξης για κάθε αίτηση πληρωμής σε περίπτωση που δεν πληρούνται τα κριτήρια επιλεξιμότητας.
Αυτή η αυστηρή κύρωση δεν περιλαμβανόταν στην αρχική Υπουργική Απόφαση, με αποτέλεσμα 24 από τα 25 συνολικά Επιχειρησιακά Προγράμματα που είχαν αρχικά εγκριθεί στην Περιφέρεια Κρήτης να κινδυνεύουν πλέον με απόρριψη. Η εξέλιξη αυτή απειλεί να ανατρέψει τον επενδυτικό σχεδιασμό τετραετίας των φορέων και να οδηγήσει σε οικονομική τους κατάρρευση, χωρίς δική τους υπαιτιότητα.

Η Περιφέρεια Κρήτης, αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα της κατάστασης, έχει ήδη αποστείλει το υπ’ αριθ. πρωτ. 328325/26-09-2025 έγγραφο προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Στο έγγραφο αυτό, τονίζεται ο αιφνιδιασμός των Ο.Ε.Φ. και οι καταστροφικές συνέπειες που θα επιφέρει η εφαρμογή της νέας απόφασης σε ήδη δρομολογημένες επενδύσεις.

Κατά τη σημερινή σύσκεψη, και με στόχο την απρόσκοπτη και αποτελεσματική συνέχιση της λειτουργίας των Ο.Ε.Φ. της Κρήτης, αποφασίστηκε ομόφωνα η άμεση κλιμάκωση των ενεργειών. Συγκεκριμένα, θα ζητηθεί να πραγματοποιηθεί συνάντηση του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Οικονομίας, Σταύρου Τζεδάκη, μαζί με εκπροσώπους των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων, με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων στην Αθήνα, προκειμένου να εκτεθεί η σοβαρότητα της κατάστασης και να αναζητηθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.

Τιμοκατάλογο ανακοίνωσε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Πηλίου - Βορείων Σποράδων για την παραλαβή πράσινων επιτραπέζιων ελιών βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας.

Ο κ. Νικόλαος Ψοφογιώργος, Διευθυντής στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Πηλίου - Βορείων Σποράδων, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι η φετινή παραγωγή επιτραπέζιων ελιών είναι μειωμένη στην περιοχή σε σχέση με την περσινή.

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι ελαιοπαραγωγοί υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο θέματα με το δάκο αλλά το μέγεθος του προβλήματος θα φανεί μετά την συγκομιδή.

Αυτή την εποχή συγκομίζονται οι πράσινες ελιές Πηλίου και Χαλκιδικής. Οι τιμές του συνεταιρισμού είναι αυξημένες σε σχέση με τις περσινές.

Συγκεκριμένα οι τιμές για τις επιτραπέζιες ελιές, εσοδείας 2025, που ανακοίνωσε ο συνεταιρισμός είναι οι εξής:

Για τις πράσινες ελιές Πηλίου (Κονσερβολιά):
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 1,80 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) 1,10 ευρώ για συμβατικές και 1,35 για βιολογικές
τα ψιλά (300άρι) 0,65 ευρώ για συμβατικές και 0,65 για βιολογικές

Για τις πράσινες ελιές Χαλκιδικής:
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 1,70 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) για συμβατικές 0,90 ευρώ και για βιολογικές 1,20 ευρώ το κιλό
τα ψιλά (240άρι) 0,80 ευρώ για συμβατικές και για βιολογικές 1 ευρώ το κιλό

Για τις ελιές ξανθές Πηλίου:
τα μεγάλα τεμάχια (110) 1,10 ευρώ το κιλό
τα μεσαία (200άρι) 0,70 ευρώ
τα ψιλά (240άρι) 0,80 ευρώ

Το φθινόπωρο του 2025 βρίσκει την ελαιοκαλλιέργεια σε μια κρίσιμη καμπή. Οι πρώτες βροχές, σε συνδυασμό με ήπιες θερμοκρασίες γύρω στους 15–20 °C, δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για την εκδήλωση μυκητολογικών ασθενειών. Στο επίκεντρο βρίσκεται το κυκλοκόνιο, μια από τις πιο σοβαρές και επίμονες ασθένειες της ελιάς, που κάθε φθινόπωρο προκαλεί ανησυχία στους παραγωγούς και απαιτεί προσεκτική διαχείριση.

Συμπτώματα

Το κυκλοκόνιο αναγνωρίζεται εύκολα από τις χαρακτηριστικές κυκλικές κηλίδες που σχηματίζονται στα φύλλα, γνωστές και ως «μάτια παγωνιού». Οι κηλίδες είναι συνήθως καστανές ή σκουρόχρωμες, με πιο έντονο περίγραμμα, και εμφανίζονται στην επάνω επιφάνεια του φύλλου. Σε προχωρημένο στάδιο, το κέντρο τους μπορεί να ξεθωριάζει, αφήνοντας μια πιο ανοιχτόχρωμη ζώνη.

Η προσβολή ξεκινά συνήθως από τα παλαιότερα φύλλα, κυρίως στα χαμηλότερα τμήματα του δέντρου όπου η υγρασία διατηρείται περισσότερο και ο αερισμός είναι περιορισμένος. Όσο η ασθένεια εξελίσσεται, οι κηλίδες πολλαπλασιάζονται και οδηγούν σε εκτεταμένη φυλλόπτωση. Η απώλεια φύλλων έχει σοβαρές συνέπειες: μειώνει την ικανότητα του φυτού για φωτοσύνθεση, αποδυναμώνει σταδιακά το δέντρο και περιορίζει την παραγωγική του δυνατότητα για την επόμενη χρονιά.

Σε σοβαρές προσβολές, το δέντρο μπορεί να εμφανίζει έντονα απογυμνωμένα κλαδιά, γεγονός που το καθιστά πιο ευάλωτο σε άλλες ασθένειες και σε ακραίες καιρικές συνθήκες.

Αν και λιγότερο συχνά, το κυκλοκόνιο δεν περιορίζεται μόνο στο φύλλωμα. Μπορεί να προσβάλει και άλλα όργανα της ελιάς:

Ποδίσκοι ανθέων: δημιουργούνται μικρές κηλίδες, οι οποίες οδηγούν σε ανθόρροια, μειώνοντας σημαντικά την καρπόδεση.

Ποδίσκοι καρπών: η προσβολή μπορεί να προκαλέσει καρπόπτωση, στερώντας παραγωγή λίγο πριν τη συγκομιδή.

Αν και αυτές οι μορφές είναι σπανιότερες, η εμφάνισή τους είναι ιδιαίτερα ζημιογόνα, αφού μπορούν να οδηγήσουν σε άμεση απώλεια παραγωγής.

Συνολικά, το κυκλοκόνιο δεν αποτελεί μόνο αισθητικό πρόβλημα στα φύλλα· είναι ασθένεια που εξασθενεί μακροπρόθεσμα τα δέντρα, μειώνει την παραγωγικότητα και υποβαθμίζει την ποιότητα του ελαιολάδου.

Αίτιο και συνθήκες μόλυνσης

Το κυκλοκόνιο προκαλείται από τον μύκητα Spilocaea oleagina (παλαιότερη ονομασία Cycloconium oleaginum), έναν παθογόνο μικροοργανισμό που αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές για την ελιά στη χώρα μας. Ο μύκητας αναπτύσσεται κυρίως στο επιφανειακό στρώμα του φύλλου, ανάμεσα στην εφυμενίδα και την επιδερμίδα, ενώ σπάνια διεισδύει βαθύτερα. Η μετάδοσή του ξεκινά από τα κονίδια που σχηματίζονται στις χαρακτηριστικές κηλίδες των ήδη προσβεβλημένων φύλλων. Αυτά τα σπόρια απελευθερώνονται με τη βροχή και διασπείρονται σε μικρές αποστάσεις, εγκαθιστώντας νέες μολύνσεις σε γειτονικά φύλλα.

Η ανάπτυξη και εξάπλωση της ασθένειας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για τον μύκητα κυμαίνονται μεταξύ 15–20 °C, ενώ για να βλαστήσουν τα σπόρια απαιτείται η παρουσία νερού (σταγόνα βροχής ή πρωινή δροσιά) και θερμοκρασία 9–25 °C. Έτσι, οι πιο κρίσιμες περίοδοι για την εμφάνιση μολύνσεων είναι το φθινόπωρο και η άνοιξη, όταν η υγρασία είναι υψηλή και οι θερμοκρασίες ήπιες. Αντίθετα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι υψηλές θερμοκρασίες περιορίζουν σημαντικά τη δραστηριότητα του παθογόνου, εκτός εάν επικρατήσουν ασυνήθιστα δροσερές και υγρές συνθήκες.

Η δυναμική της ασθένειας επηρεάζεται και από τον κύκλο του φυλλώματος: τα φύλλα που μολύνονται την άνοιξη παραμένουν στο δέντρο και αποτελούν την κύρια πηγή μολυσμάτων για τις φθινοπωρινές μολύνσεις. Αντίθετα, τα φύλλα που προσβάλλονται το φθινόπωρο πέφτουν τον χειμώνα, με αποτέλεσμα την άνοιξη το αρχικό μόλυσμα να είναι περιορισμένο.

Η ένταση του κυκλοκονίου ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την περιοχή και την ποικιλία. Η ασθένεια είναι πιο έντονη σε πεδινές καλλιέργειες με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και ανεπαρκή αερισμό, ιδιαίτερα σε ελαιώνες με πυκνή φύτευση. Από τις ελληνικές ποικιλίες, πιο ευπαθείς θεωρούνται η Λιανολιά Κέρκυρας, η Κονσερβολιά (Αμφίσσης, Αγρινίου) και η Καλαμών, ενώ η Κορωνέικη παρουσιάζει σαφώς μεγαλύτερη αντοχή.

Σύμφωνα με πρόσφατες γεωργικές προειδοποιήσεις, οι κίνδυνοι είναι ακόμη πιο αυξημένοι σε ορεινές ζώνες με παρατεταμένη υγρασία, αλλά και σε πεδινές περιοχές όπου οι συνεχείς βροχοπτώσεις δημιουργούν συνθήκες για γρήγορη εξάπλωση της ασθένειας.

Αντιμετώπιση

Η διαχείριση του κυκλοκονίου είναι μια σύνθετη υπόθεση, καθώς ο μύκητας αξιοποιεί τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες και παραμένει ενεργός σχεδόν όλο τον χρόνο, με κορύφωση την άνοιξη και το φθινόπωρο. Η εμπειρία δείχνει ότι η πρόληψη είναι πιο αποτελεσματική από την προσπάθεια περιορισμού της ασθένειας αφού εκδηλωθεί. Για τον λόγο αυτόν, οι πρακτικές αντιμετώπισης χωρίζονται σε δύο βασικούς άξονες: τα καλλιεργητικά μέτρα που μειώνουν την υγρασία και το μόλυσμα, και τις χημικές εφαρμογές που προστατεύουν προληπτικά το φύλλωμα.

Καλλιεργητικά μέτρα

Κλάδεμα και αερισμός κόμης

Ένα σωστά κλαδεμένο δέντρο με αραιωμένη κόμη επιτρέπει στο φως και στον αέρα να κυκλοφορούν καλύτερα, μειώνοντας την υγρασία που παραμένει στα φύλλα μετά από βροχή ή δροσιά. Ο καλός αερισμός μειώνει τον χρόνο παραμονής της σταγόνας νερού που είναι απαραίτητη για να μολύνει ο μύκητας, καθιστώντας δυσκολότερη την εγκατάσταση της ασθένειας.

Ισορροπημένη λίπανση και διαχείριση βλάστησης

Η υπερβολική χορήγηση αζώτου οδηγεί σε τρυφερή, πυκνή βλάστηση που είναι πιο ευάλωτη σε μολύνσεις. Η προσεκτική ισορροπία στη θρέψη, με έμφαση στην αποφυγή υπερβολών, συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικότερου φυλλώματος.

Απομάκρυνση και υγιεινή ελαιώνα

Παρότι σε μεγάλες εκμεταλλεύσεις είναι δύσκολο να εφαρμοστεί συστηματικά, η απομάκρυνση έντονα προσβεβλημένων κλαδιών και φύλλων περιορίζει την παρουσία εστιών μολύσματος. Σε μικρότερους ελαιώνες μπορεί να έχει ιδιαίτερη αξία ως συμπληρωματικό μέτρο.

Επιλογή ποικιλίας

Σε νέες φυτεύσεις, η επιλογή ανθεκτικότερων ποικιλιών, όπως η Κορωνέικη, μπορεί να μειώσει μακροπρόθεσμα το πρόβλημα. Αντίθετα, ευπαθείς ποικιλίες όπως η Λιανολιά Κέρκυρας ή η Καλαμών χρειάζονται αυξημένη φροντίδα και πιο συστηματική προστασία.

Χημική προστασία

Προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα

Ο χαλκός παραμένει το βασικό «όπλο» κατά του κυκλοκονίου, δρώντας προληπτικά και δημιουργώντας ένα προστατευτικό φιλμ στην επιφάνεια των φύλλων. Επειδή δεν έχει θεραπευτική δράση, η εφαρμογή πρέπει να γίνεται πριν εγκατασταθεί η ασθένεια.

Χρονισμός εφαρμογών

Άνοιξη (Μάρτιος–Απρίλιος): όταν η νέα βλάστηση έχει μήκος περίπου 5 εκ., για να προστατευθούν τα πιο ευαίσθητα νεαρά φύλλα.

Φθινόπωρο (Σεπτέμβριος–Οκτώβριος): λίγο πριν τις πρώτες βροχές, ώστε τα φύλλα να είναι ήδη καλυμμένα όταν εμφανιστούν οι συνθήκες που ευνοούν μολύνσεις.

Συχνότητα ψεκασμών

Σε περιοχές με υψηλή υγρασία ή επαναλαμβανόμενες βροχοπτώσεις, συχνά απαιτείται και δεύτερος φθινοπωρινός ψεκασμός, προκειμένου να διατηρηθεί η προστασία στη διάρκεια της υγρής περιόδου.

Σημασία της κάλυψης

Η αποτελεσματικότητα των εφαρμογών εξαρτάται από την πλήρη κάλυψη της κόμης, ιδιαίτερα στο εσωτερικό τμήμα του δέντρου, όπου παραμένουν μολυσμένα φύλλα που μπορούν να λειτουργήσουν ως εστία νέων σπορίων.

Διαφοροποίηση ανά περιοχή

Οι γεωργικές προειδοποιήσεις τονίζουν ότι σε ορεινές ζώνες με παρατεταμένη υγρασία ή σε πεδινές περιοχές με συχνές βροχές ο κίνδυνος είναι αυξημένος και απαιτείται προσαρμογή του προγράμματος ψεκασμών στις τοπικές συνθήκες.

 Στρατηγική πρόληψης

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του κυκλοκονίου δεν βασίζεται σε ένα μεμονωμένο μέτρο, αλλά στον συνδυασμό καλλιεργητικών πρακτικών και προληπτικών ψεκασμών. Ο σωστός σχεδιασμός ξεκινάει από τη διαχείριση του ελαιώνα: ο αερισμός της κόμης με τακτικό και ισορροπημένο κλάδεμα, η αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης και η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής (απομάκρυνση έντονα προσβεβλημένων κλαδιών) περιορίζουν σημαντικά την πίεση της ασθένειας. Με αυτόν τον τρόπο, οι μολύνσεις γίνονται πιο δύσκολες και το μόλυσμα μειώνεται στο ελάχιστο δυνατό.

Συμπληρωματικά, οι προληπτικοί ψεκασμοί με χαλκούχα μυκητοκτόνα λειτουργούν ως «ασπίδα» για τα φύλλα. Η χρονική στιγμή εφαρμογής τους είναι κρίσιμη: ο ανοιξιάτικος ψεκασμός προστατεύει τη νέα βλάστηση, ενώ ο φθινοπωρινός πρέπει να προηγείται των πρώτων βροχών. Σε ελαιώνες που βρίσκονται σε περιοχές με υψηλή υγρασία ή σε ποικιλίες που είναι γνωστά ευαίσθητες, μπορεί να απαιτείται ενίσχυση του φθινοπωρινού προγράμματος με δεύτερη εφαρμογή.

Η στρατηγική πρόληψης πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη το ιστορικό προσβολών του κάθε αγρού. Σε εκμεταλλεύσεις με χρόνια προβλήματα, η συνέπεια και ο προγραμματισμός αποκτούν καθοριστική σημασία, καθώς η παραμικρή αμέλεια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές απώλειες παραγωγής και ποιότητας ελαιολάδου. Αντίθετα, σε ελαιώνες με περιορισμένο ιστορικό προσβολών, οι παρεμβάσεις μπορούν να προσαρμόζονται πιο ήπια, πάντα όμως με γνώμονα τις καιρικές συνθήκες.

Τελικά, η στρατηγική πρόληψης δεν είναι μια στατική συνταγή, αλλά ένα σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης που στηρίζεται σε τρεις άξονες:

Καλή καλλιεργητική πρακτική (κλάδεμα, θρέψη, υγιεινή).

Έγκαιρη και στοχευμένη χημική προστασία με βάση τον καιρό.

Συνεχής παρακολούθηση του ελαιώνα για έγκαιρη προσαρμογή των μέτρων.

Η εφαρμογή αυτού του πλαισίου είναι που μπορεί να θωρακίσει αποτελεσματικά τον ελαιώνα απέναντι στο κυκλοκόνιο και να διασφαλίσει τη σταθερότητα της παραγωγής σε βάθος χρόνου.

Ο ρόλος της συμβουλευτικής υποστήριξης

Η αντιμετώπιση του κυκλοκονίου δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στη θεωρία ή σε ένα γενικό πρόγραμμα. Κάθε περιοχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, τόσο σε επίπεδο κλίματος και εδαφικών συνθηκών όσο και σε επίπεδο ποικιλιών. Για τον λόγο αυτόν, η έγκαιρη και αξιόπιστη ενημέρωση από τις επίσημες δομές και τους ειδικούς είναι καθοριστική.

Τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών εκδίδουν γεωργικές προειδοποιήσεις που στηρίζονται σε πραγματικά δεδομένα και μετρήσεις, προσφέροντας οδηγίες προσαρμοσμένες στις τρέχουσες καιρικές συνθήκες κάθε περιοχής. Η αξιοποίηση αυτών των ανακοινώσεων αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τον παραγωγό, καθώς του δείχνει πότε και πώς πρέπει να δράσει προληπτικά.

Παράλληλα, καμία σύσταση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συμβουλή του τοπικού γεωπόνου. Ο γεωπόνος γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του κάθε ελαιώνα, το ιστορικό προσβολών και τις απαιτήσεις της ποικιλίας που καλλιεργείται. Η συνεργασία παραγωγού–γεωπόνου εξασφαλίζει ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν στοχευμένα και αποτελεσματικά, αποφεύγοντας άσκοπες ή καθυστερημένες επεμβάσεις.

Η πρόληψη του κυκλοκονίου είναι, τελικά, αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γνώσης και πράξης: βιβλιογραφικά δεδομένα, γεωργικές προειδοποιήσεις και τοπική συμβουλευτική στήριξη ενώνονται για να προσφέρουν στον παραγωγό την καλύτερη δυνατή θωράκιση απέναντι σε μια ασθένεια που κάθε χρόνο επανέρχεται με νέα ένταση.

Προστατεύοντας την παραγωγή

Το κυκλοκόνιο παραμένει μια από τις πιο επίμονες απειλές της ελιάς, με τη βιολογία του να το καθιστά ικανό να εκμεταλλεύεται πλήρως τις ευνοϊκές συνθήκες της εποχής. Το φθινόπωρο του 2025, με τις συχνές βροχοπτώσεις και τις ήπιες θερμοκρασίες γύρω στους 15–20 °C, δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για μολύνσεις. Η εμπειρία δείχνει ότι εάν σε αυτή τη φάση δεν εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα, η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένες προσβολές, έντονη φυλλόπτωση και μείωση της παραγωγής.

Η παραγωγή του ελαιώνα μπορεί να προστατευτεί εφόσον οι καλλιεργητές μείνουν συνεπείς στην πρόληψη και προσαρμόσουν τα μέτρα στις τοπικές τους συνθήκες. Η ισορροπία ανάμεσα στη γνώση, την έγκαιρη ενημέρωση και τη σωστή πρακτική θα είναι εκείνη που θα καθορίσει αν η φετινή ελαιοκομική χρονιά θα κυλήσει με ασφάλεια και χωρίς μεγάλες απώλειες.

Πηγές:

Παναγόπουλος, Χ.Γ. (2007). Ασθένειες Καρποφόρων Δένδρων και Αμπέλου. Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα, σ. 606.

Καλομοίρα, Ε., & Αλιβιζάτος, Α. (2009). <<Ασθένειες της ελιάς>> Γεωργία – Κτηνοτροφία, Τεύχος 6/2009, σ. 132–140.

Γεωργικές Προειδοποιήσεις Κέντρων Προστασίας Φυτών, Βόλου και Αχαίας 

Από τον Σεπτέμβριο έχει ξεκινήσει η συγκομιδή πράσινης Κονσερβολιάς, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τις 28 Οκτωβρίου.

Οι ποσότητες φέτος είναι μειωμένες σε σχέση με πέρσι κυρίως λόγω της ξηρασίας. Ήδη ανακοινώθηκαν και οι πρώτοι τιμοκατάλογοι με τις τιμές παραγωγού.

Ο κ. Δημήτριος Λυμπέρης, εκπρόσωπος Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού (ΑΕΣ) Στυλίδας, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι αν και αρχικά φάνηκε οτι είχαμε παραγωγή η ξηρασία που επικράτησε επηρέασε αρνητικά την Κονσερβολιά. Φέτος η ηρτημένη παραγωγή φαίνεται να είναι μειωμένη σε σχέση με περσι κατά 20% - 30%. Επειδή όμως οι περιοχές που έχουν παραγωγή φέτος είναι οι ημιορεινές και οι ορεινές, που κυρίως αργούν την συγκομιδή και πάνε για παραγωγή μαύρης Κονσερβολιάς ή για ελαιοποίηση, αναμένεται η παραγωγή πράσινης Κονσερβολιάς που θα συγκομιστεί θα είναι μειωμένη κατά 50%. Ο συνεταιρισμός ανακοίνωσε τιμοκατάλογο για πράσινες Κονσερβολιές και το επόμενο διάστημα θα ανακοινώσει τιμές για μαύρες  Κονσερβολιές και ελιές Καλαμών. Πάντως οι φετινές τιμές για τις πράσινες είναι αυξημένες κατά 12% σε σχέση με τις περσινές (10 - 15 λεπτά ανά τεμαχισμό).

Από την πλευρά της η κα Ακριβή Κούκη, Γενική Διευθύντρια της εταιρείας εμπορίας επιτραπέζιας ελιάς ELEAEPIRUS από την Άρτα, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι έχει ξεκινήσει η συγκομιδή για τις πράσινες χονδροελιές. Υπάρχουν κάποια ποιοτικά προβλήματα κατά τόπους λόγω του δάκου που ευνοήθηκε από τις καιρικές συνθήκες. Οι πρόσφατες πάντως βροχοπτώσεις βοήθησαν την παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς, κυρίως στις περιοχές που έχουμε ξηρικούς ελαιώνες.

Τιμοκατάλογοι

Τιμές αγοράς για επιτραπέζιες ελιές, εσοδείας 2025, ανακοίνωσε ο Αγροτικός Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Στυλίδας.

Για τις πράσινες ελιές Αμφίσσης (Κονσερβολιά):
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές και βιολογικές 1,80 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) 1 ευρώ για συμβατικές και 1,35 για βιολογικές
τα ψιλά (300άρι) 0,65 ευρώ για συμβατικές και 0,85 για βιολογικές

Για τις πράσινες ελιές Χαλκιδικής:
τα μεγάλα τεμάχια (110) για συμβατικές 1,75 ευρώ και βιολογικές 1,65 ευρώ το κιλό.
τα μεσαία (200άρι) για συμβατικές 0,85 ευρώ και για βιολογικές 1,20 ευρώ το κιλό
τα ψιλά (300άρι) 0,60 ευρώ για συμβατικές

Για τις ελιές Μεγάρων σκούπα:
τα μεγάλα τεμάχια (110) 0,80 ευρώ το κιλό
τα μεσαία (200άρι) 0,80 ευρώ
τα ψιλά (300άρι) 0,80 ευρώ

Για τις Κόκκινες ελιές:
τα μεγάλα τεμάχια (110) 1,10 ευρώ το κιλό
τα μεσαία τεμάχια (160) 0,65 ευρώ το κιλό

Διαβάστε ολόκληρο τον τιμοκατάλογο της ΑΕΣ Στυλίδας

Από την πλευρά της η Ένωση Αγρινίου ανακοίνωσε τον τιμοκατάλογο για τις πράσινες ελιές εσοδείας 2025/2026:

• τα μεγάλα τεμάχια (110 τεμάχια) τιμή 1,15 ευρώ το κιλό.
• τα μεσαία (200άρι) τιμή 0,85 ευρώ το κιλό
• τα ψιλά (300άρι) τιμή 0,55 ευρώ το κιλό.

Οι παραπάνω τιμές ισχύουν για ελιές πρώτης ποιότητας χωρίς μειονεκτήματα (κόκκινες, δάκος, χαλάζι), με ανοχή έως 2%. Όσοι παραγωγοί δεν είναι μέλη στις Ομάδες Παραγωγών Επιτραπέζιας Ελιάς του Α.Σ. Ένωση Αγρινίου θα έχουν μείον -0,05 ευρώ στις παραπάνω τιμές. 

Σε πολλές περιοχές, ύστερα από παρατεταμένη ανομβρία, οι ελαιώνες μπαίνουν στο φθινόπωρο με καρπό εμφανώς καταπονημένο. Ο ΑγροΤύπος μίλησε με τον κ. Κώστα Χαρτζουλάκη, γεωπόνο–ερευνητή και συγγραφέα του βιβλίου «Η άρδευση των καλλιεργειών», για το πότε και πόσο πρέπει να ποτίζεται η ελιά.

Όπως εξηγεί, η ελιά –ως ξηροθερμικό είδος– μπορεί να «συνεφέρει» με μία καλή βροχή, γύρω στα 20 χιλιοστά (≈20 κ.μ./στρ.) «τα δέντρα θα ανακάμψουν σιγά-σιγά». Το κρίσιμο όμως είναι ότι το ελαιόλαδο μέσα στον καρπό δεν αποκαθίσταται πλήρως: επηρεάζονται ποσότητα και ποιότητα, γιατί «άλλο λάδι δίνει καρπός με ικανοποιητική σάρκα/ενδοκάρπιο και άλλο όταν το “φιλείο” γυρίζει προς το κουκούτσι». Με άλλα λόγια, η βροχή βοηθά το δέντρο, όχι όμως πλήρως τον ελαιόκαρπο και το λάδι του.

Με αυτό ως δεδομένο, ο κ. Χαρτζουλάκης περνά στα στάδια-κλειδιά, όπου το νερό «γράφει» πάνω στην παραγωγή και την ποιότητα.

Τα τρία κρίσιμα στάδια άρδευσης

1) Δημιουργία ανθικών καταβολών (Φεβρουάριος–Απρίλιος). Συνήθως «το στάδιο αυτό καλύπτεται από τις βροχές». Όταν όμως συμπέσουν ανομβρία και υψηλές θερμοκρασίες, σχηματίζονται ατελή άνθη και, παρότι τα δέντρα «ανθοφορούν κανονικά», «δεν θα δέσουμε» γιατί τα άνθη είναι προβληματικά. Πρόκειται για μια σιωπηρή απώλεια που φαίνεται αργότερα στην καρπόδεση. 

2) Καρπόδεση & νεαρή βλάστηση (Απρίλιος–μέσα Ιουνίου). Το πιο κρίσιμο σημείο της χρονιάς. Η έλλειψη υγρασίας –από καύσωνες, ανέμους/σκόνη Σαχάρας ή απουσία βροχών– «ρίχνει» την καρπόδεση και «κόβει» τη νεαρή βλάστηση που θα καρποφορήσει τον επόμενο χρόνο. «Μεγάλο λάθος να λέει ο παραγωγός “δεν έχω φέτος παραγωγή, άρα δεν ποτίζω”», υπογραμμίζει. Ο στόχος είναι νέα βλάστηση >20–25 εκ., για να «στηθεί» η επόμενη χρονιά.

3) Σχηματισμός ελαιόκοκκου (Αύγουστος–Οκτώβριος). Εδώ κρίνεται ο όγκος και η ποιότητα του ελαίου. Σε περιοχές όπως η Κρήτη οι βροχές είναι σπάνιες, άρα η άρδευση γίνεται αναγκαία ώστε να μη «στεγνώσει» ο καρπός και να συνεχιστεί ο σχηματισμός ελαίου στη σάρκα. 

Από πρακτική σκοπιά, όταν το νερό δεν επαρκεί, η λύση δεν είναι να σταματά το πότισμα, αλλά να στοχεύει κανείς στα καίρια σημεία — δηλαδή να εφαρμόζει ελλειμματική άρδευση. 

Ελλειμματική άρδευση: πώς «δουλεύει» στην πράξη

Ο κ. Χαρτζουλάκης περιγράφει ένα λειτουργικό πρωτόκολλο για χρόνια πίεσης νερού: στοχευμένο πότισμα λίγο πριν/στην έναρξη της άνθησης–καρπόδεσης (ιδίως αν ο Μάιος «βγει» χωρίς βροχές), για να «ξαναδούμε υγρασία». Ένα-δυο ποτίσματα μέχρι τις 15 Ιουνίου στηρίζουν την καρπόδεση και τη βλάστηση. Ακολουθεί παύση τον Ιούλιο όταν το νερό δεν επαρκεί – «εξοικονόμηση περίπου 25–30% ανάλογα με το έδαφος» – και επανέναρξη στις αρχές Αυγούστου, συχνά μαζί με λίπανση καλίου μέσω άρδευσης, περίοδο όπου «το χρειάζεται το φυτό για να αυξήσει την ελαιοπεριεκτικότητα» και να είναι άμεσα προσλήψιμο. Ούτε «ποτίζω όπως όπως», ούτε «κόβω τελείως»· ποτίζω εκεί που μετράει.

Πότισμα με βάση το έδαφος

«Δεν μιλάμε καθόλου για επιφανειακή άρδευση· μιλάμε για στάγδην», τονίζει ο κ. Χαρτζουλάκης. Κλειδί είναι να γνωρίζουμε πρώτα το χωράφι μας: η ανάλυση εδάφους δείχνει τη σύσταση και από εκεί προκύπτουν συχνότητα και δόση. Όπως λέει, «η σύσταση του εδάφους θα καθορίσει κάθε πότε θα ποτίσουν».

Σε ελαφρά/αμμώδη εδάφη το νερό “φεύγει” πιο γρήγορα· χρειάζονται μικρές ποσότητες, πιο συχνά (ακόμη και ανά 2–3–5 ημέρες). Σε μέτρια προς βαριά/αργιλώδη εδάφη κρατιέται περισσότερο· ποτίζουμε αραιότερα αλλά με μεγαλύτερες δόσεις (ως και μία φορά τη βδομάδα ή και παραπάνω, ανάλογα με τη σύσταση). Έτσι αποφεύγονται και η σπατάλη και το στρες από εναλλαγές ξηρασίας–υπερποτισμού.

Η στάγδην λειτουργεί και ως όχημα στοχευμένης λίπανσης. Όταν το νερό δεν επαρκεί και γίνεται παύση τον Ιούλιο, η επανεκκίνηση τον Αύγουστο συχνά συνοδεύεται από κάλιο μέσω του λιπαντήρα — περίοδος που, όπως σημειώνει, «το χρειάζεται το φυτό για να αυξήσει την ελαιοπεριεκτικότητα» και να το προσλάβει άμεσα. Με αυτόν τον τρόπο ο τρόπος ποτίσματος “δένει” με το έδαφος και τη θρέψη, υπηρετώντας το αποτέλεσμα στον καρπό και το λάδι.

Τεχνολογία & γεωργία ακριβείας: η απόφαση στο κινητό

«Σήμερα ο παραγωγός, με πολύ μικρό κόστος, μπορεί να παίρνει σε πραγματικό χρόνο στο κινητό του το πότε και πόσο να ποτίσει», τονίζει ο κ. Χαρτζουλάκης. Η λογική είναι απλή: ένας μικρός μετεωρολογικός σταθμός και βασικοί αισθητήρες στο χωράφι τροφοδοτούν μια πλατφόρμα που «διαβάζει» το έδαφος, το στάδιο ανάπτυξης και τα καιρικά δεδομένα, και επιστρέφει συγκεκριμένη οδηγία: σήμερα ποτίζεις — με αυτή την ποσότητα. Όχι γενικόλογα, αλλά με πραγματικά στοιχεία του αγρού εκείνης της ημέρας.

Στην πράξη, ο παραγωγός εγγράφεται σε μια πλατφόρμα, συμπληρώνει τα στοιχεία του αγρού (σύσταση εδάφους, πυκνότητα φύτευσης, στάδιο του δέντρου) και, από εκεί και πέρα, λαμβάνει ειδοποιήσεις στο κινητό του: «σήμερα πρέπει να ποτίσετε και με αυτή την ποσότητα». Η σύσταση μπορεί να αφορά μία ή περισσότερες ζώνες του αγρού, ακολουθώντας τις πραγματικές ανάγκες, όπως τις «βλέπει» το σύστημα την ίδια στιγμή.

Τι δυσκολεύει την άρδευση στην πράξη 

Πέρα από τα τεχνικά, ο κ. Χαρτζουλάκης βάζει στο τραπέζι τις δομικές αδυναμίες του τομέα. Πρώτα απ’ όλα, η απόσταση ανάμεσα στο «υπάρχει η τεχνολογία» και στο «την εφαρμόζω κάθε μέρα». Όπως λέει, τα εργαλεία είναι πλέον φτηνά και διαθέσιμα, όμως «το θέμα δεν είναι η τεχνολογία—είναι να αλλάξουμε νοοτροπία». Δηλαδή να περάσουμε από τις συνήθειες του “με το μάτι” σε αποφάσεις ποτίσματος με δεδομένα (στάδιο, έδαφος, καιρός).

Δεύτερον, ο πολυτεμαχισμός του κλήρου κάνει δύσκολη τη διαχείριση: πολλά και μικρά τεμάχια σημαίνουν περισσότερα δίκτυα, περισσότερες βάνες, ανομοιομορφίες εδάφους και, τελικά, υψηλότερη πολυπλοκότητα για να κρατηθεί ένας ρυθμός ποτίσματος που να έχει νόημα. Εδώ, ο κ. Χαρτζουλάκης επιμένει στην ανάγκη οργάνωσης: «οι παραγωγοί δεν είναι οργανωμένοι» και «μια κινητοποίηση για μια μέρα δεν αλλάζει τίποτα». Η ουσία είναι να υπάρχει συντονισμός και συνέπεια, όχι αποσπασματικές κινήσεις.

Τρίτον, η σύγκλιση με άλλες χώρες. «Άλλες χώρες κάνουν άλματα», λέει ο κ. Χαρτζουλάκης. Για να ακολουθήσουμε, χρειάζονται σταθερό πλαίσιο, καλύτερος συντονισμός και αρωγή της πολιτείας — όχι μόνο στις διακρίσεις και τις βραβεύσεις. Στόχος είναι ο προγραμματισμός άρδευσης βάσει δεδομένων να εφαρμόζεται καθημερινά, ώστε οι ορθές πρακτικές να γίνουν κανόνας στη μεγαλύτερη καλλιέργεια της χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σωστή άρδευση «πιάνει τόπο» όταν συνδυάζεται με αλλαγή νοοτροπίας, συνεργασία και προσήλωση στα βασικά — όχι μόνο με εξοπλισμό.

Άρδευση: μοχλός ποιότητας και σταθερότητας

Η άρδευση δεν είναι «νερό που φεύγει»· είναι στρατηγικό εργαλείο που προστατεύει την καρπόδεση, κρατά ενεργό τον σχηματισμό ελαίου και χτίζει την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Μετά από ξηρασία το δέντρο μπορεί να συνέλθει με μια καλή βροχή, το λάδι όμως που δεν σχηματίστηκε δεν επιστρέφει—γι’ αυτό ποτίζουμε έγκαιρα στα τρία κρίσιμα παράθυρα, ακόμη κι αν «δεν έχει χρονιά», ώστε να πετύχουμε νέα βλάστηση. Με λίγα λόγια: ποτίζουμε εκεί που μετράει, για καρπό και λάδι που να ανταμείβουν τον κόπο του παραγωγού. 

Έστω και αργά ανακάλυψαν στο ΥπΑΑΤ τα προβλήματα που υπάρχουν με το ελαιοκομικό μητρώο και τη δήλωση συγκομιδής ελαιοκάρπου.

Σύμφωνα με δήλωση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Γιάννη Ανδριανού, ύστερα από συνεργασία με τον Υπουργό κ. Κώστα Τσιάρα, η υποχρεωτική εφαρμογή των Δηλώσεων Συγκομιδής Ελαιοκάρπου, που είχε θεσπιστεί με την ΥΑ 77979/21-3-2025 (ΦΕΚ 1749 Β), μετατίθεται για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο, με έναρξη από την 1η Οκτωβρίου 2026.

Όπως δηλώνει ο Υφυπουργός, η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων απορρέει από την κοινοτική νομοθεσία και τον εθνικό νόμο 5035/2023 (άρθρο 49), με στόχο την προστασία της παραγωγικής και εμπορικής αλυσίδας, την αποτροπή αθέμιτων πρακτικών και τη διασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας του ελαιολάδου.

Και προσθέτει: Κατά την πιλοτική εφαρμογή του μέτρου σε αρκετές Περιφερειακές Ενότητες, ιδίως σε περιοχές με έντονη ελαιοκαλλιέργεια, προέκυψαν τεχνικά ζητήματα στην ενημέρωση του ελαιοκομικού μητρώου. Για τον λόγο αυτό, το ΥΠΑΑΤ αποφάσισε τη μετάθεση της υποχρεωτικότητας για την οποία σύντομα θα εκδοθεί σχετική υπουργική απόφαση.

Παρά την παράταση, το ΥΠΑΑΤ συνιστά στους παραγωγούς, ιδιοκτήτες και μισθωτές ελαιοκτημάτων να απευθύνονται από τώρα στις τοπικές Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης, ώστε να ενημερώνουν το μητρώο τους και να είναι έτοιμοι για την ορθή και έγκαιρη υποβολή Δηλώσεων Συγκομιδής από τον Οκτώβριο του 2026.

Σοβαρό πρόβλημα αντιμετωπίζει η Κρήτη εξαιτίας των αυξημένων πληθυσμών του δάκου που απειλούν την φετινή παραγωγή ελαιοκάρπου.

Όμως οι διαγωνισμοί προμήθειας φυτοπροστατευτικών προϊόντων για το πρόγραμμα δακοκτονίας βρίσκονται ακόμα σε έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν φάρμακα για να γίνουν ψεκασμοί.

Μετά από τις διαμαρτυρίες των παραγωγών έστειλαν κάποια φάρμακα στην Κρήτη για να γίνει ένας δολωματικός ψεκασμός στις περιοχές που έχουν μεγάλο πρόβλημα.

Ο κ. Μανώλης Ζερβάκης, πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Μοχού, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι τελικά μετά από τις διαμαρτυρίες που υπήρξαν έφεραν κάποια φάρμακα και έγινε ένας ψεκασμός στην περιοχή μας. Παρά τον ψεκασμό όμως παράμένει το πρόβλημα με το δάκο λόγω των καιρικών συνθηκών. Πάντως βροχές δεν είχαμε τις προηγούμενες ημέρες στην περιοχή και είναι ορατό το πρόβλημα στα ελαιόδεντρα. Αν δεν έχουμε βροχοπτώσεις ούτε τις επόμενες ημέρες σκεφτόμαστε να μην ανοίξουμε φέτος το ελαιοτριβείο του συνεταιρισμού.

Ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ Μύρων Χιλετζάκης, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι το πρόβλημα με την έλλειψη φαρμάκων για τη δακοκτονία θα έπρεπε να το είχαν προβλέψει και να μην περιμένουν τελευταία στιγμή. Φέτος δεν έχουμε μεγάλη παραγωγή και επειδή το 90% των ελαιώνων στο Ηράκλειο είναι ξηρικοί έχουμε πρόβλημα αν δεν έχουμε βροχοπτώσεις το επόμενο χρονικό διάστημα. Η συγκομιδή σε κανονικές συνθήκες θα ξεκινούσε στην περιοχή από τέλη Οκτωβρίου αλλά φέτος λόγω της ξηρασίας θα πάει ένα μήνα πίσω και αναμένεται να ξεκινήσει από τέλη Νοεμβρίου.   

Η πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Βρυσών Λασιθίου, Σοφία Γαλανάκη, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι η ΔΑΟΚ φέτος έκανε τρεις ψεκασμούς για το δάκο και σταμάτησε γιατί δεν έχουν φάρμακα. Οι ελαιοπαραγωγοί έκαναν ότι μπορούσαν μόνοι τους για την αντιμετώπιση του δάκου. Φέτος έχουμε μειωμένη παραγωγή και οι αγρότες κάνουν μεγάλο αγώνα για την την κρατήσουν. Επειδή δεν είχαν φάρμακα στην Περιφέρεια αποφάσιζαν επιλεκτικά να ψεκάζουν στις περιοχές που είχαν καλή παραγωγή, οδηγώντας σε οικονομική καταστροφή όσους έχουν μικρή παραγωγή ελαιοκάρπου. Αν θέλουν οι παραγωγοί να κάνουν τους ψεκασμούς τότε να μην εισπράττουν την παρακράτηση 2% για την δακοπροστασία. Αυτό δεν είναι σοβαρό κράτος να εισπράττει τα χρήματα από τους παραγωγούς αλλά να μην υλοποιεί τις υποχρεώσεις του. Από αρχές Νοεμβρίου θα ξεκινήσουμε την συγκομιδή στην περιοχή μας για όση παραγωγή καταφέραμε να σώσουμε.

Ο κ. Κωνσταντίνος Κεκερίδης, πρόεδρος στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Ζάκρου, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι υπάρχουν φέτος ιδιαίτερα αυξημένοι πληθυσμοί του δάκου στην περιοχή μας αλλά και σε ολόκληρη την Κρήτη λόγω των καιρικών συνθηκών. Οι βροχοπτώσεις που αναμένουμε αυτές τις ημέρες θα κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την κατάσταση. Σε επικοινωνία που είχα με τη ΔΑΟΚ μου ανέφεραν ότι έχουν κάποια περσινά αποθέματα και μπορεί να γίνει ένας ψεκασμός στην περιοχή. Πάντως φέτος αναμένουμε καλύτερη παραγωγή σε σχέση με πέρσι. Από 280 τόνους ελαιολάδου που είχε πέρσι ο συνεταιρισμός φέτος αναμένουμε μια ποσότητα περίπου 500 τόνων. Η συγκομιδή για αγουρέλαιο θα ξεκινήσει από τα μέσα Οκτωβρίου και στην συνέχεια θα ακολουθήσουν τα βιολογικά. Τα συμβατικά ελαιόλαδα ξεκινούν από τα μέσα Νοεμβρίου.   

Ο κ. Αντώνης Μπιτσάκης, πρόεδρος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ελαιοπαραγωγών Δήμου Καντάνου - Σελίνου «Ένωση Σελίνου», αναφέρει από την πλευρά του στον ΑγροΤύπο ότι η ξηρασία του καλοκαιριού έχει δημιουργήσει μεγάλο πρόβλημα στις ελιές που έχουν αφυδατωθεί. Περιμέναμε τις βροχές, που λένε ότι θα έχουμε μέχρι Πέμπτη και Παρασκευή, οι οποίες θα βοηθήσουν τα ελαιόδεντρα. Όμως η υγρασία είναι σίγουρο ότι θα ευνοήσει τους πληθυσμούς του δάκου. Ο τέταρτος ψεκασμός δεν ολοκληρώθηκε. Πρέπει να γίνει ψεκασμός για να μην έχουμε πρόβλημα στην παραγωγή. Από τα τέλη Οκτωβρίου αναμένεται να ξεκινήσει η νέα συγκομιδή στην περιοχή.

Περιφέρεια Κρήτης

Σχετικά με την πορεία του προγράμματος δακοκτονίας η Περιφέρεια Κρήτης, ανακοίνωσε τα εξής: «Οι διαγωνισμοί προμήθειας φυτοπροστατευτικών προϊόντων για το πρόγραμμα Δακοκτονίας τόσο της Περιφέρειας όσο και του ΥΠΑΑΤ βρίσκονται ακόμα σε έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι εγκρίσεις καθιστώντας πρακτικά αδύνατη την έγκαιρη παραλαβή των απαραίτητων ποσοτήτων εντομοκτόνων υλικών για την συνέχιση και ολοκλήρωση του προγράμματος.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά στον διαγωνισμό της Περιφέρειας Κρήτης, μετά την απορριπτική απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 21/07/2025 η Περιφέρεια Κρήτης κατέθεσε ένσταση, προσκομίζοντας όσα αποδεικτικά έγγραφα ζητήθηκαν. Το αποτέλεσμα εκδίκασης της ένστασης, δεν έχει ακόμα γνωστοποιηθεί, ενώ περιμέναμε απάντηση από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Στις αποθήκες των Δ.Α.Α.Κ. των Περιφερειακών Ενοτήτων τα τελευταία αποθέματα έχουν εξαντληθεί ή εξαντλούνται το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Πιο συγκεκριμένα, η Π.Ε. Ρεθύμνου διαθέτει αποθέματα για τον τέταρτο δολωματικό ψεκασμό, η Π.Ε. Ηρακλείου δεν διαθέτει αποθέματα, η Π.Ε. Λασιθίου διαθέτει ελάχιστα αποθέματα ενώ η Π.Ε. Χανίων εξαντλεί τα αποθέματά της με την ολοκλήρωση του 4ου (τοπικού) ψεκασμού.

Η Περιφέρεια Κρήτης ως υπεύθυνη υλοποίησης του προγράμματος δακοκτονίας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει εξαντλήσει όλες τις πιθανές λύσεις για την προμήθεια των απαιτούμενων φυτοπροστατευτικών προϊόντων συμπεριλαμβανομένης και της μεταφοράς εντομοκτόνων από άλλες Περιφερειακές Ενότητες εκτός Κρήτης, της αναζήτησης πόρων για προμήθεια εντομοκτόνων υλικών εκτός προγράμματος δακοκτονίας καθώς και οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας προβλέπεται από τη νομοθεσία.

Έπειτα από τα παραπάνω, η Περιφέρεια Κρήτης είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει τους παραγωγούς για τη μη διενέργεια περαιτέρω δολωματικών ψεκασμών (πέραν από τους κατά τόπους ψεκασμούς που θα καλυφθούν από τα παραπάνω αποθέματα των Π.Ε.) λόγω αδυναμίας προμήθειας φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Ταυτόχρονα ενημερώνει ότι με βάση τις τελευταίες συλλήψεις στο εγκατεστημένο δίκτυο παγίδων σε όλη την Κρήτη, με εξαίρεση την ΠΕ Ρεθύμνης, οι πληθυσμοί του δάκου είναι σταθερά υψηλοί και κατά τόπους πολύ υψηλοί (παραλιακές και ορεινές περιοχές) παρά τους δολωματικούς ψεκασμούς που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Επίσης σε αρκετές περιοχές έχουν διαπιστωθεί σημαντικές προσβολές στον ελαιόκαρπο από τον δάκο ιδιαιτέρως σε ελαιόφυτα με χαμηλά ποσοστά καρποφορίας, τα οποία δυστυχώς αποτελούν σημαντικό ποσοστό της φετινής καρποφορίας.

Οι σταθερά ευνοϊκές για την ανάπτυξη του εντόμου καιρικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία) σε συνδυασμό με την διακοπή των δολωματικών ψεκασμών του προγράμματος δακοκτονίας είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε αύξηση των προσβολών στον ελαιόκαρπο, καθιστώντας απόλυτη ανάγκη την ενεργοποίηση των ελαιοπαραγωγών για την προστασία της παραγωγής τους.

Δεδομένων όλων των παραπάνω, καλούνται οι ελαιοπαραγωγοί της Περιφέρειας Κρήτης, για το επόμενο χρονικό διάστημα, να μεριμνήσουν οι ίδιοι για την προστασία του ελαιοκάρπου τους από τον δάκο χρησιμοποιώντας, όπου υπάρχει ανάγκη, μόνο εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, πάντοτε σε συνεργασία με τους τεχνικούς συμβούλους τους. Αυτοί θα τους υποδείξουν την καταλληλότερη μέθοδο καταπολέμησης, η οποία θα πρέπει να συνδυάζει την μέγιστη αποτελεσματικότητα με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση στο προϊόν, στο χρήστη και στο περιβάλλον. Υπενθυμίζεται ότι για την παραγωγή ελαιολάδου που θα χαρακτηριστεί ως Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε. απαγορεύεται η καταπολέμηση του δάκου με ψεκασμούς καλύψεως.

Τονίζεται, ότι στην αντιμετώπιση του εντόμου συμβάλουν και οι δακοπαγίδες που έχουν αναρτήσει οι παραγωγοί στο πλαίσιο των οικολογικών σχημάτων.

Οι Υπηρεσίες της Περιφέρειας θα συνεχίσουν την παρακολούθηση των πληθυσμών του δάκου μέσω του δικτύου παγίδων έως το τέλος Οκτωβρίου και θα είναι διαθέσιμες να ενημερώνουν κάθε ενδιαφερόμενο για την πορεία εξέλιξής του εντόμου.
Επισημαίνεται ότι λόγω της αδυναμίας ολοκλήρωσης του προγράμματος δακοκτονίας η Περιφέρεια Κρήτης δηλώνει ότι θα ζητήσει από το αρμόδιο Υπουργείο την εξαίρεση των Κρητικών παραγωγών από την εισφορά δακοκτονίας.

Η Περιφέρεια Κρήτης θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την προμήθεια των απαραίτητων για διενέργεια του προγράμματος δακοκτονίας φυτοπροστατευτικών υλικών. Στην περίπτωση που οι προσπάθειες αυτές ευοδωθούν ή που ο διαγωνισμός εγκριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο και τα υλικά μεταφερθούν στις αποθήκες των Π.Ε. εγκαίρως (πριν την έναρξη της συγκομιδής και εντός του χρονικού διαστήματος στο οποίο επιτρέπεται η διενέργεια των ψεκασμών του προγράμματος δακοκτονίας) θα ξεκινήσουν εκ νέου οι δολωματικοί ψεκασμοί».

Οι βροχοπτώσεις που είχαμε τις προηγούμενες ημέρες βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό την ελαιοκαλλιέργεια αν και σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν αρκετές.

Οι ελαιοπαραγωγοί ελπίζουν τις επόμενες ημέρες να έχουν βροχές σε περισσότερες περιοχές, με μεγαλύτερη διάρκεια γιατί ακόμη και οι αρδευόμενοι ελαιώνες έχουν ανάγκη το νερό.

Ο κ. Γιάννης Ξαγοράκης, παραγωγός ελιάς Καλαμών από το Μεσολόγγι, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι οι βροχές δεν ήρθαν στην περιοχή μας με αποτέλεσμα να συνεχίζουμε τα ποτίσματα στις ελιές Καλαμών. Από την άλλη ο τοπικός ΤΟΕΒ μας δίνει νερά μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου για να κάνουμε άρδευση. Αυτό σημαίνει ότι θέλουμε να υπάρξουν βροχές το επόμενο χρονικό διάστημα. Η παραγωγή φέτος αναμένεται να είναι μέτρια και έχουμε κάποια προβλήματα με το δάκο.

Ο κ. Θανάσης Παλούκης, παραγωγός και γεωπόνος, από τη Βόνιτσα της Αιτωλοακαρνανίας, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι στην περιοχή μας είχαμε μια ψιχάλα που δεν βοήθησε τα δέντρα. Αν και το 90% των ελαιώνων είναι αρδευόμενοι τα ελαιόδεντρα έχουν ανάγκη την βροχόπτωση. Ελπίζουμε τις επόμενες ημέρες να έχουμε καλύτερες βροχοπτώσεις και μεγαλύτερης διάρκειας. Φέτος αναμένεται μια χρονιά με μειωμένη παραγωγή και τα νερά θα βοηθήσουν το καρπό να αποκτήσει χυμούς.

Ο κ. Τάσος Σουλτανόπουλος, γεωπόνος και παραγωγός από την περιοχή της Αταλάντης, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι επιτέλους είχαμε μια ποτιστική βροχή μετά από 5 μήνες ανομβρίας. Οι ελιές Καλαμών ήταν στο όριο για πότισμα ακι ελπίζουμε τις επόμενες ημέρες να συνεχιστούν οι βροχοπτώσεις στην περιοχή μας. Φέτος έχουμε σε πανελλαδικό επίπεδο μια μέτρια παραγωγή ελιάς Καλαμών. Επίσης παρατηρούμε και μια πρωιμότητα αλλά δεν πρέπει να ξεγελαστούν οι παραγωγοί γιατί μπορεί αν συνεχιστούν οι βροχοπτώσεις να ξαναπρασινίσουν. 

Ο κ. Γιάννης Σταθόπουλος, παραγωγός ελιάς Καλαμών και τυποποιητής από την Τριφυλία, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι είχαμε μια εξαιρετική ποτιστική βροχή στην περιοχή. Τα δέντρα την είχαν ανάγκη γιατί ήταν σε οριακό σημείο λόγω της ξηρασίας. Πάντως είναι σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με πέρσι. Στις επιτραπέζιες Καλαμών είχαμε και μια μικρή καρπόπτωση. Αναμένουμε φέτος μειωμένη παραγωγή στις Καλαμών και μια μείωση κατά 30% στην παραγωγή σε σχέση με τις δυνατότητες της περιοχής για τις ελαιοποιήσιμες ελιές. Επίσης έχουμε μια πρώιμη χρονιά και οι συγκομιδές αναμένεται να ξεκινήσουν από τις 20 Οκτωβρίου στην περιοχή. Αυτή την περίοδο έχουμε μεγάλους πληθυσμούς δάκου, ενώ η υγρασία των επόμενων ημερών αναμένεται να επιδείνωση το πρόβλημα. 

Ο κ. Αναστάσιος Καραμπότσος, με ελαιοτριβείο στην Χώρα Μεσσηνίας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι η βροχή που έπεσε στην περιοχή ήταν ποτιστική και είχε διάρκεια. Την είχε ανάγκη ο ελαιώνας γιατί η περσινή ξηρασία είχε δημιουργήσει σοκ στα ελαιόδεντρα. Γενικά πάντως φέτος αναμένουμε μειωμένη παραγωγή λόγω προβλημάτων που είχαμε στην καρπόδεση. Από την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησε η συγκομιδή και ελαιοποίηση της ποικιλίας Μαυρολιά στην Μεσσηνία. Στην περιοχή της Χώρας καλλιεργούνται 20.000 στρέμματα με Μαυρολιά και φέτος ο βαθμός ελαιοποίησης είναι 16 - 18%, που θεωρείται καλή για τα δεδομένα της ποικιλίας.

Ο κ. Μιχάλης Καρούνης, παραγωγός από τους Μολάους, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι περιμέναμε τις βροχές αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαμε στην Λακωνία. Ωστόσο οι καιρικές συνθήκες έχουν ευνοήσει σε μεγάλο βαθμό τους πληθυσμούς δάκου. Αν και κάνουμε ψεκασμούς φοβάμαι ότι θα μας δημιουργήσει προβλήματα ποιότητας. Ξεκίνησε η συγκομιδή, από το Σάββατο (27/9), για το αγουρέλαιο στους Αγίους Αποστόλους. Όσον αφορά τις επιτραπέζιες ελιές Καλαμών ήδη ξεκίνησαν στην περιοχή κάποιες αγορές πράσινων αλλά σε περιορισμένες ποσότητες, με τιμές παραγωγού στα 1,20 ευρώ το κιλό.

O κ. Κωνσταντίνος Βλαβής, πρόεδρος του Α.Σ. Μεταγκισίου στην Χαλκιδική, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι είχαμε μια ψιχάλα που κράτησε πολύ λίγο και δεν μπορώ να πω ότι ήταν μια ποτιστική βροχή. Οι ελιές που πάνε για ελαιοποίηση είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση λόγω της ξηρασίας. Σε εξέλιξη είναι η συγκομιδή πράσινης ελιάς Χαλκιδικής που είναι ποτιστική αλλά έχουν ανάγκη για νερά οι γεωτρήσεις γιατί από τα συνεχή ποτίσματα έχει πέσει η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα. Περιμένουμε με αγωνία να έχουμε βροχοπτώσεις τις επόμενες ημέρες για να ξεκινήσει - σε 15 ημέρες η συγκομιδή ελιάς για ελαιοποίηση. Έχει να βρέξει στην περιοχή από τον περασμένο Ιούνιο.  

Βροχοπτώσεις λέει η ΕΜΥ θα έχουμε στην Κρήτη έως και το βράδυ της Πέμπτης (κυρίως στη δυτική και τη νότια Κρήτη) αλλά τελικά η ξηρασία συνεχίζεται. Ο κ. Γεώργιος Γωνιωτάκης, παραγωγός από τα Χανιά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι όχι μόνο δεν έχουμε βροχές αλλά μετά από τόσο καιρό ξηρασίας το χώμα έχει κυριολεκτικά στεγνώσει. Επίσης υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με το δάκο στην Κρήτη. Θα πρέπει να γίνει ακόμη μια δακοκτονία αλλά το ΥπΑΑΤ δεν έχει φροντίσει να δώσει φάρμακα για να γίνουν οι ψεκασμοί. Ήδη αναμένουμε φέτος μια μειωμένη παραγωγή και αν δεν αντιμετωπίσουμε το δάκο θα έχουμε και σοβαρά ποιοτικά προβλήματα και μείωση τιμών. Μιλάμε για οικονομική καταστροφή των ελαιοπαραγωγών της Κρήτης.

Ημερίδα OLIVEUP: Παρουσίαση αποτελεσμάτων πειραματικών εφαρμογών με χρήση βιοδιεγερτών για τη βελτίωση της καρπόδεσης και τον περιορισμό της καρπόπτωσης στην ελαιοκαλλιέργεια.

Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου OLIVEUP (Μ16ΣΥΝ2-00066) της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για τη Γεωργία, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία [23/9/2025, Παλαιόκηπος, Λέσβος] ημερίδα ενημέρωσης και διαβούλευσης με αντικείμενο την βελτιστοποίηση της καρπόδεσης και περιορισμού της καρπόπτωσης στην ελαιοκαλλιέργεια, ζητήματα που επιτείνονται υπό την πίεση της κλιματικής μεταβολής.

Η εκδήλωση προσέλκυσε παραγωγούς, γεωτεχνικούς, εκπροσώπους συνεταιρισμών και ερευνητικούς φορείς, οι οποίοι ενημερώθηκαν για την πρόοδο του έργου και συμμετείχαν σε εποικοδομητικό διάλογο σχετικά με τις προοπτικές εφαρμογής των αποτελεσμάτων στην πράξη.

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας παρουσιάστηκαν τα πρώτα ευρήματα των πειραματικών εφαρμογών. Οι δοκιμές ανέδειξαν θετικές ενδείξεις ως προς:

• τη βελτίωση των ποσοστών καρπόδεσης,
• τον περιορισμό της πρόωρης καρπόπτωσης σε κρίσιμα στάδια ανάπτυξης του καρπού,
• την αξιοπιστία των επεμβάσεων όταν αυτές συνδυάζονται με στοχευμένες καλλιεργητικές πρακτικές.
• την αποτελεσματική αξιοποίηση βιοδιεγερτών ως Λύσεων Βασισμένων στη Φύση, οι οποίοι συνέβαλαν στη σταθεροποίηση της παραγωγής και στη μείωση των απωλειών ακόμη και σε συνθήκες κλιματικού στρες.

Η ανάλυση των δεδομένων κατέδειξε ότι οι εφαρμογές μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη σταθεροποίηση της παραγωγής, ακόμη και σε συνθήκες αυξημένων κλιματικών πιέσεων, δημιουργώντας βάσιμες προοπτικές για την υιοθέτησή τους σε ευρύτερη κλίμακα.

Οι συζητήσεις που ακολούθησαν οργανώθηκαν γύρω από τέσσερις κύριους θεματικούς άξονες:

1. Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με έμφαση σε πρακτικές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα της καλλιέργειας.
2. Συνεργασία έρευνας και παραγωγής, ως προϋπόθεση για τη μεταφορά γνώσης και την αποτελεσματική εφαρμογή καινοτομιών.
3. Εκτίμηση των πρώτων αποτελεσμάτων, τα οποία επιβεβαιώνουν τη δυνατότητα βελτίωσης κρίσιμων δεικτών παραγωγικότητας.
4. Συνέχιση και διεύρυνση των εφαρμογών, με στόχο την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σε περισσότερες καλλιεργητικές περιόδους.

Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε στη δέσμευση για συνέχιση των πειραματικών εφαρμογών με πρωτοβουλία του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Παλαιοκήπου Α’, γεγονός που διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των προσπαθειών και την περαιτέρω στήριξη της τοπικής ελαιοκομίας.

Η ημερίδα κατέδειξε ότι η συλλογική δράση, η θεσμική συνεργασία και η επιστημονική τεκμηρίωση αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ελαιοκαλλιέργειας. Το έργο OLIVEUP συνεχίζει να συμβάλλει με στοχευμένες δράσεις και πρακτικά αποτελέσματα, ενισχύοντας την προσαρμογή της αγροτικής παραγωγής στις νέες συνθήκες.

Από την 1η Οκτωβρίου 2025 ξεκινά η υποχρεωτική δήλωση συγκομιδής ελαιοκάρπου από τους ελαιοπαραγωγούς, μέσω της αντίστοιχης Ηλεκτρονικής Εφαρμογής του ΥπΑΑΤ.

Η δήλωση συγκομιδής θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως την 31η Μαΐου του 2026.

Να επισημάνουμε ότι η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής από τους ελαιοπαραγωγούς είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική.

Όπως αναφέρει η σχετική υπουργική απόφαση, η δήλωση συγκομιδής γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας – μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς.

Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί της επιτραπέζιας πράσινης ελιάς Χαλκιδικής θα είναι οι πρώτοι που θα κάνουν τη δήλωση συγκομιδής. Σε περίπτωση που ένας ελαιοπαραγωγός έχει διαφορετικές ποικιλίες ελιάς θα πρέπει να προχωρά και στην αντίστοιχη δήλωση για την κάθε ποικιλία ελιάς. Επίσης αν έχει πολλά αγροτεμάχια θα πρέπει να κάνει για το καθένα ξεχωριστά.

Πως γίνεται η δήλωση

Η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής γίνεται με την είσοδο του υπόχρεου στην ψηφιακή υπηρεσία «Δήλωση Συγκομιδής Ελιάς» (εδώ) μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr- ΕΨΠ) με τη χρήση των κωδικών διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Πριν γίνει δήλωση συγκομιδής πρέπει να γίνει επικαιροποίηση ελαιοκομικού μητρώου

Αυτό που θα πρέπει να προσέξουν οι ελαιοπαραγωγοί είναι ότι πριν την υποβολή της δήλωσης συγκομιδής, όπου απαιτείται, γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης, ύστερα από αίτημα του ελαιοπαραγωγού, όπως αυτά είναι καταχωρισμένα στο Ελαιοκομικό Μητρώο. Όπως αναφέρει η σχετική απόφαση, πριν την οριστική υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής επιβεβαιώνονται τα στοιχεία που εμπεριέχονται σε αυτές όσον αφορά στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, καλλιεργούμενες ποικιλίες και στις αποδόσεις των ελαιοτεμαχίων.
Την ευθύνη για την ορθή υποβολή της δήλωσης συγκομιδής φέρουν οι ελαιοπαραγωγοί.
Ο έλεγχος και η επαλήθευση των στοιχείων τους πραγματοποιείται από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ.
Αυτό σημαίνει ότι αν δεν έχει επικαιροποιηθεί το ελαιοκομικό μητρώο δεν μπορεί να γίνει δήλωση συγκομιδής από τον παραγωγό.
Για όσους παραγωγούς απαιτείται εγγραφή ή τροποποίηση στο Ελαιοκομικό Μητρώο, η σχετική αίτηση πρέπει να συμπληρωθεί και να αποσταλεί στην αρμόδια ΔΑΟΚ μαζί με:

• Τελευταίο ΟΣΔΕ με χάρτες (αν υπάρχει)
• Αρχείο συντεταγμένων (excel)

Τι στοιχεία χρειάζονται για τη δήλωση συγκομιδής

Για τη συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής, στα τιμολόγια/δελτία παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου από τις ελαιοκομικές επιχειρήσεις, αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία:
α) το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του ελαιοκαλλιεργητή,
β) η ποικιλία ελιάς,
γ) ο δεκατριψήφιος κωδικός “ελαιοτεμαχίου” του “Ελαιοκομικού Μητρώου”,
δ) στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά “ελαιοτεμάχια” της εκμετάλλευσης, η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε “ελαιοτεμάχιο”.

Έλεγχοι και Κυρώσεις

Οι ΔΑΟΚ πραγματοποιούν ετησίως ελέγχους σε δείγμα τουλάχιστον 5% των δηλώσεων συγκομιδής, το οποίο προσδιορίζεται με βάση ανάλυση κινδύνου.
Οι παραβάσεις (ανακριβή στοιχεία, μη υποβολή δήλωσης κ.ά.) επισύρουν πρόστιμα που κυμαίνονται από 60 έως και 5.000 ευρώ, ανάλογα με το πλήθος των ελαιοδέντρων. Σε περιπτώσεις υποτροπής, τα ποσά προσαυξάνονται κατά 50%.

Η απόφαση πάντως αναφέρει ότι δεν επιβάλλονται πρόστιμα πριν την 1η Οκτωβρίου 2026 (δηλαδή την έναρξη της επόμενης δήλωσης συγκομιδής).
Δίνεται δηλαδή χρονικό περιθώριο ενός έτους εφαρμογής χωρίς ποινές, προκειμένου να μεσολαβήσει ικανό χρονικό διάστημα εξοικείωσης με τις διαδικασίες και αντιμετώπισης των όποιων προβλημάτων μπορεί να προκύψουν το πρώτο διάστημα εφαρμογής τους.

Τα πρόστιμα που επιβάλλονται αφορούν:

• Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων
• Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου
• Προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών

Διαβάστε την απόφαση εδώ

Η νέα περίοδος συγκομιδής ελιάς έχει ξεκινήσει σε όλη την Ιταλία με τις πρώτες προβλέψεις από τους κλαδικούς φορείς να κάνουν λόγο για μια ανάκαμψη φέτος της ιταλικής παραγωγής ελαιολάδου, σε σύγκριση με το 2024, που είχαμε μειωμένη παραγωγή λόγω ξηρασίας.

Οι προβλέψεις, που εξέδωσαν από κοινού η Unaprol (Ιταλική Κοινοπραξία Ελαιολάδου), η FOA Italia (Σύνδεσμος Ιταλικών Ελαιουργείων) και η Coldiretti (αγροτική οργάνωση της Ιταλίας), κάνουν λόγο για μια παραγωγή ελαιολάδου, την περίοδο 2025/2026, η οποία θα φτάσει περίπου τους 300.000 τόνους, αυξημένη, κατά 30%, σε σύγκριση με την περσινή (244.000 τόνους).

Οι περιοχές Απουλία και Καλαβρία από μόνες τους αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60% της ιταλικής παραγωγής ελαιολάδου.

Γενικότερα στις νότιες περιοχές της χώρας αναμένεται αύξηση της παραγωγής ελαιολάδου, κατά 40%, χάρη στις καλοκαιρινές βροχές που βοήθησαν την καλλιέργεια.

Αντίθετα, η βόρεια Ιταλία αντιμετωπίζει μια δύσκολη περίοδο, με προβλεπόμενη μείωση 40% λόγω κακοκαιρίας.

Η κεντρική Ιταλία βιώνει μια ανομοιογενή κατάσταση, με εκτιμώμενη μείωση της παραγωγής ελαιολάδου που θα κυμανθεί μεταξύ 10% και 15%.

Παρά την ανάκαμψη της ιταλικής παραγωγής όμως οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Οι μέσες τιμές παραγωγού είναι σταθερά πάνω από 8 ευρώ ανά κιλό, με την περιοχή της Απουλίας να ξεκινούν από 8,5 ευρώ και να φτάσουν στα 9,15 ευρώ το κιλό.

Οι προβλέψεις της αγοράς για το 2025 αναφέρουν ότι οι τιμές θα κυμανθούν μεταξύ 8,40 έως και 9,70 ευρώ το κιλό.

Πάντως φέτος έχουμε μια σημαντική αλλαγή στο εμπόριο ελαιολάδου στην χώρα, που αφορά στην ιχνηλασιμότητα του ελαιόκαρπου και είναι η απαίτηση της 6ωρης καταγραφής της διαδρομής των ελιών, από το χωράφι στο ελαιοτριβείο και στην αγορά.

«Αυτή η νομοθετική ρύθμιση θα τερματίσει οριστικά την εμπορία των ελιών χωρίς ονομασία και προέλευση», δήλωσε ο κ. David Granieri, αντιπρόεδρος της Coldiretti και πρόεδρος της Unaprol.

Ο δάκος της ελιάς (Bactrocera oleae) παραμένει ο σημαντικότερος εχθρός της ελαιοκαλλιέργειας στη Μεσόγειο. Η ζημιά του δεν περιορίζεται μόνο στην απώλεια παραγωγής, αλλά και στην υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου, με αύξηση της οξύτητας και αλλοίωση οργανοληπτικών χαρακτηριστικών (Haniotakis, 2005· Vontas et al., 2011).

Η δακοκτονία, που υλοποιείται κάθε χρόνο υπό την ευθύνη των ΔΑΟΚ, αποτελεί το βασικό μέσο προστασίας. Το φθινόπωρο του 2025 βρίσκει τις περισσότερες περιοχές με το πρόγραμμα σε εξέλιξη, αλλά η εικόνα δεν είναι ενιαία: άλλες ΔΑΟΚ πρόλαβαν και ολοκλήρωσαν ψεκασμούς, ενώ σε άλλες σημειώθηκαν καθυστερήσεις.

Συμπτώματα και ζημιές στην ελιά

Η προσβολή από δάκο γίνεται αντιληπτή με την παρουσία μικρής οπής στον καρπό, από όπου το θηλυκό έχει ωοτοκήσει. Στη συνέχεια, η προνύμφη καταστρέφει τον εσωτερικό ιστό, οδηγώντας σε:

Άμεσες ζημιές: καρπόπτωση, μείωση βάρους και παραγωγής.

Έμμεσες ζημιές: υποβάθμιση του ελαιολάδου. Οι προσβεβλημένοι καρποί αναπτύσσουν δευτερογενείς μολύνσεις, αυξάνοντας την οξύτητα και αλλοιώνοντας τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Το λάδι αποκτά γεύση ταγγισμένη ή ξινή και συχνά υποβαθμίζεται σε κατώτερη κατηγορία, με μεγάλη οικονομική απώλεια για τον παραγωγό.

Σε περιόδους έντονων προσβολών, οι απώλειες μπορεί να ξεπεράσουν το 50% της παραγωγής (Haniotakis, 2005). Γι’ αυτό η έγκαιρη εφαρμογή των δολωματικών ψεκασμών από τις ΔΑΟΚ θεωρείται κρίσιμη: όσο νωρίτερα περιοριστούν οι πληθυσμοί, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες οι προνύμφες να προλάβουν να καταστρέψουν τον καρπό.

Εφαρμογή δακοκτονίας ανά περιοχή 

ΔΑΟΚ Τριφυλίας: Έχουν πραγματοποιηθεί τρεις δολωματικοί ψεκασμοί και προγραμματίζεται ένας τέταρτος, τελευταίος, με την εφαρμογή να εξελίσσεται ομαλά.

ΔΑΟΚ Λασιθίου: Η ΔΑΟΚ ανακοίνωσε την έναρξη του 3ου ψεκασμού στις 14 Αυγούστου.

ΔΑΟΚ Πρέβεζας: Έχουν γίνει δύο ψεκασμοί (αρχές Ιουλίου και Σεπτεμβρίου), ενώ ο τρίτος προγραμματίζεται για 1η Οκτωβρίου. Οι προσβολές βρίσκονται σε σχετικά υψηλά επίπεδα.

ΔΑΟΚ Φθιώτιδας: Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί τρεις ψεκασμοί και αναμένεται τέταρτος, με τοπικά προβλήματα προσβολών.

ΔΑΟΚ Θεσπρωτίας: Ο πρώτος δολωματικός ψεκασμός ξεκίνησε στις 18 Αυγούστου και το πρόγραμμα συνεχίζεται.

ΔΑΟΚ Εύβοιας: Στις 25 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε ο τρίτος ψεκασμός, με το πρόγραμμα να προχωρά ανάλογα με την πίεση του δάκου.

ΔΑΟΚ Αργολίδας: Στην Αργολίδα, ο 3ος δολωματικός ψεκασμός ξεκίνησε στις 23 Σεπτεμβρίου 2025, καλύπτοντας τις κοινότητες Μυκήνες, Παναρήτι και Μοναστηράκι. Την επόμενη ημέρα, 24 Σεπτεμβρίου, οι εργασίες συνεχίστηκαν στο Κουρτάκι και το Ανυφί, ενώ στις 25 Σεπτεμβρίου ολοκληρώθηκαν σε Φίχτια και Μιδέα, σύμφωνα με το επίσημο δελτίο τύπου της ΔΑΟΚ Αργολίδας.

ΔΑΟΚ Ηλείας: Ο πρώτος ψεκασμός πραγματοποιήθηκε στις 18 Αυγούστου, με το πρόγραμμα να εξελίσσεται.

ΔΑΟΚ Ζακύνθου: Το πρόγραμμα δακοκτονίας δεν εφαρμόστηκε φέτος, λόγω καθυστερήσεων στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου.

Χημική καταπολέμηση – Διαθέσιμες δραστικές ουσίες

Σύμφωνα με τον επίσημο Κατάλογο Εγκεκριμένων Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων του ΥΠΑΑΤ, για την αντιμετώπιση του δάκου της ελιάς είναι διαθέσιμες οι παρακάτω δραστικές ουσίες, που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της συλλογικής δακοκτονίας:

Spinosad: βιολογικής προέλευσης, ευρέως χρησιμοποιούμενο σε δολωματικούς ψεκασμούς, με μικρό κίνδυνο υπολειμμάτων.

Acetamiprid: νεονικοτινοειδές με συστημική δράση, χρησιμοποιείται όταν η πίεση του δάκου είναι υψηλή.

Cyantraniliprole: νεότερη δραστική με καλή αποτελεσματικότητα στις ακμαίες μορφές.

Deltamethrin, Lambda-cyhalothrin: πυρεθροειδή, σε περιορισμένη χρήση λόγω αυστηρών κανονισμών για τα υπολείμματα.

Beauveria bassiana (ATCC 74040): εντομοπαθογόνος μύκητας, διαθέσιμος σε εγκεκριμένα σκευάσματα, που προσφέρει βιολογική λύση.

Καολίνης (aluminium silicate): δημιουργεί προστατευτικό κάλυμμα στον καρπό, αποτρέποντας την ωοτοκία.

Υδρολυμένες πρωτεΐνες & ουρία: χρησιμοποιούνται ως ελκυστικά στα δολώματα, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των ψεκασμών.

Η εναλλαγή και ο συνδυασμός αυτών των ουσιών στο πεδίο γίνεται για να περιοριστεί η ανάπτυξη ανθεκτικότητας, αλλά και για να εξασφαλιστεί η ποιότητα του ελαιολάδου με μειωμένα υπολείμματα.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα να χρησιμοποιούνται με ασφαλή τρόπο. Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν από κάθε χρήση. Δείτε τις προειδοποιητικές φράσεις και σύμβολα πριν χρησιμοποιήσετε τα προϊόντα.

Κλιματικοί παράγοντες και πίεση δάκου

Οι πληθυσμοί του δάκου δεν επηρεάζονται μόνο από τους ψεκασμούς, αλλά και από τον καιρό.

Θερμοκρασίες άνω των 32–33°C περιορίζουν την ωοτοκία και αυξάνουν τη θνησιμότητα.

Η παρατεταμένη ξηρασία μειώνει την ανάπτυξή τους.

Αντίθετα, ήπιες θερμοκρασίες (18–30°C) και αυξημένη υγρασία ευνοούν την αναπαραγωγή (FAO, 2015).

Αυτή η ετερογένεια στις κλιματικές συνθήκες εξηγεί γιατί σε κάποιες περιοχές παρατηρήθηκε έντονη πίεση, ενώ σε άλλες μικρότερη έξαρση.

Ο ρόλος του κράτους

Η δακοκτονία υλοποιείται από τις Περιφέρειες μέσω των ΔΑΟΚ, όμως η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον διοικητικό συντονισμό. Οι καθυστερήσεις που καταγράφονται σε ορισμένες χρονιές οφείλονται συνήθως σε διαδικαστικά ζητήματα, όπως οι εργολαβίες, η έλλειψη προσωπικού ή η γραφειοκρατία.

Για το 2025, σύμφωνα με τα επίσημα δελτία τύπου των ΔΑΟΚ, η εφαρμογή εξελίσσεται κανονικά: τόσο σε περιοχές όπου οι ψεκασμοί έχουν ήδη ολοκληρωθεί όσο και σε εκείνες όπου βρίσκονται σε εξέλιξη, χωρίς να αναφέρονται ιδιαίτερες δυσκολίες. Η πρόοδος ακολουθεί πάντοτε την εξέλιξη των καιρικών συνθηκών και τις οδηγίες που εκδίδουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες παρακολουθούν συστηματικά τις συλλήψεις και προσαρμόζουν ανάλογα το πρόγραμμα.

Η εικόνα αυτή αναδεικνύει ότι, πέρα από το φυσικό πρόβλημα του δάκου, ο παράγοντας-κλειδί για την επιτυχία της δακοκτονίας είναι η τήρηση και η προσαρμογή του επίσημου σχεδιασμού, όπως ορίζεται από κάθε ΔΑΟΚ.

Η Ελλάδα δύο ταχυτήτων στη δακοκτονία

Το φθινόπωρο του 2025 επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά ότι στη μάχη με τον δάκο το χρονικό παράθυρο της δακοκτονίας είναι εξίσου κρίσιμο με την ίδια την επέμβαση.

Οι πρώτες εικόνες δείχνουν μια Ελλάδα δύο ταχυτήτων: περιοχές όπου οι ψεκασμοί έγιναν έγκαιρα και προσφέρουν ασπίδα προστασίας, και άλλες όπου οι καθυστερήσεις αφήνουν ανοιχτό τον κίνδυνο απωλειών.

Για τον παραγωγό, το ζητούμενο παραμένει ίδιο: να φτάσει ο καρπός στη συγκομιδή με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες και με ποιότητα αντάξια της φήμης του ελληνικού ελαιολάδου.

Πηγές

Haniotakis, G. (2005). Olive pest control: Present status and prospects. IOBC/WPRS Bulletin, 28(9), 1–9.

Vontas, J., et al. (2011). Insecticide resistance in the olive fruit fly Bactrocera oleae: lessons from a multi-year, multi-country survey. Pesticide Biochemistry and Physiology, 100(3), 277–284.

FAO. (2015). Integrated Pest Management for Olive Crops. Food and Agriculture Organization of the United Nations.

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Κατάλογος Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων και Βιοκτόνων   
https://www.minagric.gr/for-farmer-2/crop-production/fytoprostasiamenu/fytoprostateytika-071124/17194-katalogoi-fyto121124

Επίσημες ανακοινώσεις ΔΑΟΚ & Περιφερειών (2025)
 

Η φετινή ελαιοκομική χρονιά χαρακτηρίζεται από ξηρασία και μειωμένη παραγωγή σε πολλές περιοχές της χώρας. Παρότι μέχρι στιγμής οι συνθήκες δεν έχουν ευνοήσει την έντονη παρουσία ασθενειών, οι πρώτες τοπικές βροχοπτώσεις φέρνουν στο προσκήνιο το γλοιοσπόριο της ελιάς, μια από τις πιο σοβαρές ασθένειες της καλλιέργειας. Εφόσον ξεκινήσουν γενικευμένες φθινοπωρινές βροχοπτώσεις και αυξηθεί η υγρασία, δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για την εκδήλωση της ασθένειας, η οποία δεν απειλεί μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα του ελαιολάδου, με σοβαρές συνέπειες στην εμπορική του αξία.

Η ασθένεια με το «διπλό χτύπημα»

Η ασθένεια γλοιοσπόριο προκαλείται από είδη του γένους Colletotrichum και πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1920 στην Κέρκυρα. Αρχικά περιοριζόταν σε παραθαλάσσιες, υγρές περιοχές, όμως τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε πιο επιθετική μορφή που προσβάλλει άνθη και καρπούς. Κυρίαρχο είδος θεωρείται σήμερα το Colletotrichum acutatum, ενώ το C. gloeosporioides εμφανίζεται πιο σποραδικά και με μικρότερη παθογένεια.

Το γλοιοσπόριο προκαλεί χαρακτηριστικές σήψεις στους καρπούς. Οι ελιές μαυρίζουν, συρρικνώνονται και συχνά μουμιοποιούνται πάνω στο δέντρο. Σε προχωρημένο στάδιο, παρατηρείται και πρόωρη καρπόπτωση, με απώλειες που μπορεί να ξεπεράσουν το 60% σε χρόνια με έντονες βροχοπτώσεις.

Η ζημιά όμως δεν είναι μόνο ποσοτική, αλλά και ποιοτική. Ο μύκητας υποβαθμίζει το παραγόμενο ελαιόλαδο: αυξάνει την οξύτητα, μειώνει τις πολυφαινόλες και αλλοιώνει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, δίνοντας γεύση ξινίλας ή μούχλας. Έτσι, ακόμη κι αν η συγκομιδή δεν χαθεί πλήρως, το λάδι δύσκολα μπορεί να τυποποιηθεί ως «εξαιρετικό παρθένο» και καταλήγει σε χαμηλότερες κατηγορίες με αισθητή μείωση της αξίας του. Σε αρκετές περιπτώσεις, η παραγωγή χάνει πλήρως την εμπορική της αξία και υποβαθμίζεται σε βιομηχανικό λάδι, με τεράστιο οικονομικό κόστος για τον παραγωγό.

Για τη φετινή χρονιά, η εκδήλωση σοβαρών προσβολών μέχρι στιγμής είναι περιορισμένη, λόγω της ξηρασίας και της μικρής παραγωγής σε αρκετές περιοχές. Ωστόσο, αν ξεκινήσουν φθινοπωρινές βροχοπτώσεις και επικρατήσει υψηλή υγρασία, οι ελιές που έχουν μείνει στα δέντρα παραμένουν ευάλωτες, και ο κίνδυνος για απώλειες —τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα— παραμένει υπαρκτός.

Πώς εξαπλώνεται ο μύκητας

Τα είδη μυκήτων του γένους Colletotrichum, παραμένουν λανθάνων σε καρπούς και κλαδιά, και ενεργοποιείται όταν επικρατούν υγρές και θερμές συνθήκες. Οι κρίσιμοι παράγοντες που ευνοούν την εξάπλωση είναι:

Σχετική υγρασία πάνω από 90%.

Θερμοκρασίες 18–25°C.

Πυκνή κόμη χωρίς επαρκή αερισμό.

Ιδιαίτερα επικίνδυνη περίοδος είναι το φθινόπωρο, όταν ξεκινούν οι βροχές και ο καρπός μπαίνει στο στάδιο της ωρίμανσης. Τότε η περιεκτικότητά του σε σάκχαρα είναι υψηλή, κάτι που κάνει τον μύκητα ακόμη πιο επιθετικό.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι «μουμιοποιημένοι» καρποί αποτελούν εστίες μολύσματος, που μπορούν να διατηρηθούν για μήνες στον αγρό και να μολύνουν ξανά τον ελαιώνα. 

Ευπαθείς ποικιλίες

Δεν είναι όλες οι ποικιλίες ελιάς το ίδιο ευαίσθητες στο γλοιοσπόριο. Ιδιαίτερα ευπαθείς θεωρούνται οι Καλαμών, Κορωνέικη και Μεγαρείτικη, που καλλιεργούνται ευρέως στην Ελλάδα. Αντίθετα, κάποιες τοπικές ποικιλίες δείχνουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα, χωρίς όμως να είναι άτρωτες όταν οι καιρικές συνθήκες είναι έντονα ευνοϊκές για τον μύκητα.

Πρακτικά μέτρα αντιμετώπισης

Καλλιεργητικά μέτρα

Το πρώτο «όπλο» του παραγωγού είναι η σωστή διαχείριση του ελαιώνα:

Απομάκρυνση προσβεβλημένων καρπών: Οι «μουμιοποιημένες» ελιές είναι μόνιμες εστίες μόλυνσης. Η συλλογή και καταστροφή τους μειώνει σημαντικά την παρουσία του μύκητα. 

Αραίωμα κόμης: Το κλάδεμα βελτιώνει τον αερισμό και περιορίζει τη διάρκεια παραμονής της υγρασίας πάνω στους καρπούς.

Σωστή στράγγιση: Σε βαριά εδάφη είναι κρίσιμη, ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία μικροκλίματος που ευνοεί την ασθένεια.

Φυτοπροστασία

Όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για τον μύκητα, τα καλλιεργητικά μέτρα από μόνα τους δεν επαρκούν. Σε αυτή την περίπτωση, απαιτείται έγκαιρη φυτοπροστασία με σκευάσματα που διαθέτουν εγκεκριμένη δραστική ουσία από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ). Η επιλογή και εφαρμογή τους πρέπει να γίνεται πάντα σε συνεργασία με τον αρμόδιο γεωπόνο, ο οποίος θα καθορίσει τη σωστή χρονική στιγμή, τη δοσολογία και τον τρόπο εφαρμογής.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η προσεκτική ανάγνωση της ετικέτας κάθε προϊόντος και η αυστηρή τήρηση των οδηγιών που τη συνοδεύουν, τόσο για την ασφάλεια του χρήστη όσο και για την αποφυγή υπολειμμάτων στο ελαιόλαδο. Η εφαρμογή πρέπει να πραγματοποιείται πριν από τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές, ώστε να δημιουργηθεί προστατευτικό φράγμα στους καρπούς. Η εμπειρία έχει δείξει ότι ο πρώτος ψεκασμός είναι καθοριστικός, αν χαθεί, δύσκολα αναπληρώνεται, ενώ οι καθυστερημένες επεμβάσεις έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα.

Οι παραγωγοί οφείλουν να βρίσκονται σε επιφυλακή όταν αναμένονται φθινοπωρινές βροχές και αυξημένη υγρασία, καθώς τότε δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωση του γλοιοσπορίου.

Συγκομιδή

Η συγκομιδή είναι καθοριστική για τον περιορισμό της ασθένειας:

Αποφυγή καθυστέρησης: Όσο περισσότερο μένουν οι καρποί στο δέντρο σε υγρές συνθήκες, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα προσβολής.

Προτεραιότητα σε ευπαθείς ποικιλίες ή προσβεβλημένα κτήματα: Η έγκαιρη συγκομιδή μπορεί να περιορίσει τις απώλειες.

Ορθή μεταχείριση καρπού: Η άμεση μεταφορά στο ελαιοτριβείο και η αποφυγή τραυματισμών είναι κρίσιμα μέτρα για τη διατήρηση της ποιότητας.

Ο ρόλος του κράτους

Παρά τη σημασία της ασθένειας, οι ελαιοπαραγωγοί συχνά μένουν χωρίς έγκαιρη ενημέρωση. Σε αντίθεση με τον δάκο, για τον οποίο υπάρχει οργανωμένο δίκτυο παρακολούθησης, για το γλοιοσπόριο η ενημέρωση είναι αποσπασματική. Η ύπαρξη περιφερειακών δελτίων γεωργικών προειδοποιήσεων ειδικά για την ασθένεια θα μπορούσε να βοηθήσει τους παραγωγούς να προγραμματίσουν καλύτερα τις επεμβάσεις τους και να αποφύγουν μεγάλες ζημιές.

Οι προοπτικές της χρονιάς

Η φετινή ελαιοκομική περίοδος χαρακτηρίζεται από ξηρασία και μειωμένη παραγωγή, γεγονός που μέχρι στιγμής περιορίζει την ένταση της ασθένειας. Ωστόσο, η εμφάνιση φθινοπωρινών βροχών και αυξημένης υγρασίας μπορεί να αλλάξει γρήγορα τα δεδομένα, δίνοντας στο γλοιοσπόριο το έδαφος να εκδηλωθεί. Η πορεία της χρονιάς θα κριθεί στην έγκαιρη πρόληψη, στη γρήγορη κινητοποίηση των παραγωγών και στη στήριξη από τον κρατικό μηχανισμό, ώστε να προστατευθεί η ήδη περιορισμένη παραγωγή.

Συχνές Ερωτήσεις 

1. Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα του γλοιοσπορίου;
Σκούρες, βυθισμένες κηλίδες στον καρπό, συρρίκνωση, μουμιοποίηση και τελικά πτώση. Σε προσβεβλημένους καρπούς στο ελαιοτριβείο, το λάδι αποκτά γεύση ξινίλας ή μούχλας.

2. Ποιες ποικιλίες ελιάς κινδυνεύουν περισσότερο;
Οι Καλαμών, Κορωνέικη και Μεγαρείτικη είναι ιδιαίτερα ευπαθείς.

3. Πότε πρέπει να γίνει ο πρώτος ψεκασμός;
Πριν από τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές, ώστε να δημιουργηθεί προστατευτικό φράγμα.

4. Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο χωρίς φυτοπροστασία;
Με καλό κλάδεμα για αερισμό, απομάκρυνση μουμιοποιημένων καρπών και σωστή στράγγιση.

5. Τι πρέπει να προσέξω στη συγκομιδή;
Να αποφύγεις καθυστερήσεις, να δώσεις προτεραιότητα στις ευπαθείς ποικιλίες και να μεταφέρεις άμεσα τον καρπό στο ελαιοτριβείο.

Πηγές

Talhinhas, P., et al. (2011). Olive anthracnose: A serious disease caused by different Colletotrichum species. Fungal Biology, 115(9), 786–799.

FAO (2020). Integrated Pest Management for Olive. Food and Agriculture Organization of the United Nations.

Tsitsigiannis, D. I., et al. (2012). Epidemiology and management of olive anthracnose in Greece. Plant Disease, 96(7), 9

Η Επιχειρησιακή Ομάδα OLIVEUP (Μ16ΣΥΝ2-00066) της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για τη Γεωργία δραστηριοποιείται, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, με αντικείμενο την βελτιστοποίηση της καρπόδεσης και περιορισμού της καρπόπτωσης στην ελιά.

Ο στόχος είναι η εφαρμογή φιλικών προς το περιβάλλον καλλιεργητικών πρακτικών και βιοδιεγερτών ως Λύσεων Βασισμένων στη Φύση (NbS), συνδυασμένων με σύγχρονες τεχνολογίες παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων, ώστε να βελτιστοποιηθεί η παραγωγική δυναμικότητα των ελαιόδεντρων  και να ενισχυθεί η προσαρμοστικότητα των ελαιώνων του Βορείου Αιγαίου σε μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες.

Κύριες δράσεις του έργου

• Διάγνωση προβλήματος και κρίσιμων παραγόντων

Διενεργείται συστηματική ανάλυση των βιολογικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων που επηρεάζουν τα στάδια της άνθησης, της επικονίασης, της καρπόδεσης και της καρπόπτωσης, με στόχο την ακριβή ταυτοποίηση των αιτιών που οδηγούν στη εκδήλωση του προβλήματος. 

• Ανάπτυξη πρωτοκόλλων καλλιεργητικών πρακτικών

Αναπτύσσονται ολοκληρωμένα πρωτόκολλα πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος, τα οποία αξιοποιούν βιοδιεγέρτες ως Λύσεις Βασισμένες στη Φύση, σε συνδυασμό με σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές. Τα πρωτόκολλα ενσωματώνουν τεχνολογίες παρακολούθησης και συστήματα υποστήριξης αποφάσεων για τη βελτιστοποίηση της εφαρμογής τους.

• Επιχειρησιακή εφαρμογή και αξιολόγηση σε πιλοτικά αγροτεμάχια

Τα αναπτυγμένα πρωτόκολλα εφαρμόζονται πιλοτικά σε ελαιώνες της περιοχής, με έμφαση στη χρήση βιοδιεγερτών για την ενίσχυση της καρπόδεσης και τον περιορισμό της καρπόπτωσης. Η αποτελεσματικότητά τους αξιολογείται με βάση συγκεκριμένους δείκτες παραγωγικότητας και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, προκειμένου να τεκμηριωθεί η αξιοπιστία τους και να υποστηριχθεί η διάχυσή τους στην παραγωγική διαδικασία.

Οφέλη για Παραγωγούς, Περιοχή και Περιβάλλον

• Μείωση απωλειών καρπού και σταθεροποίηση παραγωγής

Η εφαρμογή των προτεινόμενων πρακτικών συμβάλλει στη βελτίωση της καρπόδεσης και στον περιορισμό της καρπόπτωσης, ακόμη και σε έτη με έντονα κλιματικά φαινόμενα, όπως θερμικές αιχμές ή παρατεταμένη ξηρασία. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζονται πιο σταθερές αποδόσεις και μεγαλύτερη ασφάλεια εισοδήματος για τους παραγωγούς.

• Ενίσχυση οικονομικής αποδοτικότητας

Η καλύτερη στοχοποίηση των εισροών, μέσω συστημάτων υποστήριξης λήψης αποφάσεων, οδηγεί σε μείωση του κόστους ανά μονάδα προϊόντος και συμβάλλει στον περιορισμό των οικονομικών απωλειών σε περιόδους δυσμενών συνθηκών.

• Μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος και προώθηση βιωσιμότητας

Η αξιοποίηση βιοδιεγερτών και η ενσωμάτωση Λύσεων Βασισμένων στη Φύση (Nature-Based Solutions) περιορίζουν την εξάρτηση από αγροχημικά, ενισχύοντας τη μετάβαση προς πιο φιλικές προς το περιβάλλον καλλιεργητικές πρακτικές.

• Ενδυνάμωση κλιματικής ανθεκτικότητας

Η υιοθέτηση καινοτόμων καλλιεργητικών πρακτικών αυξάνει την ικανότητα προσαρμογής του ελαιοκομικού τομέα σε συχνότερα κύματα καύσωνα, ξηρασίας και άλλους κλιματικούς κινδύνους, εξασφαλίζοντας την ανθεκτικότητα του αγροτικού τοπίου και την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής.

Το έργο OLIVEUP στοχεύει στην επιχειρησιακή αντιμετώπιση του ολοένα και εντονότερου προβλήματος της μειωμένης καρπόδεσης και της πρόωρης καρπόπτωσης των ελαιοδέντρων, φαινομένων που επιδεινώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής. Μέσα από την ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτόμων καλλιεργητικών πρακτικών, το έργο επιδιώκει να ενισχύσει τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της ελαιοκαλλιέργειας, διασφαλίζοντας την ανθεκτικότητά της στις νέες περιβαλλοντικές προκλήσεις.

Κεντρικός στόχος είναι η αξιοποίηση βιοδιεγερτών και Λύσεων Βασισμένων στη Φύση (Nature-Based Solutions), οι οποίες προσφέρουν εναλλακτικές και περιβαλλοντικά φιλικές επιλογές για τη βελτίωση της καρπόδεσης, τη μείωση της καρπόπτωσης και την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας των ελαιώνων. Παράλληλα, το έργο στοχεύει στη βελτιστοποίηση της χρήσης εισροών, μέσω της ενσωμάτωσης νέων τεχνολογιών παρακολούθησης και συστημάτων υποστήριξης αποφάσεων, συμβάλλοντας σε μια πιο αποδοτική και αειφόρο διαχείριση των καλλιεργειών.

Επιπλέον, το έργο επιδιώκει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο διάχυσης γνώσης και βέλτιστων πρακτικών, προσφέροντας στους παραγωγούς αξιόπιστα πρωτόκολλα εφαρμογής και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών φορέων, αγροτών και τοπικών κοινοτήτων. Μέσα από αυτήν τη συνεργατική προσέγγιση, το OLIVEUP φιλοδοξεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ενδυνάμωση της τοπικής αγροτικής οικονομίας, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην προσαρμογή της ευρωπαϊκής ελαιοκομίας στις συνθήκες που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή.

Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας «Γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα»

Στόχος του Μέτρου 16 αποτελεί η ενίσχυση της κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων με σκοπό:

• την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή (γεωργικών εκμεταλλεύσεων) στον τομέα των τροφίμων, των τοπικών κυρίως προϊόντων αλλά και καθώς επίσης και
• την αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Μέσα από τις συνεργασίες που θα αναπτυχθούν θα δοθεί η ευκαιρία για την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και καινοτόμων διεργασιών για:

• την παραγωγή ασφαλέστερων και πιο υγιεινών τροφίμων.
• τη μείωση της κατανάλωσης ύδατος και εν γένει του κόστους των εισροών για οικονομικό όσο και περιβαλλοντικό όφελος
• τη διασφάλιση της μοναδικότητας των πιστοποιημένων γεωργικών προϊόντων

Περισσότερες πληροφορίες για το OLIVE UP (εδώ)      

Σύσκεψη πραγματοποιήθηκε, στις 17/9/2025, της ΠΟΓΕΔΥ με τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Ανδριανό, με αντικείμενο σημαντικά ζητήματα που αφορούν τον πρωτογενή τομέα και τις υπηρεσίες ελέγχου.

Στη συνάντηση συμμετείχε ο Πρόεδρος της ΠΟΓΕΔΥ, καθώς και - κατόπιν πρόσκλησης - το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΕΓΔΥ κ. Αριστείδης Γκολφινόπουλος, ο γεωπόνος κ. Χρήστος Ρούκος και ο γεωπόνος Τόμπρας Βασίλης.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τέθηκαν:

• οι δυσκολίες που παρατηρούνται στην επικαιροποίηση του αμπελουργικού και ελαιοκομικού μητρώου,
• καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με τους ελέγχους σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

Ο Υφυπουργός άκουσε προσεκτικά τις επισημάνσεις και δεσμεύτηκε για τη συνέχιση του διαλόγου, με στόχο την επίλυση των προβλημάτων και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των αρμόδιων υπηρεσιών.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου ο Υφυπουργός ανέφερε ότι θα μελετήσει τα προβλήματα και θα αποφασίσει αν θα δώσει παράταση του αμπελουργικού και ελαιοκομικού μητρώου.