Η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί διαρκές αντικείμενο παρακολούθησης, σε μια περίοδο όπου η διατροφική αλυσίδα επηρεάζεται από αυξημένες απαιτήσεις, πιέσεις στην παραγωγή και έντονο ενδιαφέρον για την ποιότητα των προϊόντων. Τα στοιχεία των ελέγχων που πραγματοποιήθηκαν τον Νοέμβριο από το ΥΠΑΑΤ, καταγράφουν την εικόνα που διαμορφώθηκε στην αγορά, τόσο για την εγχώρια παραγωγή όσο και για τα εισαγόμενα προϊόντα.
Έκταση των ελέγχων και προέλευση των προϊόντων
Κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν συνολικά 371 έλεγχοι σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Από αυτούς, 348 έλεγχοι αφορούσαν την εσωτερική αγορά και 23 πραγματοποιήθηκαν σε συνοριακούς σταθμούς ελέγχου, καλύπτοντας τόσο την είσοδο των προϊόντων στη χώρα όσο και τη διακίνησή τους στο εσωτερικό της αγοράς. Οι δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν σε διαφορετικά στάδια της εμπορικής αλυσίδας, από σημεία διαλογής και μεταποίησης έως σούπερ μάρκετ, λαϊκές αγορές, καταστήματα λιανικής και αποθήκες παραγωγών. Ως προς την προέλευση, το 86% των δειγμάτων αφορούσε εγχώρια προϊόντα, ενώ το υπόλοιπο 14% προερχόταν από εισαγόμενα τρόφιμα, είτε μέσω ελέγχων στα σύνορα είτε από την εσωτερική αγορά.
Συμμόρφωση και αποκλίσεις: τι έδειξαν τα αποτελέσματα
Η εικόνα των αποτελεσμάτων δείχνει ότι η πλειονότητα των δειγμάτων που ελέγχθηκαν βρέθηκε εντός των προβλεπόμενων ορίων. Συγκεκριμένα, το 85,2% των εγχώριων δειγμάτων χαρακτηρίστηκε συμμορφούμενο με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ενώ τα μη συμμορφούμενα εγχώρια δείγματα περιορίστηκαν στο 0,5% του συνόλου των ελέγχων. Στα εισαγόμενα τρόφιμα δεν καταγράφηκαν υπερβάσεις των ανώτατων ορίων υπολειμμάτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των ελέγχων, οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης συνδέονται με αποκλίσεις από την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, όπως η μη τήρηση της συνιστώμενης δόσης ή του απαιτούμενου χρονικού διαστήματος μεταξύ της τελευταίας εφαρμογής και της συγκομιδής. Κάθε μη συμμορφούμενο δείγμα εξετάστηκε ξεχωριστά, ώστε να αξιολογηθεί το ενδεχόμενο επίπτωσης στη δημόσια υγεία, χωρίς να καταγραφεί περίπτωση με πιθανή επικινδυνότητα για τον καταναλωτή τον συγκεκριμένο μήνα.
Περιπτώσεις μη εγκεκριμένων ουσιών και υπερβάσεων
Κατά τον Νοέμβριο, στους ελέγχους καταγράφηκαν δύο περιπτώσεις ανίχνευσης μη εγκεκριμένων δραστικών ουσιών σε επιτραπέζια σταφύλια, όπου εντοπίστηκε η δραστική ουσία dimethomorph, σε δείγματα που συλλέχθηκαν από σημεία λιανικής. Σύμφωνα με τα στοιχεία των ελέγχων, η χρήση υπαρχόντων αποθεμάτων της συγκεκριμένης ουσίας επιτρεπόταν μέχρι τον Μάιο του 2025.
Παράλληλα, διαπιστώθηκαν δύο περιπτώσεις υπέρβασης των ανώτατων ορίων υπολειμμάτων σε αραχίδα (αράπικο φιστίκι) και αμπελόφυλλα, σε δείγματα που προήλθαν από αποθήκη παραγωγού και από σημείο λιανικής αντίστοιχα. Και στις δύο περιπτώσεις δεν προέκυψε πιθανή επικινδυνότητα για τον καταναλωτή. Κάθε μη συμμορφούμενο δείγμα αξιολογήθηκε ξεχωριστά, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συντρέχει λόγος ανησυχίας για τη δημόσια υγεία, πριν τη λήψη των προβλεπόμενων μέτρων.
Έλεγχοι και έγκαιρη προειδοποίηση
Κατά τον Νοέμβριο καταγράφηκε μία κοινοποίηση στο ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τρόφιμα και ζωοτροφές (RASFF), η οποία αφορούσε σουσάμι προέλευσης Ινδίας, στο οποίο είχαν εντοπιστεί υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προϊόντων από ελέγχους προηγούμενων μηνών. Το συγκεκριμένο φορτίο απορρίφθηκε στον Συνοριακό Σταθμό Ελέγχου Αττικής και δεν εισήλθε στη χώρα. Η περίπτωση αυτή καταγράφηκε στο πλαίσιο της διασύνδεσης των εθνικών ελέγχων με το ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, που ενεργοποιείται όταν εντοπίζονται ζητήματα σε τρόφιμα ή ζωοτροφές πριν αυτά διατεθούν στην αγορά.
Τι σημαίνει αυτό για παραγωγούς και καταναλωτές
Η συνολική εικόνα του Νοεμβρίου δείχνει ότι, στη μεγάλη τους πλειονότητα, τα δείγματα τροφίμων φυτικής προέλευσης που ελέγχθηκαν βρέθηκαν εντός των προβλεπόμενων ορίων. Για τους παραγωγούς, τα στοιχεία αυτά καταγράφουν τη σημασία της τήρησης των κανόνων στη χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και στη διαχείριση της παραγωγής. Για τους καταναλωτές, αποτυπώνουν την εικόνα που καταγράφηκε στην αγορά κατά τον συγκεκριμένο μήνα ως προς την ασφάλεια και την ποιότητα των προϊόντων.
