Δεν πέρασε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η νομοθεσία για τον περιορισμό της χρήσης φυτοπροστατευτικών στην ΕΕ.

Οι Ευρωβουλευτές απέρριψαν ουσιαστικά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αειφόρο χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Μετά από μια συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στην Ολομέλεια την Τρίτη (21 Νοεμβρίου 2023), 299 ευρωβουλευτές ψήφισαν την Τετάρτη (22 Νοεμβρίου 2023) υπέρ της απόρριψης της πρότασης της Επιτροπής όπως τροποποιήθηκε από τους ευρωβουλευτές, με 207 να υποστηρίζουν την πρόταση και 121 να απέχουν.

Με αυτήν την ψηφοφορία, το Κοινοβούλιο ουσιαστικά απέρριψε την πρόταση της Επιτροπής και έκλεισε την πρώτη του ανάγνωση.

Το Συμβούλιο τώρα θα πρέπει να αποφασίσει για τη θέση του σχετικά με την πρόταση για να καθορίσει εάν θα απορριφθεί οριστικά ή θα επιστρέψει στο Κοινοβούλιο για δεύτερη ανάγνωση.

Θυμίζουμε ότι ως μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή πρότεινε, στις 22 Ιουνίου 2022, κανονισμό για την αειφόρο χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων ως μέρος μιας δέσμης μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του συστήματος τροφίμων της ΕΕ. Ουσιαστικά ζητούσε την υποχρεωτική μείωση της χρήσης τους κατά 50%.

Ιταλία
Η απόφαση αυτή έφερε θετικές αντιδράσεις από τις ιταλικές οργανώσεις αγροτών και τις εταιρείες αγροδιατροφής.

Οι οργανώσεις Coldiretti (ιταλική οργάνωση αγροτών) και Filiera Italia (σύλλογος εταιρειών αγροδιατροφής) σε δηλώσεις τους επισημαίνουν ότι η αποτυχία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να συμφωνήσει σχετικά με την πρόταση για τη βιώσιμη χρήση φυτοφαρμάκων (SUR) σώζει την παραγωγή στη βάση της μεσογειακής διατροφής. Καλλιέργειες, όπως το αμπέλι και η ντομάτα, είχαν μεγάλο κίνδυνο από την μη ρεαλιστική - όπως χαρακτηρίζουν - πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υποχρεωτική μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών κατά 50%.

Αν περνούσε αυτή η διάταξη - υπογραμμίζουν οι Coldiretti και Filiera Italia - θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε εθνικό επίπεδο, ανοίγοντας ουσιαστικά τις πόρτες στις εισαγωγές από χώρες εκτός ΕΕ, οι οποίες δεν έχουν τα ίδια πρότυπα όσον αφορά το περιβάλλον και την υγεία και την τήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. 

Και προσθέτουν: «Απαιτείται μια ρεαλιστική προσέγγιση για να υποστηριχθεί η βιωσιμότητα του αγροτικού κλάδου, η οποία έχει ήδη οδηγήσει την Ιταλία να χαρακτηριστεί ως η πιο πράσινη χώρα στην Ευρώπη, με τον μεγαλύτερο αριθμό γεωργικών εταιρειών που καλλιεργούν βιολογικά, περίπου στο 1/5 της συνολικής έκτασης καλλιέργειας της χώρας.

Η Ιταλία, η οποία ανταγωνίζεται τη Γαλλία για τον ρόλο του κορυφαίου παραγωγού κρασιού στον κόσμο και του κορυφαίου παραγωγού τομάτας στην Ευρώπη, θα ήταν η χώρα που θα είχε πληγεί περισσότερο από αυτή την ευρωπαϊκή πολιτική.

Η έλλειψη συμφωνίας και κυρίως η έλλειψη σύγκλισης επιτρέπει τώρα, όπως έχουμε ζητήσει επανειλημμένα, να ξεκινήσει ένας εις βάθος προβληματισμός βασισμένος σε πραγματικές επιστημονικές γνώσεις, μελέτες επιπτώσεων και εναλλακτικές λύσεις για την προστασία των εθνικών και ευρωπαϊκών αγροδιατροφικών προϊόντων.

Τώρα θα πρέπει να διακοπούν οι εργασίες και μετά τις ευρωεκλογές οι νέοι ευρωβουλευτές, που θα εκλεγούν, να αναλάβουν τη συνέχιση των εργασιών και να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει την πρόταση κανονισμού σχετικά με το μέλλον της ιταλικής και ευρωπαϊκής γεωργίας».

Περισσότεροι από 900 εντομολόγοι από 60 χώρες ανά τον κόσμο, συγκεντρώθηκαν, στο Ηράκλειο Κρήτης, για να συμμετάσχουν στις εργασίες του 12ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Εντομολογίας - XII European Congress of Entomology (ECE2023). Το Συνέδριο διεξήχθη από τις 16 ως τις 20 Οκτωβρίου 2023, στο Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο της πόλης.

Αποτέλεσε για όλους τους συμμετέχοντες μία μοναδική ευκαιρία για ανταλλαγή πληροφοριών και ερευνητικών αποτελεσμάτων σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων παρουσία διακεκριμένων επιστημόνων από όλο τον κόσμο. Συζητήθηκαν οι προκλήσεις και οι προοπτικές της νέας εποχής στον χώρο της εντομολογίας και προσφέρθηκαν ευκαιρίες για γόνιμο διάλογο και ανταλλαγή γνώσεων, τεχνογνωσίας και ερευνητικών ευρημάτων ενώ παράλληλα αποτέλεσε τόπος συνάντησης για δικτύωση και δημιουργία δυνητικών συνεργειών. Το 12ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Εντομολογίας συγκέντρωσε το ενδιαφέρον ακαδημαϊκών, ερευνητών και φοιτητών που σχετίζονται με την επιστήμη της Εντομολογίας, καθώς και υπευθύνων χάραξης πολιτικής, γεωπόνων πεδίου και εμπειρογνωμόνων φυτοπροστασίας.

Τη διοργάνωση του συνεδρίου ανέλαβε η Εντομολογική Εταιρεία Ελλάδος με την υποστήριξη της Οργανωτικής Επιτροπής, υπό την εποπτεία του ECE Praesidium.
Το επιστημονικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με τη συμβολή της Επιστημονικής Επιτροπής, αποτελούμενη από 61 επιστήμονες Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων και Ερευνητικών Κέντρων από 12 χώρες.

Κατά τη διάρκεια του πενθήμερου συνεδρίου, το οποίο έτρεχε σε έξι παράλληλες αίθουσες, πραγματοποιήθηκαν:

• 6 ειδικές διαλέξεις από διακεκριμένους επιστήμονες
• 455 προφορικές παρουσιάσεις
• 372 αναρτημένες ανακοινώσεις
• 2 workshops
• 1 συμπόσιo βιολογικής καταπολέμησης
• 1 σεμινάριο ταυτοποίησης υμενοπτέρων/μελισσών
• και πλήθος παράλληλων εκδηλώσεων

Προεδρεύοντες του συνεδρίου ήταν ο Δρ Στέφανος Ανδρεάδης, Εντεταλμένος Ερευνητής του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Εμμανουήλ Ροδιτάκης, Πρόεδρος του Τμήματος Γεωπονίας της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του ΕΛΜΕΠΑ.

Στο 56,22% ανέρχεται, κατά μέσο όρο, το ποσοστό ζημιάς από φουζικλάδιο στην φετινή παραγωγή μήλων της Πέλλας.

Αυτό κατέδειξε εμπεριστατωμένη έρευνα επιστημόνων της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας, που έγινε σε συνεργασία με καταστήματα που δραστηριοποιούνται στον τομέα της φυτοπροστασίας και ομάδες μηλοπαραγωγών της ΔΕ Βεγορίτιδας.

Η Ομάδα εργασίας, η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη, κ. Ιορδάνη Τζαμτζή, ερεύνησε ολιστικά τις παραμέτρους που οδήγησαν σε εκτεταμένη προσβολή των οπωρώνων μηλιάς, από τη μυκητολογική ασθένεια «Φουζικλάδιο της Μηλιάς», κατά την καλλιεργητική περίοδο 2023, στην Πέλλα. Όλα τα στοιχεία της έρευνας, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και η επιστημονική τεκμηρίωση εστάλησαν στον Υπουργό κ. Λευτέρη Αυγενάκη, στον Υφυπουργό κ. Διονύση Σταμενίτη, καθώς και στον Πρόεδρο του ΕΛΓΑ κ. Ανδρέα Λυκουρέντζο και στο υποκατάστημα του Οργανισμού της Βέροιας.

Με βάση τα κλιματολογικά δεδομένα στα ευαίσθητα στάδια προσβολής και τις γεωργικές προειδοποιήσεις του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου, συνάγεται το συμπέρασμα ότι υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη πίεση προσβολής των καλλιεργειών από την εν λόγω ασθένεια.

Όλες οι καλλιεργούμενες ποικιλίες προσβλήθηκαν από φουζικλάδιο. Οι διαφοροποιήσεις που παρατηρήθηκαν μεταξύ διαφόρων παραγωγών οφείλονταν κυρίως στο μικροκλίμα της κάθε περιοχής, στη συχνότητα εφαρμογών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, στις συνθήκες εφαρμογής τους όπως η καταλληλότητα των καιρικών συνθηκών και ιδιαιτέρως το ενδεχόμενο να ακολούθησε βροχόπτωση αμέσως μετά τον ψεκασμό.

Από την εξέταση των ημερολογίων των αγρών και των αρχείων των τοπικών γεωπόνων προκύπτει ότι πραγματοποιήθηκαν, κατά μέσο όρο, 18 εφαρμογές φυτοπροστατευτικών προϊόντων, για την αντιμετώπιση του φουζικλαδίου, σύμφωνα με τις γεωργικές προειδοποιήσεις του ΥπΑΑΤ και τις υποδείξεις των τοπικών γεωπόνων.

Η ποιότητα της συγκομιζόμενης παραγωγής επηρεάσθηκε αρνητικά, καθώς οι καρποί που απέμειναν στα δέντρα προέρχονται από ενδιάμεσα άνθη και όχι από το κεντρικό άνθος, οι καρποί του οποίου απομακρύνθηκαν από τους παραγωγούς λόγω της ασθένειας.

Ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας κ. Ιορδάνης Τζαμτζής δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «η ζημιά που έπαθαν οι μηλοπαραγωγοί δεν αποζημιώνεται από τον ΕΛΓΑ. Εμείς καταθέσαμε την μελέτη στο ΥπΑΑΤ και ζητάμε να  κααβληθούν έκτακτες ενισχύσεις στους μηλοπαραγωγούς για την απώλεια του εισοδήματός τους».

Η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Εξαγωγέων Incofruit - Hellas σε κοινή τους επιστολή καταθέτουν τις απόψεις τους, τόσο για την έκθεση του σχεδίου κανονισμού μείωση χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων όσο και για την έκθεση για συσκευασίες και απορρίμματα συσκευασίας.

Η επιστολή αναφέρει τα εξής:

«Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πραγματοποιείται από τη Δευτέρα 20/11 έως και την Πέμπτη 23/11/2023, στο Στρασβούργο, θα συζητήσει και θα ψηφίσει την έκθεση του σχεδίου κανονισμού για τη μείωση χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και θα συζητήσει την έκθεση για συσκευασίες και απορρίμματα συσκευασίας.

Τα εν λόγω σχέδια έχουν επικριθεί έντονα από πολλούς φορείς παραγωγής και εμπορίου διαφορετικών κρατών μελών, θεωρώντας ότι δεν λαμβάνουν υπόψη την πραγματικότητα της παραγωγής και εμπορίας φρούτων και λαχανικών. Εντούτοις, προωθούνται για τελική ψήφιση.

Την Τρίτη, 21 Νοεμβρίου, θα συζητηθεί η έκθεση σχετικά με το σχέδιο κανονισμού για την βιώσιμη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, που εκπονήθηκε από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και προβλέπεται να ψηφισθεί την επομένη ημέρα 22/11/2023 Οι στόχοι μείωσης της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG SANTE) για κανονισμό σχετικά με την βιώσιμη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων απειλούν την κοινοτική παραγωγή, με κίνδυνο να καταβαραθρωθεί ποσοτικά και να υποβαθμισθεί ποιοτικά, επειδή ρυθμίζεται η εξάλειψη των χημικών εργαλείων φυτοπροστασίας στην ΕΕ, χωρίς να υπάρχουν αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις για την αντικατάστασή τους. Οι γεωργικοί τομείς των κρατών μελών της ΕΕ πλήττονται επίσης, επειδή οι περιορισμοί επηρεάζουν την κοινοτική παραγωγή, αλλά όχι την παραγωγή σε τρίτες χώρες που θα συνεχίσουν να παράγουν ανταγωνιστικότερα.

Όσον αφορά την πρόταση κανονισμού για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, η έκθεση του Κοινοβουλίου έχει επίσης προετοιμαστεί από την ίδια Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και θα συζητηθεί κι αυτή την ίδια μέρα 21/11/2023. 

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων «Incofruit - Hellas» και η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών «ΈΘΕΑΣ» απορρίπτουμε κυρίως ένα από τα σημεία που περιλαμβάνονται στον προτεινόμενο κανονισμό και στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και αυτό είναι ο περιορισμός στην εμπορία φρούτων και λαχανικών σε παρτίδες (μονάδες) κάτω του 1,5 κιλού, σε κάθε τύπο συσκευασίας μιας χρήσης.

Θεωρείται ότι αυτό θα βλάψει τη στρατηγική της διαφοροποίησης ανά καταγωγή και ποιότητα, γεγονός που θα οδηγούσε σε απώλεια προστιθέμενης αξίας στις κοινοτικές παραγωγές.

Ζητείται από τους Έλληνες Ευρωβουλευτές:

α) για τον Κανονισμό η διάταξη για τη μείωση χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων η εφαρμογή της να περιλαμβάνει υποχρεωτικά περίοδο προσαρμογής (adaptation) να αρχίσει να ισχύει μετά την εξεύρεση εναλλακτικών αποτελεσματικών και οικονομικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων και

β) για δε τον Κανονισμό συσκευασιών να απαλειφθεί η διάταξη της κατάργησης της κυκλοφορίας κάτω του 1,5 κιλού χύμα, χωρίς ταυτοποίηση των πωλούμενων προϊόντων».

Η πτώση της θερμοκρασίας είναι καλή για τον χρωματισμό των εσπεριδοειδών αλλά οι βροχές φέρνουν προβλήματα με τις σήψεις καρπών.

Όπως αναφέρει το Περιφερειακό Κέντρο Ναυπλίου, Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου οι παραγωγοί πρέπει να προσέχουν τα προβλήματα με μύκητες λόγω της υγρασίας.

Σήψεις καρπών από Φυτόφθορα (ΚΑΣΤΑΝΗ ΣΗΨΗ ΚΑΡΠΩΝ)
Οι μύκητες του γένους Φυτόφθορα, ζουν στο έδαφος (στα πρώτα εκατοστά) και τα σπόρια τους σχηματίζονται πάνω στην επιφάνεια του υγρού εδάφους. Οι σταγόνες της βροχής πέφτοντας εκτινάσσουν μολυσμένο έδαφος πάνω στους καρπούς, ιδιαίτερα σε εκείνους που βρίσκονται στις ποδιές των δένδρων.

Συνθήκες μόλυνσης:
Η μόλυνση γίνεται στην επιδερμίδα των καρπών, ανεξάρτητα από την ύπαρξη πληγής, χρειάζεται όμως σταγόνα νερού. Οι βροχοπτώσεις και αυξημένη υγρασία ευνοούν πολύ τις μολύνσεις. Μολυσμένοι καρποί που δεν εμφανίζουν συμπτώματα μπορεί να συγκομισθούν και η ασθένεια εμφανίζεται αργότερα στα κιβώτια συσκευασίας, μεταδίδοντας τη σήψη και στους υγιείς καρπούς που ακουμπούν επάνω τους .

Οδηγίες:
Η ασθένεια αντιμετωπίζεται μόνο στο χωράφι (τα μυκητοκτόνα που χρησιμοποιούνται μετασυλλεκτικά δεν είναι αποτελεσματικά για μύκητες του γένους Phytophthora ), με την λήψη καλλιεργητικών μέτρων και την προληπτική εφαρμογή μυκητοκτόνων για την αποφυγή των μολύνσεων.

Καλλιεργητικά μέτρα:

• Υποστύλωση των χαμηλών κλάδων, ώστε οι καρποί να μην βρίσκονται πολύ κοντά στο έδαφος που αποτελεί εστία μόλυνσης.
• Διατήρηση της χαμηλής αυτοφυούς βλάστησης, όπου αυτή δεν δημιουργεί προβλήματα για να μην λερωθούν οι καρποί με χώμα.
• Τακτική απομάκρυνση των καρπών που έχουν πέσει στο έδαφος (χαμάδες).
• Αποφυγή συγκομιδής των καρπών μετά από πρόσφατη βροχή ή δροσιά.

Εφαρμογή μυκητοκτόνων:
Να γίνει ψεκασμός των δένδρων. Είναι πολύ σημαντικό να καλυφθούν οι καρποί με το ψεκαστικό υγρό σε ύψος τουλάχιστον 1-1,5 μέτρο από το έδαφος. Να γίνει καλό λούσιμο και ψεκασμός και των εσωτερικών σημείων της κόμης.
Τα χαλκούχα διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα επάνω στους καρπούς (μέχρι 4 μήνες) και εμποδίζουν την ανάπτυξη παγοποιητικών βακτηρίων. Η χρήση τους αυτή την εποχή βοηθά στην αντιμετώπιση και άλλων ασθενειών (βακτηρίωση, καπνιά, κορυφοξήρα, λειχήνες).

Σήψεις καρπών από Πενικίλλια
Συνθήκες μόλυνσης:
Τα σπόρια των Πενικιλλίων μεταφέρονται με τον αέρα και κατακάθονται πάνω στο έδαφος, στα δένδρα, στα μηχανήματα και στο δάπεδο των συσκευαστηρίων. Τα σπόρια μπορούν να μείνουν ζωντανά και ικανά να μολύνουν τους καρπούς για ένα χρόνο. Για να γίνει μόλυνση πρέπει να υπάρχει πάνω στον καρπό πληγή από την οποία θα διεισδύσει. Οι ώριμοι καρποί είναι περισσότερο ευπαθείς στις μολύνσεις από τους πράσινους. Υψηλές θερμοκρασίες γύρω στους 25o C και υγρασία, ευνοούν την γρήγορη ανάπτυξη του μύκητα και την σήψη των καρπών. Στα ψυγεία η εξέλιξη του μύκητα απλώς επιβραδύνεται.

Οδηγίες:
Για την πρόληψη των προβλημάτων που ενδεχομένως θα εμφανιστούν στους τυποποιημένους καρπούς, συνιστώνται τα παρακάτω μέτρα:

• Αποφυγή συγκομιδής καρπών μετά από πρόσφατη βροχή ή δροσιά.
• Προσεκτικός χειρισμός των καρπών κατά την συγκομιδή, συσκευασία και εμπορία. Συνιστάται η χρήση ειδικών ψαλιδιών κατά την συγκομιδή για την αποφυγή δημιουργίας πληγών στους καρπούς.
• Αυστηρά μέτρα υγιεινής στα συσκευαστήρια και τους χώρους αποθήκευσης.
• Απολύμανση των χώρων συσκευασίας αποθήκευσης και εξοπλισμού.
• Απομάκρυνση και καταστροφή των μολυσμένων καρπών τόσο στον οπωρώνα όσο και στο συσκευαστήριο.
• Στα συσκευαστήρια, έγκαιρη εφαρμογή εγκεκριμένων μυκητοκτόνων (καρποί που παραμένουν πολλές μέρες για να συσκευαστούν και ιδιαίτερα αν μείνουν στον ήλιο ή σε ψηλές θερμοκρασίες μπορεί να παρουσιάσουν υψηλά ποσοστά σήψεων).  

Οι καιρικές συνθήκες συνθήκες αυτή την εποχή είναι ευνοϊκές για την Μύγα της Μεσογείου (Ceratitis capitata).

Ο κ. Θωμάς Φάκλαρης, παραγωγός εσπεριδοειδών από την Αργολίδα, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν βοηθούν το έντομο και έχουμε έξαρση πληθυσμών. Θα πρέπει να είναι προσεκτικοί οι παραγωγοί.

Στα πορτοκάλια και τα μανταρίνια την εποχή που αλλάζουν χρωματισμό γίνονται οι προσβολές από την Μύγα της Μεσογείου. Αυτή την εποχή έχουμε θερμοκρασίες κάτω από 33 βαθμούς Κελσίου και μεγάλες εναλλαγές της θερμοκρασίας. Επίσης η μεγάλη υγρασία βοηθά το έντομο.

Είναι ένας ύπουλος εχθρός γιατί μπορεί το φρούτο να πάει στην συσκευασία και μετά να σαπίσει.

Πάντως αυτή την εποχή έχουμε μεγάλη ζήτηση από το εμπόριο για πορτοκάλια και μανταρίνια. Όμως ο καιρός δεν βοηθά στην ωρίμανση των φρούτων και αναγκαστικά περιμένουμε».

Το πρόβλημα επιβεβαιώνει και το Περιφερειακό Κέντρο Ηρακλείου, Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου.  

Όπως αναφέρει «στο δίκτυο φερομονικών παγίδων οι συλλήψεις της Μύγας της Μεσογείου αυξάνονται. Στις πρώιμες περιοχές καλλιέργειας και στις πρώιμες ποικιλίες ομφαλοφόρων πορτοκάλιων και μανταρινιών οι καρποί ωριμάζουν, αλλάζουν χρώμα και γίνονται επιδεκτικοί σε προσβολές.

Στις ποικιλίες που ωριμάζουν αργά, μετά το Νοέμβριο, αποφεύγονται συνήθως σοβαρές προσβολές λόγω μειωμένης δραστηριότητας της μύγας σε χαμηλές θερμοκρασίες. -

Συστήνεται έναρξη καταπολέμησης με εγκεκριμένα σκευάσματα. 

Οι εφαρμογές κοντά στη συγκομιδή έχουν τον κίνδυνο ανεύρεσης υπολειμμάτων των εντομοκτόνων στους καρπούς και γι αυτό πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι δοσολογίες και ο αναγκαίος χρόνος αναμονής έως τη συγκομιδή.

Οι ψεκασμοί κάλυψης πρέπει να περιορίζονται στους απολύτως αναγκαίους λόγω επιβάρυνσης στα ωφέλιμα έντομα και στο περιβάλλον.

Η συλλογή και η απομάκρυνση προσβεβλημένων καρπών πάνω από το δέντρο και από το έδαφος είναι ένα μέτρο περιορισμού των προσβολών».  

Κατάσχεση 2.040 τόνοι παράνομων φυτοφαρμάκων πραγματοποιήθηκε στην μεγαλύτερη μέχρι σήμερα επιχείρηση της Εuropol.

Η ετήσια επιχείρηση «Ασημένιο Τσεκούρι - Silver Axe» της Εuropol, με στόχο τα παράνομα φυτοφάρμακα, πραγματοποιήθηκε από τις 23 Ιανουαρίου έως τις 28 Απριλίου 2023 και συμμετείχαν αρχές από 32 χώρες (όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και πέντε τρίτες χώρες), μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Στα πλαίσια της επιχείρησης, κατασχέθηκαν συνολικά, 2.040 τόνοι παράνομων φυτοφαρμάκων, συνελήφθησαν 21 ύποπτοι και εξαρθρώθηκαν εγκαταστάσεις παραγωγής που χρησιμοποιούνταν για την παραποίηση φυτοφαρμάκων.

Οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν σε χερσαία και θαλάσσια σύνορα καθώς και ηλεκτρονικές αγορές. Κύρια πηγή των παράνομων πρώτων υλών παραμένουν η Ασία και η Νότια Ασία, ενώ αυξάνεται η συσκευασία των τελικών προϊόντων εντός της ΕΕ.

Παρόλο που η Ασία παραμένει βασική περιοχή προέλευσης παράνομων φυτοφαρμάκων, μεγάλο μέρος της παραγωγής και της τελικής επεξεργασίας πραγματοποιείται στην ΕΕ.

Η κα Catherine De Bolle, Εκτελεστική Διευθύντρια της Europol, δήλωσε σχετικά: «η επιχείρηση Silver Axe όχι μόνο έχει καταφέρει να κατασχέσει συνολικά σχεδόν 7.000 τόνους παράνομων και πλαστών φυτοφαρμάκων. Αυτές οι παράνομες ουσίες μπορεί να έχουν χαμηλή τιμή, αλλά έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία αλλά ακόμη και την ευημερία μελισσών μας. Εξαλείφοντας αυτές τις απειλές από την αγορά, συμβάλλουμε σε ένα ασφαλέστερο και υγιέστερο μέλλον για τους πολίτες της ΕΕ. Η Εuropol συντόνισε την επιχείρηση και διευκόλυνε την ανταλλαγή πληροφοριών».

Ο κ. João Negrão, Εκτελεστικός Διευθυντής του Γραφείου Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) δήλωσε: «η συγκεκριμένη επιχείρηση απέδειξε για άλλη μια φορά πόσο αποτελεσματική και απαραίτητη είναι η συντονισμένη δράση για την καταπολέμηση αυτού του παράνομου εμπορίου, όχι μόνο για την πρόληψη οικονομικών ζημιών στη νόμιμη βιομηχανία, αλλά κυρίως για την προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος».

Ο κ. Ville Itälä, Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) δήλωσε: «το λαθρεμπόριο φυτοφαρμάκων αποτελεί σοβαρή απειλή για τους ευρωπαίους καταναλωτές. Η επιχείρηση Silver Axe συγκέντρωσε την τεχνογνωσία και τους πόρους από την OLAF, την Europol και πολλούς άλλους εταίρους για την προστασία των πολιτών, των αγροτών μας και του περιβάλλοντός μας».

Επιβεβαιώθηκε η παρουσία του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Spodoptera frugiperda στις Περιφερειακές Ενότητες (ΠΕ) Λακωνίας και Ανατολικής Αττικής.

Όπως αναφέρει το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο (ΜΦΙ) τα δείγματα του επιβλαβούς οργανισμού προέρχονται από συλλήψεις σε φερομονικές παγίδες που έχουν τοποθετηθεί στο πλαίσιο του Ετήσιου Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας. 

Το είδος Spodoptera frugiperda ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγο. Έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες, αν και προτιμά κυρίως τα φυτά της οικογένειας Poaceae. Πέρα από τα αγρωστώδη, σημαντικές ζημιές προκαλεί και καλλιέργειες όπως βαμβάκι, κράμβες, 2 κολοκυνθοειδή, φιστίκια, μηδική, κρεμμύδι, φασόλια, γλυκοπατάτα, τομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, καπνός) και σε αρκετά καλλωπιστικά φυτά.

Το έντομο αποτελεί ενωσιακό επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την Ε.Ε. και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο επιβλαβών οργανισμών προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω του σοβαρού δυνητικού οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου για το έδαφος της Ένωσης. 

Για την πρόληψη της εισαγωγής, της εγκατάστασης και της διασποράς του Spodoptera frugiperda η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θεσπίσει ειδικά μέτρα, σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/1134.

Για να διαβάσετε περισσότερα για το έντομο πατήστε εδώ

Ανιχνεύθηκε πληθυσμός της Μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata Wiedemann, Diptera: Tephritidae) στην περιοχή της Ημαθίας και της Πέλλας.

Συγκεκριμένα στο ευρύ δίκτυο των παγίδων του Περιφερειακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου και των ερευνητικών προγραμμάτων (European Union’s Horizon 2020 Program FF-IPM Project και European Union's Horizon Research and Innovation Programme) παρατηρήθηκαν συλλήψεις του εντόμου.

Είναι πολυφάγο είδος. Προσβάλλει την ροδακινιά, αχλαδιά, δαμασκηνιά, συκιά, λωτούς, μηλιά, κυδωνιά, κ.α.

Ο κ. Κώστας Καζαντζής, γεωπόνος από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Νάουσας, αναφέρει στον ΑγροΤύπο ότι «στο παρελθόν η Μύγα της Μεσογείου δημιουργούσε προβλήματα στην χώρα μας μέχρι το ύψος της Πιερίας. Τώρα με την κλιματική αλλαγή έχει κάνει κάποιους θύλακες στην Μακεδονία αλλά μπορεί περιστασιακά να κάνει ζημιές και σε άλλες περιοχές». 

Το έντομο προσβάλει τους καρπούς από την αλλαγή του χρώματος και έως την συγκομιδή, με αποτέλεσμα να ωριμάζουν πρόωρα και να πέφτουν. Τα θηλυκά ωοτοκούν ομάδες αυγών στους ώριμους καρπούς όπου η οπή ωοτοκίας στην αρχή είναι αδιόρατη. Οι εκκολαπτόμενες προνύμφες τρέφονται με τη σάρκα των καρπών, ενώ η προσβολή συχνά ακολουθείται από δευτερογενείς φυτοπαθολογικές προσβολές που επιτείνουν περαιτέρω την απώλεια παράγωγης.    

Έχει μεγάλη διασπορά και μπορεί να πετάξει σε αποστάσεις εκατοντάδων μέτρων για να βρει κατάλληλο καρπό για ωοτοκία.

Τρόποι αντιμετώπισης

Καλλιεργητικά μέτρα: Συλλογή και καταστροφή των προσβεβλημένων καρπών που πέφτουν στο έδαφος ή είναι πάνω στα δένδρα. Καταστροφή των καρπών αυτοφυών φυτών ή φυτών χωρίς οικονομική σημασία (πχ νεράντζια, σύκα) στην περιοχή της καλλιέργειας ειδικά την εποχή που οι καρποί δεν είναι ώριμοι και κατά συνέπεια επιδεκτικοί προσβολής.

Βιοτεχνολογικές μέθοδοι  

Μαζική παγίδευση: Βασίζεται σε έτοιμο δόλωμα, με την μορφή παγίδων, προσέλκυσης και θανάτωσης των ακμαίων του εντόμου. Η ανάρτηση των παγίδων γίνεται νωρίς με χαμηλό πληθυσμό των εντόμων και πριν την ωρίμανση των καρπών.  

Μαζική εξαπόλυση στείρων εντόμων: Μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε πάρα πολύ μεγάλες εκτάσεις και πολλές φορές σε συνδυασμό και με άλλα μέτρα καταπολέμησης.

Χημική καταπολέμηση

Δολωματικοί ψεκασμοί: Πραγματοποιούνται με τη χρήση εγκεκριμένου σκευάσματος (κατάλληλο για κάθε καλλιέργεια) και την προσθήκη ελκυστικής ουσίας (υδρολυµένη πρωτεΐνη) σε αναλογία 2%. Η εφαρμογή συνιστάται να γίνεται σε κάθε δεύτερο ή τρίτο δένδρο του οπωρώνα, ενώ τα δένδρα της περιμέτρου ψεκάζονται όλα. Επισημαίνεται ότι οι δολωµατικοί ψεκασµοί είναι αποτελεσματικοί, όταν η εφαρμογή τους είναι καθολική σε µία περιοχή, δηλ. όταν εφαρμόζονται από το σύνολο των καλλιεργητών. 

Ψεκασμοί καλύψεως: Συνίσταται σε ψεκασμό όλου του φυλλώματος των δένδρων με τη χρήση εγκεκριμένου σκευάσματος (κατάλληλο για κάθε καλλιέργεια), οι οποίοι πρέπει να επαναλαμβάνονται ανάλογα µε τη διάρκεια δράσης του σκευάσματος 

Σημαντικές αλλαγές θα ισχύσουν, από 15 Σεπτεμβρίου 2023, για τα επιτρεπόμενα όρια των καταλοίπων φυτοπροστασίας σε σειρά αγροτικών προϊόντων, μετά και από την ανάκληση της άδειας κυκλοφορίας στην αγορά της δραστικής ουσίας φοσμέτ (phosmet).

Όπως αναφέρει Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από́ τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022.

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).
 
Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet, καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥπΑΑΤ (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23).

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών, σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Διαβάστε τον Κανονισμό ΕΕ 2022/94 (εδώ)

Συνεχίζεται ο τρύγος στην Κρήτη με την παραγωγή να είναι μειωμένη λόγω των καιρικών συνθηκών και των προβλημάτων φυτοπροστασίας. Το θετικό είναι ότι οι όψιμες ποικιλίες στο νησί δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα από την ευδεμίδα.  

Ο κ. Πρίαμος Ιερωνυμάκης, πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοπαραγωγών Κρήτης, δήλωσε στον ΑγροΤύπο ότι «τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ολοκληρωθεί ο τρύγος στην Κρήτη. Φέτος έχουμε μια δύσκολη χρονιά για τους αμπελουργούς. Πέρσι αυτή την εποχή είχαμε βροχοπτώσεις (πάνω στο τρύγο) με αποτέλεσμα να έχουμε μια άσχημη χρονιά. Φέτος, λόγω περονόσπορου και καύσωνα, η παραγωγή είναι μειωμένη κατά 40% σε σχέση με την άσχημη περσινή χρονιά. Δηλαδή έχουμε μια μείωση σε σχέση με μια κανονική παραγωγή στην Κρήτη κατά 70%. Αφορά επιτραπέζια, σουλτανίνα και οινάμπελα. Ειδικά στα βιολογικά έχουμε μεγάλη ζημιά στην παραγωγή. Θα πρέπει να υπάρξει στήριξη του εισοδήματος στους αμπελουργούς για την δύσκολη φετινή χρονιά». 

Στο μεταξύ το  Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου κάνει λόγο για μέτρια δραστηριότατα της ευδεμίδας (συλλήψεις, ωοτοκίες) στην όψιμη ζώνη του νησιού. Αντίθετα, από την πρώιμη έως και τη μεσοπρώιμη ζώνη η δραστηριότητα που καταγράφεται είναι πολύ χαμηλή. Γενικά, η 3η πτήση του εντόμου κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα για τα συνήθη δεδομένα του νησιού λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικράτησαν το διάστημα 13 - 27 Ιουλίου.

Στα σταφύλια που προορίζονται για τελικό ποιοτικό προϊόν, το όριο ανοχής προσβολών την εποχή αυτή (περκασμός, ωρίμαση) είναι πολύ μικρό έως μηδενικό. Επιπλέον, ο τρύγος καθυστερεί λόγω οψιμότητας της χρονιάς αλλά και άλλων παραγόντων που επηρεάζουν τη φωτοσυνθετική ικανότητα των φύλλων (καύσωνας, υδατική καταπόνηση, περονόσπορος, τζιτζικάκια). Αμπέλια πάντως που θα τρυγηθούν μέσα στο επόμενο δεκαήμερο δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. 

Σε προαύλιο χώρο εταιρείας αγροχημικών προϊόντων η αστυνομία βρήκε θαμμένα τα απόβλητα φυτοπροστατευτικών καλυμμένα με σκυρόδεμα. 

Ειδικότερα, τον περασμένο Ιούλιο, αστυνομικοί του Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, έπειτα από αξιοποίηση πληροφοριών, προχώρησαν στη σύλληψη δύο ημεδαπών ατόμων, ηλικίας 54 και 60 ετών, για παράβαση  της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι συλληφθέντες, από τον Οκτώβριο του 2022, είχαν προβεί στην απόρριψη και επίχωση ποσοτήτων, τουλάχιστον δύο (2) κυβικών μέτρων, στερεών και επικίνδυνων χημικών αποβλήτων, προερχόμενων από την παραγωγική της διαδικασία, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη πρόκληση περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Ανακοίνωση καταδίκης από ΕΣΥΦ (Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας) αναφέρει τα εξής:
Το τελευταίο διάστημα είδε το φως της δημοσιότητας Δελτίο Τύπου της Αστυνομίας «13-07-2023: Σύλληψη δύο ατόμων για περιβαλλοντική ρύπανση», βάσει των οποίων αστυνομικοί του Τμήματος Περιβαλλοντικής Προστασίας της Διεύθυνσης Ασφάλειας Θεσσαλονίκης εντόπισαν επιχείρηση - εργοστάσιο φυτοπροστατευτικών προϊόντων στη Βιομηχανική Περιοχή της Σίνδου, η οποία σύμφωνα με ανώνυμη καταγγελία, φέρονταν να είχε θαμμένα βιομηχανικά της απόβλητα στον αύλειο χώρο του εργοστασίου, καλύπτοντάς τα και με σκυρόδεμα. 

Με τη συνδρομή των Αστυνομικών Αρχών και κατόπιν εκσκαφών, βρέθηκε σημαντική ποσότητα θαμμένων αποβλήτων, ενώ ελέγχεται περαιτέρω εάν τα συγκεκριμένα υλικά είναι απαγορευμένα στην Ευρωπαϊκή αγορά και εάν εισήχθησαν παράνομα στη χώρα.

Ο Ε.ΣΥ.Φ. δηλώνει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι θεωρεί τις πρακτικές αυτές απαράδεκτες, αφού αποτελούν μια τεράστια δυνητική πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος και του υδροφόρου ορίζοντα και δυσφημούν αναίτια τον κλάδο τον οποίο υπηρετεί.

Τα μέλη του Ε.ΣΥ.Φ. ακολουθούν όλες τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας σχετικά με τη διαχείριση των εργοστασιακών τους αποβλήτων και καταδικάζουν απερίφραστα κάθε παράνομη ενέργεια που συνεπάγεται κίνδυνο για τον άνθρωπο και το περιβάλλον και, εκτός των άλλων, αποτελούν αθέμιτο ανταγωνισμό για τον κλάδο.

Ο Ε.ΣΥ.Φ. και τα μέλη του είναι και θα είναι αρωγοί κάθε προσπάθειας των Ελληνικών Αρχών για την αυστηρότατη εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.

Από την 1η Σεπτεμβρίου 2023 θα είναι σε ισχύ ο Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1032 για την πρόληψη της εισαγωγής και της διασποράς του ιού της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Ο συγκεκριμένος ιός, διαπιστώθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2019 και έχει εντοπιστεί σε αρκετές περιοχές.

Ο ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών της τομάτας μεταδίδεται με επαφή (μέσω των εργαλείων, των υλικών, των ρούχων, των υποδημάτων ή των χεριών κατά τις καλλιεργητικές εργασίες), μέσω μολυσμένου πολλαπλασιαστικού υλικού και μολυσμένου σπόρου. Βασική εστία μόλυνσης αποτελεί και το έδαφος, στο οποίο ο ιός, αν υπάρχουν μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, μπορεί να επιβιώσει τουλάχιστον για έξι μήνες.

Μιλώντας στον ΑγροΤύπο ο προϊστάμενος της ΔΑΟΚ Τριφυλλίας, Αντώνης Παρασκευόπουλος, επισημαίνει ότι «στην περιοχή καλλιεργούνται συνολικά 3.000 στρέμματα με ντομάτα θερμοκηπίου. Γίνονται δύο καλλιέργειες η πρώτη από Δεκέμβριο έως Ιούλιο και η δεύτερη από Αύγουστο μέχρι Νοέμβριο.

Τα πρώτα χρόνια ιός της καστανής ρυτίδωσης δημιούργησε πρόβλημα στην καλλιέργεια στη συνέχεια όμως οι παραγωγοί έμαθαν να παίρνουν τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα και το πρόβλημα μειώθηκε. Αυτό που μάθαμε για τον συγκεκριμένο ιό είναι ότι τα μέτρα πρόσληψης αποδίδουν.

Να θυμίσουμε ότι για την πρόληψη τού συγκεκριμένου ιού και για τον περιορισμό της εξάπλωσής του όταν εμφανίζεται, προτείνεται η λήψη των ακόλουθων μέτρων: 
α) Χρησιμοποίηση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού (απόκτηση φυτών προς φύτευση μόνο με τη συνοδεία φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου). 
β) Έλεγχο, σε τακτά χρονικά διαστήματα, των φυτών και ασφαλή απομάκρυνση και καταστροφή αυτών που εμφανίζουν ιολογικά συμπτώματα. Η απομάκρυνση των φυτών από το θερμοκήπιο πρέπει να γίνεται με προσοχή, χρησιμοποιώντας μεγάλες πλαστικές σακούλες εντός των οποίων θα τοποθετούνται τα συμπτωματικά φυτά, καθώς και τα γειτονικά προς αυτά φυτά. Η καταστροφή αυτών συνιστάται να γίνεται με ταφή σε βάθος σε ακαλλιέργητο σημείο της εκμετάλλευσης. 
γ) Απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης εμπορίου 10% ή Virkon S. 
δ) Καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι πριν από κάθε χειρισμό των φυτών. 
ε) Κάλυψη των παπουτσιών και χρησιμοποίηση γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους, καθώς και αλλαγή ρούχων κατά τις μετακινήσεις μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών με χέρια τα οποία έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένα φυτά κατά τις διάφορες εργασίες, εκτός αν προηγουμένως τα χέρια έχουν πλυθεί καλά. 
στ) Καλό πλύσιμο όλων των επιφανειών, δίσκων κλπ. εντός των θερμοκηπίων κατά τη διαδικασία της μεταφύτευσης ή της φύτευσης. 
ζ) Μείωση όσο είναι δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης. 
η) Αφαίρεση των ζιζανίων στους χώρους γύρω από το θερμοκήπιο. 
θ) Απομάκρυνση και καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας μετά το τέλος αυτής, καθώς και απολύμανση των χώρων τού θερμοκηπίου 
ι) Αποφυγή δανεισμού κυψελών με βομβίνους από ή προς άλλους καλλιεργητές και 
ια) τοποθέτηση τάπητα με απολυμαντικό (χλωρίνη) στην είσοδο του θερμοκηπίου».

Διαβάστε τον Κανονισμό (εδώ)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) εντόπισε, για πρώτη φορά, την μαύρη κηλίδωση εσπεριδοειδών (Phyllosticta citricarpa) σε εισαγωγή φορτίου πορτοκαλιών από την Αίγυπτο.

Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη μυκητολογική ασθένεια, αποτελεί παθογόνο καραντίνας, που προσβάλει τα εσπεριδοειδή των τροπικών και υποτροπικών περιοχών, μειώνοντας την ποσότητα και την ποιότητα των παραγόμενων καρπών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το παθογόνο μπορεί να υπάρχει σε μια περιοχή για πολλά χρόνια πριν εμφανιστούν συμπτώματα στα φυτά.

Αυτό έχει ξεσηκώσει μεγάλες αντιδράσεις από την πλευρά των αγροτικών οργανώσεων της Ισπανίας, οι οποίες ζητούν από την Κομισιόν αλλά και από τον Ισπανό Υπουργό Γεωργίας, Λουίς Πλάνα (έχουμε ισπανική Προεδρία στην ΕΕ), να προχωρήσει σε ελέγχους.
 
Συγκεκριμένα η AVA-ASAJA προτρέπει την Γενική Διεύθυνση Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων (SANTE) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να στείλει μια αποστολή επιθεώρησης στην περιοχή παραγωγής των μολυσμένων φρούτων για να προσδιορίσει την έκταση της νόσου και, όπου χρειάζεται, να κλείσει τις οδούς εισόδου στην ΕΕ για τα αιγυπτιακά εσπεριδοειδή, εφόσον η συγκεκριμένη χώρα δεν εγγυάται τη φυτοϋγειονομική της ασφάλεια.

Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτών Βαλένθιας (AVA-ASAJA), Cristóbal Aguado, τονίζει ότι «η μαύρη κηλίδα είναι ένα παράσιτο καραντίνας, σύμφωνα με το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), που προσαρμόζεται τέλεια στο μεσογειακό κλίμα. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι εξαπλώνεται ήδη στην Τυνησία και, προφανώς, έφτασε και στην Αίγυπτο. Σε περίπτωση εισαγωγής και εξάπλωσης αυτής της ασθένειας σε ευρωπαϊκό έδαφος, θα υπάρξουν προβλήματα στην αντιμετώπισή της λόγω των περιορισμών που έχει θέσει η ΕΕ στην χρήση φυτοπροστατευτικών». 

Αυτό που ζητάνε οι Ευρωπαϊκοί φορείς των τροφίμων είναι ότι ισχύει για τους αγρότες της ΕΕ (φιλοπεριβαλλοντική πολιτική κ.α.) να ισχύει και για τις τρίτες χώρες που εξάγουν τα προϊόντα τους στην ΕΕ. Αναμένουμε την θέση του Έλληνα Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Πριμοδότηση της ιδιωτικής δακοκτονίας με μέθοδο μαζικής παγίδευσης στην ελιά αλλά και σε μεθόδους εναλλακτικής φυτοπροστασίας στα εσπεριδοειδή δίνει η νέα ΚΑΠ.

Συγκεκριμένα η Δράση 31.6-ΙΓ «Εφαρμογή των εθελοντικών οδηγιών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας» της νέας ΚΑΠ συνίσταται στην εφαρμογή της μεθόδου αντιμετώπισης του δάκου (Βactocera oleae) στην ελαιοκαλλιέργεια και της μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata) σε καλλιέργειες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά).

Όπως αναφέρει η σχετική απόφαση της εφαρμογής του οικολογικού σχήματος, η βιοτεχνολογική μέθοδος της μαζικής παγίδευσης των ακμαίων των παραπάνω εντόμων-στόχων, συνίσταται στην ανάρτηση εντομοπαγίδων στα κλαδιά των δέντρων, οι οποίες μέσω προσελκυστικών τροφής ή και φερομόνης φύλου τις οποίες περιέχουν, έλκουν τα ακμαία του εντόμου, τα παγιδεύουν και στη συνέχεια τα θανατώνουν είτε μέσω της επαφής της με το μέρος της παγίδας που περιέχει εντομοκτόνο ή μέσω πνιγμού εντός της παγίδας, είτε τα θανατώνουν μέσω επαφής των εντόμων με το εντομοκτόνο με το οποίο είναι εμποτισμένη η επιφάνεια της παγίδας (προσέλκυση και θανάτωση/ attract and kill).

Η παρακολούθηση του πληθυσμού του εχθρού - στόχου για τον προσδιορισμό του κατάλληλου χρόνου τοποθέτησης των παγίδων μαζικής σύλληψης, του κατάλληλου αριθμού παγίδων ανά εκτάριο, και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας εφαρμογής της ενισχυόμενης μεθόδου, γίνεται μέσω παγίδων παρακολούθησης (monitoring).

Στόχος της δράσης είναι η μείωση της χημικής καταπολέμησης των ανωτέρω εχθρών - στόχων (δάκου και μύγας της Μεσογείου), συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση της ποιότητας των υδατικών πόρων και στην ανάκαμψη της βιοποικιλότητας στους ελαιώνες και τους οπωρώνες εσπεριδοειδών στους οποίους θα εφαρμοστεί η δράση.

Οι γεωργοί υποχρεούνται να τηρούν της «Οδηγίες Ολοκληρωμένης Φυτοπροστασίας» για της καλλιέργειες της ελιάς, της πορτοκαλιάς και της μανταρινιάς, κατά περίπτωση. Στο πλαίσιο της δράσης, οι γεωργοί δεσμεύονται:

α) Να εφαρμόζουν τη μέθοδο της μαζικής παγίδευσης (mass trapping) του δάκου της ελιάς (Βactocera Oleae) σε αγροτεμάχια με ελιές ή και της μύγας της Μεσογείου (Ceratitis capitata) σε αγροτεμάχια με εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, μανταρινιά). Ο αριθμός παγίδων μαζικής σύλληψης ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που εφαρμόζεται για το σύνολο των δηλούμενων εκτάσεων που χρησιμοποιούν το ίδιο σκεύασμα, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από τον ελάχιστο αριθμό παγίδων ανά μονάδα επιφανείας (εκτάριο, Ηa) που προβλέπεται στην Άδεια Διάθεσης του σκευάσματος στην Αγορά (ΑΑΔΑ).

β) Να κάνουν αποκλειστική χρήση εγκεκριμένων για την αντιμετώπιση των παραπάνω εντομολογικών εχθρών σκευασμάτων φυτοπροστασίας μαζικής παγίδευσης, τα οποία βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του ΥπΑΑΤ (εδώ)
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες το επίπεδο του πληθυσμού του εχθρού - στόχου είναι τέτοιο ώστε η πραγματική ή η προβλεπόμενη ζημιά στην ηρτημένη παραγωγή είναι πάνω από το κατώφλι επέμβασης, σύμφωνα με τεκμηριωμένη έκθεση του τεχνικού συμβούλου στο ΣΠΔ της δράσης, επιτρέπεται η εφαρμογή στα αγροτεμάχια της δράσης φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων που είναι συμβατά με τη βιολογική γεωργία (Καν. (ΕΕ) 2018/848), συμπεριλαμβανομένων των ωφέλιμων μακρο-οργανισμών, για την αντιμετώπιση του εντομολογικού εχθρού - στόχου.
Ο γεωργός δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσει χημικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την αντιμετώπιση των εχθρών - στόχων στα αγροτεμάχια της δράσης, πέραν των εντομοκτόνων περιορισμένης κλίμακας που τυχόν περιέχονται της παγίδες μαζικής σύλληψης και των εντομοκτόνων που χρησιμοποιούνται κατά την εφαρμογή των δολωματικών ψεκασμών του εθνικού προγράμματος δακοκτονίας στην καλλιέργεια της ελιάς, εφόσον προηγουμένως δεν έχει αποδεδειγμένα εφαρμόσει φυτοπροστατευτικά σκευάσματα που είναι συμβατά με τη βιολογική γεωργία (Καν. (ΕΕ) 2018/848).

γ) Να διατηρούν ηρτημένες στα δέντρα, της παγίδες μαζικής σύλληψης (mass trapping) καθώς και της παγίδες παρακολούθησης (monitoring).

δ) Να τηρούν της δεσμεύσεις της δράσης 31.6-Α, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης Σχεδίου Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ). Στο ΣΠΔ πρέπει να αποτυπώνεται η εφαρμογή της μεθόδου της μαζικής παγίδευσης μέσω της αναγραφής του εμπορικού ονόματος και της ΑΑΔΑ των σκευασμάτων μαζικής παγίδευσης ανά επιλέξιμη καλλιέργεια και εντομολογικό εχθρό - στόχο, του συνιστώμενου αριθμού παγίδων μαζικής σύλληψης καθώς και των ημερομηνιών ή του εύρους ημερομηνιών εγκατάστασης των παγίδων μαζικής σύλληψης.

ε) Να διατηρούν φάκελο με τα φορολογικά παραστατικά αγοράς των παγίδων μαζικής σύλληψης τα οποία χρησιμοποιήθηκαν στα αγροτεμάχια της δράσης κατά το έτος της αίτησης. Από τα φορολογικά παραστατικά πρέπει να 
προκύπτει η συνολική ποσότητα των παγίδων μαζικής σύλληψης.

Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης ορίζεται ως εξής:
Ελαιώνες - 35 ευρώ το στρέμμα
Εσπεριδοειδή (πορτοκαλιά, μανταρινιά) - 17,5 ευρώ το στρέμμα

Την αντίθεσή τους στους υποχρεωτικούς στόχους μείωσης των φυτοπροστατευτικών σε εθνικό επίπεδο, τόνισαν οι υπουργοί της ΕΕ στο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας, που έγινε στις Βρυξέλλες, στις 25 Ιουλίου 2023. Ζήτησαν μάλιστα περισσότερη ευελιξία από την Κομισιόν για στην εφαρμογή αυτού του το μέτρου.  

Οι υπουργοί συζήτησαν σχετικά με τη μελέτη της Επιτροπής που συμπληρώνει την εκτίμηση επιπτώσεων για την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, η οποία δημοσιεύθηκε στις 5 Ιουλίου 2023. Η μελέτη αυτή αποτελεί συνέχεια της απόφασης του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2022, με την οποία ζητήθηκαν πρόσθετα στοιχεία για τη συμπλήρωση της υφιστάμενης εκτίμησης επιπτώσεων. 

Ορισμένοι υπουργοί δήλωσαν ότι κάποια σημαντικά στοιχεία που αφορούν τον αντίκτυπο της μείωσης των φυτοϋγειονομικών προϊόντων εξακολουθούν να λείπουν από τη μελέτη, ιδίως όσον αφορά την ποσοτική αξιολόγηση της πρότασης για κάθε κράτος μέλος. 

Επιπλέον, οι υπουργοί επανέλαβαν την αντίθεσή τους στους υποχρεωτικούς στόχους μείωσης σε εθνικό επίπεδο και ζήτησαν ευελιξία που θα επιτρέπει σε κάθε κράτος μέλος να λαμβάνει υπόψη τις προηγούμενες επιδόσεις του και τις ιδιαιτερότητές του προκειμένου να καθορίσει τους δικούς του στόχους μείωσης. 

Πολλοί υπουργοί τόνισαν επίσης τις ανησυχίες τους όσον αφορά τον ορισμό των «ευαίσθητων τομέων», την περιορισμένη διαθεσιμότητα μη χημικών εναλλακτικών λύσεων αντί των φυτοφαρμάκων, τον αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων και την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς και τη δυνητική αύξηση του διοικητικού φόρτου για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Παρά τις επιφυλάξεις τους σχετικά με την πληρότητα της μελέτης, η πλειονότητα των υπουργών ζήτησε να συζητηθεί λεπτομερώς η μελέτη σε τεχνικό επίπεδο και εξέφρασαν την προθυμία τους να συνεχίσουν να εργάζονται εποικοδομητικά επί της πρότασης προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία επί του σημαντικού αυτού φακέλου πριν από το τέλος του νομοθετικού κύκλου.

Μετά τον τρύγο θα υπάρξουν παρεμβάσεις για τυχόν αποζημιώσεις των αμπελουργών από τις προσβολές του περονόσπορου.

Αυτό ανέφερε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Διονύσης Σταμενίτης, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ανδρέα Παναγιωτόπολου, με θέμα: «Αποζημιώσεις και ενίσχυση των παραγωγών για τις πληγείσες από τον περονόσπορο αμπελοκαλλιέργειες».

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «οι φυτοπαθολογικές προσβολές, όπως περονόσπορος συγκεκριμένα, δεν καλύπτονται ασφαλιστικά. Ωστόσο, γνωρίζουμε μέσω των υπηρεσιών του ΕΛΓΑ ότι έχουν σημειωθεί εκτεταμένες προσβολές από περονόσπορο σε αμπελοκαλλιέργειες, ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές όπως η Δυτική Ελλάδα, η Πελοπόννησος, η Κρήτη, αλλά και η Μακεδονία.

Σήμερα, όμως, που συζητάμε δεν έχουμε την πλήρη εικόνα του φαινομένου καθώς αυτό εξελίσσεται και είμαστε υποχρεωμένοι να το παρακολουθούμε όπως και το κάνουμε. 

Στο τέλος, λοιπόν, της καλλιεργητικής περιόδου θα γίνει αξιολόγηση της κατάστασης όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί και τότε θα είμαστε σε θέση να πούμε αν και σε ποιες παρεμβάσεις θα προχωρήσουμε, εφόσον αυτές κριθούν απαραίτητες και για τα αμπέλια και για άλλες καλλιέργειες που εμφανίζουν ή θα εμφανίσουν προβλήματα. Και σε αυτήν την περίπτωση, θα εξαντλήσουμε κάθε εργαλείο και μέσο που μας δίνει η εθνική και η ενωσιακή νομοθεσία».

Μεγάλος προβληματισμός υπάρχει σε ροδακινοπαραγωγούς της Πέλλας λόγω της παραμόρφωσης των καρπών που παρουσιάστηκε σε αγροκτήματα των Γιαννιτσών, η οποία ακόμη κανείς δεν γνωρίζει που οφείλεται. Το πρόβλημα, που ξεκίνησε από πέρυσι αλλά επεκτάθηκε φέτος, έχει σαν αποτέλεσμα οι καρποί να είναι μη εμπορεύσιμοι αλλά ούτε να μπορούν να πάνε για χυμοποίηση. 

«Μια άγνωστης μέχρι στιγμής ασθένεια εμφανίσθηκε σε αγροκτήματα ροδάκινων στην περιοχή του Κάμπου των Γιαννιτσών, προκαλώντας συμπτώματα που η έκταση και η ένταση αυτών δεν υπήρχαν έως το 2021, όπου και εντοπίσθηκε για πρώτη φορά», τονίζει στον ΑγροΤύπο ο κ. Σάββας Παστόπουλος, Γεωπόνος MSc Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. 

Και προσθέτει: «Η ασθένεια κατά το πρώτο έτος εμφανίζει συμπτώματα παραμόρφωσης των καρπών σε βαθμό που δεν εμπορεύσιμοι ούτε για χυμοποίηση. Το δεύτερο έτος εμφανίζει έντονη οφθαλμόπτωση φυλλοφόρων και ανθοφόρων οφθαλμών ενώ όσοι καρποί μείνουν επάνω στα δένδρα είναι παντελώς παραμορφωμένοι. 

Μέχρι στιγμής φαίνεται ότι προσβάλλονται όλες οι ποικιλίες βιομηχανικού ροδάκινου, ενώ έχει εντοπισθεί και σε επιτραπέζιες ποικιλίες. 

Η άγνωστη ασθένεια φαίνεται ότι επεκτείνεται ραγδαία, καθώς δεκάδες κτήματα πέριξ των πρώτων όπου εμφανίσθηκε, έχουν εμφανίσει συμπτώματα σε μία έκταση που μπορεί να ξεπερνάει τα 500 στρέμματα. 

Το τμήμα ποιοτικού και φυτουγειονομικού ελέγχου της ΠΕ Πέλλας ενημερώθηκε άμεσα από τους τοπικούς Γεωπόνους μετά τις σχετικές απαντήσεις από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και δρώντας άμεσα προχωράει σε περεταίρω εξετάσεις, προκειμένου να διαπιστωθεί το αίτιο που προκαλεί την ασθένεια. 

Ακόμη, δεν είναι σαφές αν πρόκειται για κάποιο καινούργιο ιό ή συνδυασμό κάποιων παλαιότερων. Το σίγουρο είναι ότι πολλά κτήματα έχουν καταστραφεί φέρνοντας σε απόγνωση τους παραγωγούς. 

Ταυτόχρονα, δεν είναι γνωστό αν το φαινόμενο θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια και αν θα συνεχίσει να επεκτείνεται με αυτή την ένταση. 

Φυσικά, δεν πρέπει να συγχέονται μεμονωμένοι παραμορφωμένοι καρποί σε άλλα κτήματα και άλλες περιοχές με την άγνωστη αυτή ασθένεια. Πολλές φορές παραμορφωμένοι καρποί εμφανίζονται από εντομολογικές προσβολές ή από κακή γονιμοποίηση στην άνθιση. 

Τέλος, οι παραγωγοί που αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα ζητούν από την πολιτεία να τους βοηθήσει άμεσα, καθώς έχουν μείνει χωρίς εισόδημα, αφού τα ροδάκινα τους είναι πλέον άχρηστα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα επιβεβαιωθούν οι φόβοι ότι πρόκειται για κάποια νέα ίωση η οποία θα απειλήσει την εγχώρια παραγωγή ροδακίνων».

Ο ΑγροΤύπος επικοινώνησε με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και μας ανέφεραν ότι γίνεται ενδελεχής έλεγχος για να εξακριβωθεί αν είναι ιολογικό το πρόβλημα. 

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ επισημαίνει ότι η δραστική ουσία phosmet, μία ευρέως χρησιμοποιούμενη ουσία κατά το παρελθόν, δεν είναι πλέον εγκεκριμένη για χρήση ως φυτοπροστατευτικό προϊόν, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία (Κανονισμός (ΕΕ) 2022/94). 

Και προσθέτει: Όλες οι άδειες διάθεσης στην αγορά των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που περιείχαν τη δραστική ουσία phosmet έχουν ανακληθεί, ενώ η καταληκτική ημερομηνία χρήσης αποθεμάτων από τον τελικό χρήστη έληξε την 1 Νοεμβρίου 2022. 

Σε συνέχεια της μη ανανέωσης της έγκρισης της δραστικής ουσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων αναθεωρήθηκαν με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1029, ο οποίος εφαρμόζεται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και θα ισχύει για όλα τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά ανεξάρτητα από την ημερομηνία παραγωγής τους. 

• Για τις επιτραπέζιες ελιές (κωδικός 0161030 στην ομάδα καρπών με βρώσιμο φλοιό́) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού). 
• Για τις ελιές παραγωγής ελαιολάδου (κωδικός 0402010 στην ομάδα ελαιούχων καρπών) το νέο ανώτατο όριο καταλοίπων ανέρχεται επίσης στα 0,01 mg/kg (κατώτατο όριο αναλυτικού προσδιορισμού).

Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, προκειμένου να προστατευθούν οι καταναλωτές και να ενημερωθούν οι τυποποιητικές επιχειρήσεις ελαιολάδου, τονίζει ότι λόγω των νέων πολύ χαμηλών τιμών αναφοράς (ARfD/ADI) της δραστικής ουσίας phosmet καθώς και της έλλειψης τοξικολογικών δεδομένων του μεταβολίτη phosmet-oxon, μη συμμορφώσεις αγροτικών προϊόντων με τα ανώτατα όρια υπολειμμάτων, μεταξύ άλλων ενεργειών (κυρώσεις, απόσυρση προϊόντων από την αγορά κ.α.), δύναται να οδηγήσουν και σε ανακοινώσεις στο Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF), ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των Κρατών Μελών αλλά και αξιολόγησης των προϊόντων ως προς την ασφάλειά τους με βάση τη χώρα προέλευσης. 

Αρμόδιος φορέας ελέγχου είναι το τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων, της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, της Γεν. Διεύθυνσης Γεωργίας του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης (έγγραφο υπ'αριθμ.7656/214113/6-7-23). 

Με βάση τα πιο πάνω, ενημερώνουμε όλους τους εμπλεκόμενους συνεργάτες - προμηθευτές  και κυρίως τους ελαιοπαραγωγούς, ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωση του παραγόμενου και διακινούμενου ελαιολάδου με τα νέα (μειωμένα) Μrls και να αποφευχθούν προβλήματα αποσύρσεων, κυρώσεων και επιστροφών σε όλες τις συναλλαγές, εντός και εκτός της χώρας μας.

Την σύσταση δύο Ομάδων Εργασίας, οι οποίες θα μελετήσουν τα αίτια για την  προσβολή της καλλιέργειας μηλιάς και αμπελιού αντιστοίχως, από μυκητολογικές ασθένειες, αποφάσισε ο Αντιπεριφερειάρχης Πέλλας, κ. Ιορδάνης Τζαμτζής. 

Ο Αντιπεριφερειάρχης όρισε ως μέλη τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. Πέλλας, εκπροσώπους καταστημάτων διάθεσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων και εκπροσώπους ομάδων παραγωγών.

Ειδικότερα, σχετικά με τις ζημιές στην παραγωγή μήλων, η αρμόδια Ομάδα Εργασίας θα μελετήσει την προσβολή της καλλιέργειας μηλιάς από τη μυκητολογική ασθένεια «φουζικλάδιο της μηλιάς», για την καλλιεργητική περίοδο 2023. 

Σε ό,τι αφορά τις καλλιέργειες αμπελιού, η αρμόδια Ομάδα Εργασίας θα μελετήσει την προσβολή τους από τη μυκητολογική ασθένεια «περονόσπορος της αμπέλου», για την καλλιεργητική περίοδο 2023.

Οι δύο Ομάδες Εργασίας θα διερευνήσουν τους παράγοντες που οδήγησαν στην εκτεταμένη προσβολή των δύο ειδών και θα προσδιορίσουν τον όγκο της απολεσθείσας παραγωγής, εξαιτίας των ασθενειών. Έργο των Ομάδων είναι επίσης η συλλογή και η διάθεση τεκμηριωμένων στοιχείων και δεδομένων, καθώς και η κατάθεση τεχνικής έκθεσης αναφορικά με τις δύο ασθένειες.

«Σε κάθε περίπτωση η γνώση είναι δύναμη. Γνωρίζοντας όλες τις παραμέτρους των ασθενειών, που πλήττουν τις παραγωγές μας, θα μπορούσαμε ίσως να προλάβουμε κάποιες από αυτές στο μέλλον», τόνισε ο Αντιπεριφερειάρχης, κ. Ιορδάνης Τζαμτζής, μετά την απόφαση για τη συγκρότηση των δύο Ομάδων Εργασίας.  

Ως περιοχή έρευνας ορίζονται, για την αμπελοκαλλιέργεια ο Δήμος Αλμωπίας και η ΔΚ Κρύας Βρύσης, ενώ για την καλλιέργεια μηλιάς η ΔΕ Βεγορίτιδας. 

Για την υλοποίηση του έργου τους, οι δύο Ομάδες Εργασίας μπορούν να επικοινωνούν με παραγωγούς, να επισκέπτονται αγρούς και να συγκεντρώνουν τεκμήρια, όπως ημερολόγια αγρού με τις εφαρμογές φυτοπροστατευτικών προϊόντων, δεδομένα μετεωρολογικών σταθμών κ.α. για την υποστήριξη της τεχνικής έκθεσης. 

Οι Ομάδες Εργασίας είναι μη αμειβόμενες και η θητεία τους ορίζεται ως ετήσια με έναρξη στις 19/07/2023.

Υπερβολική παρουσία φυτοφαρμάκων διέθετε το 35,3% των φορτίων φρούτων και λαχανικών που εισήχθησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την Τουρκία. Αυτό γνωστοποίησε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων INCOFRUIT - HELLAS επικαλούμενος στοιχεία του Συστήματος Ταχείας Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF).

Ειδικότερα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, το Σύστημα Ταχείας Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF) έλαβε συνολικά 272 ειδοποιήσεις από τις χώρες που το αποτελούν λόγω της υψηλής παρουσίας φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που έχουν φτάσει στις χώρες μέλη της την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είτε από τρίτες χώρες είτε από την ίδια την ΕΕ.
Η χώρα που παρουσίασε τις περισσότερες ειδοποιήσεις μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και 30 Ιουνίου 2023, 35,3% του συνόλου, ήταν η Τουρκία με 96 ειδοποιήσεις για υπερβολική ποσότητα φυτοφαρμάκων σε φρούτα και λαχανικά που προσπάθησε να εισαγάγει στις αγορές των χωρών μελών του η ΕΕ.

Οι πιπεριές είναι το προϊόν της Τουρκίας που παρουσίασε τον μεγαλύτερο αριθμό περιπτώσεων υπερβολικής παρουσίας φυτοφαρμάκων (41 φορτία), που στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν καταστραφεί στα σύνορα της κοινότητας. Στην κατάταξη των τουρκικών προϊόντων φρούτων και λαχανικών με αυξημένα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, τις πιπεριές ακολούθησαν τα λεμόνια (28), τα μανταρίνια (10) και οι ντομάτες (6).

Την Τουρκία ακολουθεί η Αίγυπτος με 42, εκ των οποίων τα 30 αντιστοιχούσαν σε πορτοκάλια που εισάγονται από τη χώρα αυτή, 3 πιπεριές και άλλα 9 σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Η Ινδία ακολουθεί με 18 ειδοποιήσεις, ενώ στην συνέχεια είναι η Κένυα 15, η Σρι Λάνκα 13, η Κίνα και το Βιετνάμ με 7 καθεμία, το Μπαγκλαντές 6 και η Μαδαγασκάρη 5. Οι υπόλοιπες ειδοποιήσεις κατανέμονται σε συνολικά 32 χώρες που πούλησαν τα φρούτα και τα λαχανικά τους σε κοινοτικές αγορές.

Η Βουλγαρία ήταν η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις περισσότερες απορρίψεις φορτίων φρούτων και λαχανικών από την Τουρκία. Αναμένουμε ενημέρωση από την κυβέρνηση για τον αριθμό με τις απορρίψεις φορτίων από την Τουρκία στην Ελλάδα.

Πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η Ελλάδα, το πρώτο πεντάμηνο του 2023, εισήγαγε από την Τουρκία 7.326 τόνους φρούτων και λαχανικών (αξίας 13,533 εκατ. ευρώ), με τους 1.100 τόνους να αντιστοιχούν σε κολοκυθάκια, 952 τόνους σε πιπεριές και γλυκοπιπεριές, 253 τόνους ντομάτας και 52 τόνους λεμόνια.

Η σουηδική Προεδρία παρουσίασε, στο πρόσφατο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας της ΕΕ του Ιουνίου 2023, την έκθεση προόδου σχετικά με την πρόταση κανονισμού για την αειφόρο χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Η πρόταση είναι μία από τις κύριες πρωτοβουλίες της στρατηγικής της Επιτροπής «Farm-to-Fork», με στόχο τη μείωση της χρήσης και του κινδύνου φυτοπροστατευτικών προϊόντων κατά 50% στην Ένωση έως το 2030. 

Εν αναμονή μιας μελέτης που θα δημοσιευθεί από την Επιτροπή, η οποία θα συμπληρώνει την υφιστάμενη εκτίμηση επιπτώσεων της πρότασης, το Συμβούλιο εστίασε τη συζήτησή του στην έκθεση προόδου και στο συμβιβαστικό κείμενο που παρουσίασε η σουηδική προεδρία.

Η πρόταση αποσκοπεί στην αντικατάσταση της ισχύουσας νομοθεσίας (οδηγία 2009/128/ΕΚ) με κανονισμό, προκειμένου να εναρμονιστούν οι εθνικές πολιτικές για τη χρήση φυτοφαρμάκων και να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τους στόχους των συναφών εμβληματικών πρωτοβουλιών της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (όπως η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα) και της στρατηγικής της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα και του σχεδίου δράσης για μηδενική ρύπανση.

Ένα από τα βασικά θέματα που επισήμανε η πλειονότητα των αντιπροσωπιών σχετικά με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία ήταν η υποχρέωση που περιέχει η πρόταση της Επιτροπής για τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομικά δεσμευτικούς ειδικούς ανά καλλιέργεια κανόνες για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας.

Η σουηδική Προεδρία προτείνει να δοθεί στα κράτη μέλη η ευελιξία να εγκρίνουν είτε ειδικές ανά καλλιέργεια/τομέα κατευθυντήριες γραμμές είτε νομικά δεσμευτικούς ειδικούς ανά καλλιέργεια/τομέα κανόνες. Η επιλογή αυτή θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να διατηρήσουν τους εθνικούς δεσμευτικούς κανόνες που ήδη διαθέτουν ή να θεσπίσουν αυτούς τους νέους κανόνες οικειοθελώς.

Ένα κράτος μέλος θα μπορεί να επιλέξει να μετατρέψει ορισμένες μόνο πτυχές των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών σε κανόνες, ενώ οι υπόλοιπες θα μπορούν να παραμείνουν κατευθυντήριες γραμμές.

Η υποχρέωση ενημέρωσης της Επιτροπής 9 μήνες πριν από τη θέσπιση των ειδικών ανά καλλιέργεια ή τομέα κανόνων θα παραμείνει όπως προβλέπεται στην πρόταση της Επιτροπής, αλλά, σε περίπτωση που η Επιτροπή προβάλει αντιρρήσεις, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος είτε θα τροποποιήσει το κείμενο των κανόνων είτε θα παράσχει αιτιολόγηση για ποιον λόγο δεν έλαβε υπόψη τις αντιρρήσεις της Επιτροπής. Επιπλέον, η Προεδρία προτείνει να εγκρίνουν τα κράτη μέλη ειδικές ανά καλλιέργεια ή τομέα κατευθυντήριες γραμμές για τουλάχιστον το 75 % της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης (εξαιρουμένων των οικογενειακών κήπων), σε αντιδιαστολή με την πρόταση της Επιτροπής, η οποία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν ειδικούς ανά καλλιέργεια κανόνες για το 90 % της ίδιας έκτασης.

Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας διευκρινίζει ότι οι επαγγελματίες χρήστες πρέπει να εφαρμόζουν τις γενικές αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Επιπλέον, οι επαγγελματίες χρήστες θα πρέπει να εφαρμόζουν τους ειδικούς ανά καλλιέργεια ή τομέα κανόνες, εάν έχουν θεσπιστεί τέτοιοι κανόνες από το κράτος μέλος στο οποίο δραστηριοποιούνται.

Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας προτείνει να διευκρινιστούν οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την εναέρια εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. 

Διευκρινίστηκαν επίσης οι απαιτήσεις για την πώληση φυτοπροστατευτικών προϊόντων για: 
1. τους επαγγελματίες χρήστες –ή τους αντιπροσώπους τους– που πρέπει να διαθέτουν έγκυρο πιστοποιητικό κατάρτισης ως προϋπόθεση για την αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων και 
2. τους μη επαγγελματίες χρήστες (συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών πωλήσεων) τους οποίους οι διανομείς έχουν την υποχρέωση να ενημερώνουν σχετικά με την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων σύμφωνα με το άρθρο 55 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/2009.

Όσον αφορά την κατάρτιση, την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση, το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας προτείνει να συμπεριληφθεί νέος ορισμός για το «πιστοποιητικό κατάρτισης», διευκρινίζοντας ότι μπορεί να είναι είτε πιστοποιητικό κατάρτισης είτε αποδεικτικό καταχώρισης σε κεντρικό ηλεκτρονικό μητρώο. Το κείμενο διευκρινίζει επίσης ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν ποιο ή ποια συστήματα επιθυμούν να καταγράφουν και να παρέχουν ως αποδεικτικό κατάρτισης.

Επιπλέον, το κείμενο διευκρινίζει ότι, για τη λήψη πιστοποιητικού κατάρτισης, είναι απαραίτητο να αποδεικνύονται οι συναφείς γνώσεις μέσω εξέτασης ή δοκιμασίας.
Το συμβιβαστικό κείμενο της Προεδρίας διευκρινίζει επίσης ότι οι επαγγελματίες χρήστες πρέπει να συμβουλεύονται ανεξάρτητο σύμβουλο για στρατηγικές συμβουλές σχετικά με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία (IPM) ανά τριετία (αντί για κάθε έτος που προβλέπει η πρόταση της Επιτροπής). Οι συμβουλές αυτές μπορούν να παρέχονται μεμονωμένα ή ομαδικά, είτε αυτοπροσώπως είτε με εξ αποστάσεως συνεδρίαση.