Ο Νοέμβριος μπήκε και οι ροδακινιές οδεύουν σταδιακά προς τον λήθαργο. Τώρα είναι η περίοδος που κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη νέα χρονιά: η φροντίδα μετά τη συγκομιδή, οι σωστές λιπάνσεις και η προετοιμασία του εδάφους θα καθορίσουν πώς θα «ξυπνήσει» το δέντρο την άνοιξη.
Ο γεωπόνος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας περιγράφει τι έχει ήδη γίνει, τι μπορεί ακόμη να γίνει με ασφάλεια και ποια λάθη πρέπει να αποφευχθούν, σκιαγραφώντας την εικόνα στα ροδακινοχώραφα της περιοχής.
Μετασυλλεκτικές λιπάνσεις: Ο στόχος είναι τα αποθέματα θρέψης
Αυτή την περίοδο, σε οπωρώνες που αρδεύτηκαν μέχρι και αργά μετά τη συγκομιδή, το φύλλωμα παραμένει σε καλή κατάσταση, δηλαδή εξακολουθεί να είναι λειτουργικό. Σύμφωνα με τον γεωπόνο, οι περισσότερες μετασυλλεκτικές λιπάνσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, καθώς το δέντρο τώρα προετοιμάζεται για λήθαργο. Οι εφαρμογές από εδάφους δεν συνιστώνται, γιατί το δέντρο συνεχίζει να τρέφεται και αυτό μπορεί να το καταστήσει πιο ευάλωτο στους χειμερινούς παγετούς.
Την περίοδο του Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου προτιμώνται διαφυλλικές εφαρμογές με φώσφορο, άζωτο, βόριο και ψευδάργυρο, ώστε τα στοιχεία αυτά να αποθηκευτούν στους οφθαλμούς, στο ξύλο και στη ρίζα. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζονται αποθέματα θρέψης που θα αξιοποιηθούν την άνοιξη, όταν το δέντρο δεν μπορεί ακόμη να αντλήσει επαρκή θρεπτικά από το έδαφος. Όπως σημειώνει, «ο στόχος των μετασυλλεκτικών λιπάνσεων είναι να δημιουργηθούν αποθέματα θρέψης που θα δώσουν ώθηση στη νέα βλάστηση».
Αν κάποιος παραγωγός δεν έχει προλάβει να κάνει ψεκασμούς νωρίτερα, μπορεί ακόμη και τώρα, εφόσον το φύλλωμα παραμένει λειτουργικό, να εφαρμόσει μια διαφυλλική ουρία για να ενισχύσει το δέντρο.
Ο γεωπόνος επισημαίνει πως «οι διαφυλλικές εφαρμογές είναι πιο πρακτικές – μπορεί να μη δίνουν όσα η από εδάφους λίπανση, αλλά είναι πιο εύκολες και αποδοτικές στο κατάλληλο στάδιο».
Οργανική ουσία: Επένδυση για την αντοχή του εδάφους
Η τρέχουσα περίοδος είναι ιδανική για τον εμπλουτισμό του εδάφους με οργανική ουσία, αναφέρει ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κομπόστ, τύρφη, κουτσουλιά ή άλλη μορφή κοπριάς, με τη σημείωση ότι απαιτείται προσοχή λόγω πιθανής μεταφοράς παθογόνων οργανισμών. Οι χειμερινές βροχές βοηθούν την οργανική ουσία να ενσωματωθεί στο έδαφος και να βελτιώσει τις συνθήκες, προσφέροντας καλύτερη δομή και αντοχή στο ριζικό σύστημα.
Σε οπωρώνες όπου παρατηρήθηκαν προβλήματα ασφυξίας ριζών, μπορεί να γίνει ξελάκιασμα και να ακολουθήσει εφαρμογή διττανθρακικής αμμωνίας με γαλαζόπετρα, για την αντιμετώπιση μυκητολογικών προσβολών όπως η Phytophthora. Όπως υπογραμμίζει, «σε περιπτώσεις βακτηριακών προσβολών, οι χαλκούχες επεμβάσεις πρέπει να ξεκινούν μετά την πτώση των φύλλων».
Κλάδεμα: Πότε και γιατί
Αν και αρκετοί παραγωγοί προχωρούν σε κλάδεμα ήδη από τον Νοέμβριο, ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού σημειώνει ότι η περίοδος αυτή είναι κάπως πρόωρη, καθώς οι χυμοί του δέντρου εξακολουθούν να κυκλοφορούν. Το κατάλληλο στάδιο είναι όταν το δέντρο έχει μπει πλέον σε λήθαργο.
Το κανονικό κλάδεμα προτείνεται να γίνεται από Δεκέμβριο έως Φεβρουάριο, και για πιο ζωηρές ποικιλίες ακόμη και ως τον Μάρτιο. Σκοπός του είναι ο καλύτερος αερισμός, φωτισμός και η ισορροπία παραγωγής, ενώ συμβάλλει και στη διαμόρφωση του σχήματος του δέντρου.
Όπως διευκρινίζει ο γεωπόνος, «αν κάποιος κλαδέψει Νοέμβριο αντί Δεκέμβριο, δεν θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις». Παρ’ όλα αυτά, προτείνεται μετασυλλεκτικά να περιορίζεται το κλάδεμα σε ήπιες παρεμβάσεις, όπως η αφαίρεση λαίμαργων βλαστών.
Ασθένειες και προληπτικές ενέργειες
Από την περίοδο της πτώσης των φύλλων και μετά, οι παραγωγοί πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί απέναντι σε πιθανές βακτηριολογικές και μυκητολογικές προσβολές. Σε οπωρώνες όπου είχαν εμφανιστεί φουζικοκό, συνιστώνται επεμβάσεις με μυκητοκτόνα, όχι χαλκούχα, καθώς τα χαλκούχα σκευάσματα εφαρμόζονται κυρίως μετά την πλήρη φυλλόπτωση για την αντιμετώπιση βακτηριακών ασθενειών.
Παράλληλα, στα βαριά ή κακώς στραγγιζόμενα εδάφη, είναι σημαντικό να γίνει βελτίωση της αποστράγγισης. Όπως εξηγεί ο γεωπόνος, «σε τέτοια χωράφια μπορεί να γίνει ένα “νύχι” ή “νύχι οβίδα” — ένα είδος αποστραγγιστικού αυλακιού — ώστε να απομακρύνονται τα νερά και να αποφεύγεται η ασφυξία των ριζών». Ο Νοέμβριος θεωρείται ιδανική περίοδος για τέτοιες παρεμβάσεις.
Παγετοί και αντοχή των δέντρων
Ακόμα και μισός βαθμός διαφορά σε έναν παγετό μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός, τονίζει ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού Νάουσας. Η σωστή μετασυλλεκτική θρέψη ενισχύει την αντοχή των δέντρων, καθώς «ένας οφθαλμός που έχει τραφεί σωστά έχει μικρότερες πιθανότητες να υποστεί ζημιά από παγετό».
Οι διαφυλλικές λιπάνσεις είναι ευκολότερες στην εφαρμογή και εξασφαλίζουν ικανοποιητικά επίπεδα θρέψης. Αν και χρησιμοποιούνται μικρότερες ποσότητες, «δεν είναι καθόλου αμελητέες» και συμβάλλουν στη μείωση των λιπασμάτων που καταλήγουν στο έδαφος.
Παράλληλα, απαιτείται προσοχή στις καιρικές συνθήκες κατά τις καλλιεργητικές εργασίες. Το κλάδεμα δεν πρέπει να γίνεται με υγρασία, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος βακτηριακών και μυκητολογικών προσβολών. «Ο παραγωγός πρέπει πάντα να λαμβάνει υπόψη του τον καιρό, τόσο για την προστασία του οπωρώνα όσο και για τη σωστή εκτέλεση των εργασιών», επισημαίνει. Το ροδάκινο, πάντως, χαρακτηρίζεται από μεγάλη αντοχή στο ψύχος και δεν επηρεάζεται σημαντικά από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.
Η νοοτροπία των παραγωγών και οι σωστές προτεραιότητες
«Όλες αυτές οι εργασίες έχουν κόστος, γι’ αυτό και δεν τις κάνουν όλοι. Υπάρχει η γνωστή νοοτροπία του “τελειώσαμε” μετά τη συγκομιδή», αναφέρει ο γεωπόνος. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, στη δενδροκομία δίνεται μεγαλύτερη σημασία στη μετασυλλεκτική θρέψη και στη φροντίδα μετά τη συγκομιδή. «Δεν είναι εύκολο να αλλάξει μια νοοτροπία· χρειάζονται χειροπιαστά παραδείγματα», σημειώνει.
Ο ίδιος υπογραμμίζει πως «ο ρόλος του γεωπόνου δεν είναι πίσω από τον πάγκο, αλλά στο χωράφι». Στόχος είναι να εφαρμόζονται οι εργασίες που έχουν πραγματικό αντίκτυπο στη ζωτικότητα του δέντρου και στην παραγωγή της επόμενης χρονιάς. «Αν έπρεπε να ξεχωρίσω κάτι ως πιο σημαντικό, θα έλεγα την οργανική ουσία», συνεχίζει.
Στην περιοχή, τα εδάφη έχουν 2–4% οργανική ουσία· «δεν είναι υψηλό ποσοστό, αφού για να θεωρηθεί επαρκές χρειάζεται πάνω από 3%. Ένα έδαφος με αρκετή οργανική ουσία ανταπεξέρχεται καλύτερα στις στρεσογόνες συνθήκες του καλοκαιριού.»
Η μετασυλλεκτική λίπανση, πέρα από την αντοχή στον παγετό, μειώνει και τις ποσότητες λιπασμάτων που καταλήγουν στο έδαφος. Αν ο παραγωγός δεν μπορεί να κάνει όλες τις επεμβάσεις, η ανάλυση εδάφους και το ιστορικό του οπωρώνα καθορίζουν τις προτεραιότητες: αν υπάρχει επάρκεια οργανικής ουσίας, προτεραιότητα έχει η μετασυλλεκτική λίπανση· αν όχι, ο εμπλουτισμός του εδάφους.
Μια εποχή προετοιμασίας, όχι ξεκούρασης
Η προετοιμασία της ροδακινιάς πριν τον χειμώνα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαία επένδυση για την επόμενη χρονιά. Οι μετασυλλεκτικές φροντίδες, ο εμπλουτισμός του εδάφους και η σωστή θρέψη βοηθούν το δέντρο να ξεκινήσει δυναμικά την άνοιξη, με καλύτερη ανθοφορία και σταθερή παραγωγή.
Όσο πιο έγκαιρα και μεθοδικά προσεγγίζει ο παραγωγός αυτή τη φάση, τόσο περισσότερο προστατεύει τον κόπο και την επένδυσή του.
