Ο ΑγροΤύπος συνομίλησε με τον Δρ. Δημήτρη Σταυρίδη, γενικό διευθυντή Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Θεσσαλίας, ώστε να μας αποτυπώσει την εικόνα της καλλιέργειας της αμυγδαλιάς και των παθογόνων στην περιοχή.
Ο Δρ. Σταυρίδης δήλωσε αναλυτικά:
«Η μονίλια είναι μια ασθένεια που σε γενικές γραμμές μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα αλλά αντιμετωπίζεται, μέσω προληπτικών ψεκασμών σε συγκεκριμένα χρονικα σημεία. Η ασθένεια η οποία μας έχει δημιουργήσει ανησυχία είναι η Φόμοψη.»
«Η ασθένεια κάνει την εμφάνισή της κατά περιόδους και δεν δημιουργεί κάθε χρόνο προβλήματα. Το 2017 υπήρξε έξαρση της ασθένειας, δημιουργώντας πολύ μεγάλη μείωση στην παραγωγή στην ποικιλία Φυρανιά. Οι παραγωγοί έφτασαν σε σημείο να ζητήσουν παύση της καλλιέργειας και εκρίζωση των φυτών. Το πρόβλημα παρουσιάστηκε εκ νέου το 2023, επηρεάζοντας και την παραγωγή του 2024. Το αποτέλεασμα είναι οι παραγωγοί να ζητήσουν εκ νέου παύση της καλλιέργειας. Κάποιοι παραγωγοί με απομονωμένες φυτείες κατάφεραν να αντιμετωπίσουν την ασθένεια σε ικανοποιητικό επίπεδο, οι περισσότεροι όμως δεν είχαν αυτή την τύχη, χάνοντας σημαντικό κομμάτι της παραγωγής τους.»
«Φέτος, το 2025, η ασθένεια είναι σε ύφεση, ωστόσο γνωρίζουμε πως το δυναμικό μολύσματος υπάρχει και πρέπει να βρεθεί μια λύση αντιμετώπισης κι όχι αναδιάρθρωσης. Οι παραγωγοί είναι σύμφωνοι με αυτό, καθώς δεν θέλει κανείς μας να χαθεί η ποικιλία της Φυρανιάς, η οποία καθιστά την Ελλάδα ξεχωριστή στο εμπόριο αμυγδάλων.
Πρόκεται για σύμπλεγμα παθογόνων κι όχι για έναν μόνο οργανισμό, κάτι που καθιστά την αντιμετώπιση της ασθένειας δύσκολη έως αδύνατη. Λόγω αυτού, έχουμε εισηγηθεί, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης της Φόμοψης. Συγκεκριμένα, στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι κ. Βαγγέλας Ιωάννης από το τμήμα Φυτοπαθολογίας, κ. Μαδέσης Παναγιώτης του τμήματος Κυτταρικής και Μοριακής Βιολογίας και κ. Νάνος Γεώργιος του τμήματος Δενδροκομίας. Το πρόγραμμα που έχουμε καταθέσει στο Υπουργείο Γεωργίας, και το οποίο αναμένουμε να εγκριθεί τις επόμενες ημέρες, θα εισηγηθεί δειγματοληψίες από την περιοχή, μοριακή εξέταση ώστε να αναγνωριστούν τα παθογόνα και μεταγονιδιωματική ανάλυση των δειγμάτων. Θα δοκιμαστούν επίσης τρόποι βιολογικής καταπολέμισης, με τη χρήση βιολογικών παραγόντων και βιοδιεγερτών, εξετάζοντας την ευρωστία των φυτών στην κάθε εφαρμογή.»
Ο Δρ. Γεώργιος Νάνος, καθηγητής Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και εκ των εισηγητών του προγράμματος, δήλωσε για την εικόνα στην καλλιέργεια της Φυρανιάς:
«Η φυρανιά είναι η ναυαρχίδα στην ελληνική παραγωγή αμυγδάλων και η μόνη ανταγωνιστική ελληνική ποικιλία αμυγδαλιάς, όμως η καλλιέργειά της βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο. Η ασθένεια της Φόμοψης, πριν μερικά χρόνια έφτασε σε επίπεδα πανδημίας στην περιοχή. Η καταστροφή άρχισε από τη Λάρισα και επεκτάθηκε αρκετά. Η ασθένεια πλήττει μόνο την Φυρανιά.Οι καλλιέργεις της ποικιλίας εγκαταλήφθηκαν από πολλούς παραγωγούς, με αποτέλεσμα τα χωράφια να παραμείνουν ως εστίες μόλυνσης. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα μεγάλο στα Κανάλια, στο Συκούριο και ακόμα και στον Τύρναβο.»
«Χωρίς την έγκριση του προγράμματος το οποίο εισηγηθήκαμε δυστυχώς δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί η ασθένεια. Το να προβαίνουμε στις ίδιες πρακτικές ξανά και ξανά δεν θα οδηγήσει κάπου. Το ζήτημα χρήζει σφαιρικής επιστημονικής προσέγγισης, εξ ’ου και η σημασία του προγράμματος, ώστε να έχουμε απτά στοιχεία στα χέρια μας και να πράξουμε βάσει αυτών.
Το πρόγραμμα έχει ως σκοπό να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές ως προς τη χρήση συγκεκριμένων φυτοφαρμάκων, την εύρεση του παθογόνου μέσω μοριακών τεχνικών και πόσα και ποιά παθογόνα βρίσκονται πάνω στα φυτά. Αν για παράδειγμα η ασθένεια ξεκινά από έναν μύκητα και στη συνέχεια εμφανίζονται κι άλλοι, που σχετίζονται με την καταστροφή της παραγωγής, σε ποιο στάδιο θα πρέπει να καταπολεμηθεί ο κάθε μύκητας, όλα αυτά αποτελούν ερωτήσεις στις οποίες πρέπει να δοθεί απάντηση. Ο κ. Βαγγέλας, ως φυτοπαθολόγος θέλει να εστιάσει στον κύκλο της ασθένειας μέσω του προγράμματος. Εγώ, σαν δενδροκόμος, θα ήθελα να εξετάσω την επαγωγή της άμυνας των φυτών και τη χρήση βιοδιεγερτών σε αυτόν τον τομέα.»
Ο κ. Ιωάννης Κωτούλας, παραγωγός αμυγδάλων στη Λάρισα, δήλωσε στον ΑγροΤύπο:
«Υπάρχει όντως πρόβλημα και φόβος γύρω από την ασθένεια της Φόμοψης. Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός πως έχουν αποσυρθεί τα σκευάσματα και οι δραστικές ουσίες που κρατούσαν την ασθένεια υπό έλεγχο και δεν έχουν αντικατασταθεί. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει θεραπεία για τη Φόμοψη. Άπαξ και ο παραγωγός ανακαλύψει την προσβολή, κλαδεύει και καταστρέφει τους προσβεβλημένους κλάδους αλλά η εξάπλωση της ασθένειας συνήθως συνεχίζεται. Υπάρχουν παραγωγοί που τα προηγούμενα έτη έχουν χάσει ολικώς τη σοδειά τους ή ακόμα και την καλλιέργειά τους. Μιλάμε λοιπόν για καταστροφή φυτικού κεφαλαίου και σε αυτή την περίπτωση τα κτήματα που καταστράφηκαν θα χρειάστουν τουλάχιστον μια 5ετία για να επανέλθουν.
Περιμένουμε να μεριμνήσει η πολιτεία για το ζήτημα. Σε αυτή τη φάση, επειδή δεν υπάρχει θεραπεία για την ασθένεια, η ασφαλέστερη πρακτική είναι η καταστροφή ενός χωραφιού προσβεβλημένου, ζητώντας από τους αρμόδιους φορείς να αποζημιώσουν τους παραγωγούς που θα προβούν σε κάτι τέτοιο. Η ασθένεια δείχνει να μεταφέρεται με τον αέρα και με τα έντομα, οπότε η καταστροφή της καλλιέργειας είναι ένα μέτρο για την πρόληψη εξάπλωσης σε γειτονικές καλλιέργειες
Φυσικά το ιδανικό θα ήταν να βρεθεί μια μέθοδος πρόληψης και θεραπείας της Φόμοψης. Περιμένουμε από τους γεωπόνους επιστήμονες επίσημες οδηγίες περι αυτού. Ίσως και την επισημοποίηση ποικιλιών ως ανθεκτικές, καθώς αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια επίσημη ανακοίνωση για ανθεκτικότητα ποικιλιών στη Φόμοψη, παρά μόνο όσα λέγονται από στόμα σε στόμα ανάμεσα στους παραγωγούς. Εάν κάποια ποικιλία είναι όντως ανθεκτική, τότε θα πρέπει να γίνει χρήση της σε πληγείσες περιοχές.»
Τα εγκεκριμένα μυκητοκτόνα για το Phomopsis amygdali στην αμυγδαλιά έχουν δραστική ουσία το captan.
Δείτε εδώ σχετική γεωργική προειδοποίηση

