Ο Θωμάς Μόσχος μιλά στον ΑγροΤύπο για τη διαμόρφωση της λιανικής τιμής στα σούπερ μάρκετ

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την ενίσχυση των ελέγχων στα τρόφιμα, φυτικής και ζωικής παραγωγής, που εισάγονται στην ΕΕ.

Ο Επίτροπος για την Υγεία και την Ευημερία των Ζώων, Olivér Várhelyi, παρουσίασε τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με στόχο την ενίσχυση των ελέγχων στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρίτες χώρες.

«Αυτά τα μέτρα θα διασφαλίσουν ότι οι πολίτες της ΕΕ θα συνεχίσουν να επωφελούνται από τα υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας των τροφίμων, ενώ οι παραγωγοί της ΕΕ θα έχουν ίσους όρους ανταγωνισμού έναντι των παγκόσμιων ανταγωνιστών τους», τόνισε ο Επίτροπος.

Τα μέτρα που θα έχουν στόχο την ενίσχυση των ελέγχων στις εισαγωγές από τρίτες χώρες είναι:

• Αύξηση κατά 50% του αριθμού των ελέγχων που διενεργούνται σε χώρες εκτός ΕΕ κατά τα επόμενα δύο έτη, διατηρώντας παράλληλα το επίπεδο ελέγχου στις χώρες της ΕΕ
• Αύξηση κατά 33% των ελέγχων των Ευρωπαϊκών Συνοριακών Σταθμών Ελέγχου, για την επαλήθευση ότι τα κράτη μέλη διενεργούν συνοριακούς ελέγχους σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΕΕ
• Στενότερη παρακολούθηση των μη συμμορφούμενων προϊόντων και χωρών, με αυξημένη συχνότητα ελέγχων, όπως απαιτείται
• Υποστήριξη της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη που διενεργούν αυτούς τους πρόσθετους ελέγχους
• Σύσταση ειδικής Ομάδας Εργασίας της ΕΕ για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων στα εισαγόμενα τρόφιμα, η οποία θα επικεντρωθεί ιδιαίτερα στα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, στην ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών και στην καλή διαβίωση των ζώων και θα εξετάσει το ενδεχόμενο συντονισμένης δράσης παρακολούθησης της ΕΕ για συγκεκριμένα εισαγόμενα προϊόντα
• Εκπαίδευση περίπου 500 υπαλλήλων των εθνικών αρχών σχετικά με τους επίσημους ελέγχους, μέσω ειδικού προγράμματος της ΕΕ
• Επικαιροποίηση των κανόνων σχετικά με την άδεια εισαγωγής προϊόντων με υπολείμματα ιδιαίτερα επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, που έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ, σύμφωνα με τα πρόσφατα ενημερωμένα διεθνή πρότυπα.

«Η προστασία της ασφάλειας των τροφίμων, που καταναλώνονται στην ΕΕ, είναι μία από τις βασικές μου αρμοδιότητες. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τα προϊόντα που κατασκευάζονται εντός της Ένωσής μας, αλλά και για αυτά που εισάγουμε. Ως ο κορυφαίος έμπορος τροφίμων στον κόσμο, η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι κάθε ζωικό, φυτικό ή τρόφιμο που έρχεται από άλλες χώρες πληροί τα αυστηρά πρότυπα υγείας και ασφάλειας που εφαρμόζουμε. Τα σημερινά μέτρα θα ενισχύσουν και θα εκσυγχρονίσουν περαιτέρω το ήδη ισχυρό σύστημα επίσημων ελέγχων μας, προς όφελος των πολιτών, των αγροτών και των εταιρειών της ΕΕ», τόνισε ο Επίτροπος κ. Olivér Várhelyi.

Με δύο ξεχωριστές αποφάσεις που δημοσιεύτηκαν στη «Διαύγεια», το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχώρησε στην 8η τροποποίηση των προσκλήσεων για τα υποέργα της πράσινης μετάβασης στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και του εκσυγχρονισμού του πρωτογενούς τομέα. Και στις δύο περιπτώσεις, η τροποποίηση αφορά αποκλειστικά τη διάρκεια υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων και την τελική ημερομηνία υποβολής της τελευταίας αίτησης καταβολής ενίσχυσης, η οποία ορίζεται πλέον στην 30ή Απριλίου 2026.

Παράταση στο υποέργο της πράσινης μετάβασης στη μεταποίηση

Η πρώτη απόφαση τροποποιεί την πρόσκληση του υποέργου που αφορά την καινοτομία και την πράσινη μετάβαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων. Με τη νέα διατύπωση της υποπαραγράφου 10.1, η διάρκεια υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων μεταφέρεται έως τις 30 Απριλίου 2026, ημερομηνία που αποτελεί και το ανώτατο όριο για την υποβολή της τελευταίας αίτησης καταβολής ενίσχυσης. Η απόφαση τίθεται σε ισχύ από τη δημοσίευσή της στη «Διαύγεια», προσφέροντας στους δικαιούχους επίσημη παράταση για την ολοκλήρωση των επενδυτικών δράσεών τους.

Αντίστοιχη ρύθμιση για τον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα

Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η δεύτερη απόφαση, η οποία αφορά το υποέργο του εκσυγχρονισμού του πρωτογενούς τομέα. Και εδώ αντικαθίσταται η υποπαράγραφος 10.1, διαμορφώνοντας την ίδια τελική ημερομηνία για την ολοκλήρωση των επενδυτικών σχεδίων και για την υποβολή της τελευταίας αίτησης καταβολής ενίσχυσης. Με την ισχύ της να ξεκινά από την ημερομηνία δημοσίευσης, η απόφαση παρέχει στους δικαιούχους κοινό χρονικό ορίζοντα με εκείνον της δράσης που αφορά τη μεταποίηση.

Ενιαίο χρονοδιάγραμμα για τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης

Η ταύτιση των καταληκτικών ημερομηνιών και στα δύο υποέργα δημιουργεί ένα ενιαίο πλαίσιο για τους δικαιούχους των δράσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παρότι αφορούν διαφορετικά πεδία εφαρμογής, η κοινή ημερομηνία ολοκλήρωσης επιτρέπει τον καλύτερο προγραμματισμό των επενδύσεων και την προσαρμογή των σχεδίων στον ίδιο χρονικό ορίζοντα, όπως αυτός διαμορφώθηκε με τις πρόσφατες αποφάσεις.

Τελική εικόνα 

Με τις δύο τροποποιήσεις να επιβεβαιώνουν την 30ή Απριλίου 2026 ως τελική ημερομηνία ολοκλήρωσης και υποβολής αιτήσεων καταβολής ενίσχυσης, οι δικαιούχοι έχουν πλέον σαφή και επίσημη ενημέρωση για το νέο χρονοδιάγραμμα. Η παράταση δημιουργεί περισσότερο χώρο για την ολοκλήρωση των επενδυτικών σχεδίων, χωρίς να μεταβάλλει άλλους όρους των προσκλήσεων.

Πηγές:

8η Τροποποίηση Πρόσκλησης Υποέργου Sub 1 – Μεταποίηση

8η Τροποποίηση Πρόσκλησης Υποέργου Sub 2 – Εκσυγχρονισμός πρωτογενούς τομέα

Μια ακόμη υποχώρηση σημείωσε τον Οκτώβριο ο Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO, αποτυπώνοντας ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι πιέσεις στις τιμές παραμένουν, αλλά με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά προϊόν. Ο FAO Food Price Index – ο δείκτης που παρακολουθεί κάθε μήνα τη μεταβολή των διεθνών τιμών σε πέντε βασικές ομάδες αγροτικών προϊόντων, με βάση τις εξαγωγικές ροές της περιόδου 2014–2016 – καταγράφει πλέον τη δεύτερη συνεχόμενη μηνιαία πτώση. Η συνολική μείωση οφείλεται κυρίως στη διόρθωση των τιμών στα σιτηρά, τα γαλακτοκομικά, το κρέας και τη ζάχαρη, ενώ αντίθετα τα φυτικά έλαια κινήθηκαν ανοδικά, διαμορφώνοντας μια πολυεπίπεδη εικόνα για τις διεθνείς αγορές τροφίμων.

Γενική εικόνα: Ο δείκτης κάτω από τα περσινά επίπεδα

Ο FAO Food Price Index (FFPI) διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο 2025 στις 126,4 μονάδες, σημειώνοντας πτώση 1,6% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο (128,5 μονάδες). Ο δείκτης βρίσκεται ελαφρά χαμηλότερα από τα επίπεδα του Οκτωβρίου 2024 και παραμένει 21% χαμηλότερος από το ιστορικό υψηλό του Μαρτίου 2022. Για τον Έλληνα παραγωγό αυτό σημαίνει ότι οι διεθνείς πιέσεις τιμών σε βασικά αγροτικά αγαθά συνεχίζονται, με πιθανές προεκτάσεις στις εμπορικές τιμές που συναντούν οι ίδιοι στην αγορά.

Σιτηρά: Πτώση σε όλα τα βασικά προϊόντα

Ο Δείκτης Τιμών Σιτηρών υποχώρησε τον Οκτώβριο στις 103,6 μονάδες, σημειώνοντας μείωση 1,3% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και 9,5% σε σύγκριση με το περσινό επίπεδο, καθώς όλοι οι βασικοί τύποι σιτηρών κινήθηκαν πτωτικά. Η τιμή του σίτου μειώθηκε κατά 1%, κυρίως εξαιτίας των άφθονων παγκόσμιων αποθεμάτων, των ευνοϊκών προοπτικών παραγωγής στο νότιο ημισφαίριο όπου η συγκομιδή βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά και της ομαλής πορείας των σπορών χειμερινού σίτου στο βόρειο ημισφαίριο. Παράλληλα, τα χονδροειδή σιτηρά – κριθάρι, καλαμπόκι και σόργο – κατέγραψαν επίσης πτώση, με την πίεση στις τιμές να μετριάζεται εν μέρει από εκτιμήσεις ότι οι αποδόσεις καλαμποκιού στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται να είναι χαμηλότερες. Το ρύζι εμφάνισε ακόμη μεγαλύτερη μείωση, της τάξης του 2,5%, καθώς ο διεθνής ανταγωνισμός ανάμεσα σε εξαγωγικές χώρες εντάθηκε και ξεκίνησαν οι κύριες συγκομιδές στο βόρειο ημισφαίριο. Για την Ελλάδα, όπου καλαμπόκι και κριθάρι αποτελούν κρίσιμες καλλιέργειες, το διεθνές περιβάλλον χαμηλών τιμών συχνά ασκεί άμεση πίεση στις τιμές παραγωγού, ιδιαίτερα σε περιοχές με υψηλές ανάγκες άρδευσης ή με μειωμένες αποδόσεις λόγω καιρικών συνθηκών.

Φυτικά έλαια: Η μοναδική κατηγορία με άνοδο

Ο Δείκτης Τιμών Φυτικών Ελαίων ήταν η μοναδική κύρια κατηγορία που σημείωσε άνοδο τον Οκτώβριο, φτάνοντας τις 169,4 μονάδες, δηλαδή 0,9% υψηλότερα από τον Σεπτέμβριο και στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2022. Η αύξηση αυτή αντανακλά την άνοδο των διεθνών τιμών σε φοινικέλαιο, ηλιέλαιο, κραμβέλαιο και σογιέλαιο. Ειδικά στο ηλιέλαιο, που αφορά άμεσα και τον Έλληνα παραγωγό ηλίανθου, η ανοδική πορεία συνεχίζεται για τέταρτο συνεχόμενο μήνα, καθώς οι διαθέσιμες ποσότητες από τη Μαύρη Θάλασσα παραμένουν περιορισμένες και η συγκομιδή εξελίσσεται με καθυστερήσεις. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης του FAO περιλαμβάνει αποκλειστικά φυτικά έλαια, αφού προϊόντα όπως το fish oil ή το tallow έχουν αφαιρεθεί λόγω ασυνέχειας στα δεδομένα και για λόγους ομοιογένειας της ομάδας.

Κρέας: Επιστροφή σε πτώση μετά από 8 μήνες ανόδου

Ο Δείκτης Τιμών Κρέατος υποχώρησε τον Οκτώβριο στις 125,0 μονάδες, σημειώνοντας μείωση 2% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, παρότι παραμένει 4,8% υψηλότερος από το αντίστοιχο επίπεδο του προηγούμενου έτους. Η πτώση αυτή προήλθε κυρίως από τη σημαντική μείωση των διεθνών τιμών χοιρινού, καθώς η παγκόσμια προσφορά παραμένει άφθονη και η ζήτηση από την Κίνα έχει αποδυναμωθεί μετά την επιβολή νέων δασμών στις εισαγωγές. Παράλληλα, οι τιμές στα πουλερικά υποχώρησαν αισθητά, καθώς οι εξαγωγείς της Βραζιλίας αναγκάστηκαν να κατευθύνουν προϊόντα σε φθηνότερες αγορές λόγω των περιορισμών που επέβαλε η Κίνα εξαιτίας περιστατικών HPAI. Αντίθετα, οι τιμές βοδινού κινήθηκαν ανοδικά, ενισχυμένες από σταθερά υψηλή διεθνή ζήτηση, ιδιαίτερα για τα προϊόντα της Αυστραλίας. Για τους Έλληνες κτηνοτρόφους, η διεθνής διορθωτική πορεία στο χοιρινό και στο πουλερικό συχνά μεταφέρεται και στην εγχώρια αγορά μέσω χαμηλότερων τιμών εισαγωγής, στοιχείο που μπορεί να εντείνει τις πιέσεις στα περιθώρια παραγωγής.

Γαλακτοκομικά: Τέταρτος συνεχόμενος μήνας πτώσης

Ο Δείκτης Γαλακτοκομικών συνέχισε την καθοδική του πορεία τον Οκτώβριο, υποχωρώντας στις 142,2 μονάδες, δηλαδή κατά 3,4% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο. Η μείωση ήταν γενικευμένη σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες: το βούτυρο κατέγραψε πτώση 6,5%, το πλήρες γάλα σε σκόνη μειώθηκε κατά 6%, το αποβουτυρωμένο κατά 4%, ενώ η πτώση στις τιμές του τυριού περιορίστηκε στο 1,5%. Οι εξελίξεις αυτές αντανακλούν την αυξημένη διαθεσιμότητα εξαγώγιμων ποσοτήτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Νέα Ζηλανδία, την ίδια στιγμή που η ζήτηση από αγορές της Ασίας και της Μέσης Ανατολής παραμένει πιο υποτονική. Για τους Έλληνες παραγωγούς αιγοπρόβειου γάλακτος, η εικόνα αυτή επηρεάζει κυρίως τη γαλακτοβιομηχανία, η οποία λειτουργεί σε ένα διεθνές περιβάλλον χαμηλότερων τιμών σκόνης γάλακτος, στοιχείο που μπορεί να συμπιέσει εμπορικά περιθώρια.

Ζάχαρη: Στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2020

Ο Δείκτης Ζάχαρης συνέχισε την καθοδική του τάση, πέφτοντας τον Οκτώβριο στις 94,1 μονάδες, καταγράφοντας πτώση 5,3% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και φτάνοντας σε επίπεδα 27,4% χαμηλότερα από εκείνα του προηγούμενου έτους. Η σημαντική αυτή διόρθωση οφείλεται κυρίως στις εξαιρετικές αποδόσεις της παραγωγής στη Βραζιλία, όπου οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες ενίσχυσαν τον ρυθμό συγκομιδής, καθώς και στις προσδοκίες για μεγαλύτερη παραγωγή σε Ινδία και Ταϊλάνδη, όπου οι πρώτες συνθλίψεις ζαχαροκάλαμου έχουν ήδη ξεκινήσει. Επιπλέον, η χαμηλή διεθνής τιμή του αργού πετρελαίου μειώνει τη ζήτηση για ζάχαρη από τον τομέα των βιοκαυσίμων, προσθέτοντας περαιτέρω πίεση στις παγκόσμιες τιμές.

Συνολική αποτίμηση

Σε κάθε περίπτωση, οι διεθνείς τιμές τροφίμων λειτουργούν ως ένα σημαντικό «βαρόμετρο» για τις μελλοντικές εξελίξεις και στη χώρα μας. Σε μια περίοδο όπου το κόστος παραγωγής παραμένει υψηλό και η ρευστότητα περιορισμένη, η συστηματική παρακολούθηση αυτών των τάσεων αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τους παραγωγούς, τόσο για τον προγραμματισμό των καλλιεργειών όσο και για τις εμπορικές αποφάσεις της επόμενης περιόδου.

Πηγή: FAO

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα το πρώτο πλήρες αποτύπωμα της Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές – μια εξέλιξη που έρχεται σε μια περίοδο έντονης πίεσης για τους αγρότες σε όλη την ΕΕ και, φυσικά, στην Ελλάδα. Οι συμβάσεις, οι τιμές και οι διαχρονικές ανισορροπίες στην αλυσίδα τροφίμων εξακολουθούν να περιορίζουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη, ενώ τα στοιχεία της Επιτροπής δείχνουν ότι, παρότι το θεσμικό πλαίσιο έχει αρχίσει να λειτουργεί, η αγορά παραμένει άνιση. Κεντρικό σημείο της έκθεσης είναι το ζήτημα της πώλησης κάτω του κόστους, όπου η Επιτροπή θεωρεί ότι απαιτείται περαιτέρω ενίσχυση των κανόνων. Γι’ αυτό και έχει ήδη ξεκινήσει την προετοιμασία για την αναθεώρηση της Οδηγίας, όπως ανακοινώθηκε στο πρόσφατο State of the Union 2025.

Ένας μηχανισμός που αρχίζει να λειτουργεί, αλλά δεν αρκεί

Η αξιολόγηση δεν καταλήγει ακόμη σε σαφή συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα της Οδηγίας, κυρίως λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος εφαρμογής της. Παρ’ όλα αυτά, το κλίμα στην αλυσίδα αγροδιατροφής δείχνει να αλλάζει. Οι έλεγχοι πολλαπλασιάστηκαν και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης φαίνεται να δημιουργεί ένα πιο υπεύθυνο επιχειρηματικό περιβάλλον. Παρά τις διαφορές μεταξύ κρατών-μελών ως προς την εφαρμογή, το μήνυμα είναι καθαρό: η Οδηγία παραμένει απολύτως σχετική με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι μικροί προμηθευτές, οι οποίοι παραδοσιακά έχουν ασθενέστερη θέση στη διαπραγμάτευση.

Τέσσερα χρόνια, 4.500 έρευνες και 41,9 εκατ. ευρώ πρόστιμα

Μεταξύ 2021 και 2024, οι εθνικές αρχές ξεκίνησαν πάνω από 4.500 έρευνες για αθέμιτες πρακτικές. Ένα στα τρία περιστατικά όπου η διαδικασία ολοκληρώθηκε οδήγησε σε επιβεβαίωση παράβασης, με συνολικά 754 υποθέσεις να καταλήγουν σε πρόστιμα ύψους 41,9 εκατ. ευρώ την περίοδο 2022–2024. Η τάση είναι ανοδική, δείχνοντας ότι οι αρχές μπαίνουν πιο αποφασιστικά στο παιχνίδι. Την ίδια στιγμή, όμως, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι οι αγρότες δηλώνουν πολύ λιγότερες περιπτώσεις σε σχέση με την πραγματικότητα, κυρίως από φόβο αντιποίνων. Για τον λόγο αυτόν, τονίζεται ο κρίσιμος ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι οργανώσεις παραγωγών, οι συνεταιρισμοί και οι συλλογικοί φορείς προμηθευτών.

Τα κενά του συστήματος: χαμηλή ενημέρωση και ελάχιστοι προληπτικοί έλεγχοι

Παρότι το θεσμικό πλαίσιο δείχνει ότι μπορεί να λειτουργήσει, η Επιτροπή αναγνωρίζει σημαντικές αδυναμίες. Οι παραγωγοί και οι μικροί προμηθευτές εξακολουθούν να γνωρίζουν ελάχιστα τα δικαιώματά τους, ενώ οι πληροφορίες που έχουν στη διάθεσή τους είναι συχνά ασαφείς. Κρίσιμη θεωρείται και η περιορισμένη χρήση των προληπτικών, αυτεπάγγελτων ελέγχων, που σε πολλές χώρες παραμένουν ουσιαστικά ανενεργοί. Αντίθετα, οι ανώνυμες καταγγελίες αναδεικνύονται ως πολύτιμο εργαλείο, τροφοδοτώντας σημαντικό αριθμό υποθέσεων. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι όλα αυτά συμβαίνουν μέσα σε ένα πλαίσιο που είναι ακόμη νέο και εξελίσσεται.

Διασυνοριακές υποθέσεις και διαφορετικές εφαρμογές: ένα ευρωπαϊκό παζλ

Η αξιολόγηση δείχνει ότι η συνεργασία των κρατών-μελών σε διασυνοριακές περιπτώσεις χρειάζεται ενίσχυση. Παρότι δεν εντοπίστηκαν συγκρούσεις με άλλες πολιτικές της ΕΕ και η Οδηγία αποδεικνύεται συνεκτική με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις, οι διαφορετικοί τρόποι εφαρμογής ανά χώρα δημιουργούν προκλήσεις για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περισσότερα κράτη. Παρ’ όλα αυτά, για τους αγρότες και τους μικρούς προμηθευτές το αποτέλεσμα είναι θετικό, αφού εξασφαλίζεται μια ελάχιστη ευρωπαϊκή γραμμή προστασίας απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται.

 Το επόμενο βήμα: αναθεώρηση του πλαισίου για προστασία από τιμές κάτω του κόστους

Το σημαντικότερο μήνυμα της Επιτροπής είναι ότι τα στοιχεία της αξιολόγησης θα χρησιμοποιηθούν άμεσα ως βάση για την επικείμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες πρακτικές. Η κεντρική προτεραιότητα είναι σαφής: να ενισχυθεί θεσμικά η θέση των αγροτών και να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της συστηματικής πώλησης κάτω του κόστους, ένα ζήτημα που πλήττει τόσο τους παραγωγούς όσο και τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής γεωργίας. Η Επιτροπή έχει ήδη καταθέσει πρόταση για ενίσχυση της διασυνοριακής επιβολής, η οποία έχει λάβει πολιτική συμφωνία στα ευρωπαϊκά όργανα.

Τι μένει για την επόμενη μέρα

Η πρώτη αξιολόγηση της Οδηγίας για τις αθέμιτες πρακτικές δεν είναι απλώς μια τεχνική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι ένα σήμα ότι το ευρωπαϊκό πλαίσιο αλλάζει, και ότι ο αγρότης βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της αλλαγής. Τα στοιχεία δείχνουν πως έγιναν βήματα, αλλά και ότι η απόσταση που απομένει είναι μεγάλη. Με την επικείμενη αναθεώρηση της Οδηγίας και με στόχο την προστασία από τιμές κάτω του κόστους, η συζήτηση για τη δίκαιη λειτουργία της αλυσίδας τροφίμων αναμένεται να ανοίξει ξανά, αυτή τη φορά με μεγαλύτερη ένταση. Για τους παραγωγούς, η εξέλιξη αυτή μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για πιο καθαρούς κανόνες και μια πιο ισορροπημένη αγορά που δεν θα στηρίζεται στην αδυναμία του μικρού κρίκου.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η μηνιαία έκθεση του ΥΠΑΑΤ – που δημοσιεύτηκε πρόσφατα για τον Οκτώβριο 2025 – αποτυπώνει μια σαφή και τεκμηριωμένη εικόνα σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων φυτικής προέλευσης στην ελληνική αγορά. Συνολικά 316 δείγματα εξετάστηκαν από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του Υπουργείου, τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και στους συνοριακούς σταθμούς ελέγχου, με στόχο την ανίχνευση υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων και την αξιολόγηση του ενδεχόμενου κινδύνου για τον καταναλωτή. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αγορά παραμένει σε σταθερά υψηλά επίπεδα συμμόρφωσης, με ελάχιστες στοχευμένες παρεκκλίσεις που ερευνήθηκαν περαιτέρω μέσω του ευρωπαϊκού μοντέλου EFSA PRIMo. 

Το πλαίσιο και η έκταση των ελέγχων

Κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν συνολικά 316 έλεγχοι για τα υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προϊόντων, εκ των οποίων 54 στα σύνορα και 262 στην εσωτερική αγορά. Στο σύνολο των δειγμάτων εντοπίστηκαν τρεις περιπτώσεις με μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες, τέσσερις υπερβάσεις των ανώτατων ορίων υπολειμμάτων και δύο δείγματα που αξιολογήθηκαν ως δυνητικά επικίνδυνα για τον καταναλωτή. Η αξιολόγηση όλων των μη συμμορφούμενων περιπτώσεων έγινε μέσω του ευρωπαϊκού μοντέλου EFSA PRIMo, το οποίο εκτιμά τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη έκθεση του καταναλωτή, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες τοξικολογικές τιμές αναφοράς.

Τα δείγματα που συλλέχθηκαν από την εσωτερική αγορά καλύπτουν ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα: supermarket, λαϊκές αγορές, σημεία διαλογής και μεταποίησης, καταστήματα λιανικής και χονδρικής, λαχαναγορές, αγρούς, αποθήκες παραγωγών και σιλό. Από τα προϊόντα που εξετάστηκαν, το 69% ήταν ελληνικής προέλευσης και το 31% εισαγόμενα, γεγονός που δείχνει ότι το πρόγραμμα ελέγχων παρακολουθεί συστηματικά τόσο την εγχώρια παραγωγή όσο και το εισαγόμενο εμπόριο.

Συμμόρφωση, υπερβάσεις και τα προϊόντα όπου εντοπίστηκαν

Η εικόνα που διαμορφώνεται από τους ελέγχους του Οκτωβρίου δείχνει ότι η πλειονότητα των δειγμάτων ήταν συμμορφούμενη με τα ευρωπαϊκά όρια υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Τα εγχώρια προϊόντα παρουσίασαν ποσοστό συμμόρφωσης 68%, ενώ στα εισαγόμενα το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε το 30%. Οι υπερβάσεις των ορίων υπολειμμάτων καταγράφηκαν μόλις στο 1% των δειγμάτων και στις δύο κατηγορίες, με το ΥΠΑΑΤ να αποδίδει τις μη συμμορφώσεις σε απόκλιση από την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών, όπως μη τήρηση της δόσης ή του απαραίτητου χρονικού διαστήματος μεταξύ εφαρμογής και συγκομιδής. Κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις εξετάστηκε ξεχωριστά μέσω του μοντέλου EFSA PRIMo, ώστε να αξιολογηθεί ο ενδεχόμενος κίνδυνος για τον καταναλωτή.

Παράλληλα, η καταγραφή των προϊόντων που εξετάστηκαν δείχνει ότι οι περισσότερες από 25 κατηγορίες τροφίμων ήταν απολύτως εντός ορίων, με μόνο μεμονωμένες αποκλίσεις. Μη εγκεκριμένες δραστικές ουσίες εντοπίστηκαν σε τρεις περιπτώσεις: επιτραπέζιο σταφύλι από supermarket, αγγούρι από λαϊκή αγορά και λεμόνι από χονδρική, όλες συνδεδεμένες με χρήση επιτρεπόμενων αποθεμάτων μέχρι συγκεκριμένες ημερομηνίες. Υπερβάσεις των ορίων υπολειμμάτων καταγράφηκαν επίσης σε τέσσερα μεμονωμένα δείγματα —επιτραπέζιο σταφύλι, λωτό, αραχίδα σε συνοριακό έλεγχο και αμπελόφυλλα— τα οποία εξετάστηκαν λεπτομερώς προκειμένου να καθοριστεί εάν ενέχουν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. 

Οι δύο περιπτώσεις που αξιολογήθηκαν ως δυνητικά επικίνδυνες

Από τις τέσσερις υπερβάσεις, δύο δείγματα χαρακτηρίστηκαν ως δυνητικά επικίνδυνα για τον καταναλωτή: το ένα αφορούσε ελληνικό επιτραπέζιο σταφύλι με υπέρβαση της δραστικής ουσίας acetamiprid και το άλλο λωτό ισπανικής προέλευσης, επίσης με acetamiprid. Όπως διευκρινίζει το ΥΠΑΑΤ, όταν μια δραστική ουσία δεν διαθέτει καθορισμένους τοξικολογικούς δείκτες σε επίπεδο ΕΕ, τα δείγματα με υπέρβαση θεωρούνται δυνητικά επικίνδυνα έως ότου υπάρξει επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση για την ασφαλή αξιολόγησή τους. 

Τι δείχνουν συνολικά οι έλεγχοι 

Η συνολική εικόνα που προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία είναι σταθερά θετική για την ελληνική αγορά. Με πολύ μικρό ποσοστό υπερβάσεων και μεμονωμένες περιπτώσεις που χρήζουν προσοχής, οι κρατικές υπηρεσίες επιβεβαιώνουν ότι το σύστημα ελέγχων λειτουργεί αποτελεσματικά, από τα σύνορα έως την εσωτερική αγορά. Η χρήση του μοντέλου PRIMo, σε συνδυασμό με τη συνεχή εποπτεία, ενισχύει τη διαφάνεια και τη δυνατότητα έγκαιρης λήψης μέτρων, ενώ παράλληλα αναδεικνύει τη σημασία της ορθής χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων από τους παραγωγούς.

Τι σημαίνει για παραγωγούς και καταναλωτές

Η νέα έκθεση του ΥΠΑΑΤ επιβεβαιώνει ότι η αγορά τροφίμων φυτικής προέλευσης παραμένει σε σταθερή πορεία, με υψηλή συμμόρφωση και ελάχιστες μεμονωμένες υπερβάσεις που εντοπίζονται και αξιολογούνται άμεσα. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν ένα σημαντικό μήνυμα τόσο για τους παραγωγούς, που βλέπουν την προσπάθειά τους να αποτυπώνεται στους επίσημους ελέγχους, όσο και για τους καταναλωτές, οι οποίοι μπορούν να αισθάνονται ότι η ποιότητα και η ασφάλεια των προϊόντων παρακολουθούνται συστηματικά. Με συνεχή εποπτεία και διαφάνεια στα αποτελέσματα, ενισχύεται η εμπιστοσύνη στην εφοδιαστική αλυσίδα και αποτυπώνεται η ουσία των ελέγχων: μια αγορά που λειτουργεί με υπευθυνότητα και σαφές πλαίσιο ασφάλειας.

Οι μηνιαίες τιμές του ΥΠΑΑΤ για τον Οκτώβριο 2025 αναδεικνύουν μια αγορά που συνεχίζει να κινείται με διαφορετικές ταχύτητες ανά προϊόν. Το ελαιόλαδο εξακολουθεί να αποκλιμακώνεται, καταγράφοντας σταθερή μείωση των τιμών σε όλες τις κατηγορίες. Στο κρέας, η εικόνα παραμένει πιο ισορροπημένη, με ήπιες μεταβολές στο κοτόπουλο και πιο έντονη άνοδο στον βόειο κιμά. Η Φέτα, από την πλευρά της, δείχνει σταθερότητα στη συμβατική μορφή της, την ώρα που η βιολογική κατηγορία καταγράφει σημαντικότερες διακυμάνσεις.

Η συνολική εικόνα που προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία αποτυπώνει μια αγορά χωρίς ενιαία τάση, όπου κάθε προϊόν ακολουθεί τη δική του πορεία μέσα στο 2025. Οι διαφορές αυτές αποκτούν ιδιαίτερη σημασία τόσο για τους παραγωγούς, που παρακολουθούν τις μεταβολές στο ράφι, όσο και για τους καταναλωτές, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν ένα καλάθι με μεταβαλλόμενες τιμές.

Ελαιόλαδο: Σταθερή αποκλιμάκωση και διαφοροποίηση μεταξύ των κατηγοριών

Με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, η μέση μεσοσταθμική λιανική τιμή του ελαιολάδου παρουσιάζει σαφή αποκλιμάκωση κατά την περίοδο Ιανουαρίου–Οκτωβρίου 2025. Στο έξτρα παρθένο, η τιμή από τα 8,62 €/kg του Ιανουαρίου κινείται σταθερά πτωτικά και διαμορφώνεται τον Οκτώβριο στα 6,52 €/kg. Παρόμοια εικόνα παρατηρείται και στο παρθένο ελαιόλαδο, του οποίου η τιμή υποχωρεί από 7,66 €/kg σε 5,34 €/kg στο ίδιο διάστημα.

Στη βιολογική κατηγορία, αν και οι μηνιαίες διακυμάνσεις είναι εντονότερες, το επίπεδο τιμών παραμένει σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη. Η τιμή από 16,17 €/kg τον Ιανουάριο καταλήγει στα 12,96 €/kg τον Οκτώβριο, αντικατοπτρίζοντας το ιδιαίτερο προφίλ της αγοράς των βιολογικών προϊόντων.

Συνολικά, η πορεία των τιμών καταδεικνύει μια σταθερή τάση αποκλιμάκωσης σε όλες τις κατηγορίες, με τις διαφορές να παραμένουν αισθητές μεταξύ συμβατικού και βιολογικού ελαιολάδου.

Κρέας: Ήπιες μεταβολές στο κοτόπουλο, εντονότερη άνοδος στον βόειο κιμά

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, οι μηνιαίες λιανικές τιμές στα βασικά προϊόντα κρέατος παρουσιάζουν ήπιες διακυμάνσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025. Το κοτόπουλο ολόκληρο διατηρείται σε στενό εύρος τιμών, ξεκινώντας από 3,01 €/kg τον Ιανουάριο και υποχωρώντας ομαλά στα 2,92 €/kg τον Ιούνιο. Αντίστοιχα, το κοτόπουλο φιλέτο κινείται μεταξύ 8,94–9,04 €/kg, με μικρές μηνιαίες αυξομειώσεις που διατηρούν τη συνολική εικόνα σε σταθερά επίπεδα.

Πιο αξιοσημείωτη είναι η πορεία του βόειου κιμά, ο οποίος παρουσιάζει συνεχή άνοδο κατά το ίδιο διάστημα. Από 8,05 €/kg τον Ιανουάριο, η τιμή αυξάνεται στα 9,88 €/kg τον Ιούνιο, καταγράφοντας την ισχυρότερη μεταβολή ανάμεσα στα εξεταζόμενα προϊόντα. Η τάση αυτή υποδηλώνει εντονότερη πίεση στο συγκεκριμένο είδος σε σχέση με το κοτόπουλο, το οποίο παραμένει πιο σταθερό σε επίπεδο λιανικών τιμών. 

Τυρί Φέτα: Σταθερότητα στη συμβατική, μεγαλύτερη μεταβλητότητα στη βιολογική

Με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, η μέση μεσοσταθμισμένη λιανική τιμή της Φέτας το 2025 διατηρείται σε σταθερό εύρος στη συμβατική της μορφή. Η τιμή ξεκινά από 10,07 €/kg τον Ιανουάριο και διαμορφώνεται στα 9,80 €/kg τον Οκτώβριο, παρουσιάζοντας ήπια μηνιαία διακύμανση και συνολικά σταθερή συμπεριφορά στην αγορά.

Η συνολική μέση τιμή του προϊόντος ακολουθεί αντίστοιχη πορεία, κινούμενη μεταξύ 10,08–9,89 €/kg, γεγονός που επιβεβαιώνει τη σχετικά ομαλή εξέλιξη της λιανικής τιμής της Φέτας στο σύνολο της αγοράς.

Αντίθετα, η βιολογική Φέτα εμφανίζει αισθητά μεγαλύτερη μεταβλητότητα μέσα στο έτος. Η τιμή ξεκινά από 13,50 €/kg τον Ιανουάριο, μειώνεται σε 10,61 €/kg τον Μάρτιο και στη συνέχεια σταδιακά ανακάμπτει, φτάνοντας στα 12,53 €/kg τον Οκτώβριο. Η πιο έντονη αυτή διακύμανση καταδεικνύει ότι η αγορά της βιολογικής Φέτας παρουσιάζει αυξημένη ευαισθησία στις μηνιαίες συνθήκες σε σχέση με τη συμβατική.

Η εικόνα της αγοράς

Η εικόνα που προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ για τις μηνιαίες τιμές έως τον Οκτώβριο του 2025 επιβεβαιώνει ότι η αγορά των βασικών τροφίμων συνεχίζει να κινείται με ετερογένεια. Το ελαιόλαδο ακολουθεί σταθερή πορεία αποκλιμάκωσης σε όλες τις κατηγορίες, το κρέας εμφανίζει περιορισμένες μεταβολές με εντονότερη άνοδο στον βόειο κιμά, ενώ η Φέτα διατηρεί σταθερότητα στη συμβατική της μορφή και αυξημένη μεταβλητότητα στη βιολογική.

Η ανομοιογένεια αυτή υπογραμμίζει ότι κάθε προϊόν ανταποκρίνεται σε διαφορετικούς παράγοντες: από τις συνθήκες παραγωγής και τη διαθεσιμότητα πρώτων υλών έως τις διακυμάνσεις της ζήτησης και τις εξελίξεις στη διεθνή αγορά. Για τους παραγωγούς, οι μηνιαίες μεταβολές δεν αποτελούν απλώς μια τεχνική αποτύπωση, αλλά μια ένδειξη της κατεύθυνσης που ακολουθεί η αγορά και των πιέσεων που ασκούνται σε συγκεκριμένα προϊόντα.

Η μηνιαία αποτύπωση των τιμών αποτελεί, τελικά, ένα χρήσιμο σημείο αναφοράς για όσους κινούνται στην αγορά: για τον παραγωγό που θέλει να παρακολουθεί τις διακυμάνσεις και να αντιλαμβάνεται τις πιέσεις στα προϊόντα του, αλλά και για τον καταναλωτή που βλέπει πώς εξελίσσονται οι τιμές στα βασικά αγαθά της καθημερινότητας. Σε μια περίοδο συνεχών μεταβολών, η ξεκάθαρη εικόνα της αγοράς βοηθά όλους να κατανοήσουν καλύτερα τις τάσεις και το πού κατευθύνονται οι τιμές.

Αυστηρότερα μέτρα για τα φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευθεί στην ΕΕ αλλά εισέρχονται στην Ευρώπη από εισαγόμενα προϊόντα αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η Επιτροπή ξεκίνησε έρευνα για την εκτίμηση επιπτώσεων με στόχο την ενίσχυση της ευθυγράμμισης των προτύπων παραγωγής της ΕΕ για τα περισσότερα επικίνδυνα φυτοφάρμακα με τις απαιτήσεις που ισχύουν για τα εισαγόμενα προϊόντα.

Στο «Όραμα για τη Γεωργία και τα Τρόφιμα» για ένα ελκυστικό αγροδιατροφικό τομέα, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να «καθιερώσει την αρχή ότι τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα, που έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ για λόγους υγείας και περιβάλλοντος, δεν επιτρέπεται να έρχονται στην ΕΕ μέσω εισαγόμενων προϊόντων».

Τα φιλόδοξα φιλοπεριβαλλοντικά πρότυπα της Ευρώπης δεν θα οδηγήσουν σε ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τους αγρότες της ΕΕ και τον αγροδιατροφικό τομέα, ανταποκρινόμενα παράλληλα στις προσδοκίες των καταναλωτών, αναφέρει η Επιτροπή.

Η εκτίμηση επιπτώσεων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατανόηση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου που θα μπορούσε να έχει μια μεγαλύτερη συνοχή στις απαιτήσεις όσον αφορά τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ. Θα αξιολογήσει ιδίως τις πιθανές επιπτώσεις στις εμπορικές ροές για την ΕΕ, την ανταγωνιστικότητα των Ευρωπαίων παραγωγών και τον πιθανό αντίκτυπο στους καταναλωτές. Η εκτίμηση επιπτώσεων θα καθοδηγήσει περαιτέρω πολιτικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής νομοθετικής πρότασης που θα υποβληθεί σχετικά.

Ενώ η ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ προστατεύει ήδη τους καταναλωτές και διασφαλίζει ότι όλα τα τρόφιμα που διατίθενται στην αγορά πληρούν τα υψηλά πρότυπα υγείας και ασφάλειας που εφαρμόζουμε, η σημερινή ανακοίνωση επαναλαμβάνει τη δέσμευση της Επιτροπής να επιδιώξει στενότερη ευθυγράμμιση των προτύπων παραγωγής που ισχύουν για τα εισαγόμενα προϊόντα, διασφαλίζοντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τους αγρότες και τους παραγωγούς μας και διατηρώντας την προστασία των καταναλωτών.

Η εκτίμηση επιπτώσεων θα παράσχει την αναλυτική βάση για πιθανές κατάλληλες και αναλογικές τροποποιήσεις στο ισχύον νομικό πλαίσιο, με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης αμοιβαιότητας των προτύπων. Θα περιλαμβάνει μελέτη που θα βασίζεται σε τεκμηριωμένα στοιχεία και θα επιτρέπει την ενδελεχή αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων και της συμβολής των ενδιαφερόμενων μερών.

Η προκαταρκτική μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το καλοκαίρι του 2026 και θα ακολουθήσουν τα επόμενα βήματα της εκτίμησης επιπτώσεων.

Συνεχείς ενδείξεις παραπλάνησης και νοθείας εξακολουθούν να αναδύονται μέσα από το ευρωπαϊκό δίκτυο επισήμων ελέγχων, αποκαλύπτοντας πως η αγροδιατροφική αλυσίδα παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποιεί πλέον κάθε μήνα τις πληροφορίες που διακινούνται στο Alert and Cooperation Network για υποψίες απάτης, βάσει του Κανονισμού IMSOC. Οι αναφορές αυτές συγκεντρώνουν «μη συμμορφώσεις με ενδείξεις νοθείας» που έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα και προέρχονται από τα τρία δίκτυα του ACN: RASFF, AAC και FFN.

Στην έκθεση του Σεπτεμβρίου 2025 καταγράφονται 164 ύποπτες περιπτώσεις μέσα από 695 σχετικές ειδοποιήσεις του iRASFF, αποτυπώνοντας μια αγορά που εξακολουθεί να δοκιμάζεται από παραπλανητικές πρακτικές και προσπάθειες απόκρυψης στοιχείων.

Τι περιλαμβάνει η έκθεση

Η μηνιαία αναφορά καταρτίζεται σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/1715 και βασίζεται στις πληροφορίες που ανταλλάσσονται στο Alert and Cooperation Network. Το ACN συγκεντρώνει διασυνοριακές «μη συμμορφώσεις με ενδείξεις απάτης» από τα τρία επιμέρους συστήματά του: το RASFF, το δίκτυο Διοικητικής Συνδρομής και Συνεργασίας (AAC) και το Agri-Food Fraud Network (FFN).

Οι περιπτώσεις που περιλαμβάνονται δεν είναι επιβεβαιωμένες απάτες, αλλά περιστατικά με στοιχεία που δημιουργούν υπόνοια παραπλανητικών πρακτικών. Η δημοσιοποίησή τους επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ενημερώνονται έγκαιρα και να προσανατολίζουν τους ελέγχους τους όπου χρειάζεται.

Τρεις βασικές κατηγορίες παρατυπιών

Στη μηνιαία καταγραφή, οι υποθέσεις οργανώνονται σε τρεις κύριες ομάδες, ώστε να αποδίδεται καθαρά το είδος της ύποπτης πρακτικής. Η πρώτη αφορά παρεμβάσεις ή αλλοιώσεις στο ίδιο το προϊόν (Product Tampering). Η δεύτερη σχετίζεται με παραποίηση ή χειρισμό εγγράφων και συνοδευτικών στοιχείων (Record Tampering). Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται λοιπές μη συμμορφώσεις που φέρουν ενδείξεις πρόθεσης παραπλάνησης (Other Non-Compliances). Η ταξινόμηση αυτή αποκαλύπτει ένα τοπίο όπου η προσπάθεια εξαπάτησης δεν περιορίζεται σε μία μόνο μορφή, αλλά συχνά συνοδεύεται από πρακτικές που στοχεύουν να καλύψουν την πραγματική φύση ή σύνθεση των προϊόντων.

Ενδεικτικές υποθέσεις: από το ελαιόλαδο μέχρι τα γαλακτοκομικά

Μια σειρά από χαρακτηριστικές περιπτώσεις που εμφανίζονται στη μηνιαία αναφορά σκιαγραφούν το εύρος των ύποπτων πρακτικών στη διακίνηση τροφίμων. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται περιστατικά νοθείας σε ελαιόλαδα που δηλώνονταν ως extra virgin, ενώ ανιχνεύθηκαν ίχνη άλλων φυτικών ελαίων. Στο ίδιο πλαίσιο, η Ελλάδα εμφανίζεται σε υποθέσεις όπου η ονομασία προϊόντων αποδείχθηκε παραπλανητική, όπως η χρήση της ένδειξης Kalamata σε παρτίδες που δεν ανταποκρίνονταν στις προδιαγραφές ΠΟΠ.

Σημαντικό μέρος των υποθέσεων αφορά επίσης γαλακτοκομικά προϊόντα με αλλοιωμένη σύνθεση, όπως «φέτα» με περιεκτικότητα 55,4% γιλινού γάλακτος, ποσοστό που υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια της ενωσιακής νομοθεσίας. Στην ίδια κατηγορία εντοπίζονται και περιπτώσεις χρήσης μη εγκεκριμένων ουσιών, όπως το διοξείδιο του τιτανίου (E171) σε γλυκίσματα και αρτοσκευάσματα.

Τέλος, η έκθεση καταγράφει ευρήματα κτηνιατρικών υπολειμμάτων, μεταξύ των οποίων νιτροφουράνια σε γαρίδες από την Ινδία και σε αυγά από την Ουκρανία, με υπερβάσεις των επιτρεπόμενων ευρωπαϊκών ορίων (MRLs). Τα περιστατικά αυτά αφορούν τόσο προϊόντα που κυκλοφορούν εντός ΕΕ όσο και εισαγωγές, όπου η παραπλανητική ταξινόμηση ή η προσπάθεια παράκαμψης των ελέγχων φαίνεται να εμφανίζεται συχνότερα.

Σύνορα και έλεγχοι: η πρώτη γραμμή άμυνας

Οι έλεγχοι στα σύνορα εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμο σημείο για την αποτροπή παραπλανητικών πρακτικών. Στη μηνιαία έκθεση καταγράφονται περιπτώσεις παράνομων φορτίων ζωικής προέλευσης, αλλά και περιστατικά όπου πλοία επιχειρούν να παρακάμψουν τις διαδικασίες με λανθασμένη δήλωση της κατηγορίας τους. Παράλληλα, εντοπίζονται προϊόντα που δεν διαθέτουν επαρκή στοιχεία ιχνηλασιμότητας, γεγονός που δυσχεραίνει την αξιολόγηση της πραγματικής τους προέλευσης. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι τέτοιες υποψίες λειτουργούν ως μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης για τα κράτη-μέλη, βοηθώντας τις αρμόδιες αρχές να προσανατολίσουν τους ελέγχους τους και να ανιχνεύσουν έγκαιρα νέα μοτίβα κινδύνου.

Ένα περιβάλλον που αλλάζει όσο αλλάζουν και οι πρακτικές απάτης

Η εικόνα που προκύπτει από τη μηνιαία έκθεση δείχνει πόσο σύνθετη είναι η αντιμετώπιση των παραπλανητικών πρακτικών. Μια φαινομενικά απλή αστοχία στη σήμανση μπορεί να υποκρύπτει σοβαρότερη απόκλιση, ενώ ένα λάθος σε συνοδευτικά έγγραφα είναι ικανό να λειτουργήσει ως μέσο παράκαμψης της νομοθεσίας. Σε μια ενιαία αγορά με έντονη κινητικότητα προϊόντων, η αξιοπιστία του συστήματος ελέγχων στηρίζεται στη συνεργασία των τελωνειακών αρχών, των υπηρεσιών επίσημων ελέγχων των κρατών-μελών, αλλά και των ίδιων των επιχειρήσεων του κλάδου. 

Σε κάθε περίπτωση, τα μηνιαία δεδομένα του ACN δεν είναι απλώς αριθμοί. Αποτελούν έναν καθρέφτη των αδυναμιών της αγοράς και ταυτόχρονα ένα σήμα προς τις αρχές ότι η εγρήγορση παραμένει κρίσιμη. Η νοθεία εξελίσσεται – και οι έλεγχοι πρέπει πάντα να τρέχουν πιο γρήγορα.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρηματοδότηση 72 νέων προγραμμάτων προώθησης αγροδιατροφικών προϊόντων της Ε.Ε., με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 132 εκατομμυρίων ευρώ. Στόχος είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας του ευρωπαϊκού αγροτικού τομέα, τόσο εντός όσο και εκτός Ε.Ε.

Οι δράσεις αφορούν προβολή ευρωπαϊκών προϊόντων όπως φρούτα, τυριά, ελαιόλαδο και κρέας σε αγορές της Ευρώπης αλλά και του εξωτερικού, μέσα από καμπάνιες που θα «τρέξουν» σε 15 κράτη-μέλη. Για τους παραγωγούς και τους συνεταιρισμούς, πρόκειται για μια σημαντική ευκαιρία να διεκδικήσουν στήριξη, να ενισχύσουν τη φήμη των προϊόντων τους και να στοχεύσουν σε νέες αγορές.

Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει και στο παρελθόν σε αντίστοιχες ευρωπαϊκές δράσεις προώθησης, γεγονός που ενισχύει τις πιθανότητες να περιληφθεί και φέτος μεταξύ των χωρών με χρηματοδοτούμενες καμπάνιες.

Αυξημένο ενδιαφέρον από τα Κράτη-Μέλη

Η φετινή πρόσκληση προσέλκυσε 189 προτάσεις, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 17% σε σχέση με το 2024. Παράλληλα, καταγράφηκε και ευρύτερη συμμετοχή κρατών-μελών, στοιχείο που επιβεβαιώνει τη διαρκώς αυξανόμενη απήχηση του προγράμματος σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι προτάσεις αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, και τελικά εγκρίθηκαν 72 εκστρατείες:

56 “SIMPLE” προγράμματα, που υλοποιούνται από οργανισμούς ενός μόνο κράτους-μέλους, και

16 “MULTI” προγράμματα, τα οποία συντονίζονται από φορείς δύο ή περισσότερων κρατών-μελών ή από ευρωπαϊκές οργανώσεις.

Προβολή Ευρωπαϊκών Προϊόντων στην Ε.Ε. και τον Κόσμο

Τα προγράμματα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεματικών: από βιολογικά και νωπά προϊόντα έως πιστοποιημένα προϊόντα ποιότητας που φέρουν ευρωπαϊκές ενδείξεις (ΠΟΠ, ΠΓΕ κ.ά.).

Η χρηματοδότηση κατανέμεται ως εξής:

€91,5 εκατ. για τα SIMPLE προγράμματα, που διαχειρίζονται τα κράτη-μέλη. Πάνω από το 50% των δράσεων αυτών θα στοχεύσουν αγορές εκτός Ε.Ε., ενώ τα προϊόντα που συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι φρούτα, τυριά, ελαιόλαδο, λαχανικά, γαλακτοκομικά και κρέατα.

€39 εκατ. για τα MULTI προγράμματα, που θα συντονιστούν από την Ευρωπαϊκή Εκτελεστική Υπηρεσία Έρευνας (REA). Οι δράσεις αυτές καλύπτουν 15 κράτη-μέλη και το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού θα επενδυθεί σε προωθητικές ενέργειες εντός Ε.Ε.

Μεταξύ των χωρών που θα συμμετέχουν αναμένεται να βρίσκεται και η Ελλάδα, καθώς έχει συμμετάσχει και τα προηγούμενα χρόνια σε αντίστοιχες δράσεις προώθησης, με επίκεντρο το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα προϊόντα ΠΟΠ.

Επόμενα Βήματα και Νέα Πρόσκληση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει την εφαρμοστική απόφαση για τα SIMPLE προγράμματα, ενώ οι εθνικές αρχές αναμένεται να ξεκινήσουν σύντομα τη διαδικασία σύναψης των συμφωνιών με τους δικαιούχους. Για τα MULTI προγράμματα, η Ευρωπαϊκή Εκτελεστική Υπηρεσία Έρευνας (REA) θα ολοκληρώσει τις υπογραφές έως τον Δεκέμβριο του 2025, ώστε οι δράσεις να ξεκινήσουν στις αρχές του 2026.

Η νέα πρόσκληση για χρηματοδότηση ανοίγει στις 22 Ιανουαρίου 2026 και λήγει στις 23 Απριλίου 2026. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται μέσω της πλατφόρμας “Enjoy it’s from Europe”, ενώ πριν από την έναρξη θα πραγματοποιηθούν Info Days στις 27–28 Ιανουαρίου 2026 στις Βρυξέλλες, με φυσική και διαδικτυακή συμμετοχή.

Στόχος: Ανταγωνιστικότητα και Υγιεινότερες Επιλογές

Οι νέες εκστρατείες εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal), προωθώντας παράλληλα τις αρχές του προγράμματος “Europe’s Beating Cancer Plan”. Μέσω αυτών, η Ε.Ε. στοχεύει όχι μόνο στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, αλλά και στην προώθηση μιας πιο ισορροπημένης και υγιεινής διατροφής για τους πολίτες της.

Μια ευκαιρία για τον Έλληνα παραγωγό

Πίσω από τα μεγάλα ποσά και τις ευρωπαϊκές αποφάσεις, κρύβεται μια ουσία: η προσπάθεια να δοθεί στους Ευρωπαίους –και φυσικά στους Έλληνες– παραγωγούς η δυνατότητα να προβάλουν τα προϊόντα τους με ταυτότητα, ποιότητα και εξωστρέφεια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει ότι θέλει να στηρίξει όχι απλώς τις εξαγωγές, αλλά την προστιθέμενη αξία της παραγωγής, εκεί όπου ο παραγωγός γίνεται πρεσβευτής του τόπου του. Κάθε καμπάνια προώθησης, μικρή ή μεγάλη, είναι ένα βήμα για να φτάσουν τα ελληνικά προϊόντα – από το ελαιόλαδο και τα φρούτα μέχρι το τυρί και το κρασί – σε νέες αγορές με το κύρος της ευρωπαϊκής σφραγίδας.

Γιατί τελικά, πίσω από κάθε ευρωπαϊκή πολιτική, είναι ο παραγωγός που κρατά τη γη ζωντανή.

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή / European Research Executive Agency (REA)

Κάθε μήνα, εκατοντάδες δείγματα φρούτων και λαχανικών περνούν από μικροσκόπιο ελέγχων, πριν φτάσουν στον καταναλωτή. Τον Σεπτέμβριο 2025, τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ δείχνουν ότι σχεδόν όλα – το 97% – πληρούσαν τα ευρωπαϊκά όρια υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων. Ένα αποτέλεσμα που αποδεικνύει πως η ελληνική παραγωγή στέκεται στο ύψος των απαιτήσεων, με ορθή χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων και αυστηρούς ελέγχους που διασφαλίζουν την ασφάλεια τροφίμων και την αξιοπιστία της αγοράς.

Υψηλή Επίδοση στους Ελέγχους του ΥΠΑΑΤ

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων έδωσε στη δημοσιότητα τη Μηνιαία Έκθεση Ελέγχων για τον Σεπτέμβριο 2025, επιβεβαιώνοντας το υψηλό επίπεδο ασφάλειας των τροφίμων φυτικής προέλευσης στην ελληνική αγορά. Από τα 313 δείγματα που εξετάστηκαν — 251 στην εσωτερική αγορά και 62 στα σύνορα — το 97% βρέθηκε εντός των ανώτατων νόμιμων ορίων υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων (MRLs), σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 396/2005.

Το αποτέλεσμα αυτό αντικατοπτρίζει τη συνέπεια των παραγωγών στην ορθή γεωργική πρακτική και την αποτελεσματική εποπτεία των ελεγκτικών μηχανισμών του ΥΠΑΑΤ, που ελέγχουν συστηματικά την ασφάλεια των προϊόντων από το χωράφι έως το ράφι.

Πού Πραγματοποιήθηκαν οι Έλεγχοι

Οι δειγματοληψίες του Σεπτεμβρίου αφορούσαν προϊόντα τόσο εγχώριας (58%) όσο και εισαγόμενης προέλευσης (42%), καλύπτοντας κάθε κρίκο της αλυσίδας διάθεσης. Οι περισσότεροι έλεγχοι έγιναν σε super market (129 δείγματα) και σημεία διαλογής ή μεταποίησης (49 δείγματα), ενώ ακολούθησαν οι λαϊκές αγορές (31 δείγματα), καθώς και έλεγχοι σε καταστήματα λιανικής και χονδρικής, αποθήκες παραγωγών και σημεία στάσιμου εμπορίου. Η εικόνα αυτή δείχνει ένα ολοκληρωμένο και στοχευμένο σύστημα εποπτείας, που παρακολουθεί την πορεία των προϊόντων από το χωράφι μέχρι το ράφι, εξασφαλίζοντας ότι η ασφάλεια ελέγχεται σε κάθε στάδιο.

Οι Ελάχιστες Υπερβάσεις και οι Περιπτώσεις Επανελέγχων

Από τα 313 δείγματα που εξετάστηκαν, μόλις 8 (3%) παρουσίασαν υπέρβαση των ανώτατων ορίων υπολειμμάτων (MRLs). Οι υπερβάσεις καταγράφηκαν σε επιτραπέζια σταφύλια (4 δείγματα), οινοποιήσιμα σταφύλια (1 δείγμα), πιπεριές (1 δείγμα), λάιμ (1 δείγμα) και μάνγκο (1 δείγμα). Από αυτά, επτά δείγματα αξιολογήθηκαν ως με πιθανή επικινδυνότητα βάσει του ευρωπαϊκού μοντέλου EFSA PRIMo, που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση κινδύνου στον καταναλωτή.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιπτώσεις επανελέγχου (follow-up), καθώς σε δείγμα επιτραπέζιων σταφυλιών που εντοπίστηκε αρχικά σε λαϊκή αγορά, πραγματοποιήθηκε νέος έλεγχος σε αποθήκη παραγωγού. Εκεί ανιχνεύθηκε η δραστική ουσία acetamiprid, σε συγκέντρωση υψηλότερη από το όριο, η οποία ενεργοποίησε αξιολόγηση επικινδυνότητας.

Παράλληλα, υπέρβαση flutriafol εντοπίστηκε σε λάιμ από Βραζιλία και dimethoate σε μάνγκο από Αίγυπτο — δείγματα που δεν διοχετεύτηκαν στην αγορά, καθώς απορρίφθηκαν σε συνοριακούς ελέγχους. Τέλος, σε δείγμα οινοποιήσιμων σταφυλιών εντοπίστηκε η μη εγκεκριμένη δραστική ουσία quinoxyfen, η χρήση της οποίας έχει διακοπεί από τον Μάρτιο του 2020.

Η συνολική εικόνα δείχνει ότι οι περιπτώσεις υπέρβασης παραμένουν περιορισμένες και απομονωμένες, γεγονός που επιβεβαιώνει τη γενική συμμόρφωση της αγοράς και την αποτελεσματικότητα των ελέγχων που εφαρμόζει το ΥΠΑΑΤ σε όλο το φάσμα της διακίνησης.

Τρεις Κοινοποιήσεις στο Ευρωπαϊκό Σύστημα RASFF

Τον Σεπτέμβριο, η Ελλάδα προχώρησε σε τρεις κοινοποιήσεις στο ευρωπαϊκό σύστημα RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed), ενεργώντας άμεσα για την προστασία των καταναλωτών. Η πρώτη αφορούσε μάνγκο από Αίγυπτο, το οποίο απορρίφθηκε κατά τον έλεγχο στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος». Η δεύτερη κοινοποίηση σχετιζόταν με λάιμ από Βραζιλία, που εντοπίστηκε από τη ΔΑΟΚ Θεσσαλονίκης στην Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης. Η τρίτη αφορούσε τομάτες από Τουρκία, οι οποίες απορρίφθηκαν στο Συνοριακό Σταθμό Κήπων Έβρου.

Κανένα από τα προϊόντα αυτά δεν κυκλοφόρησε στην εγχώρια αγορά, γεγονός που αναδεικνύει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων πριν από την εισαγωγή και τη λειτουργία του συστήματος προειδοποίησης που αποτρέπει την είσοδο μη συμμορφούμενων προϊόντων στη χώρα.

Η Δήλωση του Γενικού Γραμματέα

Ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Σπύρος Πρωτοψάλτης, δήλωσε:

«Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των προϊόντων που φτάνουν στον καταναλωτή είναι εντός των αυστηρών ευρωπαϊκών ορίων. Με στοχευμένους, τεκμηριωμένους ελέγχους σε όλη την αλυσίδα – από τα σύνορα μέχρι το ράφι – και με άμεσες ενέργειες όπου προκύπτουν παραβάσεις, διασφαλίζουμε υψηλό επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας και δίκαιο ανταγωνισμό για τους παραγωγούς μας.»

Τι Πρέπει να Κρατήσουν οι Παραγωγοί

Τα στοιχεία του Υπουργείου δείχνουν μια ξεκάθαρα θετική εικόνα: η ελληνική παραγωγή παραμένει μέσα στα όρια ασφάλειας, με τη συντριπτική πλειονότητα των δειγμάτων να συμμορφώνεται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ωστόσο, τα λίγα περιστατικά υπερβάσεων υπενθυμίζουν ότι η υπευθυνότητα στη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων δεν είναι τυπική διαδικασία – είναι υπόθεση εμπιστοσύνης.

Η ορθή γεωργική πρακτική σημαίνει προστασία του προϊόντος, της εικόνας του κλάδου και της εμπιστοσύνης του καταναλωτή. Η σωστή δόση, η αποφυγή μη εγκεκριμένων ουσιών και ο σεβασμός του χρόνου μεταξύ ψεκασμού και συγκομιδής κρατούν την ελληνική γεωργία αξιόπιστη και ανταγωνιστική.

Σε μια εποχή που η αγορά ζητά διαφάνεια και ασφάλεια, τα αποτελέσματα των ελέγχων δείχνουν πως οι Έλληνες παραγωγοί στέκονται στο ύψος των απαιτήσεων — και αυτό είναι το ουσιαστικό μήνυμα της νέας έκθεσης του ΥΠΑΑΤ.

Πηγές: 
Ανακοίνωση ΥΠΑΑΤ 
Μηνιαία Έκθεση Ελέγχων Σεπτεμβρίου 2025

Το 2025 εξελίσσεται σε χρονιά με έντονες διαφορές στις τιμές των βασικών τροφίμων. Σημαντικές διαφοροποιήσεις καταγράφουν τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) για τις μηνιαίες μεσοσταθμικές λιανικές τιμές αγροτικών προϊόντων, αποτυπώνοντας τη δυναμική που διαμορφώνεται στο ράφι.

Με βάση τα επίσημα δεδομένα που αφορούν την πορεία των τιμών έως και τον Σεπτέμβριο, η ελληνική αγορά δείχνει αντίθετες τάσεις ανά προϊόν: το ελαιόλαδο ακολουθεί σταθερή πτωτική πορεία, η φέτα παραμένει σχεδόν αμετάβλητη, ενώ ο βόειος κιμάς καταγράφει αισθητή άνοδο. Η εικόνα αυτή δίνει μια καθαρή αποτύπωση των εξελίξεων στο 2025 και των διαφορών μεταξύ των βασικών κατηγοριών τροφίμων που απαρτίζουν το καλάθι του καταναλωτή.

Ελαιόλαδο – Εντυπωσιακή αποκλιμάκωση τιμών το 2025

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η μέση σταθμισμένη λιανική τιμή του ελαιολάδου σημείωσε συνεχή πτώση από τον Ιανουάριο έως και τον Σεπτέμβριο του 2025.

Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο μειώθηκε από 8,62 €/kg τον Ιανουάριο στα 6,50 €/kg τον Σεπτέμβριο.
Το παρθένο ελαιόλαδο από 7,66 €/kg σε 6,05 €/kg την ίδια περίοδο.
Το βιολογικό έξτρα παρθένο από 16,17 €/kg τον Ιανουάριο σε 12,99 €/kg τον Σεπτέμβριο.

Η μείωση είναι σταθερή μήνα με τον μήνα και επιβεβαιώνεται από τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ για το ημερολογιακό έτος 2025, τα οποία αποτυπώνουν με σαφήνεια την καθοδική πορεία των τιμών σε όλες τις κατηγορίες ελαιολάδου.

Φέτα – Σταθερή πορεία χωρίς έντονες διακυμάνσεις

Η μέση σταθμισμένη τιμή της φέτας παραμένει σχεδόν σταθερή σε όλη τη διάρκεια του 2025.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, οι τιμές κινούνται από 10,08 €/kg τον Ιανουάριο έως 9,72 €/kg τον Σεπτέμβριο για τη συνολική μέση τιμή.

Αναλυτικά, η συνολική φέτα μειώνεται από 10,08 σε 9,72 €/kg, η συμβατική από 10,07 σε 9,70 €/kg, ενώ η βιολογική φέτα από 13,50 σε 11,95 €/kg.

Οι τιμές παρουσιάζουν ελαφρές διακυμάνσεις τους θερινούς μήνες, όπως τον Αύγουστο που φτάνουν στα 9,85 €/kg, χωρίς ωστόσο να διαφαίνεται ούτε έντονη μεταβολή ούτε καθοδική τάση. Η εικόνα παραμένει συνολικά σταθερή στην αγορά γαλακτοκομικών για το 2025.

Κρέας – Αυξήσεις στον κιμά, σταθερότητα στο κοτόπουλο

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για το 2025, η πορεία των τιμών στα βασικά προϊόντα κρέατος διαφοροποιείται σημαντικά ανά κατηγορία.

Το κοτόπουλο ολόκληρο παραμένει σχεδόν αμετάβλητο καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου, κινούμενο μεταξύ 3,01 ευρώ τον Ιανουάριο και 2,92 ευρώ τον Ιούνιο ανά κιλό.

Το κοτόπουλο φιλέτο παρουσιάζει ήπιες αυξήσεις, με τις τιμές να κυμαίνονται από 8,94 ευρώ τον Ιανουάριο έως 9,04 ευρώ τον Ιούνιο, με μικρές ενδιάμεσες διακυμάνσεις (όπως 8,59 ευρώ τον Φεβρουάριο και 8,97 ευρώ τον Απρίλιο).

Πιο έντονη τάση ανόδου καταγράφεται στον βόειο κιμά, ο οποίος από 8,05 ευρώ τον Ιανουάριο αυξάνεται στα 9,88 ευρώ τον Ιούνιο, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη ποσοστιαία άνοδο από όλα τα εξεταζόμενα είδη.

Η συνολική εικόνα δείχνει σταθερότητα στα πουλερικά και ενισχυμένες τιμές στα βοοειδή, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ για το ημερολογιακό έτος 2025.

Η αγορά τροφίμων σε τρεις ταχύτητες

Η συνολική πορεία των τιμών το 2025, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σκιαγραφεί μια αγορά με διαφορετικές ταχύτητες. Το ελαιόλαδο βρίσκεται σε φάση αποκλιμάκωσης, με σταθερή πτώση των τιμών σε όλες τις κατηγορίες, τη στιγμή που η φέτα διατηρεί μια σχεδόν αμετάβλητη πορεία και ο βόειος κιμάς καταγράφει αισθητή άνοδο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους.

Η εικόνα αυτή αναδεικνύει ότι δεν υπάρχει ενιαία τάση στη διαμόρφωση των τιμών των βασικών τροφίμων. Κάθε προϊόν επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες — την παραγωγή, το κόστος πρώτων υλών, τη ζήτηση και τη διεθνή συγκυρία. Για τον παραγωγό, τέτοιες διακυμάνσεις δεν είναι απλώς στατιστικά στοιχεία: αποτελούν δείκτη για το πώς κινείται η αγορά, πού υπάρχει πίεση και πού σταθερότητα.

Η παρακολούθηση των μηνιαίων τιμών από το ΥΠΑΑΤ δίνει επομένως μια καθαρή εικόνα της πορείας των βασικών αγροτικών προϊόντων, λειτουργώντας ως χρήσιμο εργαλείο κατανόησης των εξελίξεων στην αγροδιατροφική αλυσίδα, αλλά και ως σημείο αναφοράς για τη χάραξη στρατηγικής, τόσο για την πολιτεία όσο και για τους ίδιους τους παραγωγούς

Πηγή: ΥΠΑΑΤ

Στα μέσα του καλοκαιριού, τον Ιούλιο του 2025, το εξωτερικό εμπόριο αγροδιατροφικών προϊόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσίασε μικτή εικόνα, με άνοδο των εξαγωγών αλλά και πιέσεις από το αυξημένο κόστος εισαγωγών.
Όπως προκύπτει από την  έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ανάλυση αφορά το εξωτερικό εμπόριο της Ε.Ε. με τρίτες χώρες – δηλαδή τις εξαγωγές και εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Το πλεόνασμα αγροδιατροφικού εμπορίου ανήλθε στα 4,6 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 19% σε σχέση με τον Ιούνιο, αλλά 23% χαμηλότερο από τον Ιούλιο του 2024.
Στο σύνολο του επταμήνου (Ιανουάριος–Ιούλιος), το πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 26,5 δισ. ευρώ, δηλαδή 12,2 δισ. λιγότερα από πέρυσι.

Κακάο, καφές και σοκολάτα τραβούν την ανηφόρα

Η μεγάλη άνοδος στις τιμές του κακάο και του καφέ αποτελεί τον κύριο παράγοντα των διαφοροποιήσεων. Οι εισαγωγές αυτών των προϊόντων αυξήθηκαν κατά 9,2 δισ. ευρώ (+57%), με τις τιμές του κακάο σχεδόν να διπλασιάζονται και του καφέ να σημειώνουν άνοδο 58%.

Αυτή η εκρηκτική αύξηση στις πρώτες ύλες ενίσχυσε τις εξαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως σοκολάτες και ζαχαρώδη, που κατέγραψαν αύξηση 19% σε αξία, παρά τη σταθερότητα στους όγκους.
Η Βρετανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελβετία παραμένουν οι βασικοί προορισμοί για τα ευρωπαϊκά τρόφιμα, με το Ηνωμένο Βασίλειο να απορροφά το 23% των συνολικών εξαγωγών, ύψους 32,4 δισ. ευρώ.

Πλήγμα στα δημητριακά – Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 20%

Στον αντίποδα, οι εξαγωγές δημητριακών υποχώρησαν σημαντικά. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο 2025, η αξία τους μειώθηκε κατά 1,6 δισ. ευρώ (−20%), κυρίως λόγω πτώσης των όγκων κατά 23%, με τα σιτάρια και το καλαμπόκι να βρίσκονται στο επίκεντρο της πτώσης.

Η Κίνα και η Ταϊλάνδη περιόρισαν τις εισαγωγές τους, με την Κίνα να καταγράφει μείωση 628 εκατ. ευρώ (−8%) στις ευρωπαϊκές αγορές σιτηρών.

Το ελαιόλαδο σε περίοδο διόρθωσης

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατηγορία του ελαιολάδου, όπου οι εξαγωγές αυξήθηκαν 19% σε όγκο, αλλά η πτώση των τιμών κατά 29% μείωσε την αξία των εξαγωγών κατά 671 εκατ. ευρώ (−15%).
Παρά τη μείωση, οι εξαγωγές παραμένουν πάνω από τα επίπεδα του 2023, γεγονός που δείχνει τη διατήρηση της διεθνούς ζήτησης — με χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα να παραμένουν βασικοί παίκτες.
Η εξέλιξη αυτή ενδιαφέρει άμεσα την ελληνική αγορά, που ήδη βιώνει προσαρμογή τιμών παραγωγού μετά την εκρηκτική άνοδο των τελευταίων ετών.

Οι εισαγωγές συνεχίζουν να πιέζουν το ισοζύγιο

Οι εισαγωγές αγροδιατροφικών στην Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 5% τον Ιούλιο (σε σχέση με τον Ιούνιο) και 10% σε ετήσια βάση, αγγίζοντας τα 16,1 δισ. ευρώ.
Συνολικά, από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο 2025, ανήλθαν σε 113 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 14,9 δισ. ευρώ (+15%).

Πρωταθλητές ανόδου αναδεικνύονται:

η Côte d’Ivoire (Ακτή Ελεφαντοστού) (+59%), λόγω των τιμών του κακάο,

ο Καναδάς (+93%), χάρη στις αυξημένες εισαγωγές ελαιοκράμβης, σιταριού και καλαμποκιού,

και οι Ηνωμένες Πολιτείες (+18%), κυρίως για ξηρούς καρπούς και καλαμπόκι.

Αντίθετα, οι εισαγωγές από Ουκρανία υποχώρησαν 16%, εξαιτίας μειωμένων ποσοτήτων σιτηρών.

Η εικόνα για τους παραγωγούς

Οι αυξομειώσεις στις διεθνείς τιμές αποτυπώνονται και σε επίπεδο παραγωγού. Η ζήτηση για ελαιόλαδο και γαλακτοκομικά παραμένει υψηλή, όμως η πτώση τιμών στα εξαγώγιμα προϊόντα περιορίζει τα περιθώρια κέρδους.
Για τις ελληνικές εξαγωγές, η ισορροπία ανάμεσα σε ποιοτική διαφοροποίηση και ανταγωνιστική τιμή φαίνεται πλέον πιο κρίσιμη από ποτέ.

Το ίδιο ισχύει και για τα δημητριακά, όπου οι χαμηλές διεθνείς τιμές και η μείωση ζήτησης από ασιατικές αγορές δυσκολεύουν την ανάκαμψη.

Συνοψίζοντας

Το ευρωπαϊκό αγροδιατροφικό εμπόριο δείχνει ανθεκτικότητα, αλλά και τα σημάδια μιας αγοράς που αλλάζει ραγδαία λόγω των τιμών σε βασικές πρώτες ύλες. Η Ε.Ε. διατηρεί θετικό πλεόνασμα, ωστόσο η εξάρτηση από ακριβές εισαγωγές όπως καφές και κακάο, καθώς και η πτώση στα σιτηρά και το ελαιόλαδο, δημιουργούν νέα δεδομένα για τις μεσογειακές χώρες παραγωγής.

Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν πως η ισορροπία ανάμεσα στην παγκόσμια αγορά και το εισόδημα του αγρότη γίνεται όλο και πιο λεπτή.

Η ασφάλεια τροφίμων περνά σε νέα εποχή. Με την πρόσφατη εγκύκλιο του ΕΦΕΤ, η έννοια της «κουλτούρας ασφάλειας» παύει να αποτελεί θεωρητική υποχρέωση και μετατρέπεται σε μετρήσιμο κριτήριο ελέγχου για κάθε επιχείρηση του κλάδου. Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί τη μετάβαση από την απλή τήρηση κανόνων στη διαμόρφωση πραγματικής εταιρικής νοοτροπίας γύρω από την ασφάλεια των τροφίμων — με επίκεντρο τη συμπεριφορά, την ευθύνη και τη συνεχή βελτίωση.

Από τη συμμόρφωση στην κουλτούρα ευθύνης

Ο ΕΦΕΤ φέρνει νέα φιλοσοφία στους ελέγχους τροφίμων, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στα συστήματα και τα έντυπα, αλλά κυρίως στη νοοτροπία και τη συμπεριφορά των ανθρώπων που εργάζονται σε κάθε στάδιο της αλυσίδας παραγωγής.

Με την εγκύκλιο αριθ. πρωτ. 11358 / 3 Οκτωβρίου 2025, ορίζεται για πρώτη φορά πλαίσιο επίσημου ελέγχου της “κουλτούρας ασφάλειας τροφίμων” (Food Safety Culture – FSC) στις επιχειρήσεις τροφίμων, σε εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/382, ο οποίος ενσωματώνει την έννοια αυτή στα παραρτήματα του Κανονισμού (ΕΚ) 852/2004 για την υγιεινή των τροφίμων.

Ο ανθρώπινος παράγοντας στο επίκεντρο

Η έννοια της κουλτούρας ασφάλειας τροφίμων αφορά τον τρόπο σκέψης και δράσης κάθε εργαζομένου, ώστε τα τρόφιμα να παραμένουν ασφαλή σε όλα τα στάδια – από την παραγωγή μέχρι τη διανομή.

Ο ΕΦΕΤ τονίζει ότι, παρά την ευρεία εφαρμογή των συστημάτων HACCP και Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας Τροφίμων (ΣΔΑΤ), τα περιστατικά τροφιμογενών νοσημάτων αποδεικνύουν ότι ο ανθρώπινος παράγοντας εξακολουθεί να είναι καθοριστικός.

Η νέα εγκύκλιος στοχεύει να ενισχύσει αυτή τη διάσταση, καθιστώντας την ασφάλεια τροφίμων ζήτημα συμπεριφοράς και εταιρικής συνείδησης, όχι μόνο τεχνικής συμμόρφωσης.

Τι ζητά από τις επιχειρήσεις η νέα εγκύκλιος

Οι επιχειρήσεις τροφίμων καλούνται να εφαρμόσουν μια πιο ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη προσέγγιση στην κουλτούρα ασφάλειας, με σαφείς ευθύνες και μετρήσιμα αποτελέσματα. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, ο ΕΦΕΤ ζητά από τις επιχειρήσεις να καθορίσουν τις βασικές αξίες που διέπουν την ασφάλεια τροφίμων, να συνδέσουν τις διαδικασίες HACCP με την καθημερινή συμπεριφορά και νοοτροπία του προσωπικού, να εξασφαλίσουν εκπαίδευση και σαφή κατανομή ρόλων, και να δεσμευτεί ενεργά η διοίκηση με τους απαραίτητους πόρους για συνεχή βελτίωση.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη μετρησιμότητα: κάθε ενέργεια θα πρέπει να παρακολουθείται, αξιολογείται και επαναξιολογείται τακτικά.
Οι σχετικές παράμετροι έχουν ήδη ενσωματωθεί στα έντυπα ελέγχου (check lists) των αρμόδιων αρχών.

Στην πρώτη φάση εφαρμογής, οι επιθεωρητές θα δίνουν συστάσεις και χρόνο προσαρμογής στις επιχειρήσεις.
Όμως, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης κατά τον επανέλεγχο, προβλέπονται κυρώσεις βάσει του Ν. 4235/2014.

Προς μια νέα κουλτούρα ευθύνης

Η νέα εγκύκλιος του ΕΦΕΤ εναρμονίζεται με την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2022/C 355/01, η οποία καθοδηγεί τα κράτη μέλη στην ανάπτυξη εργαλείων μέτρησης και αξιολόγησης της κουλτούρας ασφάλειας τροφίμων. Τα εργαλεία αυτά περιλαμβάνουν ερωτηματολόγια, παρατηρήσεις επιθεωρητών και ανατροφοδότηση καταναλωτών, ώστε η παρακολούθηση να μην περιορίζεται σε έγγραφα αλλά να βασίζεται σε πραγματικές συμπεριφορές.

Με αυτή τη νέα προσέγγιση, η ασφάλεια τροφίμων ξεπερνά τα όρια της τυπικής συμμόρφωσης και μετατρέπεται σε πυρήνα εταιρικής κουλτούρας και συλλογικής ευθύνης.
Ο ΕΦΕΤ επιδιώκει να καλλιεργήσει ένα περιβάλλον όπου η ασφάλεια δεν είναι υπόθεση των λίγων που ελέγχουν, αλλά κοινό καθήκον όλων όσοι συμμετέχουν στην παραγωγή, επεξεργασία και διάθεση τροφίμων.

Η ευθύνη περνά στην πράξη

Η νέα προσέγγιση του ΕΦΕΤ φέρνει πιο κοντά τον παραγωγό, τον εργαζόμενο και τον καταναλωτή.
Η ασφάλεια των τροφίμων δεν είναι πια μόνο θέμα πιστοποίησης, αλλά στάση απέναντι στην καθημερινή πράξη — από το χωράφι και το εργαστήριο, μέχρι το ράφι και το πιάτο.

Εναρκτήρια σύσκεψη στο ΥπΑΑΤ για το έργο TSI «Supporting the Implementation of the Risk-Based Food Control System Reform in Greece» με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).

Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων πραγματοποιήθηκε, σήμερα Τετάρτη (29/10), η εναρκτήρια σύσκεψη (kick-off meeting) του έργου Τεχνικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (TSI) «Υποστήριξη της εφαρμογής μεταρρύθμισης του συστήματος επίσημων ελέγχων τροφίμων βάσει ανάλυσης κινδύνου στην Ελλάδα (Supporting the Implementation of the Risk-Based Food Control System Reform in Greece)», σε συνεργασία με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), παρουσία του Γενικού Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρου Πρωτοψάλτη.

Στη συνάντηση συμμετείχαν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (SG REFORM), της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού της Κυβέρνησης, το Γραφείο του Υπουργού, τα Γραφεία Υφυπουργών, το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα, μέλη της

Συντονιστικής Επιτροπής (Steering Committee), η Ομάδα Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) και στελέχη του ΥπΑΑΤ.

Το έργο, διάρκειας 18 μηνών, στοχεύει στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ένα ενιαίο και σύγχρονο σύστημα επίσημων ελέγχων βάσει ανάλυσης κινδύνου στην ασφάλεια τροφίμων, και ειδικότερα:

• στην κατάρτιση ενοποιημένης μεθοδολογίας risk-based για όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης,
• στη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ αρμόδιων φορέων και την ανταλλαγή καλών πρακτικών,
• στην ανάπτυξη ψηφιακών λύσεων, διαλειτουργικότητας και ανταλλαγής δεδομένων (ΤΠΕ),
• στη διατύπωση προτάσεων θεσμικών μεταρρυθμίσεων για μεγαλύτερη αποδοτικότητα,
• στην υλοποίηση εκπαιδεύσεων και πιλοτικών εφαρμογών σε Περιφέρειες.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΥπΑΑΤ, Σπύρος Πρωτοψάλτης, δήλωσε: «Με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την τεχνογνωσία του ΟΟΣΑ, περνάμε σε ένα ενιαίο σύστημα ελέγχων βάσει ανάλυσης κινδύνου. Μειώνουμε το διοικητικό βάρος, αξιοποιούμε διαλειτουργικότητες και σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και ενισχύουμε την αποτελεσματικότητα και τη συνέπεια των ελέγχων σε όλη την αλυσίδα τροφίμων. Μετρήσιμα αποτελέσματα, συνεργασία όλων των φορέων και σε ένα πιο σύγχρονο κράτος - αυτή είναι η κατεύθυνση του ΥπΑΑΤ».

Κατά τη σημερινή σύσκεψη συμφωνήθηκαν τα άμεσα επόμενα βήματα: ο οδικός χάρτης υλοποίησης με σαφή ορόσημα, η συγκρότηση των ομάδων εργασίας, το χρονοδιάγραμμα εκπαιδεύσεων στελεχών και ο σχεδιασμός των πιλοτικών δράσεων σε επιλεγμένες Περιφέρειες.

Η αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών αποτελεί για πολλούς παραγωγούς μια συνειδητή επιλογή στρατηγικής. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτιμούν να μη διαθέσουν αμέσως την παραγωγή τους, περιμένοντας πιο ευνοϊκές συνθήκες στην αγορά. Η πρακτική αυτή μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα κερδοφόρα, εφόσον η αποθήκευση γίνει σωστά και το προϊόν διατηρήσει την ποιότητά του.

Η διαδικασία, αν και φαινομενικά απλή, απαιτεί προσοχή, σωστή υποδομή και τήρηση συγκεκριμένων κανόνων. Είτε πρόκειται για ελιές Καλαμών, Χαλκιδικής ή Αμφίσσης, η φιλοσοφία είναι η ίδια: ασφαλής αποθήκευση, σταθερή άλμη και προσεκτική παρακολούθηση της ζύμωσης. Η ίδια μέθοδος εφαρμόζεται τόσο στις ώριμες μαύρες όσο και στις άγουρες πράσινες ελιές, με μικρές μόνο διαφορές στο χρόνο ζύμωσης.

Επιλογή χώρου και συνθηκών

Το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα είναι η επιλογή του κατάλληλου χώρου. Η αποθήκη πρέπει να είναι καθαρή, στεγανή και δροσερή, χωρίς υγρασία, και να αερίζεται τακτικά. Ο χώρος πρέπει να πληροί βασικές προδιαγραφές συντήρησης τροφίμων, να προστατεύεται από τρωκτικά και να ελέγχεται περιοδικά για μούχλα ή διαρροές. Μια οργανωμένη, τακτοποιημένη αποθήκη εξασφαλίζει τη σταθερότητα που χρειάζεται το προϊόν για τους επόμενους μήνες.

Οι κατάλληλοι κάδοι

Οι ελιές αποθηκεύονται σε πλαστικούς κάδους ή βαρέλια κατάλληλα για τρόφιμα, τα οποία δεν επηρεάζουν τη γεύση ή το χρώμα του προϊόντος. Τα μεταλλικά δοχεία καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς ενδέχεται να αντιδράσουν με το περιεχόμενο και να προκαλέσουν αλλοιώσεις. Οι κάδοι πρέπει να σφραγίζουν καλά, ώστε να μην εισέρχεται αέρας ή σκόνη. Αν δεν υπάρχει καπάκι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα χοντρό νάιλον που εφαρμόζει καλά στο άνοιγμα του δοχείου.

Η σημασία της άλμης

Το βασικό «μυστικό» της επιτυχούς αποθήκευσης βρίσκεται στη σωστή άλμη. Πριν από την τοποθέτηση στους κάδους, οι ελιές πλένονται προσεκτικά με καθαρό νερό και, όταν είναι εφικτό, διαχωρίζονται ανάλογα με το μέγεθός τους ώστε η ζύμωση να είναι πιο ομοιόμορφη.

Μετά τη συγκομιδή, τοποθετούνται αρχικά σε νερό χωρίς αλάτι για περίπου έναν μήνα. Στη συνέχεια, προστίθεται χοντρό αλάτι ειδικό για αποθήκευση, ώστε να σχηματιστεί διάλυμα με περιεκτικότητα 7–8%. Η αλατότητα ελέγχεται με αλατόμετρο, ένα απλό αλλά αποτελεσματικό εργαλείο που δείχνει το ποσοστό άλατος στο νερό.

Καθώς οι εβδομάδες περνούν, η ελιά απορροφά μέρος του άλατος, οπότε απαιτείται περιοδική ενίσχυση της άλμης. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες αυξάνουν τον κίνδυνο αλλοίωσης. Εφόσον οι ελιές παραμείνουν αποθηκευμένες τους θερινούς μήνες, η περιεκτικότητα σε αλάτι μπορεί να ανέλθει έως το 10%, ώστε να διατηρηθεί η σταθερότητα του προϊόντος.

Ζύμωση και έλεγχοι

Η ζύμωση είναι φυσική διαδικασία που επιτρέπει στις ελιές να αναπτύξουν τη χαρακτηριστική τους γεύση. Κατά τη διάρκειά της, τα καπάκια των δοχείων δεν πρέπει να είναι ερμητικά κλειστά, ώστε να υπάρχει διέξοδος για τα αέρια που παράγονται.

Ο παραγωγός πρέπει να ελέγχει τακτικά το περιεχόμενο για σημάδια μούχλας, δυσάρεστες οσμές ή πτώση της αλατότητας. Αν δεν διαθέτει εμπειρία, ο έλεγχος της ζύμωσης μπορεί να γίνει με τη συνδρομή τεχνολόγου τροφίμων, ώστε να εξασφαλιστεί η σωστή εξέλιξη της διαδικασίας.

Υπομονή που αποδίδει

Η σωστή αποθήκευση των επιτραπέζιων ελιών δεν είναι ζήτημα τύχης, αλλά μεθοδικότητας. Όσοι παραγωγοί αφιερώνουν χρόνο και προσοχή στη διαδικασία, βλέπουν τα οφέλη στην πράξη, καθώς η ποιότητα διατηρείται και η αξία του προϊόντος παραμένει υψηλή.

Η αποθήκευση σε άλμη αποτελεί μια ασφαλή και δοκιμασμένη μέθοδο για όλες τις επιτραπέζιες ποικιλίες, αρκεί να τηρούνται οι βασικοί κανόνες: καθαρός χώρος, κατάλληλα δοχεία και συνεχής έλεγχος της αλατότητας. Η υπομονή, η συνέπεια και η γνώση αυτών των αρχών είναι τα τρία «συστατικά» που καθορίζουν την επιτυχία.

Γιατί, όπως γνωρίζουν καλά οι παλιοί, μια σωστά αποθηκευμένη ελιά… πληρώνει τον κόπο της διπλά.

Πηγή: 
Περιοδικό Γεωργία – Κτηνοτροφία, τεύχος 8/2018, σελ. 28–29.

Mε ένα νομοσχέδιο και μια υπουργική απόφαση, το υπουργείο Ανάπτυξης θα προσπαθήσει να μειώσει την «ψαλίδα» ανάμεσα στις τιμές παραγωγού στο χωράφι και σε αυτές που πληρώνουν οι καταναλωτές στο ράφι.

Έχουμε καθημερινά παραδείγματα στην αγορά που ένα προϊόν να ξεκινά 50 λεπτά στο χωράφι και να καταλήγει 4-5 ευρώ στο ράφι.

Η ακρίβεια παραμένει, γονατίζοντας τα νοικοκυριά και η εθελοντική μείωση των τιμών στα ράφια των σούπερ μάρκετ δεν φαίνεται να αποτελεί λύση.

Πρόσφατα ο ΑγροΤύπος έκανε ρεπορτάζ και είδαμε ότι στο χωράφι το σύκο της Ευβοίας έχει μέση τιμή στο χωράφι γύρω στα 2 ευρώ και με έξοδα ξήρανσης και τυποποίησης να φτάνει στα 5 ευρώ το κιλό.

Μιλώντας με τον κ. Δημήτρη Στολίδη, πρόεδρο του Συνεταιρισμού Συκοπαραγωγών Ταξιάρχη Ευβοίας, μας ανέφερε ότι στην Θεσσαλονίκη η τιμή φτάνει ακόμη και 20 ευρώ το κιλό. Καταναλωτές στην Αθήνα από την πλευρά τους βρήκαν τα σύκα της Εύβοιας στα 30 ευρώ το κιλό.

Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρούμε με τις τιμές στα όσπρια με τις αυξήσεις να αγγίζουν ακόμη και το 190%.

Δημιουργείται στην χώρα μας τεράστιο κέρδος για διάφορους μεσάζοντες, το οποίο βαραίνει τις τσέπες των καταναλωτών αλλά την ίδια στιγμή οι παραγωγοί πουλάνε σε πολύ χαμηλές τιμές που φτάνουν σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και κάτω του κόστους.

Η κυβέρνηση κάνει λόγο για μεγάλη διαφορά των τιμών από το χωράφι στο ράφι και τώρα μιλάει για ελεγκτικό μηχανισμό της αγοράς. Θα μπορέσει όμως να φέρει αποτελέσματα όταν έχουμε μεγάλο αριθμό μεσαζόντων;

Αυτό που θα πρέπει να προσδιοριστεί είναι το ανώτατο κέρδος από το χωράφι στο ράφι. Τι εννοούμε; Δεν μπορεί ένα προϊόν να ξεκινά 50 λεπτά στο χωράφι και να καταλήγει 4-5 ευρώ στο ράφι. Αυτή τη διαφορά της κερδοφορίας είναι γεγονός ότι την καρπούνται κάποιοι ενδιάμεσοι, δηλαδή οι μεσάζοντες.

Από την άλλη όμως η «πρώτη τιμή τιμολόγησης» δεν είναι εύκολα προσδιορίσιμη. Στην Ισπανία αναγράφηκε με βασιλικό διάταγμα το κόστος παραγωγής κάθε προϊόντος αλλά εκεί μεγάλο μέρος της εμπορίας αγροτικών προϊόντων γίνονται μέσα από συνεταιριστικές οργανώσεις που έχουν στοιχεία αγοράς και πώλησης. Αντίθετα στην χώρα μας η καταγραφή τιμών και οι διασταυρωτικοί έλεγχοι τους μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα πολύπλοκες, αυξάνοντας τη γραφειοκρατία και το διοικητικό βάρος για παραγωγούς, διανομείς και ελεγκτικές αρχές. 

Μεταρυθμίσεις υπόσχεται το Υπουργείο Ανάπτυξης

Δύο τιμές θα φέρουν τα προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ μετά από υπουργική απόφαση. Συγκεκριμένα, κάτω από την τιμή πώλησης, θα αναγράφεραι και η αρχική στον τόπο παραγωγής. Πρόκειται, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, για ακόμη ένα «όπλο» στη φαρέτρα για την καταπολέμηση της αισχροκέρδειας.

Όπως δήλωσε ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, «επειδή παρατηρούνται σε κάποια προϊόντα αδικαιολόγητες αυξήσεις, με υπουργική απόφαση κάτω από την τιμή πώλησης θα αναγράφεται η πρώτη τιμή τιμολόγησης του προϊόντος στον τόπο παραγωγής, ώστε ο πολίτης να είναι ενημερωμένος, να γνωρίζει και να αποφασίζει»

«Οι μεταρρυθμίσεις που προωθούμε στο Υπουργείο Ανάπτυξης για την προστασία του καταναλωτή, τον υγιή ανταγωνισμό και την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά, αφορούν την κοινωνική συνοχή και κατ’ επέκταση τη σταθερότητα της χώρας», τόνισε ο Υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος, μιλώντας στη συζήτηση στρογγυλής Τραπέζης για την προστασία του καταναλωτή, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Δημήτρη Τσιόδρα.

Επεσήμανε ακόμη πως το Υπουργείο Ανάπτυξης προχωρά στη θεσμοθέτηση της νέας Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας του Καταναλωτή και Εποπτείας της Αγοράς, που θα ενοποιήσει όλους τους μηχανισμούς ελέγχου σε έναν σύγχρονο και αποτελεσματικό φορέα.

«Η νέα Αρχή θα λειτουργεί κατά το πρότυπο της ΑΑΔΕ, με Διοικητή και τρεις Υποδιοικητές, ανεξάρτητους από πολιτικούς κύκλους και κυβερνητικές εναλλαγές. Θα συγκεντρώσει το σύνολο των ελέγχων για την αγορά - τόσο στους φυσικούς χώρους όσο και στο ηλεκτρονικό εμπόριο - αξιοποιώντας νέα ψηφιακά εργαλεία και θα ενισχυθεί με 300 νέους ελεγκτές», δήλωσε.

Σύμφωνα με τον υπουργό, στη νέα Αρχή θα ενταχθεί και ο Συνήγορος του Καταναλωτή, διατηρώντας την αυτοτέλειά του και αναβαθμίζοντας τον ρόλο του, ώστε να εξασφαλιστεί ένα ενιαίο, ισχυρό και διαφανές σύστημα εποπτείας και προστασίας των πολιτών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξε στις θέσεις του σχετικά με νέους κανόνες που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγροδιατροφική αλυσίδα εφοδιασμού.

Οι τροποποιήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας για την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) αποσκοπούν στην ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης των αγροτών και, ως εκ τούτου, στη σταθεροποίηση του εισοδήματός τους. Στην εντολή για τις συνομιλίες με το Συμβούλιο, η οποία εγκρίθηκε, την Τετάρτη (8/10), με 532 ψήφους υπέρ, 78 κατά και 25 αποχές, το Κοινοβούλιο προτείνει διάφορες βελτιώσεις επί της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής.

Γραπτές συμβάσεις και οργανώσεις παραγωγών

Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν την πρόταση περί υποχρέωσης για υπογραφή συμβολαίων για τις παραδόσεις γεωργικών προϊόντων. Προτείνουν, ωστόσο, τα κράτη μέλη της ΕΕ να μπορούν να εξαιρούν συγκεκριμένους τομείς, κατόπιν αιτήματος σχετικών φορέων.

Το Κοινοβούλιο θέλει επίσης να μειώσει σε 4.000 ευρώ (από 10.000 ευρώ που πρότεινε η Επιτροπή) το κατώτατο συνολικό όριο, με βάση το οποίο θα μπορούν τα κράτη μέλη να αποφασίσουν ότι η υπογραφή σύμβασης δεν είναι υποχρεωτική.

Για να αποφευχθεί ο περιττός ανταγωνισμός μεταξύ των παραγωγών, οι ευρωβουλευτές αντιτίθενται στη δημιουργία οργανώσεων παραγωγών βιολογικών προϊόντων.

Εμπορική σήμανση και διαφήμιση

Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με το χαρακτηρισμό αγροτικών προϊόντων ως «δίκαιου εμπορίου» για τα αγροτικά προϊόντα και επιθυμούν τα κριτήρια που επιτρέπουν την εν λόγω σήμανση να περιλαμβάνουν τη συμβολή των προϊόντων αυτών στην ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων και την προώθηση της ανάπτυξης της οργάνωσης των γεωργών.

Η ένδειξη «βραχεία αλυσίδα εφοδιασμού» στις ετικέτες ή στη διαφήμιση θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για προϊόντα που παράγονται στην ΕΕ με περιορισμένο αριθμό μεσαζόντων, μεταξύ του παραγωγού και του τελικού καταναλωτή ή των οποίων η μεταφορά πραγματοποιείται σε μικρή απόσταση ή σε σύντομο χρονικό διάστημα, λένε οι ευρωβουλευτές.

Φυτοφάρμακα σε εισαγόμενα τρόφιμα

Οι ευρωβουλευτές θέλουν να προσθέσουν στους νέους κανόνες τον όρο ότι τρόφιμα και ζωοτροφές (φυτικής και ζωικής προέλευσης) μπορούν να εισάγονται από τρίτες χώρες μόνο εάν τα επίπεδα υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων είναι κάτω από το μέγιστο επιτρεπόμενο επίπεδο για εκείνα που παράγονται στην ΕΕ.

Δημόσιες συμβάσεις

Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι συμφωνίες προμηθειών που ανατίθενται στο πλαίσιο διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων προέρχονται από γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα που προέρχονται από την ΕΕ, ιδίως με τη χρήση τοπικών και εποχιακών προϊόντων.

Θα πρέπει επίσης να δοθεί προτεραιότητα στα προϊόντα με γεωγραφικές ενδείξεις της ΕΕ.

Αυστηρότεροι κανόνες για το ορισμό του κρέατος

Οι ευρωβουλευτές αποφάσισαν να εισαγάγουν νέο ορισμό του κρέατος ως «βρώσιμα μέρη ζώων» και να διευκρινίσουν ότι ονομασίες, όπως μπριζόλα, φιλέτο, λουκάνικο ή μπιφτέκι, πρέπει να προορίζονται αποκλειστικά για προϊόντα που περιέχουν κρέας και πρέπει να αποκλείουν τα προϊόντα κυτταροκαλλιέργειας (τεχνικού κρέατος).

Δηλώσεις

Η εισηγήτρια Ευρωβουλευτής, Céline Imart (ΕΛΚ, Γαλλία), δήλωσε κατά τη διάρκεια συζήτησης στην ολομέλεια: «Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι οι αγρότες υπογράφουν συμβόλαια με τον πρώτο αγοραστή των προϊόντων τους. Πρέπει να θέσουμε τέλος στις επισφαλείς επιχειρηματικές σχέσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, οι οποίες πολύ συχνά είναι υπερβολικά ανισόρροπες. Πρέπει να εγγυηθούμε δίκαιη αμοιβή για όσους μας ταΐζουν, λαμβάνοντας υπόψη το σχετικό κόστος παραγωγής. Το εισόδημα των αγροτών δεν είναι μόνο θέμα στατιστικών ή αφηρημένων αριθμητικών στοιχείων. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και μερικές φορές ακόμη και επιβίωσης. Αυτοί που παράγουν το φαγητό μας αντιπροσωπεύουν την ταυτότητά μας. Αυτός ο μηχανισμός είναι το ελάχιστο που τους οφείλουμε».

Επόμενα βήματα

Οι συνομιλίες με τα κράτη μέλη σχετικά με την τελική μορφή του νόμου αναμένεται να ξεκινήσουν την Τρίτη 14 Οκτωβρίου.

Η Ελλάδα παραμένει στην πρώτη θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές κομπόστας ροδάκινου και είναι στη δεύτερη θέση όσον αφορά την παραγωγή.

«Το συμπύρηνο ροδάκινο ήταν, είναι, και θα συνεχίσει να είναι βασικό στήριγμα της οικονομίας της Πέλλας και της Ημαθίας αλλά και των γειτονικών περιοχών. Προβληματισμό δημιουργεί όμως η μείωση της καλλιέργειας συμπύρηνου ροδακίνου τα τελευταία δύο χρόνια (2024 και 2025)», αναφέρει η Ένωση Κονσερβοποιών Ελλάδας (ΕΚΕ).

Στην παγκόσμια αγορά ο κύριος αντίπαλος της χώρας μας είναι η Κίνα, που κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή και τη δεύτερη στις εξαγωγές.

Ο σημαντικός ρόλος της ελληνικής παραγωγής στην παγκόσμια αγορά, αναδείχτηκε για μια ακόμη φορά στο 16ο Παγκόσμιο Συνέδριο παραγωγών και μεταποιητών φρούτων - κομπόστας ροδακίνου, CanCon16, που πραγματοποιήθηκε, από 26 Αυγούστου μέχρι 03 Σεπτεμβρίου, στην Κίνα (Πεκίνο και Shandong).

Στο συνέδριο, το οποίο πραγματοποιείται ανά διετία, μετείχαν εκπρόσωποι των οκτώ βασικών χωρών παραγωγής κομπόστας, χυμού και κατεψυγμένων ροδακίνων. Οι χώρες που έλαβαν μέρος είναι η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ελλάδα, οι Η.Π.Α., η Κίνα, η Ισπανία, η Νότια Αφρική και η Χιλή.

Την χώρα μας στο συνέδριο εκπροσώπησε η Ε.Κ.Ε., με τον Πρόεδρό της, κ. Κωνσταντίνο Αποστόλου και το μέλος του Δ.Σ. της Ε.Κ.Ε., κ. Χριστοδούλου Νίκο, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας Αδελφοί Χριστοδούλου. Βασικό συμπέρασμα ότι οι μεγάλοι παραγωγοί, όπως η Κίνα και η Ελλάδα, διατήρησαν τις θέσεις τους στη διετία που πέρασε.

Πιο συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της περασμένης διετίας:

1. Η Ελλάδα μείωσε το επίπεδο της καλλιέργειας συμπύρηνου ροδακίνου στα 178.000 στρέμματα με βάση τα στοιχεία του ΟΣΔΕ για το έτος 2024 ενώ αναμένεται και άλλη μείωση, όταν δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία του 2025. Η παραγωγή επίσης εμφανίζει θεαματικές αυξομειώσεις λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. Ειδικότερα το 2024 η παραγωγή ανήλθε σε 400.000 τόνους, ενώ για το τρέχον έτος (2025) υπολογίζεται ότι θα φτάσει τους 250.000 τόνους.

2. Η Κίνα παρήγαγε 633.000 τόνους κομπόστας το 2024 και η εκτίμηση για το 2025 είναι 478.000 τόνους. Χρησιμοποιούν για τη μεταποίηση κυρίως βάζα και λιγότερο μεταλλικά κουτιά. Εξάγουν περί τους 150.000 τόνους κυρίως σε Η.Π.Α. και Ιαπωνία. Ενδιαφέρον εδώ να σημειωθεί ότι η Κίνα είναι ο σημαντικότερος παραγωγός επιτραπέζιου ροδακίνου παγκοσμίως με επίπεδα παραγωγής που ξεπερνούν τους 16.000.000 τόνους.

3. Η Αργεντινή μείωσε ακόμη περισσότερο την καλλιεργούμενη έκταση στα 32.000 στρέμματα. Εντούτοις η παραγωγική της δυνατότητα ήταν σταθερή στις 110.000 – 120.000 τόνους. Οφείλεται στην συγκέντρωση της καλλιέργειας και την χρήση νέων ποικιλιών. Επιβεβαίωσαν, όπως και στο προηγούμενο συνέδριο, ότι οι νέες ποικιλίες που χρησιμοποιούν αποδίδουν περί τους 8 – 9 τόνους το στρέμμα. Η μέση απόδοση όλων των ποικιλιών ανέρχεται σε 5 τόνους/στρέμμα.

4. Η Βραζιλία έχει ελαφρά μειωμένη καλλιεργούμενη έκταση και παραγωγή. Εξαιρετικά μικρές στρεμματικές αποδόσεις και κομπόστα στο επίπεδο του 1,5 εκατομμύρια χαρτοκιβώτια ετησίως. Θα είναι και πάλι ένας σημαντικός προορισμός για την ελληνική κομπόστα όταν υπογραφεί η εμπορική συμφωνία Ε.Ε. - MERCOSUR.

5. Η Ισπανία εξακολουθεί να μεταποιεί μικρό μέρος των συμπύρηνων ροδακίνων που παράγει (το μεγαλύτερο μέρος καταναλώνεται ως φρέσκα). Έτσι η συνολική της παραγωγή ανέρχεται σε περίπου 2.800.000 χαρτοκιβώτια, από τα οποία το 30% περίπου εξάγεται.

6. Αναφορικά με τις Η.Π.Α., η εισήγηση του Προέδρου του CCPA (California Canning Peach Association) περιορίστηκε στα θεαματικά γεγονότα της τελευταίας περιόδου που προέκυψαν από την θέση σε καθεστώς «εν λειτουργία» πτωχευτικής διαδικασίας της εταιρείας DELMONTE USA και η οποία απορροφάπερίπου το 30% της παραγωγής συμπύρηνου ροδακίνου της Καλιφόρνιας. Σε κάθε περίπτωση, η παραγωγή τα δύο τελευταία έτη ήταν κανονική (επιπέδου 200.000 τόνων). Εξυπακούεται ότι η αγορά κομπόστας ροδακίνου των Η.Π.Α. επηρεάζεται από τους δασμούς της Διοίκησης Τραμπ αλλά και από την μείωση των κρατικών κονδυλίων που διατίθενται για την αγορά τροφίμων για τα κρατικά ιδρύματα και τις αδύναμες κοινωνικά ομάδες.

7. Στη Νότια Αφρική συνεχίζεται η σταθερή μείωση της καλλιέργειας από το 2021. Τα διαθέσιμα καλλιεργούμενα στρέμματα το 2021 ήταν 42.000 και το 2025 μειώθηκαν σε 35.500 στρέμματα. Η παραγωγή το 2025 ανήλθε σε περίπου 140.000 τόνους. Από αυτούς περίπου 62.000 χρησιμοποιήθηκαν για κομπόστα και η παραγωγή της έφτασε τα 1.800.000 – 2.000.000 χαρτοκιβώτια. Το 85% από αυτήν εξάγεται. Επίσης σημαντικό μέρος της παραγωγής, περίπου το 30%, διατίθεται στη νωπή κατανάλωση.

8. Τέλος, στην Χιλή η καλλιεργούμενη έκταση παρέμεινε σταθερή στα 45.000 στρέμματα. Το ίδιο βέβαια και η παραγωγή, η οποία κυμαίνεται σταθερά περί τους 150.000 τόνους. Η παραγωγή κομπόστας είναι στο επίπεδο των 2.800.000 χαρτοκιβωτίων, ενώ οι εξαγωγές παραμένουν σταθερές στο επίπεδο των 1.800.000 χ/κ ετησίως. Σημαντική ωστόσο είναι η μείωση που εμφανίζει η παραγωγή συμπυκνωμένου χυμού. Αυτή ανέρχεται στους 20.000 – 23.000 τόνους την τελευταία διετία.

Το επόμενο CanCon θα φιλοξενήσει η Νότιος Αφρική το 2027.

Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025, η μέση τιμή παραγωγού στην ΕΕ για τα αγροτικά προϊόντα αυξήθηκε, κατά 5,6 %, σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2024.

Το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ παρουσιάζουν αύξηση των τιμών παραγωγού, με εξαίρεση την Ελλάδα, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat.

Τα υψηλότερα ποσοστά μεταβολής σημειώθηκαν στη Λετονία (+21,8%), την Ιρλανδία (+21,1%) και το Λουξεμβούργο (+18,4%).

Αντίθετα σημειώθηκε μια μικρή μείωση, κατά 0,1%, στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Η μέση τιμή των αγαθών και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται στη γεωργία και δεν σχετίζονται με επενδύσεις - όπως η ενέργεια, τα λιπάσματα ή οι ζωοτροφές - αυξήθηκε ελαφρώς (0,4 %) μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2024 και του δεύτερου τριμήνου του 2025.

Μεταξύ των εισροών, που δεν σχετίζονται με επενδύσεις, οι πιο έντονες αυξήσεις καταγράφηκαν στα λιπάσματα και τα βελτιωτικά εδάφους (+5,6%), καθώς και στα κτηνιατρικά έξοδα (+3,3%).

Οι πιο απότομοι ρυθμοί αύξησης καταγράφηκαν στην Ολλανδία (+6,1%), την Ουγγαρία (+5,6%) και την Αυστρία (+2,9%).

Μεταξύ των χωρών με χαμηλότερες τιμές, τα πιο απότομα ποσοστά μείωσης σημειώθηκαν στην Κύπρο, τη Βουλγαρία (και οι δύο -3,4%) και τη Ρουμανία (-3,1%).

Για την ίδια χρονική περίοδο παρατηρήθηκαν απότομες αυξήσεις τιμών για βασικά γεωργικά προϊόντα, όπως τα αυγά (+27,8%), τα φρούτα (+21,1%) και το γάλα (+13,3%). Αντίθετα, σημειώθηκαν ρυθμοί μείωσης για το ελαιόλαδο (-39,9%) και τις πατάτες (-29,1%).

Σε άρθρο του ο κ. Γιάννης Πάζιος, Διευθυντής στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ένωση Μεσσηνίας, αναφέρεται στην εμπορική συμφωνία της EE με την Mercosur, που βρίσκεται σε τροχιά επικύρωσης.

Όπως αναφέρει η συμφωνία εμπορικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη) επιστρέφει δυναμικά στην ατζέντα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προχωρά στις 3 Σεπτεμβρίου 2025 στην επίσημη πρόταση προς το Συμβούλιο της ΕΕ για υπογραφή και κύρωση. Πρόκειται για το τελευταίο βήμα πριν τη διαδικασία επικύρωσης, που θα περιλαμβάνει έγκριση από το Συμβούλιο (με ειδική πλειοψηφία κρατών–μελών) και στη συνέχεια από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η Επιτροπή, επιχειρώντας να κάμψει τις έντονες αντιδράσεις, εισήγαγε μηχανισμό «ασφαλιστικών ρητρών» (safeguard clauses) και ειδικό ταμείο στήριξης για τους παραγωγούς, σε περίπτωση που διαπιστωθεί σοβαρή διαταραχή στην αγορά.

Παρά ταύτα, οι ευρωπαϊκές αγροτικές οργανώσεις (Copa–Cogeca, Δίκτυα Συνεταιρισμών, Περιβαλλοντικές ενώσεις, ο ΣΑΣΟΕΕ & η Ένωση Μεσσηνίας στην Ελλάδα) προειδοποιούν ότι τα δομικά προβλήματα της συμφωνίας παραμένουν άλυτα.

Οι βασικοί προβληματισμοί

Οι χώρες της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη) είναι από τις μεγαλύτερες γεωργικές δυνάμεις του πλανήτη, με τεράστια παραγωγή βοδινού, πουλερικών, σόγιας, ζάχαρης αλλά και οίνου. Με την εμπορική συμφωνία, εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι προϊόντων αυτών θα αποκτήσουν ευκολότερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά με μειωμένους δασμούς.

Οι παραγωγικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές στις χώρες της Mercosur απέχουν πολύ από τα ευρωπαϊκά στάνταρ (χρήση φυτοφαρμάκων, ιχνηλασιμότητα, κανόνες για ευζωία ζώων, εργασιακά). Αυτό σημαίνει ότι προϊόντα χαμηλότερου κόστους θα πιέσουν ασφυκτικά τους Ευρωπαίους αγρότες που δεσμεύονται σε πολύ αυστηρότερα πλαίσια.

Κίνδυνοι για τα ΠΟΠ–ΠΓΕ προϊόντα

Η συμφωνία προβλέπει προστασία για περισσότερες από 340 ευρωπαϊκές γεωγραφικές ενδείξεις, ανάμεσά τους το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα και η Ελιά Καλαμάτας ΠΟΠ. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι η αναγνώριση «στα χαρτιά» δεν αρκεί για να αποτραπεί η διάβρωση της υπεραξίας, όταν οι τιμές συμπιέζονται από φθηνές εισαγωγές. Εδώ χρειάζεται πραγματική πολιτική βούληση για επιβολή «mirror clauses», δηλαδή ρήτρες που θα διασφαλίζουν ισοτιμία στα πρότυπα παραγωγής.

Ειδικές επιπτώσεις για την Ελλάδα:

• Για τους ελαιοπαραγωγούς: κίνδυνος να χαθεί η υπεραξία του ελληνικού ελαιολάδου από φθηνές εισαγωγές.
• Για την κτηνοτροφία: περαιτέρω αποδυνάμωση απέναντι σε εισαγόμενο βοδινό και πουλερικά που παράγονται με πολύ χαμηλότερο κόστος.
• Για το κρασί: συμπίεση των μικρομεσαίων οινοποιείων που στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη.
• Για τη σταφίδα και άλλα προϊόντα: διαρκής αβεβαιότητα, αφού ανοίγεται η πόρτα σε νέους ανταγωνιστές χωρίς ισοδύναμα κριτήρια ποιότητας.

Δημοκρατικό έλλειμμα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί να διαχωρίσει τη συμφωνία σε «εμπορικό σκέλος» (που αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ) και «πολιτικό σκέλος». Με τον τρόπο αυτό, το κρίσιμο κομμάτι για την αγροτική οικονομία μπορεί να επικυρωθεί χωρίς να χρειαστεί κύρωση από τα εθνικά κοινοβούλια. Αυτό το «split agreement» έχει προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς υπονομεύει τη δημοκρατική νομιμοποίηση μιας συμφωνίας με τόσο μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.
Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχει ένα ακόμη κρίσιμο σημείο: οι λεγόμενες "grandfathering clauses". Πρόκειται για ρήτρες που συχνά προβλέπονται σε εμπορικές συμφωνίες, και επιτρέπουν σε παραγωγούς τρίτων χωρών που χρησιμοποιούσαν νόμιμα μια ονομασία πριν από την έναρξη ισχύος της συμφωνίας να συνεχίσουν να το κάνουν.

Η εμπειρία από τη CETA (ΕΕ–Καναδάς) με τη "Φέτα" δείχνει πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι αυτό: καναδικές εταιρείες που ήδη χρησιμοποιούσαν την ονομασία "Feta" διατήρησαν αυτό το δικαίωμα, ενώ νέοι παίκτες περιορίστηκαν να γράφουν "Feta-style" ή "Feta-type". Στην πράξη, η υπεραξία του ευρωπαϊκού ΠΟΠ υπονομεύτηκε.

Για το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα, την Ελιά Καλαμάτας ΠΟΠ (και γενικότερα τα ελληνικά ΠΟΠ–ΠΓΕ), μια τέτοια εξαίρεση θα ήταν καταστροφική. Αν δοθεί δικαίωμα σε παραγωγούς των χωρών της Mercosur που χρησιμοποιούσαν ήδη τον όρο "Kalamata" να συνεχίσουν, η αξία της κατοχύρωσης θα ακυρωθεί.

Η περίπτωση της Καλαμάτας δεν είναι μεμονωμένη ανησυχία. Αν δημιουργηθεί προηγούμενο χαλάρωσης της προστασίας ΠΟΠ–ΠΓΕ μέσω ρητρών "grandfathering", αύριο μπορεί να ανοίξει η πόρτα και για άλλα ελληνικά ή ευρωπαϊκά προϊόντα. Γι' αυτό η Ελλάδα πρέπει να πρωτοστατήσει, υπερασπιζόμενη όχι μόνο το εθνικό συμφέρον αλλά και τη συνοχή του ευρωπαϊκού συστήματος ποιότητας.

Για αυτό θα πρέπει να εξεταστεί:

• Κατάργηση ή αυστηρός χρονικός περιορισμός κάθε "grandfathering clause" (π.χ. max 3–5 έτη).
• Υποχρεωτική διαφοροποίηση για τυχόν παλιές χρήσεις, με σαφή σήμανση τύπου "Kalamata-style", ώστε να μη συγχέεται με το αυθεντικό ΠΟΠ.
• Μηχανισμό παρακολούθησης και κυρώσεων στις χώρες της Mercosur, ώστε η προστασία να μην μείνει τυπική.
• Ρήτρα αναθεώρησης κάθε 3 χρόνια, ώστε να επανεξετάζεται η αποτελεσματικότητα της προστασίας.

Η συζήτηση για την εμπορική συμφωνία ΕΕ–Mercosur δεν είναι μια τεχνική λεπτομέρεια. Είναι ζήτημα επιβίωσης για χιλιάδες παραγωγούς, είναι ζήτημα ανάπτυξης της υπαίθρου, προστασίας της πολιτιστικής ταυτότητας και διατροφικής ασφάλειας.

Ειδικά για την Ελλάδα, όπου προϊόντα όπως το ελαιόλαδο ΠΟΠ Καλαμάτα αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο ποιότητας, η συμφωνία αυτή θέτει διλήμματα που δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να πρωτοστατήσει σε αυτή τη συζήτηση. Γιατί εδώ δεν κρίνεται μόνο το μέλλον του ελαιολάδου, της ελιάς, του κρασιού ή της φέτας. Κρίνεται το μέλλον της υπαίθρου, η προστασία της πολιτιστικής μας ταυτότητας, η διατροφική μας ασφάλεια και η ίδια η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην έκθεση που πρόσφατα δημοσίευσε, δείχνει ότι το εμπόριο γεωργικών προϊόντων διατροφής στην ΕΕ παρέμεινε σταθερό τον Μάιο του 2025.

Το συνολικό εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό θετικό, παρά τις υψηλές τιμές που διογκώνουν την αξία ορισμένων βασικών εισαγωγών της ΕΕ.

Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ έφτασαν τα 19,9 δισεκατομμύρια ευρώ τον Μάιο του 2025 , σημειώνοντας μικρή πτώση (-1%) από τον Απρίλιο, αλλά εξακολουθούν να είναι 1% υψηλότερες από τον Μάιο του 2024. Το Ηνωμένο Βασίλειο παρέμεινε η κορυφαία αγορά μεταξύ Ιανουαρίου και Μαΐου, αντιπροσωπεύοντας το 23% των εξαγωγών (23 δισεκατομμύρια ευρώ), σημειώνοντας αύξηση 964 εκατομμυρίων ευρώ (+4%), κυρίως λόγω των υψηλότερων τιμών των προϊόντων κακάο. Οι εξαγωγές καφέ, τσαγιού, κακάο και μπαχαρικών αυξήθηκαν κατά 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ (+39%), αντανακλώντας τον διπλασιασμό των τιμών της πάστας κακάο, του βουτύρου και της σκόνης, καθώς και την αύξηση 30% των τιμών του καφέ. Οι εξαγωγές σοκολάτας και ζαχαρωδών προϊόντων αυξήθηκαν επίσης σημαντικά (+831 εκατομμύρια ευρώ, +20%), ενώ τα γαλακτοκομικά προϊόντα αυξήθηκαν κατά 574 εκατομμύρια ευρώ (+7%) παρά τους χαμηλότερους όγκους.

Οι εισαγωγές γεωργικών προϊόντων διατροφής στην ΕΕ έφτασαν τα 17 δισεκατομμύρια ευρώ τον Μάιο του 2025, σημειώνοντας αύξηση 4% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σε ετήσια βάση προήλθαν από την Ακτή Ελεφαντοστού (+1,8 δισεκατομμύρια ευρώ, +68%, κυρίως σε κακάο), τον Καναδά (+933 εκατομμύρια ευρώ, +93%, κυρίως σε δημητριακά και ελαιοκράμβη), την Κίνα (+868 εκατομμύρια ευρώ, +24%, κυρίως σε μη βρώσιμα προϊόντα) και την Αυστραλία (+790 εκατομμύρια ευρώ, +111%, κυρίως σε ελαιοκράμβη). Οι υψηλές τιμές για βασικά προϊόντα συνέχισαν να ωθούν τις αξίες των εισαγωγών προς τα πάνω. Ο καφές, το τσάι, το κακάο και τα μπαχαρικά αυξήθηκαν κατά 6,9 δισεκατομμύρια ευρώ (+62%), ενώ τα φρούτα και οι ξηροί καρποί πρόσθεσαν 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ (+18%). Οι εισαγωγές μη βρώσιμων προϊόντων αυξήθηκαν κατά 588 εκατομμύρια ευρώ (+15%).

Μέτρα για την ανίχνευση νοθευμένου μελιού ετοιμάζεται να παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτό γνωστοποίησε απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή της ΝΔ, Δημήτρη Τσιόδρα, ο αρμόδιος επίτροπος, Κριστόφ Χάνσεν, αναγνωρίζει τη σοβαρότητα του προβλήματος και δεσμεύεται ότι θα εκδοθούν πράξεις που θα καθορίζουν σαφείς μεθόδους και κριτήρια για τον προσδιορισμό του τόπου συγκομιδής του μελιού, καθώς και ενιαίες απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας σε επίπεδο Ένωσης.

Οι τεχνικές εργασίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για το μέλι».

Παράλληλα, τονίζει ότι η μελισσοκομία παραμένει προτεραιότητα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, με στοχευμένη στήριξη για την ενίσχυση του τομέα.

Αυτή θα περιλαμβάνει επενδύσεις και δράσεις για την πρόληψη ζημιών από δυσμενείς καιρικές συνθήκες, την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και στήριξη σε συμβουλευτικές υπηρεσίες, τεχνική βοήθεια, κατάρτιση και ενημέρωση.

Ο επίτροπος υπενθυμίζει ακόμη ότι η δέσμη μέτρων απλούστευσης που παρουσιάστηκε τον περασμένο Μάιο, καθώς και οι προτάσεις για τη νέα ΚΑΠ (2028-2034), θα δώσουν στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία να στηρίξουν τους μελισσοκόμους τους.

Μεταξύ άλλων, θα επιτρέπονται πληρωμές ανά κυψέλη για περιβαλλοντικές και κλιματικές δεσμεύσεις, οικολογικά προγράμματα και μελλοντική συνδεδεμένη εισοδηματική στήριξη.

Η ερώτηση του Ευρωβουλευτή

Ο Ευρωβουλευτής, Δημήτριος Τσιόδρας, σε συνεργασία με τον Βουλευτή Π.Ε. Καβάλας και Θάσου, Γιάννη Πασχαλίδη, κατέθεσε ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας αυστηρά μέτρα για την προστασία των καταναλωτών από το νοθευμένο μέλι και την ενίσχυση του μελισσοκομικού τομέα.

Συγκεκριμένα, ερωτάται η Επιτροπή πώς σκοπεύει να αυστηροποιήσει τους ελέγχους γνησιότητας του μελιού και να ενισχύσει τον μελισσοκομικό τομέα απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει λόγω της κλιματικής κρίσης.

Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι «τα μισά δείγματα μελιού στην ευρωπαϊκή αγορά είναι ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι ενώ παρατηρούνται φαινόμενα εισαγωγής μελιού αμφιβόλου ποιότητας από τρίτες χώρες, ανάμειξή του με ποσότητα εγχώριου και παραπλανητική αναφορά ότι το μέλι προέρχεται από χώρα της ΕΕ».

Στη Δικαιοσύνη έστειλε ο Υπουργός Ανάπτυξης καταγγελίες για ιδιωτικές εταιρείες που πιστοποιούν βιολογικά προϊόντα.

Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση, καταγγελίες για ιδιωτικές εταιρείες που πιστοποιούν βιολογικά προϊόντα και αναφορά του διευθύνοντος συμβούλου του Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης  διαβίβασε, σήμερα Τρίτη (22/7/2025), στον προϊστάμενο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας Αθηνών, τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών και τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Ηρακλείου, ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο ελέγχου των εταιρειών πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων - για τον οποίο είχε δώσει εντολή ο κ. Θεοδωρικάκος - έφτασαν στο ΕΣΥΔ, με εταιρεία ταχυμεταφορών, καταγγελίες για εταιρείες που έδιναν αθρόες πιστοποίησεις, σε πυκνότητα και χρόνους που είναι αδύνατο να υπάρξουν.  

Πέραν της διαβίβασης των καταγγελιών στη Δικαιοσύνη το ΕΣΥΔ διεξάγει από τον Ιούνιο εντατικούς ελέγχους στο σύνολο των εταιρειών που έχουν διαπιστευθεί και εκδίδουν τα σχετικά πιστοποιητικά.