Μήλα στην Ελλάδα: Οι ποικιλίες που διαμορφώνουν την ελληνική παραγωγή

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές των αγροτικών αγορών (Short-Term Outlook 2025) σκιαγραφεί μια χρονιά με έντονες αντιθέσεις για την ευρωπαϊκή αγορά μήλου. Η παραγωγή παρουσιάζει σημαντική πτώση, η κατανάλωση κινείται σε ανοδική τροχιά, ενώ τα αποθέματα και το εμπόριο αναδιαμορφώνουν την αγορά σε ένα περιβάλλον όπου ο ανταγωνισμός και η εσωτερική ζήτηση καθορίζουν τη δυναμική των τιμών. Τα δεδομένα της Κομισιόν αποτυπώνουν μια αγορά πιο σφιχτή, πιο ευαίσθητη στις καιρικές συνθήκες και με σαφή τάση ενίσχυσης της νωπής κατανάλωσης.

Ιστορικά χαμηλή παραγωγή – η Ευρώπη αντιμέτωπη με έλλειμμα

Η παραγωγή μήλων στην ΕΕ για το 2024/25 υποχωρεί στα 11,5 εκατ. τόνους, σημειώνοντας μείωση 9,7% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και 7,9% κάτω από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Η Κομισιόν αποδίδει την πτώση κυρίως στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες της άνοιξης, που επηρέασαν τόσο τους όγκους όσο και την ποιότητα του προϊόντος.

Οι σημαντικότερες ζημιές καταγράφονται στις βασικές παραγωγικές χώρες της Ευρώπης, με την Πολωνία —τον μεγαλύτερο παραγωγό μήλων στην ΕΕ— να πλήττεται ιδιαίτερα από παγετούς, παρατεταμένες βροχοπτώσεις και χαμηλές θερμοκρασίες. Το αποτέλεσμα είναι μια αγορά που παρουσιάζει την εμπορική περίοδο, έλλειμμα, ένα φαινόμενο που αποτυπώνεται πλέον σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η νωπή κατανάλωση ενισχύεται – ο καταναλωτής επιστρέφει στο μήλο

Παρά τη χαμηλότερη παραγωγή, η κατανάλωση μήλων στην ΕΕ συνεχίζει να κινείται ανοδικά, επιβεβαιώνοντας μια τάση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια. Για το 2024/25, η κατά κεφαλήν κατανάλωση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί περίπου κατά 2%, καθώς οι Ευρωπαίοι στρέφονται περισσότερο στα φρέσκα φρούτα και σε πιο προσιτές επιλογές μέσα σε ένα περιβάλλον υψηλού κόστους διαβίωσης.

Η ενίσχυση της ζήτησης σε μια χρονιά περιορισμένης παραγωγής δημιουργεί πρόσθετες πιέσεις στην αγορά, με την προσφορά να μην επαρκεί πάντα για να καλύψει τη ζήτηση. Το αποτέλεσμα είναι μια αγορά πιο «σφιχτή», όπου οι διαθέσιμες ποσότητες αποκτούν μεγαλύτερη αξία.

Μειωμένα αποθέματα και παραγωγή επεξεργασίας – λιγότερο προϊόν φτάνει στη βιομηχανία

Τα αποθέματα μήλων στην αρχή της εμπορικής περιόδου διαμορφώθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα από το συνηθισμένο, εντείνοντας τη στενότητα της αγοράς ήδη από την εκκίνηση της σεζόν. Την ίδια στιγμή, η ποσότητα που κατευθύνεται προς τη μεταποίηση μειώνεται κατά 13%, καθώς το περιορισμένο φορτίο και οι μικρότερες διαθέσιμες ποσότητες οδηγούν μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής στο ράφι ως νωπό προϊόν.

Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι η βιομηχανία επεξεργασίας βρίσκεται αντιμέτωπη με μειωμένη διαθεσιμότητα πρώτης ύλης — τόσο για τη χυμοποίηση όσο και για τις υπόλοιπες χρήσεις. Η χαμηλότερη ροή προς τον κλάδο αλλάζει τις ισορροπίες προσφοράς και ζήτησης στην αλυσίδα του μήλου, περιορίζοντας τις δυνατότητες της μεταποίησης και αυξάνοντας την αξία του διαθέσιμου προϊόντος.

Το εμπόριο περιορίζεται – η Ευρώπη εισάγει περισσότερο και εξάγει λιγότερο

Η εμπορική εικόνα της αγοράς μήλου αντικατοπτρίζει τη γενικότερη στενότητα προϊόντος στην ΕΕ. Οι εξαγωγές μειώνονται κατά 6%, καθώς τα χαμηλά αποθέματα περιορίζουν τις διαθέσιμες ποσότητες για τις αγορές του εξωτερικού. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξάνονται κατά 12%, μια κίνηση που λειτουργεί ως “βαλβίδα πίεσης” για το έλλειμμα και συμβάλλει στη σταθεροποίηση της διαθεσιμότητας στην εσωτερική αγορά. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει ότι η Ευρώπη βιώνει  μια χρονιά όπου η αυτάρκεια δεν θεωρείται δεδομένη, και η ισορροπία ανάμεσα στο εμπόριο και την εσωτερική κατανάλωση αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα

Η έκθεση της Κομισιόν δεν περιλαμβάνει ξεχωριστή αναφορά στην ελληνική παραγωγή μήλου. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα της ευρωπαϊκής αγοράς διαμορφώνει ένα περιβάλλον μέσα στο οποίο και η Ελλάδα καλείται να κινηθεί. Η χαμηλή διαθεσιμότητα σε επίπεδο ΕΕ, η αύξηση της κατανάλωσης και η ανάγκη για ενίσχυση των εισαγωγών δημιουργούν συνθήκες όπου το ευρωπαϊκό μήλο γίνεται πιο «σφιχτό» ως προϊόν. Για τις ελληνικές παραγωγικές ζώνες, αυτό μπορεί να σημαίνει ενισχυμένη ζήτηση για ποιοτικό νωπό προϊόν, ιδιαίτερα αν η εγχώρια παραγωγή διατηρήσει την ποιότητά της. Την ίδια στιγμή, ο περιορισμός των ποσοτήτων προς μεταποίηση σε επίπεδο ΕΕ δημιουργεί ένα πλαίσιο στο οποίο οι βιομηχανίες ενδέχεται να αναζητήσουν πρόσθετες ποσότητες, διαμορφώνοντας ένα ρευστό περιβάλλον για τις τιμές.

Μια χρονιά καμπής για την ευρωπαϊκή αγορά μήλου

Η Κομισιόν καταγράφει μια ευρωπαϊκή αγορά μήλου υπό πίεση: περιορισμένη παραγωγή, αυξημένη κατανάλωση και χαμηλότερα αποθέματα δημιουργούν μια πιο «σφιχτή» και απαιτητική αγορά. Για την Ελλάδα, αυτό το περιβάλλον μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία, εφόσον η ποιότητα και η σωστή οργάνωση της παραγωγής αξιοποιηθούν με συνέπεια. Με τις καιρικές μεταβολές και τις μειωμένες ποσότητες να αναδιαμορφώνουν το τοπίο σε επίπεδο ΕΕ, οι Έλληνες παραγωγοί έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν την παρουσία του ελληνικού μήλου στην αγορά, επενδύοντας στη σταθερότητα, τη διαφοροποίηση και την έγκαιρη διάθεση.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ο χειμώνας στον μηλεώνα δεν είναι μια «νεκρή» περίοδος, αλλά το διάστημα στο οποίο μπαίνουν τα θεμέλια της επόμενης παραγωγής. Όπως εξηγεί στον ΑγροΤύπο ο γεωπόνος κ. Γιάννης Μούσιας από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ορεινά Κισσάβου, η εποχή αυτή απαιτεί συγκεκριμένες προληπτικές και καλλιεργητικές επεμβάσεις που διασφαλίζουν την υγεία των καρποφόρων ματιών, τη μείωση του μολυσματικού φορτίου και τη γενική θρεπτική επάρκεια του δέντρου. 

Μετά τη συγκομιδή: ενίσχυση του δέντρου και προστασία των καρποφόρων ματιών

Αμέσως μετά τη συγκομιδή ακολουθεί μία σημαντική διαφυλλική εφαρμογή που στοχεύει στην ενίσχυση και στη διατήρηση των καρποφόρων ματιών που σχηματίστηκαν το καλοκαίρι. Όπως σημειώνει ο κ. Μούσιας, σε αυτό το στάδιο εφαρμόζεται ένας ψεκασμός με βόριο, ψευδάργυρο και ουρία, ώστε τα μάτια αυτά να μην αποβάλουν κατά τον χειμώνα και να παραμείνουν παραγωγικά. Η παρέμβαση αυτή λειτουργεί ως «θρεπτική θωράκιση» του δέντρου πριν εισέλθει στο βαθύ χειμώνα και αποτελεί απαραίτητο βήμα για όσους θέλουν να διασφαλίσουν σταθερή καρποφορία την άνοιξη. 

Στάδιο πτώσης του 50% των φύλλων: ο κρίσιμος χαλκούχος ψεκασμός

Το επόμενο κομβικό σημείο στη διαχείριση του μηλεώνα είναι ο ψεκασμός που πραγματοποιείται όταν περίπου το 50% των φύλλων έχει πέσει. Στο στάδιο αυτό, εφαρμόζονται χαλκούχα σκευάσματα —όπως βορδιγάλειος χαλκός, υδροξείδιο ή οξυχλωριούχος χαλκός— με στόχο την καταστροφή των μορφών των μυκήτων που διαχειμάζουν αυτή την περίοδο. Η φετινή ιδιαιτερότητα, σύμφωνα με τον γεωπόνο, είναι ότι ενώ τα φύλλα έχουν ξεραθεί, δεν έχουν πέσει επαρκώς λόγω των ήπιων καιρικών συνθηκών, με αποτέλεσμα να μην έχουν εκτεθεί οι «ουλές» όπου διαχειμάζουν τα παθογόνα. Ο χαλκός μπορεί να εφαρμοστεί μόλις ολοκληρωθεί η πτώση, υπό την προϋπόθεση ότι οι θερμοκρασίες δεν είναι πολύ χαμηλές και επιτρέπουν την αποτελεσματική χρήση του. 

Χειμερινή λίπανση και διαχείριση πεσμένων φύλλων

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα πραγματοποιείται η βασική λίπανση της καλλιέργειας, η οποία περιλαμβάνει την κάλυψη των αναγκαίων στοιχείων αζώτου, φωσφόρου και καλίου και μπορεί να γίνει από την τρέχουσα περίοδο έως και τα τέλη Φεβρουαρίου. Παράλληλα, εφαρμόζεται ουρία στα πεσμένα φύλλα για την καταστροφή των διαχειμαζουσών μορφών του μύκητα, πριν αυτά ενσωματωθούν στο έδαφος. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περιοχή δεν πραγματοποιείται κατεργασία εδάφους, καθώς το ριζικό σύστημα των μηλιών έχει ανέβει επιφανειακά λόγω της μακροχρόνιας απουσίας τέτοιων εργασιών και θα τραυματιζόταν εύκολα. Σύμφωνα με τον γεωπόνο, σε ορισμένα κτήματα γίνεται και απομάκρυνση των φύλλων με φυσήρες όπου αυτό είναι εφικτό. 

Το κλάδεμα του χειμώνα: διαμόρφωση και καρποφορία

Το κλάδεμα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες καλλιεργητικές εργασίες του χειμώνα και μπορεί να ξεκινήσει άμεσα, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του παραγωγού, με την προϋπόθεση ότι θα ολοκληρωθεί πριν την έκπτυξη των οφθαλμών. Περιλαμβάνει τόσο το κλάδεμα διαμόρφωσης, όπου δίνεται το επιθυμητό σχήμα στο δέντρο (όπως στην παλμέτα), όσο και το κλάδεμα καρποφορίας, που στοχεύει στην ανανέωση της καρποφόρας βλάστησης. Κάθε ποικιλία έχει τη δική της ιδιαιτερότητα, καθώς διαφοροποιείται ως προς τη ζωηρότητα και το παραγωγικό φορτίο που καλείται να φέρει. Ενδεικτικά, η όψιμη και ζωηρή ποικιλία Fuji απαιτεί πιο δυναμικό κλάδεμα ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής φωτισμός, αερισμός και δημιουργία νέων καρποφόρων ματιών. 

Ανάγκες ψύχους, αντοχή στο κρύο και ειδικές περιπτώσεις

Η μηλιά είναι δέντρο που χρειάζεται ώρες ψύχους, δηλαδή θερμοκρασίες κάτω από 5°C, ώστε να διατηρήσει τα καρποφόρα μάτια και να επιτύχει ομοιόμορφη έκπτυξη την άνοιξη. Σε περίπτωση που οι ώρες ψύχους είναι λιγότερες, παρατηρείται ανομοιόμορφη έκπτυξη και μείωση της παραγωγής. Το δέντρο εμφανίζει αντοχή στον παγετό έως περίπου –20°C, ανάλογα με την ποικιλία. Καμία άλλη συγκεκριμένη εργασία δεν απαιτείται, εκτός αν υπάρχει ιστορικό προσβολής από τετράνυχο, οπότε μπορεί να χρειαστεί εφαρμογή βρέξιμου θειαφιού ή θειασβεστίου για την καταπολέμηση των αυγών. Αυτές οι παρεμβάσεις, ωστόσο, εφαρμόζονται μόνο σε κτήματα με ιστορικό προβλήματος και έχουν περιορισμένη χρήση. 

Γιατί οι χειμερινές εργασίες παραλείπονται και ποια είναι τα αποτελέσματα

Παρά τη σημασία τους, πολλοί παραγωγοί δεν πραγματοποιούν τις χειμερινές επεμβάσεις, κυρίως λόγω οικονομικών δυσκολιών ή επειδή δεν αναγνωρίζουν άμεσα αποτελέσματα, αφού οι συγκεκριμένοι ψεκασμοί είναι προληπτικοί. Όπως σημειώνει ο κ. Μούσιας, οι παραγωγοί συχνά ζυγίζουν την απόφαση με βάση την τιμή και την ποσότητα της προηγούμενης χρονιάς ή τη ρευστότητα που διαθέτουν εκείνη τη στιγμή. Αν προηγηθεί μια χρονιά χωρίς έντονες προσβολές, πολλοί επιλέγουν να μην εφαρμόσουν προληπτικές παρεμβάσεις, όμως αυτό είναι λάθος, καθώς ο χαλκός χτυπά τις διαχειμάζουσες μορφές του μύκητα. Αν παραλειφθεί, την άνοιξη ο παραγωγός έχει να αντιμετωπίσει το σύνολο του μολύσματος και «κυνηγάει» συνεχώς τη μόλυνση. Παρόμοια, η έλλειψη χειμερινής λίπανσης —ειδικά σε μια περίοδο που η μηλοκαλλιέργεια έχει δύσκολη οικονομική πορεία— μειώνει σταδιακά τη γονιμότητα του εδάφους και επηρεάζει την παραγωγή τα επόμενα χρόνια. Αντίστοιχα, ένα κακό κλάδεμα μπορεί να φανεί άμεσα, καθώς το δέντρο κλείνει, δεν αερίζεται σωστά και δεν φωτίζεται επαρκώς, με αποτέλεσμα μειωμένη δημιουργία καρποφόρων οφθαλμών. 

Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, ο γεωπόνος επισημαίνει ότι πρέπει να εξετάζονται και άλλες μέθοδοι πέρα από τη χημική καταπολέμηση, καθώς ο κίνδυνος ανθεκτικότητας παραμένει υπαρκτός. Η εναλλαγή διαφορετικών μεθόδων, από βιολογικές έως καλλιεργητικές, αποτελεί τμήμα μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης της παραγωγής, την οποία εφαρμόζει η ομάδα του συνεταιρισμού ειδικά σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμες χημικές λύσεις για ορισμένα έντομα. Όπως αναφέρει, οι μέθοδοι αυτοί απαιτούν υπομονή και συνέπεια, αλλά μακροπρόθεσμα συμβάλλουν στη σταθερότερη και πιο βιώσιμη διαχείριση του μηλεώνα. 

Ο χειμώνας γράφει την επόμενη παραγωγή

Ο χειμώνας δεν είναι απλώς μια μεταβατική περίοδος για τον μηλεώνα, αλλά το σημείο στο οποίο ο παραγωγός «χτίζει» την εικόνα της επόμενης χρονιάς. Οι παρεμβάσεις που γίνονται τώρα δεν φαίνονται άμεσα, όμως επηρεάζουν ουσιαστικά την υγεία του δέντρου, την ομοιομορφία της βλάστησης και τη σταθερότητα της παραγωγής. Με συνέπεια στις βασικές εργασίες και προσοχή στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ποικιλίας, ο παραγωγός μπορεί να μπει στην άνοιξη με έναν μηλεώνα προετοιμασμένο, καθαρό και έτοιμο να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της νέας χρονιάς.

Το φθινόπωρο αποτελεί μια κομβική περίοδο για τα φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα. Αν και πολλοί παραγωγοί θεωρούν ότι μετά τη συγκομιδή ο οπωρώνας «ξεκουράζεται», στην πραγματικότητα είναι η εποχή όπου μπαίνουν τα θεμέλια της επόμενης παραγωγικής χρονιάς. Με στοχευμένες παρεμβάσεις και σωστό προγραμματισμό, μπορούμε να ενισχύσουμε την αντοχή, τη θρέψη και τη συνολική υγεία των δέντρων, εξασφαλίζοντας καλύτερη άνθηση και σταθερότερη καρποφορία την άνοιξη.

Προετοιμασία μετά τη συγκομιδή

Η περίοδος μετά τη συγκομιδή δεν σημαίνει αδράνεια. Τα δέντρα συνεχίζουν να φωτοσυνθέτουν και να αποθηκεύουν θρεπτικά στοιχεία, προετοιμάζοντας τα αποθέματα που θα αξιοποιήσουν την επόμενη άνοιξη. Η φθινοπωρινή διαφυλλική εφαρμογή βορίου, ψευδαργύρου και αζώτου συμβάλλει ουσιαστικά στην ομαλή διαφοροποίηση των οφθαλμών και στην καλύτερη ανθοφορία της νέας χρονιάς.
Ιδιαίτερα σε κερασιές και βερικοκιές, ένα ελαφρύ κλάδεμα τον Σεπτέμβριο μπορεί να περιορίσει την υπερβολική βλάστηση και την εμφάνιση ξυλοφάγων ασθενειών. Παράλληλα, είναι σημαντικό τα φύλλα να παραμένουν υγιή και ενεργά έως τη φυσική φυλλόπτωση, καθώς αυτή την περίοδο σχηματίζονται οι ανθοφόροι οφθαλμοί της επόμενης χρονιάς. Η πρόωρη φυλλόπτωση λόγω στρες ή ασθενειών μειώνει τα αποθέματα και επηρεάζει την παραγωγικότητα.

Διαχείριση των πεσμένων φύλλων

Τα πεσμένα φύλλα συχνά φιλοξενούν παθογόνα και έντομα που διαχειμάζουν στον οπωρώνα. Για να αποφευχθεί η αναμόλυνση, συνιστάται η ενσωμάτωση των φύλλων στο έδαφος μετά την πτώση ή η εφαρμογή διαλύματος ουρίας χαμηλής συγκέντρωσης, που επιταχύνει τη μικροβιακή αποσύνθεση. Η εργασία αυτή είναι πιο αποτελεσματική όταν το έδαφος είναι ελαφρώς υγρό, ώστε να ενεργοποιείται η μικροχλωρίδα. Η καύση των φύλλων δεν αποτελεί πλέον ορθή πρακτική, καθώς μειώνει την οργανική ουσία και καταστρέφει ωφέλιμους μικροοργανισμούς, φτωχαίνοντας τη γονιμότητα του εδάφους.

Θρέψη και χλωρή λίπανση

Το φθινόπωρο είναι ιδανική περίοδος για τη σπορά φυτών χλωρής λίπανσης ανάμεσα στις γραμμές των δέντρων. Είδη όπως βίκος, κουκιά ή μίγματα με αγρωστώδη βελτιώνουν τη δομή και τον αερισμό του εδάφους, ενώ εμπλουτίζουν το ριζόστρωμα με άζωτο και οργανική ουσία. Η ενσωμάτωσή τους την άνοιξη λειτουργεί ως φυσικό λίπασμα, περιορίζοντας την ανάγκη για ανόργανα σκευάσματα.

Η εφαρμογή κομπόστ ή καλά χωνεμένης κοπριάς συμβάλλει επίσης στη βελτίωση της βιολογικής δραστηριότητας και της ικανότητας συγκράτησης υγρασίας. Αντίθετα, η υπερβολική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων προκαλεί υπερβολική βλάστηση και αυξημένη ευαισθησία στους παγετούς.

Κλάδεμα και διαχείριση βλάστησης

Σε είδη όπως κερασιά, βερικοκιά και δαμασκηνιά, το ελαφρύ κλάδεμα στα τέλη του καλοκαιριού ή στις αρχές του φθινοπώρου βοηθά στην καλύτερη κυκλοφορία του αέρα και στην πρόληψη ασθενειών του ξύλου. Οι τομές επουλώνονται πιο γρήγορα και η είσοδος παθογόνων μειώνεται. Το βαρύ κλάδεμα, ωστόσο, πρέπει να αποφεύγεται αυτή την εποχή, καθώς μειώνει τα διαθέσιμα αποθέματα θρεπτικών στοιχείων. Καλό είναι να πραγματοποιείται τουλάχιστον λίγες εβδομάδες πριν τις πρώτες παγωνιές, ώστε οι πληγές να επουλωθούν πλήρως πριν τον χειμώνα.

Έλεγχος εχθρών και ασθενειών

Η παρακολούθηση του οπωρώνα συνεχίζεται και μετά τη συγκομιδή. Ο έγκαιρος εντοπισμός προνυμφών και μυκητολογικών προσβολών μειώνει σημαντικά τους πληθυσμούς για την επόμενη χρονιά.
Η τοποθέτηση χαρτονιών ή κολλητικών ταινιών στους κορμούς βοηθά στην παγίδευση εντόμων που αναζητούν σημεία διαχείμασης, όπως η καρπόκαψα. Οι παγίδες απομακρύνονται τον χειμώνα και συνδυάζονται με ασβέστωμα ή βιολογικές εφαρμογές με ωφέλιμους νηματώδεις.

Συνιστάται επίσης ο καθαρισμός του νεκρού φλοιού, όπου μπορεί να φωλιάζουν προνύμφες, καθώς και η εφαρμογή χαλκούχων σκευασμάτων μετά την πλήρη φυλλόπτωση για μείωση των παθογόνων επιφανειακά στο ξύλο.

Φροντίδα εδάφους και μικροοργανισμών

Η παρουσία φυσικής βλάστησης το φθινόπωρο δεν είναι πάντα ανεπιθύμητη. Τα ήπια ζιζάνια προστατεύουν το έδαφος από τη διάβρωση, διατηρούν την υγρασία και ενισχύουν τη μικροβιακή δραστηριότητα. Σε οπωρώνες όπου γίνεται συστηματική χρήση ζιζανιοκτόνων, η απουσία βλάστησης οδηγεί σε φτωχό, σκληρό και συμπιεσμένο έδαφος — μια κατάσταση που πρέπει σταδιακά να αναστραφεί με βιολογικές και καλλιεργητικές παρεμβάσεις. Η διατήρηση ενός ισορροπημένου μωσαϊκού φυσικής κάλυψης και ελεγχόμενων ζιζανίων ευνοεί τη βιοποικιλότητα και τη σταθερότητα του μικροοικοσυστήματος του οπωρώνα.

Μικρά βήματα, μεγάλα οφέλη

Οι φθινοπωρινές φροντίδες, αν και συχνά παραμελούνται, έχουν καθοριστικό ρόλο για τη μείωση του κόστους καλλιέργειας και τη διατήρηση ενός ισορροπημένου, υγιούς οπωρώνα. Οι παραγωγοί που υιοθετούν μια προληπτική, συστηματική διαχείριση διαπιστώνουν κάθε άνοιξη πιο ζωηρή ανθοφορία, καλύτερη καρπόδεση και σταθερότερη παραγωγή. Με μικρά, στοχευμένα βήματα κάθε φθινόπωρο, ο οπωρώνας ανταποδίδει με συνέπεια, ανθεκτικότητα και ποιότητα στους καρπούς της επόμενης χρονιάς.

Πηγή: 
Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος Δεκέμβριος 2022 – Ιανουάριος 2023, «Ορθές πρακτικές του φθινοπώρου σε φυλλοβόλα οπωροφόρα», Γιώργος Νάνος, σελ. 34–35.

Μετά τη συγκομιδή, οι καλλιέργειες μηλιάς, αχλαδιάς και κυδωνιάς εισέρχονται σε μια κρίσιμη φάση, όπου η σωστή μετασυλλεκτική φροντίδα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της επόμενης παραγωγής.

Ο κ. Γεώργιος Νάνος, Καθηγητής Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αναλύει στον ΑγροΤύπο τους σωστούς χειρισμούς και εξηγεί γιατί αυτή η περίοδος αποτελεί το θεμέλιο μιας υγιούς, αποδοτικής και βιώσιμης καλλιέργειας.

Η σημασία των μετασυλλεκτικών χειρισμών

Οι μετασυλλεκτικοί χειρισμοί περιλαμβάνουν τόσο ενέργειες θρέψης όσο και πρακτικές φυτοπροστασίας, που θέτουν τα θεμέλια για την υγεία και την παραγωγικότητα των δέντρων.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής, οι μετασυλλεκτικοί χειρισμοί δεν περιορίζονται μόνο στην αντιμετώπιση ασθενειών και εχθρών, αλλά αποτελούν το πρώτο βήμα σωστής θρέψης των δέντρων για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Η διαφυλλική εφαρμογή ουρίας, βορίου και ψευδαργύρου αμέσως μετά τη συγκομιδή βοηθά τα μηλοειδή να αποθηκεύσουν πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία, ώστε να είναι έτοιμα για την άνθιση και την καρπόδεση της άνοιξης.

«Οι εφαρμογές θρεπτικών από το έδαφος μέχρι και τον Μάρτιο δεν αρκούν για να βελτιώσουν τη θρέψη των δέντρων», τονίζει ο καθηγητής. Μέχρι τότε, τα δέντρα «χρησιμοποιούν τα αποθηκευμένα στοιχεία που έχουν ήδη απορροφήσει, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δόθηκαν διαφυλλικά μετά τη συγκομιδή».

Η περίοδος αυτή, σημειώνει, είναι κρίσιμη γιατί καθορίζει τη φυσιολογική ετοιμότητα των δέντρων για τη νέα παραγωγή. Από τα τέλη Μαρτίου και μετά ξεκινά η πραγματική απορρόφηση θρεπτικών από το έδαφος, ενώ από τον Απρίλιο οι ανάγκες σε άζωτο αυξάνονται σταδιακά. Όπως υπογραμμίζει, «η υπερβολική λίπανση οδηγεί σε υπερβολική βλάστηση και καθιστά τα δέντρα πιο ευάλωτα σε ασθένειες και μυζητικά έντομα».

Παράλληλα, οι μετασυλλεκτικές επεμβάσεις συμβάλλουν στη μείωση του μολύσματος από παθογόνα και στη μείωση πληθυσμών διαχειμαζόντων εντόμων, γεγονός που καθιστά πιο αποτελεσματική τη φυτοπροστασία την άνοιξη.

Ασθένειες και εχθροί: πρόληψη πριν από την άνοιξη

Ο κ. Νάνος επισημαίνει ότι η μετασυλλεκτική περίοδος αποτελεί καθοριστικό στάδιο για τη μείωση των μολυσμάτων και των πληθυσμών εντόμων που διαχειμάζουν, ώστε η επόμενη άνοιξη να ξεκινήσει με υγιή και ισορροπημένα δέντρα.

Για το φουζικλάδιο, εξηγεί ότι τα προσβεβλημένα φύλλα που παραμένουν στο χωράφι μπορούν να μετατραπούν σε εστίες ασκοθηκίων και ασκοσπορίων, ικανών να προκαλέσουν νέες προσβολές τη νέα βλαστική περίοδο. Όπως τονίζει, «δεν συνιστάται η αναμόχλευση του εδάφους για να σαπίσουν τα φύλλα, καθώς δεν πρέπει να παραμένει γυμνό το έδαφος το φθινόπωρο — υπάρχει έντονος κίνδυνος διάβρωσης».
Οι βιοκαλλιεργητές, όπως εξηγεί, έχουν περιορισμένες επιλογές και μπορούν να καταφύγουν στην ενσωμάτωση φύλλων και σπορά φυτού για χλωρή λίπανση, πρακτική που όμως ενέχει αυξημένο κίνδυνο διάβρωσης.
Αντίθετα, οι υπόλοιποι παραγωγοί μπορούν να εφαρμόσουν ψεκασμό ουρίας 5–6% τον Οκτώβριο, ώστε «να φορτωθούν τα φύλλα με άζωτο και να σαπίσουν γρηγορότερα μετά την πτώση τους». Ο ψεκασμός αυτός πρέπει να γίνεται όταν το έδαφος είναι ήδη καλυμμένο με χαμηλή βλάστηση ή ζιζάνια, ώστε να προκληθεί ταχύτερη σήψη των φύλλων και να αποτραπεί ο σχηματισμός ασκοθηκίων.

Για το βακτηριακό κάψιμο, η σύσταση είναι συγκεκριμένη: «να αφαιρούνται σε υγιές ξύλο όλα τα προσβεβλημένα τμήματα των δέντρων και να καίγονται, ακολουθούμενα από ψεκασμό με χαλκούχο για προστασία των πληγών». Όπως εξηγεί, αυτή την εποχή «δεν υπάρχουν ευαίσθητα τμήματα των δέντρων που θα προσβληθούν, εκτός αν έχει προηγηθεί υπερβολική λίπανση αζώτου».

Αναφορικά με την ψύλλα της αχλαδιάς, ο καθηγητής σημειώνει ότι μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται και μετά τη συγκομιδή. Στη φάση αυτή, όπως λέει, μπορούν να χρησιμοποιηθούν «διάφορα “ματζούνια”, όπως απορρυπαντικά, αλκοόλη ή λάδια, καθώς δεν υπάρχει κίνδυνος κοσμητικής ζημιάς στους καρπούς». Εφιστά όμως την προσοχή, γιατί «η καταστροφή των φύλλων από τον Αύγουστο έχει αρνητικές συνέπειες στην παραγωγή της επόμενης χρονιάς».
Παράλληλα, τονίζει τη σημασία του χαμηλού διαθέσιμου αζώτου στο έδαφος, ώστε να μη διεγείρεται νέα βλάστηση που θα είναι ευάλωτη σε ψύλλα και βακτηριακό κάψιμο.

Όσο για τα κοκκοειδή, ο κ. Νάνος εξηγεί πως «έχουν ήδη αναπτυχθεί προσυλλεκτικά σε δέντρα με έντονη βλάστηση λόγω υψηλής διαθεσιμότητας αζώτου και κακού κλαδέματος». Δεν αναπτύσσονται περαιτέρω μετασυλλεκτικά, ενώ η αποτελεσματική τους αντιμετώπιση βασίζεται στο σωστό κλάδεμα, στη χρήση πολτών στο τέλος του χειμώνα κατά την εκκόλαψη των προνυμφών, στη χαμηλή διαθεσιμότητα αζώτου και στο θερινό κλάδεμα.

Πρακτικές εφαρμογές: κλάδεμα, ψεκασμοί και ασφάλεια εδάφους

Ο καθηγητής εμβαθύνει στις εφαρμογές που ακολουθούν τη συγκομιδή, εξηγώντας τι πρέπει να προσέχουν οι παραγωγοί στο κλάδεμα, τους ψεκασμούς και τη φροντίδα του εδάφους.

Ο ίδιος τονίζει ότι η ενσωμάτωση των φύλλων με αναμόχλευση του εδάφους δεν αποτελεί πλέον αποδεκτή πρακτική, καθώς «το γυμνό έδαφος αργά το φθινόπωρο και νωρίς τον χειμώνα δεν επιτρέπεται». Η μέθοδος αυτή, όπως εξηγεί, εγκυμονεί κινδύνους διάβρωσης και έχει εγκαταλειφθεί στις σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές.

Τα προσβεβλημένα κλαδιά πρέπει να αφαιρούνται έγκαιρα, «σε υγιές ξύλο και να καίγονται από αργά το φθινόπωρο και πριν από το κλάδεμα». Μετά το κλάδεμα, τα υπόλοιπα κλαδευτικά συνιστάται να τεμαχίζονται εντός του οπωρώνα, ώστε να επιστρέψουν στο έδαφος ως οργανική ουσία.

Ο καθηγητής επισημαίνει πως αμέσως μετά το πέρας του κλαδέματος πρέπει να ακολουθεί κάλυψη των μεγάλων πληγών με προστατευτικό υλικό και ψεκασμός των δέντρων με χαλκούχο σκεύασμα. Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι «οι ψεκασμοί με χαλκούχα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν, ακόμη και στους βιοκαλλιεργητές, καθώς απαγορεύεται η εφαρμογή άνω των 0,6 κιλών χαλκού ανά στρέμμα το έτος». Για πολλές περιπτώσεις απολύμανσης, «προτιμάται το θειασβέστιο, από νωρίς τον χειμώνα και σε μικρές δόσεις την άνοιξη».

Σχετικά με τους ψεκασμούς με ορυκτέλαια, ο καθηγητής εξηγεί ότι αυτοί πρέπει να πραγματοποιούνται «μόνο αργά τον χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη, όταν τα έντομα στόχοι δραστηριοποιούνται και οι προνύμφες είναι ενεργές». Η ωοκτόνος δράση των σημερινών πολτών είναι περιορισμένη, ενώ η προσθήκη πυρεθρίνης «δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική πλέον, λόγω επανειλημμένων χρήσεων των ίδιων σκευασμάτων». Αντίθετα, αναφέρει ότι υπάρχουν σκευάσματα με καολίνη τα οποία «έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα έναντι προνυμφών εντόμων όπως τα κοκκοειδή και η ψύλλα, νωρίς την άνοιξη και πριν από την άνθιση ή μετά την καρπόδεση».

Για την καρπόκαψα, ο κ. Νάνος σημειώνει ότι «η αντιμετώπιση σήμερα γίνεται με παρεμπόδιση σύζευξης (κομφούζιο), που έχει μειώσει σημαντικά τους πληθυσμούς όπου εφαρμόζεται καθολικά». Η τελευταία γενιά του εντόμου, προσθέτει, «εμφανίζεται αργά τον Αύγουστο και στη συνέχεια διαχειμάζει». Η αντιμετώπισή της μπορεί να περιλαμβάνει «τοποθέτηση λωρίδων οντουλέ χαρτιού στους κορμούς και απομάκρυνσή τους αργά τον χειμώνα», ή εναλλακτικά καθαρισμό της επιφάνειας του εδάφους γύρω από τον κορμό, επάλειψη με βορδιγάλειο πολτό ή εφαρμογή νηματωδών που καταναλώνουν τις νύμφες στο έδαφος.

Η δύναμη της συλλογικής δράσης

Η επιτυχία κάθε προγράμματος φυτοπροστασίας, σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Νάνο, «εξαρτάται από τον συντονισμό όλων των παραγωγών μιας περιοχής». Όπως εξηγεί, τα παθογόνα και αρκετά έντομα μπορούν να κινηθούν σε σημαντικές αποστάσεις και να προσβάλουν τα ευαίσθητα στάδια των μηλοειδών την άνοιξη και το καλοκαίρι. «Αν δεν ενεργήσουν όλοι μαζί, το πρόβλημα μεταφέρεται από οπωρώνα σε οπωρώνα», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ο ίδιος αναγνωρίζει ότι η συλλογική δράση συχνά προσκρούει στην ύπαρξη πολλών εγκαταλειμμένων οπωρώνων, που λειτουργούν ως πηγές μόλυνσης και εστιών ανάπτυξης επιβλαβών εντόμων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως παρατηρεί, «στις εγκαταλειμμένες αχλαδιές δεν υπάρχει ψύλλα λόγω της δράσης ωφέλιμων εντόμων και της αδύναμης βλάστησης», ωστόσο αποτελούν «σοβαρή πηγή μολύσματος για το βακτηριακό κάψιμο».

Ως παράδειγμα επιτυχημένης ομαδικής διαχείρισης, ο καθηγητής αναφέρει τον Α.Σ. Ζαγοράς Πηλίου, όπου «η διαχείριση της καρπόκαψας γίνεται κεντρικά με εξατμιστήρες φερομόνης σε όλη την περιοχή από το προσωπικό του συνεταιρισμού». Το αποτέλεσμα, όπως τονίζει, είναι εντυπωσιακό: «εδώ και τουλάχιστον έξι χρόνια δεν υπάρχει καρπόκαψα ή προσβολή από αυτή, ενώ δεν εφαρμόζεται πια κανένα εντομοκτόνο».

Η εκπαίδευση και η συνεργασία με τους γεωπόνους

Αναφερόμενος στη συνεργασία των παραγωγών με τους γεωπόνους, ο καθηγητής διακρίνει δύο κατηγορίες επαγγελματιών: εκείνους που διαθέτουν μεγάλη εμπειρία και πρακτική γνώση της καλλιέργειας, «γνωρίζοντας πολύ περισσότερα πρακτικά από εμένα», όπως λέει, και εκείνους που «δεν έχουν αρκετή εμπειρία και αντλούν τις γνώσεις τους κυρίως από τους διακινητές σκευασμάτων εταιρειών».

Παρά τη σημαντική δουλειά των Περιφερειακών Κέντρων μέσω των Γεωργικών Προειδοποιήσεων, η ενημέρωση, σύμφωνα με τον ίδιο, «παραμένει σε επίπεδο περιοχής και όχι οπωρώνα», ενώ η τοπική εμπειρία και εξειδίκευση είναι αναγκαίες για αποτελεσματική διαχείριση.
Η ουσιαστική πρόοδος, όπως υπογραμμίζει, «θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από συνεργασία ερευνητικών φορέων και στοχευμένη κατάρτιση», όμως τέτοιες πρωτοβουλίες «είναι σχεδόν ανύπαρκτες σήμερα στις περιοχές που καλλιεργούνται τα μηλοειδή».

Ολοκληρώνοντας, ο κ. Νάνος δεν διστάζει να σχολιάσει ότι «ο εγωισμός και η ημιμάθεια κοστίζουν χρήματα στους παραγωγούς και φρενάρουν την πρόοδο της ελληνικής δενδροκομίας». Τονίζει πως η ταπεινότητα στη μάθηση και η συνεργασία όλων των κρίκων της αλυσίδας – από τον γεωπόνο έως τον παραγωγό – αποτελούν προϋπόθεση για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική καλλιέργεια.

Το μέλλον της καλλιέργειας ξεκινά μετά τη συγκομιδή

Η μετασυλλεκτική περίοδος δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή της επόμενης παραγωγής. Η σωστή προετοιμασία των δέντρων, η μείωση του μολύσματος και η συνεργασία όλων των εμπλεκομένων αποτελούν το θεμέλιο μιας υγιούς και βιώσιμης δενδροκομίας. Η ελληνική δενδροκομία – και ιδιαίτερα η καλλιέργεια των μηλοειδών – μπορεί να παραμείνει ανταγωνιστική και να εξελιχθεί μόνο μέσα από συνεχή διάθεση για μάθηση και συνεργασία μεταξύ παραγωγών και γεωπόνων, ώστε η προσπάθεια κάθε παραγωγού να έχει αντίκρισμα και διάρκεια.

Ξεκίνησε σε κάποιες περιοχές η συγκομιδή των πρώιμων μήλων Gala, με την παραγωγή να είναι διαφοροποιημένη ανάλογα την κάθε περιοχή.

Ωστόσο τα μήλα έχουν καλή ποιότητα και η ζήτηση από τους εμπόρους είναι αυξημένη, ενώ η τιμή τους φτάνει έως και τα 70 λεπτά στον παραγωγό.

Ο κ. Κώστας Ρεβελιώτης, μηλοπαραγωγός που έχει και ψυκτικό θάλαμο από την Τρίπολη, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι στην περιοχή τα μήλα Gala θα συγκομιστούν από 15 έως 25 Αυγούστου. Έχει ολοκληρωθεί η φυτοπροστασία και το πρώτο αραίωμα. Φέτος αναμέναμε μια μέτρια παραγωγή αλλά έχουμε πρόβλημα λόγω ακαρπίας σε όλες τις ποικιλίες μήλων, που οφείλεται στις καιρικές συνθήκες. Η παραγωγή είναι μειωμένη κατά 20% σε σχέση με την περσινή. Μεγάλο πρόβλημα έχουμε με την άρδευση στην περιοχή, ενώ και το κόστος αποθήκευσης των μήλων είναι πολύ αυξημένο. Το θετικό είναι ότι είχαμε κάποιες βροχοπτώσεις που βοήθησαν την παραγωγή. 

Ο κ. Άρης Αργυρούλης, παραγωγός από την Αγιά της Λάρισας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι από την Πέμπτη θα ξεκινήσει η συγκομιδή των πρώιμων μήλων Gala με μικρές ποσότητες. Πάντως από την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσει η συγκομιδή των μεγάλων ποσοτήτων. Φέτος έχουμε μια καλή ποσοτικά αλλά και ποιοτικά παραγωγή. Ευτυχώς δεν είχαμε ζημιές από χαλαζοπτώσεις και οι βροχοπτώσεις βοήθησαν την καλλιέργεια. Η ζήτηση για τα μήλα Gala φαίνεται να είναι καλή και οι τιμές παραγωγού αναμένεται να κινηθούν σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με τα περσινά.   

Ο κ. Γιώργος Ζέικος, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού «Ο Κίσσαβος», δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι ήδη έχουν ξεκινήσει κάποιοι παραγωγοί την συγκομιδή των πρώιμων μήλων Gala. Φέτος δεν έχουμε ζημιές στην παραγωγή και τα μήλα έχουν καλή ποιότητα και χρώμα. Οι βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών βοήθησαν πολύ την παραγωγή των Gala. Οι τιμές παραγωγού είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα και κυμαίνονται από 60 έως 70 λεπτά το κιλό. Σε αυτό βοηθά ότι δεν έχουμε περσινά αποθέματα. Όπως όλα δείχνουν φέτος αναμένεται να έχουμε μια καλή εμπορική χρονιά.

Ο παραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βερμίου, Κυριάκος Λωτίδης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι φέτος έχουμε μια μέτρια παραγωγή αλλά πολύ καλή ποιότητα και ζήτηση για τα μήλα. Είχαμε χτες μια τοπική χαλαζόπτωση και περιμένουμε να δούμε τις επόμενες ημέρες το μέγεθος της ζημιάς. Το θετικό είναι ότι στην περιοχή πολλοί παραγωγοί έχουν τοποθετήσει αντιχαλαζικά δίχτυα εγια την προστασία των καλλιεργειών από το χαλάζι. Αν και είμαστε ακόμη στην αρχή της συγκομιδής μήλων από τους εμπόρους φαίνεται ότι υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για να έρθουν σε συμφωνίες με τους παραγωγούς.

Ο κ. Νίκος Νικολαΐδης, μηλοπαραγωγός από Καστοριά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι στις αρχές Αυγούστου είχαμε μια έντονη χαλαζόπτωση που έπληξε πολλές περιοχές του κάμπου της Καστοριάς και έφερε μεγάλη καταστροφή. Όλες οι ποικιλίες των μήλων έχουν ζημιά γιατί οι καρποί που χτυπήθηκαν στα δέντρα έγιναν μη εμπορεύσιμοι. Ειδικά τα μήλα της ποικιλίας Gala έχουν μεγάλο πρόβλημα γιατί ήταν 20 ημέρες πριν την έναρξη της συγκομιδής τους.

Για την εμπορία των μήλων ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, τονίζει στον ΑγροΤύπο ότι οι εξαγωγές, την περίοδο από 1/9/2024 έως 20/6/2025, ανήλθαν στους 53.362 τόνους, έναντι 37.781 τόνων την αντίστοιχη προηγούμενη περίοδο (αύξηση +41,2%). Από την άλλη κατά το πρώτο επτάμηνο του 2025 οι εισαγωγές μήλων στην χώρα μας ανήλθαν στους 7.608 τόνους, έναντι 12.440 τόνων που είχαμε το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024 (μείωση -42,5%). Βλέπουμε δηλαδή μια αύξηση των εξαγωγών και παράλληλα μια μείωση των εισαγωγών της χώρας όσον αφορά τα μήλα.

Καταστροφική ήταν για τους μηλοπαραγωγούς η χαλαζόπτωση, της Πέμπτης (31/7), στην Καστοριά.

Η χαλαζόπτωση διήρκησε περίπου 15 λεπτά με αποτέλεσμα να πλήξει τις μηλοκαλλιέργειες, προκαλώντας καταστροφή στην παραγωγή, λίγες μόλις ημέρες πριν από την έναρξη της συγκομιδής της ποικιλίας Gala.

Η ένταση της χαλαζόπτωσης ήταν τέτοια, που παρά τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν, το χαλάζι κάλυψε τις εκτάσεις και άργησε να λιώσει, αφήνοντας πίσω του ένα τοπίο καταστροφής. Όπως λένε οι παραγωγοί, τα μήλα που ήταν έτοιμα πλέον για τη συγκομιδή, χτυπήθηκαν ανηλεώς, με αποτέλεσμα να μην είναι εμπορεύσιμα.

Ο κ. Νίκος Νικολαΐδης, μηλοπαραγωγός Καστοριά, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι ήταν μια έντονη χαλαζόπτωση που έπληξε όλο τον κάμπο της Καστοριάς. Όλες οι ποικιλίες των μήλων έχουν ζημιά γιατί οι καρποί που χτυπήθηκαν στα δέντρα έγιναν μη εμπορεύσιμοι. Τα μήλα της ποικιλίας Gala είναι 20 ημέρες πριν την έναρξη της συγκομιδής. Όμως ζημιές έχουμε και στις κόκκινες ποικιλίες (που συγκομίζονται μετά από ένα μήνα) αλλά και στα Φούτζι. Θα έχουμε τώρα τις αναγγελίες ζημιάς και περιμένουμε τα συνεργεία του ΕΛΓΑ και οι ειδικοί εκτιμητές κάνουν τις πρώτες καταγραφές της ζημιάς στα χωράφια.

Από την πλευρά του ο Δημοσθένης Μωυσίδης, πρόεδρος στην Γεωργική Εταιρεία Οπωροκηπευτικών Καστοριάς (ΓΕΟΚ), τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι φέτος είναι μια δύσκολη χρονιά για τους μηλοπαραγωγούς της περιοχής. Είχαμε ήδη μια μειωμένη παραγωγή στα μήλα λόγω των παγετών της άνοιξης. Έχουμε όμως και συνεχόμενες χαλαζοπτώσεις περίπου κάθε δύο εβδομάδες που έχουν πλήξει όλο τον κάμπο. Αποτέλεσμα να έχουμε και λιγότερες ποσότητες μήλων αλλά και πολλά από αυτά να μην είναι εμπορεύσιμα λόγω του χαλαζιού. Από την άλλη η αποζημίωση του ΕΛΓΑ δεν αρκεί για να καλύψει την απώλεια εισοδήματος που έχουν οι παραγωγοί. 

Φέτος οι συνεχόμενες χαμηλές θερμοκρασίες που είχαμε την άνοιξη επηρέασαν αρνητικά την παραγωγή μήλων σε κάποιες περιοχές της χώρας. Τώρα οι αναμενόμενες υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται να δημιουργήσουν πρόσθετα προβλήματα στην παραγωγή.

Ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Μηλοπαραγωγών «Κίσσαβος», Γιώργος Ζέικος, μιλώντας στον ΑγροΤύπο αναφέρει ότι οι υψηλές θερμοκρασίες αναγκάζουν τους μηλοπαραγωγούς να αυξάνουν την άρδευση και παράλληλα το κόστος παραγωγής. Τα περιβόλια πρέπει να έχουν συνεχώς υγρασία στις ρίζες των δέντρων για να μην έχουμε «εγκαύματα» και «βράσουν» τα μήλα από τις υψηλές θερμοκρασίες. Θα προσπαθήσουμε να περιορίσουμε την ζημιά. Επίσης αν συνεχιστούν οι υψηλές θερμοκρασίες θα επηρεάσουν αρνητικά τον χρωματισμό των μήλων. Πάντως ελπίζουμε μετά τον καύσωνα να έχουμε κάποιες βροχοπτώσεις που θα είναι πολύ ευεργετικές για τα μήλα και μπορεί να αντιστρέψουν την κατάσταση. Τα πρώτα μήλα στις ποικιλίες μήλων Gala αναμένεται να συγκομιστούν από τα μέσα Αυγούστου. Ακολουθεί, στις αρχές Σεπτεμβρίου, η συγκομιδή για τις κόκκινες ποικιλίες και προς το τέλος του μήνα ξεκινάνε τα μήλα Granny Smith.

Ο κ. Άρης Αργυρούλης, παραγωγός από την Αγιά της Λάρισας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι σίγουρα οι υψηλές θερμοκρασίες θα επηρεάσουν τις μηλιές. Το καλό είναι ότι φέτος είναι μια όψιμη χρονιά με αποτέλεσμα να μην έχουμε μεγάλες ζημιές στην παραγωγή. Η νυχτερινή άρδευση είναι αναγκαία λόγω των υψηλών θερμοκρασιών την ημέρα. Επίσης οι παραγωγοί κάνουν κάποιους ψεκασμούς με σκευάσματα κατά των εγκαυμάτων. Φέτος η πρώιμη ποικιλία Gala θα ξεκινήσει την συγκομιδή από το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου (πέρσι είχαμε ξεκινήσει από αρχές Αυγούστου) και φαίνεται από την εικόνα της καρπόδεσης ότι θα έχουμε μια καλή ποσοτικά και ποιοτικά παραγωγή. Το ίδιο καλή παραγωγή αναμένεται να έχουμε στις κόκκινες ποικιλίες, ενώ μειωμένες παραγωγές αναμένεται να έχουμε στις πράσινες ποικιλίες.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, μηλοπαραγωγός από την περιοχή του Βερμίου, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι από την εικόνα της φετινής καρπόδεσης φαίνεται ότι φέτος θα έχουμε μια μέτρια παραγωγή στα μήλα. Αυτή την εβδομάδα ο καύσωνας θα φέρει ένα θερμικό σοκ στα δέντρα και πρέπει ο παραγωγός να είναι στα χωράφια του για να επιβλέπει την άρδευση. Αν δεν συνεχίσει ο καύσωνας και την επόμενη εβδομάδα θα καταφέρουν να επανέλθουν τα δέντρα. Τα αντιχαλαζικά δίχτυα σε πρώτη φάση βοηθούν στο να μην πάθουν εγκαύματα τα μήλα. Αν έχουμε συνεχόμενους καύσωνες όμως, όπως έγινε πέρσι, τότε αυξάνουν σε μεγάλο βαθμό τις θερμοκρασίες και κυριολεκτικά «βράζουν» τα μήλα και έχουμε απώλειες στην παραγωγή.

Ο κ. Νίκος Τζίγκας, μηλοπαραγωγός και πρόεδρος στον Αγροτικό Σύλλογο Βεγορίτιδα - Καϊμακτσαλάν, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι σίγουρα οι υψηλές θερμοκρασίες θα δημιουργήσουν εγκαύματα στα μήλα. Αυτό το πρόβλημα θα έρθει να προστεθεί στις απώλειες που έχουμε φέτος στην παραγωγή λόγω των παγετών της άνοιξης. Τα δέντρα θέλουν αυξημένες ανάγκες για άρδευση τις ημέρες του καύσωνα. Τα αντιχαλαζικά δίχτυα είναι ένας τρόπος για την προστασία των μήλων από τα ηλιακά εγκαύματα αλλά θα πρέπει να αυξηθεί η επιδότηση του προγράμματος για τους παραγωγούς. Φέτος λόγω του παγετού θα πάνε πιο πίσω οι συγκομιδές των μήλων. Περιμένουμε από την κυβέρνηση να μας πληρώσει την προκαταβολή της αποζημιώσης για τις ζημιές λόγω του παγετού το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου.

Ο κ. Αντώνης Κράτσιος, παραγωγός μήλων από το Κεφαλάρι της Καστοριάς, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι οι παραγωγοί για να αντιμετωπίσουν τις υψηλές θερμοκρασίες θα πρέπει να καλά καλά ποτίσματα είτε τις πρωινές ώρες είτε τις βραδυνές. Επίσης κάποιοι παραγωγοί κάνουν ψεκασμούς με καολίνη, ένα φυσικό ορυκτό, που χρησιμοποιείται για την προστασία φυτών από ηλιακά εγκαύματα. Πάντως η παραγωγή μήλων στην Καστοριά αναμενόταν να είναι πολύ μειωμένη για όλες τις ποικιλίες λόγω των παγετών της άνοιξης. Μιλάμε για μείωση που μπορεί να φτάνει σε ποσοστό 70%. Μόνο κάποια όψιμα χωράφια δεν επηρεάστηκαν από τους παγετούς και η εικόνα της παραγωγής είναι κάπως καλύτερη. 

Ο κ. Δημήτρης Χάψας, παραγωγός από την Γουμένισσα Καλαβρύτων, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι έχω τοποθετήσει αντιχαλαζικά δίχτυα που βοηθούν σε κάποιο βαθμό να μην έχουν τα μήλα εγκαύματα. Για τον καύσωνα έχουμε ήδη κάνει ποτίσματα για να έχουν υγρασία οι ρίζες ώστε να περιορίσουμε την ζημιά από τις υψηλές θερμοκρασίες των επομένων ημερών. Αν συνεχιστεί ο καύσωνας όμως και την επόμενη εβδομάδα θα υπάρξει πρόβλημα στην παραγωγή. Φέτος έχουμε μια μέτρια καρπόδεση και η παραγωγή μήλων αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 30% σε σχέση με την περσινή.

Αυτές τις ημέρες ξεκίνησε η συγκομιδή των αχλαδιών της ποικιλίας Κοντούλες. Τον Αύγουστο θα ξεκινήσει η συγκομιδή αχλαδιών ποικιλίας «Κρυστάλλι», που είναι αυτή που έχει επικρατήσει τις τελευταίες δεκαετίες.

Ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου, Λάµπρος Ντέλας, δηλώνει στον ΑγροΤύπο ότι ξεκίνησε η συγκομιδή στις Κοντούλες. Σε όλες τις ποικιλίες αχλαδιών φέτος η παραγωγή είναι μειωμένη και κατά πάσα περίπτωση οφείλεται στον ανοιξιάτικο παγετό. Όμως υπάρχει πρόβλημα με τις αποζημιώσεις των παραγωγών.

Η ποικιλία Κοντούλα είναι στο 50 - 60% της περσινής παραγωγής. Στα Κόσια που ακολουθούν η εικόνα της παραγωγής είναι κάπως καλύτερη με την απώλεια να φτάνει στο 30%. Η Σάντα Μαρία είναι στο 30% έως 40% της περσινής παραγωγής, ενώ τα Κρυστάλια φτάνει στο 50%. Στα βιομηχανικά αχλάδια η ζημιά είναι πολύ μεγάλη με την ποσότητα να φτάνει με το ζόρι στο 10% έως 20% της περσινής παραγωγής.

Οι μειωμένες ποσότητες στις Κοντούλες έφεραν μια αύξηση της τιμής κατά 30% σε σχέση με πέρσι (περίπου στα 2 ευρώ το κιλό). Όμως τα λίγα κιλά έχουν φέρει απώλεια εισοδήματος και απογοήτευση στους παραγωγούς. 

Μόνο στην ποικιλία «Κρυστάλλι» πάνε μεγάλες ποσότητες για εξαγωγή. Οι καιρικές συνθήκες όμως επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την συγκεκριμένη ποικιλία και έχουμε απώλειες στην παραγωγή. 

Αυτό που μπορεί να βοηθήσει τους παραγωγούς είναι να μείνει σε υψηλά επίπεδα η τιμή τους. Μόνο με τιμή παραγωγού από 80 λεπτά μέχρι 1 ευρώ το κιλό μπορούν οι παραγωγοί να καλύψουν το υψηλό κόστος καλλιέργειας. Με μια μέση απόδοση από 2 έως 2,5 τόνους το στρέμμα το κόστος παραγωγής κυμαίνεται στα 1.300 ευρώ το στρέμμα.

Ο διευθυντής του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, Νίκος Ντόβας, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι η φετινή καλλιεργητική περίοδος μέχρι στιγμής έχει εξελιχθεί σε γενικές γραμμές ομαλά. Όπως φαίνεται δεν επηρεάστηκαν από τις καιρικές συνθήκες. Στην περιοχή πάντως δεν έχουμε μεγάλες ποσότητες Κρυστάλλια.

Ο κ. Δημήτρης Χάψας, παραγωγός από την Γουμένισσα Καλαβρύτων, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι καλλιεργώ τις ποικιλίες Κρυστάλλια και Αμπάτε Φέτελ. Φέτος έχουμε καλη παραγωγή αχλαδιών. Η συγκομιδή ξεκινά στις ορεινές περιοχές από αρχές Σεπτεμβρίου, ενώ στις πεδινές νωρίτερα.

Έχουμε κάνει το πρώτο αραίωμα και σε λίγο θα γίνει και το δεύτερο.

Οι υψηλές θερμοκρασίες αυτή την εποχή μας αναγκάζουν να κάνουμε ποτίσματα αλλά υπάρχει πρόβλημα με το νερό. Αν και έβρεξε το χειμώνα στην περιοχή δεν ήταν αρκετό και έχουμε προβλήματα στην άρδευση. Επίσης το κόστος παραγωγής στο αχλάδι είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το κόστος στο μήλο.

Έβαλα αντιχαλαζικά δίχτυα και έφτασε το κόστος για τα 10 στρέμματα στα 6.000 ευρώ αν προστέσουμε και τα μεροκάματα είναι κοντά στα 9.000 ευρώ. Μιλάμε πολύ υψηλές τιμές για τον παραγωγό.

Πάντως υπάρχει ζήτηση για τα αχλάδια στην εγχώρια αγορά, αν και οι καταναλωτές έχουν προβλήματα οικονομικής ρευστότητας.

Η μέση τιμή στις λαϊκές αγορές κυμαίνεται για τα Κρυστάλλια στα 1,5 ευρώ το κιλό και για τα Φέτελ στα 2 ευρώ το κιλό.   

Οι παραγωγοί μήλων και κερασιών στην Αγιά δηλώνουν αγανακτισμένοι επειδή έμειναν εκτός του Μέτρου 23.

Έχουν ήδη καταθέσει τεκμηριωμένους φακέλους που αποδεικνύουν μείωση παραγωγής άνω του 30%

Όπως ανέφεραν στον ΑγροΤύπο «είναι αδιανόητο, πραγματικά παρανοϊκό, να εξαιρούνται περιοχές από οικονομική στήριξη που παίρνει όλη η Ελλάδα για τα ίδια αίτια ζημιάς στα ίδια προϊόντα».

Το Μέτρο 23 αποζημιώνει την απώλεια παραγωγής, τουλάχιστον 30%, για καλλιέργειες που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, μετά την 1η Ιανουαρίου 2024.

Οι παραγωγοί της Αγιάς τόνισαν στον ΑγροΤύπο ότι η ΔΑΟΚ Λάρισας έχει στείλει δύο φορές στο ΥπΑΑΤ τον φάκελο με τα στοιχεία της απώλειας παραγωγής. Και τις δύο φορές δεν έλαβαν απάντηση.

Η κατάσταση στην ύπαιθρο είναι δραματική. Οι αγρότες βρίσκονται σε απόγνωση, αδυνατώντας να καλύψουν το κόστος παραγωγής και διαβίωσης. Η εγκατάλειψη των καλλιεργειών και η ερήμωση της υπαίθρου είναι πλέον ορατή πραγματικότητα.

Τον περασμένο Μάιο είχαν πραγματοποιήσει αγροτικό συλλαλητήριο, με τα τρακτέρ τους, στην κεντρική πλατεία της Αγιάς.

Την ένταξη όλων των προϊόντων της περιοχής της Αγιάς, στο Μέτρο 23, ζητούσε, με ομόφωνο ψήφισμα του, το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, ανταποκρινόμενο στο αίτημα των παραγωγών και των κατοίκων της περιοχής.

Αγανάκτηση επικρατεί σε πολλούς παραγωγούς του Ροδοχωρίου Ημαθίας, καθώς με έκπληξη διαπίστωσαν ότι τα χρήματα του προγράμματος ad hoc, που αφορούσαν την απώλεια παραγωγής για τα μήλα εσοδείας 2023, δεν πιστώθηκαν στους λογαριασμούς των δικαιούχων.

Όπως δήλωσε στον ΑγροΤύπο ο κ. Γιώργος Σκεντερίδης, πρόεδρος του Αγροτικός Σύλλογος Ροδοχωρίου Βέρμιου, «υπάρχει μεγάλος προβληματισμός γιατί τα χωράφια των παραγωγών δηλώνονται στο ΟΣΔΕ, καταβάλουν για αυτά ασφαλιστικές εισφορές, και αποζημιώνονται από τον ΕΛΓΑ. Είδαμε παραγωγούς που δεν είχαν οφειλές να μην πληρώνονται τις ενισχύσεις. Οι μηλοπαραγωγοί προέρχονται από μια δύσκολη χρονιά και τα χρήματα αυτά τα έχουν ανάγκη για να συνεχίσουν την καλλιέργεια.

Σε επικοινωνία που είχαμε με τον ΕΛΓΑ της Βέροιας και με τα κεντρικά του Οργανισμού στην Αθήνα δεν καταφέραμε να πάρουμε κάποιες απαντήσεις.

Εμείς ζητάμε την πλήρη ενημέρωση για τη μη καταβολή της ενίσχυσης και τον λόγο της μεγάλης απόκλισης των αποζημιώσεων από παραγωγό σε παραγωγό και από νομό σε νομό.

Ακόμη ζητάμε την επίλυση του προβλήματος που δημιουργήθηκε χωρίς υπαιτιότητα των παραγωγών.

Να καταβληθούν άμεσα τα χρήματα στους παραγωγούς της πολύπαθης από τα καιρικά φαινόμενα των τελευταίων χρόνων περιοχής μας, καθώς βρισκόμαστε στα μέσα της καλλιεργητικής περιόδου και αποτελούν προϋπόθεση για την ολοκλήρωσή της».

Πληρώθηκαν, την Παρασκευή (30/5/2025), οι μηλοπαραγωγοί το πρόγραμμα ad hoc, συνολικού ύψους 16 εκατ. ευρώ.

Η στρεμματική ενίσχυση αφορά τους παραγωγούς των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023.

Για να πληρωθούν οι μηλοπαραγωγοί θα έπρεπε να είχαν καταθέσει την αίτησή τους έως και τις 17 Απρίλη του 2025.

Η στρεμματική αποζημίωση κυμάνθηκε ανάλογα το ποσοστό ζημιάς που είχαν δηλώσει οι κατά τόπους ΔΑΟΚ.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι όσοι δεν είχαν λογαριασμό στην τράπεζα Πειραιώς μπορεί να δουν τα χρήματα σήμερα Δευτέρα (2/6) ή και αύριο Τρίτη (3/6).

Επίσης για να πληρωθούν οι μηλοπαραγωγοί θα έπρεπε να είχαν πληρώσει τις ασφαλιστικές εισφορές στον ΕΛΓΑ και να μην είχαν οφειλές σε ΕΦΚΑ και εφορία.

Ο κ. Κυριάκος Λωτίδης, Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βερμίου, «πληρώθηκαν οι μηλοπαραγωγοί της Κοζάνης με 290 ευρώ το στρέμμα από το πρόγραμμα ad hoc για τις ζημιές του 2023. Καταβλήθηκαν συνολικά 2,25 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις ΚΟΕ στα μήλα. Πάντως οι περισσότερες καλλιέργειες μήλων στην περιοχή είναι σκεπασμένες και πληρώνουμε ασφάλιστρα ΕΛΓΑ χωρίς να έχουμε αποζημιώσεις. Για το Μέτρο 23 θέλαμε να αποζημιωθούν οι ζημιές για τα κεράσια και τα σιτηρά, κάτι που δεν έγινε δεκτό».

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βεγορίτιδας Καϊμακτσαλάν, Νίκος Τζίγκας, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι «πληρώθηκαν οι παραγωγοί μήλων στην περιοχή με περίπου 200 ευρώ το στρέμμα για την ζημιά και την απώλεια της παραγωγής».

Ο Μανώλης Παπαϊωάννου, παραγωγός μήλων από την Καστοριά, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «στο νομό μας είχαμε την μεγαλύτερη ζημιά στα μήλα με βάση τα στοιχεία της ΔΑΟΚ. Από τα 16 εκ. ευρώ του προγράμματος τα 5,5 εκ. ευρώ αφορούσαν την Καστοριά. Η αποζημίωση κυμάνθηκε στα 473 ευρώ το στρέμμα».

Αυτό που θα πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι οι ζημιές στα μήλα (αλλά και στα άλλα προϊόντα), από τους παγετούς της Άνοιξης του 2025, μπορεί να καταγράφονται από τους γεωπόνους του ΕΛΓΑ αλλά δεν θα αποζημιωθούν από τον Οργανισμό. Θα πρέπει να τρέξει άλλο πρόγραμμα ΚΟΕ από το ΥπΑΑΤ για να αποζημιώσει αυτές τις απώλειες παραγωγής.

Από τις 17 Απριλίου έχουν ολοκληρωθεί οι αιτήσεις για τις ad hoc αποζημιώσεις των μηλοπαραγωγών συνολικού ύψους 16 εκατ. ευρώ. Εκεί όμως στο ΥπΑΑΤ είναι πολυάσχολοι και λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας και ακόμη δεν έχουν κάνει τις πληρωμές.

Ακόμη δεν έχουν δημοσιεύσει την απόφαση για να γνωρίζουν οι μηλοπαραγωγοί την στρεμματική ενίσχυση που θα πάρουν.

Αφορά τους παραγωγούς των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023.

Παρά το γεγονός ότι τα χρήματα υπάρχουν και η ζημιά ήταν σοβαρή και τεκμηριωμένη, η διαδικασία ενεργοποίησης του ad hoc προγράμματος ξεκίνησε αργοπορημένα, ενώ η καταβολή των αποζημιώσεων προγραμματίζεται να γίνει – ίσως – στα τέλη Μαΐου.

Ερώτηση στην Βουλή

Την καθυστέρηση του προγράμματος ενισχύσεων «ΜΗΛΑ 2023», που αφορά τους παραγωγούς των Περιφερειακών Ενοτήτων των οποίων οι καλλιέργειες μηλιάς παρουσίασαν μείωση παραγωγής κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023, θίγει ο Ε΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής Αρκαδίας του ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος.

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης:

Την Τετάρτη, 26 Μαρτίου, μετά από ανακοίνωση του ΕΛ.Γ.Α., με την οποία καλούνταν οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023, να υποβάλουν αιτήσεις χορήγησης ενίσχυσης στο πλαίσιο του ad hoc προγράμματος κρατικών οικονομικών ενισχύσεων «ΜΗΛΑ 2023». Η διαδικασία ολοκληρώθηκε, μετά από παράταση, στις 14 Απριλίου 2025.

Σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 65910/11.3.2025 (Β' 1139) απόφαση ανάθεσης του ad hoc έργου στον ΕΛ.Γ.Α. και την υπ' αριθμ. 40542/13.02.2025 (ΑΔΑ: Ψ8ΦΩ4653ΠΓ-3ΦΑ) απόφαση, εγκρίθηκε η δέσμευση πίστωσης ποσού 16.000.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση του προγράμματος. Η απόφαση 65910 ορίζει τις προϋποθέσεις και τον τύπο υπολογισμού του ύψους της αποζημίωσης για τους μηλοπαραγωγούς, των οποίων η αναμενόμενη παραγωγή ζημιώθηκε σε ποσοστό 30% και άνω. Η αποζημίωση υπολογίζεται βάσει των τιμών και των αποδόσεων του έτους ζημιάς και της διαφοράς τους από τους αντίστοιχους μέσους όρους της περιόδου αναφοράς 2020-2022, και το ύψος της ορίζεται σε ποσοστό έως και 50% της αξίας της απωλεσθείσας παραγωγής.

Στην απόφαση αναφέρεται, επίσης, ότι για λόγους διαφάνειας, κάθε ενίσχυση δικαιούχου παραγωγού που υπερβαίνει τις 10.000 €, θα δημοσιεύεται στην εφαρμογή Transparency Award Module της Επιτροπής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 9 του Κανονισμού 2022/2472, καθώς και στην ιστοσελίδα του ΕΛ.Γ.Α.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, κατά την πρόσφατη συνάντηση που είχαν εκπρόσωποι αγροτικών συλλόγων με τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Διονύση Σταμενίτη, αναφέρθηκε ότι οι πληρωμές για το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθούν στα τέλη Μαΐου.

Επειδή η υποστήριξη των παραγωγών μας αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας, ερωτάται ο κ. Υπουργός:

Ισχύει η δέσμευση του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προς τους εκπροσώπους των αγροτικών συλλόγων για καταβολή των αποζημιώσεων έως τα τέλη Μαΐου, ώστε να ενισχυθούν – έστω μερικώς και με σημαντική καθυστέρηση - οι μηλοπαραγωγοί που υπέστησαν μείωση παραγωγής κατά το έτος 2023;

Γιατί καθυστέρησε τόσο πολύ η δέσμευση της πίστωσης και η έκδοση της απόφασης ανάθεσης του ad hoc προγράμματος «ΜΗΛΑ 2023» στον ΕΛ.Γ.Α.;

Γιατί ορίστηκε ότι το ύψος της αποζημίωσης θα ανέρχεται μόνο έως το 50% της αξίας της απωλεσθείσας παραγωγής;

Γιατί προϋπολογίστηκαν μόνο 16.000.000 ευρώ για τη χρηματοδότηση του προγράμματος και βάσει ποιων δεδομένων και παραδοχών έγινε η δέσμευση του ποσού αυτού;

Δεδομένου ότι η διαφάνεια δεν εξασφαλίζεται μόνο με τη δημοσιοποίηση των ενισχύσεων ανά δικαιούχο, προτίθεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και ο ΕΛΓΑ, να χορηγήσουν συγκεντρωτικά και μεσοσταθμικά στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των παραγωγών, τα στρέμματα και τις αμοιβές σε κάθε μία από τις 9 επιδοτούμενες Περιφερειακές Ενότητες, καθώς και για το σύνολο της χώρας;

Έχουν ολοκληρωθεί οι αιτήσεις για τις ad hoc αποζημιώσεις των μηλοπαραγωγών των 9 Περιφερειακών Ενοτήτων από όλη τη χώρα και τώρα αναμένουν τις πληρωμές.

Θυμίζουμε οι αιτήσεις ήταν έως τις 7 Απριλίου αλλά μετά δόθηκε παράταση έως τις 17 Απριλίου.

Αφορά τους παραγωγούς των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 – Μαρτίου 2023 να υποβάλουν αιτήσεις χορήγησης ενίσχυσης.

Ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βερμίου, Κυριάκος Λωτίδης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «κατά την πρόσφατη συνάντηση που είχαμε με τον Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύση Σταμενίτη, μας ανέφερε ότι οι πληρωμές για το ad hoc πρόγραμμα αποζημιώσεων των μηλοπαραγωγών θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Μαΐου. Θα πρέπει να έχουν προηγηθεί οι έλεγχοι στις αιτήσεις που έκαναν οι μηλοπαραγωγοί.

Επίσης μαζί με αυτή την πληρωμή θα γίνει και μια πληρωμή που αφορά εκκρεμότητες για τις ζημιές του 2021 στο προανθικό λόγω του παγετού.

Ακόμη μας ενημέρωσε ότι στον φάκελο για το Μέτρο 23, του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), που κατατέθηκε για έγκριση στην ΕΕ, περιλαμβάνονται τα μήλα και τα κεράσια της περιοχής, για μείωση της παραγωγής άνω του 30% το 2024».

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Βεγορίτιδας Καϊμακτσαλάν, Νίκος Τζίγκας, τόνισε στον ΑγροΤύπο ότι «στην συνάντηση που είχαμε με τον Υφυπουργό ΑΑΤ, πριν λίγες ημέρες στην Άρνισσα, μας ανέφερε για την πληρωμή από τον ΕΛΓΑ των εκκαθαριστικών για τις ζημιές από τον παγετό του 2021. Επίσης ανέφερε ότι για τις ad hoc αποζημιώσεις των μηλοπαραγωγών θα καταβληθούν στην περιοχή 211 ευρώ το στρέμμα.

Βέβαια να επισημάνω ότι δεν ήτανε πολιτική συγκέντρωση με μέλη της κυβέρνησης αλλά από αγρότες αγωνιστές της γης που θα ήθελαν να ακούσουν απαντήσεις για τα προβλήματα που τους απασχολούν. Ευχαριστούμε βεβαίως τον υφυπουργό για την παρουσία του αλλά ... δυστυχώς ελάχιστα καταφέραμε να μάθουμε. Πολύ χρόνο χάσαμε συζητώντας για το πρόγραμμα της κυβέρνησης που αφορά τα θερμοκήπια. Όμως στην περιοχή δεν έχουμε θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Πρόταση πάντως του Υφυπουργού είναι να προχωρήσουμε σε αλλαγή καλλιεργειών (στην περιοχή έχουμε μήλα, κεράσια και ροδάκινα) και να βάλουμε θερμοκήπια; Δεν νομίζω ότι αυτός είναι σχεδιασμός αγροτικής πολιτικής».

Ξεκίνησε η υποβολή αιτήσεων των μηλοπαραγωγών για το πρόγραμμα ad hoc, συνολικού ύψους 16 εκατ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, από την Τετάρτη (26 Μαρτίου) έως και τη Δευτέρα (7 Απριλίου), θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά οι αιτήσεις για τις ad hoc αποζημιώσεις των μηλοπαραγωγών 9 Περιφερειακών Ενοτήτων από όλη τη χώρα.

Ο ΕΛΓΑ καλεί τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 – Μαρτίου 2023 να υποβάλουν αιτήσεις χορήγησης ενίσχυσης.

Κάθε κάτοχος (ιδιοκτήτης ή μισθωτής) που η μηλοκαλλιέργειά του παρουσίασε μείωση παραγωγής κατά το έτος 2023, μπορεί να υποβάλει ο ίδιος ή με τρίτο πρόσωπο, αίτηση χορήγησης ενίσχυσης σε ηλεκτρονική μορφή, για κάθε Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα στην οποία ανήκουν οι εκμεταλλεύσεις του. Η αίτηση υποβάλλεται σε ηλεκτρονική μορφή, από τον εξουσιοδοτημένο ανταποκριτή του ΕΛ.Γ.Α, μέσω της διαδικτυακής εφαρμογής του ΕΛΓΑ. Η ηλεκτρονική αίτηση καθίσταται έγκυρη, εφόσον η συμπληρωμένη εκτυπωμένη μορφή της, υπογραφεί από τον αιτούντα.

Προκειμένου για φυσικά πρόσωπα θα επισυνάπτονται και τα εξής δικαιολογητικά:

1. Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος (Ε1) και του αντίστοιχου Εκκαθαριστικού Σημειώματος φορολογικού έτους 2022. (Εάν κατά τον έλεγχο κριθεί
απαραίτητο μπορεί να ζητηθούν, κατά περίπτωση, επιπλέον φορολογικά στοιχεία και άλλων ετών).
2. Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από
οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή τα ΚΕΠ.
3. Για νέους αγρότες, φωτοαντίγραφο της Απόφασης Ένταξης Νέων Αγροτών, από όπου αποδεικνύεται ότι ο ενδιαφερόμενος είναι ενταγμένος σε καθεστώς ενίσχυσης νέων αγροτών και η ένταξη έγινε πριν την επέλευση του ζημιογόνου αιτίου.
4. Δεδομένου ότι οι επιλέξιμες καλλιέργειες (μήλα) του προγράμματος υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΕΛ.Γ.Α., βασική προϋπόθεση για την καταβολή της ενίσχυσης είναι η υποβολή της Δήλωσης Καλλιέργειας/Εκτροφής για το έτος ζημιάς 2023 και η εξόφλησή της.

Προκειμένου για νομικά πρόσωπα θα επισυνάπτονται τα παρακάτω δικαιολογητικά:

1. Φωτοαντίγραφο του Καταστατικού της εταιρείας και τυχόν τροποποιήσεων του.
2. Φωτοαντίγραφα του Μετοχολογίου και των Δηλώσεων Φορολογίας Εισοδήματος των μετόχων με τα αντίστοιχα Εκκαθαριστικά Σημειώματα, έτους 2022
3. Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος της Εταιρείας (Ε5) ή του μηχανογραφικού δελτίου οικονομικών στοιχείων επιχειρήσεων και επιτηδευματιών (Ε3), κατά περίπτωση, έτους 2022
4. Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Ακίνητης Περιουσίας της Εταιρείας για το έτος ζημιάς ή του Ιδιωτικού Συμφωνητικού Μίσθωσης
5. Φωτοαντίγραφο Φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.
6. Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή τα ΚΕΠ ή μέσω gov.gr.

Δείτε όλη την απόφαση του ΕΛΓΑ (εδώ)

Δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που υπογράφηκε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα και τον Υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Αθανάσιο Πετραλιά, για χορήγηση ενισχύσεων και αποζημιώσεων στους παραγωγούς μήλων.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, με την επόμενη πληρωμή του ΕΛΓΑ που αναμένεται να γίνει τον Απρίλιο μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα (Πάσχα 20 Απριλίου) θα πληρωθεί το ad hoc πρόγραμμα, ύψους 16 εκ. ευρώ, για μήλα,

Ειδικότερα, με την απόφαση υπ. αριθμ. 65910, που ανατίθεται στον ΕΛΓΑ η υλοποίηση του ad hoc προγράμματος κρατικών οικονομικών ενισχύσεων, που αφορά μέτρα υπέρ των παραγωγών των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 – Μαρτίου 2023.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Επίσης, πληροφορίες του ΑγροΤύπου αναφέρουν ότι πληρώνονται και οι εκκρεμότητες των αποζημιώσεων για τις ζημιές που προκλήθηκαν σε δενδρώδεις καλλιέργειες στο προανθικό στάδιο την Άνοιξη του 2021.

Θυμίζουμε ότι ο «Παγετός Άνοιξη 2021» έπληξε με σφοδρότητα την αγροτική παραγωγή, συμπεριλαμβανομένων και των καλλιεργειών που ήταν σε προανθικό στάδιο, οι οποίες δεν καλύπτονταν από τον Κανονισμό Ασφάλισης του Οργανισμού Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ). Είχε γίνει μια πληρωμή 5,7 εκατ. ευρώ αποζημιώσεων στους λογαριασμούς αγροτών.

Οι εκρεμμότητες αφορούν τους κομμένους από την πληρωμή για την απόσταση και το εξωγεωργικό εισόδημα.

Παραμένει όμως σε ισχύ το Άρθρο 2 που αναφερει ως ανώτατο όριο αποζημίωσης από τον ΕΛ.Γ.Α. για τους συνεχόμενους παγετούς που σημειώθηκαν την περίοδο από την 15η.02.2021 έως και την 20ή.04.2021, υπολογίζεται ποσό αποζημίωσης σε κάθε δικαιούχο παραγωγό μέχρι του ορίου του τριπλάσιου ποσού των εβδομήντα χιλιάδων (70.000) ευρώ, που δύναται να καταβληθεί για αποζημιώσεις από ασφαλιστικά καλυπτόμενα ζημιογόνα αίτια.

Αν και το ανώτερο πλαφόν στα ασφάλιστρα του ΕΛΓΑ έχει πια καταργηθεί παραμένει το πλαφόν στις αποζημιώσεις. Δηλαδή ο παραγωγός ασφαλίζει την καλλιέργεια αλλά δεν αποζημιώνεται.

Αυτοί που μιλάνε για ανάγκη αλλαγής του Κανονισμού Ασφάλισης του ΕΛΓΑ βγάζουν ΦΕΚ «βασισμένα» στον αναχρονιστικό - όπως οι ίδιοι λένε - Κανονισμό.

Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ η απόφαση για σύσταση Επιτροπής στο ΥπΑΑΤ για την συνδεδεμένη ενίσχυση στα μήλα.

Συγκεκριμένα, με θέμα την συγκρότηση και λειτουργία της τριμελούς Επιτροπής της παρ. 2 του άρθρου 4 της υπ’ αρ. 957/ 275382/7.9.2023 δημοσιεύθηκε η απόφαση του Υπουργού και του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Καθορισμός λεπτομερειών χορήγησης της συνδεδεμένης εισοδηματικής στήριξης στην καλλιέργεια των Μήλων - Κωδικός Παρέμβασης - Π1-32.1 Στήριξη Συνδεδεμένου Εισοδήματος.

Η Επιτροπή θα συνεδριάζει κατά κανόνα εντός ωραρίου εργασίας αλλά οι εργασίες δύναται να παραταθούν και εκτός ωραρίου εργασίας. Η Πρόεδρος της Επιτροπής δύναται να συγκαλεί συνεδριάσεις της Επιτροπής και εκτός ωραρίου εργασίας, εάν οι συνθήκες το απαιτούν, ώστε να ολοκληρωθεί το έργο της το συντομότερο δυνατόν.

Η θητεία της Προέδρου, των μελών και της γραμματέως της Επιτροπής λήγει στις 31.12.2027.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Να επισημάνουμε ότι προϋπολογισμός της συνδεδεμένης ενίσχυσης στα μήλα, για κάθε έτος της περιόδου 2023-2027, ανέρχεται στα 542.800 ευρώ και ο συνολικός προϋπολογισμός της ενίσχυσης για ολόκληρη την περίοδο 2023-2027 στα 2.714.000 ευρώ.

Η έκταση αναφοράς της συνδεμένης ενίσχυσης στα μήλα για κάθε έτος της περιόδου 2023-2027 καθορίζεται σε 1.150 εκτάρια (11.500 στρέμματα).

Η προτεινόμενη τιμή ενίσχυσης είναι 472 ευρώ/εκτάριο.

Δημοσιεύθηκε το ΦΕΚ με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που υπογράφηκε από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα και τον Υφυπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Αθανάσιο Πετραλιά, η ΚΥΑ για χορήγηση ενισχύσεων και αποζημιώσεων στους παραγωγούς μήλων.

Ειδικότερα, με την απόφαση υπ. αριθμ. 65910 ανατίθεται στον ΕΛΓΑ η υλοποίηση του ad hoc προγράμματος κρατικών οικονομικών ενισχύσεων, που αφορά μέτρα υπέρ των παραγωγών των Περιφερειακών Ενοτήτων Αρκαδίας, Αχαΐας, Γρεβενών, Ημαθίας, Καστοριάς, Κοζάνης, Κορινθίας, Πέλλας και Φλώρινας, των οποίων η καλλιέργεια της μηλιάς παρουσίασε μείωση παραγωγής, κατά το έτος 2023, ως άμεσο αποτέλεσμα των υψηλών θερμοκρασιών του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 – Μαρτίου 2023.

Το ποσό δέσμευσης ανέρχεται σε 16.000.000 ευρώ

Σύμφωνα με το ΦΕΚ, οι υψηλές θερμοκρασίες στο στάδιο του λήθαργου των οφθαλμών και η μη επαρκής συσσώρευση αριθμού μονάδων ψύχους επέδρασαν στην ποιότητα των ανθέων και είχαν ως συνέπεια μειωμένη καρπόδεση και αυξημένη καρπόπτωση για την καλλιέργεια της μηλιάς, που επιδεινώθηκε από τις σφοδρές βροχοπτώσεις, που ακολούθησαν κατά τη γονιμοποίηση και ιδιαίτερα στο κρίσιμο στάδιο της επικονίασης.

Η αξία της Απωλεσθείσας Παραγωγής θα προσδιορίζεται με βάση τον ακόλουθο τύπο: Μέση Απόδοση Περιόδου Αναφοράς (αποδόσεις τριετίας πριν τη ζημιά 2020, 2021, 2022) επί Μέση Τιμή ίδιας Περιόδου Αναφοράς μείον Απόδοση Έτους Ζημιάς 2023 επί Μέση Τιμή Έτους Ζημιάς 2023.

Δικαιολογητικά

Φυσικά πρόσωπα
Τα δικαιολογητικά που θα απαιτηθούν, μετά την έγκριση του προγράμματος, για όσους υποβάλουν την Αίτηση Χορήγησης Ενίσχυσης, για αντιστάθμιση των ζημιών από τις υψηλές θερμοκρασίες του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023, προκειμένου για φυσικά πρόσωπα είναι:
Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος (Ε1) και του αντίστοιχου Εκκαθαριστικού Σημειώματος έτους 2022. Εφόσον κρίνεται απαραίτητο μπορεί να ζητηθούν, κατά περίπτωση, επιπλέον φορολογικά στοιχεία και άλλων ετών.
Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/1986, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή τα ΚΕΠ.
Τα προαναφερόμενα δικαιολογητικά θα ζητηθούν με Ανακοίνωση Τύπου που θα δημοσιευθεί και θα σταλεί στους ανταποκριτές ΕΛΓΑ των Περιφερειακών Ενοτήτων που ανήκουν στο πρόγραμμα.
Για νέους αγρότες, φωτοαντίγραφο της Απόφασης Ένταξης Νέων Αγροτών, από όπου αποδεικνύεται ότι ο ενδιαφερόμενος είναι ενταγμένος σε καθεστώς ενίσχυσης νέων αγροτών και η ένταξη έγινε πριν την επέλευση του ζημιογόνου αιτίου.

Νομικά πρόσωπα
Τα δικαιολογητικά που θα απαιτηθούν, μετά την έγκριση του προγράμματος, για όσα Ν.Π. υποβάλουν την Αίτηση Χορήγησης Ενίσχυσης για αντιστάθμιση των ζημιών από τις υψηλές θερμοκρασίες του χρονικού διαστήματος Δεκεμβρίου 2022 - Μαρτίου 2023, προκειμένου για νομικά πρόσωπα είναι:
1. Φωτοαντίγραφο του Καταστατικού της Εταιρείας και τυχόν τροποποιήσεις του
2. Φωτοαντίγραφα του Μετοχολογίου και των Δηλώσεων Φορολογίας Εισοδήματος των μετόχων με τα αντίστοιχα Εκκαθαριστικά Σημειώματα, έτους 2022
3. Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος της Εταιρείας (Ε5) ή του μηχανογραφικού δελτίου οικονομικών στοιχείων επιχειρήσεων και επιτηδευματιών (Ε3), κατά περίπτωση
4. Φωτοαντίγραφο της Δήλωσης Ακίνητης Περιουσίας της Εταιρείας ή του Ιδιωτικού Συμφωνητικού Μίσθωσης
5. Φορολογική και Ασφαλιστική Ενημερότητα
6. Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/1986, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή τα ΚΕΠ.

Διαβάστε το ΦΕΚ (εδώ)

Έπεσαν οι υπογραφές έρχεται το ΦΕΚ για την πληρωμή 16 εκ. ευρώ του προγράμματος ad hoc της αποζημίωσης των μηλοπαραγωγών, ύψους 16 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΑγροΤύπου, υπογράφηκε από τον Υφυπουργό Εθνικής Οικονομία και Οικονομικών κ. Θάνο Πετραλιά και τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Τσιάρα, η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ).

Τις επόμενες ημέρες θα πρέπει να δημοσιευθεί το σχετικό ΦΕΚ και θα ακολουθήσει η πληρωμή της ενίσχυσης στους μηλοπαραγωγούς. Στο ΦΕΚ θα αναφέρονται οι περιοχές και τα ποσά της στρεμματικής ενίσχυσης που θα καταβληθούν στους παραγωγούς.

Όπως είχε δηλώσει ο υπουργός ΑΑΤ, Κώστας Τσιάρας, στην Καστοριά, επειδή η ζημιά που υπέστησαν δεν προβλεπόταν από τον κανονισμό του ΕΛΓΑ, θα υπάρξει ένα ad hoc πρόγραμμα ύψους 16 εκατ. ευρώ που θα αφορά στους μηλοπαραγωγούς της χώρας.

Σε απελπιστική οικονομική κατάσταση βρίσκονται οι μηλοπαραγωγοί της ορεινής Πέλλας. Δεν έχουν αποζημιωθεί από τις χαλαζοπτώσεις του καλοκαιριού του 2024.

Η ζημιά στην παραγωγή μήλων ήταν ολική και έφτασε στο 100%.

Όπως τονίζουν οι μηλοπαραγωγοί στον ΑγροΤύπο «μετά την ολοκληρωτική καταστροφή χαλαζόπτωσης μαζί με ανεμοθύελλα, που μας έπληξε στις 2 Ιουλίου του 2024, η οποία όπως παραδέχτηκαν όλοι οι αρμόδιοι φορείς ήταν ολοκληρωτική, υποσχέθηκαν προκαταβολή αποζημίωσης, προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα να πληρώσουμε τις ασφαλιστικές μας εισφορές».

Οι μηλοπαραγωγοί ζητούν να αποζημιωθούν έγκαιρα από τον ΕΛΓΑ για να μπορέσουν να συνεχίζουν τις καλλιεργητικές φροντίδες για το επόμενο έτος.

Από την πλευρά του το ΥπΑΑΤ υποστηρίζει ότι από αρχές Φεβρουαρίου θα αρχίσουν οι πληρωμές από τον ΕΛΓΑ για αποζημιώσεις στις ζημιές του 2024.

Πάντως το επόμενο διάστημα θα πρέπει να «ανοίξει» η συζήτηση για το νέο Κανονισμό Ασφάλισης του ΕΛΓΑ και να συμμετέχουν στο διάλογο αγρότες - κτηνοτρόφοι αλλά και τα πολιτικά κόμματα.

Δυσαρέσκεια έχει προκαλέσει στους κόλπους των μηλοπαραγωγών και καστανοπαραγωγών του Δήμου Αγιάς, η πρόσφατη ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ, σύμφωνα με την οποία η ενίσχυση που θα δοθεί στους παραγωγούς, αφορά τις ζημιές που προκλήθηκαν το 2024 και όχι το 2023 λόγω Daniel, όπως ήταν το πάγιο αίτημα μας, και οι διαβεβαιώσεις που λάβαμε, τον Σεπτέμβριο, από τον υπουργό.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση των Αγροτικών Συλλόγων και Συνεταιρισμών του Δήμου Αγιάς, αυτό σημαίνει ότι πολλοί παραγωγοί θα μείνουν απλήρωτοι, διότι πολλά κτήματα εκριζώθηκαν και δεν υφίστανται το 2024 και δεν δηλώθηκαν στο ΟΣΔΕ ως παραγωγικά.

Συνέπεια όλων αυτών των «μαγειρεμάτων» είναι πως κάποιοι απεργάζονται την μη ένταξη των μήλων της Αγιάς στις ενισχύσεις του προγράμματος ad hoc, ύψους 16.000.000 ευρώ, όπως θα είναι για την υπόλοιπη Ελλάδα και όπως δεσμεύτηκε ο υπουργός ΑΑΤ για όλα τα μήλα της Ελλάδος (5/12/2024).

Για δεύτερη φορά προσπαθούν να βάλουν τους μηλοπαραγωγούς της Αγιάς απέναντι με τους μηλοπαραγωγούς των άλλων περιοχών (η πρώτη ήταν με την Μαγνησία).

«Δεν θα επιτρέψουμε να αδικηθούμε για δεύτερη φορά. Θα μας βρουν πάλι απέναντι», τονίζουν.

Απογοήτευση υπάρχει στους μηλοπαραγωγούς της χώρας επειδή μόνο στην Λάρισα καταβλήθηκαν οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) για την αποκατάσταση εισοδήματος από ζημιές με ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές κατά το 2024.

Σύμφωνα με την σχετική απόφαση καταβλήθηκε στους μηλοπαραγωγούς της Λάρισας ενίσχυση 320 €/στρ. με συνολικό ποσό 3,84 εκατ. ευρώ.

Να θυμίσουμε ότι για το 2023 είχαν εγκριθεί αλλά δεν είχαν πληρωθεί ΚΟΕ (πρώην ΠΣΕΑ) για απώλειες εισοδήματος λόγω ζημιών που είχαν προκληθεί από το φουζικλάδιο. Αυτό είχε συμβεί επειδή πληρώθηκαν εκείνη την χρονιά την ενίσχυση λόγω της Ουκρανίας (Ουκρανόμετρο).

Πάντως η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι θα καταβληθούν τα ΚΟΕ για τους μηλοπαραγωγούς μέχρι τον Μάρτιο. Πληροφορίες του ΑγροΤύπου αναφέρουν ότι θα αφορά ποσό της τάξης των 15 εκ. ευρώ, για περιοχές Πέλλας, Κοζάνης, Ημαθία και Καστοριάς, που θα δίνει μια στρεμματική ενίσχυση περίπου 200 ευρώ το στρέμμα.

Υπάρχουν όμως και οι ζημιές από την χαλαζόπτωση του 2024 (Ιούλιος), με τους μηλοπαραγωγούς να τονίζουν στον ΑγροΤύπο ότι πρέπει άμεσα να πληρωθούν τις αποζημιώσεις για να καταφέρουν να προχωρήσουν στις αναγκαίες λιπάνσεις της καλλιέργειας.

Έτσι και αλλιώς πολλά από τα χρήματα που θα πληρώσει ο ΕΛΓΑ θα επιστραφούν στον Οργανισμό με την πληρωμή των ασφαλιστικών εισφορών.

Οι μηλοπαραγωγοί ζητούν άμεσα οικονομική στήριξη για την απώλεια εισοδήματος δύο συνεχόμενων ετών και σκέφτονται να προχωρήσουν το επόμενο διάστημα σε κινητοποιήσεις έξω από τα κτίρια της Περιφέρειας.

Μπορεί να παρουσιάζεται μια αύξηση στις εξαγωγές μήλων της χώρας μας αλλά έχουμε και μια σημαντική αύξηση στις εισαγωγές, κάτι που θα έπρεπε να μας προβληματίζει.

Χωρίς να υπάρχει έλεγχος στην χώρα μας κανείς δεν γνωρίζει που καταναλώνονται ή διακινούνται τα εισαγόμενα μήλα, όταν η εγχώρια παραγωγή μένει απούλητη ή έχει πολύ χαμηλές τιμές παραγωγού.

Ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, Ειδικός Σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «με χαμηλούς ρυθμούς γίνονται οι εξαγωγές μήλων.

Από την αρχή της φετινής εμπορικής περιόδου μέχρι σήμερα (1/9/2024 - 10/1/2025) οι εξαγωγές μήλων ανέρχονται σε 28.503 τόνους, αυξημένες κατά 48%, σε σχέση με τους 19.153 τόνους που είχαμε το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Με έκπληξη όμως παρατηρούμε εισαγωγές μήλων στην Ελλάδα και τον Ιανουάριο, από Πολωνία και Βόρεια Μακεδονία.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία, από τις αρχές του 2025 (δηλαδή μέσα σε 10 ημέρες) έχουν εισαχθεί στην χώρα μας συνολικά 135 τόνοι μήλων.

Όσον αφορά τις εισαγωγές μήλων που είχαμε όλο το 2024, ανήλθαν σε 20.221 τόνους, σαφώς αυξημένες ποσότητες σε σχέση με τις εισαγωγές που είχαμε κάνει το 2023 και είχαν ανέλθει στους 17.500 τόνους.

Για τις ελληνικές εξαγωγές μήλων - αν και συνεχίζονται τα προβλήματα με την Αίγυπτο - ανέρχονται κατά μέσο όριο σε 54.000 τόνους ετησίως.

Δηλαδή για το 2024 είχαμε στην χώρα μας εισαγωγές 20.221 τόνων και εξαγωγές 54.000 τόνους μήλων».

Από αυτά τα νούμερα φαίνεται ότι είτε οι Έλληνες καταναλώνουν ξένα μήλα είτε κάποιοι τα «βαφτίζουν» ελληνικά και τα επανεξάγουν.

Τα μεγάλα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν, παρουσίασαν οι συνεταιριστές της ευρύτερης περιοχής Τυρνάβου στον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Χρήστο Κέλλα, σε συνάντηση που είχαν στις 3/1/2025.

Στο τραπέζι τέθηκαν οι αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστησαν αχλάδια, σταφύλια και ροδάκινα, καθώς και η ανάγκη για επιπλέον ενισχύσεις στους παραγωγούς, οι οποίοι πλήττονται από τις δύσκολες συνθήκες της αγοράς και των καιρικών φαινομένων.

Οι συνεταιριστές επέμεναν στην ανάγκη εξεύρεσης τρόπων αποζημίωσης των αχλαδιών στο Δήμο Τυρνάβου, για την μικροκαρπία και την κακή ποιότητα λόγω καιρικών συνθηκών.

Επίσης τονίστηκε η αναγκαιότητα αντιμετώπισης του προβλήματος της μη καταβολής ενισχύσεων για τον περονόσπορο στα αμπέλια (οινοποιήσιμα και επιτραπέζια) του Τυρνάβου.

Από την πλευρά του ο κ. Κέλλας τόνισε την αναγκαιότητα συνέχισης της στενής συνεργασίας με τους αγρότες.

Ο κ. Λάμπρος Ντέλας, πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «οι τιμές στα αχλάδια είναι μειωμένες λόγω ποιότητας και μικροκαρπίας. Οι τιμές πώλησης φτάνουν έως και 40% κάτω από τα περσινά επίπεδα. Ζητάμε να αποζημιωθεί η καλλιέργεια της αχλαδιάς. Μειωμένη παραγωγή έχουμε και στα αμπέλια λόγω του περονόσπορου. Περιμένουμε απάντηση από την ΕΕ για τις αποζημιώσεις στα αμπέλια».

Στη συνάντηση παρευρέθηκαν οι Συνεταιρισμοί: Α.Σ. Δένδρων – Ο.Π. Γαία Φρούιτ, Α.Σ. Δένδρων – Ο.Π. Άργισσα, Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου, Α.Σ. Πλατανουλίων – Φρουτοπηγή, ΑΣΕΠΟΠ Τυρνάβου, Α.Σ. Αργυροπουλίου, Α.Σ. Αμπελώνας, Α.Σ. Δαμασίου και Α.Σ. Γιάννουλης.