Το κλάδεμα είναι μία από τις πιο καθοριστικές επεμβάσεις για κάθε κερασεώνα, καθώς επηρεάζει άμεσα τη διάρκεια ζωής και την παραγωγικότητα των δέντρων. Η κερασιά, ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ασθένειες του ξύλου, απαιτεί ισορροπία ανάμεσα στη βλάστηση και την καρποφορία. Ο σωστός χρόνος και τρόπος κλαδέματος κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια υγιή, ποιοτική παραγωγή και σε προβλήματα που δύσκολα διορθώνονται. Όταν γίνεται μεθοδικά και υπό κατάλληλες συνθήκες, το χειμερινό κλάδεμα συμβάλλει στη διατήρηση του σχήματος, την ανανέωση της βλάστησης και τη βελτίωση του μεγέθους και της ποιότητας των καρπών.
Πότε γίνεται το κλάδεμα της κερασιάς
Το χειμερινό κλάδεμα της κερασιάς μπορεί να γίνει καθ’ όλη τη διάρκεια του ληθάργου των δένδρων, εφόσον επικρατούν κατάλληλες καιρικές συνθήκες. Καλύτερα όμως να προτιμάται να γίνεται στο τέλος του χειμώνα με αρχές της άνοιξης, στο φούσκωμα των οφθαλμών, και όσο πιο κοντά στην περίοδο ανθοφορίας. Μπορεί ακόμη να γίνει και κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Η αιτιολογία αυτής της πρότασης είναι ότι αυτή την περίοδο είναι μικρότερος ο κίνδυνος προσβολών από ασθένειες του ξύλου (η κερασιά είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σ’ αυτές), που μεταδίδονται ευκολότερα τη χειμερινή περίοδο επειδή ευνοούνται από τις συνήθεις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες.
Σκοποί του χειμερινού κλαδέματος
Το χειμερινό κλάδεμα καρποφορίας των δένδρων κερασιάς, ανεξαρτήτως σχήματος διαμόρφωσης, αποσκοπεί στα εξής:
Τη διατήρηση του σχήματος διαμόρφωσης των δένδρων και του κατάλληλου μεγέθους αυτών.
Την έκπτυξη ζωηρής ετήσιας βλάστησης και ικανοποιητικού αριθμού καρποφόρων οργάνων, για την αντικατάσταση των γερασμένων ή ζημιωμένων.
Την εξισορρόπηση της φυλλομάζας με το φορτίο καρπού των δένδρων.
Τη διατήρηση της ζώνης καρποφορίας κοντά στους κεντρικούς άξονες τροφοδοσίας των δένδρων με θρεπτικά στοιχεία, που συμβάλει σημαντικά στην παραγωγή καλής ποιότητας καρπού.
Τον καλό φωτισμό και αερισμό της κόμης, που εκτός των άλλων αυξάνουν και την αντοχή των δένδρων στις προσβολές από εχθρούς και ασθένειες.
Ενέργειες ορθής πρακτικής κλαδέματος
Οι βασικές ενέργειες ορθής πρακτικής κλαδέματος περιλαμβάνουν:
1. Αφαίρεση όλων των λαίμαργων βλαστών, για να μην διατρέφονται άσκοπα και καταναλώνουν πολύτιμα θρεπτικά στοιχεία εις βάρος των παραγωγικών.
2. Αφαίρεση όλων των κλάδων που λόγω μεγέθους ή θέσης έκπτυξης ή κατεύθυνσης, καταστρέφουν το επιλεγμένο σχήμα διαμόρφωσης των δένδρων.
3. Αφαίρεση των κατακόρυφων κλάδων, που τείνουν να σχηματίσουν κεντρικό άξονα και ανταγωνίζονται όλους τους πλάγιους.
4. Αφαίρεση των κλάδων που εκπτύσσονται στο εσωτερικό της κόμης και σκιάζουν όλους τους υπόλοιπους.
Αφαιρούνται επίσης οι ανεπιθύμητοι, για οποιονδήποτε λόγο, χονδροί ή πολυετείς κλάδοι, οι ξηροί, οι προσβεβλημένοι από ασθένειες, οι σπασμένοι, οι μεγάλου μήκους γυμνοί από φύλλα που φέρουν λίγη και φτωχή βλάστηση στην κορυφή, οι διασταυρούμενοι, οι επικαλυπτόμενοι και οι πολύ πυκνοί, που παρεμποδίζουν τον καλό αερισμό και το φωτισμό άλλων κλάδων της κόμης.
Βράχυνση και ανανέωση κλάδων
Κλάδοι που έχουν αποκτήσει μεγάλο μήκος, απομακρύνουν τη ζώνη καρποφορίας από τους κεντρικούς άξονες ή ξεφεύγουν από το περίγραμμα της κόμης, βραχύνονται σε κατάλληλο μήκος και σε έναν ετήσιο πλάγιο βλαστό. Με αυτόν τον τρόπο ανανεώνονται, αντικαθίστανται και επαναφέρουν το σχήμα του δένδρου και τη ζώνη καρποφορίας κοντά στους κεντρικούς άξονες τροφοδοσίας. Το ίδιο ισχύει για κλάδους που διασταυρώνονται με γειτονικούς, ιδίως σε πυκνές φυτεύσεις ή μικρόσωμα σχήματα, καθώς και για όσους κρέμονται κατακόρυφα.
Βραχύνονται επίσης οι κλάδοι με φτωχή ετήσια βλάστηση, λίγους ή αραιά κατανεμημένους καρποφόρους βλαστούς, ώστε να αναπτύξουν νέα, ζωηρή βλάστηση και καρποφόρα όργανα. Το ίδιο ισχύει για τους κορυφαίους κλάδους που ξεφεύγουν από το επιθυμητό ύψος και ωθούν το δέντρο σε υπερβολική αύξηση.
Η βράχυνση πρέπει να γίνεται πάντα πάνω από έναν πλάγιο, ζωηρό, ετήσιο ή διετή βλαστό. Οι τομές του κλαδέματος, τόσο σε αφαιρούμενους όσο και σε βραχυνόμενους κλάδους, καλό είναι να γίνονται 2–5 cm πάνω από τις διακλαδώσεις, ώστε να παραμένει ένα μικρό τμήμα βάσης — το λεγόμενο «τακούνι». Η πρακτική αυτή προστατεύει τα δένδρα από την είσοδο μολυσμάτων που προσβάλλουν το ξύλο, καθώς το «τακούνι» ξηραίνεται πρώτα, επιτρέποντας στο δέντρο να σχηματίσει αφοριστικό ιστό και να απομονώσει την προσβεβλημένη περιοχή.
Κλάδεμα και ισορροπία παραγωγής
Σε ορισμένες πολύ παραγωγικές ποικιλίες κερασιάς — κυρίως αυτογόνιμες — που σχηματίζουν μεγάλο αριθμό πυκνών καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών, υπάρχει ο κίνδυνος να παραχθεί καρπός μικρού μεγέθους. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να γίνει αραίωση καρποφόρων οργάνων την ίδια περίοδο, ώστε να μειωθεί το φορτίο του δένδρου και να παραχθεί καρπός μεγαλύτερου μεγέθους. Αν το επιτρέπει το επιλεγμένο σχήμα διαμόρφωσης, η βράχυνση των παραγωγικών κλάδων μπορεί να είναι πιο αυστηρή από το σύνηθες.
Η μείωση του φορτίου των δένδρων με τα κλαδέματα δεν σημαίνει και μείωση της παραγωγής. Αντίθετα, οι καρποί που αποκτούν μεγαλύτερο μέγεθος ζυγίζουν περισσότερο και αναπληρώνουν την όποια απώλεια σε βάρος, προσφέροντας καλύτερης ποιότητας και εμπορικά πιο ελκυστικούς καρπούς.
Μεταχειρίσεις μετά το κλάδεμα
Όλα τα κλαδέματα αφήνουν πληγές (τομές κλαδέματος) που συνιστούν οπές εισόδου παθογόνων. Γι’ αυτό το λόγο δεν θα πρέπει να αμελείται η εφαρμογή κάποιου χαλκούχου σκευάσματος μετά το πέρας των εργασιών.
Η φροντίδα που αποδίδει
Για τον παραγωγό, το κλάδεμα της κερασιάς δεν είναι απλώς μια δουλειά του χειμώνα. Είναι μια στιγμή φροντίδας και ανανέωσης για το δέντρο που θα δώσει τον καρπό της επόμενης χρονιάς. Και όπως σε κάθε φροντίδα, η γνώση και ο σωστός χρόνος κάνουν όλη τη διαφορά. Ακολουθώντας τις σωστές πρακτικές κλαδέματος, ο παραγωγός εξασφαλίζει δέντρα υγιή, ανθεκτικά και παραγωγικά — μια βάση που αποδίδει κάθε άνοιξη.
