Επιβεβαιώθηκε η παρουσία του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Spodoptera frugiperda στις Περιφερειακές Ενότητες (ΠΕ) Λακωνίας και Ανατολικής Αττικής.

Όπως αναφέρει το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) τα δείγματα του επιβλαβούς οργανισμού προέρχονται από συλλήψεις σε φερομονικές παγίδες που έχουν τοποθετηθεί στο πλαίσιο του Ετήσιου Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας. 

Το είδος Spodoptera frugiperda ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγο. Έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες, αν και προτιμά κυρίως τα φυτά της οικογένειας Poaceae. Πέρα από τα αγρωστώδη, σημαντικές ζημιές προκαλεί και καλλιέργειες όπως βαμβάκι, κράμβες, 2 κολοκυνθοειδή, φιστίκια, μηδική, κρεμμύδι, φασόλια, γλυκοπατάτα, τομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, καπνός) και σε αρκετά καλλωπιστικά φυτά.

Το έντομο αποτελεί ενωσιακό επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την Ε.Ε. και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο επιβλαβών οργανισμών προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω του σοβαρού δυνητικού οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου για το έδαφος της Ένωσης. 

Για την πρόληψη της εισαγωγής, της εγκατάστασης και της διασποράς του Spodoptera frugiperda η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει ειδικά μέτρα, σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/1134.

Για να διαβάσετε περισσότερα για το έντομο πατήστε εδώ

Εκπόνηση ειδικού επιστημονικού σχεδίου για την αποκατάσταση της γονιμότητας των εδαφών, αναφέρει ανακοίνωση του ΥπΑΑΤ.

Και προσθέτει: Με στόχο την όσο το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση της γονιμότητας των πλημμυρισμένων εδαφών στη Θεσσαλία, για να μπορέσουν να καλλιεργηθούν άμεσα, ύστερα από την αποστράγγισή τους, ο ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ, μετά από σύσκεψη που είχε η ηγεσία του με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρη Αυγενάκη, προχώρησε στην εκπόνηση ειδικού σχεδίου, αξιοποιώντας τις προτάσεις του εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού που διαθέτει.

Το συμπέρασμα της σύσκεψης του ΥπΑΑΤ, Λευτέρη Αυγενάκη, με τον Πρόεδρο του Οργανισμού, Σέρκο Χαρουτουνιάν και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, Παναγιώτη Χατζηνικολάου, ήταν ότι η πολυπλοκότητα της κατάστασης στα πλημμυρισμένα εδάφη της Θεσσαλίας επιβάλλει την υιοθέτηση υπεύθυνων προσεγγίσεων και δράσεων που είναι ακριβείς, επιστημονικά τεκμηριωμένες, και μακριά από κάθε γενικευμένη κριτική στην οποία απουσιάζει η γεωτεχνική υπόσταση. 

Η επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ υποδεικνύει οι εκτάσεις που έχουν απλά πλημμυριστεί θα μπορέσουν να καλλιεργηθούν άμεσα μετά την αποστράγγισή τους και οι εκτάσεις που αναμείχθηκαν με φερτά υλικά (ιδιαίτερα σε επίπεδες ζώνες) θα είναι καλλιεργήσιμες υπό προϋποθέσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση, ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ δεσμεύεται να προσφέρει τις απαραίτητες επιστημονικές λύσεις που θα συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.

Με επίκεντρο το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας και σε συνεργασία με άλλα Ινστιτούτα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (Ινστ. Εδαφοϋδατικών Πόρων και Ινστ. Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων), έχουν εκκινήσει ήδη οι εργασίες που βασίζονται και στους ψηφιοποιημένους εδαφολογικούς χάρτες που διαθέτουν.

Όπως επισημαίνει η διοίκηση του Οργανισμού οι ψηφιοποιημένοι εδαφολογικοί χάρτες αποτελούν ζωτικό εργαλείο για την ακριβή κατανόηση και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που προκαλούνται από τα πλημμυρικά φαινόμενα στη γονιμότητα των εδαφών της περιοχής.

Το σχέδιο του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

• Επιτόπιες επισκέψεις και αρχική μακροσκοπική εκτίμηση της έκτασης των ζημιών του πλημμυρικού φαινομένου δίνοντας έμφαση στην απώλεια επιφανειακού εδάφους (ειδικά σε επικλινή εδάφη) και την πιθανή αλλαγή της κοκκομετρίας και δομής των εδαφών (λόγω φερτών υλικών).
• Συμβουλευτική υποστήριξη για τις άμεσες ενέργειες που θα πρέπει να ληφθούν ή να αποφευχθούν, προκειμένου να μην επιτείνονται τα προβλήματα της διάβρωσης και της συμπίεσης του εδάφους.
• Εδαφολογικές αναλύσεις για τη μέτρηση της γονιμότητας των εδαφών από τα διαπιστευμένα εργαστήρια του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και κινητή μονάδα για άμεσες δειγματοληψίες και αναλύσεις σε όλα τα πλημμυρισμένα χωράφια.
• Μέτρα αποκατάστασης βασισμένα στις εδαφολογικές αναλύσεις για τη βελτίωση της γονιμότητας των εδαφών, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου διαχείρισης μακροχρόνιας διάρκειας σε βάθος 3ετίας ή 5ετίας.
• Συνεχής συμβουλευτική υποστήριξη προς τους παραγωγούς για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων αποκατάστασης.

Τέλος, επισημαίνεται ότι το κινητό εδαφολογικό/υδρολογικό εργαστήριο του Ινστιτούτου Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας  είναι σε ετοιμότητα και, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, θα ξεκινήσει τις εργασίες του στο Θεσσαλικό κάμπο άμεσα.

«Στόχος μας είναι», όπως αναφέρει η διοίκηση του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, «η έγκαιρη και συνεχής υποστήριξη και συνεργασία με τους παραγωγούς, δίνοντας προτεραιότητα στην αξιοπιστία και την επιστημονική ακρίβεια».

Οι Υπουργοί Γεωργίας της ΕΕ πραγματοποίησαν άτυπη συνάντηση, στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου 2023, στην Κόρδοβα. Της συνεδρίασης προεδρεύει ο κ. Luis Planas, Υπουργός Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της Ισπανίας.

Το Συμβούλιο απασχόλησε η εφαρμογή νέων τεχνολογιών, περιλαμβανομένων και των νέων γονιδιακών τεχνικών για μια  βιώσιμη και ανθεκτική στην κλιματική μετάβαση γεωργία. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, οι Υπουργοί αναφέρθηκαν στην ανάγκη λήψης πρωτοβουλιών για την προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης και στα οφέλη από την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στον τομέα της γεωργίας, θέτοντας ωστόσο επιφυλάξεις ως προς τη χρήση των νέων γονιδιακών τεχνικών.

Στο πλαίσιο της άτυπης συνόδου, οι Υπουργοί επισκέφθηκαν το γεωργικό ερευνητικό κέντρο του Πανεπιστημίου της Κόρδοβα και τις τοπικές οινοποιητικές βιομηχανίες, έχοντας την ευκαιρία να γνωρίσουν καινοτόμες τεχνολογικές εφαρμογές με τις οποίες προωθείται η μείωση των εισροών στη γεωργία.

Ο Ισπανός Υπουργός επεσήμανε ότι ο κλάδος του κρασιού κατέχει ηγετική θέση στην καινοτομία και την έρευνα και είναι στρατηγικός για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία καταλαμβάνουν τις κορυφαίες θέσεις στην παραγωγή κρασιού, εκτός από το ότι αντιπροσωπεύουν το 61% των παγκόσμιων εξαγωγών σε αξία.

Στη συνέχεια, οι υπουργοί της ΕΕ επισκέφτηκαν το Bodegas Alvear, που ιδρύθηκε το 1729, ένα από τα πιο διάσημα και διεθνώς αναγνωρισμένα οινοποιεία στην Ανδαλουσία και ένα από τα παλαιότερα στην Ισπανία.

Τοποθέτηση Έλληνα Υπουργού ΑΑΤ
Πρώτη προτεραιότητα για την Ελλάδα είναι η αποκατάσταση των ζημιών και των απωλειών της γεωργικής παραγωγής, που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές και από τα πρόσφατα, έντονα, καιρικά φαινόμενα, επισήμανε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, σε παρέμβασή του.

Για το σκοπό αυτό, όπως τόνισε ο Έλληνας υπουργός, θα αξιοποιηθεί κάθε δυνατότητα που προσφέρεται μέσω του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, η οποία πρέπει να βασίζεται σε δύο αρχές: Την ευελιξία έναντι της γραφειοκρατίας και την ισορροπία μεταξύ άμεσων αναγκών και μακροπρόθεσμων στόχων.

Στην παρέμβασή του με θέμα «οι νέες τεχνολογίες ως εργαλείο για μια πιο ανθεκτική στο κλίμα γεωργία», ο Λευτέρης Αυγενάκης είπε ότι «το παρόν και το μέλλον της παραγωγής συνδέεται με την επιστημονική πρόοδο» και ότι «η αύξηση της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος». Τάχθηκε υπέρ της ανάπτυξης επενδυτικού κλίματος που θα ενισχύει τέτοιες πρωτοβουλίες και επισήμανε ότι η αξιοποίηση της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών είναι ο δρόμος για να επιτύχουμε το περίφημο «more with less», δηλαδή την παραγωγή περισσότερων με λιγότερα. Σημείωσε ότι η καινοτομία αποτελεί το μοχλό της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας και υπογράμμισε ότι «το ζητούμενο είναι φυτά υψηλής διατροφικής αξίας για τους καταναλωτές, που θα μπορούν να προσαρμόζονται καλύτερα στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες».

O υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, μεταξύ άλλων είπε: «Αναλογιζόμενος τη σημασία της διατήρησης της ιδιαίτερης αγροδιατροφικής και φυσικής κληρονομιάς της Ένωσης, διαπιστώνω ότι η αύξηση της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος και το σημερινό θέμα συζήτησης αντικατοπτρίζει ακριβώς αυτή την ανάγκη.

Οι έκτακτες καταστάσεις στον αγροτικό τομέα επιτάσσουν να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση και συγχρόνως να χτίζουμε με στέρεα βήματα την μακροπρόθεσμη προοπτική του. Και ερχόμενος στο πρώτο σας ερώτημα, θεωρώ σαφές ότι η καινοτομία είναι το κλειδί για βιώσιμα συστήματα τροφίμων και η τεχνολογική αναβάθμιση του αγροδιατροφικού τομέα ο καταλύτης για την πράσινη μετάβαση. Η πλήρης ψηφιοποίηση της γεωργίας, η παρακολούθηση των γεωργικών εκτάσεων μέσω δορυφόρων, η ανθρακοδεσμευτική γεωργία, η γεωργία ακριβείας και η γονιδιακή επεξεργασία αποτελούν τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες που έχουν ανοίξει νέους ορίζοντες στους γεωργούς. Επιπλέον, η βελτιστοποίηση της χρήσης των γεωργικών εισροών με μείωση της εφαρμογής φυτοπροστατευτικών προϊόντων και λιπασμάτων, εξυπηρετεί όχι μόνο τον στόχο της περιβαλλοντικής προστασίας αλλά και αυτόν της ενεργειακής αυτονομίας – έναν στόχο που επηρεάζει άμεσα όλους τους υπόλοιπους. Η παραγωγή περισσότερων με λιγότερα, «more with less», δεν αποτελεί αντίφαση αλλά μια μεγάλη πρόκληση για την ευρωπαϊκή γεωργία. Τέλος, οι παρεμβάσεις για τον μετριασμό των καταστροφών από ακραία καιρικά φαινόμενα θα αποτελέσουν το σημαντικότερο μέσο για την ομαλή συνέχιση της γεωργικής δραστηριότητας, ώστε να πετύχουμε την επιθυμητή μετάβαση.

Στην Ελλάδα, δουλεύουμε εντατικά προς αυτή την κατεύθυνση. Τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης διασφαλίζουν ότι οι αγρότες, ειδικά οι νέοι, αποκτούν τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για να κατανοήσουν και να εξοικειωθούν με τις νέες τεχνολογίες, ώστε να τις χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά. Επιπλέον, δίνουμε έμφαση στην υλοποίηση μεταρρυθμίσεων με στόχο την ενίσχυση των επενδύσεων στα ψηφιακά συστήματα στη γεωργία. Το γεγονός ότι η Ελλάδα ανέβηκε τρεις θέσεις στην κατάταξη στο ρυθμιστικό περιβάλλον, κινήθηκε ψηλά στην Έρευνα και Ανάπτυξη στον κλάδο της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνίας και πραγματοποίησε σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές υψηλής ταχύτητας, δημιουργεί προϋποθέσεις για περαιτέρω αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στη γεωργία.

Η ανάπτυξη και η υποστήριξη ενός επενδυτικού κλίματος που θα υποστηρίζει την ευρεία υιοθέτηση τέτοιων εργαλείων πραγματοποιείται μέσα από την αξιοποίηση όλων των πτυχών πολιτικής παρέμβασης, όπως η ΚΑΠ, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι υλοποιήσιμες τεχνολογίες αιχμής μπορούν να χρηματοδοτηθούν και να εφαρμοστούν. Ωστόσο, η εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου είναι μια δυναμική διαδικασία, η οποία πρέπει να προσαρμόζεται συνεχώς στα νέα δεδομένα. Αυτή τη χρονιά στην Ελλάδα, η ξηρασία και η μεγάλης έκτασης καλοκαιρινές πυρκαγιές έχουν ανατρέψει τις ισορροπίες και τον γεωργικό προγραμματισμό στις διάφορες περιφέρειες της χώρας. Η αποκατάσταση των ζημιών και των απωλειών της γεωργικής παραγωγής είναι επομένως πρώτη προτεραιότητα.

Συμπερασματικά, η συνολική θεώρηση για την ΚΑΠ πρέπει να βασίζεται σε δύο αρχές, πρώτον ευελιξία έναντι της γραφειοκρατίας και δεύτερον ισορροπία μεταξύ άμεσων αναγκών και μακροπρόθεσμων στόχων. Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο είναι το όχημα προς την ανάδειξη ενός ακόμη ισχυρότερου αγροδιατροφικού τομέα στην Ένωση και το στοίχημα είναι να αξιοποιηθεί πλήρως.

Αναφορικά με το δεύτερο ερώτημα, είναι προφανές ότι η βιοτεχνολογία μέσα από νέες γονιδιωματικές τεχνικές, ενισχύει την εργαλειοθήκη του αγρότη για όλα τα μοντέλα παραγωγής, μικρής και μεγάλης κλίμακας. Η καινοτομία αποτελεί τον μοχλό της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας. Το παρόν και το μέλλον της παραγωγής συνδέεται με την επιστημονική πρόοδο. 

Η δημιουργία νέων ποικιλιών για την παροχή σταθερών αποδόσεων, μέσα από τη διατήρηση των φυσικών πόρων, είναι πλέον αναγκαία προϋπόθεση τόσο για τη διασφάλιση του γεωργικού εισοδήματος όσο και για την επισιτιστική επάρκεια. Ωστόσο, τα οφέλη για την ευρωπαϊκή γεωργία από τα αποτελέσματα της έρευνας για τις νέες γονιδιωματικές τεχνικές θα προκύψουν μόνο κατόπιν εισαγωγής σαφούς νομοθετικού πλαισίου βάσει του οποίου θα σχεδιαστούν δράσεις πολιτικής, επενδύσεων, συνεργασίας και προβολής των πλεονεκτημάτων. Ζητούμενό μας είναι φυτά υψηλής διατροφικής αξίας για τους καταναλωτές, που θα μπορούν να προσαρμόζονται καλύτερα στις μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες, θα είναι πιο ανθεκτικά σε εχθρούς και ασθένειες και θα συμβάλλουν στη μείωση των εισροών και στην ενίσχυση της αποδοτικότητας των πόρων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την προώθηση συνεργασιών μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, αγροτών και μικρών και μικρομεσαίων αγροτικών επιχειρήσεων είναι καίριας σημασίας, ώστε να επιταχυνθεί η πρακτική εφαρμογή και η αξιοποίηση της έρευνας στο αγρόκτημα.

Η μεγιστοποίηση του παραγωγικού δυναμικού της γεωργίας μέσω της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών αποτελεί την ευκαιρία προς την κατεύθυνση του στόχου της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας, μιας πιο βιώσιμης οικονομίας και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας. Η καινοτομία οφείλει να είναι ανθρωποκεντρική με γνώμονα τη στήριξη των ευρωπαίων αγροτών και την πρόσβαση των πολιτών σε βιώσιμα, υγιεινά και χωρίς αποκλεισμούς συστήματα τροφίμων».

Ανιχνεύθηκε πληθυσμός της Μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata Wiedemann, Diptera: Tephritidae) στην περιοχή της Ημαθίας και της Πέλλας.

Συγκεκριμένα στο ευρύ δίκτυο των παγίδων του Περιφερειακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου και των ερευνητικών προγραμμάτων (European Union’s Horizon 2020 Program FF-IPM Project και European Union's Horizon Research and Innovation Programme) παρατηρήθηκαν συλλήψεις του εντόμου.

Είναι πολυφάγο είδος. Προσβάλλει την ροδακινιά, αχλαδιά, δαμασκηνιά, συκιά, λωτούς, μηλιά, κυδωνιά, κ.α.

Ο κ. Κώστας Καζαντζής, γεωπόνος από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Νάουσας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «στο παρελθόν η Μύγα της Μεσογείου δημιουργούσε προβλήματα στην χώρα μας μέχρι το ύψος της Πιερίας. Τώρα με την κλιματική αλλαγή έχει κάνει κάποιους θύλακες στην Μακεδονία αλλά μπορεί περιστασιακά να κάνει ζημιές και σε άλλες περιοχές». 

Το έντομο προσβάλει τους καρπούς από την αλλαγή του χρώματος και έως την συγκομιδή, με αποτέλεσμα να ωριμάζουν πρόωρα και να πέφτουν. Τα θηλυκά ωοτοκούν ομάδες αυγών στους ώριμους καρπούς όπου η οπή ωοτοκίας στην αρχή είναι αδιόρατη. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες τρέφονται με τη σάρκα των καρπών, ενώ η προσβολή συχνά ακολουθείται από δευτερογενείς φυτοπαθολογικές προσβολές που επιτείνουν περαιτέρω την απώλεια παράγωγης.    

Έχει μεγάλη διασπορά και μπορεί να πετάξει σε αποστάσεις εκατοντάδων μέτρων για να βρει κατάλληλο καρπό για ωοτοκία.

Τρόποι αντιμετώπισης

Καλλιεργητικά μέτρα: Συλλογή και καταστροφή των προσβεβλημένων καρπών που πέφτουν στο έδαφος ή είναι πάνω στα δένδρα. Καταστροφή των καρπών αυτοφυών φυτών ή φυτών χωρίς οικονομική σημασία (πχ νεράντζια, σύκα) στην περιοχή της καλλιέργειας ειδικά την εποχή που οι καρποί δεν είναι ώριμοι και κατά συνέπεια επιδεκτικοί προσβολής.

Βιοτεχνολογικές μέθοδοι  

Μαζική παγίδευση: Βασίζεται σε έτοιμο δόλωμα, με την μορφή παγίδων, προσέλκυσης και θανάτωσης των ακμαίων του εντόμου. Η ανάρτηση των παγίδων γίνεται νωρίς με χαμηλό πληθυσμό των εντόμων και πριν την ωρίμανση των καρπών.  

Μαζική εξαπόλυση στείρων εντόμων: Μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε πάρα πολύ μεγάλες εκτάσεις και πολλές φορές σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα καταπολέμησης.

Χημική καταπολέμηση

Δολωματικοί ψεκασμοί: Πραγματοποιούνται με τη χρήση εγκεκριμένου σκευάσματος (κατάλληλο για κάθε καλλιέργεια) και την προσθήκη ελκυστικής ουσίας (υδρολυµένη πρωτεΐνη) σε αναλογία 2%. Η εφαρμογή συνιστάται να γίνεται σε κάθε δεύτερο ή τρίτο δένδρο του οπωρώνα, ενώ τα δένδρα της περιμέτρου ψεκάζονται όλα. Επισημαίνεται ότι οι δολωµατικοί ψεκασµοί είναι αποτελεσματικοί, όταν η εφαρμογή τους είναι καθολική σε µία περιοχή, δηλ. όταν εφαρμόζονται από το σύνολο των καλλιεργητών. 

Ψεκασμοί καλύψεως: Συνίσταται σε ψεκασμό όλου του φυλλώματος των δένδρων με τη χρήση εγκεκριμένου σκευάσματος (κατάλληλο για κάθε καλλιέργεια), οι οποίοι πρέπει να επαναλαμβάνονται ανάλογα µε τη διάρκεια δράσης του σκευάσματος 

Σημαντικές αλλαγές θα ισχύσουν, από 15 Σεπτεμβρίου 2023, για τα επιτρεπόμενα όρια των καταλοίπων φυτοπροστασίας σε σειρά αγροτικών προϊόντων, μετά και από την ανάκληση της άδειας κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας φοσμέτ (phosmet).

Όπως αναφέρει Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από́ τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022.

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
 
Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet, καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥπΑΑΤ (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23).

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών, σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Διαβάστε τον Κανονισμό ΕΕ 2022/94 (εδώ)

Συνεχίζεται ο τρύγος στην Κρήτη με την παραγωγή να είναι μειωμένη λόγω των καιρικών συνθηκών και των προβλημάτων φυτοπροστασίας. Το θετικό είναι ότι οι όψιμες ποικιλίες στο νησί δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα από την ευδεμίδα.  

Ο κ. Πρίαμος Ιερωνυμάκης, πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών Κρήτης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ολοκληρωθεί ο τρύγος στην Κρήτη. Φέτος έχουμε μια δύσκολη χρονιά για τους αμπελουργούς. Πέρσι αυτή την εποχή είχαμε βροχοπτώσεις (πάνω στο τρύγο) με αποτέλεσμα να έχουμε μια άσχημη χρονιά. Φέτος, λόγω περονόσπορου και καύσωνα, η παραγωγή είναι μειωμένη κατά 40% σε σχέση με την άσχημη περσινή χρονιά. Δηλαδή έχουμε μια μείωση σε σχέση με μια κανονική παραγωγή στην Κρήτη κατά 70%. Αφορά επιτραπέζια, σουλτανίνα και οινάμπελα. Ειδικά στα βιολογικά έχουμε μεγάλη ζημιά στην παραγωγή. Θα πρέπει να υπάρξει στήριξη του εισοδήματος στους αμπελουργούς για την δύσκολη φετινή χρονιά». 

Στο μεταξύ το  Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου κάνει λόγο για μέτρια δραστηριότατα της ευδεμίδας (συλλήψεις, ωοτοκίες) στην όψιμη ζώνη του νησιού. Αντίθετα, από την πρώιμη έως και τη μεσοπρώιμη ζώνη η δραστηριότητα που καταγράφεται είναι πολύ χαμηλή. Γενικά, η 3η πτήση του εντόμου κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα για τα συνήθη δεδομένα του νησιού λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικράτησαν το διάστημα 13 - 27 Ιουλίου.

Στα σταφύλια που προορίζονται για τελικό ποιοτικό προϊόν, το όριο ανοχής προσβολών την εποχή αυτή (περκασμός, ωρίμαση) είναι πολύ μικρό έως μηδενικό. Επιπλέον, ο τρύγος καθυστερεί λόγω οψιμότητας της χρονιάς αλλά και άλλων παραγόντων που επηρεάζουν τη φωτοσυνθετική ικανότητα των φύλλων (καύσωνας, υδατική καταπόνηση, περονόσπορος, τζιτζικάκια). Αμπέλια πάντως που θα τρυγηθούν μέσα στο επόμενο δεκαήμερο δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. 

Σε προαύλιο χώρο εταιρείας αγροχημικών προϊόντων η αστυνομία βρήκε θαμμένα τα απόβλητα φυτοπροστατευτικών καλυμμένα με σκυρόδεμα. 

Ειδικότερα, τον περασμένο Ιούλιο, αστυνομικοί του Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, έπειτα από αξιοποίηση πληροφοριών, προχώρησαν στη σύλληψη δύο ημεδαπών ατόμων, ηλικίας 54 και 60 ετών, για παράβαση  της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι συλληφθέντες, από τον Οκτώβριο του 2022, είχαν προβεί στην απόρριψη και επίχωση ποσοτήτων, τουλάχιστον δύο (2) κυβικών μέτρων, στερεών και επικίνδυνων χημικών αποβλήτων, προερχόμενων από την παραγωγική της διαδικασία, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη πρόκληση περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Ανακοίνωση καταδίκης από ΕΣΥΦ (Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας) αναφέρει τα εξής:
Το τελευταίο διάστημα είδε το φως της δημοσιότητας Δελτίο Τύπου της Αστυνομίας «13-07-2023: Σύλληψη δύο ατόμων για περιβαλλοντική ρύπανση», βάσει των οποίων αστυνομικοί του Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης εντόπισαν επιχείρηση - εργοστάσιο φυτοπροστατευτικών προϊόντων στη Βιομηχανική Περιοχή της Σίνδου, η οποία σύμφωνα με ανώνυμη καταγγελία, φέρονταν να είχε θαμμένα βιομηχανικά της απόβλητα στον αύλειο χώρο του εργοστασίου, καλύπτοντάς τα και με σκυρόδεμα. 

Με τη συνδρομή των Αστυνομικών Αρχών και κατόπιν εκσκαφών, βρέθηκε σημαντική ποσότητα θαμμένων αποβλήτων, ενώ ελέγχεται περαιτέρω εάν τα συγκεκριμένα υλικά είναι απαγορευμένα στην Ευρωπαϊκή αγορά και εάν εισήχθησαν παράνομα στη χώρα.

Ο Ε.ΣΥ.Φ. δηλώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι θεωρεί τις πρακτικές αυτές απαράδεκτες, αφού αποτελούν μια τεράστια δυνητική πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος και του υδροφόρου ορίζοντα και δυσφημούν αναίτια τον κλάδο τον οποίο υπηρετεί.

Τα μέλη του Ε.ΣΥ.Φ. ακολουθούν όλες τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας σχετικά με τη διαχείριση των εργοστασιακών τους αποβλήτων και καταδικάζουν απερίφραστα κάθε παράνομη ενέργεια που συνεπάγεται κίνδυνο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον και, εκτός των άλλων, αποτελούν αθέμιτο ανταγωνισμό για τον κλάδο.

Ο Ε.ΣΥ.Φ. και τα μέλη του είναι και θα είναι αρωγοί κάθε προσπάθειας των Ελληνικών Αρχών για την αυστηρότατη εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.

Από την 1η Σεπτεμβρίου 2023 θα είναι σε ισχύ ο Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1032 για την πρόληψη της εισαγωγής και της διασποράς του ιού της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ο συγκεκριμένος ιός, διαπιστώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2019 και έχει εντοπιστεί σε αρκετές περιοχές.

Ο ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας μεταδίδεται με επαφή (μέσω των εργαλείων, των υλικών, των ρούχων, των υποδημάτων ή των χεριών κατά τις καλλιεργητικές εργασίες), μέσω μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού και μολυσμένου σπόρου. Βασική εστία μόλυνσης αποτελεί και το έδαφος, στο οποίο ο ιός, αν υπάρχουν μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, μπορεί να επιβιώσει τουλάχιστον για έξι μήνες.

Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, επισημαίνει ότι «στην περιοχή καλλιεργούνται συνολικά 3.000 στρέμματα με ντομάτα θερμοκηπίου. Γίνονται δύο καλλιέργειες η πρώτη από Δεκέμβριο έως Ιούλιο και η δεύτερη από Αύγουστο μέχρι Νοέμβριο.

Τα πρώτα χρόνια ιός της καστανής ρυτίδωσης δημιούργησε πρόβλημα στην καλλιέργεια στη συνέχεια όμως οι παραγωγοί έμαθαν να παίρνουν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα και το πρόβλημα μειώθηκε. Αυτό που μάθαμε για τον συγκεκριμένο ιό είναι ότι τα μέτρα πρόσληψης αποδίδουν.

Να θυμίσουμε ότι για την πρόληψη τού συγκεκριμένου ιού και για τον περιορισμό της εξάπλωσής του όταν εμφανίζεται, προτείνεται η λήψη των ακόλουθων μέτρων: 
α) Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (απόκτηση φυτών προς φύτευση μόνο με τη συνοδεία φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου). 
β) Έλεγχο, σε τακτά χρονικά διαστήματα, των φυτών και ασφαλή απομάκρυνση και καταστροφή αυτών που εμφανίζουν ιολογικά συμπτώματα. Η απομάκρυνση των φυτών από το θερμοκήπιο πρέπει να γίνεται με προσοχή, χρησιμοποιώντας μεγάλες πλαστικές σακούλες εντός των οποίων θα τοποθετούνται τα συμπτωματικά φυτά, καθώς και τα γειτονικά προς αυτά φυτά. Η καταστροφή αυτών συνιστάται να γίνεται με ταφή σε βάθος σε ακαλλιέργητο σημείο της εκμετάλλευσης. 
γ) Απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης εμπορίου 10% ή Virkon S. 
δ) Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι πριν από κάθε χειρισμό των φυτών. 
ε) Κάλυψη των παπουτσιών και χρησιμοποίηση γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους, καθώς και αλλαγή ρούχων κατά τις μετακινήσεις μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με χέρια τα οποία έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένα φυτά κατά τις διάφορες εργασίες, εκτός αν προηγουμένως τα χέρια έχουν πλυθεί καλά. 
στ) Καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών, δίσκων κλπ. εντός των θερμοκηπίων κατά τη διαδικασία της μεταφύτευσης ή της φύτευσης. 
ζ) Μείωση όσο είναι δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης. 
η) Αφαίρεση των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο. 
θ) Απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας μετά το τέλος αυτής, καθώς και απολύμανση των χώρων τού θερμοκηπίου 
ι) Αποφυγή δανεισμού κυψελών με βομβίνους από ή προς άλλους καλλιεργητές και 
ια) τοποθέτηση τάπητα με απολυμαντικό (χλωρίνη) στην είσοδο του θερμοκηπίου».

Διαβάστε τον Κανονισμό (εδώ)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εντόπισε, για πρώτη φορά, την μαύρη κηλίδωση εσπεριδοειδών (Phyllosticta citricarpa) σε εισαγωγή φορτίου πορτοκαλιών από την Αίγυπτο.

Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη μυκητολογική ασθένεια, αποτελεί παθογόνο καραντίνας, που προσβάλει τα εσπεριδοειδή των τροπικών και υποτροπικών περιοχών, μειώνοντας την ποσότητα και την ποιότητα των παραγόμενων καρπών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το παθογόνο μπορεί να υπάρχει σε μια περιοχή για πολλά χρόνια πριν εμφανιστούν συμπτώματα στα φυτά.

Αυτό έχει ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις από την πλευρά των αγροτικών οργανώσεων της Ισπανίας, οι οποίες ζητούν από την Κομισιόν αλλά και από τον Ισπανό Υπουργό Γεωργίας, Λουίς Πλάνα (έχουμε ισπανική Προεδρία στην ΕΕ), να προχωρήσει σε ελέγχους.
 
Συγκεκριμένα η AVA-ASAJA προτρέπει την Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων (SANTE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να στείλει μια αποστολή επιθεώρησης στην περιοχή παραγωγής των μολυσμένων φρούτων για να προσδιορίσει την έκταση της νόσου και, όπου χρειάζεται, να κλείσει τις οδούς εισόδου στην ΕΕ για τα αιγυπτιακά εσπεριδοειδή, εφόσον η συγκεκριμένη χώρα δεν εγγυάται τη φυτοϋγειονομική της ασφάλεια.

Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτών Βαλένθιας (AVA-ASAJA), Cristóbal Aguado, τονίζει ότι «η μαύρη κηλίδα είναι ένα παράσιτο καραντίνας, σύμφωνα με το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), που προσαρμόζεται τέλεια στο μεσογειακό κλίμα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι εξαπλώνεται ήδη στην Τυνησία και, προφανώς, έφτασε και στην Αίγυπτο. Σε περίπτωση εισαγωγής και εξάπλωσης αυτής της ασθένειας σε ευρωπαϊκό έδαφος, θα υπάρξουν προβλήματα στην αντιμετώπισή της λόγω των περιορισμών που έχει θέσει η ΕΕ στην χρήση φυτοπροστατευτικών». 

Αυτό που ζητάνε οι Ευρωπαϊκοί φορείς των τροφίμων είναι ότι ισχύει για τους αγρότες της ΕΕ (φιλοπεριβαλλοντική πολιτική κ.α.) να ισχύει και για τις τρίτες χώρες που εξάγουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ. Αναμένουμε την θέση του Έλληνα Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Πριμοδότηση της ιδιωτικής δακοκτονίας με μέθοδο μαζικής παγίδευσης στην ελιά αλλά και σε μεθόδους εναλλακτικής φυτοπροστασίας στα εσπεριδοειδή δίνει η νέα ΚΑΠ.

Συγκεκριμένα η Δράση 31.6-ΙΓ «Εφαρμογή των εθελοντικών οδηγιών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας» της νέας ΚΑΠ συνίσταται στην εφαρμογή της μεθόδου αντιμετώπισης του δάκου (Βactocera oleae) στην ελαιοκαλλιέργεια και της μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata) σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά).

Όπως αναφέρει η σχετική απόφαση της εφαρμογής του οικολογικού σχήματος, η βιοτεχνολογική μέθοδος της μαζικής παγίδευσης των ακμαίων των παραπάνω εντόμων-στόχων, συνίσταται στην ανάρτηση εντομοπαγίδων στα κλαδιά των δέντρων, οι οποίες μέσω προσελκυστικών τροφής ή και φερομόνης φύλου τις οποίες περιέχουν, έλκουν τα ακμαία του εντόμου, τα παγιδεύουν και στη συνέχεια τα θανατώνουν είτε μέσω της επαφής της με το μέρος της παγίδας που περιέχει εντομοκτόνο ή μέσω πνιγμού εντός της παγίδας, είτε τα θανατώνουν μέσω επαφής των εντόμων με το εντομοκτόνο με το οποίο είναι εμποτισμένη η επιφάνεια της παγίδας (προσέλκυση και θανάτωση/ attract and kill).

Η παρακολούθηση του πληθυσμού του εχθρού - στόχου για τον προσδιορισμό του κατάλληλου χρόνου τοποθέτησης των παγίδων μαζικής σύλληψης, του κατάλληλου αριθμού παγίδων ανά εκτάριο, και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας εφαρμογής της ενισχυόμενης μεθόδου, γίνεται μέσω παγίδων παρακολούθησης (monitoring).

Στόχος της δράσης είναι η μείωση της χημικής καταπολέμησης των ανωτέρω εχθρών - στόχων (δάκου και μύγας της Μεσογείου), συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων και στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας στους ελαιώνες και τους οπωρώνες εσπεριδοειδών στους οποίους θα εφαρμοστεί η δράση.

Οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν της «Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας» για της καλλιέργειες της ελιάς, της πορτοκαλιάς και της μανταρινιάς, κατά περίπτωση. Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται:

α) Να εφαρμόζουν τη μέθοδο της μαζικής παγίδευσης (mass trapping) του δάκου της ελιάς (Βactocera Oleae) σε αγροτεμάχια με ελιές ή και της μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata) σε αγροτεμάχια με εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, μανταρινιά). Ο αριθμός παγίδων μαζικής σύλληψης ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που εφαρμόζεται για το σύνολο των δηλούμενων εκτάσεων που χρησιμοποιούν το ίδιο σκεύασμα, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από τον ελάχιστο αριθμό παγίδων ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που προβλέπεται στην Άδεια Διάθεσης του σκευάσματος στην Αγορά (ΑΑΔΑ).

β) Να κάνουν αποκλειστική χρήση εγκεκριμένων για την αντιμετώπιση των παραπάνω εντομολογικών εχθρών σκευασμάτων φυτοπροστασίας μαζικής παγίδευσης, τα οποία βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΥπΑΑΤ (εδώ)
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες το επίπεδο του πληθυσμού του εχθρού - στόχου είναι τέτοιο ώστε η πραγματική ή η προβλεπόμενη ζημιά στην ηρτημένη παραγωγή είναι πάνω από το κατώφλι επέμβασης, σύμφωνα με τεκμηριωμένη έκθεση του τεχνικού συμβούλου στο ΣΠΔ της δράσης, επιτρέπεται η εφαρμογή στα αγροτεμάχια της δράσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων που είναι συμβατά με τη βιολογική γεωργία (Καν. (ΕΕ) 2018/848), συμπεριλαμβανομένων των ωφέλιμων μακρο-οργανισμών, για την αντιμετώπιση του εντομολογικού εχθρού - στόχου.
Ο γεωργός δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την αντιμετώπιση των εχθρών - στόχων στα αγροτεμάχια της δράσης, πέραν των εντομοκτόνων περιορισμένης κλίμακας που τυχόν περιέχονται της παγίδες μαζικής σύλληψης και των εντομοκτόνων που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή των δολωματικών ψεκασμών του εθνικού προγράμματος δακοκτονίας στην καλλιέργεια της ελιάς, εφόσον προηγουμένως δεν έχει αποδεδειγμένα εφαρμόσει φυτοπροστατευτικά σκευάσματα που είναι συμβατά με τη βιολογική γεωργία (Καν. (ΕΕ) 2018/848).

γ) Να διατηρούν ηρτημένες στα δέντρα, της παγίδες μαζικής σύλληψης (mass trapping) καθώς και της παγίδες παρακολούθησης (monitoring).

δ) Να τηρούν της δεσμεύσεις της δράσης 31.6-Α, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ). Στο ΣΠΔ πρέπει να αποτυπώνεται η εφαρμογή της μεθόδου της μαζικής παγίδευσης μέσω της αναγραφής του εμπορικού ονόματος και της ΑΑΔΑ των σκευασμάτων μαζικής παγίδευσης ανά επιλέξιμη καλλιέργεια και εντομολογικό εχθρό - στόχο, του συνιστώμενου αριθμού παγίδων μαζικής σύλληψης καθώς και των ημερομηνιών ή του εύρους ημερομηνιών εγκατάστασης των παγίδων μαζικής σύλληψης.

ε) Να διατηρούν φάκελο με τα φορολογικά παραστατικά αγοράς των παγίδων μαζικής σύλληψης τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στα αγροτεμάχια της δράσης κατά το έτος της αίτησης. Από τα φορολογικά παραστατικά πρέπει να 
προκύπτει η συνολική ποσότητα των παγίδων μαζικής σύλληψης.

Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης ορίζεται ως εξής:
Ελαιώνες - 35 ευρώ το στρέμμα
Εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, μανταρινιά) - 17,5 ευρώ το στρέμμα

Την αντίθεσή τους στους υποχρεωτικούς στόχους μείωσης των φυτοπροστατευτικών σε εθνικό επίπεδο, τόνισαν οι υπουργοί της ΕΕ στο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας, που έγινε στις Βρυξέλλες, στις 25 Ιουλίου 2023. Ζήτησαν μάλιστα περισσότερη ευελιξία από την Κομισιόν για στην εφαρμογή αυτού του το μέτρου.  

Οι υπουργοί συζήτησαν σχετικά με τη μελέτη της Επιτροπής που συμπληρώνει την εκτίμηση επιπτώσεων για την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, η οποία δημοσιεύθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. Η μελέτη αυτή αποτελεί συνέχεια της απόφασης του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2022, με την οποία ζητήθηκαν πρόσθετα στοιχεία για τη συμπλήρωση της υφιστάμενης εκτίμησης επιπτώσεων. 

Ορισμένοι υπουργοί δήλωσαν ότι κάποια σημαντικά στοιχεία που αφορούν τον αντίκτυπο της μείωσης των φυτοϋγειονομικών προϊόντων εξακολουθούν να λείπουν από τη μελέτη, ιδίως όσον αφορά την ποσοτική αξιολόγηση της πρότασης για κάθε κράτος μέλος. 

Επιπλέον, οι υπουργοί επανέλαβαν την αντίθεσή τους στους υποχρεωτικούς στόχους μείωσης σε εθνικό επίπεδο και ζήτησαν ευελιξία που θα επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να λαμβάνει υπόψη τις προηγούμενες επιδόσεις του και τις ιδιαιτερότητές του προκειμένου να καθορίσει τους δικούς του στόχους μείωσης. 

Πολλοί υπουργοί τόνισαν επίσης τις ανησυχίες τους όσον αφορά τον ορισμό των «ευαίσθητων τομέων», την περιορισμένη διαθεσιμότητα μη χημικών εναλλακτικών λύσεων αντί των φυτοφαρμάκων, τον αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων και την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς και τη δυνητική αύξηση του διοικητικού φόρτου για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Παρά τις επιφυλάξεις τους σχετικά με την πληρότητα της μελέτης, η πλειονότητα των υπουργών ζήτησε να συζητηθεί λεπτομερώς η μελέτη σε τεχνικό επίπεδο και εξέφρασαν την προθυμία τους να συνεχίσουν να εργάζονται εποικοδομητικά επί της πρότασης προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία επί του σημαντικού αυτού φακέλου πριν από το τέλος του νομοθετικού κύκλου.

Από τη Δευτέρα (21 Αυγούστου 2023), θα ξεκινήσεη διαδικασία της υποβολής αιτήσεων στα έξι Δημόσια Αγροτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ΔΙΕΚ) του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. 

Οι αιτήσεις θα διαρκέσουν έως και την Παρασκευή (15 Σεπτεμβρίου 2023) και θα γίνουν ηλεκτρονικά μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης «gov.gr».

Οι υποψήφιοι θα πρέπει να είναι απόφοιτοι ΙΕΚ_6.jpgΓενικού ή Επαγγελματικού Λυκείου, και θα μπορούν να δηλώσουν με σειρά προτίμησης όσες από τις επτά ειδικότητες επιθυμούν υποβάλλοντας την αίτηση τους ηλεκτρονικά μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης, ακολουθώντας τη διαδρομή: www.gov.gr → Εκπαίδευση → Εγγραφή σε σχολείο → Εγγραφή σε ΙΕΚ του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Για την εισαγωγή στην εφαρμογή υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης απαιτείται ο ΑΦΜ και οι κωδικοί TAXISnet.

Η στέγαση και σίτιση παρέχονται δωρεάν, σε ορισμένο αριθμό σπουδαστών ανά ΙΕΚ. Η παροχή δεν αφορά στο ΙΕΚ Αττικής.

Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ: https://iekelgo.com

Το έτος κατάρτισης 2023-2024 θα λειτουργήσουν με πρωινό ωράριο, έξι (6) ΙΕΚ στις Περιφερειακές Ενότητες: Ιωαννίνων, Ηρακλείου, Κορίνθου, Λάρισας, Αττικής και Τρικάλων, με τις παρακάτω επτά (7) ειδικότητες: 

ΙΕΚ ΑΤΤΙΚΗΣ - ΚΤΗΜΑ ΣΥΓΓΡΟΥ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΙΕΚ ΚΟΡΙΝΘΟΥ - ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΝΕΜΕΑΣ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑΣ & ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΙΕΚ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ - ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΜΕΣΣΑΡΑΣ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΥΠΟ ΚΑΛΥΨΗ

ΙΕΚ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΑΒΕΡΩΦΕΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ

ΙΕΚ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΑΣ - ΤΥΡΟΚΟΜΟΣ

ΙΕΚ ΤΡΙΚΑΛΩΝ - ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΞΥΛΙΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Μετά τον τρύγο θα υπάρξουν παρεμβάσεις για τυχόν αποζημιώσεις των αμπελουργών από τις προσβολές του περονόσπορου.

Αυτό ανέφερε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Διονύσης Σταμενίτης, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ανδρέα Παναγιωτόπολου, με θέμα: «Αποζημιώσεις και ενίσχυση των παραγωγών για τις πληγείσες από τον περονόσπορο αμπελοκαλλιέργειες».

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «οι φυτοπαθολογικές προσβολές, όπως περονόσπορος συγκεκριμένα, δεν καλύπτονται ασφαλιστικά. Ωστόσο, γνωρίζουμε μέσω των υπηρεσιών του ΕΛΓΑ ότι έχουν σημειωθεί εκτεταμένες προσβολές από περονόσπορο σε αμπελοκαλλιέργειες, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές όπως η Δυτική Ελλάδα, η Πελοπόννησος, η Κρήτη, αλλά και η Μακεδονία.

Σήμερα, όμως, που συζητάμε δεν έχουμε την πλήρη εικόνα του φαινομένου καθώς αυτό εξελίσσεται και είμαστε υποχρεωμένοι να το παρακολουθούμε όπως και το κάνουμε. 

Στο τέλος, λοιπόν, της καλλιεργητικής περιόδου θα γίνει αξιολόγηση της κατάστασης όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί και τότε θα είμαστε σε θέση να πούμε αν και σε ποιες παρεμβάσεις θα προχωρήσουμε, εφόσον αυτές κριθούν απαραίτητες και για τα αμπέλια και για άλλες καλλιέργειες που εμφανίζουν ή θα εμφανίσουν προβλήματα. Και σε αυτήν την περίπτωση, θα εξαντλήσουμε κάθε εργαλείο και μέσο που μας δίνει η εθνική και η ενωσιακή νομοθεσία».

O Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης συμμετείχε στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε, στις Βρυξέλλες, την Τρίτη, 25 Ιουλίου 2023, όπου τέθηκαν οι κύριες προτεραιότητες του επόμενου εξαμήνου  για τη γεωργία και την αλιεία.

Από τα κυριότερα θέματα που συζητηθήκαν στο Συμβούλιο ήταν η ορθολογική χρήση φυτοφαρμάκων, η κατάσταση της αγοράς γεωργικών προϊόντων υπό το πρίσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ενώ έγινε ανταλλαγή απόψεων για τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής, σχετικά με τον κανονισμό για τα φυτά που παράγονται με ορισμένες νέες γονιδιωματικές τεχνικές και για τα συναφή τρόφιμα και ζωοτροφές.

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έθεσε την ανάγκη για γρηγορότερα αντανακλαστικά της Ε.Ε σε ότι αφορά την κλιματική αλλαγή άλλα και σε νέους επιθετικούς κίνδυνους που παρουσιάζονται με αρνητικές συνέπειες σε αγρότες και σε παραγωγούς. Τόνισε επίσης ότι η  Ελλάδα παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην επίτευξη όλων στόχων και δράσεων της ΕΕ και ειδικά στην ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση»,  όπως επεσήμανε ο Υπουργός, «για να συνεχίσει να  αντιμετωπίζει με αποτελεσματικότητα αυτές τις προκλήσεις, θα πρέπει να διασφαλίζονται, τόσο οι κατάλληλες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες για τη συνέχιση της γεωργικής παραγωγής, όσο και η ικανότητα των κρατών μελών να αντιμετωπίζουν με ταχύ, έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο τους φυτοϋγειονομικούς κινδύνους».

Όσο για τη συμπληρωματική εκτενή μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων ο ΥπΑΑΤ  υπογράμμισε: «Θεωρούμε ότι ορισμένα σημεία χρειάζονται περισσότερες διευκρινίσεις, κάτι το οποίο αναμένουμε να γίνει σε τεχνικό επίπεδο. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι κρίσιμα ερωτήματα δεν έχουν απαντηθεί επαρκώς, δεν υπάρχουν σαφείς εξηγήσεις αναφορικά με τις ποσοτικοποιημένες εκτιμήσεις του αντίκτυπου στα κράτη μέλη και τα τελικά συμπεράσματα είναι γενικά και μη στοιχειοθετημένα. Επίσης, ορισμένες καλλιέργειες για τις οποίες προκύπτει ότι θα επηρεαστούν αρνητικά, αφορούν ορισμένα πολύ σημαντικά ελληνικά γεωργικά προϊόντα, τόσο για την εγχώρια κατανάλωση όσο και για τις εξαγωγές της χώρας».

Για τον κανονισμό για τα φυτά που παράγονται με ορισμένες νέες γονιδιωματικές τεχνικές και για τα συναφή τρόφιμα και ζωοτροφές ο ΥπΑΑΤ σημείωσε πώς στο πλαίσιο των αλλεπάλληλων κρίσεων που αντιμετωπίζει ο αγροδιατροφικός τομέας, αλλά και στο πλαίσιο του στόχου της επίτευξης της επισιτιστικής αυτονομίας της Ένωσης, χρειάζονται νέες καινοτόμες λύσεις για την παραγωγή περισσότερων τροφίμων. Ταυτόχρονα μετέφερε στους Ευρωπαίους ομόλογούς του, την ανησυχία  των Ελλήνων αγροτών για τον κίνδυνο δημιουργίας μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών καταστάσεων στην αγορά, καθώς οι νέοι χαρακτήρες που δημιουργούνται με τις νέες γονιδιωματικές τεχνικές θα προστατεύονται με διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Όπως είπε ο κ. Αυγενάκης: «Οι φυτικές ποικιλίες δεν προστατεύονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και αυτό πρέπει να διασφαλιστεί και σε αυτή την περίπτωση. Είναι αναγκαία η αξιοποίηση της τεχνολογικής προόδου και της καινοτομίας, ώστε να εξασφαλιστεί  η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, παράλληλα με την πράσινη μετάβαση της οικονομίας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με τα παλιά εργαλεία. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των φυτοφαρμάκων, οι αγρότες χρειάζονται νέα εργαλεία».

Η νομοθετική ρύθμιση των νέων γονιδιωματικών τεχνικών είναι απαραίτητη, καθώς μέσω ενός σαφούς νομοθετικού πλαισίου διευκολύνεται η έρευνα και η καινοτομία. Στο πλαίσιο αυτό, όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε ο ΥπΑΑΤ κορωνίδα μιας υπεύθυνης προσέγγισης αποτελεί η αρχή της προφύλαξης, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τον πιθανό κίνδυνο για τους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά και το περιβάλλον.

Για τους Κανονισμούς  σχετικά με την παραγωγή και την εμπορία φυτικού και δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού στην  παρέμβασή του ο κ. Αυγενάκης  σημείωσε, πως «η Ευρώπη είναι η κορυφαία παραγωγός και εξαγωγέας πολλαπλασιαστικού υλικού παγκοσμίως και, είναι θετικό ότι διατηρούνται οι πυλώνες της επιτυχημένης υφιστάμενης νομοθεσίας. Σε ότι αφορά τη νέα απαίτηση περί τήρησης των όρων βιωσιμότητας για την εγγραφή ποικιλιών στη νομοθετική πρόταση, θεωρούμε ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί με τέτοιο πρακτικό τρόπο που να μην οδηγεί σε έναν μάλλον ανεπιθύμητο περιορισμό της διαθεσιμότητας των βελτιωμένων ποικιλιών».

Στην πρόταση της Ρουμανίας με την υποστήριξη Ουγγαρίας, Πολωνίας για παρεκκλίσεις από τα πρότυπα της αιρεσιμότητας, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, ο Έλληνας Υπουργός τόνισε πώς χωρίς αμφιβολία, το τρέχον διάστημα οι γεωργοί της Ένωσης και ιδίως της χώρας μας, βάλλονται από πολλές και διαφορετικές αντιξοότητες, προσθέτωντας: «Συμφωνούμε, με τις ανησυχίες του κοινού εγγράφου με πρωτοβουλία της Ρουμανίας. Η παροχή ευελιξίας στους γεωργούς αυτή την περίοδο είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιβίωσή τους. Η πρόταση για παρέκκλιση από την εφαρμογή των Προτύπων 7 και 8 και για το έτος 2024 θεωρούμε ότι μπορεί να βοηθήσει, ενώ παράλληλα δεν επηρεάζεται σημαντικά η περιβαλλοντική στόχευση της αιρεσιμότητας».

Μεγάλος προβληματισμός υπάρχει σε ροδακινοπαραγωγούς της Πέλλας λόγω της παραμόρφωσης των καρπών που παρουσιάστηκε σε αγροκτήματα των Γιαννιτσών, η οποία ακόμη κανείς δεν γνωρίζει που οφείλεται. Το πρόβλημα, που ξεκίνησε από πέρυσι αλλά επεκτάθηκε φέτος, έχει σαν αποτέλεσμα οι καρποί να είναι μη εμπορεύσιμοι αλλά ούτε να μπορούν να πάνε για χυμοποίηση. 

«Μια άγνωστης μέχρι στιγμής ασθένεια εμφανίσθηκε σε αγροκτήματα ροδάκινων στην περιοχή του Κάμπου των Γιαννιτσών, προκαλώντας συμπτώματα που η έκταση και η ένταση αυτών δεν υπήρχαν έως το 2021, όπου και εντοπίσθηκε για πρώτη φορά», τονίζει στον ΑγροΤύπο ο κ. Σάββας Παστόπουλος, Γεωπόνος MSc Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. 

Και προσθέτει: «Η ασθένεια κατά το πρώτο έτος εμφανίζει συμπτώματα παραμόρφωσης των καρπών σε βαθμό που δεν εμπορεύσιμοι ούτε για χυμοποίηση. Το δεύτερο έτος εμφανίζει έντονη οφθαλμόπτωση φυλλοφόρων και ανθοφόρων οφθαλμών ενώ όσοι καρποί μείνουν επάνω στα δένδρα είναι παντελώς παραμορφωμένοι. 

Μέχρι στιγμής φαίνεται ότι προσβάλλονται όλες οι ποικιλίες βιομηχανικού ροδάκινου, ενώ έχει εντοπισθεί και σε επιτραπέζιες ποικιλίες. 

Η άγνωστη ασθένεια φαίνεται ότι επεκτείνεται ραγδαία, καθώς δεκάδες κτήματα πέριξ των πρώτων όπου εμφανίσθηκε, έχουν εμφανίσει συμπτώματα σε μία έκταση που μπορεί να ξεπερνάει τα 500 στρέμματα. 

Το τμήμα ποιοτικού και φυτουγειονομικού ελέγχου της ΠΕ Πέλλας ενημερώθηκε άμεσα από τους τοπικούς Γεωπόνους μετά τις σχετικές απαντήσεις από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και δρώντας άμεσα προχωράει σε περεταίρω εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί το αίτιο που προκαλεί την ασθένεια. 

Ακόμη, δεν είναι σαφές αν πρόκειται για κάποιο καινούργιο ιό ή συνδυασμό κάποιων παλαιότερων. Το σίγουρο είναι ότι πολλά κτήματα έχουν καταστραφεί φέρνοντας σε απόγνωση τους παραγωγούς. 

Ταυτόχρονα, δεν είναι γνωστό αν το φαινόμενο θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και αν θα συνεχίσει να επεκτείνεται με αυτή την ένταση. 

Φυσικά, δεν πρέπει να συγχέονται μεμονωμένοι παραμορφωμένοι καρποί σε άλλα κτήματα και άλλες περιοχές με την άγνωστη αυτή ασθένεια. Πολλές φορές παραμορφωμένοι καρποί εμφανίζονται από εντομολογικές προσβολές ή από κακή γονιμοποίηση στην άνθιση. 

Τέλος, οι παραγωγοί που αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα ζητούν από την πολιτεία να τους βοηθήσει άμεσα, καθώς έχουν μείνει χωρίς εισόδημα, αφού τα ροδάκινα τους είναι πλέον άχρηστα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επιβεβαιωθούν οι φόβοι ότι πρόκειται για κάποια νέα ίωση η οποία θα απειλήσει την εγχώρια παραγωγή ροδακίνων».

Ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και μας ανέφεραν ότι γίνεται ενδελεχής έλεγχος για να εξακριβωθεί αν είναι ιολογικό το πρόβλημα. 

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ επισημαίνει ότι η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Και προσθέτει: Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022. 

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

• Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού). 
• Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γεν. Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23). 

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Την σύσταση δύο Ομάδων Εργασίας, οι οποίες θα μελετήσουν τα αίτια για την  προσβολή της καλλιέργειας μηλιάς και αμπελιού αντιστοίχως, από μυκητολογικές ασθένειες, αποφάσισε ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας, κ. Ιορδάνης Τζαμτζής. 

Ο Αντιπεριφερειάρχης όρισε ως μέλη τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. Πέλλας, εκπροσώπους καταστημάτων διάθεσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και εκπροσώπους ομάδων παραγωγών.

Ειδικότερα, σχετικά με τις ζημιές στην παραγωγή μήλων, η αρμόδια Ομάδα Εργασίας θα μελετήσει την προσβολή της καλλιέργειας μηλιάς από τη μυκητολογική ασθένεια «φουζικλάδιο της μηλιάς», για την καλλιεργητική περίοδο 2023. 

Σε ό,τι αφορά τις καλλιέργειες αμπελιού, η αρμόδια Ομάδα Εργασίας θα μελετήσει την προσβολή τους από τη μυκητολογική ασθένεια «περονόσπορος της αμπέλου», για την καλλιεργητική περίοδο 2023.

Οι δύο Ομάδες Εργασίας θα διερευνήσουν τους παράγοντες που οδήγησαν στην εκτεταμένη προσβολή των δύο ειδών και θα προσδιορίσουν τον όγκο της απολεσθείσας παραγωγής, εξαιτίας των ασθενειών. Έργο των Ομάδων είναι επίσης η συλλογή και η διάθεση τεκμηριωμένων στοιχείων και δεδομένων, καθώς και η κατάθεση τεχνικής έκθεσης αναφορικά με τις δύο ασθένειες.

«Σε κάθε περίπτωση η γνώση είναι δύναμη. Γνωρίζοντας όλες τις παραμέτρους των ασθενειών, που πλήττουν τις παραγωγές μας, θα μπορούσαμε ίσως να προλάβουμε κάποιες από αυτές στο μέλλον», τόνισε ο Αντιπεριφερειάρχης, κ. Ιορδάνης Τζαμτζής, μετά την απόφαση για τη συγκρότηση των δύο Ομάδων Εργασίας.  

Ως περιοχή έρευνας ορίζονται, για την αμπελοκαλλιέργεια ο Δήμος Αλμωπίας και η ΔΚ Κρύας Βρύσης, ενώ για την καλλιέργεια μηλιάς η ΔΕ Βεγορίτιδας. 

Για την υλοποίηση του έργου τους, οι δύο Ομάδες Εργασίας μπορούν να επικοινωνούν με παραγωγούς, να επισκέπτονται αγρούς και να συγκεντρώνουν τεκμήρια, όπως ημερολόγια αγρού με τις εφαρμογές φυτοπροστατευτικών προϊόντων, δεδομένα μετεωρολογικών σταθμών κ.α. για την υποστήριξη της τεχνικής έκθεσης. 

Οι Ομάδες Εργασίας είναι μη αμειβόμενες και η θητεία τους ορίζεται ως ετήσια με έναρξη στις 19/07/2023.

Την Δευτέρα, 12 Ιουνίου 2023, η σύμπραξη του έργου ΕΛΙΑΔΑ Τ2ΕΔΚ-01315 διοργάνωσε ημερίδα για τον χαρακτηρισμό, τα πλεονεκτήματα, την  ανάδειξη  και την προώθηση του γενετικού υλικού των ελληνικών ποικιλιών ελιάς, η προστασία και αξιοποίηση του οποίου αποτελεί επιτακτική ανάγκη λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. 

Οι ερευνητές και οι ελαιοπαραγωγοί, που συμμετέχουν στο έργ,ο παρουσίασαν ενδιαφέροντα ερευνητικά αποτελέσματα και καινοτόμες τεχνολογίες του έργου.  

Ο Δρ. Παναγιώτης Καλαϊτζής, υπεύθυνος σπουδών και έρευνας του Τμήματος Οπωροκηπευτικών Γενετικής και Βιοτεχνολογίας στο ΜΑΙΧ έκανε μια συνολική ανασκόπηση του έργου, την μέχρι σήμερα πρόοδο και παρουσίασε  αποτελέσματα για τα εξής ζητήματα:

• Ανίχνευση ποικιλιών ελιάς με αντοχή στο αβιοτικό στρες (πλημμύρες, αλατότητα χαμηλές θερμοκρασίες). 
• Πειραματική διαδικασία in vitro καλλιέργειας ελαιόδεντρων σε ειδικά υποστρώματα για την ανάπτυξη ριζών και βλαστών. 

Χρησιμοποιώντας τις ποικιλίες Κορωνέϊκη και Καλαμών εμβολιασμένες σε διαφορετικά υποκείμενα, το έργο στοχεύει στην παραγωγή  ελαιοδένδρων με αντοχή στο αβιοτικό στρες. Η ομάδα του ΜΑΙΧ παρουσίασε ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα όπου υπέβαλαν ποικιλίες ανθεκτικές (Αρβανιτολιά και Λευκολία) και μη ανθεκτικές στην αβιοτική καταπόνηση (Κορωνέϊκη και Γαϊδουροελιά) σε συνθήκες πλημμύρας συγκριτικά με συνθήκες υψηλής αλατότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στη ποικιλία Κορωνέϊκη παρατηρήθηκε σχηματισμός αερεγχύματος στις ρίζες, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί δυνητικά ως δείκτης ανταπόκρισης σε αβιοτικές καταπονήσεις.
 
Ο Δρ. Πολυδεύκης Χατζόπουλος, καθηγητής στο εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας του Τμήματος Βιοτεχνολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών, παρουσίασε τη μεθοδολογία που ακολούθησαν για τη μελέτη της αντίδρασης νεαρών ελαιόδεντρων σε συνθήκες ξηρασίας με χρήση υδρόφιλων χημικών ουσιών (Πολυαιθυλενογλυκόλη). Επιπλέον, ο Δρ. Χατζόπουλος μίλησε για την εφαρμογή σύγχρονων μοριακών τεχνικών ανάλυσης (VIGS) για την μελέτη της ολευρωπαΐνης με χρήση του ενζύμου β-γλυκοσιδάση (OeGLU). Το ένζυμο αυτό εμπλέκεται στη βιοσυνθετική οδό των σεκοϊριδοειδών στα ελαιόδεντρα. Η μείωση των μεταγραφών OeGLU είχε ως αποτέλεσμα την απουσία τόσο ανοδικών όσο και καθοδικών κινήσεων των σεκοϊριδοειδών. Αυτό είναι σημαντικό γιατί παρέχει πληροφορίες για τη ρύθμιση της περιεκτικότητας σε πολυφαινόλες στους καρπούς της ελιάς. 

Ο κύριος Ευτύχης Ανδρουλάκης, εφευρέτης και παραγωγός της εξαιρετικής ετικέτας ελαιόλαδου Pamako, καθώς και άλλων πολύ επιτυχημένων ετικετών που πωλούνται σε φαρμακεία της Ευρώπης, περιέγραψε τις καινοτομίες που εφαρμόζει στο ελαιοτριβείο του συνεργάτη του, κ. Μιχαήλ Μαράκα, ο οποίος είναι φορέας του έργου ΕΛΙΑΔΑ. Αυτές περιλαμβάνουν ένα νέο σύστημα πλυσίματος και στεγνώματος των καρπών της ελιάς στο ελαιοτριβείο το οποίο χρησιμοποιεί μειωμένη ποσότητα καθαρού νερού και μειώνει τη θερμοκρασία των καρπών κατά 2 έως 3 βαθμούς Κελσίου καθώς ταυτόχρονα τους καθαρίζει και τους στεγνώνει - ένα σημαντικό βήμα, καθώς οι χαμηλότερες θερμοκρασίες και οι ξηρές ελιές παράγουν ελαιόλαδο υψηλότερης ποιότητας. Ο κ. Ανδρουλάκης αναφέρθηκε επίσης στον αποχρωματιστή/θραυστήρα καρπών ελιάς που προσάρμοσε ώστε να αφαιρεί το μεγαλύτερο μέρος της φλούδας, χωρίς πλαστικά υλικά και να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία. Όλες οι παραπάνω σύγχρονες τεχνικές παράγουν υψηλής ποιότητας, ελαιόλαδο που συντελεί σε υψηλότερη τιμή.

Ο Δρ. Μπλαζάκης Κωνσταντίνος, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Οπωροκηπευτικών Γενετικής & Βιοτεχνολογίας του MAIX παρουσίασε το OliveID, το οποίο αποτελεί ένα εργαλείο που βασίζεται στην ανάλυση εικόνων για τον προσδιορισμό των ποικιλιών ελιάς, χρησιμοποιώντας  αριθμητική ανάλυση των τιμών του μεγέθους, του σχήματος και της δομής των φύλλων ελιάς, του καρπού και πυρήνα. Εξήγησε πώς αυτό το νέο εργαλείο μπορεί να βοηθήσει στον χαρακτηρισμό και τη διάκριση μεταξύ των ποικιλιών ελιάς, καθώς και στη δημιουργία σχέσεων μεταξύ τους, με βάση αυστηρά καθορισμένες μαθηματικές προδιαγραφές, σύγχρονες τεχνικές προγραμματισμού και καινοτόμους αυτοματοποιημένους αλγόριθμους. Αυτό το εργαλείο θα μπορούσε να είναι χρήσιμο σε αγρότες, αγοραστές, δημόσιους φορείς, ερευνητές και άλλους στη βιομηχανία τροφίμων. Ήδη αναπτύσσεται μια εφαρμογή smartphone και τα δεδομένα για πολλές ποικιλίες είναι ήδη ελεύθερα διαθέσιμα σε μια βάση δεδομένων στο ΜΑΙΧ, η οποία δημιουργήθηκε από το φορέα του έργου AVMap GIS A.E.

Υπερβολική παρουσία φυτοφαρμάκων διέθετε το 35,3% των φορτίων φρούτων και λαχανικών που εισήχθησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την Τουρκία. Αυτό γνωστοποίησε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων INCOFRUIT - HELLAS επικαλούμενος στοιχεία του Συστήματος Ταχείας Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF).

Ειδικότερα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, το Σύστημα Ταχείας Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF) έλαβε συνολικά 272 ειδοποιήσεις από τις χώρες που το αποτελούν λόγω της υψηλής παρουσίας φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που έχουν φτάσει στις χώρες μέλη της την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είτε από τρίτες χώρες είτε από την ίδια την ΕΕ.
Η χώρα που παρουσίασε τις περισσότερες ειδοποιήσεις μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 30 Ιουνίου 2023, 35,3% του συνόλου, ήταν η Τουρκία με 96 ειδοποιήσεις για υπερβολική ποσότητα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που προσπάθησε να εισαγάγει στις αγορές των χωρών μελών του η ΕΕ.

Οι πιπεριές είναι το προϊόν της Τουρκίας που παρουσίασε τον μεγαλύτερο αριθμό περιπτώσεων υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων (41 φορτία), που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν καταστραφεί στα σύνορα της κοινότητας. Στην κατάταξη των τουρκικών προϊόντων φρούτων και λαχανικών με αυξημένα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, τις πιπεριές ακολούθησαν τα λεμόνια (28), τα μανταρίνια (10) και οι ντομάτες (6).

Την Τουρκία ακολουθεί η Αίγυπτος με 42, εκ των οποίων τα 30 αντιστοιχούσαν σε πορτοκάλια που εισάγονται από τη χώρα αυτή, 3 πιπεριές και άλλα 9 σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Η Ινδία ακολουθεί με 18 ειδοποιήσεις, ενώ στην συνέχεια είναι η Κένυα 15, η Σρι Λάνκα 13, η Κίνα και το Βιετνάμ με 7 καθεμία, το Μπαγκλαντές 6 και η Μαδαγασκάρη 5. Οι υπόλοιπες ειδοποιήσεις κατανέμονται σε συνολικά 32 χώρες που πούλησαν τα φρούτα και τα λαχανικά τους σε κοινοτικές αγορές.

Η Βουλγαρία ήταν η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις περισσότερες απορρίψεις φορτίων φρούτων και λαχανικών από την Τουρκία. Αναμένουμε ενημέρωση από την κυβέρνηση για τον αριθμό με τις απορρίψεις φορτίων από την Τουρκία στην Ελλάδα.

Πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η Ελλάδα, το πρώτο πεντάμηνο του 2023, εισήγαγε από την Τουρκία 7.326 τόνους φρούτων και λαχανικών (αξίας 13,533 εκατ. ευρώ), με τους 1.100 τόνους να αντιστοιχούν σε κολοκυθάκια, 952 τόνους σε πιπεριές και γλυκοπιπεριές, 253 τόνους ντομάτας και 52 τόνους λεμόνια.

Τον ορατό κίνδυνο η Ελλάδα να απολέσει γενετικούς φυτογενετικούς πόρους καλλιεργούμενων ειδών και ζωικούς γενετικούς πόρους, επισήμαναν οι ερευνητές του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ στη διάρκεια συνέντευξης που διοργανώθηκε υπό την αιγίδα της Ένωσης Ερευνητών ΕΘΙΑΓΕ, την Πέμπτη (6 Ιουλίου), στο Αγρόκτημα Θέρμης.

Η συνέντευξη είχε θέμα: «Διατήρηση και αξιοποίηση των εθνικών γενετικών πόρων: Ρόλος, δυνατότητες και υποδομές του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ».

«Βρισκόμαστε σε κρίσιμη καμπή», τόνισε ο  διευθυντής ερευνών στον ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ, κ. Γιώργος Σαμούρης, πρόεδρος της Ένωσης Ερευνητών, προσθέτοντας ότι «παρά τον αυξανόμενο κίνδυνο από τη μείωση της γενετικής ποικιλότητας και παρά τη σημαντική οικονομική αξία των γενετικών πόρων τα θέματα αυτά παραμένουν χαμηλής προτεραιότητας στις πολιτικές αποφάσεις σε εθνικό επίπεδο».

«Αν δεν αλλάξει κάτι την επόμενη 5ετία, το 20% των δειγμάτων που διαθέτει σήμερα η Τράπεζα Γενετικού Υλικού (ΤΓΥ) θα περάσει στην ιστορία», επισήμανε η ερευνήτρια στον ΕΛΓΟ-Δήμητρα κα Πόπη Ράλλη, υπεύθυνη συντονισμού της Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού. «Τα 15.000 δείγματα συλλογής από διάφορες παραδοσιακές ποικιλίες, αλλά και αυτοφυή είδη που είναι συγγενή με τα καλλιεργούμενα, δεν μπορούν να διατηρηθούν για πάντα μέσα στους θαλάμους. Πρέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα να ελέγχουμε τη βλαστική τους ικανότητα, να τα πολλαπλασιάζουμε ξανά και να αποθηκεύουμε και πάλι», πρόσθεσε.

Την «επείγουσα» ανάγκη για την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να θεσμοθετηθεί και να οργανωθεί Τράπεζα Ζωικού Γενετικού Υλικού (ΤΖΓΥ) και τη σύσταση εθνικού συμβουλίου για τη διαχείριση των ζωικών γενετικών πόρων, επισήμανε η ερευνήτρια στον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, κα Χριστίνα Λίγδα.

Σύμφωνα με τον Ν. 5035 / 28.03.23, μεταξύ των σκοπών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ είναι η καταγραφή, διατήρηση και αξιοποίηση των εθνικών φυτικών, ζωικών και μικροβιακών γενετικών πόρων, που σχετίζονται με τη γεωργία, τα τρόφιμα και το περιβάλλον, μέσω, ιδίως, της τήρησης Εθνικών Συλλογών και Τράπεζας Γενετικού Υλικού. Η διατήρηση και η αξιοποίηση της ποικιλομορφίας των γενετικών πόρων, είναι καθοριστική για την ικανοποίηση των βασικών ανθρώπινων αναγκών και απαραίτητη για τη διατήρηση και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, των δασών και της αλιείας. Λόγω της θεμελιώδους σημασίας τους, οι γενετικοί πόροι βρίσκονται στο επίκεντρο πολλών διεθνών ρυθμίσεων, όπως τα παγκόσμια σχέδια δράσης (GPA) για τους φυτικούς, ζωικούς και δασικούς γενετικούς πόρους του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), η Διεθνής Συνθήκη για τους Φυτογενετικούς Πόρους για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (ITPGRFA), κλπ. Ωστόσο, παρά τον αυξανόμενο κίνδυνο από τη μείωση της γενετικής ποικιλότητας και παρά τη σημαντική οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική αξία των γενετικών πόρων, τα θέματα αυτά δεν αποτελούν ακόμη ζητήματα υψηλής προτεραιότητας στις πολιτικές αποφάσεις σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο. 

Ειδικότερα στη χώρα μας, παρατηρείται πολυδιάσπαση, κατακερματισμός αρμοδιοτήτων και αποδυνάμωση δημόσιων υποδομών, απουσία μακροχρόνιας και σταθερής χρηματοδότησης των δράσεων που εντάσσονται στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για τους Γενετικούς Πόρους. Η αποσπασματική και ελλιπής χρηματοδότηση θέτει σε κίνδυνο το έργο που έχει γίνει επί δεκαετίες, απειλεί με υποβάθμιση και απώλεια τους γενετικούς πόρους και υπονομεύει οποιαδήποτε προσπάθεια της χώρας να προασπίσει τα βασικά της συμφέροντα στον αγροτικό τομέα και στην πρωτογενή παραγωγή γενικότερα. Παρά τις αδυναμίες αυτές, ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ μπορεί να εκπληρώσει ουσιαστικό ρόλο στα θέματα διατήρησης, χαρακτηρισμού και αξιοποίησης των γενετικών πόρων, γιατί διαθέτει έμπειρο προσωπικό και τις απαραίτητες υποδομές. Απαραίτητη όμως προϋπόθεση είναι η σχετική θεσμοθέτηση από την Πολιτεία και η διασφάλιση των απαραίτητων πόρων (σταθερή).

Αυτό που τονίστηκε στην συνάντηση ήταν ότι για να μπορέσουν ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και τα Ινστιτούτα της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Έρευνας, που διατηρούν τους γενετικούς πόρους, να ανταποκριθούν στον ρόλο που προβλέπει ο νόμος του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ σε οργανωτικό και συντονιστικό επίπεδο, πρέπει η Πολιτεία να αναλάβει: 

1. Τη διασφάλιση αποτελεσματικής λειτουργίας Τραπεζών Γενετικού Υλικού με: 
i. ρύθμιση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της Τράπεζας Φυτικού Γενετικού Υλικού, 
ii. θεσμοθέτηση της Τράπεζας Ζωικού Γενετικού Υλικού, 

2. Την πάγια και επαρκή χρηματοδότηση και στελέχωση με μόνιμο προσωπικό, 

3. Την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των υποδομών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ στην κατεύθυνση αυτή.

Η σουηδική Προεδρία παρουσίασε, στο πρόσφατο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας της ΕΕ του Ιουνίου 2023, την έκθεση προόδου σχετικά με την πρόταση κανονισμού για την αειφόρο χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Η πρόταση είναι μία από τις κύριες πρωτοβουλίες της στρατηγικής της Επιτροπής «Farm-to-Fork», με στόχο τη μείωση της χρήσης και του κινδύνου φυτοπροστατευτικών προϊόντων κατά 50% στην Ένωση έως το 2030. 

Εν αναμονή μιας μελέτης που θα δημοσιευθεί από την Επιτροπή, η οποία θα συμπληρώνει την υφιστάμενη εκτίμηση επιπτώσεων της πρότασης, το Συμβούλιο εστίασε τη συζήτησή του στην έκθεση προόδου και στο συμβιβαστικό κείμενο που παρουσίασε η σουηδική προεδρία.

Η πρόταση αποσκοπεί στην αντικατάσταση της ισχύουσας νομοθεσίας (οδηγία 2009/128/ΕΚ) με κανονισμό, προκειμένου να εναρμονιστούν οι εθνικές πολιτικές για τη χρήση φυτοφαρμάκων και να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τους στόχους των συναφών εμβληματικών πρωτοβουλιών της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (όπως η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα) και της στρατηγικής της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα και του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση.

Ένα από τα βασικά θέματα που επισήμανε η πλειονότητα των αντιπροσωπιών σχετικά με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία ήταν η υποχρέωση που περιέχει η πρόταση της Επιτροπής για τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομικά δεσμευτικούς ειδικούς ανά καλλιέργεια κανόνες για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας.

Η σουηδική Προεδρία προτείνει να δοθεί στα κράτη μέλη η ευελιξία να εγκρίνουν είτε ειδικές ανά καλλιέργεια/τομέα κατευθυντήριες γραμμές είτε νομικά δεσμευτικούς ειδικούς ανά καλλιέργεια/τομέα κανόνες. Η επιλογή αυτή θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να διατηρήσουν τους εθνικούς δεσμευτικούς κανόνες που ήδη διαθέτουν ή να θεσπίσουν αυτούς τους νέους κανόνες οικειοθελώς.

Ένα κράτος μέλος θα μπορεί να επιλέξει να μετατρέψει ορισμένες μόνο πτυχές των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών σε κανόνες, ενώ οι υπόλοιπες θα μπορούν να παραμείνουν κατευθυντήριες γραμμές.

Η υποχρέωση ενημέρωσης της Επιτροπής 9 μήνες πριν από τη θέσπιση των ειδικών ανά καλλιέργεια ή τομέα κανόνων θα παραμείνει όπως προβλέπεται στην πρόταση της Επιτροπής, αλλά, σε περίπτωση που η Επιτροπή προβάλει αντιρρήσεις, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος είτε θα τροποποιήσει το κείμενο των κανόνων είτε θα παράσχει αιτιολόγηση για ποιον λόγο δεν έλαβε υπόψη τις αντιρρήσεις της Επιτροπής. Επιπλέον, η Προεδρία προτείνει να εγκρίνουν τα κράτη μέλη ειδικές ανά καλλιέργεια ή τομέα κατευθυντήριες γραμμές για τουλάχιστον το 75 % της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης (εξαιρουμένων των οικογενειακών κήπων), σε αντιδιαστολή με την πρόταση της Επιτροπής, η οποία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν ειδικούς ανά καλλιέργεια κανόνες για το 90 % της ίδιας έκτασης.

Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας διευκρινίζει ότι οι επαγγελματίες χρήστες πρέπει να εφαρμόζουν τις γενικές αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Επιπλέον, οι επαγγελματίες χρήστες θα πρέπει να εφαρμόζουν τους ειδικούς ανά καλλιέργεια ή τομέα κανόνες, εάν έχουν θεσπιστεί τέτοιοι κανόνες από το κράτος μέλος στο οποίο δραστηριοποιούνται.

Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας προτείνει να διευκρινιστούν οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εναέρια εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. 

Διευκρινίστηκαν επίσης οι απαιτήσεις για την πώληση φυτοπροστατευτικών προϊόντων για: 
1. τους επαγγελματίες χρήστες –ή τους αντιπροσώπους τους– που πρέπει να διαθέτουν έγκυρο πιστοποιητικό κατάρτισης ως προϋπόθεση για την αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων και 
2. τους μη επαγγελματίες χρήστες (συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών πωλήσεων) τους οποίους οι διανομείς έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν σχετικά με την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων σύμφωνα με το άρθρο 55 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009.

Όσον αφορά την κατάρτιση, την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας προτείνει να συμπεριληφθεί νέος ορισμός για το «πιστοποιητικό κατάρτισης», διευκρινίζοντας ότι μπορεί να είναι είτε πιστοποιητικό κατάρτισης είτε αποδεικτικό καταχώρισης σε κεντρικό ηλεκτρονικό μητρώο. Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν ποιο ή ποια συστήματα επιθυμούν να καταγράφουν και να παρέχουν ως αποδεικτικό κατάρτισης.

Επιπλέον, το κείμενο διευκρινίζει ότι, για τη λήψη πιστοποιητικού κατάρτισης, είναι απαραίτητο να αποδεικνύονται οι συναφείς γνώσεις μέσω εξέτασης ή δοκιμασίας.
Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας διευκρινίζει επίσης ότι οι επαγγελματίες χρήστες πρέπει να συμβουλεύονται ανεξάρτητο σύμβουλο για στρατηγικές συμβουλές σχετικά με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία (IPM) ανά τριετία (αντί για κάθε έτος που προβλέπει η πρόταση της Επιτροπής). Οι συμβουλές αυτές μπορούν να παρέχονται μεμονωμένα ή ομαδικά, είτε αυτοπροσώπως είτε με εξ αποστάσεως συνεδρίαση.

Θα πρέπει να προσέχουν οι βαμβακοπαραγωγοί φέτος τις όψιμες προσβολές από πράσινο και ρόδινο σκουλήκι.

Ο προϊστάμενος του Τμήματος Φυτοπροστασίας της ΔΑΟΚ Λάρισας, Δημήτρης Σταυρίδης, ανέφερε στον ΑγροΤύπο ότι «φέτος είναι μια δύσκολη χρονιά για την καλλιέργεια βαμβακιού. Είχαμε σε πολλές περιοχές συνεχόμενες επανασπορές λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών. Όμως και στις περιπτώσεις που δεν είχαμε επανασπορές οι χαμηλές θερμοκρασίες δεν βοήθησαν την ανάπτυξη των φυτών. Φέτος έχουμε μια οψίμιση στην καλλιέργεια βαμβακιού.

Αυτό σημαίνει μειωμένες αποδόσεις στην παραγωγή. Επίσης υπάρχει κίνδυνος να έχουμε φθινοπωρινές βροχοπτώσεις κατά την συγκομιδή, άρα ποιοτικά προβλήματα στο προϊόν.

Όμως οι βαμβακοπαραγωγοί φέτος θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί για τον κίνδυνο όψιμων προσβολών από τα σκουλήκια. Το πράσινο σκουλήκι είναι επικίνδυνο για προσβολές μέχρι τον Οκτώβριο, ενώ το ρόδινο σκουλήκι μπορεί να υπάρχει μέχρι και το Νοέμβριο.

Στην περιοχή της Λάρισας πάντως αν και έχουμε μια οψίμιση της καλλιέργειας έχουμε ήδη τοποθετήσει τις παγίδες και παρακολουθούμε την εξέλιξη των πληθυσμών. Ωστόσο αν θα υπάρξουν προβλήματα στην καλλιέργεια εκτιμώ ότι θα φανεί προς στο τέλος Ιουλίου».

Συστάσεις - καλλιεργητικές πρακτικές 

Πράσινο σκουλήκι: 
Για την καταπολέμηση του πράσινου σκουληκιού, συστήνεται στους παραγωγούς όταν διαπιστώνουν τέσσερις και άνω ζωντανές νεαρές προνύμφες (σκουλήκια 1ου και 2ου σταδίου, μήκους μέχρι 1 εκατοστό) κατά μέσο όρο ανά 100 φυτά ή χρηστικά μία νεαρή προνύμφη στα φυτά ενός μέτρου επί της γραμμής κατά μέσο όρο, τότε μόνο να επέμβουν με τα εγκεκριμένα για την καλλιέργεια εντομοκτόνα. Η καταπολέμηση είναι πιο αποτελεσματική όσο πιο έγκαιρα διαπιστωθεί η ύπαρξη ζωντανών προνυμφών (σκουληκιών) νεαρών σταδίων 1ου και 2ου (μέχρι 1 εκατοστό).

Ρόδινο σκουλήκι: 
Για το ρόδινο σκουλήκι, στο βλαστικό στάδιο, συνιστάται στους παραγωγούς να ελέγχουν εξονυχιστικά τα καρύδια των φυτών για τυχόν στίγματα πάνω στην επιφάνειά τους ή στο εσωτερικό τους με σκοπό τη διαπίστωση ύπαρξης προνυμφών, πραγματοποιώντας τακτικές δειγματοληψίες 100 καρυδιών από αντιπροσωπευτικά σημεία κάθε αγροτεμαχίου. Εφόσον διαπιστωθεί προσβολή στο 5-8% των καρυδιών κατά μέσο όρο, τότε μόνο να γίνεται χημική καταπολέμηση. Το ρόδινο σκουλήκι θεωρείται «ύπουλος» εχθρός του βαμβακιού, που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής από τους βαμβακοπαραγωγούς, καθώς οι νεαρές προνύμφες του ρόδινου σκουληκιού, σε χρονικό διάστημα 20-30 ωρών από την εκκόλαψή τους ανοίγουν στα καρύδια τρύπες εισόδου, που συνήθως επουλώνονται και δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Ακολούθως, τρέφονται στο εσωτερικό των καρυδιών προκαλώντας, αφενός μεν σημαντική ποσοτική και ποιοτική υποβάθμισή τους, αφετέρου δε δυσκολεύεται η χημική καταπολέμησή του σκουληκιού, καθώς προστατεύεται από το περίβλημα του καρυδιού. Επισημαίνεται ότι όπου χρειαστεί επέμβαση με φυτοπροστατευτικά μέσα, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση του ίδιου εντομοκτόνου περισσότερο από δύο φορές την καλλιεργητική περίοδο, ενώ είναι επιθυμητή η εναλλαγή σκευασμάτων διαφορετικού μηχανισμού δράσης και χημικής ομάδας κάθε φορά, προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων ανθεκτικότητας του σκουληκιού σε αυτό.